1. Na podstawie dialogu Czepca i Dziennikarza określ stosunek inteligencji do chłopa. Odpowiedź uzasadnij.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "1. Na podstawie dialogu Czepca i Dziennikarza określ stosunek inteligencji do chłopa. Odpowiedź uzasadnij."

Maria Kania
7 lat temu
Przeglądów:

1 1 W tekście zamieszczono najważniejsze cytaty z I aktu dramatu Stanisława Wyspiańskiego Wesele, dzięki którym zrozumiesz relacje pomiędzy chłopstwem a inteligencją. Geneza Wesela Tadeusz Boy-Żeleński to krytyk literacki okresu Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. Jest autorem zbioru felietonów pt. Reflektorem w mrok. W tym zbiorze znajdziemy m.in. felieton Plotka o Weselu Stanisława Wyspiańskiego. Żeleński podał w nim genezę Wesela. Terenem akcji dramatu są Bronowice, wieś położona nieopodal Krakowa (dziś dzielnica Krakowa). Wieś ta miała swoją parafię w katedrze Marii Panny w Krakowie. Podczas ślubów pod kościół zajeżdżało mnóstwo kolorowych wozów, wypełnionych ludźmi w krakowskich strojach. Budziło to ogromne zainteresowanie mieszczan. W epoce Młodej Polski rozwinęła się chłopomania, modne stały się wyjazdy na wieś, interesowano się ludowością, folklorem, coraz częściej w pracowniach malarskich modelami stawali się wiejscy parobkowie i hoże dziewczyny. Niezwykle modne stały się śluby inteligentów z chłopkami. W lecie 1890 roku młody Włodzimierz Tetmajer, brat Kazimierza Przerwy-Tetmajera ożenił się z wiejską, bronowicką dziewczyną Anną Mikołajczykówną. Wydarzenie to stanowiło przez długi czas temat rozmów krakowskiej socjety. Z czasem jednak oswojono się z tą myślą i rozpoczęła się mania odwiedzania Tetmajera w Bronowicach. Decyzję o drugim ślubie z chłopką podjął Lucjan Rydel, żeniąc się z siostrą Anny Jadwigą Mikołajczykówną. Jednym z weselnych gości Rydla i Mikołajczykówny był przyjaciel Lucjana i kolega ze szkolnej ławy Stanisław Wyspiański. Podczas przyjęcia przyglądał się weselnikom, a więc bronowickim chłopom i inteligencji, która przyjechała na zaproszenie z samego Krakowa. Wesele Rydla opisał w swoim dramacie, a osoby w nim występujące mają swoje odpowiedniki w autentycznych postaciach tamtych czasów. Kto jest kim w Weselu? Lucjan Rydel Panna Młoda Jadwiga Mikołajczykówna Gospodarz Włodzimierz Tetmajer Gospodyni Anna Mikołajczykówna Tetmajerowa Poeta brat Włodzimierza, Kazimierz Przerwa-Tetmajer Dziennikarz Rudolf Starzewski Radczyni ciotka Lucjana, Antonina Domańska Haneczka siostra Lucjana, Anna Rydlówna Maryna i Zosia Maria i Zofia Parmeńskie Marysia starsza siostra Jadwigi Mikołajczykówny Żyd Hersz Singel z Bronowic Rachela córka Hersza, Pepa Singel Nos malarz Tadeusz Noskowski Ojciec Jacek Mikołajczyk Kuba brat Panny Młodej Klimina i autentyczni chłopi bronowiccy 1. Na podstawie dialogu Czepca i Dziennikarza określ stosunek inteligencji do chłopa. Odpowiedź uzasadnij. Cóż tam, panie, w polityce? Chińczycy trzymają się mocno!? Dziennikarz A to czytaj, kto ciekawy; wiecie choć, gdzie Chiny leżą? No daleko, kajsi gdzieś daleko; a panowie to nijak nie wiedzą, że chłop chłopskim rozumem trafi: choćby było i daleko. A i my tu cytomy gazety

2 2 i sypko wiemy. Dziennikarz A po co? Sami się do światu garniemy Dziennikarz Ale tu wieś spokojna. Niech na całym świecie wojna, byle polska wieś zaciszna, byle polska wieś spokojna. Pon się boją we wsi ruchu. Pon nos obśmiewają w duchu. (Akt I scena 1) 2. Na podstawie dialogu Haneczki z Radczynią określ stosunek inteligencji do chłopstwa. Haneczka Ach, cioteczko, ciotusieńko! Tamci tańczą, my stoimy; chcemy tańczyć także i my. Radczyni Poszłybyście tam do ciżby? Radczyni Oni się tam gniotą, tłoczą i ni stąd, ni zowąd naraz trzask, prask, biją się po pysku; to nie dla was. (Akt I scena 3)

3 3 3. Podaj powód, dla którego inteligencja i chłopi nie mogą się porozumieć. W odpowiedzi uwzględnij, fragment rozmowy Radczyni z Kliminą. Radczyni Cóż ta, gosposiu, na roli? Czyście sobie już posiali? Klimina Tym ta casem się nie siwo (Akt I scena 7) 4. Jak postrzega swoją chłopską żonę inteligent? A ty z twoim sercem złotem nie zgadniesz, dziewczyno żono, jak rani serce wali młotem, jak cię widzę z tą koroną, z tą koroną świecidełek, świecidełek tym rozmaitym gorsecie, jak lalkę dobytą z pudełek w Sukiennicach, w gabilotce: zapaseczka, gors, spódnica, warkocze we wstążek splotce; że to moje, że to własne, że tak światłem gorą lica! (Akt I scena 12) 5. Na podstawie rozmowy Pana Młodego i Panny Młodej określ stosunek tych osób do życia. Udzielając odpowiedzi, streść dialog. Panna Młoda Buciki mom troche ciasne. A to zezuj, moja złota. Co się męczyć? W jakim celu? Panna Młoda Trza być w butach na weselu.

4 4 (Akt I scena 12) 6. Na podstawie wypowiedzi Pana Młodego określ, jaki światopogląd wyznawał dotąd inteligent i jak wieś zmieniła jego życie. Żyłem dotad w takiej cieśni, pośród murów szarej pleśni: wszystko było szare, stare, a tu naraz wszystko młode, znalazłem żywą urodę, więc wdecham to życie młode; teraz patrzę się i patrzę w ten lud krasy, kolorowy, taki rześki, taki zdrowy, choćby szorstki, choć surowy. od miesiąca chodzę boso, od razu się czuję zdrowo, chadzam boso, z gołą głową; pod spód więcej nic nie wdziewam, od razu się lepiej miewam. (Akt I scena 19) 7. Jak inteligencja postrzega chłopa? Odpowiedzi udziel w oparciu o wypowiedź Gospodarza. Gospodarz A bo chłop i ma coś z Piasta coś z tych królów Piastów wiele!

5 5 Kiedy sieje, orze, miele, taka godność, takie wzięcie; co czyni, to czyni święcie, godność, rozwaga, pojęcie. A jak modli się w kościele, taka godność, to przejęcie; bardzo wiele, wiele z Piasta; chłop potęga jest i basta. (Akt I scena 24) 8. Jak bronowiccy chłopi oceniają fascynację inteligencji wsią? Odpowiedzi udziel w oparciu o wypowiedź Ojca. Ojciec A bo lo nich to rzecz nowa, co jest lo nos rzeczą starą, inszom się ta rzondzom wiarą, przypatrują się jak czarom. (Akt I scena 25) 9. Do czego zgłaszają swoją gotowość chłopi? Odpowiedzi udziel w oparciu o wypowiedź Czepca. jakby kiedy co do czego, myśmy wi się, nie od tego; - ino kto by nos chioł użyć - kosy wissom nad boiskiem. (Akt I scena 25)

6 6 10. Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa myśmy wszystko zapomnieli i stroimy się w pawie pióra w kontekście rozmowy dwóch inteligentów. Jak się kłócą, jak się łają! Gospodarz Ha! temperamenta grają! Temperament gra, zwycięża; tylko im przystawić oręża, zapalni jak sucha słoma; tylko im zabłysnąć nożem, a zapomną o imieniu Bożem - taki rok czterdziesty szósty Myśmy wszystko zapomnieli; mego dziadka piłą rznęli Myśmy wszystko zapomnieli. Gospodarz Mego ojca gdzieś zadźgali, gdzieś zatłuki, spopychali; kijakami, motykami krwawiącego przez lód gnali Myśmy wszystko zapomnieli. myśmy wszystko zapomnieli: o tych mękach, nędzach, brudzie; stroimy się w pawie pióra. (Akt I scena 30)

7 7

Podobne dokumenty

Z Wyspiańskim na ty - Wesele

Z Wyspiańskim na ty - Wesele Uczestniczysz w trzeciej edycji konkursu sprawdzającego znajomość życia i twórczości Stanisława Wyspiańskiego. Tym razem pytania i zadania dotyczą jego najwybitniejszego dramatu