Aktywa trwałe. dr Tomasz Gabrusewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu tomasz.gabrusewicz@ue.poznan.pl

Transkrypt

1 Aktywa trwałe dr Tomasz Gabrusewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu tomasz.gabrusewicz@ue.poznan.pl

2 Dokumentacja Dokumentacja przyjęcia rzeczowych aktywów trwałych do użytkowania Faktury zakupu, Umowy, Ewidencja kosztów wytworzenia. Dokumenty księgowe dotyczące ewidencji środków trwałych OT przyjęcie środka trwałego, PT protokół zdawczo-odbiorczyśrodka trwałego, LT likwidacja środka trwałego.

3 Ewidencja analityczna, pozabilansowa Ewidencja analityczna rzeczowych aktywów trwałych: karty (konta) analityczne środków trwałych, tabele amortyzacyjne, książka inwentarzowa. Ewidencja pozabilansowa rzeczowych aktywów trwałych: Środki trwałe dzierżawione i w leasingu operacyjnym, Środki trwałe obce, Środki trwałe oddane w nieodpłatny zarząd lub użytkowanie, Środki trwałe w likwidacji.

4 Aktywa trwałe Definicje dr Tomasz Gabrusewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu tomasz.gabrusewicz@ue.poznan.pl

5 A.II. Rzeczowy majątek trwały Podstawa prawna (art. 3 ust. l pkt. 15 i 16, art. 28 ust. l pkt l i ust. 8 oraz art. 31 i 32 ustawy) Na rzeczowy majątek trwały składają sięśrodki trwałe - póz. A.II.l i środki trwałe w budowie - póz. AII.2. Łącznie z nim wykazuje się zaliczki na środki trwałe w budowie - póz. AII.3. Środki trwałe mogą być nabyte jako nowe lub używane. Źródło finansowania nabycia środków trwałych -środki własne, kredyty, wkłady niepieniężne (aporty), dotacje, darowizny - nie wpływa na sposób ich zakwalifikowania ani amortyzowania.

6 Definicja ustawa o rachunkowości Środkami trwałymi są - w myśl art. 3 ust. l pkt 15 ustawy: nieruchomości (grunty i prawo wieczystego użytkowania gruntu, budynki, lokale i prawa do lokali oraz budowle, a mówiąc inaczej - obiekty inżynierii lądowej i wodnej) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne przedmioty, ulepszenia w obcych obiektach inwentarz żywy, (Podobną definicjęśrodków trwałych zawiera wydana przez GUS Klasyfikacja środków trwałych)

7 Definicja ustawa o rachunkowości Użyte w definicji środków trwałych pojęcie rzeczowe aktywa trwałe zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 13 ustawy oznacza aktywa jednostki nie zaliczane do aktywów obrotowych, stanowiące kontrolowane przez jednostkęzasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodująw przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych (art. 3 ust. 1 pkt 12). Kontrola w tym przypadku oznacza, iż jednostka jest uprawniona do uzyskiwania przyszłych korzyści ekonomicznych, związanych z danym składnikiem danego składnika aktywów, i jest w stanie ograniczyć dostęp do tych korzyści innym osobom.

8 Definicja ustawa o rachunkowości Nie zalicza się do środków trwałych tych nieruchomości, które nie są użytkowane przez jednostkę (dla realizacji jej zadań statutowych), lecz zostały zakupione lub wytworzone w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z nich przychodów przyrostu wartości tych aktywów lub innych pożytków, w tym z transakcji handlowych. Nieruchomości te zalicza się do nowej kategorii inwestycji (art. 3 ust. 1 pkt 17).

9 Definicja ustawa o rachunkowości Środki trwałe muszą spełniać jednocześnie następujące warunki: są kontrolowane przez jednostkę m.in. dzięki temu, że stanowią jej własność lub współwłasność; nie jest to jednak jedyny tytuł pozwalający na ich kontrolę, przewiduje się ich używanie przez okres dłuższy niż rok, są przeznaczone na własne potrzeby jednostki tj. na potrzeby działalności statutowej (także na potrzeby socjalne i mieszkaniowe), są kompletne i zdatne do użytku w momencie przyjęcia do używania (np. komputer wyposażony jest w program operacyjny, choć nie ma jeszcze programu użytkowego; z uznaniem obiektu za zdatny do użytku nie musi się wiązać jego włączenie do używania; może on pełnić funkcję rezerwy, co dotyczy np. kasy fiskalnej mającej zastąpić kasę, która uległaby awarii).

10 Definicja ustawa o rachunkowości Uwzględniając zasadę istotności oraz ustaloną w przepisach podatkowych granicę ceny nabycia zł, można obiekty mające cechy środków trwałych o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż rok, lecz cenie nabycia nie wyższej niż 3500 zł: zaliczyć do środków trwałych, a jednocześnie jednorazowo z chwilą oddania do używania w całości odpisać, zaliczyć do materiałów.

11 Definicja ustawa o rachunkowości Środkami trwałymi jednostki są również: budynki i budowle wzniesione na cudzym gruncie oraz budynki i budowle stanowiące własność przedsiębiorstwa, lecz wymagające przez nie wykupu (np. przez przedsiębiorstwo państwowe, spółdzielnię) od Skarbu Państwa; ulepszenia dokonane w cudzym obiekcie (tzw. inwestycje w obcych środkach trwałych), którym może być zarówno budynek i budowla, jak też maszyna i urządzenie, jeżeli spełnione są ogólne warunki: obcy obiekt, w którym wykonano roboty, będzie użytkowany przez jednostkę dłużej niż rok, a roboty te polegały na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji zwiększającej wartość użytkową cudzego obiektu (może być uwzględniona granica 3500 zł), roboty w obcych obiektach niespełniające tych warunków zalicza się do remontów (dla celów podatkowych są to koszty uzyskania - pod warunkiem, że do obowiązków właściciela nie należało przekazanie do użytku uprzednio wyremontowanego lub ulepszonego obiektu);

12 Inwentarz żywy Środkami trwałymi jednostki są również: zwierzęta hodowlane, nieprzeznaczone do sprzedaży (wchodzące w skład tzw. stada podstawowego). Zaliczane do środków trwałych, można w jednostkach zajmujących się produkcją zwierzęcą ujmować w ciągu roku obrotowego w ewidencji łącznie ze zwierzętami zaliczanymi do aktywów obrotowych. Dopiero na dzień bilansowy ustala się stan zwierząt kwalifikujących się do środków trwałych i wycenia je według ogólnych zasad, to jest w cenach ich nabycia, albo w razie ich wytworzenia we własnym zakresie - w cenach sprzedaży pomniejszonych o zysk.

13 Inwentarz żywy Od zwierząt tych nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych podatkowo, Zwierzęta w innych jednostkach (np. cyrkach) oraz jednostkach zajmujących się produkcją zwierzęcą - reproduktory, zwierzęta robocze itp. ujmuje się w ewidencji według ogólnych zasad stosowanych do środków trwałych, Uwzględniając kryterium istotności, celowe jest do środków trwałych zaliczyć: konie i inne zwierzęta pociągowe, konie hodowlane (klacze i ogiery), bydło hodowlane (krowy i buhaje), trzodę (maciory i knury) oraz owce (matki, tryki i skopy).

14 Inwentarz żywy Pozostałe zwierzęta, takie jak: młode w odchowie (cielęta, jałówki i buhajki, źrebaki, prosięta, warchlaki, maciorki i knurki, jagnięta i jarlaki), zwierzęta w tuczu (opasy, konie rzeźne, bekony i tuczniki, drób w tuczu), tucz hodowlany (nioski i kurczęta), roje pszczół, zwierzęta udomowione (psy, koty, świnki morskie, ryby w akwarium i inne), zwierzęta futerkowe zwierzęta będące przedmiotem obrotu handlowego - zalicza się do rzeczowych aktywów obrotowych.

15 Aktywa trwałe Wartość początkowa dr Tomasz Gabrusewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu tomasz.gabrusewicz@ue.poznan.pl

16 Wycena środków trwałych Środki trwałe są ewidencjonowane (wycena bieżąca) według wartości początkowej, którą mogą być: cena nabycia (w przypadku zakupu) koszt wytworzenia (w przypadku wytworzenia we własnym zakresie), wartość godziwa (w przypadku nieodpłatnego otrzymania, w tym w postaci wkładu niepieniężnego).

17 Cena nabycia Cena nabycia (art. 28 ust. 8) to cena zakupu obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym (cło, nie podlegający odliczeniu podatek akcyzowy) oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem środka trwałego do stanu zdatnego do używania łącznie z kosztami transportu, załadunku i wyładunku, a obniżona o rabaty, opusty i inne zmniejszenia. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia środków trwałego, gdyż otrzymano go nieodpłatnie, wówczas wycenia się go według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego środka trwałego (por. art. 28 ust. 2 ustawy).

18 Koszt wytworzenia Koszt wytworzenia obejmuje: koszty pozostające w bezpośrednim związku z budową, rozbudową (montażem, ulepszeniem) środka trwałego oraz dostosowaniem do używania, uzasadnioną część kosztów pośrednich związanych z budową (montażem, ulepszeniem) środka trwałego. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się: kosztów nadmiernych braków, kosztu nadmiernego zużycia materiałów, robocizny itp. w trakcie budowy (montażu, ulepszenia) środka trwałego, kosztów ogólnego zarządu i sprzedaży.

19 Wartość początkowa środków trwałych Koszt budowy lub ulepszenia środka trwałego powiększają: niepodlegający odliczeniu VAT od przedmiotów i robót wykazanych jako rozpoczęta budowa lub ulepszenie oraz naliczone prowizje i odsetki za czas trwania budowy, w tym także z tytułu zwłoki w zapłacie, oraz ujemne i dodatnie różnice kursowe dotyczące pożyczek, kredytów, zobowiązań i przedpłat służących sfinansowaniu budowy lub ulepszenia. Nie zwiększają wartości rozpoczętych budów koszty utrzymania budów przejściowo wstrzymanych (76K).

20 VAT niepodlegający odliczeniu Jeżeli środek trwały służy zarówno sprzedaży opodatkowanej jak i zwolnionej od VAT, to częśćvat naliczonego, podlegającego odliczeniu ustala się za pomocą wskaźnika, wyprowadzonego na podstawie danych za rok ubiegły. Po zakończeniu roku powinna nastąpić korekta wysokości VAT odliczonego, przy zastosowaniu danych rzeczywistych. Korekty takie przeprowadza się dla nieruchomości przez kolejnych 10 lat, a dla pozostałych środków trwałych -5 lat (art. 91 ustawy). Rozliczenie takie następuje w pierwszym miesiącu następnego rok, natomiast wywołane korektami różnice będą w roku ich ustalenia odnoszone na pozostałe przychody (76P) lub pozostałe koszty operacyjne (76K) uznawane podatkowo.

21 Podstawa ujęcia Podstawą przyjęcia do ewidencji powinien być odpowiedni dokument (w przypadku środków trwałych niewymagających montażu może to być także faktura), zawierający: datę przyjęcia obiektu do używania stwierdzenie, że jest on w stanie kompletnym i zdatnym do użytku. W przypadku, gdy budynek jest już częściowo zasiedlony i użytkowany mimo iż część nie jest jeszcze zbudowana, tynki położone itp., to jeżeli odpowiednia część budynku została zgodnie z wymogami odebrana przez jednostkę, a na jego użytkowanie uzyskano zezwolenie właściwego dla spraw budowlanych wydziału gminy, to wówczas oddaną do używania część budynku można zaliczyć do środków trwałych.

22 Wycena początkowa Wycena według rozszerzonej" ceny nabycia, która obejmuje: opłaty notarialne, podatek od czynności cywilnoprawnych wycena stanowiącej zabezpieczenie kredytu nieruchomości i wpis do hipoteki do księgi wieczystej jeżeli umowa kredytowa tego wymaga, VAT naliczony, w części niepodlegającej odliczeniu, prowizje i odsetki, w tym także z tytułu zaległości w zapłacie, ujemne i dodatnie różnice kursowe od kredytów, pożyczek, zobowiązań i przedpłat w okresie budowy; jeżeli środki trwałe zakupiono płacąc wekslami zawierającymi dyskonto, to dyskonto traktuje się jak odsetki.

23 Wycena początkowa Odsetki i różnice kursowe dotyczące zakończonych obiektów powinna jednostka sama obliczyć w przeddzień oddania środków trwałych do używania i zwiększyć o nie cenę nabycia lub koszt wytworzenia środków trwałych. W przypadku używanych środków trwałych cena ich nabycia uwzględnia już stan i stopień zużycia (umorzenie) obiektu. Wycenia się je w cenie ich nabycia także i wtedy, jeżeli znana jest ich poprzednia wartość początkowa i umorzenie (dotyczy to m.in. środków trwałych przejętych przez spółki pracownicze, wniesionych jako aport do spółek, w których mają udziały spółki Skarbu Państwa itp.)

24 Wycena początkowa Wytworzony we własnym zakresie środek trwały (Wn 010, Ma zespół 5 kosztów lub Ma 790 Obroty wewnętrzne") wycenia się po koszcie jego wytworzenia, nieobejmującym kosztów stałych dotyczących niewykorzystanej normalnej zdolności produkcyjnej ani kosztów ogólnego zarządu. Koszty wytworzenia zwiększają ewentualne prowizje oraz odsetki bankowe i różnice kursowe. Cena nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego, a przedtem środka trwałego w budowie, obejmuje wszystkie koszty dotyczące bezpośrednio lub pośrednio danego obiektu, poniesione od momentu podjęcia budowy aż do przejęcia obiektu do używania w stanie kompletnym i zdatnym do użytku.

25 Koszt wytworzenia Dokumentacja projektowa przedsięwzięcia, Nabycie gruntu, opłaty za jego używanie oraz ubezpieczenie obiektu w okresie budowy, badania geologiczne, geofizyczne oraz pomiarów geodezyjnych, przeprowadzonych po nabyciu gruntu, Przygotowania gruntu pod budowę, w tym również likwidacji rozbieranych jako warunek nieodzowny budowy Koszty budynków i budowli, łącznie z nieodpisaną ich wartością, pomniejszone o przychody z rozbiórki oraz wznoszenia nowych łącznie ze sprzątaniem poprzedzającym ich oddanie do używania,

26 Koszt wytworzenia Koszty zakupu w kraju lub za granicą bądź wytworzenia we własnym zakresie maszyn, urządzeń, środków transportu itp. (łącznie z ewentualnym cłem, podatkiem akcyzowym, VAT niepodlegającym odliczeniu), kosztami transportu, załadunku, wyładunku, ubezpieczenia, montażu, ewentualnych napraw, remontów i prób montażowych (rozruchu), jeżeli czynności te następują przed przekazaniem obiektu do używania; Koszty założenia stref ochronnych, Koszty nadzoru autorskiego, generalnego wykonawcy i inwestorskiego.

27 Koszt wytworzenia Jeżeli oddanie obiektu do używania poprzedza rozruch technologiczny, to związane z tym koszty zwiększają koszty środka trwałego w budowie, natomiast zmniejsza wartość produktów uzyskanych w wyniku rozruchu, wycenionych według cen sprzedaży netto (koszty przemieszczenia środka trwałego w ramach jednostki nie zwiększają wartości obiektu), Koszty pośrednie przedsięwzięcia, takie jak: dokumentacji, badań i pomiarów, założenia zieleni, nadzoru, sfinansowania zakupu lub budowy środków trwałych, rozlicza się na obiekty w proporcji do ich kosztów bezpośrednich, uwzględniając związek zachodzący między danymi obiektami a rozliczanymi między nie kosztami pośrednimi.

28 Wartość początkowa W myśl art. 30 ust. 4 ustawy powstałe po r. różnice kursowe dotyczące środków trwałych już oddanych do używania mogą - w uzasadnionych przypadkach, gdy oczywisty jest związek tych różnic z określonym obiektem - wpływać na cenę ich nabycia lub koszt wytworzenia. Nie może to dotyczyćśrodków trwałych oddanych przez finansującego w leasing finansowy, nie są to bowiem dla niego środki trwałe, lecz należności. Rozwiązanie nie respektowane dla celów podatkowych

29 Wycena bieżąca Jednostki będące podatnikami pdof mogą ustalić wartość początkową budynków i lokali mieszkalnych wynajmowanych, wydzierżawianych lub używanych przez właściciela na cele prowadzonej przez niego działalności gospodarczej jako iloczyn wynajmowanej, wydzierżawianej lub używanej powierzchni użytkowej (m ) i kwoty 988 zł za l m. Wartośćśrodków trwałych zakupionych po zakończeniu okresu trwania leasingu pracowniczego (przeważnie przedstawiają one na ten dzień wartość zerową) powiększają opłaty poniesione w związku z ich nabyciem na własność (np. notarialne, sądowe).

30 Wycena przejęcie jednostki Środki trwałe przejęte przy zakupie całych jednostek lub ich zorganizowanych części wykazuje się w cenach rynkowych (wartości godziwej). Ceny te zwiększają ponoszone przez kupującego opłaty notarialne i podatek od czynności cywilnoprawnych według ogólnych zasad. Jeżeli w umowie nie określono ceny poszczególnych obiektów środków trwałych (i ewentualnych tytułów wartości niematerialnych i prawnych), a jedynie łączną cenę sprzedaży/zakupu przedsiębiorstwa, to poszczególne objęte tą ceną obiekty (tytuły) wycenia się w ich wartości godziwej (rynkowej), korzystając w miarę potrzeby z pomocy rzeczoznawcy.

31 Wycena przejęcie jednostki Jeżeli suma wartości ogółu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wycenionych po cenach rynkowych, powiększona o wartość pozostałych przejętych aktywów i pomniejszona o przejęte zobowiązania, jest niższa od ceny zakupu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części obejmującej opłaty związane z tym zakupem, to różnica stanowi omawianą już wartość firmy, zaliczaną do wartości niematerialnych i prawnych - póz. A.I.2 aktywów bilansu. Jeśli wartość przejętych aktywów netto byłaby wyższa od ceny zakupu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, to powstaje ujemna wartość firmy, odnoszona do rozliczeń międzyokresowych przychodów - pasywa, póz. B.IV.l.

32 Wartość początkowa MSR Cena nabycia lub koszt wytworzenia jest kwotą zapłaconych środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów, lub wartością godziwą innych dóbr przekazanych z tytułu nabycia składnika aktywów w momencie jego nabycia lub wytworzenia. Wartośćgodziwa natomiast jest kwotą, za jaką na warunkach rynkowych składnik aktywów mógłby zostać wymieniony pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi stronami transakcji.

33 Cena nabycia lub koszt wytworzenia - MSR Cena zakupu, łącznie z cłami importowymi i bezzwrotnymi podatkami od zakupu i wszystkimi innymi pozwalającymi się bezpośrednio przyporządkować kosztami poniesionymi w celu doprowadzenia składnika aktywów do stanu zdolności użytkowej, który jest zgodny z jego zamierzonym wykorzystaniem z uwzględnieniem wszystkich opustów handlowych i rabatów. Przykłady kosztów dających się bezpośrednio przyporządkować: koszt przygotowania miejsca (użytkowania składnika aktywów), koszty początkowej dostawy oraz koszty załadunku i rozładunku, koszty instalacji honoraria za profesjonalne usługi, na przykład architektów i inżynierów oraz szacunkowe koszty demontażu i usunięcia składnika aktywów oraz koszty przeprowadzenia renowacji miejsca, w którym się znajdował, w stopniu w jakim ujmuje się je jako rezerwę zgodnie z MSR 37,,Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe''.

34 Cena nabycia lub koszt wytworzenia - MSR Jeżeli płatność dotycząca określonej pozycji rzeczowych aktywów trwałych jest odroczona na okres dłuższy od normalnego terminu spłaty kredytu kupieckiego, jej cena nabycia stanowi ekwiwalent ceny gotówkowej. Różnicę pomiędzy tą kwotą oraz kwotą całkowitej płatności ujmuje się jako koszty odsetek na przestrzeni okresu kredytowania, chyba że kwota ta jest aktywowana zgodnie z dopuszczonym podejściem alternatywnym zawartym w MSR 23,,Koszty finansowania zewnętrznego.

35 Cena nabycia lub koszt wytworzenia - MSR Nie stanowią części składowych ceny nabycia lub kosztu wytworzenia: Koszty administracyjne oraz inne ogólne koszty pośrednie rzeczowych aktywów trwałych (chyba że można je bezpośrednio przyporządkować do nabycia składnika aktywów lub doprowadzenia go do stanu zdolności użytkowej), koszty związane z rozpoczęciem produkcji oraz zbliżone koszty przedprodukcyjne (chyba że ich poniesienie jest konieczne celem doprowadzenia składnika aktywów do stanu zdolności użytkowej), początkowe straty operacyjne poniesione przed momentem osiągnięcia przez dany składnik aktywów planowanych wyników (ujmuje się je jako koszty okresu, w którym zostały poniesione).

36 Koszt wytworzenia -MSR Stosowane są te same zasady jak w przypadku składnika aktywów, który został nabyty z zewnątrz, Jeżeli jednostka gospodarcza wytwarza podobne aktywa na sprzedaż w toku swojej zwykłej działalności gospodarczej, koszt wytworzenia takiego składnika aktywów jest zazwyczaj równy kosztowi wyprodukowania tychże aktywów na sprzedaż (przy eliminacji kwoty zysków wewnętrznych), Nie wlicza się w koszt wytworzenia: kosztów związanych z nietypowymi ilościami zmarnowanych materiałów, nadmiernych kosztów robocizny lub innych środków zużytych w procesie produkcji. Koszty odsetek ujmuje się zgodnie z zapisami MSR 23,,Koszty finansowania zewnętrznego.

37 Aktywa trwałe Ulepszenie środków trwałych dr Tomasz Gabrusewicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu tomasz.gabrusewicz@ue.poznan.pl

38 Ulepszenie środków trwałych Ulepszenie następuje zarówno w myśl ustawy, jak i ustaw o podatku dochodowym, wówczas gdy spełnione są jednocześnie następujące warunki: wartość użytkowa obiektu po rozbudowie, przebudowie, modernizacji itp. jest wyższa od posiadanej w momencie oddania go do używania; wzrost wartości użytkowej obiektu mierzy się odpowiednimi wielkościami, jak na przykład: wydłużeniem okresu używania obiektu, wzrostem zdolności wytwórczej maszyn i urządzeń, wzrostem powierzchni użytkowych i komfortu budynku (lokali w nim znajdujących się), poprawą jakości produktów uzyskiwanych z obiektu, obniżeniem kosztów jego eksploatacji, zmniejszeniem zanieczyszczeńśrodowiska, poprawą warunków bezpieczeństwa i ochrony pracy,

39 Ulepszenie środków trwałych środek trwały został poddany rozbudowie, w tym doposażeniu w części składowe lub peryferyjne, przebudowie, rekonstrukcji lub modernizacji; ustawy o podatku dochodowym mówią jeszcze o adaptacji, a więc przebudowie polegającej na dostosowaniu środka trwałego do potrzeb użytkownika, koszty ulepszenia poniesione na dany środek trwały w skali roku (a więc nie pojedyncze zakupy) są wyższe niż 3500 zł; niższe za rok koszty można uznać za koszty remontu. nakłady na rozbudowę części składowych lub peryferyjnych o cenach nabycia - łącznie za rok - wyższych od 3500 zł zwiększają wartość użytkowąśrodka trwałego podatkowo.

40 Ulepszenie środków trwałych Przebudowa, modernizacja itp., które nie spowodowały wzrostu wartości użytkowej obiektu - w porównaniu do posiadanej przez niego w momencie oddania go do używania - stanowią remont. Ustawa z r. o szczególnych rozwiązaniach prawnych związanych z usuwaniem skutków powodzi z lipca i sierpnia 2001 r. oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 84, póz. 907) zalicza ponadto - praktycznie - do ulepszeń koszty odbudowy zniszczonych lub uszkodzonych podczas powodzi obiektów budowlanych, to jest ich odtworzenia w całości lub części w miejscu i o wymiarach obiektu odtwarzanego.

41 Ulepszenie środków trwałych Tak jak koszty odbudowy, można potraktować i zaliczyć do ulepszeńśrodka trwałego koszty remontów uszkodzonych podczas powodzi obiektów budowlanych oraz pozostałych środków trwałych (Jednostka powinna byta do r. złożyć we właściwym Urzędzie Skarbowym potwierdzone przez gminę oświadczenie o poniesieniu rzeczywistych szkód materialnych na skutek powodzi). Przytoczone zasady wynikają z przepisów o charakterze podatkowym i nie nawiązują do ustawy, ale nie stoją one z nią w sprzeczności, gdyż omówione dalej możliwości przyspieszonej amortyzacji tego rodzaju środków trwałych chronią przed wykazywaniem ich w bilansie w nadmiernie wysokiej wartości netto.

42 Ulepszenie środków trwałych Pojęcia: przebudowa, rozbudowa, rekonstrukcja, adaptacja, modernizacja - według wyjaśnień Ministerstwa Finansów - oznaczają: przebudowa - zmianę istniejącego stanu (konstrukcji, funkcji) środka na inny, rozbudowa - powiększenie (rozszerzenie) środka trwałego (budynku, linii technologicznej, zespołu komputerowego), rekonstrukcja - odtworzenie (odbudowa) zużytego całkowicie lub częściowo środka trwałego, adaptacja przystosowanie (przerobienie) środka trwałego do wykorzystania go w innym celu niż wskazywało na to jego pierwotne przeznaczenie albo nadanie mu nowych cech użytkowych, modernizacja - unowocześnienie środka trwałego.

43 Ulepszenie środków trwałych Rekonstrukcja oznacza zmianę przeznaczenia lub parametrów technicznych maszyny bądź urządzenia, natomiast modernizacja polega na poprawie właściwości lub wartości użytkowej środka trwałego. Pojęcia rozbudowa", przebudowa" i adaptacja" stosowane są przeważnie do budynków i budowli, czasem zaś i linii technologicznych. Niekiedy ulepszenie następuje równocześnie z remontem. Jeżeli na podstawie kosztorysów, faktur i innych dokumentów jest to możliwe, wówczas wskazane jest rozdzielenie związanych z tym przedsięwzięciem wydatków na dotyczące remontu i ulepszenia. Jeżeli możliwości takiej nie ma - całość kosztów kwalifikuje się jako dotyczących ulepszenia.

44 Ulepszenie środków trwałych Szczególnym rodzajem ulepszenia są prace dokonywane w obcych środkach trwałych zarówno budynkach i budowlach, jak też maszynach i urządzeniach. Do przedsięwzięć tego rodzaju zalicza się też uzbrojenie cudzego gruntu. Ulepsza się wtedy nie własny a cudzy obiekt, używany na podstawie stosownej umowy, za zgodą jego właściciela. Są to ulepszenia w obcych obiektach, stanowiące oddzielne obiekty inwentarzowe środków trwałych, gdyż kosztów ulepszenia nie da się doliczyć do dotychczasowej wartości obiektu, figuruje ona bowiem w księgach właściciela a nie użytkownika obiektu.

45 Ulepszenie według MSR Nakłady na pozycję rzeczowych aktywów trwałych, która już została ujęta jako składnik aktywów, powinny zostać dodane do wartości bilansowej tego składnika aktywów, o ile jest prawdopodobne, że jednostka gospodarcza uzyska przyszłe korzyści ekonomiczne, które przewyższą korzyści możliwe do osiągnięcia w ramach pierwotnie oszacowanych korzyści uzyskiwanych z już posiadanego składnika aktywów. Inne późniejsze nakłady należy ujmować jako koszty okresu, w którym zostały poniesione /remonty, konserwacje/.

46 Ulepszenie według MSR Późniejsze nakłady na rzeczowe aktywa trwałe ujmuje się jako składnik aktywów dopiero wtedy, gdy nakłady te poprawiają stan składnika aktywów prowadząc do przewyższenia pierwotnie oszacowanych korzyści. Ulepszenia skutkujące zwiększeniem przyszłych korzyści: modyfikacja poszczególnych urządzeń powodująca przedłużenie ich okresu użytkowania, łącznie ze zwiększeniem zdolności produkcyjnej, udoskonalenie części maszyny w celu uzyskania znaczącej poprawy jakości produkcji, przyjęcie nowych procesów produkcyjnych umożliwiających znaczną redukcję poprzednio oszacowanych kosztów operacyjnych.

47 Remont MSR Nakłady na remonty i konserwacje rzeczowych aktywów trwałych ponosi się w celu przywrócenia lub utrzymania przyszłych korzyści ekonomicznych, jakich jednostka gospodarcza może oczekiwać w oparciu o pierwotnie oszacowane korzyści uzyskiwane z danego składnika aktywów. Nakłady takie ujmuje się zazwyczaj jako koszty w momencie ich poniesienia.

48 Ulepszenie czy remont MSR Odpowiednie podejście księgowe do nakładów poniesionych po dniu nabycia pozycji rzeczowych aktywów trwałych zależy od: okoliczności, które wzięto pod uwagę przy początkowej wycenie i przy początkowym ujęciu odnośnych pozycji rzeczowych aktywów trwałych (np. czy jednostka jest zobowiązana do poniesienia w przyszłości nakładów niezbędnych w celu doprowadzenia składnika aktywów do stanu zdolności użytkowej) tego czy istnieje możliwość odzyskania poniesionych nakładów. Ponoszone nakłady w celu przywrócenia przyszłych korzyści ekonomicznych, co do których istnieje oczekiwanie, iż zostaną uzyskane ze składnika aktywów, aktywuje się pod warunkiem, że wartość bilansowa nie przewyższa wartości odzyskiwalnej składnika aktywów

49 Ulepszenie ujęcie podatkowe Zgodnie z zapisem art. 16j ustawy o p.d.o.p. podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji. Zapis ten nie uwzględnia, że ulepszenie dotyczy z reguły środka trwałego już posiadanego przez jednostkę, a więc objętego jej ewidencją, a nie obiektu dopiero wprowadzanego do niej po raz pierwszy. Jeżeli bowiem roboty mające charakter ulepszenia nastąpiły przed wprowadzeniem używanego środka trwałego do ewidencji (nie ulepsza się nowych środków trwałych), to stanowią one część ceny nabycia takiego obiektu. Dosłowna interpretacja przepisu oznacza, że mimo ulepszenia środka trwałego do jego amortyzacji ma być stosowana stawka, za pomocą której amortyzowany był ten środek przed ulepszeniem.

50 Ulepszenie ujęcie podatkowe Ulepszenie obiektu przejętego w leasing pracowniczy lub finansowy, jako dokonane w niestanowiącym własności jednostki obiekcie, stanowi ulepszenie (inwestycję) w obcym środku trwałym, które można amortyzować. Jeżeli ulepszenie nastąpiło w obcym budynku lub budowli, to amortyzuje się go podatkowo przez 10 lat, a - w pozostałych przypadkach - przez odpowiednie, przytoczone wyżej okresy, przewidziane do amortyzowania używanych maszyn, urządzeń, środków transportu itp.

51 Ulepszenie Z chwilą przejęcia przez jednostkę na własność, wobec spłaty ostatniej raty lub zakupu, dotychczas objętego leasingiem obiektu, w którym dokonano w toku jego użytkowania ulepszenia, związane z tym koszty ujęte jako ulepszenie (inwestycja) w obcym obiekcie przestają mieć rację bytu jako samodzielny obiekt środków trwałych. O wartość ulepszenia zwiększa się wartość początkową nabytego obiektu (a o umorzenie ulepszenia - umorzenie nabytego obiektu) i amortyzacja danego składnika odbywa się według stawki właściwej dla danego środka trwałego.

52 Ulepszenie ujęcie podatkowe W konsekwencji tego wartość ulepszenia niepowodującego wydłużenia okresu używania środka trwałego (np. dobudowa piętra, zmniejszenie zanieczyszczeń emitowanych przez kocioł) nie zostanie odpisana w okresie normalnego, leżącego u podstaw podatkowej stawki okresu używania. Byłoby to nieracjonalne gospodarczo postępowanie ustawodawcy, co zapewne nie było zamiarem. Niemniej organy podatkowe trzymają się literalnej wykładni ustaw podatkowych.

53 Ulepszenie w związku z powodziami W jednostkach dotkniętych w 2001 r. powodzią maszyny, urządzenia, środki transportu i inne, zaliczone do grup 3-8 Klasyfikacji środków trwałych, nabytych lub wytworzonych we własnym zakresie do r. i ulepszonych po tej dacie wobec ich ponownego uruchomienia po powodzi można amortyzować dotychczasową stawką podwyższoną współczynnikiem nie wyższym niż 3. Udogodnienie dotyczące ulepszenia rozciągnięto na remonty tych obiektów pod warunkiem, że koszty remontu zostaną potraktowane jak koszty ulepszenia, a zatem zwiększą wartość początkową tych środków trwałych. Jednostka może zatem wybrać w tym przypadku rozwiązanie korzystniejsze dla niej.

54 Ulepszenie w związku z powodziami Do obiektów odbudowanych lub wyremontowanych w związku z usuwaniem skutków powodzi, których wartość początkową zwiększają koszty odtworzenia lub remontu obiektów, można po ich oddaniu do ponownego używania stosować zgodnie z powołanymi wcześniej ustawami dotyczącymi skutków powodzi z r. oraz z r.: do odtworzonych budynków i budowli - stawki wynikające z ustaw o podatku dochodowym, podwyższone współczynnikiem nie wyższym niż 4,0 do wyremontowanych budynków i budowli - podwyższone współczynnikiem nie wyższym niż 2,0 do ulepszonych lub wyremontowanych pozostałych środków trwałych (gr. 3-8) - podwyższone współczynnikiem nie wyższym niż 3,0.