The World s Den tal New spa per Po lish Edi tion. The World s Orthodontic New spa per Po lish Edi tion

Transkrypt

1 DEN TAL TRI BUNE The World s Den tal New spa per Po lish Edi tion ISSN X WRZESIEŃ CENA: 9,50 zł VOL. 8, NR 9 DEN TAL TRI BUNE The World s Den tal New spa per Po lish Edi tion Wywiad Badania stomatologiczne nie ograniczają się tylko do jamy ustnej. Strona 9 ORTHO TRI BUNE The World s Orthodontic New spa per Po lish Edi tion Praktyka Pierwszy preparat do wybielania w czasie leczenia ortodontycznego Strona 6B Kasy fiskalne dla lekarzy obowiązek z ulgą i refundacja kosztów zakupu Marzena Bojarczuk, Polska IMPLANT TRIBUNE The World s Implant Newspaper Polish Edition Praktyka Zanik kości żuchwy i krótkie implanty OsseoSpeed - opis przypadku Strona 4C Po długich i burzliwych dyskusjach, które toczyły sie głównie w środowiskach lekarzy i prawników, decyzja zapadła: Minister Finansów podpisał rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Każdy ruch reformatorski musi mieć logiczne uzasadnienie Najpóźniej 1. maja 2011 r. w gabinetach lekarskich będą musiały być zainstalowane kasy fiskalne. Pomimo protestów i uwag zgłaszanych przez samorząd lekarski, Minister Finansów podpisał rozporządzenie w tej sprawie. Wejdzie ono w życie 1. stycznia 2011 r. O argumentach lekarzy przeciwko instalowaniu kas fiskalnych w gabinetach, w których prowadzą prywatne praktyki, Nowe regulacje prawne wchodzą w życie z początkiem 2011 r. Nowe grupy podatników, które dotychczas nie musiały posiadać urządzeń rejestrujących przychody (m.in. prywatnie praktykujący lekarze), a zostaną objęte obowiązkiem ich rejestrowania przy pomocy kas fiskalnych, będą mogły korzystać z obowiązującego obecnie zwolnienia do końca kwietnia 2011 r. Kasy w gabinetach lekarskich i kancelariach prawnych pojawią się zatem nie później niż r. rozmawiamy z Prezesem Naczelnej Rady Lekarskiej dr. n. med. Maciejem Hamankiewiczem. Dr n. med. Maciej Hamankiewicz specjalista chorób wewnętrznych, Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej. Ukończył Śląską Akademię Medyczną w Katowicach w 1979 r., prowadzi oddział wewnętrzny w Powiatowym Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Będzinie. Pełnił ważne funkcje w samorządzie zawodowym: w Śląskiej i Naczelnej Izbie Lekarskiej oraz w Okręgowej Radzie Lekarskiej w Katowicach. Jest także aktywnym działaczem towarzystw naukowych: członkiem Prezydium Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Lekarskiego i Zarządu Województwa Towarzystwa Internistów Polskich. Kto ma obowiązek, a kto mu nie podlega? Z obowiązku posiadania kasy fiskalnej zwolnione są osoby, których roczne obroty nie przekraczają kwoty zł. Zachowane zostaną również dotychczasowe kryteria stosowania zwolnień dla podatników, którzy rozpoczynają działalność. Osoby z rocznym dochodem przekraczającym ustalony limit muszą rejestrować swoje przychody za pomocą kasy fiskalnej tylko w sytuacji świadczenia tzw. usług dla ludności, tzn. dla osób fizycznych, a nie podmiotów gospodarczych. Lekarz świadczący swoje usługi, np. dla niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej na podstawie umowy cywilnoprawnej albo kontraktu musi mieć kasę fiskalną tylko wówczas, gdy DT strona 2 Dlaczego lekarze nie chcą kas fiskalnych w prywatnych gabinetach? Powodów jest wiele. Pierwszy i najważniejszy to fakt, że każdy ruch reformatorski musi mieć swoje logiczne uzasadnienie. Jeśli jakieś regulacje są wprowadzane bez żadnej logiki, to najczęściej psują, a nie naprawiają ustalony porządek szczególnie jeśli chodzi o rynek ochrony zdrowia. Wprowadzenie obowiązku posiadania kas fiskalnych bez wprowadzenia zerowej stawki VAT na usługi medyczne nie ma żadnego logicznego uzasadnienia. Jedynym argumentem, który jest wciąż przytaczany jest to, że społeczeństwo sobie tego życzy. Nikt przy tym nie wie, co to za społeczeństwo i w jaki sposób swoje życzenia wyraża. Zmiany w ustawie o VAT są aż tak potrzebne? Zerowa stawka VAT na usługi medyczne to sprawa, o którą zabiegamy od dawna to ona powinna być głównym celem prac Ministerstwa Finansów, a nie kasy fiskalne w lekarskich gabinetach. Taki krok mógł - by spowodować obniżenie rzeczywistych kosztów świadczeń zdro- DT strona 3 Blend-a-med PRO-EXPERT OCHRONA DZIĄSEŁ pasta o działaniu bakteriostatycznym Redukcja płytki Ochrona dziąseł Zapobieganie i leczenie nadwrażliwości zębów NOWE SPOJRZENIE NA OCHRONĘ DZIĄSEŁ I NWRAŻLIWOŚĆ Pomaga chronić dziąsła przez działanie ograniczające rozmnażanie bakterii i uwalnianie toksyn. Pomaga w zmniejszaniu recesji dziąseł powodujących obnażanie kanalików zębinowych, które prowadzi do nadwrażliwości zębów.

2 2 Opinie DENTAL TRIBUNE Polish Edition fl DT strona 1 równocześnie prowadzi prywatną praktykę, w ramach której przyjmuje pacjentów, a jego roczny obrót z tego tytułu wynosi więcej niż zł. Ministerstwo Finansów zwróci część kosztów Resort finansów szacuje, że podatnicy będą musieli zainstalować łącznie ok kas fiskalnych. Obecnie w różnych segmentach rynku działa ok. 1,5 mln takich urządzeń. Refundacja części kosztów zakupu kas może kosztować budżet państwa nawet 250 mln zł. Aby skorzystać z tej refunacji (do 90% wartości netto urządzenia, ale nie więcej niż 700,00 PLN), trzeba spełnić kilka warunków: być właścicielem kasy (podatnik, który nabył kasę w drodze leasingu, dzierżawy, użyczenia albo kupił od firmy nie upoważnionej do sprzedaży kas, nie ma prawa do ulgi), posiadać dowód zapłaty całej należności za zakup urządzenia, posiadać kasę z homologacją Ministerstwa Finansów ważną w momencie zakupu, przed rozpoczęciem ewidencjonowania zgłosić oświadczenie o liczbie i miejscach instalacji kas, w ciągu 7 dni od ufiskalnienia powiadomić o tym właściwy urząd skarbowy. Refundacja kosztów zakupu kasy przysługuje wyłącznie tym podatnikom, którzy rozpoczynają ewidencjonowanie. Nie ma się czego bać, ale lepiej nie czekać Podatnicy, którzy zgodnie z nowym rozporządzeniem, podlegają obowiązkowi ewidencjonowania swoich przychodów przy użyciu urządzeń rejestrujących (kas fiskalnych) muszą odpowiednio się do tego przygotować, dlatego nie warto odkładać tej decyzji w czasie, bo może się okazać, że trzeba będzie ponieść dodatkowe koszty. Zakup urządzenia rejestrującego to nie taka trudna sprawa. Na rynku jest obecnie duży wybór zarówno samych urządzeń, jak i ich dystrybutorów, a wszyscy zapewniają serwis i odpowiednie przeszkolenie w zakresie obsługi. Ważne, by zawsze sprawdzić, czy firma sprzedająca urządzenie ma do tego prawo. Dyskusja wokół przepisów prawnych, zapowiadających obowiązek posiadania kas fiskalnych toczy się już od kilku lat przez ten czas powstało wiele poradników i serwisów internetowych na ten temat. Z pewnością nikt, kto jest zainteresowany tym tematem nie może narzekać na brak dostępu do niezbędnych informacji. Nie wolno zapomnieć o tym, że zakupiona do celów działalności zarobkowej kasa musi być ufiskalizowana, a fakt posiadania i używania urządzenia należy zgłosić (przed rozpoczęciem korzystania z niego) do właściwego urzędu skarbowego tam też uzyskać można wszystkie informacje i odpowiedzi na pytania i wątpliwości. DT Warto wiedzieć... Kasa fiskalna to elektroniczne urządzenie (kasa), służące do rejestracji sprzedaży, wyposażone w tzw. pamięć fiskalną do zapisywania w niej danych. Pamięć fiskalna urządzenia zapisuje i przechowuje dane o obrotach i podatku przez okres co najmniej 5 lat. Pamięć w kasie nie od razu wykonuje swoje zadania aby było to możliwe musi być zainicjowana, czyli ufiskalniona. Ufiskalnienie (fiskalizacja) to operacja zainicjowania pamięci fiskalnej wykonywana przez służby serwisowe. Po jej dokonaniu kasa rozpoczyna wykonywanie czynności fiskalnych określonych obowiązującym prawem. Do tej chwili pamięć fiskalna jest nieczynna i wg prawa kasa nie jest urządzeniem fiskalnym. Wydawca : Biuro w Polsce: Dental Tribune Polska Sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 44, lok War szawa Tel.: (22) Fax: (22) info@d-t.pl Zespół redakcyjny: Konsultacja naukowa: Prof. zw. dr hab. med. Leszek Kryst O wy dawcy Redaktor naczelna: Magdalena Wojtkiewicz m.wojtkiewicz@d-t.pl Tłumacze: Ewa Aleksińska, Marcin Aleksiński, Ewa Ga no wicz, Sara Bojarczuk Redakcja i korekta tekstów: Marzena Bojarczuk Marketing i reklama: Grzegorz Rosiak, g.rosiak@d-t.pl Tel.: (22) Informacje w sprawie prenumeraty: Dental Tribune Polska Sp. z o.o., in fo@d-t.pl, Tel.: (22) Nakład: egz. Wydawca i redakcja nie ponoszą odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń. Publikacja ta jest przeznaczona dla osób uprawnionych do wystawiania recept oraz osób prowadzących obrót produktami leczniczymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381, z późn. zmianami i rozporządzeniami). Redakcja Dental Tribune dokłada wszelkich starań, aby publikować artykuły kliniczne oraz informacje od producentów jak najrzetelniej. Nie możemy odpowiadać za informacje, podawane przez producentów. Wydawca nie odpowiada również za nazwy produktów oraz informacje o nich, podawane przez ogłoszeniodawców. Opinie przedstawiane przez autorów nie są stanowiskiem redakcji Dental Tribune. Dental Tribune makes every effort to report clinical information and manufacturer s product news accurately, but cannot assume responsibility for the validity of product claims, or for typographical errors. The pub - lishers also do not assume responsibility for product names DEN TAL TRI BUNE The World s Den tal New spa per or claims, or statements made by advertisers. Opinions expressed by authors are their own and may not reflect those of Dental Tribune International. Licensing by Dental Tribune International Publisher Torsten Oemus Group Edi tor/managing Editor DT Asia Pacific Daniel Zimmermann newsroom@dental-tribune.com Tel.: / Editorial Assistant Claudia Salwiczek c.salwiczek@dental-tribune.com Copy Editors Sabrina Raaff Hans Motschmann President/CEO Torsten Oemus VP Marketing & Sales Peter Witteczek Marketing & Sales Services Nadine Parczyk License Inquiries Jörg War schat Accounting Manuela Hunger Business Development Manager Bernhard Moldenhauer International Editorial Board Dr Nasser Barghi, Ceramics, USA Dr Karl Behr, Endodontics, Germany Dr George Freedman, Esthetics, Canada Dr Howard Glazer, Cariology, USA Executive Producer Gernot Meyer Production & Ad Disposition Jens Lindenhain Project Manager Online Alexander Witteczek Designer Franziska Dachsel Dental Tribune International Holbeinstr. 29, 04229, Leipzig, Germany Tel.: Fax: info@dental-tribune.com Regional Offices Asia Pacific Dental Tribune Asia Pacific Limited Room A, 26 F, 389 King s Road North Po int, Hong Kong Tel.: Fax: The Americas Dental Tribune America, LLC 213 West 35 th Street, Su ite 801 New York, NY Tel.: Fax: Prof. Dr I. Krejci, Conservative Dentistry, Switzerland Dr Edward Lynch, Restorative, Ireland Dr Ziv Mazor, Implantology, Israel Prof. Dr Georg Meyer, Restorative, Germany Prof. Dr Rudolph Slavicek, Function, Austria Dr Marius Steigmann, Implantology, Germany 2010, Dental Tribune International GmbH. All rights reserved

3 DENTAL TRIBUNE Polish Edition Opinie fl DT strona 1 wotnych. Dzisiaj szpital, niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, czy gabinet dentystyczny, zakupując na potrzeby własnej działalności sprzęt, materiały i wszystko to, co do codziennego funkcjonowania jest niezbędne, nie ma możliwości odliczenia niemałych kwot stanowiących podatek VAT. Grupą najbardziej poszkodowaną w tym zakresie są lekarze dentyści w przypadku lekarzy innych specjalności zabiegowych tzw. koszty materiałowe są niewielkie, ale w przypadku lekarzy dentystów stanowią znaczny wydatek. W tej sytuacji zerowa stawka VAT ma istotne znaczenie i wprowadzenie w pierwszej kolejności tej regulacji, a potem dopiero obowiązku posiadania kas rejestrujących jest głęboko uzasadnione. Czy to jedyny argument przeciwko kasom? Nasz bunt wobec obowiązku posiadania kas fiskalnych ma też źródło w samej istocie zawodu lekarza, który zawiera w sobie misję. Przez wiele dziesiątków lat, od starożytności, w wielu państwach świata, trzeba było być duchownym, aby zostać lekarzem. Do dziś lekarz ma do spełnienia misję swego rodzaju kapłaństwa i duchowości, a tym samym zbudowania szczególnej atmosfery wokół człowieka. Jak umiejscowić tu urządzenie, jakim jest kasa fiskalna, by tej szczególnej atmosfery nie zniweczyć? Jak nie dopuścić do tego, by pacjent był przekonany, że kluczowym elementem jego wizyty u lekarza nie jest on sam, jego zdrowie i samopoczucie, tylko kasa i zapłata za wizytę? Dochodzić będzie do groteskowych wręcz sytuacji, kiedy jedynym instrumentarium medycznym lekarza, obok stetoskopu albo nawet bez niego, będzie kasa fiskalna. Tego aspektu zupełnie nie zauważają finansiści, ekonomiści i politycy. Wysłuchano, na szczęście, jednego z argumentów i uwzględniono w nowych przepisach roczny limit obrotu w wysokości zł, do którego nie będzie obowiązku posiadania urządzenia rejestrującego. Decyzja zapadła, rozporządzenie zostało podpisane i wydaje się, że nic już nie można zrobić. Czy samorząd lekarski będzie jeszcze rozmawiał na ten temat z Ministerstwem Finansów? Nadal będziemy zabiegać, żeby zakres zwolnień, do których uprawniony jest Minister Finansów, uwzględniał różne rodzaje świadczeń medycznych. Poza tym, z pewnością nie zrezygnujemy ze starań o zerową stawkę VAT. Chcemy w tym zakresie ściśle współpracować m.in. z Naczelną Izbą Pielęgniarek i Położnych, bo przecież wiele mamy wspólnych problemów i ten sam obszar działania. Ministerstwo Finansów przekonuje, że nowe regulacje prawne spowodują zniknięcie tzw. szarej strefy na rynku usług medycznych. Uważa Pan, że tak się stanie? Po pierwsze, to trzeba sobie zadać pytanie: o czym mówimy, używając określenia szara strefa. Jeżeli są to działania korupcyjne, objęte regulacjami Kodeksu Karnego, to kasy fiskalne w prywatnych gabinetach lekarskich z pewnością jej nie zlikwidują ten argument jest zupełnie nielogiczny. Jeżeli mówimy o wdzięczności pacjenta wobec lekarza, to sytuacja jest podobna. Każdy obywatel tego kraju może obdarować dowolną osobę, kiedy chce i czym chce, jeśli tylko mieści się to w granicach ustanowionego prawa. Kolejne pytanie to kwestia tego, ilu lekarzy prowadzących prywatne praktyki przekroczy magiczną kwotę obrotu zł i o ile ją przekroczy. Nie wiem, jakie są rzeczywiście motywy działania Ministerstwa Finansów w tej sprawie, szczególnie jeśli uwzględni się koszty, jakie budżet państwa będzie musiał ponieść z tytułu refundacji zakupu urządzeń, a szacuje się je na niemałą kwotę niemal 250 mln zł. To są te oszczędności? Mam wrażenie, że kolejny raz bliżej nieokreślony problem społeczno-polityczny próbuje się rozwiązać narzędziem, jakim są podatki obywateli. DT Rozmawiała Marzena Bojarczuk Siła zwarcia u ludzi jest największa wśród naczelnych Claudia Salwiczek, Dental Tribune International Badanie przeprowadzone w Australii wykazało, że współczesny człowiek jest w stanie wyzwolić znacznie większe siły zwarcia niż dotychczas uważano. W pierwszym badaniu porównawczym tego typu naukowcy ze School of Biological, Earth and Environmental Sciences University of New South Wales w Sydney stwierdzili, że smukła czaszka ludzka pozwala na znacznie bardziej skuteczne żucie niż czaszka szympansa, goryla lub orangutana, a także czaszki 2 prehistorycznych członków rodziny hominidów: Australopithecus africanus i Paranthropus boisei. Cyfrowe modele czaszek Australopithecus africanus, Paranthropus boisei i człowieka współczesnego. Kolor wskazuje stopień siły nacisku na zęby i kości. Wyniki te kwestionują wcześniejsze sugestie, że ewolucyjny rozwój delikatniejszej czaszki współczesnego człowieka wiązał się z kosztem w postaci słabszego zwarcia albo stanowił konieczną odpowiedź na zmiany behawioralne, tj. przejście na bardziej miękką dietę lub intensywniejszą obróbką pożywienia dzięki powstaniu narzędzi i zastosowaniu gotowania. Sugerowano także, że redukcja wielkości mięśni żucia u człowieka była związana z rozwojem większego mózgu. Zdaniem badaczy, którzy do porównania cyfrowych modeli czaszek wykorzystywali wyszukaną trójwymiarową metodę elementów skończonych, uzyskane wyniki mogą także wyjaśniać oczywistą sprzeczność dotyczącą bardzo grubego szkliwa u współczesnych ludzi cechy związanej zwykle u innych gatunków z silnym zwarciem. Grube szkliwo i duże korzenie ludzkich zębów są wyrazem dobrego przystosowania do przyjmowania znacznych obciążeń podczas gryzienia. DT Przenośne i tanie ślinociągi Daniel Zimmermann, Dental Tribune International Zespół studentów bioinżynierii i biologii z Rice University w Teksasie (USA) opracował przenośny ślinociąg/ssak, przeznaczony dla dentystów z krajów rozwijających się. Niewielka, zasilana bateriami wersja powszechnie stosowanych w stomatologii ślinociągów umożliwia 5 godz. pracy z pełnym obciążeniem bez ładowania, a jej produkcja kosztuje mniej niż 200 dolarów. Ślinociągi są dziś standardowym rozwiązaniem w większości gabinetów stomatologicznych. Są jednak trudne do wykorzystania w środowisku wiejskim lub w krajach rozwijających się, gdzie dentyści często dysponują ograniczonym wyposażeniem i doświadczają trudności w dostępie do źródeł elektryczności. Ponadto typowy ślinociąg/ssak może kosztować nawet dolarów. Wg jednej z członkiń zespołu studentki bioinżynierii Jaime Wirth, pomysł niedrogiego przenośnego ślinociągu pojawił się, kiedy studenci stomatologii z filii University of Texas w Houston pojechali w ubiegłym roku na misję do Ameryki Płd. Zmierzyli się tam z trudnościami w zakresie usuwania z jamy ustnej pacjentów śliny i krwi w trakcie zabiegów stomatologicznych. Lekarze stosowali gaziki i w efekcie produkowali znaczne ilości niebezpiecznych odpadów powiedziała Wirth. Nasz system może pracować bez bezpośredniego źródła energii i powinien chronić pacjentów przed połykaniem resztek podczas zabiegów, oszczędzać czas dentystów, a także znacząco ograniczyć ilość odpadów, które muszą być utylizowane wyjaśnia. Studenci podkreślają, że system jest cały czas dopracowywany i za kilka miesięcy przejdzie pierwsze testy polowe w wiejskich obszarach Teksasu. Jeśli próby zakończą się powodzeniem, ślinociąg stanie się standardowym wyposażeniem stomatologicznego zestawu Lap-inabackpack, opracowanego przez stowarzyszenie Beyond Traditional Borders inicjatywę Rice University, mającą na celu zaspokajanie potrzeb medycznych w krajach rozwijających się na całym świecie. DT

4 4 Opinie DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Usługi w zakresie zdrowia jamy ustnej w sektorze publicznym zostały odstawione na boczny tor... Rozmowa z prof. Sudeshni Naidoo z University of Western Cape (Cape Town) na temat zdrowia jamy ustnej w RPA. Prof. Sudeshni Naidoo (DTI; fot. Annemarie Fischer). Wydział Stomatologii UWC oferuje wiele programów kształcenia podyplomowego. Khayelitsha okręg podmiejski niedaleko Cape Town. Republika Południowej Afryki to pierwszy kraj afrykański, w którym zorganizowano Mistrzostwa Świata w piłce nożnej, ale to także kraj wielu wyzwań, takich jak wysoka przestępczość i częstość zakażeń HIV/AIDS. W kraju tym bardzo rozpowszechniona jest także próchnica zębów, szczególnie u małych dzieci. Daniel Zimmermann z Dental Tribune International Group rozmawiał z prof. Sudeshni Naidoo z Katedry Stomatologii Społecznej Wydziału Stomatologii University of the Western Cape (UWC) w Cape Town na temat wyzwań dotyczących zdrowia jamy ustnej oraz wpływu pandemii HIV/AIDS na pracowników placówek stomatologicznych. Jak przedstawia się obecnie sytu - acja w zakresie zdrowia jamy ustnej w RPA? Ostatnie krajowe badanie zdrowia jamy ustnej zostało przeprowadzone bardzo dawno w latach Kolejne badanie, zorganizowane ok. 10 lat później uwzględniało jedynie dzieci do 15 r.ż. Dlatego obecnie bardzo trudno jest komentować stan zdrowia jamy ustnej mieszkańców RPA. Oczywiście, publikowano także wyniki innych badań, np. Badania Demograficznego i Zdrowotnego Południowej Afryki w 2003 r., w ramach którego zadawano respondentom pytania dotyczące stanu zdrowia jamy ustnej. Na podstawie tych danych stwierdziliśmy, że stan zdrowia jamy ustnej w RPA jest bardzo zróżnicowany. Różnice dotyczą szczególnie populacji wiejskiej i miejskiej, gdzie stwierdzono znacznie częstsze występowanie próchnicy. Jedną z przyczyn tego stanu jest migracja znacznej liczby ludności z obszarów wiejskich do dużych miast po 1994 r. W tych populacjach notuje się szybkie pogorszenie stanu zdrowia jamy ustnej w związku ze zmianami w sposobie odżywiania. Jestem przekonana, że gdybyśmy teraz przeprowadzili takie badanie, okazałoby się, że częstość występowania próchnicy nadal rośnie. Próchnica wczesna (early childhood caries EEC) jest jednym z głównych problemów dotyczących zdrowia jamy ustnej zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się. Czy tak samo jest w Południowej Afryce? Próchnica wczesna jest znaczącym problemem w całym kraju, ale zwłaszcza w prowincji Western Cape, która ma najwyższy odsetek dzieci dotkniętych EEC, zwaną także próchnicą kwitnącą. Przyczyną jest przede wszystkim dieta i nieprawidłowe nawyki. Matki często karmią dzieci pożywieniem bogatym w cukry i słodkimi napojami podawanymi w butelkach ze smoczkiem. Powszechnie podaje się też skondensowane mleko, co często prowadzi do szybkiego rozwoju próchnicy. Muszę przyznać, że jak dotąd nie poszukiwaliśmy wszechstronnego rozwiązania tego problemu. Jedną ze spraw, którymi koniecznie musimy się zająć jest uwzględnienie informacji dotyczących zdrowia jamy ustnej w komunikatach o ogólnym stanie zdrowia, rozpowszechnianych przez Ministerstwo Zdrowia. W kwestii próch - nicy wczesnej musimy współpracować z klinikami ginekologicznopołożniczymi i edukować matki oraz kobiety ciężarne i planujące urodzenie dziecka w zakresie profilaktyki i sposobu pielęgnacji zębów dzieci. Na jakim poziomie jest świadomość zdrowia jamy ustnej w kraju? Aby odpowiedzieć na to pytanie, muszę cofnąć się do ostatniego Badania Demograficznego i Zdrowotnego Południowej Afryki. W ramach tego projektu uzyskaliśmy dane, które pozwoliły na stwierdzenie, że ponad 90% respondentów odpowiedziało tak na pytania: Czy masz szczoteczkę do zębów? albo Czy szczotkujesz zęby?. Tak duży odsetek odpowiedzi pozytywnych trochę nas zaskoczył, ponieważ z mniejszych badań wynikało, że gospodarstwa domowe o niskich przychodach zwykle nie mogą sobie pozwolić na zakup szczoteczek lub pasty do zębów i że czasami jednej szczoteczki używa 6 albo 8 członków jednej rodziny! Programy profilaktyczne prowadzone w szkołach, np. w Azji, przynosiły obiecujące efekty w dziedzinie poprawy osobistej higieny jamy ustnej. Czy takie programy można uznać za wzór dla RPA? Zdecydowanie tak! Jednak problem z wprowadzeniem takich programów w Południowej Afryce polega na braku koordynacji. W ciągu ostatnich lat wprowadzono już kilka programów w różnych częściach kraju, ale ich przebieg nie był jednolity. W epoce apartheidu

5 DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Opinie 5 mieliśmy programy pielęgnacji zdrowia jamy ustnej, były wydzielone pieniądze na opiekę stomatologiczną. Jednak od czasu zdecentralizowania sektora opieki zdrowotnej i wprowadzenia systemu okręgowego w połowie lat 90. XX w., każdy region otrzymuje ogólny budżet na służbę zdrowia, bez podziału na określone programy. Dlatego usługi dotyczące zdrowia jamy ustnej w sektorze publicznym zostały odstawione na boczny tor. Musimy naprawdę zacząć myśleć o ponownym wprowadzeniu tych wszystkich programów. Szczególnie, że nie stwierdziliśmy znaczącego spadku częstości występowania próchnicy w swoich gabinetach. Pomocne mogą okazać się doświadczenia innych krajów rozwijających się, które tego typu programy prowadzą. Wydział Stomatologii UWC znajduje się w szpitalu Tygerberg na przedmieściach Bellville, na płn.-wsch. od Cape Town (DTI; fot.: Arid Ocean). Jakie jeszcze inne kroki należy podjąć, aby poprawić sytuację w RPA? Oprócz świadomości złego stanu zdrowia jamy ustnej najważniejsze wyzwanie stanowią dla nas znaczne nierówności pomiędzy różnymi częściami kraju i przepaść pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym. Mamy prywatne gabinety medyczne i stomatologiczne, które mogłyby równać się z najlepszymi placówkami w Europie i Ameryce Płn. Jednak w sektorze publicznym daleko nam do stanu porównywalnego do tego, jaki można zaobserwować np. w Skandynawii. Obecnie niemal 70% populacji korzysta z leczenia w sektorze publicznym i nie może pozwolić sobie na prywatną opiekę medyczną. Nie spodziewam się, aby liczba dentystów znacząco wzrosła w najbliższych 5-10 latach. Musimy zatem postarać się wykorzystać inne działania, które pozwolą nam poprawić stan zdrowia jamy ustnej mieszkańców RPA, np. aktywnie angażując się w ogólnomedyczne programy profilaktyczne, które są właśnie wprowadzane w naszym kraju. Musimy także przekonać naszych kolegów lekarzy, że jama ustna jest bramą do zdrowia, a jej stan ma wpływ na ogólny stan zdrowia pacjentów, a co za tym idzie na jakość ich życia. Musimy też ponownie przeanalizować niektóre aspekty prawne, np. dotyczące fluorkowania wody. W ostatnich latach starania o wprowadzenie fluorkowania wody uległy spowolnieniu. Obowiązujące prawo przewiduje dodawanie fluoru do publicznych źródeł wody, jednak wiele miast stanowczo odmówiło lub nie było w stanie zastosować metod fluorkowania wody. Południowa Afryka jest obecnie krajem, w którym żyje najwięcej osób z HIV/AIDS na świecie. Czy ta pandemia ma wpływ na pracowników opieki zdrowotnej? Pandemia HIV/AIDS ma oczywiście katastrofalny wpływ na sektor publicznej opieki zdrowotnej i powoduje przeciążenie pracą lekarzy, w tym także dentystów. Szacuje się, że w niektórych częściach kraju nawet 75% pacjentów hospitalizowanych w szpitalach publicznych przebywa tam z powodu chorób związanych z HIV/AIDS. Dodatkowo RPA jest jednym z krajów o największym poziomie występowania gruźlicy. Centrum zachorowań jest prowincja Western Cape. Nie sądzę, abyśmy mieli poradzić sobie z tym problemem w ciągu najbliższych lat. Chociaż udało nam się zwiększyć liczbę osób poddawanych leczeniu przeciwretrowirusowemu, wciąż setki tysięcy osób potrzebują opieki, a nie mają do niej dostępu. Czy dentyści mają dostateczną świadomość tej choroby? Poziom świadomość pracowników opieki zdrowotnej w tym zakresie znacznie się poprawił. Bardzo pozytywnym zjawiskiem było porzucenie postawy zaprzeczania problemowi HIV/AIDS, szczególnie przez środowiska decyzyjne i osoby rządzące. W tym miesiącu najważniejsi przedstawiciele rządu oraz prezydent poddali się badaniom w kierunku HIV/AIDS, a wyniki tych badań zostały podane do publicznej wiadomości. Niestety, postawa wielu pracowników opieki zdrowotnej nadal w znacznym stopniu związana jest z ryzykiem i strachem przed zakażeniem HIV/ AIDS. Dotychczas nie było ani jednego udokumentowanego przypadku zakażenia w gabinecie stomatologicznym. Na Wydziale Stomatologii UWC mówimy naszym studentom, że ryzyko zakażenia jest realne, ale bardzo małe. Dajemy im też solidne podstawy w postaci wiedzy na temat środków profilaktycznych, ale także opieki nad pacjentami zakażonymi wirusem HIV i chorymi na AIDS, w tym na temat wykrywania i leczenia objawów infekcji HIV. Ponadto, w programach kształcenia ustawicznego koncentrujemy się na etycznych aspektach leczenia pacjentów z HIV/AIDS. Pracownicy opieki zdrowotnej, którzy chcą się np. zarejestrować w Radzie Zawodów Medycznych (Health Professions Council), muszą uzyskać 30 pkt. edukacyjnych, wynikających z kształcenia ustawicznego w ciągu roku. Dlatego wydaje mi się, że pracownicy sektora zdrowotnego w naszym kraju są w tej dziedzinie dobrze wyedukowani i świadomi istniejących problemów. DT Odkryj kolejny wymiar Charisma Czy ludzie żyjący w gorszych warunkach inaczej definiują zdrowie jamy ustnej? Shirley Glasstone Hughes (SGH) Trust Fund przeznacza na badania dotyczące podstawowej opieki dentystycznej. SGH Trust Fund zaprosiła profesjonalistów, którzy pracują obecnie w sferze podstawowej opieki dentystycznej, aby przeprowadzić badania oraz odpowiedzieć na główne pytanie: czy ludzie mieszkający w gorszych warunkach materialnych definiują zdrowie jamy ustnej inaczej niż ci, którzy żyją w lepszych. Celem przedsięwzięcia jest także określenie czynników wpływających na zachowanie powiązane z opieką nad stanem zdrowia jamy ustnej. Peter Ward zarządca SGH Trust Fund powiedział: Wiele spraw skupia się na odmiennym stosunku wobec opieki jamy ustnej wśród różnych grup społeczno-ekonomicznych. Nie istnieją żadne formalne dowody potwierdzające naszą tezę, jednak Trust zamierza poruszyć ten ważny temat dotyczący podstawowej opieki zdrowotnej. Temat badań został wybrany przez dentystów, którym została zaproponowana możliwość głosowania dotycząca obszaru badań. Głosowanie zostało przeprowadzone na stronie internetowej organizacji Trust, na forum dotyczącym podstawowej opieki dentystycznej. DT Biuro / ; Konsultant: ; : ; ; ;

6 6 News DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Vector nowa generacja urządzeń piezoelektrycznych Renata Gruza, Polska Choroby przyzębia są schorzeniami aparatu zawieszeniowego zęba o bardzo złożonej etiologii. Bezpośrednim czynnikiem indukującym wystąpienie choroby jest obecność biofilmu bakteryjnego. Skład biofilmu oraz rodzaj odpowiedzi gospodarza decydują o rozwoju i postępie destrukcji tkanek przyzębia. Płytka bakteryjna (biofilm) tworzy się w ciągu kilku godzin na powierzchni oczyszczonych zębów. Jest nośnikiem drobnoustrojów, które bezpośrednio lub przez indukcję reakcji gospodarza doprowadzają do uszkodzenia tkanek podporowych zęba. Postępowanie terapeutyczne obejmuje leczenie przeciwinfekcyjne, a eliminacja bakterii z kieszonek dziąsłowych odbywa się poprzez mechaniczne usunięcie biofilmu i kamienia. Leczenie chorób przyzębia można prowadzić metodą chirurgiczną i niechirurgiczną. Powtarzalne usuwanie złogów nad- i poddziąsłowych, wygładzanie powierzchni korzenia stanowi alternatywę dla leczenia chirurgicznego (jeżeli głębokość kieszeni nie przekracza 6 mm). Zabiegi oczyszczania zębów należą do najczęściej stosowanych w praktyce stomatologicznej. Mogą być wykonywane ręcznie lub mechanicznie. Do grupy znanych i pomocnych w tym zakresie urządzeń w 1999 r. dołączył Vector. Vector należy do nowej generacji urządzeń piezoelektrycznych, w jego rękojeści zamontowano rezonator pierścieniowy. Umożliwiło to eliminację drgań elipsoidalnych na końcówce instrumentu. Końcówka pracująca w Vectorze ustawiona jest pod kątem prostym do osi długiej rękojeści i wykonuje ruch linijno-pionowy. Preparat chłodzący to zawiesina hydroksyapatytu o średnicy ziaren 10 mikrometrów i właściwościach polerujących. W systemie Vector dostępny jest także scaler konwencjonalny. Od pewnego czasu korzystam z systemu Vector w swojej praktyce periodontologicznej. Urządzenie stosuję przede wszystkim w fazie przyczynowej i podtrzymującej leczenia przyzębia. W pracy periodontologa wielokrotnie spotkałam się z negatywną opinią pacjentów, dotyczącą scallingu. Często skarżą się oni na nadwrażliwość w trakcie i po zabiegu, zaostrzenie stanu zapalnego, nieprzyjemne wrażenia akustyczne. Astra Tech i implantologia wyznaczanie nowych standardów Björn Delin, Szwecja Astra Tech jest jedną z wiodących firm w dziedzinie rozwoju implantologii stomatologicznej firmą stale podążającą w kierunku bardziej zaawansowanej technologii i lepszej opieki nad pacjentem. W wielu dziedzinach Astra Tech mierzy się z dawnymi standardami obowiązującymi w całym przemyśle implantologicznym. Współczesne standardy powodzenia leczenia implantologicznego zostały określone przez prof. Tomasa Albrektssona i jego współpracowników w 1986 r. Zgodnie z tymi wytycznymi, akceptowalny poziom utraty kości brzeżnej wynosił średnio 1,5 mm w ciągu 5 lat. Standardy te opierały się jednak na technologiach i danych dostępnych w tamtym czasie. W ciągu minionych 2 dekad w dziedzinie implantologii dokonał się znaczący postęp, zarówno w odniesieniu do dostępnych produktów, jak i technik. Zespół Astra Tech zawsze dążył do osiągnięcia u pacjentów leczonych implantologicznie jak najlepszych efektów czynnościowych i estetycznych. Wyrazem tego jest rygorystyczna dokumentacja naukowa dotycząca systemu implantologicznego opartego na zasadach Björn Delin jest dyrektorem oddziału Dental Astra Tech AB, Szwecja. biologicznych i biomechanicznych. Najnowsze dane wykazały, że w przypadku stosowania implantów Astra Tech utrata kości brzeżnej w ciągu 5 lat wynosi ok. 0,3 mm. Oznacza to tempo zaniku 4-5 razy mniejsze niż to przewiduje obecny standard rynkowy. Nadszedł jednak czas, aby zastanowić się nad możliwością wprowadzenia nowych standardów, wykorzystywanych do oceny produktów w tej dziedzinie przemysłu, co mogłoby poprawić jakość opieki nad pacjentami. Dlatego właśnie prof. Albrektsson zasugerował określenie nowego standardu, zgodnie z którym poziom akceptacji resorpcji kości wynosiłby jedynie 50% lub mniej dopuszczalnego obecnie zaniku. Firma Astra Tech jest również wiodącym producentem w dziedzinie stomatologii cyfrowej. Większość indywidualnych rozwiązań w tej dziedzinie istnieje już od pewnego czasu, dotąd nie było jednak jednego zintegrowanego systemu. Firma Astra Tech proponuje Atlantis system C/ CAM, który wykorzystuje dane pochodzące ze skanu uzębienia pacjenta do trójwymiarowej prezentacji warunków anatomicznych i pozwala wykonać łączniki projektowane indywidualnie dla każdego Scalling wstępny, usuwający kamień naddziąsłowy wykonuję scallerem ultradźwiękowym. Do zabiegu czyszczenia poddziąsłowego i usunięcia biofilmu doskonale sprawdza się końcówka współpracująca z fluidem polerującym. Pacjenci w większości potwierdzają zmniejszenie odczucia bólu w czasie zabiegu. Ok. 20% pacjentów do pełnego komfortu wymaga znieczulenia. Spadek odczuwania bólu związany jest niewątpliwie z właściwościami fluidu polerującego i systemu Vector. Użycie Vectora w czasie scallingu powoduje powstawanie w szczelinie dziąsłowej zjawisk podobnych do czyszczenia w myjce ultradźwiękowej. Złogi poddziąsłowe i biofilm są dokładnie usuwane, a pacjenta, oszczędzając czas i pieniądze. Firma wprowadza także innowacje w dziedzinie implantów stomatologicznych. Opierając się na korzystnych efektach stosowania unikalnego systemu Astra Tech BioManagement Complex, stworzono krótkie i wąskie implanty, przeznaczone do stosowania w obszarach o gorszych warunkach anatomicznych. Implanty te zostały opracowane w oparciu o mocne podstawy naukowe i dokumentację potwierdzającą ich skuteczność i bezpieczeństwo. Ustalanie standardów ma kluczowe znaczenie dla podnoszenia jakości opieki nad pacjentami, jednak w obliczy nowych, ulepszonych technologii standardy te wymagają ponownej analizy. Astra Tech angażuje się w poszerzanie granic w dziedzinie implantologii stomatologicznej, dbając o to, aby wszystkie produkty powstawały w oparciu o jednoznaczne podstawy naukowe i dobrze udokumentowane wyniki. Najwyższym celem jest zawsze dobro pacjentów. DT powierzchnia cementu korzeniowego jest tylko nieznacznie usunięta. Powierzchnia tkanek twardych zęba pozostaje gładka, bez zarysowań i wgłębień. W czyszczeniu poddziąsłowym wykorzystuję oprócz wody destylowanej roztwory dwuglukonianu chlorheksydyny i metronidazolu. Preparaty te dodatkowo zmniejszają liczbę bakterii w kieszeniach dziąsłowych oraz hamują ich agregację. Duże znaczenie zarówno dla pacjentów, jak i personelu medycznego ma brak aerozolu wodnego. Płyn chłodzący w systemie Vector podawany jest na końcówkę pulsacyjnie. Eliminuje to zjawisko kontaminacji bakterii. Producent zaleca w trakcie pracy Vectorem stosowanie ślinociągu, a nie ssaka, aby fluid mógł pozostać w obszarze zabiegu. U wielu pacjentów określenie zabieg chirurgiczny na przyzębiu wywołuje paniczny strach. U osób, u których badanie wstępne nie wykazuje kieszeni głębszych niż 6 mm wykonuję zamknięte oczyszczenie kieszeni i wygładzenie powierzchni korzenia. Vector jest tutaj nieoceniony. Umożliwia dokładne usunięcie złogów, biofilmu, zapewnia intensywne płukanie kieszeni, nie niszczy tkanek twardych zęba. Urządzenie wyposażone jest w wiele różnokształtnych końcówek. Pozwalają one na oczyszczenie zróżnicowanej struktury korzeni i dotarcie do furkacji. Vector doceniany jest także przez praktyki zajmujące się implantologią.w zestawie znajdują się końcówki zbudowane z miękkich kompozytowych włókien, służące do usuwania biofilmu z powierzchni implantów. Osoby rozpoczynające pracę z Vectorem muszą planować dłuższy czas na przeprowadzenie zabiegu. Vector bardzo dokładnie oczyszcza każdą powierzchnię korzenia, ale trwa to dłużej niż w przypadku scallerów konwencjonalnych. Po zabiegach czyszczenia zamkniętego Vectorem obserwuję zdecydowanie szybsze gojenie tkanek przyzębia i brak nadwrażliwośći pozabiegowej. Sukces leczenia periodontologicznego to faza podtrzymująca. Regularnie wykonywane zabiegi czyszczenia w znacznym stopniu ograniczają progresję choroby przyzębia i zmniejszają liczbę traconych zębów. Najnowsze wyniki badań wskazują na konieczność używania skalera tylko tam, gdzie znajduje się kamień. Pozostałe miejsca powinny być traktowane delikatnymi urządzeniami takimi jak Vector lub piaskarki poddząsłowe. Biofilm wymaga usuwania, ale nie powinno się uszkadzać tkanek twardych zębów, gdyż mają one służyć pacjentom przez wiele lat. System Vector ma wiele zalet w odniesieniu do przyzębia, jego specyficzny sposób pracy wymaga jednak dyscypliny personelu, aby utrzymać urządzenie w czystości i sprawności. Nie przesłania to zalet systemu Vector, który z pewnością znajdzie zastosowanie zarówno w praktyce ogólnostomatologicznej, jak i periodontologicznej. DT

7 DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion News 7 Earl Howe nowym ministrem ds. stomatologii w Wielkiej Brytanii Lisa Townshend, Dental Tribune Wielka Brytania W efekcie koalicji pomiędzy Konserwatystami i Liberalnymi Demokratami, nowym ministrem ds. stomatologii w Wielkiej Brytanii został Frederick Howe. Jako nowy podsekretarz stanu Howe będzie również odpowiedzialny za publiczną służbę zdrowia (National Health Service, NHS), reformy NHS, podstawową opiekę zdrowotną, leki, farmację i przemysł, NICE, badania i rozwój, innowacje i finanse oraz quasi-resortowe instytucje publiczne (Arm s Length Bodies). Rząd koalicji Konserwatystów i Liberalnych Demokratów zawarł treść pełnego porozumienia w dokumencie pt.: Koalicja: Nasz program dla rządu ( Coalition: Our Programme for Government ). Ten 30- stronicowy dokument podsumowuje cele polityki rządowej we wszystkich departamentach, w tym NHS. Zapisano tam m.in.: Rząd jest przekonany, że NHS stanowi ważny wyraz naszych narodowych wartości. Naszym celem jest NHS wolny od opłat w momencie korzystania z jego usług i dostępny dla wszystkich stosownie do ich potrzeb, a nie możliwości finansowych. Chcemy, aby pracownicy NHS byli niezależni od politycznych wpływów, chcemy też zwiększyć rolę demokracji w NHS i sprawić, aby system był korzystniejszy dla pacjentów, którym ma służyć. W ten sposób zapewnimy podniesienie standardów, wsparcie odpowiedzialności zawodowej, wzrost efektywności wydawanych pieniędzy i lepszy stan zdrowia społeczeństwa. W odniesieniu do stomatologii napisano: Wprowadzimy nowe kontrakty stomatologiczne, koncentrujące się na osiągnięciu dobrego stanu zdrowia zębów i poprawie dostępu do opieki dentystycznej w ramach NHS, szczególną uwagę zwracając na zdrowie jamy ustnej dzieci w wieku szkolnym. DT Earl Howe (po prawej), DTI; fot. dzięki uprzejmości The Prostate Cancer Charity. Earl Howe był rzecznikiem opozycji w kwestiach zdrowia i opieki społecznej w Izbie Lordów od 1997 r. W 1995 r. został powołany na stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Obrony. Funkcji tej zrzekł się w r podczas wyborów powszechnych. Po wyborach w r został Sekretarzem Parlamentarnym w Ministerstwie Rolnictwa, Rybołówstwa i Żywności. kompozytu, który! Dr. Arne Kersting Pozostałymi członkami nowego zespołu ministerialnego ds. zdrowia zostali: Paul Burstow (Liberalni Demokraci) oraz Simon Burns i Anne Milton (Konserwatyści). A. Milton będzie odpowiedzialna za kwestie fluoryzacji. Sekretarz Zdrowia Andrew Lansley powiedział: Stworzyliśmy w ministerstwie silny zespół, który ma duże doświadczenie w dziedzinie zdrowia. Simon Burns pracował wcześniej w Ministerstwie Zdrowia, a w ostatnim czasie był członkiem tzw. gabinetu cieni ds. zdrowia. Paul Burstow od 1999 r. pracuje na rzecz osób starszych. Interesuje się szczególnie opieką społeczną i kwestiami związanymi z niepełnosprawnością. Lansey dodaje: Anne Milton, która przez 25 lat pracowała w NHS ma duże doświadczenie praktyczne, m.in. pracowała jako pielęgniarka w s zpitalu, jako pielęgniarka środo - wis kowa oraz pielęgniarka w opiece paliatywnej. Earl Howe był rzecznikiem opozycji w kwestiach zdrowia i opieki społecznej w Izbie Lordów od 1997 r. Razem stworzymy system publicznej służby zdrowia, w którym pacjent bierze udział w podejmowaniu decyzji, a standardy jakości opierają się na wynikach badań naukowych i tworzą fundament planowania usług i ich zarządzania. Nadrzędnym celem jest natomiast nieustanne poprawianie osiąganych przez nas efektów tak, by należały do najlepszych na świecie. Stworzymy bardziej zintegrowany system zdrowia publicznego w centrum polityki zdrowotnej i zaoferujemy wsparcie, bezpieczeństwo i świadczenia dla tych, którzy potrzebują pomocy personalnej i społecznej. VC A3.25 oraz VC A5 Stoisko 8.27 VOCO GmbH P.O. Box Cuxhaven Niemcy Tel. +49 (0) Fax +49 (0) NOWY SO

8

9 DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Badania stomatologiczne nie ograniczają się już tylko do jamy ustnej Wywiad z dr Marią Fidela de Lima Navarro nową przewodniczącą Międzynarodowego Towarzystwa Badań Stomatologicznych (International Association of Dental Research IR) Javier Martinez de Pison, Dental Tribune Ameryka Łacińska Wybór dr Mariide Lima Navarro dziekana Bauru Dental School University of São Paulo na przewodniczącą Międzynarodowego Towarzystwa Badań Stomatologicznych (International Association for Dental Research IR) uważa się za dowód uznania dla wysokiego poziomu badań stomatologicznych prowadzonych w Brazylii. Javier Martinez de Pison rozmawiał z dr de Lima Navarro m.in. na temat znaczenia jej wyboru na przewodniczącą największej organizacji badań naukowych w dziedzinie stomatologii na świecie. Jest Pani pierwszym naukowcem z Ameryki Łacińskiej wybranym na przewodniczącego IR. W jaki sposób osiągnęła Pani tę pozycję? Zanim zostałam wybrana na to stanowisko, pracowałam w różnych strukturach Towarzystwa. Byłam przewodniczącą Sekcji Brazylijskiej w latach , kandydatką na członka zarządu w latach , członkiem Komisji Uczestnictwa i Rekrutacji oraz dyrektorem Regionalnego Programu Nowa przewodnicząca IR dr Maria Fidela de Lima Navarro podczas międzynarodowego kongresu Towarzystwa w Miami. (DTI; fot. dzięki uprzejmości Jana Agostaro). Rozwoju. Pełniąc te funkcje, dobrze poznałam Towarzystwo oraz nawiązałam relacje ze współpracownikami z całego świata. Jestem przekonana, że te doświadczenia w połączeniu z faktem, iż do tego wyścigu nie stanął żaden amerykański kandydat oraz perspektywą Sesji Generalnej IR w Rio de Janeiro w 2012 r. miały decydujące znaczenie dla tego wyboru. Jestem 87. przewodniczącym i pierwszym pochodzącym z krajów rozwijających się. Jestem bardzo szczęśliwa z powodu tego wyróżnienia, ale mam też świadomość ogromnej odpowiedzialności, jaka wiąże się z przewodniczeniem międzynarodowemu towarzystwu i reprezentowaniem wszystkich jego członków. Jakie są priorytety Pani działań jako przewodniczącej IR? Moim celem jest zmniejszenie nierówności i poprawa jakości badań stomatologicznych na całym świecie. Jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu jest współpraca różnych grup naukowców. Wprowadzenie znaczących zmian wymaga jednak zaangażowania decydentów politycznych. Chcę także odwiedzać różne rejony należące do IR, brać udział w miejscowych spotkaniach, współpracować z członkami Towarzystwa i pomagać im w jak największym zakresie. Na tegoroczny kongres IR w Barcelonie zgłoszono rekordową liczbę abstraktów. Dlaczego? Przede wszystkim, powinniśmy podziękować odchodzącemu przewodniczącemu prof. Davidowi Williamsowi, który wezwał wszystkich członków IR, aby stawili czoła światowemu kryzysowi finansowemu i wzięli czynny udział w spotkaniach IR. Kolejnym powodem jest doskonały program, przygotowany przez członków Grupy Naukowej IR oraz komitet organizacyjny, który z pewnością motywował członków do wysyłania abstraktów. 88. Sesję Generalną IR i 5. Sesję Generalną Rejonu Paneuropejskiego IR poprzedzi cało - dniowe sympozjum na temat nierówności w dziedzinie zdrowia jamy ustnej na świecie. Następnie przedstawione zostaną: 32 sympozja na tematy szczegółowe, 5 warsztatów, 29 prezentacji lunch and learn, 20 prezentacji kluczowych, prezentacje ustne, a także sesja plakatowa, do której wybrano ponad abstraktów oraz 3 wykłady znamienitych naukowców: Francisco Fernandes-Aviles, Thomasa Lehnera oraz laureata Nagrody Nobla Haralda zur Hausena. Które abstrakty są Pani zdaniem najbardziej interesujące? Przyjęto ich ponad 5.500, a obejmują one wszystkie dziedziny stomatologii od nauk podstawowych po naukę stosowaną. Były one oceniane i wybierane przez członków Grupy Naukowej IR, która pracuje na rzecz naszego Towarzystwa. Wybrane artykuły będą stanowiły odzwierciedlenie najnowszych wyników badań podstawowych z dziedziny biologii molekularnej, inżynierii tkankowej, materiałów bioaktywnych, materiałów odtwórczych o właściwościach umożliwiających ich stosowanie w jamie ustnej, perspektyw klinicznych, randomizowanych badań z grupą kontrolną, dotyczących różnych chorób, wykorzystania różnych technik leczenia odtwórczego oraz wpływu czynników socjologicznych na nierówności stanu zdrowia w populacji światowej. Z przyjemnością stwierdzam, że badania z dziedziny stomatologii nie ograniczają się już tylko do jamy ustnej, ale obejmują ogólny stan zdrowia pacjentów. DT

10 10 Perspektywy DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Estetyczne i funkcjonalne uzupełnienia z materiałami wyciskowymi Panasil opis przypadku Ugo Torquati Gritti i Giancarlo Riva, Włochy Ryc. 1: Odpowiednie zastosowanie techniki retrakcji dziąseł zależy od stanu zdrowia otaczających tkanek przyzębia. Uzyskanie stabilnych, zwartych tkanek zajmuje średnio ok. 3 tygodni od opracowania zęba i dostosowania uzupełnienia tymczasowego. Ryc. 2: Korzystny biotyp przyzębia umożliwił założenie drugiej nici retrakcyjnej, którą ostrożnie umieszczono nad pierwszą w celu odsunięcia dziąseł w kierunku poziomym wokół całego obwodu zęba. Ryc. 3: Drugą nić retrakcyjną usunięto przed aplikacją masy wyciskowej. Dobrze widoczny efekt retrakcji i odsłonięcie brzegu preparacji. Ryc. 4: Wprowadzono masę Panasil initial contact light do szczeliny dziąsłowej za pomocą podajnika z końcówką do aplikacji. Bardzo cienka końcówka podajnika została umieszczona w bezpośrednim sąsiedztwie szczeliny dziąsłowej. Następnie przesunięto ją ciągłym ruchem wokół opracowanego zęba. Ryc. 5: Ciśnienie pistoletu, zdolność zapływania i doskonałe właściwości tiksotropowe masy zapewniają jej równomierne zapływanie wokół tkanek zęba, w tym także w okolicy poddziąsłowej. Masa Panasil initial contact light cechuje się dobrą zdolnością zapływania, nawet w wilgotnym środowisku. 70-letnia pacjentka zgłosiła się do naszego gabinetu z powodu dolegliwości bólowych w okolicy górnego kła. Badanie kliniczne wykazało złamanie korony zęba 23 na poziomie połączenia szkliwno-cementowego z częściowym obnażeniem miazgi. Przedstawiony pacjentce plan leczenia obejmował leczenie endodontyczne zęba, a P A T R O N I następnie estetyczną czynnościową odbudowę górnego kła za pomocą pełnoceramicznej korony z tlenku cyrkonu. Pacjentkę skierowano najpierw do specjalisty, który przeprowadził leczenie kanałowe w celu usunięcia bakterii i ich metabolitów z kanału korzeniowego. Odbudowano ząb POD AUSPICJAMI za pomocą wkładu z włókien szklanych i materiału kompozytowego do odbudowy zrębu pod koronę. Odbudowa protetyczna musiała spełnić określone wymogi dotyczące funkcjonalnego i estetycznego ukształtowania oraz odpowiedniego przebiegu brzegu dodziąsłowego, aby dobrze wkomponowała się w jamę ustną pacjentki. 18 PUNKTÓW EDUKACYJNYCH!!!!!! PUNKTÓW EDUKACYJNYCH!!! PUNKTÓW EDUKACYJNYCH VII KURS WARSZAWSKI ENDODONCJA-PERIODONTOLOGIA -PROTETYKA-IMPLANTOLOGIA 6 7 listopad 2010 (sobota, niedziela) PROGRAM KURSU MEDYCZNEGO 6 listopad 2010 (sobota) rejestracja uczestników rozpocz cie VII Kursu Warszawskiego prof. dr hab. HALINA PAWLICKA Anatomia z bów w aspekcie leczenia endodontycznego przerwa kawowa prof. dr hab. STANISŁAW SULIBORSKI Estetyka w stomatologii odtwórczej a granice interwencji lekarskiej przerwa kawowa lek. dent. DANUTA BORCZYK Ceramika, kompozyty, adhezja. Wybór metody i materiału odpowiedniego w danym przypadku. Podejmowanie decyzji w codziennej praktyce przerwa na obiad dr n. med. MACIEJ KUèMI SKI Nowoczesne leczenie endodontyczne od A do Z na podstawie własnych przypadków przerwa kawowa dr n.med. KONR MAŁKIEWICZ Wybielanie z bów: metody post powania, ocena wyników leczenia przerwa kawowa dr n. med. MACIEJ KUèMI SKI Nowoczesne metody wypełniania kanałów korzeniowych. Wykład z prezentacjà własnych przypadków Ramowy Program Uzupełniajàcy VII Kursu Warszawskiego LOKALIZACJA VII KURSU WARSZAWSKIEGO Budynek Tower Service (dawny Elektrim) ul. Chałubiƒskiego 8 (okolice Dworca Centralnego i hotelu Mariott) PROMOCYJNA OFERTA HOTELU MARRIOTT Pokój 2-osobowy ze Êniadaniem 299 zł Zarezerwuj do 5 paêdziernika 2010 r. PATRONAT HONOROWY PATRONAT PRASOWY PATRONAT MEDIALNY PATRONAT INTERNETOWY PATRONAT WYDAWNICZY zaprasza na PROGRAM KURSU MEDYCZNEGO 7 listopad 2010 (niedziela) prof. dr hab. TOMASZ KONOPKA NowoÊci w niechirurgicznym leczeniu periodontologicznym przerwa kawowa dr hab. MAŁGORZATA PIETRUSKA Planowanie leczenia u pacjentów z chorobami przyz bia przerwa kawowa dr n. med. JAN PIETRUSKI Rehabilitacja implantoprotetyczna pacjentów z zaburzeniami okluzyjnymi przerwa na obiad dr n.med. MACIEJ AROW Problemy estetyczne zwiàzane z z bami po leczeniu endodontycznym. dr n. med. WITOLD JURCZY SKI Współczesna koncepcja zarzàdzania tkankami mi kkimi przy z bach i implantach z bowych przerwa kawowa lek. dent. MONIKA DZIECIÑTKOWSKA Stomatologia estetyczna w zasi gu r ki. Rekonstrukcje kompozytowe metodà bezpoêrednià Zakoƒczenie VII Kursu Warszawskiego. Wr czenie Certyfikatów Uczestnictwa w VII Kursie Warszawskim. WARUNKI UCZESTNICTWA Opłata za kurs medyczny (18 punktów edukacyjnych) wynosi 690 zł. Dla uczestników VI Kursu z 2009 roku oraz członków Klubu Kerr 640 zł. Nr konta do wpłat: ORGANIZATOR VII KURSU WARSZAWSKIEGO S&M DENTAL FIRM ZOFIA KONOPNICKA-WASZKIEWICZ ul. Łucka 18 lok. 6, Warszawa tel , tel./fax smdental@smdental.com.pl PARTNER STRATEGICZNY VII KURSU WARSZAWSKIEGO Ka dy uczestnik kursu otrzyma w prezencie opakowanie OptiDisc Mini Kit nr 4188 o wartoêci ok. 130 z oraz niespodziank Dla osiągnięcia tego celu bardzo ważne jest odpowiednie opracowanie zęba. Szczególnie ważne jest ustalenie położenia brzegu preparacji, który musi być wyraźnie zaznaczony i mieć regularny przebieg. Spełnienie tych podstawowych wymogów jest konieczne dla zapewnienia optymalnej aplikacji mas wyciskowych. Typ preparacji pobrzeża zależy od wybranego materiału do odbudowy. W tym przypadku opracowano pobrzeże typu zmodyfikowanego głębokiego chamfera. Geometrycznie ten typ pobrzeża jest pośrednim pomiędzy poszerzonym głębokim stopniem typu chamfer i zaokrąglonym stopniem typu shoulder. Ząb także opracowano na głębokość 1 mm, co ma istotne znaczenie dla osiągnięcia dobrych efektów. Jednym z najważniejszych wymogów jest kąt zbieżności przeciwstawnych ścian osiowych. Niektórzy lekarze zalecają kąt 8, co jest trudne do osiągnięcia w warunkach klinicznych. Inni sugerują kąt W przypadku estetycznego stomatologicznego leczenia protetycznego bardzo ważny jest etap uzupełnień tymczasowych. Uzupełnienie to nie tylko pozwala na odtworzenie funkcji, ale także wywiera korzystny wpływ psychologiczny na pacjenta. Jest również przydatne dla właściwej symulacji i planowania uzupełnienia ostatecznego na wczesnym etapie. Dlatego uzupełnienie tymczasowe nie jest nieznaczącym etapem leczenia, ale pełni ważną rolę w interdyscyplinarnej terapii stomatologicznej. Na tym etapie leczenia wykorzystaliśmy wykonane w pracowni uzupełnienie tymczasowe przygotowane przed preparacją. Początkowy kształt dostosowano i skorygowano, wykonując próbną odbudowę z wosku na modelu gipsowym, który odlano na podstawie wstępnego wycisku z masy alginatowej. Po wprowadzeniu do szczeliny dziąsłowej nienasączonej nici retrakcyjnej w celu zapewnienia optymalnej szczelności brzeżnej, przeprowadzono podścielenie uzupełnienia tymczasowego. Po odpowiednim uformowaniu okolicy przyszyjkowej wykończono brzegi i pozostałą powierzchnię uzupełnienia tymczasowego. Następnie przeprowadzono cementowanie przy użyciu cementu tymczasowego bez zawartości eugenolu. Idealny kształt brodawek międzyzębowych można uzyskać tylko pod warunkiem precyzyjnego wykonania uzupełnienia tymczasowego. Brodawki zostaną całkowicie nietknięte, jeśli odległość pomiędzy punktem stycznym a grzbietem wyrostka zębodołowego będzie wynosiła 5 mm. Dowodzi to znaczenia uzupełnienia tymczasowego dla zachowania i regeneracji dziąseł po opracowaniu zęba. Po zakończeniu formowania dziąseł, co zwykle trwa ok. 3 tygodni (Ryc. 1), kiedy uda się uzyskać stabilne i zwarte tkanki miękkie, należy pobrać nowy wycisk opracowanego zęba ze wszystkimi szczegółami. Przed pobraniem wycisku trzeba odsłonić brzeg preparacji za pomocą nici retrakcyjnej. Retrakcja dziąseł ma kluczowe znaczenie podczas pobierania wycisku brzegu preparacji, podobnie jak szczelina dziąsłowa wolna od płynu. W praktyce klinicznej stosuje się różne techniki retrakcji dziąseł. Zastosowana w tym przypadku technika obejmowała retrakcję mechaniczno-chemiczną z podwójną nicią. Nici retrakcyjne zakładano przy użyciu aplikatora. Pierwszą nić (o grubości 000) nasączono 25% roztworem chlorku glinu o działaniu ściągającym, po czym umieszczono poniżej brzegu preparacji. Następnie na pierwszą nić wprowadzono bez napięcia drugą, nienasączoną nić w rozmiarze 0 (Ryc. 2). Technika retrakcji dziąseł ma istotny wpływ na napływanie płynu do szczeliny podczas pobierania wycisku. Czyste bawełniane nici dentystyczne bez środka ściągającego nie zapobiegają skutecznie napływowi płynu do szczeliny dziąsłowej. Skuteczną izolację szczeliny można uzyskać wyłącznie przy pomocy środków chemicznych. Techniki czysto mechaniczne, jak stosowanie wyłącznie bawełnianych nici retrakcyjnych, prowadzą do zwiększonego formowania płynu w szczelinie dziąsłowej. Powodzenie kliniczne leczenia przy użyciu stałych uzupełnień protetycznych zależy od pobrania precyzyjnego wycisku, odwzorowującego wszystkie szczegóły opracowanego zęba (Ryc. 3). Dopasowanie koron i częściowych stałych uzupełnień protetycznych

11 DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Perspektywy 11 Ryc. 6: Na łyżkę wyciskową naniesiono cienką warstwę kleju Panasil adhesive i pozostawiono go do wyschnięcia na czas określony przez producenta. Ryc. 7: Równomiernie wypełniono łyżkę wyciskową. Wypełniono również okolicę odpowiadającą sklepieniu podniebienia. Ryc. 8: Widoczna jest gruba warstwa materiału na pobrzeżach wycisku, co oznacza, że nie doszło do nadmiernego przemieszczenia dziąseł w kierunku poziomym. Ryc. 9: Szczegóły wycisku: widoczna jest niezmiernie gładka powierzchnia powyżej granicy preparacji, jednolita na całym obwodzie zęba. Ryc. 10: Jednoetapowy wycisk pobrany masami putty-wash umożliwia ścisły kontakt między materiałem płynnym i lepkim, a użycie masy light zapewnia optymalne odtworzenie szczegółów. Ryc. 11: Materiałem najczęściej wykorzystywanym do wykonywania modeli jest gips stomatologiczny klasy IV, który jest kompatybilny ze wszystkimi rodzajami mas wyciskowych. Ryc. 12: Nie należy spryskiwać masy wyciskowej środkiem zwilżającym przed odlaniem. Niska ekspansja objętościowa materiału, z którego wykonywany jest model, zapewnia doskonałe odtworzenie wymiarów zarejestrowanych w postaci wycisku. Ryc. 13: Model roboczy wykonany z gipsu dentystycznego o zwiększonej odporności. Widoczne jest doskonałe odwzorowanie brzegu preparacji uzyskane z minimalnym przemieszczeniem poziomym i pionowym. Ryc. 14: Retencję korony uzyskano nie tylko poprzez zastosowanie cementu, ale także kąt zbieżności między przeciwległymi ścianami osiowymi. Zgodnie z obecnymi standardami kąt ten powinien mieścić się w zakresie Ryc. 15: Część dziąsłową usunięto, stosując mikroskop stereoskopowy w celu uwidocznienia brzegu preparacji. W tym przypadku, ze względu na rodzaj zaplanowanego uzupełnienia (korona z tlenku cyrkonu), nie było konieczne zastosowanie spacera. Przestrzeń na cement została określona przy użyciu oprogramowania C. zależy od wycisku. Korekta niedokładności powstałych na etapie pobierania wycisku jest bardzo trudna lub wręcz niemożliwa na dalszych etapach wykonywania uzupełnienia. Wpływa to na adaptację brzeżną gotowej pracy. W opisanym przypadku do wykonania uzupełnienia użyto jednoetapowej techniki putty-wash. Badania w warunkach in vitro wykazały, że wyciski pobierane przy użyciu tej techniki lepiej odzwierciedlają drobne szczegóły niż wyciski pobierane 2-etapową techniką putty-wash. Krytycznym z punktu widzenia klinicznego momentem jest pierwszy kontakt materiału wyciskowego z błoną śluzową jamy ustnej. Dlatego szukaliśmy Autorzy Dr Ugo Torquati Gritti i dr Giancarlo Riva są członkami-założycielami Międzynarodowego Towarzystwa Techników Dentystycznych Dental Excellence International Laboratory Group. Obecnie mieszkają i pracują w Mediolanie (Włochy). materiału, który w warunkach rosnącej wilgotności względnej staje się hydrofilny i zachowuje hydrofilność przez cały czas pracy. W związku z tym wybraliśmy masy wyciskowe Panasil tray soft oraz Panasil initial contact light (Kettenbach). Masa Panasil initial contact light była wprowadzana do szczeliny dziąsłowej za pomocą pistoletu z końcówką do aplikacji (Ryc. 4, 5). Nieperforowaną metalową łyżkę wyciskową ze wzmocnionymi brzegami pokryto za pomocą pędzelka cienką warstwą Panasil adhesive (Ryc. 6), po czym rozpoczęto jej napełnianie materiałem Panasil tray soft (Ryc. 7). Zdolność zapływania materiału light, lepkość materiału tray soft oraz ciśnienie pistoletu zapewniają równomierne zapływanie masy wyciskowej wokół tkanek zęba, w tym także w okolicy poddziąsłowej. Kolejną cechą tego materiału jest łatwość usuwania z jamy ustnej, co może stanowić problem w przypadku stosowania mas polieterowych. Właściwości tiksotropowe (stabilność pozycyjna) materiału Panasil initial contact light zapobiegają spływaniu masy do wnętrza jamy ustnej w czasie wprowadzania do niej łyżki wyciskowej. Czas pracy w jamie ustnej (1 min) i czas wiązania w jamie ustnej (2 min i 30 s) są bardzo korzystne dla gabinetu. Połączenie materiałów Panasil tray soft i Panasil initial contact light daje niezwykły efekt: produkty te zapewniają doskonałe odtworzenie w wycisku wszystkich szczegółów zęba (Ryc. 8, 9, 10). Postępowanie techniczne Gips stomatologiczny jest najczęściej stosowanym materiałem do wykonywania modeli. Wynika to z jego kompatybilności z masami wyciskowymi wszystkich typów, niskiej ekspansji i wysokiej odporności na ściskanie. Preferuje się stosowanie gipsów stomatologicznych klasy IV, których ekspansja objętościowa wynosi ok. 0,08%, np. Tewerock i Tewestone (Kettenbach, Ryc. 11 i 12). Ostrożne odlewanie modelu z wycisku przy użyciu materiału wymieszanego próżniowo zapewnia precyzyjne odwzorowanie wszystkich szczegółów (Ryc. 13). Konieczne jest wykonanie precyzyjnego, stabilnego modelu roboczego, umożliwiającego odwzorowanie wszystkich szczegółów anatomicznych (powierzchni zwarciowych, punktów stycznych). Część dziąsłową usunięto, stosując mikroskop stereoskopowy w celu uwidocznienia brzegu preparacji (Ryc. 14, 15). Trudno jest odtworzyć naturalną estetykę przy pomocy uzupełnień na bazie metalu, szczególnie jeśli dostępna jest niewielka ilość miejsca. Poza poszukiwaniem materiałów o lepszych właściwościach estetycznych, rozwój koncentruje się wokół nowych technologii, np. wykonywania półgotowych elementów z użyciem techniki C/CAM, co eliminuje niektóre etapy pracy, wykonywane w normalnym trybie ręcznie. W tym przypadku wykonano koronę z tlenku cyrkonu, licowaną niskotopliwą porcelaną. Tlenek cyrkonu, którego odporność na zginanie wynosi 900 MPa, a odporność na złamanie 9 MPa ma lepsze właściwości mechaniczne niż konwencjonalna porcelana bez podbudowy metalowej. Tlenek cyrkonu jest częściowo stabilizowany itrem, który dodatkowo poprawia jego właściwości mechaniczne. Poza estetyką i odpornością na złamanie, ważnym wymogiem długotrwałego powodzenia leczenia protetycznego jest dobra adaptacja brzeżna (Ryc. 16). Większość badaczy przyjmuje, że szczelina dziąsłowa o szerokości 100 μm jest akceptowalna klinicznie ze względu na trwałość uzupełnienia, jednak naszym zdaniem powinniśmy zasadniczo dążyć do uzyskania szczeliny brzeżnej μm. Ryc. 16: Gotowa korona z tlenku cyrkonu, licowana niskotopliwą porcelaną. Badanie kontrolne, przeprowadzone po 3 tygodniach po zacementowaniu: widoczna integracja profilu wyłaniania z tkankami dziąsła na poziomie szczeliny dziąsłowej, związana z dobrą adaptacją brzeżną. Ryc. 17: Właściwe wykorzystanie uzupełnień tymczasowych i odpowiednie morfologiczne ukształtowanie uzupełnienia ostatecznego zapewniają optymalną adaptację brodawek międzyzębowych. Wykończenie kliniczne Ostatni etap leczenia protetycznego stanowi zacementowanie uzupełnienia. Należy zwrócić uwagę, że choć cement nie daje możliwości skorygowania niedoskonałości uzupełnienia, ma znaczenie dla powodzenia terapii. Cement wpływa na zachowanie uzupełnienia w warunkach obciążeń czynnościowych. Zły dobór cementu lub jego nieprawidłowe użycie mogą mieć negatywny wpływ na trwałość korony. Jedną z najważniejszych cech jest znaczna odporność mechaniczna na ściskanie. Cement jest rozprowadzany bardzo cienką warstwą, dlatego musi znosić działanie sił ściskających, aby zapobiec pęknięciom. Użyliśmy cementu glasjonomerowego, który nie tylko wykazuje dużą odporność na ściskanie, ale dodatkowo uwalnia fluor. Badanie porównawcze różnych cementów wykazało, że cement na bazie glasjonomeru, zastosowany w tym przypadku, pozwala uzyskać najmniejszą grubość warstwy wynoszącą 20 μm. Po 7 dniach od ostatecznego zacementowania pracy, przeprowadzono badanie kontrolne w celu sprawdzenia integracji uzupełnienia z tkankami. Etap kliniczny leczenia zakończono, prowadząc kolejne badanie kontrolne, które miało na celu ocenę stosunków zwarciowych. W większości przypadków nie jest to możliwe podczas dopasowywania uzupełnienia w związku ze stresem pacjenta. Właściwe wykorzystanie uzupełnień tymczasowych i odpowiednie morfologiczne ukształtowanie uzupełnienia ostatecznego przyczyniają się do dobrej adaptacji brodawki międzyzębowej między siekaczami, co stwierdzono po 30, 60 i 90 dniach (Ryc. 17). DT Piśmiennictwo dostępne u wydawcy.

12 12 Perspektywy DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Korona lub nakłady wykonywane podczas jednej wizyty opis przypadku Lorin Berland, USA Trendem dzisiejszej stomatologii jest dążenie do osiągnięcia większej estetyki i mniejszej inwazyjności. Wkłady i nakłady wykonane metodą pośrednią z materiałów na bazie żywic i ceramiczne są zgodne z tym trendem i wypełniają lukę pomiędzy wypełnieniami i koronami (Ronald D. Jackson, Cosmetic Dental Tribune, grudzień 2008). Musimy pamiętać, że technologia amalgamatu ma ponad 150 lat. Dawniej ludzie tracili swoje zęby dużo wcześniej i również wcześniej umierali. Obecnie jednak mamy wciąż powiększającą się część populacji, w której osoby powyżej 50 r.ż. chcą, aby ich zęby prawidłowo funkcjonowały oraz dobrze wyglądały. Chcą oni zastąpić stare wypełnienia amalgamatowe, ale chcą również, aby było to wykonane w sposób zachowawczy, Ryc. 1 Ryc. 2 Ryc. 3 Ryc. 1: #30 zdjęcie przed zabiegiem. Ryc. 2: FenderWedge wprowadzony na miejsce. Ryc. 3: Wykrywacz próchnicy. Ryc. 4: Zaaplikowany liner. Ryc. 5: Wycisk wykonany masą hydrokoloidalną Identic. Ryc. 6 Ryc. 7 Ryc. 8 Ryc. 4 Ryc. 9 Ryc. 10 Ryc. 6: Stabilizacja odlanego modelu. Ryc. 7: Model silikonowy. Ryc. 8: Model z zablokowanymi podcieniami. Ryc. 9: Kończenie nakładu. Ryc. 10: Wypolerowany nakład. Ryc. 5 zgodny z zasadami, efektywny, przewidywalny i ekonomiczny. Chcą również, abyśmy to wykonali podczas jednej wizyty. Jakie są więc zalety pośrednich, wykonanych laboratoryjnie wypełnień z materiałów złożonych? Wypełnienia wykonane w ten sposób wyglądają lepiej, ulegają mniejszemu skurczowi polimeryzacyjnemu, pomagają w odzyskaniu trwałości zęba, posiadają minimalną porowatość oraz doskonale przylegają do brzegów ubytku. Są one również bardzo trwałe. Pacjenci doceniają brak niedogodności i kosztów związanych z kolejną wizytą, a także zachowanie możliwie jak największej liczby zdrowych tkanek zęba. Inaczej wygląda sytuacja, kiedy wypełnienie amalgamatowe wymieniane jest na materiały złożone przeznaczone do zębów bocznych metodą bezpośrednią szczególnie, gdy wymagane jest odtworzenie punktu stycznego. Wielokrotnie dowiedziono, że z wielu powodów tego typu wypełnienia wykonane metodą bezpośrednią są niedostateczne, szczególnie z biegiem czasu. Nieodłączny problem izolacji, wymagana duża ilość materiału złożonego, naświetlanie warstwowe materiału oraz efekt skurczu polimeryzacyjnego wpływają na przyleganie, okluzję, szczelność brzeżną oraz nadwrażliwość pooperacyjną zęba. Preparacja Pacjent zgłosił się na ostry dyżur stomatologiczny z utraconym wypełnieniem ze złamanego, prawego dolnego trzonowca na dzień przed 3-tygodniowym służbowym wyjazdem zagranicznym. Mężczyzna chciał, aby zastosowano u niego rozwiązanie szybkie i stałe (Ryc. 1). Pacjent został znieczulony, a następnie zastosowano klin FenderWedge (Directa Dental) do izolacji leczonego zęba w dalszej części zabiegu, ochrony powierzchni stycznej zęba sąsiadującego i rozkontaktowania zębów w celu uzyskania optymalnego kontaktu stycznego (Ryc. 2). Założono ochronę z Isolite (Isolite Systems), aby uzyskać suche, odpowiednio oświetlone pole operacyjne. Użyto detektora próchnicy, aby zyskać pewność, że została ona w całości usunięta (Ryc. 3). Następnie ząb został wytrawiony i pokryty preparatami zmniejszającymi nadwra - żliwość HemaSeal i Cide (Advantage Dental Products, Inc.). Zaaplikowano 2 warstwy samowytra - wiającego systemu łączącego (OptiBond All-In-One Unidose, Kerr Dental), aby zmniejszyć nadwrażliwość pooperacyjną i uzyskać optymalną adhezję do zębiny. Następnie rozprowadzono go przy pomocy sprężonego powietrza i spolimeryzowano światłem. Materiał złożony typu flow (Premise Flowable, Kerr Dental) został założony na ścianki wewnętrzne i dno ubytku z wyrównaniem dna i wypełnieniem podcięcia, które zostały pierwotnie stworzone podczas usuwania próchnicy i uzyskania retencji dla amalgamatu (Ryc. 4). Po od - izolowaniu zęba, preparację zakończono przy pomocy płasko zakończonego walca diamentowego o drobnym nasypie i krótkim trzonku. Pobrano 2 wyciski masą hydrokoloidalną Identic (DUX Dental) w celu wykonania nakładu w pracowni protetycznej (Ryc. 5). Po dezynfekcji wycisków asystentka natychmiast odlała modele przy pomocy MACH-SLO (Parkell, Inc.) i oparła je na szybkowiążącym materiale do rejestracji zwarcia (e.g. Blu-Mousse, Parkell, Inc.; Ryc. 6). Po 2 min silikonowy model roboczy, na którym mogliśmy wykonać onlay był gotowy (Ryc. 7). Podcienie zablokowano przy pomocy wosku, starannie omijano brzegi ubytku (Ryc. 8). Zaczynając od Premise Indirect (Kerr Dental) kolorów zębinowych i kończąc na kolorach szkliwnych, nakład był stopniowo wykonywany warstwami, a następnie umieszczony w piecu do polimeryzacji Premis (Kerr Dental). Po ok. 10 min praca była gotowa do wy-

13 DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Perspektywy 13 kończenia gumkami do polerowania (Ryc. 9). Została wypolerowana na wysoki połysk, a następnie sprawdzona na modelu, aby zweryfikować, czy kontakt styczny i przyleganie do brzegów ubytku są odpowiednie (Ryc. 10). Cementowanie nakładu Podczas cementowania nakładu ponownie założono Isolite w celu odizolowania zęba, ułatwienia wprowadzenia uzupełnienia do ubytku oraz zapewnienia komfortu pacjentowi podczas cementowania pracy. Przed zacementowaniem do szczeliny dziąsłowej wprowadzono delikatnie Expasyl (Kerr Dental), dzięki czemu uzyskano suchą przestrzeń pomiędzy zębem i tkankami miękkimi bez ryzyka przerwania przyczepu nabłonkowego (Ryc. 11). Chlorek glinu osuszył tkanki, zmniejszając ryzyko przesączania i zakażenia kieszonki dziąsłowej. Kształtka FenderMate (Directa Dental) została następnie wprowadzona poniżej krawędzi stycznej w celu odseparowania i izolacji sąsiednich zębów oraz po to, by ułatwić cementowanie nakładu (Ryc. 12). Pozostającą pastę Expasyl dokładnie wypłukano i FenderMate została dopasowana do sąsiadującej powierzchni stycznej przy pomocy upychadła (Ryc. 13). Szkliwo zęba i rdzeń wykonany z materiału złożonego zostały wytrawione w czasie s. Następnie zaaplikowano w 2 warstwach jednoskładnikowy system wiążący 5. generacji (Opti- Bond Solo Plus Unidose, Kerr Dental) i rozprowadzono sprężonym powietrzem do momentu, w którym nie było już widać ruchu cieczy. Przed wprowadzeniem nakładu do opracowanego zęba wlano materiał złożony typu flow (Premise Flow - able). Po usunięciu Fender-Mate nakład wprowadzono na miejsce przy pomocy delikatnego ucisku upychałem. Zastosowanie nakładacza/upychadła na kątnicę ułatwiło zakończenie procesu cementowania (Ryc. 14). Podczas usuwania nadmiaru płynnego materiału przed związaniem pomocny jest zgłębnik. Odbudowa została spolimeryzowana ze wszystkich stron, zaczynając od części stycznej przy dziąśle, gdzie powstanie mikroprzecieku jest najbardziej prawdopodobne. Część zgryzowa i nadmiary płynnego kompozytu usunięto i wypolerowano, a brzegi styczne zostały dostosowane przy pomocy kulki i wąskiego płomyka węglikowego. Skalpela Bard-Parker #12 użyto do usunięcia cementu z części stycznej. Po uzyskaniu prawidłowej okluzji do wypolerowania wypełnienia zastosowano stożek i kielich pokryte diamentem (Ryc. 15). DT Autor Ryc. 11 Ryc. 12 Ryc. 13 Ryc. 14 Ryc. 15 Ryc. 11: Expasyl założony przed cementowaniem. Ryc. 12: Expasyl i FenderMate przed zacementowaniem. Ryc. 13: Dopasowanie FenderMate. Ryc. 14: Zacementowanie nakładu. Ryc. 15: Ostateczny wygląd nakładu. EMS-SWISSQUALITY.COM 1+1=3 NOWY AIR-FLOW MASTER PIEZON PIASKOWANIE LIDER W PROFILAKTYCE - PIEZON BEZ BÓLU - > AIR-FLOW NISZCZY BIOFILM > - - Dr Lorin Berland jest właścicielem prywatnej praktyki stomatologicznej w Dallas w USA. Można się z nim skontaktować, pisząc na adres rberland@dallasdentalspa.com.

14 14 Produkty DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion P R O M O C J A GrandTEC stabilna podstawa rekonstrukcji dzięki nowym paskom z włókna szklanego W praktyce każdego lekarza dentysty zdarzają się sytuacje, gdy siła adhezji nawet najnowocześniejszych systemów wiążących i kompozytów okazuje się niewystarczająca. Jako przykład można podać chociażby szynowanie zębów stanowiące ich tymczasowe pierwotne zablokowanie po leczeniu ortodontycznym lub periodontologicznym. Materiał stanowiący podstawę odbudowy kompozytowej braku zębowego lub uszkodzonego na skutek urazu zęba musi się dodatkowo charakteryzować stabilnością i wytrzymałością. Opracowane przez firmę VOCO nowe, impregnowane żywicą paski włókien szklanych GrandTEC optymalnie uzupełniają możliwości techniki adhezyjnej oraz pozwalają w możliwie małoinwazyjny sposób wzmocnić rekonstrukcje bezmetalowe. Połączenie i stabilność Paski GrandTEC składają się z wielu gęsto upakowanych, równoległych włókien szklanych impregnowanych specjalną, światłoutwardzalną żywicą. GrandTEC zachowuje możliwość formowania do momentu utwardzenia, przeprowadzanego przy użyciu konwencjonalnych lamp polimeryzacyjnych. Są one ponadto kompatybilne ze wszystkimi dostępnymi na rynku światłoutwardzalnymi materiałami kompozytowymi i płynnymi. Podczas polimeryzacji dochodzi do związania włókien szklanych z zastosowanym kompozytem, przy czym pierwszą warstwę musi stanowić materiał płynny, który przytwierdzi w ł ó k n a szklane do twardych tkanek zęba. Impregnacja pasków GrandTEC żywicą umożliwia rezygnację z praco- i czasochłonnego, a często również nierównomiernego zwilżania włókien szklanych materiałem wiążącym. Dzięki silnemu chemicznemu związaniu włókien szklanych z materiałem kompozytowym powstające podczas żucia w wypełnieniu naprężenia rozkładają się równomiernie. Zwiększa to jego wytrzymałość na zginanie i pękanie. Grand TEC stanowi więc uzupełnienie współczesnej techniki adhezyjnej, wpisując się idealnie w innowacyjną koncepcję stabilnego zaopatrzenia. Najlepsi w znieczuleniach! Bezpieczeństwo i komfort GrandTEC przekonuje nie tylko wyśmienitymi właściwościami materiałowymi, ale również prostotą obróbki. Każdy pasek włókna szklanego dostarczany jest w opakowaniu zewnętrznym chroniącym przed światłem (blister) i otoczony prostą do usunięcia folią ochronną. Długość i szerokość pojedynczego paska wynoszą odpowiednio 55 i 2 milimetry. Paski GrandTEC można skrócić do żądanej długości przy pomocy delikatnych nożyczek, pamiętając, aby nie usuwać wcześniej folii ochronnej, która umożliwia bezproblemową obróbkę impregnowanych włókien szklanych. Usuwa się ją dopiero bezpośrednio przed wprowadzeniem paska do jamy ustnej pacjenta, a w warunkach pracowni protetycznej przed naniesieniem na model roboczy lub wycisk. Paski GrandTEC charakteryzują się nadzwyczaj dobrą elastycznością i mogą zostać przystosowane do żądanego kształtu przy pomocy narzędzi stosowanych w technice adhezyjnej kompozytów. Wykorzystanie pęsety z gładkimi branszami ułatwia umieszczenie paska w żądanym miejscu na przygotowanym wcześniej zębie lub modelu. Wzmocnione paskami GrandTEC wypełnienia można opracowywać i polerować przy pomocy narzędzi stosowanych do obróbki rekonstrukcji kompozytowych. Szerokie spektrum zastosowań Paski GrandTEC opracowano z myślą o zastosowaniu w ortodoncji, periodontologii, traumatologii, stomatologii zachowawczej oraz protetyce. Zapewniają one stabilność podczas szynowania zębów po leczeniu ortodontycznym lub periodontologicznym. Mogą zostać również użyte do stabilizacji rozchwianych zębów, zębów po złamaniach awulsyjnych oraz do mocowania odłamanych fragmentów zębów. Paski GrandTEC mogą również służyć do wzmocnienia lub wykonania tymczasowych, kompozytowych koron i mostów. W obrębie zębów przednich i przedtrzonowych paski GrandTEC nadają się również do tymczasowego zaopatrzenia luki po usuniętym zębie oraz zastąpienia brakującego zęba sztucznym. Pasma włókna szklanego można również wykorzystać do tymczasowego lub półstałego zaopatrzenia luki zębowej z wykorzystaniem usuniętego naturalnego zęba. W protetyce paski GrandTEC stosowane są do tymczasowego zaopatrzenia braku zębowego podczas osteointegracji osadzonego implantu. Wykonanie rekonstrukcji lub wypełnienia z pomocą pasków włókna szklanego Grand TEC pozwala w prosty sposób uzyskać wymaganą, zgodną ze wskazaniami stabilność. VOCO GmbH Postfach Cuxhaven, Niemcy QuickSleeper3+ i SleeperOne3 to najnowsze wersje elektronicznych systemów znieczuleń, umożliwiające wykonanie wszystkich typów znieczuleń w sposób ergonomiczny dla lekarza i komfortowy dla pacjenta. Urządzenia zastępują wszystkie manualne strzykawki i są w 100% kompatybilne ze wszystkimi rodzajami ampułek 1,8 ml oraz wszystkimi typami igieł. W codziennej praktyce QuickSleeper3+ i SleeperOne3 pozwalają na wykonywanie znieczuleń bez dodatkowych materiałów jednorazowych, co minimalizuje koszty, a dołączone akcesoria mogą być sterylizowane w autoklawie. W najnowszej wersji urządzenia QuickSleeper3+ zastosowano system samoczynnie przeczyszczający igłę po każdej rotacji, co wyklucza możliwość jej zapchania. Unikalny system P.A.R. (system stałej kontroli oporności tkanek) automatycznie dostosowuje moc silnika do napotykanej oporności tkanek. QuickSleeper3+ i Sleeper One3 dzięki aktywnym zabezpieczeniom eliminują ryzyko pękania ampułek. W czasie całego dnia pracy lekarz może wykonywać znieczulenia w pełni kontrolowane, atraumatyczne i bezbolesne dla pacjentów. Urządzenia QuickSleeper3+ i SleeperOne3 pozwalają na wykonywanie wszystkich rodzajów standardowych znieczuleń (nasiękowych, śródwięzadłowych, doprzegrodowych), jednak niewątpliwą zaletą w przypadku urządzenia QuickSleeper3+ jest możliwość wykonywania znieczuleń dokostnych jako podstawowych w codziennej praktyce. Znieczulenie dokostne gwarantuje natychmiastowy efekt, brak znieczulenia tkanek miękkich, maksymalną skuteczność w przypadku pulpitis i znieczulenie 2-6 zębów. QuickSleeper3+ i SleeperOne3 dają możliwość uchwytu długopisowego i pełnej kontroli podawanego środka znieczulającego za pomocą pedału. Gwarantuje to precyzję niezbędną do wykonania bezbolesnego znieczulenia. QuickSleeper3+ i SleeperOne3 mają całkowicie nowatorski wygląd oraz funkcję instalacji w pionie. Nowością jest możliwość stosowania 2 prędkości iniekcji oraz dodatkowo trybu wolnego Ultra Low przeznaczonego dla szczególnie wrażliwych pacjentów (np. dzieci). Zapewnia to dopasowanie prędkości iniekcji do każdego znieczulenia. Urządzenia wykonują iniekcję pod dużym ciśnieniem, bez wysiłku lekarza, zgodnie z optymalną zaprogramowaną prędkością. Produkt jest dostępny w ofercie firmy Implant Dental New Wave wyłącznego przedstawiciela firmy Dental Hi Tec w Polsce, lidera w dziedzinie systemów znieczuleń. Synergy D6 Flow Coltene/ Whaledent jest płynnym materiałem opakerowym zawierającym nanocząsteczki. Synergy D6 Flow jest oparty na systemie Duo Shade, pozwalającym na łatwą i szybką aplikację. Rezultat estetycznej odbudowy jest zagwarantowany poprzez unikalną cechę dopasowywania się kolorem do odcienia zęba odbudowywanego. Zastosowanie: wypełnienia V klasy (okolice szyjkowe, erozja korzeni, ubytki klinowe), Kontakt: Implant Dental New Wave Sp. J. ul. Górnośląska 4A/ Warszawa Tel.: (22) (01) Faks: (22) info@dental.waw.pl info@implant.waw.pl SYNERGY D6 FLOW wypełnienia w zębach przednich (III i IV klasa), małe wypełnienia w zębach tylnych wypełnienia najmniejszych ubytków, naprawa kompozytowych i ceramicznych licówek, adhezyjne cementowanie odbudów kompozytowych i ceramicznych, warstwa ochronna w stomatologii prewencyjnej. POLDENT

15 DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion Produkty 15 P R O M O C J A Kompozyt Synergy D6 6 ODCIENI DO ZĘBINY właściwość dopasowywania się koloru kompozytu do odcienia zęba, unikalny opalizujący odcień, wysoki komfort pracy. Kompozyt Synergy D6 posiada unikalną cechę dopasowywania się kolorem do odcienia odbudowywanego zęba. Materiał ten powstał poprzez połączenie kolorów Vita o podobnym odcieniu, nasyceniu barwy i przejaśnieniach/zaciemnieniach. Następnie udoskonalono stworzone odcienie, polepszając ich przezroczystość (głębię) i nasycenie barwy. W rezultacie otrzymany materiał znacznie ułatwia dobór właściwego odcienia. Odcień do zębiny Synergy D6 Duo A2/B2 sam dopasowuje się do tych zębów, których kolor mieści się pomiędzy A2 a B2. W większości przypadków jeden odcień Synergy D6 wystarczy na stworzenie świetnie dopasowanej kolorystycznie i strukturalnie odbudowy. 1 odcień Duo = 2 odcienie Vita 2 odbudowy wykonane kompozytem Synergy D6 z odcieniem do zębiny Duo A2/B2, zgodnie z kolornikiem Vita odcienie zębów zostały ocenione odpowiednio na A2 i B2 (A2 Contact Plus i Contact Plus Gold Trudność w osiągnięciu dokładnych punktów kontaktu w odbudowach kompozytowych jest jednym z powodów niepowodzeń terapeutycznych. Contact Plus oraz Contact Plus Gold pozwala rozwiązać ten problem w 3 łatwych krokach: przed użyciem Contact Plus i Contact Plus Gold w ubytku powinna znajdować się co najmniej 1 warstwa kompozytu, odpowiednio zaaplikowana i spolimeryzowana, należy wprowadzić małą ilość kompozytu do ubytku tak, żeby pokryła czubek instrumentu, instrumentem należy naciskać kompozyt w taki sposób, żeby matryca dotknęła sąsiadującego zęba. Przyciskając cały czas instrument tworzący punkt kontaktu, należy spolimeryzować kompozyt poprzez instrument i dopiero po całkowitym spolimeryzowaniu wyjąć go, uzyskana w ten sposób ścianka z kompozytu utrzyma matrycę, powodując powstanie prawidłowego punktu kontaktu; nastepnie należy w standardowy sposób odbudować ubytek. Różnica pomiędzy Contact Plus a Contact Plus Gold: Contact Plus Gold tak jak Fotoplus, Cervical Matrix i Esthetic Plus są produkowane z nowego tworzywa, znacznie bardziej odpornego i trwałego (z polisulfonu), naturalny kolor tego tworzywa to złoto-bursztynowy. POLDENT Profilaktyka nowej generacji Naukowcy i praktycy pracujący w King s College w Londynie stworzyli Sylc nowy preparat, który wykorzystując bioaktywne szkło usuwa osady, odbudowuje szkliwo i znosi nadwrażliwość. Szkło bioaktywne zostało wynalezione w 1969 roku przez Profesora Larry ego Hench a i znalazło zastosowanie w ortopedii. Dzisiaj jego dobroczynne działanie jest wykorzystywane również w leczeniu stomatologicznym. Pod handlową nazwą Novamin jest obecny w wielu materiałach. Produkt firmy OSspray jest jedynym, który oferuje w 100% sproszkowane bioaktywne szkło, a do aplikacji proszku Sylc wystarczy standardowa piaskarka. Jak wykazały badania prowadzone przez dr Iana Thompsona na King s College w Londynie okrągłe cząsteczki proszku Sylc połączone ze śliną lub wodą wytwarzają kryształy hydroksyapatytu. Tworzą one warstwę na zębinie uzupełniając mikroubytki i odbudowując szkliwo. Pozwala to również na zamknięcie większej ilości kanalików zębinowych niż przy zastosowaniu innych preparatów. Szybka aplikacja umożliwia usunięcie przebarwień w naturalny sposób rozjaśniając zęby do 4 tonów. Richard Whatley, Europe & Asia wg kolornika Vita, B2 wg kolornika Vita ). 2 odcienie do szkliwa: biały opalizujący kompozyt ten Business Director w firmie OSspray Ltd. potwierdza, że badania kliniczne prowadzone w Guy s Hospital w Londynie i na Uniwersytecie w Maryland dowodzą znaczących efektów w znoszeniu nadwrażliwości i usuwaniu osadów. Higienistki w sondażu ankietowym przeprowadzonym w Stanach odznacza się najwyższą z osiągalnych wartość opalescencji, dzieki temu możliwe jest wierne odtworzenie naturalnej barwy niedojrzałego szkliwa. uniwersalny - doskonały do odbudowy szkliwa dojrzałego, cieniejącego. Kompozyt ten posiada wyjątkową właściwość absorbowania i odbijania koloru zębów sąsiednich, co gwarantuje najwyższą estetykę powstałej odbudowy. POLDENT Autoklaw do zadań specjalnych Autoklaw kasetowy Statim 2000s firmy SciCan to najczęściej stosowany na świecie autoklaw do sterylizacji końcówek stomatologicznych. Najkrótszy cykl sterylizacji trwa 8 minut. Delikatna sterylizacja, którą zapewnia system kontroli temperatury i ciśnienia oraz krótki czas sterylizacji wydłużają żywotność narzędzi. Narzędzia pozostają aseptyczne podczas bezpośredniego przenoszenia kasety sterylizacyjnej do miejsca ich zastosowania. Technologia Dri-Tec gwarantuje efektywne suszenie. Energooszczędny cykl 8-minutowy to zużycie tylko 0,23KWh. Jest niezastąpiony, podczas działania pod presją czasu. Umożliwia sterylizację pomiędzy wizytami pacjentów. Statim 2000s jest mały, kompatybilny i prosty w obsłudze. Sprawdził się na wielu misjach: w Ugandzie, w Afryce Południowej i w Afganistanie. SciCan Zjednoczonych również uznały skuteczność Sylc. Według nich znacznie przewyższa on swoich konkurentów zapewniając większy komfort pacjentowi (ma neutralny smak), długotrwały efekt i mniejsze podrażnienia tkanki miękkiej. OSspray

16 16 Wydarzenia DEN TAL TRI BU NE Po lish Edi tion TOP Design 2010 Kliniki stomatologiczne nowoczesne wnętrze dentysty Po raz pierwszy w Polsce zorganizowano konkurs na najciekawsze wnętrze kliniki stomatologicznej. Wzięło w nim udział 12 klinik stomatologicznych z całej Polski. Konkurs TOP Design 2010 Kliniki stomatologiczne zorganizowały wspólnie magazyn Dobre Wnętrze i firma Dental Depot Wasio. Konkurs, realizowany od stycznia br., ma na celu wyłonienie kliniki stomatologicznej z unikatowym i wyróżniającym się wnętrzem, przyjaznym zarówno dla pacjenta, jak i fachowego oka projektanta wnętrz. Lista zwycięzców zostanie ogłoszona w lutym 2011 r. Polski standard równy amerykańskiemu? Gabinety stomatologiczne przypominają coraz częściej komfortowe wnętrza, znane z luksusowych hoteli i ekskluzywnych ośrodków SPA. Nowoczesne meble tworzone przez znanych projektantów, wielobarwne wnętrza, egzotyczne drewno i szkło to elementy coraz częściej spotykane w gabinetach. Normą staje się zatrudnianie dekoratorów wnętrz, ekspertów w dziedzinie koloru, a nawet zapachu, zmieniających wizerunek polskiej stomatologii. O tym, jak bardzo zmienił się wystrój gabinetu stomatologicznego można się przekonać, oglądając 12 gabinetów z całej Polski, które startują w konkursie TOP Design 2010 Kliniki stomatologiczne. To pierwszy tego typu plebiscyt w Polsce, który koncentruje się właśnie na wnętrzu i wystroju gabinetu. Polskie gabinety mają się czym pochwalić. Ich wnętrza porównywalne są już z tymi w USA i Niemczech. Dentyści wkładają coraz więcej pracy w to, żeby uczynić gabinet miejscem przyjaznym dla pacjenta mówi Małgorzata Wasio-Malinka z firmy Dental Depot Wasio, pomysłodawczyni konkursu. Ten plebiscyt ma spełnić także funkcję edukacyjną. Chcemy obalić stereotyp dentysty i to, jak przez lata postrzegaliśmy gabinet jako miejsce nieprzyjazne z zielonymi lub białymi kafelkami i szarym linoleum na podłodze. Dziś, na szczęście, zmieniły się standardy, ale o tym trzeba mówić i pokazywać to. Tylko w ten sposób przełamiemy lęk przed dentystami dodaje. Gabinety, które biorą udział w konkursie już do stycznia 2010 r. goszczą na łamach Dobrego Wnętrza. Każdy z nich ma szansę zaprezentować się z najlepszej strony. Te 12 gabinetów to prawdziwa elita. Wybraliśmy je nie tylko, zwracając uwagę na wnętrze, ale także na wysoką jakość usług. Dlatego każda klinika na łamach magazynu Dobre Wnętrze mogła nie tylko pokazać się, ale także opowiedzieć o swoich usługach i zespole mówi pomysłodawczyni konkursu. Dobra promocja dentysty i usług Pomysł spodobał się dentystom. Wstępnie do udziału w konkursie zakwalifikowało się aż 50 gabinetów. Te, które odpadły w późniejszym etapie, zapowiedziały już rewolucyjne zmiany, bo TOP Design to dla wielu z nich prestiż i dobra promocja. Po raz pierwszy pokazujemy dentystę w nowym świetle. Zmieniamy jego wizerunek, promujemy nowoczesność. Także sami dentyści dzięki konkursowi mogą się promować, prowadzić działania PR, budować ciekawy, wyróżniający się wizerunek dodaje M. Wasio-Malinka. Zwycięzcy konkursu zostaną wyłonieni w 2 kategoriach: klinika, która zdobędzie najwięcej głosów czytelników Dobrego Wnętrza i internautów otrzyma tytuł Top Design Kliniki stomatologiczne. Wybór Czytelników. Zwycięzcy wyłonionemu przez jury zostanie nadany tytuł Top Design Kliniki stomatologiczne Opis konkursu i zasady głosowania znaleźć można na stronie internetowej: topdesign DT

17 ORTHO TRI BUNE The World s Orthodontic New spa per Po lish Edi tion WRZESIEŃ 2010 VOL. 1, NR 2 Opinie Ortodonci powinni uprawiać medycynę holistyczną 4Strona 2 Praktyka Zastosowanie aparatu Kodak 9000C 3D w poradni ortodontycznej 4Strona 4 Wydarzenia Kongres Trójwymiarowego Obrazowania Stomatologicznego 4Strona 8 Lekarze coraz więcej inwestują w nowoczesne urządzenia i sprzęt medyczny Wg danych Związku Polskiego Leasingu (ZPL), w pierwszym półroczu 2010 r., dynamika finansowanych poprzez leasing oraz pożyczki inwestycji w branży medycznej wyniosła aż +33,6%. Większym wzrostem inwestycji w tym okresie mogą pochwalić się jedynie rolnicy. Specjaliści z BZ WBK Finanse & Leasing potwierdzają, że w pierwszych 6 miesiącach 2010 r. oferta finansowania urządzeń medycznych cieszyła się dużym zainteresowaniem ze strony lekarzy i lekarzy weterynarii. W stosunku do inwestycji w tym zakresie w analogicznym okresie 2009 r. zanotowano wzrost o blisko 30%. Co roku u ok osób zostaje zdiagnozowany nowotwór komórek nabłonka wielowarstwowego płaskiego głowy i szyi, a ok osób rocznie umiera z tej przyczyny. Wyniki niedawno przeprowadzonych badań wydają się być obiecujące dla pacjentów cierpiących z powodu tych chorób. W I i II fazie prób klinicznych przeprowadzonych przez Instytut Badań Nowotworów (ICR) oraz Fundację NHS The Royal Marsden użyto genetycznie zmodyfikowanego wirusa opryszczki (herpes simplex virus). Wirus ten mnoży się wewnątrz komórek rakowych, ale nie w komórkach zdrowych. Spalając się, niszczy komórki nowotworu, a poprzez oddziaływanie na proteiny pomaga stymulować układ odpornościowy. W próbach wzięło udział 17 pacjentów, którym wstrzyknięto do 4 dawek wirusa w węzły chłonne opanowane przez nowotwór. Chorzy byli również poddawani radioterapii i chemioterapii. Skurcz głowy i szyi był widoczny podczas badania u 14 Sektor medyczny jest obecnie jedną z najszybciej rozwijających się branż. Istnieje ku temu kilka powodów. Nowe metody leczenia bardzo często wymagają użycia nowoczesnych urządzeń. Jednocześnie sprzęt medyczny, zwłaszcza intensywnie eksploatowany, szybko się zużywa i wymaga wymiany w krótkich cyklach. W Polsce mamy też do czynienia z dużymi przeobrażeniami w służbie zdrowia. Wzrost liczby prywatnych gabinetów i klinik oraz modernizacja publicznych zakładów opieki zdrowotnej prowadzi do wzrostu konkurencji, a ta jest możliwa tylko dzięki nowoczesnej aparaturze komentuje Mikołaj Grzegorczyk, odpowiedzialny za usługi finansowe dla lekarzy w BZ WBK Finanse & Leasing. Wirus opryszczki może pomóc w leczeniu nowotworów jamy ustnej pacjentów (82,3%), a u 93% pacjentów nie było śladów pozostałości raka w węzłach chłonnych, które usuwano podczas kolejnej operacji. Po 29 miesiącach spędzonych na obserwacji, u 82,4% pacjentów nie obserwowano wznowy. Tylko u 2 na 13 pacjentów poddanych leczeniu za pomocą wirusa nastąpił nawrót. Dr Kevin Harrington z ICR i The Royal Marsden powiedział: U ok % pacjentów podannych standardowej chemioterapii i radioterapii następuje nawrót nowotworu w ciągu 2 lat. Wyniki naszych badań są obiecujące, jednak są to małe badania i ich wyniki powinny być traktowane z dużą ostrożnością. Pozytywna reakcja ze strony nowotworu spowodowała że podjęto decyzję o przeprowadzeniu na dużą skalę III fazy badań. To pierwsza w historii III faza badań polegających na powiązaniu terapii wirusowej i chemioterapii. Skutki uboczne stosowanej terapii były średnie do umiarkowanych i głównie poza gorączką i zmęczeniem były to objawy związane ze skutkami chemio- i radioterapii. OT Fot.: ajt Branża medyczna jest jednym z najważniejszych dla nas segmentów rynku. W czerwcu br. istotnie zmodyfikowaliśmy naszą ofertę, stąd lekarze mogą liczyć na bardzo dobre warunki finansowania podkreśla Daniel Mrozek, odpowiedzialny za rozwój oferty produktowej. Jako jedna z niewielu firm na rynku finansujemy nawet 100% wartości inwestycji naszych klientów. Ponadto, nie nakładamy ograniczeń związanych z maksymalną wartością finansowanych inwestycji, co umożliwia pozyskanie środków nawet na bardzo drogie urządzenia nie tylko lekarzom indywidualnym, ale także dużym podmiotom, np. sieciom klinik. Zarówno w przypadku pożyczek, jak i leasingu, formalności są ograniczone do niezbędnego minimum, aby przyspieszyć i ułatwić uzyskanie finansowania. W większości przypadków wystarcza podanie doradcy leasingowemu niezbędnych informacji, które następnie są poświadczane w finalnej umowie dodaje D. Mrozek. OT Źródło: ComPress S.A. Chifa ortodoncja Kompetencja w ortodoncji B.Braun

18 2 Opinie ORTHO TRI BU NE Po lish Edi tion Ortodonci powinni uprawiać medycynę holistyczną Dennis J. Tartarow, USA Ortodoncja to stomatologia holistyczna to prawda, bo jako myślący ortodonci nie leczymy wyłącznie wady zgryzu, ale człowieka, który ma wadę zgryzu. Mamy tu do czynienia z jednością umysłu, ciała i ducha, a lekarze ortodonci są pod tym względem w wyjątkowej sytuacji. Ortodonta, który nie traktuje pacjenta jako jednej całości (tzn. nie leczy holistycznie) rozmija się z powołaniem lekarza. Takie podejście nie jest niczym nowym relacje pomiędzy lekarzem i pacjentem są przecież najważniejsze. Nie ma wątpliwości, że pacjent, który ufa swojemu lekarzowi prawdopodobnie będzie czuł się lepiej niż ten, który mu nie ufa. Empatyczny i współczujący lekarz ma większe szanse na prowadzenie skutecznej diagnostyki i terapii niż ten, który tylko udaje współczucie lub nie jest zdolny do odczuwania empatii. Nasza wiedza na temat alternatywnych metod leczenia i kojącej mocy cierpliwego barmana sugeruje, że także w świecie stomatologii najlepszą opiekę zapewni zwykle ten lekarz, który traktuje swoich pacjentów jak integralne ludzkie istoty. Wierzę, że prawdziwe wyjaśnienie zależności pomiędzy relacją lekarz-pacjent i przebiegiem procesu zdrowienia znajduje się w strefie metafizycznej. Jest raczej oczywiste, że pacjenci zgłaszają się do nas ze swoją historią, a ta historia jest ważna i powinna być zrozumiana. Często sukces leczenia ortodontycznego młodego pacjenta wymaga włączenia w terapię całej jego rodziny. Lekarz ortodonta jest jednym z oczek całej sieci zależności, w której przebiega skuteczne lub nie leczenie chorego. Denis J. Tartarow Być może nasze zobowiązania dotyczą tylko pacjenta, ale ich wypełnienie z punktu widzenia prawnego wymaga powszechnego przestrzegania potrzeby zrozumienia i rozmowy. Oczywiście, nie jest właściwym postępowaniem leczenie jedynie objawów choroby. Lecząc w sposób holistyczny wiemy, że wada zgryzu jest najczęściej objawem innych problemów. Naszym zadaniem jako lekarzy ortodontów jest znalezienie źródła problemów w celu uzyskania pożądanych i stabilnych efektów. Brzmi to niemal mistycznie, ale niech właśnie ten mistycyzm będzie źródłem naszej radości. Dzięki temu każdy ortodonta jest w pewnym zakresie psychoanalitykiem, detektywem, szamanem, księdzem i przyjacielem. Takie podejście wymaga od każdego lekarza bycia kompletną istotną ludzką, co jest romantycznym, ale również niezbędnym wymogiem. Tylko kompletna istota ludzka może leczyć inne kompletne istoty ludzkie, a nie zawsze łatwo jest wymagać od kogoś bycia taką istotą. Jest to jednak wymóg szczególnie istotny wobec tych lekarzy, którzy są tak skupieni na nauce, o tylu rzeczach muszą wiedzieć i mają tak bardzo mało czasu dla każdego pacjenta. Na braku czasu właśnie polega ich problem. Jak zatem sprawić, aby lekarz ortodonta stał się kompletny? Jak możemy radzić sobie skutecznie z istotami pełnymi sprzeczności naszymi pacjentami? To jest właśnie istota bycia lekarzem! OT Niniejszy artykuł wstępny został zainspirowany esejem: Foster, C. (2009) Why doctors should get a life. Journal of the Royal Society of Medicine, 102, s Zaburzenia funkcji stawu skroniowo-żuchwowego a ortodoncja Chris Farrell, USA Wszystko było dobrze do czasu założenia aparatu ortodontycznego, a teraz chyba mam problem ze stawami skroniowożuch wowymi w każdym gabinecie ortodontycznym takie sytuacje zdarzają się z alarmującą regularnością. Zaburzenia dotyczące stawów skroniowo-żuch - wowych są jednym z najczęściej występujących problemów i dotykają każdego roku milionów ludzi. Pomimo powszechności występowania takich przypadków, tylko niektóre z nich są prawidłowo diagnozowane i leczone. W większości dolegliwości te powodują u pacjenta przewlekły ból. Widać to często w gabinecie ortodontycznym. Badania wykazują, że częstość występowania objawów i oznak ze strony stawów skroniowo-żuchwowych to 35-72%. Zgodnie z informacjami zawartymi w artykule opublikowanym w American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics, większość pacjentów leczonych ortodontycznie ma objawy lub oznaki ze strony stawów skroniowo-żuchwowych. Jaka jest właściwa strategia postępowania z tymi pacjentami? Właściwa, tzn. taka, która pozwala uniknąć sytuacji, kiedy przyczyny problemu szuka się w procesie leczenia ortodontycznego. Pacjenci i rodzice pacjentów są obecnie bardziej świadomi niż kiedykolwiek i coraz trudniej przekonać ich, że zaburzenia ze strony stawów skroniowo-żuchwowych nie mają nic wspólnego z leczeniem ortodontycznym. Dostępne dane z piśmiennictwa nie są jednoznaczne w kwestii wpływu różnych technik leczenia ortodontycznego z ekstrakcjami lub bez ekstrakcji zębów na rozwój i leczenie zaburzeń dotyczących stawów skroniowo-żuch - wowych. Zwykle jesteśmy świadomi istnienia problemu, ale nie zawsze wiemy, jakie zmiany należy wprowadzić do schematów leczenia, aby uniknąć koncentrowania się na stawach skroniowo-żuchwowych? Przyczyny i metody leczenia są obecnie przedmiotem gorącej dyskusji. W kilku głośnych sprawach sądowych uznano nawet, że przyczyną problemów ze strony stawów skroniowo-żuchwowych były ekstrakcje zębów. Przez lata w celu zapobiegania zaburzeniom w zakresie tych stawów ortodonci stosowali u pacjentów aparaty czynnościowe. Nie ma jednak technik usankcjonowanych wynikami badań naukowych, które potwierdzałyby słuszność tego, co każdego dnia robimy w gabinecie. Czy stosowane techniki poprawiają, czy potencjalnie pogarszają sytuację w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych? Musimy znaleźć odpowiednich specjalistów, którzy zapewnią lekarzom praktykom odpowiednie wsparcie, skuteczniejsze niż dotychczas. Zakres niniejszego artykułu odbiega znacznie od obszernych prac na temat za - burzeń dotyczących stawów skroniowożuchwowych, problemów czaszkowoszczękowych i bólu mięśniowo-twarzowego. Jednak większość z nich jest bardzo odległa od codziennych problemów spotykanych w gabinecie ortodontycznym. Lekarze ortodonci powinni wiedzieć, że ich absolutnym obowiązkiem jest pełne badanie każdego pacjenta w kierunku zaburzeń ze strony stawów skroniowożuchwowych. Podczas każdej konsultacji nowego pacjenta należy ocenić stan tych stawów oraz zadać pacjentowi pytania dotyczące występowania najczęstszych objawów, takich jak bóle głowy, uszu i oczu, a także klasyczne objawy zaburzeń wewnątrztorebkowych. Zawsze może pojawić się pytanie, czy pacjent miał już jakieś objawy przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego. Bez dokumentacji nie masz w takiej sytuacji nic na swoją obronę. Konieczne będzie także porównanie z wynikami badań przeprowadzonych w trakcie i po zakończeniu leczenia ortodontycznego. Wielu ortodontów już to robi, ale powinno to stać się powszechną praktyką. Ortodonta może zawsze być zaangażowany w problem dotyczący stawów skroniowo-żuchwowych. Nie ma dowodu na zależność pomiędzy leczeniem ortodontycznym i chorobami stawów skroniowo-żuchwowych, wiadomo jednak, że pozycja i czynność wyrostków kłykciowych jest bezpośrednio zależna od struktur wewnątrz jamy ustnej. Dlatego działania lekarza ortodonty mogą wywierać wpływ na stawy skroniowo-żuchwowe. Jest to jednak kwestia anatomii, a nie prawa. Dlaczego zatem u tak wielu naszych młodych pacjentów występują zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego? Czy to wczesna postać choroby degeneracyjnej? A jeśli tak, to dlaczego ten problem jest tak częsty? Nowa teoria zaburzeń ze strony stawów skroniowo-żuchwowych wygodny rozejm Zaburzenia dotyczące stawów skroniowo-żuchwowych mogą być wywołane urazem stawów, który prowadzi do bólu w mięśniach czaszkowo-szczękowych. Nieprawidłowe nawyki mięśniowo-czynnościowe: niemowlęcy typ połykania, wtłaczanie języka między zęby i oddychanie przez usta powodują dystalizację i urażanie wyrostków kłykciowych razy dziennie. Urażanie stawów skroniowo-żuchwowych rozpoczyna się we wczesnym wieku i wyjaśnia częste występowanie dolegliwości ze Ë

19 ORTHO TRI BU NE Po lish Edi tion Siła wyznaczania celów Roger P. Levin, USA Każdy gabinet ortodontyczny powinien mieć jasno określone i ambitne cele. Jest to pierwszy etap rozwoju praktyki i wydobywania prawdziwego potencjału, jaki kryje się w gabinecie. Bez określonych celów personel jest często zdany na siebie i odczuwa brak faktycznego uzasadnienia dla swoich starań. W takim Roger P. Levin gabinecie pracownicy często są pod wpływem silnego stresu, a ich jedynym celem jest doczekanie końca dnia pracy i powrót do domu. Droga do sukcesu w ortodoncji nie jest trudna wystarczy postawić sobie cele i je osiągać. To prawdziwe wyzwanie dla lekarzy ortodontów w XXI wieku! Potencjał produkcyjny Podobnie jak w każdej innej firmie, należy oceniać działanie gabinetu ortodontycznego poprzez analizę jednoznacznym celów. Grupa Levina zaleca swoim klientom, którzy chcieliby osiągnąć swój prawdziwy potencjał produkcyjny, stawianie sobie następujących celów: liczba nowych pacjentów powinna rosnąć o co najmniej 10% rocznie, przynajmniej 85% konsultowanych nowych pacjentów powinno kontynuować leczenie, liczba pacjentów kierowanych przez innych dentystów powinna rosnąć o nie mniej niż 10%, liczba obserwowanych pacjentów powinna wzrastać o co najmniej 5% rocznie. odsetek pacjentów wzywanych z powodu zaległych należności nie powinien przekraczać 2%, odsetek ściągalności zobowiązań musi wynosić nie mniej niż 99%, odsetek pacjentów, którzy nie zgłaszają się w terminie na kontrolę retainera nie powinien przekraczać 2%. W obecnej sytuacji ekonomicznej większość gabinetów ortodontycznych będzie miała problemy z osiągnięciem tych celów, chyba że stosują sprawdzone systemy zarządzania i marketingu. Kiedy określimy już cele, kolejnym etapem jest stworzenie w gabinecie systemów, które pozwolą je osiągnąć. Każdy gabinet ortodontyczny dysponuje wieloma systemami, obejmującymi: planowanie wizyt, koordynowanie procesu terapii, zarządzanie płatnościami pacjentów, zarządzanie ubezpieczeniami, prezentację przypadków, komunikację w gabinecie, zarządzanie skierowaniami. Skuteczne systemy stanowią bazę umożliwiającą obsługę pacjentów na najwyższym poziomie, niezwykłą wydajność i zwiększoną produktywność. Różnica pomiędzy najbardziej dynamicznymi gabinetami ortodontycznymi i pozostałymi sprowadza się do wydajności ich systemów zarządzania. Gabinety ortodontyczne z najlepszymi systemami zdołały niezależnie od zjawisk ekonomicznych osiągnąć swoje cele produkcyjne i odnotować znaczący rozwój. Podsumowanie Stawianie sobie celów jest niezbędne dla osiągnięcia sukcesu w życiu zawodowym i osobistym. Raz w tygodniu weryfikuj, czy zbliżasz się do ich osiągnięcia. Wiele gabinetów, które nie posiadają strukturalnego systemu zarządzania, skupia się na codziennych działaniach i nie dostrzega faktycznego potencjału produkcyjnego, jaki się w nich kryje. Ustalenie celów sprawi, że to ty będziesz zarządzać swoim gabinetem, a nie... gabinet tobą. OT Á strony stawów skroniowo-żuch - wowych u dzieci i młodzieży. Nieprawidłowe nawyki mięśniowo-czynnościowe powodują zarówno wady zgryzu, jak i choroby dotyczące stawów skroniowo-żuchwowych. Oto kilka praktycznych wskazówek, które pomogą uniknąć problemów prawnych związanych z zaburzeniami ze strony stawów skroniowo-żuchwowych: Podczas pierwszej konsultacji zidentyfikuj wszelkie objawy i oznaki dotyczące stawów skroniowo-żuchwowych. U każdego nowego pacjenta przeprowadzaj badanie mięśni i palpacyjne badanie stawów skroniowożuchwowych. Przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego przeprowadź ocenę ryzyka ze strony stawów skroniowo-żuchwowych. Zawieraj w swoich planach leczenia odpowiednie stwierdzenia dotyczące stawów skroniowo-żuch - wowych. Podczas pierwszej konsultacji przeprowadzaj analizę dysfunkcji tkanek miękkich, aby zidentyfikować faktyczne przyczyny zaburzeń ze strony stawów skroniowożuchwowych. Pacjent z niemowlęcym typem połykania i wtłaczaniem języka między zęby może być skutecznie leczony ortodontycznie, ale jeśli te nawyki nie zostaną skorygowane, problemy ze strony stawów skroniowo-żuch - wowych mogą nie ustąpić albo nawet się zwiększyć. Jeśli wada zgryzu zostanie uznana za przyczynę problemów ze strony stawów skroniowo-żuch - wowych, a w trakcie leczenia ból nasila się, to oznacza to poważny problem. Jak wiemy, leczenie wady zgryzu nie zawsze powoduje ustąpienie dolegliwości ze strony stawów. OT OT Kontakt Z dr. Chrisem Farrellem można się kontaktować, pisząc na adres info@myoresearch.com.

20 4 Praktyka ORTHO TRI BU NE Po lish Edi tion Zastosowanie aparatu Kodak 9000C 3D w poradni ortodontycznej Małgorzata Pobol-Aidi, Joanna Czaplińska, Nedal Aidi, Magdalena Kukurenda, Polska W niniejszym artykule opisano możliwości wykorzystania nowoczesnej aparatury do diagnostyki obrazowej w praktyce stomatologicznej. Przedstawiono zastosowanie aparatu Kodak 9000C 3D (Ryc.1) w poradni ortodontycznej, w której pacjent objęty jest opieką interdyscyplinarną. Badanie radiologiczne jest badaniem pomocniczym, jednak bardzo ważnym w prawidłowej diagnostyce oraz istotnym elementem wpływającym na poprawę jakości i wydajności pracy lekarza. Współczesna stomatologia różni się wyraźnie od tej sprzed lat, co związane jest przede wszystkim z rozwojem nauki i technologii. Obecnie pacjent oczekuje od lekarza kompleksowej opieki. Jego wymagania znacznie wzrosły, ale także lekarz może zaproponować większy zakres zabiegów i bardziej szczegółową diagnostykę. Pacjenci z problemami ortodontycznymi oczekują nie tylko korekty wady zgryzu, ale także mają wyższe potrzeby w zakresie efektów estetycznych. Są one możliwe do zrealizowania, ponieważ współczesna ortodoncja zajmuje się także przygotowaniem pacjenta do zabiegów implantologicznych, periodontologicznych, chirurgicznych oraz protetycznych. Współdziałanie wielu specjalistów pozwala na osiągnięcie zamierzonego celu, a pacjentowi daje pełne zadowolenie z efektów leczenia. Interdyscyplinarna współpraca obejmuje szczegółową diagnostykę, przygotowanie planu leczenia oraz jego realizację. Rozwój nauki i techniki umożliwia korzystanie z aparatury pozwalającej na dokładniejsze badanie i efektywniejsze leczenie, wcześniej niemożliwe. Pojawienie się w 1987 r. cyfrowego systemu obróbki zdjęć rtg umożliwia wydruk, archiwizację danych, planowanie leczenia, a także zmniejszenie dawki promieniowania. Przy wykonywaniu zdjęcia pantomograficznego dawka, na którą pacjent jest narażony to 7,0 msv, a przy wykonywaniu zdjęcia 3D w rejonie zębów trzonowych 18,8 msv. Dla zobrazowania, jak niewielka jest to dawka można przedstawić liczbę dni, w których otrzymujemy równorzędną dawkę ze źródeł naturalnychm, co odpowiednio wynosi 1,1 dnia w odniesieniu do zdjęć pantomograficznych i 2,9 dnia dla zdjęć w systemie 3D. Cyfrowe zdjęcia rtg są nie tylko dużym udogodnieniem dla pacjenta, który nie musi czekać na wywołanie lub wydruk zdjęcia, ale także dla lekarzy, ponieważ mogą być one zapisywane w pliku i kopiowane na różnego rodzaju cyfrowe nośniki danych oraz wysyłane pocztą elektroniczną, co niewątpliwie ułatwia komunikację pomiędzy specjalistami. Obróbka komputerowa takiego zdjęcia umożliwia również zmianę kontrastu, nasycenia skali szarości, powiększania i wyostrzenia analizowanego obrazu, a także dostosowanie go w dowolny sposób do potrzeb planowanego zabiegu. W naszej poradni ortodontycznej każdy pacjent poddany jest szczegółowej diagnostyce, przygotowany zostaje indywidualny plan leczenia uwzględniający jego oczekiwania i możliwości współczesnej stomatologii. Niezbędne do prawidłowej diagnostyki jest badanie radiologiczne. Kodak 9000C 3D, na którym pracujemy, pozwala na realizację badań w tym zakresie, umożliwiając wykonanie zdjęć pantomograficznych, teleradiograficznych oraz tomografii w systemie 3D poszczególnych obszarów szczęki, żuchwy oraz stawów skroniowo-żuchwowych. Ryc. 1 Zdjęcie pantomograficzne jest zdjęciem dostarczającym wielu podstawowych informacji lekarzowi, zarówno w stomatologii zachowawczej, jak i endodoncji, implantoprotetyce, ortodoncji, pedodoncji, chirurgii i periodontologii. Pozwala m.in. na ocenę obecności zawiązków zębów, zębów zatrzymanych, przemieszczonych lub przetrwałych, wykrycie zmian w kości, tj. torbiele czy stwierdzenie obecności złogów w śliniankach, diagnostykę próchnicy zębów, kontrolę wypełnień, a także zaplanowanie zabiegów chirurgicznych i implantoprotetycznych. W aparacie KO- DAK 9000C 3D istnieje możliwość podglądu w trakcie ekspozycji, co umożliwia jej zakończenie w przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości podczas wykonywania zdjęcia. Lekarz, analizując pantomogram, ma możliwość naniesienia na obraz rtg graficznego planu leczenia, co także ułatwia komunikację ze współpracującymi specjalistami i pomaga pacjentowi w zrozumieniu celowości planowanych zabiegów. Istnieje również możliwość znacznego powiększania zdjęcia, co pozwala na dokładniejszą analizę detali (Ryc.2). Ryc. 2 Ryc. 3 Ryc. 4 Ryc. 5 Zdjęcie telerentgenograficzne jest wykorzystywane głównie w diag nostyce ortodontycznej do oceny wzrostu w obrębie twarzoczaszki i w planowaniu leczenia wad zgryzu. Jest niezbędne do ustalenia planu leczenia ortodontycznego, chirurgicznej korekty wad zgryzu oraz rozpoznawania urazów. Aparat Kodak 9000C 3D wykonuje zdjęcia o rozdzielczości 8 mln pikseli, co pozwala na zróżnicowanie i wyodrębnienie niewielkich struktur anatomicznych. W czasie wykonywania zdjęcia telerentgenograficznego pacjent otrzymuje niewielką dawkę promieniowania dzięki zastosowaniu technologii one shot pozwalającej na znaczną redukcję czasu ekspozycji. Ponadto, dzięki tej metodzie zmniejsza się ryzyko wystąpienia zniekształceń obrazu powstających przez nawet mimowolny ruch pacjenta podczas badania. Dodatkowym atutem zastosowania aparatu Kodak 9000C 3D jest jego oprogramowanie, które umożliwia skorzystania z automatycznej analizy cefalometrycznej (jednej z 5 zaproponowanych lub ustalonej indywidualnie przez lekarza), co znacznie skraca czas pracy (Ryc.3). Choć czasami istnieje niezgodność proponowanych przez program punktów referencyjnych z rzeczywistymi, to wszelkie niedoskonałości progra-