Marek Delong EPISKOPAT POLSKI WOBEC PODPISANIA I RATYFIKACJI KONKORDATU Z 28 LIPCA 1993 ROKU
|
|
- Eugeniusz Janowski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 80 ARTYKUŁY Polityka i Społeczeństwo 9/2012 Marek Delong EPISKOPAT POLSKI WOBEC PODPISANIA I RATYFIKACJI KONKORDATU Z 28 LIPCA 1993 ROKU Uwagi wstępne Na początku transformacji ustrojowej Kościół cieszył się największym autorytetem ze wszystkich instytucji w kraju. Bezwarunkową akceptacją darzono papieża Jana Pawła II, którego pielgrzymki miały wielkie znaczenie dla polskich przemian (Mariański 2001: 408). Po zakończeniu VII Pielgrzymki Episkopat Polski przypominał, że głębokie przeobrażenia w Polsce to w dużej mierze zasługa Jana Pawła II (Słowo biskupów 1999: 2091). Na mocy uchwalonych 17 maja 1989 r. ustaw wyznaniowych, które nadały nowe znaczenie regulacjom konstytucji z 22 lipca 1952 r., obecność Kościoła w wielu dziedzinach życia społecznego stała się legalna, co tworzyło pozytywny klimat dla dalszych zmian (Pieronek 1998: 25). Nowa rzeczywistość polityczna przyniosła potrzebę uregulowania wzajemnych stosunków między Rzeczpospolitą Polską a Stolicą Apostolską, a tym samym podkreślenia znaczenia Kościoła instytucjonalnego (Wroczyński 1996: 4 6), dlatego pojawiały się różne koncepcje roli religii oraz wpływu Kościoła na społeczeństwo. Zauważalne były stanowiska z jednej strony przewidujące iranizację Polski, a z drugiej redukcję społecznego oddziaływania religii do poziomu charakteryzującego radykalnie świecką Francję. Okazały się one nietrafne ze względu na nazbyt uproszczony obraz zmian, jakim zostało poddane polskie społeczeństwo. Jeśli zatem procesy transformacji pisał ksiądz Piotr Mazurkiewicz toczyć się będą dotychczasowymi torami, Polska, w ciągu zaledwie kilku lat, zgodnie z owymi prognozami, przeobrazi się w państwo teokratyczne bądź też religia stanie się skamieniałym reliktem przeszłości, dostępnym ciekawskim turystom wyłącznie
2 Episkopat Polski wobec podpisania i ratyfikacji konkordatu w skansenach. Innych możliwości, jak się wydaje, nie brano pod uwagę (Mazurkiewicz 2003: 181). Stanowisko Konferencji Episkopatu Polski Episkopat Polski zwracał uwagę na konieczność integralnej reformy prawa, które zawsze powinno stać po stronie człowieka. Po zmianach 1989 i 1990 r. Kościół włączył się w powszechną reformę społeczeństwa i państwa (List pasterski 1990: ). 25 sierpnia 1993 r. biskupi polscy zabrali głos w sprawie konkordatu, który został podpisany 28 lipca tego roku przez Ministra Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej i Nuncjusza Apostolskiego w Polsce po prawie trzech latach pracy nad jego treścią 1. Tak uroczystą postać umowy pomiędzy wspólnotą religijną i polityczną Konferencja Episkopatu Polski uzasadniała znaczeniem Kościoła katolickiego w Polsce oraz przepisami prawa kanonicznego, które obligują nuncjusza do zabiegania o uregulowanie stosunków państwo Kościół w postaci konkordatu (Biskupi 2003: 2471). Początek genezy konkordatu z 1993 r. wyznacza wypowiedzenie poprzedniego konkordatu z 10 lutego 1925 r. przez Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, który uznał w uchwale z 12 września 1945 r., że konkordat stracił moc obowiązującą ze względu na złamanie jego przepisów przez Stolicę Apostolską w czasie II wojny światowej. Decyzje papieża Piusa XII, który powołał duchownych niemieckich i słowackich na administratorów polskich diecezji, były sprzeczne z postanowieniami art. IX: Żadna część Rzeczypospolitej Polskiej nie będzie zależała od biskupa, którego siedziba znajdowałaby się poza granicami Państwa Polskiego (Gajda 2004: 41). Watykan uznał granice zachod- 1 Konkordat wywołał trwającą blisko cztery lata wielką dyskusję publiczną zwolenników i przeciwników jego ratyfikacji. Dopiero po zwycięskich dla partii prawicowych wyborach parlamentarnych z 1997 r. 8 stycznia 1998 r. została uchwalona ustawa wyrażająca zgodę na jego ratyfikację. Prezydent ratyfikował go 23 lutego 1998 r., a 25 marca wymieniono dokumenty ratyfikacyjne. 15 kwietnia 1997 r. rząd Włodzimierza Cimoszewicza wydał deklarację, która została przygotowana w uzgodnieniu ze Stolicą Apostolską. Wyjaśnia ona część wątpliwości interpretacyjnych przedstawianych w czasie dyskusji nad ratyfikacją konkordatu. Zgodnie z art. 31 ust. 2 konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 r. deklaracja polskiego rządu stanowi integralną część konkordatu, którego przepisy obowiązują od 25 kwietnia 1998 r. z uwzględnieniem polskiej wykładni. Przyp. za: Pietrzak 2003: 211.
3 82 nie PRL dopiero w 1972 r. Pierwszy projekt konwencji regulującej wzajemne stosunki parafowano w maju 1988 r., ale został on w następnym roku zdezaktualizowany przez stronę kościelną. Konkordat podpisał rząd Hanny Suchockiej 28 lipca 1993 r., mimo że Sejm udzielił mu 29 maja wotum nieufności. Prezydent Lech Wałęsa nie przyjął dymisji rządu i wybrał rozwiązanie Sejmu, dlatego rząd Suchockiej funkcjonował do 26 października tego roku. Konkordat został podpisany na krótko przed nowymi wyborami parlamentarnymi, a ukształtowana na ich podstawie większość była przeciwna jego bezwarunkowej ratyfikacji. Przeciwnicy konkordatu określali go jako umowę polsko-watykańską dającą Kościołowi zbyt duże przywileje, których nie da się pogodzić z modelem państwa świeckiego. Dotyczyły one głównie sposobu regulacji ślubów, pogrzebów, nauki religii, posługi duszpasterskiej w zakładach zamkniętych i finansów Kościoła (Graczyk 1999: 162). Na zorganizowanej po podpisaniu konkordatu konferencji prasowej nuncjusz apostolski w Polsce arcybiskup Józef Kowalczyk oznajmił, że konkordat broni polskiej racji stanu, umacnia jej tożsamość, suwerenność i niepodległość (Trzeciak 1998: 85). Podczas prac nad tekstem konkordatu wszelka dyskusja nad nim była niemożliwa, gdyż negocjacje zostały utajnione 2. Początkowo domagano się pisał Roman Graczyk renegocjacji konkordatu, następnie po stanowczej odmowie Watykanu dwustronnej deklaracji interpretującej treść umowy. Wreszcie po równie stanowczej odmowie Watykanu stanęło na tym, że deklaracja będzie jednostronna, czyli będzie to wykładnia przepisów konkordatu dokonana przez rząd polski, ale treść tej wykładni zostanie przygotowana»w uzgodnieniu«ze Stolicą Apostolską (Graczyk 1999: ). Episkopat przypominał, że jest to umowa pomiędzy oboma podmiotami prawa międzynarodowego, ale nie umowa zawarta przez dwa państwa. Konkordat zawiera Rzeczpospolita Polska nie z Państwem Watykańskim, ale ze Stolicą Apostolską, która reprezentuje Kościół powszechny. Wedle naczelnej zasady konkordatu państwo i Kościół są niezależne i autonomiczne oraz zobowiązują się do pełnego poszanowania tej zasady (Biskupi : 2473). 2 Negocjacje nad konkordatem odbywają się zazwyczaj z zachowaniem procedury określonej przez konwencję genewską o prawie traktatów z 23 maja 1969 r. Tak samo jak w przypadku każdej innej umowy międzynarodowej prowadzone są z udziałem ekspertów i zachowaniem dyskrecji wobec osób postronnych aż do momentu uroczystego podpisania wynegocjowanego dokumentu. Przyp. za: Krukowski 2008: 93.
4 Episkopat Polski wobec podpisania i ratyfikacji konkordatu Kościół wiązał z konkordatem wielkie nadzieje, uznając go za szansę na właściwe i trwałe ułożenie stosunków między Kościołem a państwem. Stwierdzał, że stanowi on wyraz dojrzałego kompromisu politycznego obu stron i ma pod wieloma względami charakter nowoczesny i wzorcowy (Stanowisko 1994: 2477). Uznał konkordat za korzystny dla Polski, która znalazła się w nowej sytuacji politycznej, a jego ratyfikacja przyczyniłaby się do uwiarygodnienia procesów wolnościowych i gospodarczych na arenie międzynarodowej (Oświadczenie : 2474). Głosowanie sejmowe na temat ratyfikacji konkordatu powinno być wyłączone spod rygorów dyscypliny parlamentarnej, dlatego też biskupi wystosowali apel do wszystkich parlamentarzystów, bez względu na przynależność partyjną, aby decyzję w głosowaniu podejmowali zgodnie z własnym sumieniem (Oświadczenie 1994: 2474). W trakcie dyskusji nad ratyfikacją konkordatu w dokumentach Episkopatu Polski można zauważyć po raz pierwszy wyraźną akceptację zasady niezależności i autonomii państwa i Kościoła. Episkopat stwierdził, że autonomię i niezależność rozumie jako rządzenie się państwa i Kościoła własnym prawem, czyli nieingerencję władzy państwowej w wewnętrzne sprawy Kościoła oraz nieingerencję Kościoła w wewnętrzne sprawy państwa. Takie stanowisko jest bardzo zbliżone do treści zasady rozdziału Kościoła i państwa w państwach demokratycznych, ale trzeba też mieć na względzie, że w listach pasterskich Episkopatu Polski pojawiały się różnorodne, czasami nawet nawzajem wykluczające się interpretacje soborowej formuły odniesień państwa i Kościoła. Było to w dużej mierze uzależnione od zastanego układu sił politycznych, a także negacji w Episkopacie modelu rozdziału (Borecki 2008: 111). Konkordat został ratyfikowany z naruszeniem prawa podczas jego podpisywania i ratyfikacji: rząd Hanny Suchockiej podpisał konkordat bez upoważnienia parlamentu do jego zawarcia; w świetle obowiązującej wówczas konstytucji sytuacja prawna i majątkowa Kościoła katolickiego powinna być regulowana ustawowo, co wykluczało uprawnienia rządu do zawierania umów międzynarodowych; zgoda na ratyfikację konkordatu dokonana została zwykłą większością głosów, chociaż konstytucja wymaga większości kwalifikowanej 2/3, gdyż konkordat przekazuje kompetencje organów państwowych w niektórych sprawach organizacji międzynarodowej; duchowny udzielający sakramentu małżeństwa na podstawie przepisów konkordatowych stosuje przepisy prawa kanonicznego, które
5 84 stanowi prawo obce, gdyż państwo polskie nie bierze udziału w jego tworzeniu. W ten sposób konkordat narusza konstytucyjną niezależność państwowego porządku prawnego i jego funkcjonalną odrębność od kościelnego; formułę większości kwalifikowanej podczas ratyfikacji konkordatu uzasadniały przepisy jego art. 22, na podstawie którego miała być powołana wspólna komisja Rzeczypospolitej Polskiej i Stolicy Apostolskiej, której zadaniem miało być rozpatrywanie zmian w polskim ustawodawstwie finansowym na temat instytucji i dóbr kościelnych. Tym samym ograniczono suwerenność państwa polskiego w sprawach finansowych (Pietrzak 2003: ). Paweł Borecki twierdził, że stanowcze dążenie ze strony polskiego Kościoła do zawarcia konkordatu było przejawem nie tylko lojalności wobec Stolicy Apostolskiej, ale także przejawem ambicji Kościoła partykularnego. Tezę tę uzasadnia fakt parafowania przez przedstawiciela Episkopatu projektu konwencji między PRL a Stolicą Apostolską z 4 maja 1988 r., która nie została zaakceptowana przez papieża, a dyplomacja watykańska próbowała obniżyć jej rangę. Świadczy o tym także przebieg negocjacji w sprawie konkordatu, w których nie uczestniczył żaden przedstawiciel Stolicy Apostolskiej z wyjątkiem nuncjusza, także Polaka, arcybiskupa Józefa Kowalczyka (Borecki 2008: 111). W pewnym stopniu potwierdza ją także oficjalne stanowisko Episkopatu Polski, który stwierdzał, że nie jest stroną konkordatu, ale jest żywotnie zainteresowany jego ratyfikacją (Stanowisko 1994: 2478). Episkopat z ubolewaniem stwierdzał, że konkordat stanowi przedmiot walki ideologicznej i światopoglądowej, przeważającej nad rzeczową dyskusją i stwarzającej dodatkowe konflikty w społeczeństwie, w którym bardzo potrzeba poszukiwania wspólnych rozwiązań. Istnienie antagonizmów nie jest spowodowane obiektywnymi trudnościami, ale stanowiskiem niektórych sił politycznych odmawiających Kościołowi obecności w społeczeństwie i państwie. Według Episkopatu jest to efekt trudności w przezwyciężeniu ideologii, która narzucała wcześniej katolickiej większości dyktat jednej partii, a zarzuty, jakoby konkordat był niezgodny z zasadami konstytucyjnymi i obowiązującymi w Polsce ustawami, są po prostu nieprawdziwe 3. Poza tym wątpliwości na temat 3 Zwolennicy konkordatu stali na stanowisku, że propaganda antykonkordatowa usiłowała przekonać społeczeństwo, jakoby była to umowa sprzeczna z polskimi ustawami państwowymi, a tym samym skierowana przeciwko państwu. Zob. Dudziak 1995: 41.
6 Episkopat Polski wobec podpisania i ratyfikacji konkordatu konkordatu mogą zostać łatwo rozwiązane przez ustawodawstwo państwowe i kościelne z zachowaniem równych praw, które przysługują wszystkim wyznaniom (Oświadczenie : 2475). Po wygraniu wyborów parlamentarnych przez Sojusz Lewicy Demokratycznej fakt zawarcia konkordatu i jego treść zostały poddane ostrej krytyce, która z drobnymi wyjątkami miała charakter polityczny. W opinii biskupa Tadeusza Pieronka polityka partii lewicowej została postawiona ponad polską rację stanu i konkordat, przy użyciu przedziwnych zabiegów parlamentarnych, przez ponad dwa lata nie został ratyfikowany (Pieronek 1998: 187). 1 lipca 1994 r. Sejm wydał uchwałę, która odroczyła ratyfikację konkordatu i uzależniła ją od zgodności tej umowy międzynarodowej z przyszłą konstytucją, co spotkało się z natychmiastową reakcją Episkopatu, argumentującego zabranie głosu w tej sprawie poczuciem odpowiedzialności za Kościół i naród w Polsce, a także poważnymi skutkami decyzji sejmowej, która będzie rzutowała negatywnie na regulację stosunków państwo Kościół i pozycję Polski na arenie międzynarodowej (Stanowisko 1994: 2477). Episkopat potwierdził swoją wcześniejszą opinię, wyrażoną 18 czerwca 1994 r., w komunikacie z 270. Konferencji Episkopatu Polski, uznając, że konkordat został uczyniony przedmiotem rozgrywek politycznych, a negatywne stanowisko wyraźnej części parlamentarzystów jest dowodem niechęci wobec Kościoła jako instytucji autonomicznej. Świadczyły o tym wypowiedzi wielu parlamentarzystów oraz wynik głosowania nad ustawą ratyfikacyjną. Ubolewamy, że zabrakło w polskim Sejmie czytamy w stanowisku Konferencji Episkopatu Polski zdecydowanej woli do ratyfikowania Konkordatu. Starczyło jej jedynie na tyle, by skutecznie zablokować dalszą procedurę ratyfikacyjną. Bezzasadność wielu argumentów przytoczonych przeciwko Konkordatowi w dyskusji sejmowej upewnia nas w przekonaniu, że nie racje obiektywne, nie dobro Ojczyzny, wynikające z respektowania niezależności Kościoła i państwa, lecz głównie uprzedzenia ideologiczne zdecydowały o wynikach głosowania w Sejmie. Rzeczowe argumenty przedstawicieli układających się stron oraz posłów zostały przez wielu parlamentarzystów zignorowane. Stąd też uznajemy za zbyteczne, by raz jeszcze ustosunkowywać się do większości zarzutów powtarzanych w Sejmie przeciw Konkordatowi (Stanowisko 1994: 2478). Episkopat stał na stanowisku, że państwo polskie, akceptujące wolność sumienia i wyznania, musi przestrzegać praw ludzi wierzących i nie może ignorować faktu, że społeczeństwo jest w znakomitej więk-
7 86 szości katolickie. Ignorowanie tego faktu przejawia się między innymi w kwestionowaniu obowiązku państwa nauczania religii w szkole, chociaż domaga się tego większość rodziców. Nieuwzględnianie ich przekonań jest właściwie jednoznaczne z praktyką łamania praw katolików, przypominającą czasy komunistyczne. Chociaż katolicy stanowią ogromną większość, to są traktowani jako wstydliwa i mało ważna mniejszość. Ta sytuacja przypomina powojenną historię Polski, kiedy to mniejszość dysponująca odpowiednimi środkami próbowała narzucać swoją wolę większości w celu ateizacji społeczeństwa. Dzisiaj także sfera życia religijnego jest przedmiotem wielu ataków, stąd też Kościół domagał się respektowania wartości chrześcijańskich w środkach przekazu i w życiu publicznym, co oznaczałoby, że prawa, które państwo gwarantuje mniejszościom, przysługiwałyby również większości (O wartościach 1993: 2466). Biskupi negatywnie oceniali klimat życia publicznego w Polsce. Stwierdzali, że młoda polska demokracja cechuje się nagminnym lekceważeniem podstawowych wartości i łamaniem zasad moralności chrześcijańskiej. Przestrzegali wiernych, że moralność katolicka jest nie do pogodzenia z jakąkolwiek formą korupcji. Państwo przekształca się w oligarchiczną grę grup interesów, jawnych i tajnych, formalnych i nieformalnych, co stanowi podważenie zasady praworządności władzy i jest ze szkodą dla obywateli. Należy jak najszybciej skończyć z takimi praktykami i uczynić Polskę na nowo państwem prawa (Komunikat 2003: 57). Podsumowanie Episkopat Polski błędnie oceniał rzeczywistość społeczno- -polityczną w pierwszych latach przemian systemowych. Stwierdzał, że polskie społeczeństwo jest jednorodne pod względem światopoglądowym, uznając ścisły związek narodowości i religii. Kościół żywił przekonanie, że po 1989 r. nadal zachowuje mandat reprezentanta politycznego obywateli, który wynikał z instrumentalnego pojmowania demokracji jako ustroju opartego na formule rządów katolickiej większości (Borecki 2008: 103). Episkopat wskazywał na wiele niepokojących zjawisk w polskiej demokracji, ale wyraził też zadowolenie z wolności politycznej suwerennego państwa oraz wolności Kościoła w Polsce, który po ratyfikacji przez polski parlament konkordatu może realizować swoją misję na
8 Episkopat Polski wobec podpisania i ratyfikacji konkordatu miarę właściwie rozumianego obopólnego dobra przy pełnej autonomii i niezależności państwa i Kościoła (Słowo pasterskie 2001: 44). Podkreślał wielkie znaczenie konkordatu, uznawanego w środowiskach kościelnych za umowę międzynarodową, która ustabilizowała wzajemne stosunki między państwem i Kościołem, a także uniezależniła je od rozmaitych koniunktur, przede wszystkim tych o charakterze politycznym. Dlatego można go postrzegać jako istotny krok w zmaganiach o normalizację stosunków między państwem a Kościołem. Tylko konkordat jako umowa nadrzędna wobec zwykłego ustawodawstwa jest w stanie zapewnić stabilność przepisów prawnych we wzajemnych stosunkach (Pieronek 1998: ). Konkordat przyczynił się do stabilizacji w stosunkach między państwem a Kościołem, a pośrednio także między państwem a innymi związkami wyznaniowymi (Krukowski 2010: 159). Bibliografia Biskupi polscy o konkordacie, 2003, Jasna Góra, , 263. Konferencja Plenarna Episkopatu Polski [w:] Listy Pasterskie Episkopatu Polski , t. 2, red. bp P. Libera, ks. A. Rybicki CSMA, ks. S. Łącki CSMA, Marki 2003 [dalej: Listy Pasterskie]. Borecki P., 2008, Geneza modelu stosunków państwo Kościół w konstytucji RP, Warszawa. Dudziak J., 1995, Konkordat polski z dnia 28 lipca 1998 r. pod obstrzałem zarzutów [w:] Katolicka nauka społeczna wobec wybranych problemów współczesnego świata, red. T. Homa SJ, M. Majczyna SJ, A. Porębski, Kraków. Gajda E. (oprac.), 2004, Wybór źródeł do nauki prawa wyznaniowego, Toruń. Graczyk R., 1999, Polski Kościół. Polska demokracja, Kraków. Komunikat z 321. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski, 2003, L Osservatore Romano, R. XXIV, nr 5(253). Krukowski J., 2008, Polskie prawo wyznaniowe, Warszawa. Krukowski J., 2010, Konkordat między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą z perspektywy 11 lat obowiązywania [w:] P. Czarnek, D. Dudek, P. Stanisz, Podstawy regulacji stosunków państwo Kościół w Rzeczypospolitej Polskiej i Republice Włoskiej, Lublin. List pasterski Episkopatu Polski o drugiej Wielkiej Nowennie przed rokiem 2000, 1990, Jasna Góra, , 244. Konferencja Plenarna Episkopatu Polski, Listy Pasterskie. Mariański J., 2001, Kryzys moralny czy transformacja wartości. Studium socjologiczne, Lublin. Mazurkiewicz P., 2003, Kościół w życiu publicznym [w:] Kościół katolicki w przededniu wejścia Polski do Unii Europejskiej, red. P. Mazurkiewicz, Warszawa.
9 88 O wartościach chrześcijańskich w życiu społeczeństwa i narodu, 1993, Warszawa, , 261. Konferencja Plenarna Episkopatu Polski, Listy Pasterskie. Oświadczenie: konkordat przedmiotem walki ideologicznej, 1994, Warszawa, , 269. Konferencja Plenarna Episkopatu Polski, Listy Pasterskie. Pieronek T., bp, 1998, Kościół nie boi się wolności, Kraków. Pietrzak M., 2003, Prawo wyznaniowe, Warszawa. Słowo biskupów polskich po zakończeniu pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny, 1999, Warszawa, , Kardynałowie, Arcybiskupi i Biskupi obecni na 301. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski, Listy Pasterskie. Słowo biskupów polskich z Jasnej Góry. Wybory prezydenta Rzeczypospolitej, 1995, Jasna Góra, , 278. Konferencja Biskupów Diecezjalnych, Listy Pasterskie. Słowo pasterskie Rady Stałej Episkopatu Polski przed wyborami parlamentarnymi, 2001, L Osservatore Romano, R. XXII, nr 10(237). Stanowisko w sprawie ratyfikacji konkordatu 1994, Częstochowa Jasna Góra, , 271. Konferencja Plenarna Episkopatu Polski, Listy Pasterskie. Trzeciak B. SJ, 1998, Relacje państwo Kościół. O polskim konkordacie 93, Warszawa. Wroczyński K., 1996, Konkordat. Dla kogo Konkordat? O tożsamości i przyszłości Polski, Gorzów Wielkopolski.
Spis treści. Wstęp Część II
ANEKSY 345 Spis treści Wstęp............................................... 5 Część I Konkordat zawarty między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską w 1925 roku i jego losy. Kształtowanie się relacji
Bardziej szczegółowoPrawo do nauczania religii Wprowadzenie Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej
Prawo do nauczania religii Wprowadzenie Nauczanie religii katolickiej w polskim systemie edukacji trwa już ponad 20 lat i zadomowiło się tam na dobre. Pomimo pojedynczych głosów krytyki religia w szkole
Bardziej szczegółowoKLAUZULE ODSYŁAJĄCE W KONKORDATACH Z HISZPANIĄ IZ POLSKĄ
Bogusław Trzeciak SJ KLAUZULE ODSYŁAJĄCE W KONKORDATACH Z HISZPANIĄ IZ POLSKĄ LUBLIN TOWARZYSTWO NAUKOWE KUL KATOLICKI UNIWERSYTET LUBELSKI JANA PAWŁA II SPIS TREŚCI Wstęp ROZDZIAŁ I Pojęcie Konkordatu
Bardziej szczegółowoMarek Stępień "Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską 1993/1998", Józef Kowalczyk, Płock 2013 : [recenzja]
Marek Stępień "Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską 1993/1998", Józef Kowalczyk, Płock 2013 : [recenzja] Warszawskie Studia Pastoralne 19, 332-338 2013 Arcybiskup Józef Kowalczyk,
Bardziej szczegółowoKonkordat a Konstytucja RP
JOANNA PIECHOWICZ Konkordat a Konstytucja RP 1. Uwagi wstępne W dniu 28 lipca 1993 r. w Warszawie nastąpiło uroczyste podpisanie nowego Konkordatu między Stolicą Apostolską i Polską. W imieniu Stolicy
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG
Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG I. Zawody I stopnia 1. Społeczeństwo. Definicja społeczeństwa. Pojęcie zbiorowości społecznej.
Bardziej szczegółowoTematy i zagadnienia programu nauczania wiedzy o społeczeństwie w klasie IV TE1, IV TE2, IV TK1, IV TK2, IV TR, IV TI zakres podstawowy.
Tematy i zagadnienia programu nauczania wiedzy o społeczeństwie w klasie IV TE1, IV TE2, IV TK1, IV TK2, IV TR, IV TI zakres podstawowy. Moduł dział - temat Lp. Zakres treści Lekcja organizacyjna 1. -
Bardziej szczegółowoSądowa kontrola konstytucyjności prawa we współczesnych demokracjach Kontrola konstytucyjności prawa przez sądy powszechne
Trybunał Konstytucyjny w polskich systemach politycznych Autor: Robert Alberski Wstęp Rozdział 1 Sądowa kontrola konstytucyjności prawa we współczesnych demokracjach 1. Konstytucja i zasada podziału władzy
Bardziej szczegółowoDruk nr 249 Warszawa, 19 grudnia 2007 r. - o zmianie ustawy o finansowaniu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego z budżetu państwa.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Druk nr 249 Warszawa, 19 grudnia 2007 r. Pan Bronisław Komorowski Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art.
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE AGN I E SZKA ŁAD A RESPEKTOWANIE POLSKIEGO KONKORDATU ANALIZA STANU OBECNEGO I PERSPEKTYWY NA PRZYSZŁOŚĆ SPRAWOZDANIE Z SEMINARIUM
SPRAWOZDANIE AGN I E SZKA ŁAD A RESPEKTOWANIE POLSKIEGO KONKORDATU ANALIZA STANU OBECNEGO I PERSPEKTYWY NA PRZYSZŁOŚĆ SPRAWOZDANIE Z SEMINARIUM INSTYTUT SPRAW PUBLICZNYCH PROGRAM DEMOKRACJI I SPOŁECZEŃSTWA
Bardziej szczegółowoZasada autonomii i wzajemnej niezależności oraz współdziałania między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi
SABINA ŁACH Zasada autonomii i wzajemnej niezależności oraz współdziałania między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi Model relacji między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi
Bardziej szczegółowoPodstawy prawne działalności kościołów, stowarzyszeń religijnych i związków wyznaniowych na terenie zakładów karnych i aresztów śledczych Istniejące
Podstawy prawne działalności kościołów, stowarzyszeń religijnych i związków wyznaniowych na terenie zakładów karnych i aresztów śledczych Istniejące uregulowania prawne nakładają na administrację jednostek
Bardziej szczegółowoI co dalej z konkordatem? Autor tekstu: Michał Pietrzak
I co dalej z konkordatem? Autor tekstu: Michał Pietrzak Konkordat został podpisany pod złą gwiazdą, o czym świadczą prawie trzyletnie peregrynacje z jego ratyfikacją. Dlaczego tak się stało, mimo iż wszystkie
Bardziej szczegółowoKONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ
KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ PRZEDMOWA ROZDZIAŁ I. ZMIANY USTROJU POLITYCZNEGO POLSKI W LATACH 1944-1997 1. Pojęcie ustroju politycznego i jego periodyzacja 2. Okres Krajowej
Bardziej szczegółowoSTANOWISKO KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 10 marca 2017 r.
STANOWISKO KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 10 marca 2017 r. w przedmiocie zarzutów grupy posłów na Sejm RP sformułowanych we wniosku do Trybunału Konstytucyjnego dotyczącym wyboru kandydatów na stanowisko
Bardziej szczegółowoPRAWO KONSTYTUCYJNE semestr zimowy 2016/17
PRAWO KONSTYTUCYJNE semestr zimowy 2016/17 KWESTIE ORGANIZACYJNE Kontakt i konsultacje Przebieg dwiczeo Literatura podstawowa oraz akty prawne Zakres materiału Warunki zaliczenia Instota i pojęcie terminu
Bardziej szczegółowoWYKAZ AKTÓW PRAWNYCH Z PRAWA KONSTYTUCYJNEGO. 2. Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz.U. z 2011 r. Nr 43, poz. 224 ze zm.
WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH Z PRAWA KONSTYTUCYJNEGO 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze 2. Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz.U.
Bardziej szczegółowoWYKAZ AKTÓW PRAWNYCH Z PRAWA KONSTYTUCYJNEGO. 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.
WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH Z PRAWA KONSTYTUCYJNEGO 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 2. Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp Rozdział III
Spis treści Wstęp... 9 Rozdział I Wiadomości ogólne o konstytucji jako najważniejszym w państwie akcie prawnym... 13 1. Pojęcie, geneza i funkcje konstytucji... 13 2. Konstytucja ustawą zasadniczą państwa...
Bardziej szczegółowoTemat: Konstytucja marcowa i ustrój II Rzeczypospolitej
Temat: Konstytucja marcowa i ustrój II Rzeczypospolitej 1. Wybory do sejmu ustawodawczego (1919r.) 26 stycznia 1919 r. przeprowadzono wybory w dawnym Królestwie i Galicji Zachodnie, w czerwcu 1919 dołączyli
Bardziej szczegółowoWYKŁAD III. SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP z dnia 2 kwietnia 1887 r.
WYKŁAD III SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP z dnia 2 kwietnia 1887 r. I. Pojęcie i rodzaje źródeł prawa II. Cechy systemu źródeł prawa w Polsce: 1. konstytucjonalizacja 2. dychotomiczny podział
Bardziej szczegółowoKLASA II GIMNAZJUM. Rozdział I Ustrój Rzeczpospolitej Polskiej. Wymagania na poszczególne oceny dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA II GIMNAZJUM Rozdział I Ustrój Rzeczpospolitej Polskiej Temat lekcji 1. O czym będziemy się uczyć na lekcjach wiedzy o społeczeńst
Bardziej szczegółowoMINISTER EDUKACJI NARODOWEJ
MINISTER EDUKACJI NARODOWEJ DKOW-ZF-0401-70/2012 Szanowny Pan Bogdan Borusewicz Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej odpowiadając na oświadczenie Pana Senatora Jana Marii Jackowskiego (nr BPS/043/07-229/12)
Bardziej szczegółowoRozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa
POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE Red.: Dariusz Górecki Wykaz skrótów Wstęp Rozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa Rozdział
Bardziej szczegółowoSpis treści. Prezentacja Bp Artur G. Miziński, Przewodniczący Kościelnej Komisji Konkordatowej. Wykaz skrótów... 7 Wprowadzenie Józef Krukowski...
Spis treści Prezentacja Bp Artur G. Miziński, Przewodniczący Kościelnej Komisji Konkordatowej........................................ 5 Wykaz skrótów..................................... 7 Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoCzy znasz Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku? Sprawdź swoją wiedzę i rozwiąż nasz quiz. Zaznacz prawidłową odpowiedź.
W KONSTYTUCJI RP Czy znasz Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku? Sprawdź swoją wiedzę i rozwiąż nasz quiz. Zaznacz prawidłową odpowiedź. 1. Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. to:
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Uwagi wprowadzające... 26
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz podstawowej literatury... XV Przedmowa... XVII Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej... 1 1. Uwagi wprowadzające... 2 2. Zasada
Bardziej szczegółowoWŁADZA USTAWODAWCZA W POLSCE. Sejm i Senat
WŁADZA USTAWODAWCZA W POLSCE Sejm i Senat GŁÓWNE CECHY PARLAMENTU W RP Parlament jest jedynym organem ustawodawczym w Polsce. Parlament (zwłaszcza izba sejmowa) pełni też inne funkcje kontrolną i kreacyjną.
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych. Rozdział 1 Przepisy ogólne
Kancelaria Sejmu s. 1/8 USTAWA z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych Rozdział 1 Przepisy ogólne Opracowano na podstawie: Dz. U. z 2000 r. Nr 39, poz. 443, z 2002 r. Nr 216, poz. 1824, z
Bardziej szczegółowoZASADY NACZELNE USTROJU RP
ZASADY NACZELNE USTROJU RP Zasady naczelne ustroju RP Zawierają idee przewodnie ustawy zasadniczej. Są to normy prawne zawarte w Konstytucji, których szczególna doniosłość charakteryzuje się w tym, że
Bardziej szczegółowoDz.U. 1994 Nr 124 poz. 607. Europejska Karta. Samorządu Terytorialnego. Wstęp
Kancelaria Sejmu s. 1/1 Dz.U. 1994 Nr 124 poz. 607 Europejska Karta Samorządu Terytorialnego Wstęp Państwa, członkowie Rady Europy, sygnatariusze niniejszej Karty - Biorąc pod uwagę, iż celem Rady Europy
Bardziej szczegółowoOPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 13 grudnia 2016 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy Przepisy wprowadzające
OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 13 grudnia 2016 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym i
Bardziej szczegółowoPRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak
PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak Z A S A D A S U W E R E N N O Ś C I N A R O D U art. 4 Konstytucji RP 1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.
Bardziej szczegółowoW centrum uwagi Roczny plan pracy. Liczb a godzi n lekcyj nych. Punkt z NPP
W centrum uwagi Roczny plan pracy Jednostka tematyczna 1. Życie zbiorowe i jego reguły 2. Socjalizacja i kontrola społeczna Zagadnienia Klasa II I. Społeczeństwo socjologia formy życia społecznego normy
Bardziej szczegółowoZakres rozszerzony - moduł 36 Prawa człowieka. Janusz Korzeniowski
Zakres rozszerzony - moduł 36 Prawa człowieka Opracowanie: Janusz Korzeniowski nauczyciel konsultant ds. edukacji obywatelskiej w Zachodniopomorskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli 1 Spis slajdów Idea
Bardziej szczegółowoDZIENNIK URZĘDOWY. Warszawa, dnia 28 listopada 2014 r. Poz. 30 O B W I E S Z C Z E N I E M I N I S T R A S P R AW Z A G R A N I C Z N Y C H 1)
DZIENNIK URZĘDOWY MINISTRA SPRAW ZAGRANICZNYCH Warszawa, dnia 28 listopada 2014 r. Poz. 30 O B W I E S Z C Z E N I E M I N I S T R A S P R AW Z A G R A N I C Z N Y C H 1) z dnia 27 listopada 2014 r. Na
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWE ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ
PODSTAWOWE ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ PODSTAWOWE ZASADY USTROJU W SYSTEMATYCE KONSTYTUCJI RP Pierwszy rozdział Konstytucji RP, zatytułowany Rzeczpospolita, określa podstawowe zasady ustroju RP. Pozostałe
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia... o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Projekt USTAWA z dnia... o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Art. 1 W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz.U.1997.78.483) wprowadza się następujące zmiany: 1)
Bardziej szczegółowoDEKLARACJA PRAW OSÓB NALEŻĄCYCH DO MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH LUB ETNICZNYCH, RELIGIJNYCH I JĘZYKOWYCH
DEKLARACJA PRAW OSÓB NALEŻĄCYCH DO MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH LUB ETNICZNYCH, RELIGIJNYCH I JĘZYKOWYCH rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 47/135 przyjęta i proklamowana w dniu 10 grudnia 1992 roku Zgromadzenie
Bardziej szczegółowoSpis treści. II. Hermeneutyka prawnicza... 2 III. Podsumowanie Z problematyki klauzul generalnych... 7
Wykaz skrótów... Bibliografia... Wykaz aktów prawnych krajowych... Wykaz aktów prawnych międzynarodowych... Wprowadzenie... XIII XXI LV LIX LXIII Rozdział I. Zagadnienia ogólne... 1 1. Wielość filozofii
Bardziej szczegółowoPolitologia studia niestacjonarne Seminaria dyplomowe w roku akademickim 2017/2018 Spis treści
Politologia studia niestacjonarne Spis treści HARMONOGRAM SPOTKAŃ... 2 Prof. UAM dr hab. Anita Adamczyk... 3 Prof. UAM dr hab. Edward Jeliński... 4 Prof. UAM dr hab. Andrzej Stelmach... 5 1. Ni 28 Sty
Bardziej szczegółowoWyrok z dnia 8 lutego 2000 r. II UKN 374/99
Wyrok z dnia 8 lutego 2000 r. II UKN 374/99 Konwencja Generalna pomiędzy Polską a Francją o zabezpieczeniu społecznym, Układ dodatkowy dotyczący systemu zabezpieczenia społecznego stosowanego do pracowników
Bardziej szczegółowoDruk nr 2550 Warszawa, 16 lutego 2004 r.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IV kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-14-04 Druk nr 2550 Warszawa, 16 lutego 2004 r. Pan Marek Borowski Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 118
Bardziej szczegółowoTryb ratyfikacji konkordatu Autor tekstu: Zdzisław Galicki
Tryb ratyfikacji konkordatu Autor tekstu: Zdzisław Galicki Ekspertyza prawna prof. Zdzisława Galickiego na temat trybu ratyfikacji konkordatu, a w szczególności: 1) czy Konkordat ma być ratyfikowany według
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... Wykaz skrótów... DZIAŁ PIERWSZY. PODSTAWY PRAWA... 1
Wstęp... Wykaz skrótów... XI XIII DZIAŁ PIERWSZY. PODSTAWY PRAWA... 1 Część I. Konstytucja RP... 3 Rozdział 1. Pojęcie prawa konstytucyjnego... 3 Rozdział 2. Zasady oraz podstawowe pojęcia... 3 Rozdział
Bardziej szczegółowoZgodnie z obowiązującą Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów oraz
Zgodnie z obowiązującą Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów oraz ministrów. W skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi
Bardziej szczegółowoSTOLICA APOSTOLSKA I WATYKAN JAKO PODMIOTY STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH. ORGANIZACJA I STRUKTURA STOLICY APOSTOLSKIEJ I WATYKANU.
STOLICA APOSTOLSKA I WATYKAN JAKO PODMIOTY STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH. ORGANIZACJA I STRUKTURA STOLICY APOSTOLSKIEJ I WATYKANU. KONKORDAT PODMIOTOWOŚĆ MIĘDZYNARODOWO-PRAWNA STOLICY APOSTOLSKIEJ I WATYKANU
Bardziej szczegółowoi szkołach (Dz. U. z 1992 r. Nr 36, poz. 155, z późn. zm.);
INFORMACJA MINISTERA EDUKACJI NARODOWEJ DLA JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W SPRAWIE REGULACJI DOTYCZĄCYCH RAMOWYCH PLANÓW NAUCZANIA W SZKOŁACH PUBLICZNYCH, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM REGULACJI
Bardziej szczegółowoDZIAŁ PIERWSZY. PRAWO KONSTYTUCYJNE
DZIAŁ PIERWSZY. PRAWO KONSTYTUCYJNE Część I. Rzeczpospolita Rozdział 1. Pojęcie prawa konstytucyjnego Prawo konstytucyjne to całokształt norm prawnych dotyczących ustroju państw, czyli takich, których
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I. Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320)
Spis treści Do Czytelnika 5 Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320) 1.1. Początki i rozwój państwa polskiego (do 1138). Rozbicie dzielnicowe i dążenia
Bardziej szczegółowo2. Orzeczenia sądów polskich
2. Orzeczenia sądów polskich Wyrok WSA V SA/Wa 2859/05 1 Ustalanie kryteriów pochodzenia cudzoziemca; Zezwolenie na osiedlenie się obywateli pochodzenia polskiego Wobec braku jednej i jednoznacznej regulacji
Bardziej szczegółowoGLOSY. Jerzy Pielichowski
Zeszyty Prawnicze 18.1 / 2018 s.225-230 DOI 10.21697/zp.2018.18.1.11 GLOSY Jerzy Pielichowski Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 maja 2015 r., II OSK 2416/13 Interes prwny można mieć
Bardziej szczegółowoPlan wynikowy z wiedzy o społeczeństwie poziom rozszerzony na rok szkolny 2015/2016 dla klasy II a
Plan wynikowy z wiedzy o społeczeństwie poziom rozszerzony na rok szkolny 2015/2016 dla klasy II a Nauczyciel prowadzący: Jacek Foszczyński Liczba tygodni nauki: 38 Liczba godzin w tygodniu: 3 Liczba godzin
Bardziej szczegółowoOPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo wyznaniowe na kierunku Prawo
Prof. dr hab. Krzysztof Krasowski Kierownik Katedry Historii Ustroju Państw OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo wyznaniowe na kierunku Prawo I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu kształcenia:
Bardziej szczegółowoSpis treści CZĘŚĆ PIERWSZA U ŹRÓDEŁ USTROJU MARCOWEGO. I. Powrót na mapę polityczną Europy. Wstęp... 11
Spis treści Wstęp.............................................................. 11 CZĘŚĆ PIERWSZA U ŹRÓDEŁ USTROJU MARCOWEGO I. Powrót na mapę polityczną Europy Rozdział 1. Ziemie polskie w latach 1917
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY 2012 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY
Centralna Komisja Egzaminacyjna EGZAMIN MATURALNY 2012 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania MAJ 2012 2 Zadanie 1. (0 1) Obszar standardów Geneza państwa (I.4) Opis wymagań C. 1
Bardziej szczegółowoDr Ryszard Piotrowski 27 lutego 2008 r. Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
Dr Ryszard Piotrowski 27 lutego 2008 r. Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego Opinia w sprawie trybu uchwalania przez Senat ustawy wyrażającej zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej,
Bardziej szczegółowoWIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE- Zakres na testy przyrostu kompetencji dla klas II
WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE- Zakres na testy przyrostu kompetencji dla klas II Klasa II I. Społeczeństwo 1. Życie zbiorowe i jego socjologia reguły formy życia społecznego normy społeczne instytucje społeczne
Bardziej szczegółowoSpis treści. Spis treści. Spis treści
Spis treści Spis treści Spis treści Wykaz skrótów.................................................. 15 Od Autora...................................................... 19 ROZDZIAŁ I. Pojęcie i przedmiot
Bardziej szczegółowoOPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 27 listopada 2017 r.
OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 27 listopada 2017 r. w przedmiocie projektu ustawy o europejskiej partii politycznej i europejskiej fundacji politycznej (nr z wykazu prac legislacyjnych: UC93)
Bardziej szczegółowoPodstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej
Podstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej Podstawowe zasady ustroju w systematyce Konstytucji RP Pierwszy rozdział Konstytucji RP, zatytułowany Rzeczpospolita, określa podstawowe zasady ustroju RP. Pozostałe
Bardziej szczegółowoZastępca Szefa. Kancelarii Sejmu RP
Do druku nr 166 WICEPREZES NACZELNEJ RADY ADWOKACKIEJ Jacek Trela Warszawa, dnia 18 stycznia 2015 r. Pan Adam Podgórski Zastępca Szefa Kancelarii Sejmu RP Dot. GMS-WP-173-296115 NRA -12-SM -1.1.2016 W
Bardziej szczegółowoWiedza o społeczeństwie, zakres rozszerzony Plan dydaktyczny, klasa 2d
Wiedza o społeczeństwie, zakres rozszerzony Plan dydaktyczny, klasa 2d Jednostka tematyczna 1. Życie zbiorowe i jego reguły 2. Socjalizacja i kontrola społeczna Zagadnienia I. Społeczeństwo socjologia
Bardziej szczegółowoWarszawa, kwiecień 2013 BS/48/2013 W JAKICH SPRAWACH POWINNA OBOWIĄZYWAĆ DYSCYPLINA W GŁOSOWANIU?
Warszawa, kwiecień 2013 BS/48/2013 W JAKICH SPRAWACH POWINNA OBOWIĄZYWAĆ DYSCYPLINA W GŁOSOWANIU? Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 11 stycznia 2013 roku Fundacja
Bardziej szczegółowoEkspertyza prof. Jerzego Wisłockiego dotycząca Deklaracji Rządu RP oraz projektów ustaw okołokonkordatowych (23 maja 1997 r.
Deklaracja Rządu RP i projekty ustaw okołokonkord. Autor tekstu: Jerzy Wisłocki Ekspertyza prof. Jerzego Wisłockiego dotycząca Deklaracji Rządu RP oraz projektów ustaw okołokonkordatowych (23 maja 1997
Bardziej szczegółowoAby móc mówić o prawach człowieka, należy najpierw rozróżnić kilka aspektów słowa "prawo".
Aby móc mówić o prawach człowieka, należy najpierw rozróżnić kilka aspektów słowa "prawo". W ujęciu przedmiotowym rozumiane jest ono jako system norm prawnych, czyli ogólnych, które powstały w związku
Bardziej szczegółowo, , ZNACZENIE KONKORDATU DLA PAŃSTWA I SPOŁECZEŃSTWA WARSZAWA, PAŹDZIERNIK 95
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET: http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY 2012 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY
Centralna Komisja Egzaminacyjna EGZAMIN MATURALNY 2012 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania MAJ 2012 2 Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie Zadanie 1. (0 1) Obszar standardów
Bardziej szczegółowoOdpowiedź Olechowskiego na list Siemiątkowskiego
Odpowiedź Olechowskiego na list Siemiątkowskiego Odpowiedź Ministra Spraw Zagranicznych Andrzeja Olechowskiego na list skierowany przez posła Zbigniewa Siemiątkowskiego do premiera Waldemara Pawlaka w
Bardziej szczegółowoJak rozwiązywać kazusy?
Jak rozwiązywać kazusy? Krótki przewodnik dla studentów SNP(Z) Prawo konstytucyjne Opracowano na podstawie: Polskie prawo konstytucyjne. Materiały, kazusy i orzecznictwo, pod red. M. Dąbrowskiego, J. Juchniewicz,
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z wyjazdu Koła Naukowego Prawa Prywatnego w Collegium Polonicum w Słubicach
Sprawozdanie z wyjazdu Koła Naukowego Prawa Prywatnego w Collegium Polonicum w Słubicach Sprawozdanie przygotowane przez członków KNPP: Justyna Janik Katarzyna Kołodziejska Wyjazd do Warszawy 23-24.06.2012
Bardziej szczegółowoPROJEKT SPRAWOZDANIA
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Spraw Zagranicznych 30.4.2013 2013/2082(INI) PROJEKT SPRAWOZDANIA zawierającego projekt zalecenia Parlamentu Europejskiego dla Rady w sprawie projektu wytycznych
Bardziej szczegółowoPOLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W
POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W RED.: DARIUSZ GÓRECKI Wykaz skrótów Przedmowa Rozdział pierwszy Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1. Nazwa
Bardziej szczegółowoRADA KONSULTACYJNA SĘDZIÓW EUROPEJSKICH (CCJE) Opinia Biura CCJE. na wniosek polskiej Krajowej Rady Sądownictwa
Strasburg, 12 października 2017 r. CCJE-BU(2017)9REV RADA KONSULTACYJNA SĘDZIÓW EUROPEJSKICH (CCJE) Opinia Biura CCJE na wniosek polskiej Krajowej Rady Sądownictwa o przedstawienie opinii w sprawie projektu
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr 216/2012 KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 19 lipca 2012 r.
UCHWAŁA Nr 216/2012 KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 19 lipca 2012 r. w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją: 1) art. 20 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.
Bardziej szczegółowoTEKSTY PRZYJĘTE. Niedawne wydarzenia w Polsce i ich wpływ na prawa podstawowe określone w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej
Parlament Europejski 2014-2019 TEKSTY PRZYJĘTE P8_TA(2016)0344 Niedawne wydarzenia w Polsce i ich wpływ na prawa podstawowe określone w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej Rezolucja Parlamentu Europejskiego
Bardziej szczegółowoUwagi nad konkordatem Autor tekstu: Michał Pietrzak. 17 czerwca 1997 r., Warszawa
Uwagi nad konkordatem Autor tekstu: Michał Pietrzak 17 czerwca 1997 r., Warszawa Po Soborze Watykańskim II wydawało się, co potwierdzało wieku specjalistów prawa kanonicznego, że konkordat jako forma regulacji
Bardziej szczegółowoKOMUNIKATzBADAŃ. Referendum konsultacyjne w sprawie konstytucji pierwsze reakcje NR 77/2017 ISSN
KOMUNIKATzBADAŃ NR 77/2017 ISSN 2353-5822 Referendum konsultacyjne w sprawie konstytucji pierwsze reakcje Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie
Bardziej szczegółowoWarszawa, maj 2009 BS/81/2009 RZĄD TADEUSZA MAZOWIECKIEGO OCENY PO DWUDZIESTU LATACH
Warszawa, maj 2009 BS/81/2009 RZĄD TADEUSZA MAZOWIECKIEGO OCENY PO DWUDZIESTU LATACH Wkrótce minie dwudziesta rocznica powołania rządu, na czele którego stanął Tadeusz Mazowiecki pierwszy w naszej części
Bardziej szczegółowoDZIAŁ I. PRAWO KONSTYTUCYJNE
DZIAŁ I. PRAWO KONSTYTUCYJNE Pojęcie prawa konstytucyjnego Prawo konstytucyjne to całokształt norm prawnych dotyczących ustroju państw, czyli takich, których przedmiotem regulacji są podstawowe instytucje
Bardziej szczegółowoŹRÓDŁA PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO W RP
ŹRÓDŁA PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO W RP SYSTEM PRAWA Zbiór uporządkowanych i wzajemnie ze sobą powiązanych norm generalnych i abstrakcyjnych wysłowionych w tekstach aktów prawotwórczych i nieuchylonych
Bardziej szczegółowoPRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak
PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak Art. 92 ust. 1 Konstytucji RP Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego
Bardziej szczegółowoDEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA
DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA - Sposób sprawowania władzy, w którym decyzje podejmowane są bezpośrednio przez ogół wyborców bez pośrednictwa jakichkolwiek organów państwowych - Bezpośrednie decydowanie prze
Bardziej szczegółowoInstrukcja dotycząca zakresu i sposobu uzyskania osobowości pranej przez instytucje kościelne na podstawie prawa polskiego (art. 4 ust.
Instrukcja dotycząca zakresu i sposobu uzyskania osobowości pranej przez instytucje kościelne na podstawie prawa polskiego (art. 4 ust. 3 Konkordatu) 1. W związku z wejściem w życie Konkordatu między Stolicą
Bardziej szczegółowoUstrojowe zasady demokratycznego państwa prawa
A 363459 Bronisław Jastrzębski Ustrojowe zasady demokratycznego państwa prawa Dylematy i mity Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego Olsztyn 2002 Spis treści Od autora 10 Przedmowa 11 I. OGÓLNE
Bardziej szczegółowoRozdział I. Rzeczpospolita
Rozdział I. Rzeczpospolita Część I. Pojęcie prawa konstytucyjnego Prawo konstytucyjne to całokształt norm prawnych dotyczących ustroju państw, czyli takich, których przedmiotem regulacji są podstawowe
Bardziej szczegółowoPROJEKT. Ustawa z dnia o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Ustawa z dnia o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej PROJEKT Art. 1. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z 2001 r. Nr 28, poz. 319, z 2006
Bardziej szczegółowoPodmioty na prawach strony w postępowaniu administracyjnym.
Podmioty na prawach strony w postępowaniu administracyjnym. Strona jest obligatoryjnym uczestnikiem postępowania administracyjnego, jest podmiotem stosunku procesowego, bez strony postępowanie toczyć się
Bardziej szczegółowoPRAWO DO PRYWATNOŚCI I OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH PODSTAWOWE ZASADY. Szkolenie dla sekcji sądownictwa międzynarodowego Kliniki Prawa UW 14 XI 2009 r.
PRAWO DO PRYWATNOŚCI I OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH PODSTAWOWE ZASADY Szkolenie dla sekcji sądownictwa międzynarodowego Kliniki Prawa UW 14 XI 2009 r. Część I PRAWO DO PRYWATNOŚCI WPROWADZENIE Prowadzące:
Bardziej szczegółowoLiczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 24 zaliczenie z oceną
Wydział: Prawo i Administracja Nazwa kierunku kształcenia: Prawo Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. dr hab. Kazimierz Działocha Poziom studiów (I lub II stopnia): Jednolite magisterskie Tryb
Bardziej szczegółowoPOWOŁYWANIE RADY MINISTRÓW. ODPOWIEDZIALNOŚĆ RADY MINISTRÓW I JEJ CZŁONKÓW. mgr Kinga Drewniowska
POWOŁYWANIE RADY MINISTRÓW. ODPOWIEDZIALNOŚĆ RADY MINISTRÓW I JEJ CZŁONKÓW mgr Kinga Drewniowska RADA GABINETOWA Art. 141 Konstytucji RP 1. W sprawach szczególnej wagi Prezydent Rzeczypospolitej może zwołać
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa do dziewiątego wydania... V Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX
Spis treści Przedmowa do dziewiątego wydania... V Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Rozdział I. Przedmiot prawa konstytucyjnego... 1 Rozdział II. Polska w europejskim systemie konstytucyjnym...
Bardziej szczegółowoPL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0055/4. Poprawka. Sofia Sakorafa w imieniu grupy GUE/NGL
8.3.2017 A8-0055/4 4 Komisji za rok 2016 dotyczące byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii horyzontalna należy zastąpić wyrazy Macedonia / macedoński wyrazami kraj / krajowy w całym tekście 8.3.2017
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR... RADY MIASTA RYBNIKA. z dnia r.
Projekt z dnia 17 maja 2017 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MIASTA RYBNIKA z dnia... 2017 r. w sprawie poparcia apelu przedstawicieli środowisk samorządowych z dnia 16 marca 2017 r. dotyczącego
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY 2011 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2011 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2011 2 Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie poziom rozszerzony Zadanie 1. (0 1)
Bardziej szczegółowoZakres materiału na egzamin z prawa konstytucyjnego
Poznań, 9 października 2018 r. Zakres materiału na egzamin z prawa konstytucyjnego I. Podstawowe pojęcia prawa konstytucyjnego 1. Pojęcia małej konstytucji, minimum konstytucyjnego, ustawy organicznej.
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 2013 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Projekt USTAWA z dnia 2013 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Art. 1. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z 2001 r. Nr 28, poz. 319,
Bardziej szczegółowoWiedza o społeczeństwie zakres rozszerzony
Wiedza o społeczeństwie zakres rozszerzony Tematy i zagadnienia z WOS semestr trzeci( klasa II) Dział I. Społeczeństwo 1. Życie zbiorowe i jego reguły socjologia formy życia społecznego normy społeczne
Bardziej szczegółowoWielce Szanowna Pani Premier
Warszawa, 28/02/2007 RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich dr Janusz KOCHANOWSKI RPO-551982-VI/07/AB 00-090 Warszawa Tel. centr. 0-22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 0-22 827 64 53 Pani Prof.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie. Łączenie realizmu z wizją przyszłości... 13
Spis treści Wprowadzenie. Łączenie realizmu z wizją przyszłości............... 13 1. Polska granica zachodnia a zjednoczenie Niemiec w świetle stanowiska polskiego................................. 33 1.
Bardziej szczegółowo