Warszawa, Opracował zespół firmy BROL Systemy Przestrzenne s.c

Transkrypt

1 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ZMIANY MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA PŁOŃSK, DLA OBSZARU POŁOŻONEGO POMIĘDZY ULICĄ WARSZAWSKĄ, GRUNWALDZKĄ, A DROGĄ EKSPRESOWĄ S7 ORAZ OBSZARU POŁOŻONEGO POMIĘDZY ULICĄ WIECZORKÓW, A TORAMI KOLEJOWYMI Warszawa, 2014 Opracował zespół firmy BROL Systemy Przestrzenne s.c 1

2 ZAKRES PROGNOZY I. WPROWADZENIE 1. Uwagi wstępne 2. Podstawa prawna 3. Podstawowe założenia i metodyka pracy 4. Materiały wejściowe 5. Ogólna charakterystyka terenu opracowania, położenie administracyjne 6. Charakterystyka i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego 6.1 Położenie geograficzne 6.2 Powiązania przyrodnicze, walory przyrodnicze 6.3 Krajobraz istniejący 6.4 Rzeźba terenu 6.5 Budowa geologiczna 6.6 Surowce mineralne 6.7 Wody powierzchniowe 6.8 Wody podziemne 6.9 Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły 6.10 Warunki glebowe 6.11 Warunki klimatyczne 6.12 Szata roślinna i świat zwierząt 7. Odporność na degradację i zdolność do regeneracji 8. Uwarunkowania środowiska przyrodniczego do zagospodarowania przestrzennego 8.1 Uwarunkowania wynikające z opracowania ekofizjograficznego 8.2 Uwarunkowania wynikające ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego 8.3 Uwarunkowania dla obiektów i obszarów chronionych, w tym z ochrony obszarów i obiektów objętych odrębnym statusem prawnym, w tym obszary Natura Dziedzictwo i zasoby kulturowe 9. Charakterystyka ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 9.1 Przeznaczenie terenów 9.2 Warunki zagospodarowania 9.3. Ustalenia z zakresu ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego 9.4. Ustalenia w zakresie infrastruktury technicznej II. POTENCJALNE ZMIANY AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PLANU III. WPŁYW REALIZACJI USTALEŃ PLANU NA POSZCZEGÓLNE ELEMENTY ŚRODOWISKA ORAZ ZAGROŻENIA DLA ŚRODOWISKA SPOWODOWANE WEJŚCIEM W ŻYCIE USTALEŃ PLANU 1. Emisja gazów i pyłów do powietrza atmosferycznego, warunki klimatu lokalnego 2. Hałas 3. Odpady 4. Wody podziemne i powierzchniowe, ścieki 5. Emisja pól elektromagnetycznych 6. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska 7. Powierzchnia ziemi 8. Gleby 9. Szata roślinna i świat zwierzęcy 10. Krajobraz 11. Transgraniczne oddziaływania na środowisko 12. Wpływ ustaleń studium na tereny Natura

3 IV. POWSTANIE ZAGROŻEŃ DLA ZDROWIA LUDZI NA TERENIE OBJĘTYM PLANEM I W STREFIE JEGO POTENCJALNEGO ODDZIAŁYWANIA V. OPIS PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO WYNIKAJĄCYCH Z REALIZACJI USTALEŃ PLANU. VI. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE VII. OCENA ZGODNOŚCI PROJEKTU PLANU Z UWARUNKOWANIAMI EKOFIZJOGRAFICZNYMI I STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ PRZEPISAMI ODRĘBNYMI W ZAKRESIE OCHRONY PRZYRODY I ŚRODOWISKA, VIII. PODSUMOWANIE IX. STRESZCZENIE 3

4 I. WPROWADZENIE 1. Uwagi wstępne Opracowanie Prognozy oddziaływania na środowisko do projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Płońsk, dla obszaru położonego pomiędzy ulicą Warszawską, Grunwaldzką, a drogą ekspresową S7 oraz obszaru położonego pomiędzy ulicą Wieczorków, a torami kolejowymi realizacji jest realizacją obowiązku określonego w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. z 2013r. Nr 1235, z późn. zm). Niniejsza prognoza jest częścią strategicznej oceny oddziaływania na środowisko przeprowadzanej do zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Płońsk, dla obszaru położonego pomiędzy ulicą Warszawską, Grunwaldzką, a drogą ekspresową S7 oraz obszaru położonego pomiędzy ulicą Wieczorków, a torami kolejowymi na podstawie Działu IV Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. z 2013r. Nr 1235, z późn. zm). Opracowanie prognozy ma na celu ocenę realizacji ustaleń planu miejscowego pod kątem szeroko rozumianej ochrony zasobów środowiska przyrodniczego, a także przedstawienie przewidywanych skutków dla stanu i funkcjonowania środowiska (przekształceń) oraz warunków życia mieszkańców. Zakres prognozy został uzgodniony w trybie art. 57 ust.2 i art. 58. ust. 3. ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. z 2013r. Nr 1235, z późn. zm). Przed rozpoczęciem sporządzenia prognozy przystąpiono do zbierania wniosków na zasadach określonych w art. 39 wcześniej wspomnianej ustawy. Obok części tekstowej integralną częścią niniejszej prognozy jest załącznik kartograficzny - Mapa prognozy oddziaływania na środowisko projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Płońsk, dla obszaru położonego pomiędzy ulicą Warszawską, Grunwaldzką, a drogą ekspresową S7 oraz obszaru położonego pomiędzy ulicą Wieczorków, a torami kolejowymi. Mapa sporządzona została na rysunku projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Płońsk, dla obszaru położonego pomiędzy ulicą Warszawską, Grunwaldzką, a drogą ekspresową S7 oraz obszaru położonego pomiędzy ulicą Wieczorków, a torami kolejowymi. Ocenę przewidywanych skutków dla środowiska, które mogą wynikać z projektowanego przeznaczenia terenu i rozwiązań funkcjonalno - przestrzennych odniesiono do istniejącego stanu środowiska, jego warunków i predyspozycji użytkowych rozpoznanych w najbardziej aktualnym opracowaniu ekofizjograficznym. Na mapie Prognozy... przedstawiono zakres przewidywanych przekształceń poszczególnych elementów środowiska w odniesieniu do poszczególnych terenów określonych projektem planu, różnicując kolorem stopień natężenia przekształceń w ujęciu kompleksowym. 2. Podstawa prawna. Podstawę prawną sporządzenia niniejszego opracowania stanowi: - Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013r. Nr 1235, z późn. zm); 3. Podstawowe założenia i metodyka pracy Podstawowym celem opracowania prognozy jest określenie potencjalnego wpływu ustaleń planu miejscowego na poszczególne elementy środowiska w obszarze objętym granicami planu. Kolejnym celem opracowania prognozy jest wskazanie ewentualnych zagrożeń dla środowiska wynikających z wprowadzenia w życie ustaleń planu miejscowego oraz określenie metod działania pozwalających na 4

5 ich zmniejszenie lub eliminację. Ważnym zadaniem prognozy jest również informowanie społeczności lokalnej o skutkach wprowadzenia w życie ustaleń planu oraz aktywny udział społeczeństwa w procedurze oddziaływania na środowisko planu miejscowego. Podstawowym założeniem metodycznym prognozy jest przyjęcie hipotezy, że zmiany w zagospodarowaniu terenu objętego planem osiągną maksymalna wielkość dopuszczoną w ustaleniach planu miejscowego. W celu określenia wpływu ustaleń planu miejscowego na środowisko przyjęto metodę oceny porównawczej przewidywanych zmian w stosunku do stanu istniejącego. 4. Materiały wejściowe J. Kondracki: Geografia fizyczna Polski, Wł. Szafer: Szata roślinna Polski, Andrzejewski R. red., 2003 Różnorodność biologiczna Polski, Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Kleczkowski A, mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Polsce wymagających szczególnej ochrony. Klimaszewski M - Geomorfologia Polski, Warszawa, Książkiewicz M., Zarys geologii Polski Wydawnictwa Geologiczne Matuszkiewicz W. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Stupnicka E. - Geologia regionalna Polski, Szamałek K. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce, Koncepcja Krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA, Mapa hydrogeologiczna Polski z objaśnieniami, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Płońsk (ze zmianami),, Opracowanie ekofizjograficzne wykonane na potrzeby zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Płońsk, dla obszaru położonego pomiędzy ulicą Warszawską, Grunwaldzką, a drogą ekspresową S7 oraz obszaru położonego pomiędzy ulicą Wieczorków, a torami kolejowymi, Raport o stanie środowiska w województwie mazowieckim w 2012r, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie, Wizja lokalna, 2014r. 5. Ogólna charakterystyka obszaru opracowania Miasto Płońsk do 1975 r. należało do woj. warszawskiego i pełniło funkcję siedziby powiatu płońskiego. Po roku 1975 w wyniku reorganizacji struktur administracyjnych znalazło się w granicach nowo utworzonego województwa ciechanowskiego jako regionalny ośrodek rozwoju. Nowa reforma administracji przeprowadzona w 1999 r. spowodowała, iż Płońsk stał się ponownie miastem powiatowym, z siedzibą władz rządowych i samorządowych, w granicach utworzonego dużego województwa mazowieckiego. W obszarze nowego województwa miasto Płońsk i powiat płoński położone są w północno-zachodniej jego części. W stosunku zaś do obsługiwanego obszaru powiatu, Płońsk położony jest prawie centrycznie. Bezpośrednie sąsiedztwo miasta to jedynie gmina Płońsk powstała po rozdzieleniu władz miejskich i gminnych. Od siedziby władz wojewódzkich Warszawy Płońsk oddalony jest ok. 70 km. Wiodącą funkcją Płońska są usługi i przemysł do niedawna głównie o profilu spożywczym. Ten profil przemysłu ukształtował się w wyniku uwarunkowań przyrodniczo-glebowych obszarów otaczających miasto oraz istniejącej tradycji gospodarki rolnej. Transformacje gospodarcze powodują obecnie odkształcenie tego modelu, zmienia się profil przemysłu, odbiegając od nadrzędnej roli rolnictwa. Zaczyna zanikać specjalizacja obszarów, a na funkcje zagospodarowania przestrzennego coraz większy wpływ mają zasady zrównoważonego rozwoju oraz podnoszenie konkurencyjności miasta na skalę lokalną. Granicami opracowania objęto 2 obszary na terenie miasta Płońsk (obszar w rejonie ulicy Wieczorków i torów kolejowych oraz obszar położony w strefie śródmiejskiej miasta pomiędzy ulicami Grunwaldzką i Warszawską a drogą ekspresową nr 7. Obszary te nie są ze sobą powiązane przestrzennie i funkcjonalnie. Stan zagospodarowania poszczególnych obszarów jest stosunkowo zróżnicowany. Zróżnicowany jest również stan użytkowania gruntów w poszczególnych obszarach. Poniżej przedstawiono charakterystykę poszczególnych obszarów wg numerów załączników graficznych do niniejszej prognozy. 5

6 Załącznik nr 1 (pow. ok. 42 ha) obszar opracowania obejmuje teren położony w rejonie ulicy Wieczorków pomiędzy torami kolejowymi a obszarem zabudowy wielorodzinnej położone w zachodnie części miasta. Obszar ten stanowi zewnętrzne rejony strefy zurbanizowanej miasta. W użytkowaniu gruntów dominującą rolę mają otwarte nieużytki rolnicze bez zabudowy występujące w mozaice z zespołami zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej nowej skupionej w wydzielone geodezyjne kwartały. Nieużytki rolnicze występujące w obszarze opracowania to głównie ugory nie uprawiane w dłuższych okresach czasu. Skutkiem zaniechania użytkowania rolniczego jest znaczący udział w powierzchni obszarów rolniczych terenów pokrytych roślinnością spontaniczną, która w niektórych miejscach ma charakter roślinności półnaturalnej. Zespoły zabudowy mieszkaniowej charakteryzują się wysokim standardem architektonicznym oraz dobrze wykształconymi zespołami zieleni towarzyszącej występującej głownie w formie zespołów ozdobnej roślinności komponowanej. W śodkowej części opracowania przebiega droga stanowiąca jeden z podstawowych elementów systemu komunikacyjnego miasta. W chwili obecnej nie jest ona jeszcze obciążona znaczącymi potokami ruchu komunikacyjnego. Funkcją drogi w przyszłości ma być jednak obsługa rozwijających się w szybkim tempie nowych terenów inwestycyjnych wskazanych w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Płońska i dlatego przewiduje się, że ruch komunikacyjny na tej drodze będzie się zwiększał w miarę rozwoju zagospodarowania tego rejonu miasta. Przewiduje się, że w przyszłości może ona znaczące uciążliwości dla terenów sąsiednich. Nie jest wykluczone również wystąpienie przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu komunikacyjnego w środowisku. Innym źródłem hałasu w środowisku jest linia kolejowa przebiegająca we wschodniej granicy opracowania. Poziomy hałasu pochodzącego z niej mogą być wysokie na granicy dopuszczalnych norm hałasu w środowisku. Istotnym uwarunkowaniem dla obszaru opracowania jest również zagospodarowanie terenów sąsiednich. Jest to obszar miasta bardzo intensywnie rozwijający się w kierunku zespołu zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej. Istniejące zespoły nowej zabudowy graniczą bezpośrednio z terenami objętymi opracowaniem. Zaawansowanie stanu zagospodarowania tych terenów wskazuje, że w najbliższym czasie wyczerpią się rezerwy terenowe i rozpocznie się ekspansja funkcji mieszkaniowych na tereny objęte granicami opracowania. Załącznik nr 2 (pow. ok. 122 ha) obszar obejmuje jedną z najbardziej zurbanizowanych części miasta płońska (obszar pomiędzy ulicami Warszawską Grunwaldzką i drogą ekspresową S7). W zasadzie cały obszar opracowania można zaliczyć do strefy śródmiejskiej miasta. W zagospodarowaniu tego obszaru można wyróżnić dwie wyraźne Stefy. Pierwsza obejmują zachodnią część opracowania obejmuje obszary wielofunkcyjnej zabudowy miejskiej w skład której wchodzą zespoły zarówno zespoły zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i jednorodzinnej oraz zespoły zabudowy usług publicznych zlokalizowane na dużych obszarach jak i zespoły intensywnej zabudowy usługowej. Stan zagospodarowania poszczególnych części tej strefy jest silnie zróżnicowany w poszczególnych kwartałach od bardzo dobrego do wręcz dysharmonizującego przestrzeń miejską (np. obszar istniejącego targowiska miejskiego. Cechą charakterystyczną dla tej strefy jest wysoka intensywność zabudowy i silnie ograniczony procent powierzchni biologicznie czynnej na działkach budowlanych. Druga strefa w tym obszarze miasta obejmuje strefę gospodarczą położoną w bezpośrednim sąsiedztwie drogi ekspresowej. W zagospodarowaniu tej części opracowania dominują zespoły intensywnej zabudowy usługowo produkcyjnej występującej w mozaice z terenami jeszcze niezagospodarowanymi. W części opracowania wskazanej na załączniku graficznym nr 2 na szczególną uwagę zasługują obszary w dolinie rzeki Płonki, które nie są jeszcze zabudowane i stanowią istniejący i potencjalny obszar rekreacyjny dla mieszkańców miasta. 6. Charakterystyka i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego 6.1. Położenie geograficzne Według regionalizacji fizyczno-geograficznej J. Kondrackiego miasto Płońsk leży na północnym skraju mezoregionu zwanego Wysoczyzną Płońską, który należy do Niziny Północno-Mazowieckiej. 6.2 Powiązania przyrodnicze, walory przyrodnicze Elementy systemu przyrodniczego gminy składają się z obszarów węzłowych, korytarzy powiązań przyrodniczych i obszarów je wspomagających. Obszary węzłowe powinny posiadać trwałą strukturę biotyczną, zasilającą cały system. Poszczególne elementy środowiska naturalnego i półnaturalnego 6

7 wchodzące w skład systemu przyrodniczego miasta powinny być powiązane ze sobą siecią korytarzy ekologicznych zapewniających swobodną migrację gatunków flory i fauny. Połączenia te powinny mieć trwały charakter łącząc poszczególne elementy w silny układ przyrodniczy. Trwałą strukturę użytkowania strukturę posiadają tereny zabagnione, wnętrza dolin rzecznych i kompleksy leśne stąd zwykle stanowią one podstawę tworzenia systemu powiązań przyrodniczych, pełniących funkcję obszarów węzłowych i korytarzy powiązań przyrodniczych. Do terenów wspomagających system zalicza się tereny wykazujące trwale wysoki procent powierzchni biologicznie czynnej. Potencjał biotyczny tych terenów jest różny, nie zawsze wysoki. Zalicza się do nich tereny zieleni urządzone, ogrody działkowe czy trwałe użytki zielone. Gmina miejska Płońsk włączona jest w system powiązań przyrodniczych pradoliną rzek Płonki i Żurawianki. Miasto położone jest po obu stronach Płonki na rozległym płaskim tarasie. Dolina rzeki Płonki stanowi główny i w zasadzie jedyny korytarz powiązań przyrodniczych w mieście. Korytarz rzeki Płonki jest powiązany z zewnętrznym system przyrodniczym, w tym z korytarzem ekologicznym o znaczeniu krajowym towarzyszący rz. Wkrze, do której wpada Płonka. Korytarz związany z pradoliną Wkry jest częścią krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA. W układzie zlewniowym miasto leży w zlewni rz. Płonki, która jest prawobrzeżnym dopływem Wkry. Korytarz rzeki Płonki przebiega obszar opracowania w rejonie ulicy Grunwaldzkiej. Pomimo faktu, że nie jest on zabudowany to jego funkcjonalność przyrodnicza jest silnie ograniczona ze względu na liczne przeszkody przestrzenne w nim występujące utrudniające swobodną migrację zwierząt i roślin (drogi przechodzące przez korytarz) oraz bardzo silną antropopresję oddziaływującą na niego (tereny wykorzystywane do rekreacji mieszkańców centrum miasta). Utrzymanie funkcjonalności korytarza rzeki Płonki będzie uzależnione od działań miasta zmierzających w kierunku urządzenia obszaru korytarza zespołami zieleni urządzonej, które pozwolą na uporządkowanie wykorzystania rekreacyjnego doliny rzeki prze mieszkańców miasta Płońsk. Poza obszarem opracowania w centrum miasta największym terenem zieleni nieurządzonej z zachowanymi elementami półnaturalnymi jest Staw Rutki. Silna presja antropogeniczna na tereny go otaczające kwalifikuje go jednak jako obszar wspomagający system przyrodniczy miasta. Brak powiązań przyrodniczych z innymi elementami tego sytemu w zasadzie dyskwalifikuje go jednak jako istotny węzeł ekologiczny zasilający ten system. Stan środowiska w obszarze opracowania poza doliną rzeki Płonki zaliczyć do obszarów silnie i bardzo silnie przekształconych antropogenicznie. Obszary aktywne biologicznie ograniczają się w zasadzie do zespołów zieleni urządzonej towarzyszącej zespołom zabudowy miejskiej lub rozległym nieużytkom porolniczym występującym w zewnętrznych rejonach opracowania. Obszary te nie pełnią istotnego znaczenia w systemie przyrodniczym miasta. 6.3 Krajobraz istniejący Obszar gminy Płońsk wyróżnia się walorami krajobrazowymi charakterystycznymi dla miast średniej wielkości. Granice administracyjne gminy obejmujące jedynie granice miasta powodują, że cały obszar miasta jest związany z krajobrazem zurbanizowanym. Tereny otwarte występują jedynie na peryferiach miasta. Są one jednak rezerwami terenowymi dla rozwoju miasta i nie stanowią naturalnych otwartych krajobrazów pozamiejskich. W zasadzie wszystkie tereny peryferyjne miasta zostały już włączone w te procesy co jest widoczne w pojawiających się zespołach zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej. Najatrakcyjniejszym elementem krajobrazu miasta jest zespół Starego miasta, dolina rzeki Płonki oraz staw Rutki. Walory doliny rzeki Płonki oraz Stawu Rutki nie są wykorzystane odpowiednio. Rozbudowa infrastruktury związanej z rekreacją i zespołami zieleni urządzonej zdecydowanie poprawiłoby krajobraz strefy śródmiejskiej miasta. Rozkład przestrzenny poszczególnych dzielnic w mieście wskazuje na przemyślaną i racjonalną politykę rozwoju zagospodarowania przestrzennego miasta. Poszczególne dzielnice mają wyraźnie zdefiniowane funkcje (rozdzielone funkcje mieszkaniowe, usługowe i produkcyjne) oraz wytyczony układ dróg publicznych oddzielających od siebie poszczególne dzielnice i zespoły zabudowy. Tereny objęte granicami miasta są charakterystyczne dla strefy zurbanizowanej. Walory krajobrazowe obszaru opracowania nie wyróżniają się w krajobrazie miasta szczególnymi walorami. 6.4 Rzeźba terenu Na terenie miasta Płońska występują następujące formy morfologiczne: taras zalewowy rzeki Płonki i Żurawianki; plejstoceńskie tarasy nadzalewowe akumulacyjne; wysoczyzna polodowcowa na północ i południe od rzeki Płonki. 7

8 Tarasy zalewowe rzeki Płonki i Żurawianki charakteryzują się szerokością ok. 50 m, o rzędnych 97,5 do 99,0 m n.p.m. Tarasy te są zbudowane z utworów holoceńskich (piaski humusowe, muły i torfy) i są podmokłe. Miasto Płońsk leży prawie w całości na plejstoceńskim tarasie akumulacyjnym, zbudowanym z piasków ze żwirem. Taras ten jest asymetryczny, z częścią południową lepiej rozwiniętą dochodzącą do 1,5 km szerokości. Od północy jego szerokość wynosi ok. 300 m. Średnia rzędna tarasu plejstoceńskiego wynosi od 99,0 do 100,0 m n.p.m. Na powierzchni tarasu występują liczne obniżenia wypełnione holoceńskimi torfami, mułkami i piaskami. Wysoczyzna polodowcowa w zasadzie występuje poza granicami miasta - na północ od Płońska i na południe na linii Bońki - Skarżyn. Wysoczyznę budują głównie gliny zwałowe, iły warwowe i piaski fluwioglacjalne. Rzędne wysokościowe na terenie wysoczyzny sięgają od 104,0 do 112,0 m n.p.m. Ogólnie rzeźba obszaru miasta jest mało urozmaicona. Spadki terenu nie przekraczają 2 0 / 00. Wszystkie wody z rejonu Płońska spływają poprzez rzekę Płonkę do rzeki Wkry. Południowa część tarasu plejstoceńskiego jest słabo odwodniona. Występują tu liczne zagłębienia bezodpływowe, nieprzepuszczalne podłoże tworzą warstwy iłów lub mułków. W obszarze opracowania nie występują wyróżniające się formy rzeźby terenu. Ukształtowanie powierzchni jest płaskie. W krajobrazie dominują formy pochodzenia antropogenicznego położone w granicach opracowania lub ich bezpośrednim sąsiedztwie. 6.5 Budowa geologiczna Teren m. Płońska leży w obrębie Synklinorium Warszawskiego, w jego północnej części. Synklinorium zbudowane jest z utworów jury i kredy, wypełnionych osadami trzecio- i czwartorzędowymi. Na omawianym terenie ujmowane są do eksploatacji wody występujące w osadach czwartorzędu. Z badań geoelektrycznych, jak również z profili geologicznych wierceń studziennych wynika, że w rejonie Płońska występuje duże obniżenie w stropie iłów plioceńskich, powstałe prawdopodobnie w plejstocenie w wyniku procesów erozyjnych. Obniżenie to nazwano Rynną Płońską. Rynna ta występuje w południowo-zachodniej części miasta. Zarówno przebieg rynny, jak i jej szerokość zostały dość szczegółowo rozpoznane przez badania geoelektryczne w 1967 i 1974 r. i wiercenia studzienne wykonane w 1968 i 1974 r. Rynna Płońska o kierunku NW-SE została okonturowana na przestrzeni ok. 2,5 km. Szerokość jej w najwęższej części wynosi ok. 450 m, a w najszerszej ok. 600 m. Strop iłów plioceńskich w centralnej części rynny występuje na głębokości od 91 m do 80 m ppt, po wschodniej stronie rynny na głębokości 29 m ppt, natomiast po zachodniej stronie rynny na głębokości 38 m ppt. Należy podkreślić, że w rejonie Płońska występowanie stropu iłów plioceńskich jest bardzo zróżnicowane; od 9 m n.p.m. aż do kulminacji m n.p.m. (wypiętrzenie iłów plioceńskich w Pilitowie). Utwory czwartorzędowe w mieście są pozostałością akumulacji rzecznej, glacjalnej, fluwioglacjalnej i eolicznej. Osadziły się one wypełniając zagłębienia i rynny plioceńskie dając im urozmaiconą nadbudowę. W rejonie Płońska występują osady glacjalne w postaci glin zwałowych, które są zaliczone do zlodowacenia krakowskiego GII - seria glin zwałowych moreny dennej z otoczakami. Na glinach zwałowych GII osadziły się osady interglacjału wielkiego JII,III i częściowo osady naniesione na początku transgresji lądolodu zlodowacenia środkowo-polskiego GIII - fluwioglacjalne (osady rzeczne i sandrowe). Rynna Płońska została zasypana w części spągowej osadami fluwioglacjalnymi, na co wskazują niektóre profile geologiczne otworów studziennych, gdzie od głębokości ca m ppt do spągu występują żwiry z głazami skał północnych, niewysortowane bez śladów obtoczenia. Natomiast stropowa część Rynny Płońskiej została zasypana osadami interstadiału Bugo-Narwi. Litologicznie są to piaski o różnej granulacji, dość dobrze wysortowane, przeważnie o ziarnach obtoczonych pochodzenia rzecznego. Miąższość osadów czwartorzędu w obrębie rynny wynosi od 70,5 m w części północno-zachodniej do 91,0 m w części centralnej i 75,0 m w części południowo-wschodniej. Natomiast poza obrębem rynny miąższość osadów czwartorzędowych jest znacznie mniejsza i wynosi 38,0 m po południowej stronie, a 29,0 m po północnej stronie. W dolinie rz. Płonki i cieku Piaski występują holoceńskie osady piasków, torfów i mad o niewielkiej miąższości. Miąższość utworów trzeciorzędu wynosi około 200 m, z czego około 150 m przypada na utwory pliocenu (iły jeziorne). Utwory miocenu (lądowe piaski z wkładkami węgli brunatnych) mają około m miąższości, a utwory oligocenu (piaski glaukonitowe, morskie) około m. 8

9 Strop utworów mezozoiku znajduje się na głębokości około 250 m, a ich spąg na głębokości m. Poniżej tej głębokości występują utwory permu o miąższości około 250 m, poniżej których występują skały magmowe o miąższości około 180 m. W rejonie miasta nie występują obszary naturalnych zagrożeń geologicznych. Struktura geologiczna obszaru i ukształtowanie jego powierzchni wykluczają powstawanie niekorzystnych zjawisk w postaci osuwisk lub osiadań terenu. Obszar objęty opracowaniem w całości położony jest w zasięgu plejstoceńskiego tarasu akumulacyjnego. Wyjątek stanowią jedynie tereny położone w bezpośrednim sąsiedztwie doliny rzeki Płonki - w pasie terenu około 50 m, które wchodzą w zasięg tarasów zalewowych rzeki. Za wyjątkiem granicznych części doliny rzeki warunki budowlane do posadowienia zabudowy są dobre. Na terenach położonych w peryferyjnych częściach miasta w warstwie przypowierzchniowej dominują piaski i żwiry a w części centralnej nawarstwienia antropogeniczne związane z rozwojem zabudowy miejskiej. W granicach opracowania jak zresztą w całym mieście nie występują zagrożenia osuwania się mas ziemnych. 6.6 Surowce mineralne Gmina Płońsk nie jest zasobna w złoża surowców mineralnych. Zasoby te tworzą głównie złoża piasków i żwirów. W granicach miasta nie występują udokumentowane złoża surowców mineralnych. Nie wyznaczono również terenów i obszarów górniczych i w związku z tym nie prowadzi się eksploatacji żadnych surowców mineralnych. Na terenie opracowania nie prowadzi się eksploatacji surowców mineralnych. Nie występują tu również tereny górnicze i obszary górnicze. Tereny objęte granicami opracowania położone są poza zasięgiem udokumentowanych złóż surowców naturalnych. 6.7 Wody powierzchniowe Teren miasta położony jest w zlewni rzeki Płonki, która jest prawobrzeżnym dopływem Wkry i uchodzi do niej w km (wg kilometrażu WZMiUW). Na teren miasta Płonka wpływa w km , natomiast w km uchodzi do niej rzeka Żurawianka Główna. Przez miasto Płonka płynie z zachodu na wschód. Dolina rzeki posiada szerokość ca m i w znacznym stopniu decyduje o morfologii terenu miasta. Tarasy zalewowe rzeki o średnim wyniesieniu około 97,0-99,0 m npm są najmłodszą formą geologiczną. Są one zbudowane z holoceńskich piasków zastoiskowych, mułów i torfów. Taras akumulacyjny na północ od Płonki występuje tylko fragmentarycznie, natomiast na południe rozciąga się na znacznym obszarze. Na prawym tarasie akumulacyjnym znajdują się liczne obniżenia, zagłębienia bezodpływowe wypełnione młodszymi wiekowo utworami budującymi tarasy zalewowe. Średnie wyniesienie tarasów akumulacyjnych wynosi 99,0-100,0 m n.p.m. Są one zbudowane z piasków przeważnie drobnoziarnistych, posiadających często na głębokości ca 2,0 m przewarstwienia iłów zastoiskowych o miąższości około 1,0 m. Krawędzie tarasów wskutek erozyjnej działalności wód zachowały się tylko fragmentarycznie w niektórych miejscach. Prawy taras akumulacyjny jest praktycznie w całości zabudowany, poza częścią terenu położoną między ul. Płocką, torami PKP, od wschodu terenami nadrzecznego tarasu zalewowego, a od zachodu granicą miasta. Teren ten w planie zagospodarowania przestrzennego miasta jest również przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Ta część tarasu akumulacyjnego znajduje się jednocześnie w obrębie tzw. Rynny Płońskiej, tj. płytkiego zasobnego zbiornika wód podziemnych, a więc zbiornika (ze względu na brak warstw izolacyjnych) podatnego na zanieczyszczenia powstające na powierzchni terenu. W związku z tym dopuszczenie do zabudowy na tym terenie musi zostać bezwzględnie poprzedzone wykonaniem infrastruktury, tj. kanalizacji sanitarnej i deszczowej z odprowadzeniem wód opadowych poza ten teren. Rzeka Płonka na całym odcinku przebiegającym przez miasto jest uregulowana. Jej konserwacja prowadzona jest przez Inspektorat Melioracji w Płońsku raz w roku, w ograniczonym, ze względu na brak środków, zakresie. Rzeka wskutek dopływu zanieczyszczeń wnoszonych przez dopływy (Żurawianka, Rów Piaski) oraz kanalizację deszczową jest bardzo zamulona. Szerokość rzeki na omawianym odcinku wynosi od 15 do 20 m. Średnia głębokość koryta waha się od 1,5 do 3,0 m. Na odcinku od ujścia Żurawianki do wschodnich granic miasta rzeka przyjmuje wody z kompleksów melioracyjnych położonych na terenie gminy Płońsk: w km lewostronnie uchodzi do Płonki rów odprowadzający wody z kompleksu o powierzchni 425 ha Arcelin - Szeromin - Szerominek, 9

10 powyżej mostu kolejowego w km uchodzi do rzeki rów Piaski zbierający wodę z kompleksu zmeliorowanego PGR Skarżyn II o powierzchni 320 ha, PGR Skarżyn I o powierzchni 212 ha. Rowem tym oprócz spływów z pól (często zanieczyszczonych spływającą gnojowicą) dopływają ścieki z Zakładu Mleczarskiego w Skarżynie. Rzeka Płonka przepływa przez obszar opracowania. W obszarze opracowania przebiega również kilka rowów melioracyjnych, które odwadniają tereny położone poza strefą silnie zurbanizowaną. Obszar opracowania położony jest w zasięgu obszarów szczególnego zagrożenia powodzią (oznaczonych na załączniku graficznym do prognozy). Zasięg obszarów został wskazany przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie, który wykonał stosownie do przepisów ustawy Prawo Wodne Studium dla potrzeb ochrony przeciwpowodziowej etap I, rzeka Płonka. Mapy te zawierają m.in.: obszary potencjalnego zagrożenia powodzią, zasięg wielkiej wody o prawdopodobieństwie wystąpienia 0,5%, zasięg wielkiej wody o prawdopodobieństwie wystąpienia 1%, zasięg wielkiej wody o prawdopodobieństwie wystąpienia 5%, zasięgi strefy płytkiego zalewu (0,5 m), od wody o prawdopodobieństwie występowania 1%, obwałowania. Obszary szczególnego zagrożenia powodzią obejmują w myśl przepisów ustawy Prawo Wodne zasięg wielkiej wody o prawdopodobieństwie wystąpienia 1%, tzw. woda stuletnia. 6.8 Wody podziemne Jak wykazały dotychczasowe badania hydrogeologiczne rejon Płońska należy zaliczyć do skomplikowanych pod względem hydrogeologicznym. Na udokumentowanym terenie występuje czwartorzędowe piętro wodonośne, w którego skład wchodzi plejstoceński poziom wodonośny reprezentowany przez jedną warstwę wodonośną. Nawiązując do budowy geologicznej warstwa wodonośna plejstoceńskiego poziomu jest związana z Rynną Płońską, która tworzy zbiornik wód podziemnych. Warstwa charakteryzuje się swobodnym zwierciadłem wody. Statyczne zwierciadło wody w badanym rejonie ulega wahaniom w zależności od ilości opadów i pory roku. Statyczne zwierciadło wody w obrębie rynny charakteryzuje się prawie wyrównaną powierzchnią. Miąższość warstwy wodonośnej w granicach rynny wynosi około 15 m przy jej brzegach do ponad 89 m w części centralnej. W części północno-zachodniej zaznacza się wyraźne zmniejszenie miąższości (54,9 m w otworze nr 4). Na północ od Rynny Płońskiej występują obszary pozbawione warstw wodonośnych w czwartorzędzie. Po południowej stronie rynny warstwa wodonośna charakteryzuje się bardzo małą miąższością, wynoszącą od 2,0 m do 12,0 m. Omawiana warstwa wodonośna w Rynnie Płońskiej jest zbudowana w strefie spągowej i środkowej ze żwirów z głazami skał północnych, a w strefie stropowej z piasków o różnej granulacji, ale z przewagą średnioziarnistych. Otwory studzienne wchodzące w skład ujęcia miejskiego zostały odwiercone wzdłuż osi Rynny Płońskiej. We wszystkich otworach ujęto do eksploatacji spągową partię warstwy wodonośnej. W obrębie Rynny Płońskiej spływ wód podziemnych ma kierunek z NW na SE. Poza obszarem rynny na południowy-zachód spływ płytkich wód podziemnych i powierzchniowych ma kierunek z SW na NE, tj. prawie prostopadle do osi rynny. Zasilanie zbiornika wód podziemnych jaki stanowi Rynna Płońska odbywa się poprzez: bezpośrednią infiltrację opadów atmosferycznych na całym obszarze rynny; infiltrację wód powierzchniowych rzeki Płonki i Żurawianki w okresach niżówkowych; dopływ wód podziemnych ze strony północno-zachodniej, z rejonu pradoliny Raciążskiej; dopływ boczny płytkich wód podziemnych i powierzchniowych z południowego zachodu. Pierwszy poziom wód gruntowych na obszarze opracowania znajduje się na głębokości poniżej 2 m p.p.t., co stwarza dobre warunki do posadowienia zabudowy. Wyjątek stanowią jedynie tereny bezpośrednio przylegające do doliny rzeki Płonki. Zwierciadło to występuje w tym przypadku na głębokości powyżej 2 m, co może powodować utrudnienia w posadowieniu zabudowy na tych terenach. 6.9 Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły Ramowa Dyrektywa Wodna (2000), ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej w Europie, nakłada na wszystkie kraje członkowskie obowiązek osiągnięcia do 2015 r. dobrego stanu wód. Określa również sposób dokonywania ocen stanu wód. Oprócz oceny wg zasad wprowadzonych przez RDW, wykonywane są oceny jakości wód powierzchniowych z uwzględnieniem ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystania, wynikające z innych dyrektyw Unii Europejskiej z obszaru wodnego. Plan zagospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły, uwzględniający RDW, został przyjęty w 2011r. (M.P. z 2011 Nr 49 poz. 549). 10

11 Region Wodny Środkowej Wisły obejmuje Wisłę na odcinku od ujścia Sanu do Włocławka, zlewnię Bugu i Narwi, Krainę Wielkich Jezior Mazurskich, Wyżynę Lubelską i północną część regionu świętokrzyskiego. Na tym obszarze głównym piętrem wodonośnym, o największym rozprzestrzenieniu jest plejstoceńskie piętro wodonośne. W części północnej regionu występuje nieprzerwanie na całym obszarze, w regionie świętokrzyskim i Wyżynie Lubelskiej występuje w dolinach większych rzek, pomiędzy wychodniami starszego podłoża. Charakteryzuje się piętrowością osadów wodonośnych, które związane są z akumulacją wodno lodowcową w trakcie interglacjałów następujących po sobie zlodowaceń. Piętro wodonośne związane jest z dolinami rzek współczesnych, strukturami piaszczysto żwirowymi występującymi wśród utworów morenowych oraz ze strukturami dolin kopalnych. Generalnie wydziela się 3 poziomy, ale układ ten może być zaburzony. Poziomy składają się lokalnie z większej ilości warstw wodonośnych. Pietro czwartorzędowe cechuje się bardzo dobrymi parametrami hydrogeologicznymi, takimi jak wodoprzepuszczalność i wydajność potencjalna studni. Poziom górny, ze względu na słabą izolację ma największy moduł zasobów odnawialnych, ale jest najbardziej narażony na zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego. Najczęściej eksploatowane są poziomy międzyglinowe, których miąższość wynosi kilkanaście metrów. Wody piętra plejstoceńskiego są typu HCO3 Ca i HCO3 Ca Mg. Dla tego typu wód charakterystyczna jest podwyższona zawartość Fe i Mn. Ze względu na narażenie zanieczyszczeniami antropogenicznymi notuje się podwyższone zawartości jonów SO2-4, Cl-, Na+, K+. Neogeńsko paleogeńskie piętro wodonośne związane jest z osadami piaszczystymi miocenu i oligocenu. Poziomy te są rozdzielone mułkami i iłami, ale występują również w kontakcie hydraulicznym. Piętro to jest szeroko rozprzestrzenione na obszarze regionu wodnego Środkowej Wisły. Nie występuje tylko w południowej części, w regionie świętokrzyskim i na Wyżynie Lubelskiej. Miocen jako użytkowy poziom wodonośny ma znaczenie lokalne ze względu na gorsze parametry hydrogeologiczne i silną barwę pochodzącą od pokładów węgli brunatnych. Częściej ujmowany jest poziom oligoceński, który tworzy zasobny zbiornik o miąższości od kilku do 90 m. Wody piętra neogeńsko paleogeńskiego są dobrej jakości, ogólna mineralizacja waha się w granicach mg/dm3, zawartość chlorków 0 40 mg/dm3 i siarczanów < 40 mg/dm3. Powyżej poziomu mioceńskiego występują osady plioceńskie, które ze względu na wykształcenie litologiczne nie mają właściwości wodonośnych, ale tworzą bardzo dobrą izolację zbiornika mioceńskiego i oligoceńskiego. Kredowe piętro wodonośne jest najsłabiej rozpoznane w północnej części regionu. Największe znaczenie jako główny użytkowy poziom wodonośny ma na południu regionu, w rejonie niecki lubelskiej tworzy największy podziemny zbiornik wód słodkich w Polsce. Utworami wodonośnymi są spękane margle, opoki i kreda pisząca. Wraz z głębokością zmniejsza się szczelinowatość, co powoduje obniżenie przydatnych parametrów hydrogeologicznych dla zbiornika wód podziemnych. Wody piętra kredowego w strefie aktywnej wymiany wód są dobrej jakości i nie wymagają uzdatniania. Wraz ze wzrostem głębokości wzrasta ogólna mineralizacja i może znacznie przekraczać 1 g/dm3. Pojawiają się wody sodowo chlorkowe o charakterze reliktowym. Miąższość utworów kredowych dochodzi do m. Zawodniona jest ich górna część o miąższości m, mająca znaczenie użytkowe. Jurajskie piętro wodonośne ma jest słabo rozpoznane i ma znaczenie użytkowe na obszarach gdzie brak jest poziomów użytkowych w wyższych piętrach wodonośnych. Najlepiej rozpoznany zbiornik wód podziemnych wieku jurajskiego występuje w północnym i wschodnim obrzeżu paleozoicznego trzonu Gór Świętokrzyskich. Występują tu 3 poziomy wodonośne w spękanych wapieniach skalistych. Najlepsze parametry wodonośne wapieni jurajskich występują w strefach uskokowych. Zwykłe wody podziemne piętra jurajskiego występują do głębokości 250 m, poniżej znacznie wzrasta mineralizacja, czyniąc te wody nieprzydatnymi do zaopatrzenia ludności w wodę zdatną do picia. W obrzeżu Gór Świętokrzyskich występuje również triasowe piętro wodonośne. Poziom górno triasowy zbudowany z iłowców i mułowców nie ma znaczenia użytkowego, ze względu na słabe zawodnienie. Poziom środkowo triasowy tworzą wapienie i margle o miąższości do 100 m. Poziom dolno triasowy występuje w piaskowcach, zlepieńcach i mułowcach. Jest często łączony z permskim piętrem wodonośnym ze względu na podobne wykształcenie litologiczne. Wody piętra triasowego cechują się dobrą jakością, niekiedy o zbyt niskim ph < 6,5. Trzon paleozoiczny Gór Świętokrzyskich zbudowany jest ze skał karbońskich, dewońskich, sylurskich, ordowickich i kambryjskich. Charakteryzują się słabą wodonośnością. Użytkowy charakter ma poziom środkowo- i górno dewoński, który jest wykształcony w postaci wapieni i dolomitów. Tworzą zbiorniki szczelinowo krasowe, o zmiennej wodonośności, zależnej od stopnia spękania. W ramach Planu gospodarowania wodami wydzielono: jednolite części wód podziemnych oznaczające określoną objętość wód podziemnych występującą w obrębie warstwy wodonośnej lub zespołu warstw wodonośnych (JCWPd) jednolite części wód powierzchniowych oznaczające oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych (jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny, sztuczny zbiornik wody, rzeka, struga, 11

12 strumień, potok, kanał, lub ich część, morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub wody przybrzeżne) (JCWP). Na obszarze dorzecza Wisły wyznaczonych jest obecnie: 2660 jednolitych części wód rzek, 5 jednolitych części wód przejściowych, 6 jednolitych części wód przybrzeżnych, 481 jednolite części wód jezior Wydzielenie różnych typów wód jest wstępnym etapem na drodze do ustalenia zgodnej z RDW oceny i klasyfikacji stanu ekologicznego wód. Opracowanie typologii wód powierzchniowych było niezbędne z powodu ogromnej różnorodności warunków środowiskowych, które wpływają na charakter występowania organizmów wodnych. Warunki środowiskowe wynikają z takich czynników, jak m. in.: położenie geograficzne, wysokość bezwzględna, geologia terenu, morfologia terenu. Typy wód, w warunkach nie naruszonych przez człowieka, różnią się pod względem cech biologicznych. Z tego względu stanowić będą wzorzec do określenia stopnia odchylenia przy ocenie stanu ekologicznego wód. Dlatego dobry stan charakteryzowany jest w zależności od poszczególnych typów wód. W zakresie prac związanych z wyznaczaniem typów części wód posłużono się typologią abiotyczną zgodnie z wymaganiami RDW. Typologie ustalono przy zastosowaniu systemu A lub systemu B (Załącznik II RDW). Przy czym stosowanie systemu A części wód zróżnicowano wg właściwych ekoregionów. Obszar dorzecza Wisły leży w obrębie 4 ekoregionów: Karpat, Równin Wschodnich, Równin Centralnych i Wyżyn Centralnych. W zakresie ustalenia typologii rzek przeanalizowano następujące parametry: wielkość powierzchni zlewni cieków, wysokość n.p.m. oraz typ podłoża. W zakresie ustalenia typologii jezior zastosowano kryteria tzw. systemu B wg RDW. Typologia abiotyczna jezior została ustalona na podstawie analizy danych dla 749 jezior w Polsce. Oprócz kryteriów abiotycznych typologii, przeanalizowano również szereg parametrów dodatkowych, mających znaczenie weryfikujące, jak kategoria podatności zbiornika na degradację, klasa czystości wody, czy podstawowe wskaźniki chemiczne. Parametry te były pomocne przy ustaleniu, czy pewne budzące wątpliwości wartości parametrów typologii, jak niski odczyn, wysokie przewodnictwo czy zasadowość, wynikają z naturalnych uwarunkowań danego ekosystemu (jego typu), czy raczej mogą być wynikiem wpływu antropogenicznego i powinny zostać pominięte. Na podstawie kombinacji przyjętych klas wybranych parametrów wydzielono siedem typów podstawowych jezior, dodatkowo podzielonych na podtypy pod względem stratyfikacji termicznej wód. Przy określaniu typów wód przybrzeżnych i przejściowych, wzięto pod uwagę dwa zasadnicze czynniki abiotyczne, tj. zasolenie oraz pływy. Do podziału wód na jednolite części zastosowano systemu B, uwzględniający również dodatkowe parametry abiotyczne, tj. głębokość, morfologię i inne. Na obszarze dorzecza Wisły określono 23 typy rzek. Dla cieków sztucznych nie określono typu. W regionie Karpat, na obszarach położonych >800 m n.p.m., występuje sześć JCWP o charakterze potoków górskich, w tym: cztery JCWP o podłożu krystalicznym, budowanym przez skały krzemianowe (typ 1 - Potok tatrzański krzemianowy), oraz dwie JCWP na skałach węglanowych (typ 2 - Potok tatrzański węglanowy). Powierzchnia zlewni tych rzek nie przekracza 100 km2, zatem wszystkie należą do cieków małych. Na obszarach wyżynnych ( m n.p.m.), obejmujących w części zachodniej Polski Wyżyny Centralne i fragment Równin Centralnych, a w części wschodniej Równiny Wschodnie i fragment Karpat, zróżnicowanie geologii podłoża oraz wielkości cieków jest znacznie większe. Obok małych cieków wyżynnych, o powierzchni zlewni km2, wyróżnionych ze względu na różne typy podłoża, w tym: typ 4 Potok wyżynny krzemianowy z substratem gruboziarnistym - zachodni cieki na skałach krzemianowych (1 JCWP), typ 5 Potok wyżynny krzemianowy z substratem drobnoziarnistym zachodni i typ 12 Potok fliszowy na piaskowcach (270 JCWP), typ 6 Potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych (275 JCWP), typ 7 Potok wyżynny węglanowy z substratem gruboziarnistymi cieki na skałach węglanowych (44 JCWP). Występują tu także rzeki znacznie większe. Wśród rzek o powierzchni km2 wyróżnione zostały cztery typy, w tym: 12

13 typ 8 Mała rzeka wyżynna krzemianowa zachodnia cieki na skałach krzemianowych i piaskowcach (11 JCWP), typ 14 Mała rzeka fliszowa rzeki na strukturach fliszowych (32 JCWP), typ 9 Mała rzeka wyżynna węglanowa na lessach i skałach węglanowych (40 JCWP). Rzeki średnie o powierzchni zlewni km2 zostały wydzielone jako dwa typy, niezróżnicowane pod względem geologii, a jedynie pod względem położenia geograficznego: typ 10 rzeki średnie Wyżyn i Równin Centralnych (7 JCWP), typ 15 rzeki średnie Karpat i Równin Wschodnich (14 JCWP). Na obszarach nizinnych < 200 m n.p.m. reprezentowane są wszystkie typy wielkościowe rzek: typ 16 Potok nizinny lessowo-gliniasty zarówno małe cieki na lessach (94 JCWP), typ 17 Potok nizinny piaszczysty cieki na utworach staro glacjalnych (1099 JCWP), typ 18 Potok nizinny żwirowy cieki na utworach młodoglacjalnych (72 JCWP), typ 19 Rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta rzeki średnie na utworach staro glacjalnych (151 JCWP), typ 20 - Rzeka nizinna żwirowa rzeki na utworach młodoglacjalnych (38 JCWP). Jako jeden typ, wydzielono typ 21 Wielka rzeka nizinna ze względu na wielkość zlewni rzeki wielkie > km2 (39 JCWP). Do niezróżnicowanego wielkościowo typu 22 - Rzeka przyujściowa pod wpływem wód słonych, zakwalifikowano odcinki przyujściowe, pod wpływem wód słonych (9 JCWP). Dodatkowo wyróżnione zostały cztery typy cieków, których funkcjonowanie ekologiczne jest niezależne od ekoregionów: typ 23 małe cieki na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych (193 JCWP), typ 24 małe i średnie rzeki na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych (65 JCWP), typ 25 cieki łączące jeziora (49 JCWP), typ 26 cieki w dolinach wielkich rzek nizinnych (59 JCWP). Dla 82 JCWP nie określono typu rzeki. Ponieważ, niektóre z wyróżnionych typów występują w różnych ekoregionach dla odróżnienia zostały one dodatkowo zakodowane np.: 6 i 61 oznaczają małe cieki na lessach (i lessopodobnych) oraz na skałach węglanowych w ekoregionach 14 i 16. Na obszarze dorzecza Wisły wydzielono siedem typów podstawowych jezior, dodatkowo podzielonych na podtypy pod względem stratyfikacji termicznej wód. Ostatecznie na obszarze dorzecza Wisły występuje 13 typów polskich jezior. W obrębie typów jezior, wyróżniono jednolite części wód. Na obszarze dorzecza Wisły występują typy jezior: 1a Jezioro o niskiej zawartości wapnia, stratyfikowane (8 JCWP), 1b Jezioro o niskiej zawartości wapnia, niestratyfikowane (8 JCWP), 2a Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, stratyfikowane (43 JCWP), 2b Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, niestratyfikowane (7 JCWP), 3a Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane (113 JCWP), 3b Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, niestratyfikowane (100 JCWP), 4 Jezioro przymorskie, pod wpływem wód słonych (3 JCWP), 5a Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, stratyfikowane (42 JCWP), 5b Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, niestratyfikowane (10 JCWP), 6a Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane (87 JCWP), 6b Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, niestratyfikowane (43 JCWP), 7a Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, stratyfikowane (5 JCWP), 7b Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, niestratyfikowane (11 JCWP). Dla jednego jeziora nie określono typu. Przy określaniu typów wód przybrzeżnych i przejściowych wzięto pod uwagę dwa zasadnicze parametry abiotyczne, tj. zasolenie oraz pływy. W obrębie tej kategorii znajdują się obszary, na których zachodzi intensywne współoddziaływanie wód rzecznych i morskich. Są to: estuaria ujść dużych rzek do morza i zalewy morskie. W granicach polskiej strefy Bałtyku na obszarze dorzecza Wisły wyróżniono: dwa typy wód przejściowych: TWI - Lagunowy z substratem mułowym i piaszczystym dla czterech jednolitych części wód, TWV - Ujściowy z substratem piaszczystym dla jednej jednolitej części wód, trzy typy wód przybrzeżnych: CWI Mierzejowy dla trzech jednolitych części wód, CWII - Otwarte wybrzeże z klifami i substratem piaszczystym dla dwóch jednolitych części wód, CWIII - Otwarte wybrzeże z substratem piaszczystym z brzegiem wydmowym dla jednej jednolitej części wód. 13

14 Zakwalifikowanie wód do silnie zmienionych lub sztucznych części wód, zgodnie z RDW, jest możliwe, jeżeli: wdrożenie działań, które zmierzają do przywrócenia dobrego stanu ekologicznego tych wód w zakresie hydromorfologii, miałoby zdecydowanie niekorzystny wpływ przede wszystkim na środowisko w szerszym znaczeniu, jak również na dotychczasowe formy użytkowania, aktualnie nie istnieją znacząco lepsze rozwiązania alternatywne (wykonalne technicznie oraz akceptowalne ekonomicznie), które zapewniłyby osiągnięcie analogicznych korzyści z użytkowania wód. W wyniku przeprowadzonych prac, na obszarze dorzecza Wisły, jako silnie zmienionych części wód jest wyznaczonych: 904 jednolitych części wód rzek,. 1 jednolita część wód przybrzeżnych, 31 jednolitych części wód jezior. Natomiast jako sztucznych części wód wyznaczonych jest 58 jednolitych części wód rzek. W wyniku podziału obszaru Polski wyznaczono 161 JCWPd. Przy wydzielaniu JCWPd brano pod uwagę szereg materiałów i podziałów obowiązujących w hydrogeologii. Są to m. in. Atlas hydrogeologiczny Polski, Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000, mapa Głównych Zbiorników Wód Podziemnych, obszary bilansowe wydzielone w obszarach wodnych, Mapa Podziału Hydrograficznego Polski, różnego typu ekosystemy. Głównymi kryteriami przy wyznaczaniu JCWPd były: związek hydrauliczny wód podziemnych z wodami powierzchniowymi, typ ośrodka geologicznego i rozciągłości poziomów wodonośnych, granice hydrauliczne i hydrostrukturalne, warunki zasilania wód podziemnych, związek wód podziemnych z ekosystemami bagiennymi (obszary sieci Natura 2000), rozmieszczenie punktów monitoringu wód podziemnych, strefy poboru wód podziemnych kształtujące regionalny układ krążenia (aglomeracji miejsko-przemysłowych i górnictwa), charakter i zasięg antropogenicznego oddziaływania oraz stopnia przekształcenia chemizmu wód podziemnych, grupowania jednorodnych jednolitych części wód podziemnych o zbliżonym stanie chemicznym i ilościowym (agregacja według wybranego kryterium jednorodności). Na obszarze dorzecza Wisły występuje 90 JCWPd. Miasto Płońsk znajduje się na terenie JWPD: Jednolite części wód rzecznych PLRW , Płonka od źródeł do Żurawianki bez Żurawianki (scalona część wód SW1612), typ JCWP - Potok nizinny piaszczysty (17), status naturalna część wód, ocena stanu - zły, ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych - zagrożona, uzasadnienie derogacji planowane inwestycje z zakresu ochrony przeciwpowodziowej - Przebudowa (modernizacja) przekroju podłużnego i poprzecznego koryta rzeki Płonki od km do km m. Płońsk w latach , Jednolite części wód podziemnych PLGW230048, ocena stanu ilościowego dobry (w subczęści), ocena stanu chemicznego dobry, ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych - niezagrożona, uzasadnienie derogacji brak Warunki glebowe Na terenie Płońska występują gleby bielicowe wytworzone z glin, brunatne wykształcone w postaci piasków, gleby czarne występujące w obniżeniach podlegających wpływom uwilgotnienia oraz gleby bagienne i aluwialne w dolinie Płonki. W chwili obecnej w mieście dominują gleby antropogeniczne powstałe w wyniku dotychczasowego rozwoju miasta. Grunty z zachowaną strukturą naturalną występują jedynie w peryferyjnych częściach miasta. Nie są one jednak wykorzystywane rolniczo. Są one odłogowane lub w większości przypadków stanowią już nieużytki rolnicze, na których nie prowadzono gospodarki rolnej w długim okresie. Stanowią one rezerwy inwestycyjne miasta. W większości uzyskały one również przeznaczenie na cele budowlane w obowiązujących w mieście miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Podobna sytuacja występuje w granicach opracowania. Gleby rolnicze, które jeszcze nie zostały pokryte warstwami antropogenicznymi występują jedynie na terenach położonych w zewnętrznych rejonach opracowania. Stan żyzności gleb na tych terenach jest jednak bardzo obniżony ze względu na zaniechanie na nich zabiegów agrotechnicznych w długim okresie czasu. Stan użytkowania gruntów i struktura ich własności nie prognozuje możliwości ponownego podjęcia upraw na tych glebach. Rozwój zagospodarowania na terenach z nimi sąsiadujących wskazuje, że procesy urbanizacyjne rozpoczną się prawdopodobnie w najbliższych latach. Zmiany w użytkowaniu gruntów 14