Aleksandra Piasecka (21-31) Marek Faltyn (2-14) Patryk Ferens (15-20) GP /2016

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Aleksandra Piasecka (21-31) Marek Faltyn (2-14) Patryk Ferens (15-20) GP /2016"

Radosław Szczepaniak
7 lat temu
Przeglądów:

1 Aleksandra Piasecka (21-31) Marek Faltyn (2-14) Patryk Ferens (15-20) GP /2016

2 Osadnictwo całokształt działalności grup ludzkich wywołujący zmiany w środowisku geograficznym. Obejmuje ono proces zajmowania, podziału i użytkowania terenu wra z ze wszystkimi wytworami powstałymi w ramach tej działalności i służącymi jej. (według Z. Woźniaka)

3 Układ osadniczy to szereg powiązań między jednostkami osadniczymi, wymuszający funkcjonowanie społecznoadministracyjne na danym obszarze. Jako cecha charakteryzująca układ osadniczy wymieniania jest hierarchiczność elementów składowych i występowanie ośrodka centralnego dominującego i jednostek pochodnych-mniejszych.

4 Podstawowymi jednostkami sieci osadniczej są wsie i miasta. Ich wielkość, układ przestrzenny i wygląd są różne ze względu na zróżnicowanie warunków przyrodniczych, historycznych, gospodarczych i społecznych.

5 Geografia osadnictwa dział geografii społeczno-ekonomicznej zajmujący się rozmieszczeniem oraz układami przestrzennymi wszystkich typów i rodzajów osiedli ludzkich. Zakres tematyczny geografii osadnictwa stanowią: stosunek osadnictwa do środowiska geograficznego (w makro- i mikroskali) fizjonomia osiedli ludzkich morfologia osiedli ludzkich badania funkcjonalne osadnictwa przestrzeń osadnicza sieć i system osadniczy

6 Wieś i miasto Wieś Wieś (łac. pagus, rus) jednostka osadnicza o zwartej, skupionej lub rozproszonej zabudowie i istniejących funkcjach rolniczych lub związanych z nimi usługowych lub turystycznych, nieposiadająca praw miejskich lub statusu miasta (art. 2 ustawy z 29 sierpnia 2003 o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych). Łęka Opatowska

7 Wieś i miasto Miasto historycznie ukształtowana jednostka osadnicza charakteryzująca się dużą intensywnością zabudowy, małą ilością terenów rolniczych. Wrocław

8 Rozwój systemu to proces stopniowego osiedlania się ludności na danym obszarze. Rozwój sieci osadniczej jest uzależniony od rozwoju przemysłu, handlu oraz uwarunkowań środowiska przyrodniczego. Czynniki rozwoju sieci osadniczej Przyrodnicze, historyczne, polityczne, gospodarcze, społeczne.

9 Urbanizacja jest to zespół przemian ekonomicznych, przestrzennych, społecznych i kulturowych prowadzący do powiększenia się obszarów miejskich oraz do rozpowszechniania się zabudowy miejskiej, a także do wzrostu liczby ludności żyjącej w miastach lub przejmującej miejski tryb życia.

10 W Polsce wskaźnik urbanizacji wynosi 61,4% Najmniejszy jest w województwie podkarpackim - 40,6% a największy w województwie śląskim - 78,6%

11 Według danych GUS z 1 stycznia 2010 roku w Polsce jest 903 miasta. Najmniejsze z nich - Wyśmierzyce liczy 858 mieszkańców, największe zaś Warszawa jest niemal 2000 razy większe ( mieszkańców czerwiec 2009). Według danych z 2006, do największych polskich aglomeracji należą aglomeracja warszawska ( mln mieszkańców), konurbacja śląska ( mln) i aglomeracja krakowska ( mln). Najmniejsze miasto pod względem powierzchni to Stawiszyn - 100ha Warszawa Wyśmierzyce

12 Polskie miasta należą do następujących przedziałów wielkości pod względem liczby mieszkańców: 1 miasto milionowe: Warszawa 4 miasta od do : Kraków, Łódź, Wrocław, Poznań 11 miast od do : Gdańsk, Szczecin, Bydgoszcz, Lublin, Katowice, Białystok, Gdynia, Częstochowa, Radom, Sosnowiec, Toruń 23 miasta od do : Kielce, Rzeszów, Gliwice, Olsztyn, Zabrze, Bielsko-Biała, Bytom, Dąbrowa Górnicza, Chorzów, Elbląg, Gorzów Wielkopolski, Koszalin, Ruda Śląska, Kalisz, Płock, Zielona Góra, Rybnik, Tychy, Wałbrzych, Opole, Tarnów, Włocławek, Legnica 72 miasta od do miast od do miast od do miast od 5000 do miast od 2500 do miast poniżej 2500.

13 Najstarsze miasta Polski pod względem prawnym, czyli roku uzyskania przez nie praw miejskich: przed 1211 Złotoryja, Wleń przed 1217: Lwówek Śląski, Opole, Racibórz, Leśnica pomiędzy Głuchołazy, Sobótka, Cieszyn, Nysa, Środa Śląska, Ujazd, Biała przed 1226 Krosno Odrzańskie, Wrocław Złotoryja Krosno Odrzańskie

14 Najmłodsze miasta w Polsce: 1 stycznia 2016 prawa miejskie otrzymały: Jaraczewo, Lubycza Królewska, Siedliszcze i Urzędów. 1 stycznia 2015 prawa miejskie otrzymały: Chocz i Stopnica. 1 stycznia 2014 prawa miejskie otrzymały: Dobrzyca, Modliborzyce, Mrozy, Stepnica i Zaklików. Chocz Jaraczewo

15 Aglomeracje w Polsce Aglomeracja warszawska wg "Planu zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego"

16 . Opole Zielona Góra

17 Miasta średniowieczne Miasta renesansowe Miasta barokowe Miasta XIX wieczne

18 Sieć osadnicza w Polsce po II wojnie światowej Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa Nowa Huta w Krakowie

19 W Polsce można zaobserwować duże zróżnicowanie osadnictwa wiejskiego. Wpływ na to mają głównie czynniki historyczno-ekonomiczne: o o o okres, w którym powstawały wsie panujące wówczas stosunki społeczno-ekonomiczne zmiany w sposobie gospodarowanie Wsie, które powstawały w różnych okresach różnią się od siebie m.in. kształtem wielkością rozmieszczeniem zabudowy przebiegiem dróg układem pól Na charakter osadnictwa wiejskiego wpłynęły także czynniki przyrodnicze. Dotyczy to głównie regionów o urozmaiconej rzeźbie terenu, zwłaszcza obszarów górskich i podgórskich. Wiele wsi ma długość od kilku do kilkunastu kilometrów naśladując swoim kształtem przebieg doliny górskiej, np. Korbielów, Łopuszna, Zawoja. Widok na Zawoję

20 Na podstawie kształtu wsi i przebiegu dróg można wyróżnić typy wsi: okolnice owalnice ulicówki łańcuchówki widlice wielodrożnice rzędówki szeregówki Sposób zabudowy wsi jest jej specyficzną cechą; może on być zwarty, skupiony lub rozproszony. Wsie o zwartej zabudowie, z gospodarstwami położonymi bardzo blisko siebie, i wsie o nieco luźniejszej zabudowie skupionej występują na obszarze całego kraju. Wsie o zabudowie rozproszonej (odległości między gospodarstwami przekraczają niekiedy 100 m) powstawały na terenach mało atrakcyjnych dla osadnictwa, czyli na piaszczystych równinach, terasach zalewowych, obszarach leśnych i zabagnionych. Ryńsk, wieś o zabudowie zwartej Bronów, wieś o zabudowie rozproszonej

21 TYPY WSI OKOLNICA (WIEŚ PLACOWA) Jest to najstarszy typ wsi ze zwartą zabudową o charakterze obronnym. Do wsi prowadził jeden wjazd. Występuje w zachodniej i południowo-zachodniej Polsce, głównie na Opolszczyźnie, Dolnym Śląsku i w Wielkopolsce.

22 TYPY WSI OWALNICA (WIEŚ PLACOWO-ULICOWA) Niewielka wieś ze zwartą zabudową wokół owalnego placu, na którym najczęściej znajdował się staw lub studnia. Występuje na Nizinie Wielkopolskiej, Wyżynie Śląskiej i Pojezierzu Pomorskim.

23 TYPY WSI ULICÓWKA Typ wsi jednodrożnej, o zwartej zabudowie rozciągniętej, z budynkami z jednej lub dwóch stron drogi. Występuje powszechnie na Śląsku, Mazurach, w Wielkopolsce oraz na Pomorzu.

24 TYPY WSI ŁAŃCUCHÓWKA (WIEŚ LEŚNO- ŁANIOWA) Typ wsi zakładanej w średniowieczu na prawie niemieckim na zalesionych obszarach górskich. Charakteryzuje ją luźna zabudowa po obu stronach drogi. Występuje w południowej części Polski w pasie od Sudetów do Śląska.

25 TYPY WSI RZĘDÓWKA Typ wsi charakteryzujący się luźną zabudową wzdłuż drogi, najczęściej po jednej stronie. Występuje w Polsce środkowej. Odmianą rzędówki jest szeregówka, gdzie domy stoją po obu stronach równoległych dróg, odbiegających prostopadle od drogi głównej.

26 TYPY WSI WIELODROŻNICA Duża wieś o zwartej lub luźnej zabudowie, powstająca wzdłuż kilku ciągów komunikacyjnych (ulic), ale o nieregularnym kształcie. Występuje we wszystkich rejonach Polski.

27 W Polsce liczba wsi wynosi Natomiast wraz z innymi rodzajami. Można dokonać podziału wsi ze względu na liczbę mieszkańców: -wsie małe- do 300 mieszkańców ( stanowią ok. 40% wszystkich wsi) -wsie średnie mieszkańców (ok. 40%) -wsie duże- powyżej 500 mieszkańców (ok. 20%) Najwięcej mieszkańców- wieś Kozy ( mieszkańców) Największa wieś- Koziegłowy Najdłuższa miejscowość wiejska- Ochotnica (powiat nowotarski) Wieś Kozy Najmniejszą wsią niesołecką w Polsce jest Luboszów. Zameldowana w niej jest jedna osoba, a mieszkają dwie.

28 Sieć wsi jest najbardziej zagęszczona w Polsce centralnej. Są to małe wsie liczące ok. 300 mieszkańców. Na 100 km 2 znajduje się średnio od 20 do 30 miejscowości wiejskich. Najmniejsza gęstość wsi polskich występuje natomiast na południu kraju od 10 do 15 miejscowości wiejskich na 100 km 2. Z reguły są tu duże wsie, powyżej 1000 mieszkańców. Takie ułożenie ma to związek z przeszłością polityczno-gospodarczą kraju. Zmiany zachodzące na obszarach wiejskich w Polsce -semiurbanizacja -urbanizacja wsi -przyjmowanie przez ludność wiejską miejskiego stylu życia poprzez np. wprowadzanie miejskich form zabudowy -przekształcanie stosunków społeczno-ekonomicznych w państwie. W okresie powojennym dotyczyło to przede wszystkim zmiany stosunków własnościowych oraz komasacji gruntów ornych. W wyniku tych procesów powstały wielkoobszarowe państwowe gospodarstwa rolne lub spółdzielnie rolnicze -przekształcenie wsi leżących na obrzeżach miast w podmiejskie osiedla o zabudowie jednorodzinnej. Większość ich mieszkańców dojeżdża do pracy w mieście lub trudni się działalnością rolniczą nastawioną na zaopatrzenie rynku miejskiego

29 Funkcje wsi rolnicza religijna uzdrowiskowo-sanatoryjna rzemieślnicza Sanktuarium Maryjne w Sulisławiu turystyczna Termy w Bukowinie Tatrzańskiej

30 Funkcje miast Funkcja miasta to każda wykonywana w mieście działalność społeczna lub gospodarcza, która stanowi podstawę istnienia i rozwoju danego miasta. Podstawowe funkcje miasta: -administracyjna -komunikacyjna -handlowa -kulturalna -turystyczna (uzdrowiskowa) -obronna -przemysłowa

31 Miernikiem, który pozwala określić strukturę funkcjonalną miasta jest procentowy udział osób zatrudnionych w poszczególnych rodzajach działalności społeczno gospodarczej. W Polsce przeważają obecnie miasta pełniące funkcje: usługowo-przemysłowe, przemysłowo-usługowe i przemysłowe. Coraz mniej istotną funkcją jest funkcja rolnicza, choć w granicach każdej miejscowości znajduje się pewien odsetek użytków rolnych. Gdańsk- miasto przemysłowe

32 Bibliografia: Miasta_Polski_w_liczbach

Podobne dokumenty

ZAŁĄCZNIK STATYSTYCZNY

ZAŁĄCZNIK STATYSTYCZNY Oznaczenia - w tabelach oznaczają brak danych, zgodnie z otrzymanym materiałem źródłowym GUS. Wartość 0 w komórkach oznacza brak wystąpienia zjawiska. Nagłówki tabel przyjęto w większości