Po co polskiemu rolnictwu energetyka obywatelska?

Transkrypt

1 Briefing prasowy Warszawa, 23 maja 2016 r. Po co polskiemu rolnictwu energetyka obywatelska? Streszczenie dr hab. Zbigniew M. Karaczun, prof. SGGW W lutym 2015 roku Parlament uchwalił ustawę o odnawialnych źródłach energii, która wprowadzała efektywny system wsparcia dla mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii taryfy gwarantowane. System ten uchwalony został m.in. głosami parlamentarzystów PiS. Przyjęcie ustawy w tej wersji dawało nadzieję na rozwój energetyki obywatelskiej, czyli formy wytwarzania energii, która szczególnie pożądana jest na terenach wiejskich. Mając przekonanie o trwałości rozwiązań prawnych, tysiące obywateli, w tym wielu rolników, zainwestowało w zakup mikroinstalacji OZE. Dziś, gdy Ministerstwo Energii dąży do zmiany przepisów ustawy, czują się oni oszukani. Nie będą bowiem otrzymywali oczekiwanych stawek za energię elektryczna oddawaną do sieci. Ponadto wprowadzany system obfituje w liczne pułapki i niebezpieczeństwa, które mogą spowodować znaczne straty. Czy przez takie działania rozwój OZE w Polsce zostanie zatrzymany? Zapewne na pewien czas nie będzie zachęcał do inwestycji. Tym niemniej koszty tego poniesiemy wszyscy w postaci droższego prądu (czego przyczyną są rosnące ceny uprawnień do emisji energii z węgla), dalszego pogorszenia jakości powietrza, mniejszego bezpieczeństwa energetycznego. Jednak znacznie większe niebezpieczeństwo jest w tym, że państwo straci jakąkolwiek kontrolę nad rozwojem energetyki. W ciągu najbliższych 7-10 lat 1 koszty autonomicznych systemów, w stosunku do rosnących cen energii, mogą stać się tak niskie, że dla wielu obywateli przede wszystkim rolników opłacalne będzie odłączenie się od sieci. Co warto podkreślić, sama nowelizacja promuje wytwarzanie na potrzeby własne. Jest to podejście antyspołeczne, które zamiast zachęcać do budowania solidarności energetycznej, promuje egoizm i destabilizację systemu w dalszej przyszłości. Wprowadzenie Od kilku lat na świecie trwa rewolucja energetyczna. Co prawda nie jest zbyt spektakularna. Nie przyciąga uwagi zwyczajnych ludzi, informacje o niej rzadko pojawiają się w mediach, a jednak zmienia świat. Jej przyczyn jest wiele: wzrastające globalne zapotrzebowanie na energię, wdrażanie innowacyjnych technologii energetycznych, konieczność ograniczania emisji zanieczyszczeń powietrza i ochrony klimatu, negatywne skutki polityczne i gospodarcze uzależnienia od importu surowców energetycznych, przekonanie o nieuchronnym wyczerpywaniu się zasobów nieodnawialnych, niestabilne ceny paliw. Całą tę rewolucję umożliwia rozwój technologiczny pozwalający na tworzenie coraz bardziej efektywnych energetycznie urządzeń. Instalacje do wytwarzania energii z zasobów odnawialnych stają się coraz lepsze. Rozwija się jej magazynowanie, uzupełnione o nowe metody zarządzania popytem na energię i zmiany zachowań wśród konsumentów. 1

2 Tak jak każda rewolucja, także ta wpłynie na życie każdego z nas. Na sposób wytwarzania i ceny energii, na rynek pracy i sposób funkcjonowania gospodarstw domowych. Także na definicję bezpieczeństwa energetycznego 2. Jeśli w porę nie dostrzeżemy zmian, jakie zachodzą w systemach energetycznych, może okazać się, że dla wielu osób scentralizowany system energetyczny przestanie być niezbędny. Ocenia się bowiem, że nawet w Polsce w perspektywie 2020 roku cena energii elektrycznej z własnych, domowych systemów fotowoltaicznych osiągnie retail parity. Oznacza to, że będzie taka sama a nawet niższa niż cena prądu z gniazdka. Zwłaszcza jeśli nadal sektor wytwórczy energii obciążany będzie kosztem subwencjonowania polskiego górnictwa węglowego. Ponadto mający obecnie miejsce dynamiczny spadek cen domowych magazynów energii 3, może spowodować, że coraz większa liczba odbiorców będzie chciała odłączyć się od sieci dystrybucyjnych. Dotyczy to przede wszystkim odbiorców energii na obszarach wiejskich. Nie tylko dlatego, że jakość usług energetycznych na tych terenach jest bardzo niska. Ze wszystkich sektorów gospodarki to właśnie rolnictwo dysponuje największym potencjałem odnawialnych zasobów energii, w szczególności energii słonecznej i energii z wiatru. W polskich warunkach klimatycznych z 1 km 2 przeznaczonego na wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych można uzyskać odpowiednio: 1440 TJ z energii słonecznej termicznej (kolektory słoneczne) 4, 360 TJ z energii słonecznej fotowoltaicznej 5, 70 TJ z energii wiatru i 15 TJ z biomasy. Gdy w lutym 2015 roku przyjęto tzw. poprawkę prosumencką do ustawy o odnawialnych źródłach energii, która wprowadzała korzystne dla prosumentów rozwiązania, wydawało się, że rozwój mikroźródeł OZE i nowoczesnej energetyki wreszcie będzie możliwy. Niestety proponowana obecnie nowelizacja ustawy może wprowadzić regulacje, które na długie lata spowodują, że Polska pozostanie poza głównym nurtem rozwoju sektora energetycznego. Wspomniany scenariusz przewiduje znaczący wzrost cen energii (ze względu na subwencjonowanie węgla, koszt modernizacji sieci przesyłowych i źródeł wytwórczych oraz koszt zakupu uprawnień do emisji CO 2 ), nie mówiąc o kosztach zewnętrznych, co będzie oznaczać bardzo poważne kłopoty dla rolnictwa i samych rolników. Problem usług energetycznych na terenach wiejskich Jakość usług energetycznych na terenach wiejskich w Polsce jest bardzo zła, przede wszystkim w wyniku słabo rozwiniętych sieci dystrybucyjnych. Jest to spowodowane dwoma czynnikami: częstymi i długotrwałymi przerwami w dostawie energii elektrycznej do odbiorców końcowych oraz zbyt dużymi wahaniami napięcia w sieciach dystrybucyjnych. Długość nieplanowanych przerw w dostawach energii elektrycznej wynosi na niektórych obszarach Polski ponad 7 godzin w ciągu roku 6. Jest to kilkanaście razy więcej niż u naszych zachodnich sąsiadów. Dodać do tego należy jeszcze przerwy, występujące w wyniku tzw. wyłączeń planowanych (związane z konserwacją sieci dystrybucyjnych i źródeł wytwarzania energii), które wynoszą nawet 3 godziny rocznie. W odróżnieniu od miast na terenach wiejskich wspomniane przerwy w dostawach energii elektrycznej występują znacznie częściej. Dodatkowo sytuację odbiorców energii elektrycznej na wsi pogarszają silne wahania napięcia w gniazdku, które potrafi się wahać od 180 do 230 V. W takiej sytuacji do sieci nie mogą być przyłączone 2 Zamiast bezpieczeństwa na poziomie narodowym coraz więcej mówi się o bezpieczeństwie regionalnym, lokalnym, a nawet indywidualnym TJ (teradżul)= J (dżuli) = kwh TJ/km 2 = 100 kwh/m 2 = kwh/ha. 6 Pytlos C., 2014: Przerwy w dostawach energii: nawet siedem godzin w ciągu roku musimy spędzać bez prądu. Dziennik Gazeta Prawna

3 urządzenia wymagające trwałych i stabilnych dostaw energii elektrycznej, co blokuje rozwój nowoczesnego rolnictwa. Bardzo niski poziom jakości usług energetycznych, zwłaszcza na obszarach wiejskich, potwierdzają wyniki badań wykonanych przez Instytut Energetyki z Gdańska 7. Autorzy opracowania zwracają uwagę na brak bodźców, które zmuszałyby dostawców energii do poprawy jakości świadczonych usług. Obecnie operator sieci praktycznie nie ponosi odpowiedzialności z tytułu przerw w dostawach energii i wahań napięcia w sieci, a koszty z tego wynikające zostają przeniesione na odbiorców końcowych. W konkluzji raportu autorzy piszą m.in. ( ) można stwierdzić, że w praktyce dostawca energii nie ponosi żadnych konsekwencji z tytułu niespełnienia gwarancji [dotyczących jakości usługi energetycznej przyp. red.]. Wysokość odszkodowań powinna znacząco wzrosnąć, a odbiorcy powinni uzyskać mocne podstawy prawne dla formułowania swoich roszczeń i wsparcie regulatora. Jest to jeden z podstawowych sposobów uruchomienia skutecznych bodźców poprawy jakości dostawy energii w Polsce ( ). Choć od sformułowania tych rekomendacji upłynęło już 7 lat, to działania, mające na celu wzmocnienie pozycji konsumentów wobec dystrybutorów energii, nie zostały podjęte. Można przypuszczać, że ich brak może stać się dodatkowym bodźcem zachęcającym mieszkańców terenów wiejskich do odłączania się od energii sieciowej. Niski poziom usług stał się istotną barierą rozwoju terenów wiejskich. Powoduje, że na tych terenach nie mogą być lokalizowane inwestycje, które wymagają ciągłości dostaw energii elektrycznej oraz ustabilizowanego napięcia. Czego konsekwencją jest brak nowych miejsc pracy w innowacyjnych sektorach (jest to więc nie tylko bariera rozwoju gospodarczego, ale także cywilizacyjnego tych obszarów). Ponadto taki stan rzeczy zmniejsza opłacalność i konkurencyjność produkcji rolnej. W wielu jej działach nawet stosunkowo krótkie przerwy w dostawie energii elektrycznej lub znaczący spadek napięcia może przynieść katastrofalne skutki. Przykładem może być chociażby składowanie owoców w chłodniach i przechowalniach z kontrolowaną atmosferą, w których brak dopływu prądu może spowodować zepsucie się zmagazynowanego towaru. Analogiczna sytuacja dotyczy produkcji mleczarskiej. Przerwa w dostawie energii w trakcie dojenia czy chłodzenia pozyskanego mleka może powodować znaczące straty finansowe. Zmusza to producentów do ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z zapewnieniem indywidualnego bezpieczeństwa energetycznego poprzez zakup (i eksploatację) własnych systemów wytwarzania energii elektrycznej. Obecnie są to przede wszystkim agregaty prądotwórcze. W tej sytuacji możliwość instalacji własnego źródła energii odnawialnej, korzystającego z lokalnych zasobów oraz dokupienia magazynu energii, staje się atrakcyjną alternatywą. Zwłaszcza że gospodarstwa rolne zużywają znacznie więcej energii niż przeciętne gospodarstwa domowe. Badania wykonane w ramach projektu OZERISE wskazują, że rolnicy, w zależności od profilu działalności, na cele produkcyjne przeznaczają od 60 % do prawie 90% wykorzystywanej energii elektrycznej 8. Przedstawiono to na rysunku 1. 7 Instytut Energetyki Jednostka Badawczo-Rozwojowa Oddział Gdansk, 2009: I Krajowy raport benchmarkingowy nt. jakości dostaw energii elektrycznej do odbiorców przyłączonych do sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. Praca zrealizowana w ramach projektu nr 2006/ finansowanego przez Unię Europejską ze środków Transition Facility PL2006/ Wdrażanie konkurencyjnego rynku energii. 8 Profile zużycia energii elektrycznej w gospodarstwach rolnych o zróżnicowanym profilu działalności. Materiały opracowane w ramach projektu OZERISE. Dostępne na:

4 Rys. 1. Zużycie energii elektrycznej gospodarstwach rolnych w okresie r. z podziałem na energię zużytą na cele bytowe i produkcyjne (źródło: projekt OZERISE) *DJP = duże jednostki przeliczeniowe. Zgodnie z tymi badaniami wielkość rocznego zapotrzebowania na energię chłodni (w gospodarstwie sadowniczym) wynosiło około 4 tysiące kwh/rok. Znacząco wyższe było zapotrzebowanie na energię suszarni zboża (ok. 9 tysiące kwh/rok) czy obory na 165 sztuk bydła (10 tysięcy kwh/rok). Jak już wspominano wcześniej zastosowanie własnej instalacji OZE, która pokryłaby to zapotrzebowanie, mogłoby znacząco zmniejszyć koszt oraz zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne użytkowników tych urządzeń. Energia elektryczna, a także jakość usług energetycznych, stają się więc w Polsce jednym z czynników, od których zależy rozwój gospodarstw rolnych, a szerzej obszarów wiejskich. Widać to zarówno w kontekście cen energii elektrycznej dla różnych odbiorców końcowych w Polsce, jak i w odniesieniu do udziału kosztów energii w całkowitych kosztach produkcji rolnej w całej UE. W latach wydatki na energię elektryczną w gospodarstwach rolnych wzrosły o 72%. Średni wzrost we wszystkich gospodarstwach domowych wyniósł 34%. W 2007 roku (za wyjątkiem województwa pomorskiego) udział kosztów energii w produkcji rolnej był wyższy niż 12%. Podczas gdy średnio w UE wynosił on około 6-8%. Z nowszych danych wynika, że w ostatnich latach koszty energii elektrycznej dla gospodarstw rolnych rosły szybciej niż w pozostałych gospodarstwach domowych. Sytuacja ta wpływa na jakość życia na wsi oraz na opłacalność i konkurencyjność polskiej produkcji rolnej. Wstępne szacunki wskazują, że obecnie udział kosztów energii elektrycznej w kosztach produkcji rolnej wynosi w Polsce już nawet 15%. Jest więc znacznie większy niż średnia w przemyśle (około 2-3% kosztów produkcji), nawet w sektorach uznawanych za najbardziej energochłonne (koszt energii w całkowitych kosztach wahają się w nich w granicach około 8-12%)

5 Czy rozwój OZE na terenach wiejskich jest możliwy? Całkowita produkcja energii z OZE w gospodarstwach rolnych w Unii Europejskiej w 2008 roku wyniosła około 12 milionów ton ekwiwalentu ropy naftowej (Mtoe), w tym 8 Mtoe energii elektrycznej i niemalże 4 Mtoe ciepła 10. Większość energii stanowi energia elektryczna sprzedawana do sieci, której gros pochodzi z energii wiatru. Choć należy wspomnieć, że w ostatnich latach dynamicznie rośnie wykorzystanie fotowoltaiki, co związane jest z gwałtownym zmniejszaniem się kosztów tych instalacji i wzrostem ich wydajności. Ciepło wytwarzane z OZE wykorzystywane jest głównie na potrzeby własne gospodarstw rolnych. Przewidywana produkcja energii z OZE w rolnictwie na rok 2020 dla UE wyniesie od około 36 Mtoe energii elektrycznej (pięciokrotny wzrost) do aż 62 Mtoe. Produkcja ciepła wyniesie ponad 6 Mtoe. Rolnicy inwestujący w OZE chcą stać się mniej zależni od wzrostu cen energii w przyszłości, mieć możliwość uzyskania gwarantowanych przychodów (przewidywalne ceny za energię, które duże firmy inwestujące w OZE mają zapewnione w systemie aukcyjnym) przez pewien okres oraz chcą przyczynić się do rozwoju OZE 11. Warto zaznaczyć, że dochody lokalnych wytwórców energii wzmacniają regionalną gospodarkę, czego niestety nie można powiedzieć o bogaceniu się wielkich koncernów. Najskuteczniej do inwestowania w OZE w gospodarstwach rolnych zachęcają taryfy gwarantowane za energię oddawaną do sieci (ang. feed-in tariff FiT). Dotacje inwestycyjne odgrywają tu znacznie mniejszą rolę. W celu skutecznej stymulacji wytwarzania energii z OZE, powinno się zatem zaoferować rolnikom stabilne, np. na 15 lat, najlepiej gwarantowane ceny na zakup energii elektrycznej wytwarzanej w mikroinstalacjach OZE (jak już wspomniano wcześniej taki sposób wsparcia dla najmniejszych instalacji OZE przewidywały przepisy przyjętej w 2015 roku ustawy o odnawialnych źródłach energii). Skuteczność systemu FiT można zobaczyć na przykładzie Wielkiej Brytanii i Niemiec. W 2008 roku w Wielkiej Brytanii istniało mniej niż 100 tysięcy mikroinstalacji OZE do produkcji ciepła i energii elektrycznej. Ich szybki rozwój nastąpił po wejściu w 2009 roku w życie ustawy o odnawialnych źródłach energii, która umożliwiła wsparcie mikroinstalacji przez wprowadzenie systemu stałych taryf (FiT). W 2011 roku było już ich 238,5 tysięcy, a pod koniec pierwszego kwartału 2012 roku 358,3 tysięcy (o łącznej mocy 1,66 GW). Dominowały instalacje domowe (97,1%), tylko 12,2 tys. mikroinstalacji nie było związane z budynkami. Choć Wielka Brytania nie jest krajem o wybitnych walorach nasłonecznienia, to niemalże 89% rynku nowych źródeł stanowiły instalacje fotowoltaiczne 12. W Niemczech taryfy gwarantowane typu FiT powszechnie stosowane są już od ponad 10 lat. Doprowadziły do rozwoju rynku i zdecydowanego spadku kosztów technologii OZE. Już od 2012 roku rolnicy w Niemczech wytwarzają energię z OZE (fotowoltaika, energia wiatrowa) taniej niż wynosi cena taryfowa energii elektrycznej z sieci 13, przez co wzrasta konkurencyjność niemieckiego rolnictwa. Obecnie w tym kraju jest już ponad 4 miliony producentów energii z OZE, w tym niemalże 2 miliony producentów energii elektrycznej. Większość z nich posiada instalacje o małej lub bardzo małej mocy zainstalowanej (średnia moc to około 20 kw). Rolnicy stanowią 11% wszystkich inwestorów OZE (udział 10 Instytut Energetyki Odnawialnej: Wpływ energetyki odnawialnej na europejskich rolników. Raport dla Komisji Europejskiej, Generalnej Dyrekcji ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich. Bruksela, Streszczenie w języku polskim: 11 Tamże. 12 Department of Energy & Climate Change, central Feed-in Tariff register statistics, December 2013 (dostępne na: Dostęp w dniu ) 13 Georg Lettner, Hans Auer: Realistic roadmap to PV grid parity for all target countries. Vienna University of Technology, Energy Economics Group, 2012.

6 w całkowitej mocy zainstalowanej), a w sektorze fotowoltaicznym (PV) ich udział sięga 22%. Sami rolnicy zainwestowali w sektor PV ponad 14 miliardów euro. W Niemczech główni inwestorzy w OZE to gospodarstwa domowe. Są oni właścicielem około 40% udziału w mocy zainstalowanej, podczas gdy tradycyjne koncerny energetyczne posiadają 13%, a w segmencie PV zaledwie 3% mocy zainstalowanej. Warto zauważyć, że tak szybki i dynamiczny rozwój energetyki prosumenckiej nastąpił w sytuacji, w której większość producentów nie posiadała dostępu do efektywnych magazynów energii elektrycznej. W ostatnich dwóch latach ta sytuacja uległa dynamicznej zmianie. Rośnie zarówno pojemność magazynów, jak i liczba dostępnych rozwiązań, przy jednoczesnym spadku ich ceny. W ocenie amerykańskich ekspertów z organizacji Rocky Mountain Institute, HOMER Energy oraz CohnReznick Think Energy 14 wynika, że w najbliższych latach ceny magazynów spadną tak znacząco, że jeszcze przed połową następnej dekady gospodarstwa domowe w USA zaczną odłączać się od sieci energetycznej. Własny prąd będzie nie tylko tańszy, ale również przyczyni się do zwiększenia indywidualnego bezpieczeństwa energetycznego. Spadek cen magazynów energii będzie największym bodźcem dla rozwoju autonomicznych, indywidualnych systemów energetycznych. Takim magazynem może być na przykład samochód elektryczny. Mogą nim być także kondensatory czy cewki, akumulatory litowe i inne. Wytwarzana we własnej instalacji energia elektryczna może być magazynowana także w postaci sprężonego powietrza, wodoru, metanu czy ciepła. Warto sobie uświadomić, że rozwój zintegrowanych systemów (instalacja wytwórcza OZE plus magazyn) jest już teraźniejszością a nie technologią przyszłości. Korzyści z rozwoju energetyki obywatelskiej Efektem rozwoju energetyki obywatelskiej będzie synergia korzyści w różnych sferach: wspierania rozwoju gospodarczego, rozwiązywania problemów społecznych i ochrony środowiska. Ich beneficjentem może być całe społeczeństwo, a nie tylko wybrane grupy interesu. W przypadku rolnictwa i obszarów wiejskich oznacza zwiększenie indywidualnego i lokalnego bezpieczeństwa energetycznego, dzięki stabilnym dostawom energii o właściwej jakości i odpowiednim czasie. To również zwiększenie konkurencyjności polskiej produkcji rolnej poprzez zmniejszenie jej kosztów (obniżenie kosztów energii). Nie można zapominać także o możliwości tworzenia nowych, trwałych miejsc pracy poza rolnictwem, w sektorze, który można obecnie uznać za jeden z najbardziej perspektywicznych kierunków rozwoju gospodarki. I na koniec warto pamiętać, że rozwój energetyki obywatelskiej może przyczynić się do poprawy sytuacji ekonomicznej polskich rodzin, zaś dochody lokalnych wytwórców energii wzmocnią regionalną gospodarkę, czego niestety nie można powiedzieć o bogaceniu się wielkich koncernów. Rozwój rozproszonej energetyki prosumenckiej przyniesie także szereg innych, ważnych korzyści. Wśród nich są m.in.: ograniczenie uzależnienia Polski od importu surowców energetycznych, a tym samym wzrost bezpieczeństwa energetycznego kraju i poprawa bilansu handlu zagranicznego. Corocznie na import surowców energetycznych Polska wydaje około 65 miliardów złotych 15. Znaczna część z tej sumy trafia do Rosji, z której sprowadzamy ropę naftową, gaz i węgiel. Czy rzeczywiście w interesie naszego kraju jest dalsze dofinansowanie tego reżimu i budowanie jego potęgi militarnej? 14 Why the Potential for Grid Defection Matters. An evolving electricity landscape, customer choice, and forging solutions for the grid of the future. Dostępne na (dostęp z ):

7 wprowadzenie do obrotu gospodarczego oszczędności Polaków, które w obecnym okresie w dużym stopniu deponowane są na lokatach bankowych. Jeśli obywatele uznają, że system wsparcia stworzony przez Państwo jest atrakcyjny, chętnie zainwestują własne środki w budowę instalacji OZE. Dotyczy to przede wszystkim rolników, którzy przyzwyczajeni są do inwestowania w produkcję rolną. Pobudzi to rynek wewnętrzny, a dzięki temu zapewni wzrost dochodów Państwa z tytułu podatków VAT, CIT i podatku dochodowego. Niemieckie doświadczenia z współfinansowania OZE i efektywności energetycznej wskazują, że każde euro przeznaczone ze środków publicznych na takie wsparcie powoduje wzrost dochodów budżetu państwa o 5 euro; zmniejszenie strumienia zanieczyszczeń odprowadzanego przez sektor energetyczny do środowiska, a tym samym poprawa bezpieczeństwa ekologicznego kraju. Jak wskazują ostatnie badania WHO wśród 50 najbardziej zanieczyszczonych miast UE aż 33 to miasta polskie. Z tytułu zanieczyszczenia powietrza corocznie przedwcześnie umiera ponad 45 tysięcy Polaków i Polek. Naszym etycznym i moralnym obowiązkiem jest przeciwdziałanie tej sytuacji. Można tego dokonać w dużej mierze poprzez rozwój energetyki odnawialnej; aktywizacja obywateli do podejmowania inicjatyw zapewniających im większe bezpieczeństwo energetyczne oraz ekonomiczne; tworzenie społeczeństwa opartego na wiedzy dzięki kreowaniu postaw odpowiedzialnego prosumenta (a nie wyłącznie nastawionych na konsumpcję); tworzenie nowych rynków, na których działać będą mogły małe i średnie przedsiębiorstwa, a tym samym aktywizacja społeczeństwa i tworzenie nowych, trwałych miejsc pracy; zwiększanie efektywności wykorzystania energii, wzrost umiejętności zarządzania nią przez odbiorców końcowych, co powinno spowodować obniżenie kosztu energii dla tych odbiorców. W czasach, w których wzrasta zagrożenie braku wystarczającej ilości mocy w naszym systemie, atakami terrorystycznymi nie można abstrahować od korzyści, jakie rozwój energetyki obywatelskiej przyniesie w zakresie bezpieczeństwa. Duże elektrownie węglowe i zcentralizowana sieć energetyczna są łatwym obiektem ataku, a ich zniszczenie może spowodować przerwanie dostaw prądu w całym kraju. Z kolei rozproszone źródła energii i lokalne sieci energetyczne są kolektywnie odporne na to zagrożenie. Powinno stać się to dodatkowym argumentem przemawiającym za koniecznością modernizacji polskiej energetyki. Władza publiczna dysponuje wystarczającą liczbą narzędzi, aby móc zignorować te korzyści. Dysponuje większością parlamentarną, która pozwala znieść system wsparcia dla rozproszonej energetyki odnawialnej. Powinna jednak zdawać sobie sprawę, że jeśli dziś oszuka w ten sposób część obywateli zwłaszcza tych, którzy uwierzyli w trwałość rozwiązania przyjętego w lutym ubiegłego roku to za kilka lat nie zawahają się oni przed odłączeniem od sieci energetycznej. Państwo nie może ignorować problemów gospodarczych i społecznych, które może wywołać taka sytuacja, dlatego zanim system wsparcia dla rozwoju energetyki obywatelskiej zostanie wyrzucony do kosza na śmieci, może warto zastanowić się nad potencjalnymi kosztami stratami (także wizerunkowymi) takiej decyzji. W końcu zdecydowana większość obywateli popiera rozwój odnawialnych źródeł energii

8 Dodatkowych informacji udzieli: Justyna Szczepanik, Rzecznik prasowy Koalicji Klimatycznej, Koalicja Klimatyczna jest porozumieniem 22 organizacji pozarządowych. Jej misją jest wspólne działanie w celu zapobiegania wywołanym przez człowieka zmianom klimatu dla dobra ludzi i środowiska. Więcej informacji o Koalicji na stronie Fundacja Aeris Futuro, Fundacja ClientEarth Poland, Fundacja Efektywnego Wykorzystania Energii, Fundacja Ekologiczna Arka, Fundacja Ekologiczna Ziemi Legnickiej Zielona Akcja, Fundacja EkoRozwoju FER, Fundacja GAP Polska, Fundacja Greenpeace Polska, Fundacja Na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Liga Ochrony Przyrody, Polski Klub Ekologiczny Okręg Dolnośląski, Polski Klub Ekologiczny Okręg Górnośląski, Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki, Polski Klub Ekologiczny Okręg Wschodnio-Pomorski, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, Stowarzyszenie Ekologiczne Eko-Unia, Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne Klub Gaja, Społeczny Instytut Ekologiczny, WWF Polska, Zielone Mazowsze, Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć.