Przemysł. Rozwój i znaczenie przemysłu. I rewolucja przemysłowa. II rewolucja przemysłowa Maszyna parowa J. Watta

Transkrypt

1 Rozwój i znaczenie przemysłu Zakres podstawowy Przemysł Przemysł dział gospodarki narodowej zajmujący się pozyskiwaniem surowców i przetwarzaniem ich na rzeczy użyteczne dla człowieka. Odbywa się to na skalę masową z zastosowaniem maszyn i podziału pracy. Początek ery przemysłowej: skonstruowanie maszyny parowej przez J. Watta (1763r.) Przed epoką przemysłową wytwarzaniem dóbr materialnych zajmowało się rzemiosło i manufaktury I rewolucja przemysłowa Czas trwania druga połowa wieku XVIII połowa wieku XIX (epoka pary) Wynalazki: maszyna parowa, maszyna tkacka, wielki piec hutniczy, lokomotywa parowa, statek parowy Zmiany społeczne: przyspieszenie urbanizacji, powstanie nowych klas społecznych: robotników i burżuazji Powstanie pierwszych okręgów przemysłowych i pierwszych konurbacji Największą potęgą gospodarczą świata jest Wlk. Brytania Maszyna parowa J. Watta Model pierwszej lokomotywy Rakiety Stephensona II rewolucja przemysłowa Czas trwania: od połowy XIX w. do połowy XX w. (epoka elektryczności) Wynalazki: prądnica elektryczna, silnik elektryczny, żarówka (Edison), telegraf (Morse), telefon (Bell), radio (Marconi), telewizja, lampa naftowa (Łukasiewicz), silnik spalinowy (Diesel, Benz), Nowe środki transportu: samochód, samolot, metro, łodzie podwodne, Początki przemysłu chemicznego: pierwsze tworzywa sztuczne, nawozy sztuczne, leki syntetyczne Początki produkcji sprzętu AGD (lodówki, pralki, itp.) Zastosowanie systemu taśmowego w produkcji przemysłowej Największą potęgą gospodarczą stają się USA 1

2 Telegraf Morse a Graham Bell Marconi Edison Ignacy Łukasiewicz 2

3 Taśma produkcyjna Forda T Ford T III rewolucja przemysłowa Czas trwania: od połowy XX wieku do dziś (epoka atomu) Zastosowanie energii atomowej (wojskowe i cywilne) Rozwój elektroniki i mikroelektroniki (pierwszy komputer, półprzewodniki, układy scalone, mikroprocesory) następuje komputeryzacja, robotyzacja i automatyzacja procesów produkcyjnych Nowe środki łączności: telefonia bezprzewodowa, Internet Nowe środki transportu: transport kosmiczny Rozwój biofizyki, biochemii i innych nauk spowodował powstanie nowych materiałów i specyficznych właściwościach np.: silikon, teflon, kevlar, grafen Rozwój środków łączności oraz szybkich środków transportu spowodował, że Ziemia stała się Globalną wioską Największą potęgą przemysłową są dalej USA, ale szybko rośnie rola Azji Wschodniej Lampy elektronowe ENIAC jeden z pierwszych komputerów Współczesny mikroprocesor 3

4 Płyta główna współczesnego komputera stacjonarnego Restrukturyzacja przemysłu Restrukturyzacja przemysłu to wszelkie zmiany w przemyśle prowadzące do jego unowocześnienia Przyczyny restrukturyzacji: Wyczerpywanie się złóż surowców mineralnych Degradacja środowiska przyrodniczego przez przemysł Spadek opłacalności produkcji Pojawienie się nowych technologii produkcji Typy restrukturyzacji przemysłu Gałęziowa ograniczenie roli tradycyjnych gałęzi przemysłu na rzecz przemysłu nowych technologii Technologiczna wprowadzenie nowoczesnych metod produkcji przemysłowej Własnościowa polegająca najczęściej na prywatyzacji zakładów przemysłowych Wielkościowa polegająca najczęściej na podziale wielkich zakładów na mniejsze przedsiębiorstwa lub odwrotnie: łączenie się zakładów w wielkich międzynarodowe firmy Przestrzenna przenoszenie produkcji przemysłowej do miejsc o lepszych warunkach produkcyjnych Skutki restrukturyzacji POZYTYWNE Zmniejszenie zużycia energii i surowców Zmniejszenie produkcji zanieczyszczeń Wzrost wydajności Wzrost jakości produkcji Wzrost opłacalności produkcji NEGATYWNE Wysokie koszty restrukturyzacji Protesty społeczne Wzrost bezrobocia Ubożenie społeczeństwa Wyludnianie się obszarów objętych restrukturyzacją 4

5 Przyrodnicze Baza surowcowa (wymuszona, związana lub swobodna) Baza wodna Baza energetyczna Ograniczenia środowiska przyrodniczego Pozaprzyrodnicze Siła robocza (jakość lub ilość) Rynek zbytu Zaplecze naukowo badawcze Infrastruktura techniczna Działania państwa Baza surowcowa wymuszona: kopalnie Baza surowcowa związana: huty metali (poza aluminium), elektrownie opalane węglem brunatnym, cementownie, huty szkła, cegielnie, cukrownie, mleczarnie, zakłady celulozowo papiernicze Baza wodna elektrownie jądrowe i opalane węglem kamiennym, zakłady chemiczne, zakłady celulozowo - papiernicze Baza energetyczna huty aluminium Jakość siły roboczej przemysł wysokiej technologii, farmaceutyczny (w dużych aglomeracjach miejskich) Ilość siły roboczej montownie np.: telewizorów, sprzętu AGD (na obszarach o dużym bezrobociu) Rynek zbytu piekarnie, zakłady mięsne, przemysł poligraficzny, wytwórnie kwasu siarkowego, betoniarnie Okręgi przemysłowe Wielkomiejskie (przemysł związany z dużym rynkiem zbytu oraz występowaniem wykształconej kadry pracowniczej i zaplecza naukowobadawczego) Surowcowe (przemysł wydobywczy, hutnictwo, energetyka, przemysł elektromaszynowy) Transportowe (przemysł stoczniowy, rafinerie ropy naftowej, hutnictwo żelaza (surowce dowożone drogą morską) 5