POWIATOWY PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI ORAZ OCHRONY BEZPIECZEŃSTWA OBYWATELI I PORZĄDKU PUBLICZNEGO

Transkrypt

1 POWIATOWY PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI ORAZ OCHRONY BEZPIECZEŃSTWA OBYWATELI I PORZĄDKU PUBLICZNEGO Lubliniec 2011

2 POWIATOWY PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI ORAZ OCHRONY BEZPIECZEŃSTWA OBYWATELI I PORZĄDKU PUBLICZNEGO Spis treści: 1 Wstęp Cele i tematyk 3 3 Podmioty realizujące program Charakterystyka powiatu lublinieckiego. Stan bezpieczeństwa, zagrożenia i problemy. Analiza danych statystycznych. Wnioski... 5 Cele, zadania i sposób ich realizacji. Podmioty realizujące cele powiatowego 5 programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego Podsumowanie

3 1. Wstęp Wśród licznych zadań, jakie na powiat nałożyła ustawa z 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym, jednym z najważniejszych jest utrzymanie porządku i zapewnienie bezpieczeństwa. W myśl art. 12 pkt 9b ww. ustawy uchwalenie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego znajduje się w wyłącznej kompetencji rady powiatu. Z kolei starosta (przewodniczący zarządu powiatu) zgodnie z art. 35 ust. 2 i 3 tejże ustawy jest kierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu oraz zwierzchnikiem powiatowych inspekcji i straży. W celu realizacji zadań starosty w zakresie zwierzchnictwa nad powiatowymi służbami, inspekcjami i strażami oraz zadań określonych w aktach prawych w zakresie porządku publicznego oraz bezpieczeństwa obywateli utworzona została Komisja Bezpieczeństwa i Porządku, której to przewodniczy Starosta Lubliniecki. Wśród zadań Komisji należy wymienić przygotowanie projektu powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli zgodnie z art. 38a ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie powiatowym. 2

4 2. Cele i tematyka programu Przyjmuje się założenie, że powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli będzie przyjęty na czas trwania kadencji organu uchwalającego rady powiatu. Istotną cechą planu ma być także jego dynamiczność, a więc możliwość wprowadzania zmian i modyfikacji pod kątem efektywności. Zamierzone cele programu to: zwiększanie świadomości społecznej w sprawach dotyczących uzależnień zapobieganie przestępczości wśród nieletnich ograniczenie liczby przestępstw i wykroczeń w miejscach publicznych wzrost poziomu poczucia bezpieczeństwa wśród obywateli zwiększenie bezpieczeństwa w szkołach i placówkach oświatowych propagowanie problematyki ochrony przeciwpożarowej, udzielania pierwszej pomocy medycznej oraz obrony cywilnej. Instrumentami, na których opiera się niniejszy program to uświadamianie, zapobieganie i wykrywanie. Istotnym zadaniem podmiotów realizujących cele programu zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli jest zwiększanie świadomości społecznej w sprawach dotyczących wszelakich uzależnień, ze szczególnym naciskiem na osoby nieletnie. 3

5 3. Podmioty realizujące program: Komenda Powiatowa Policji w Lublińcu ul. Oświęcimska 6, Lubliniec Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Lublińcu ul. Sokoła 13, Lubliniec Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Sobieskiego 9, Lubliniec Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Lublińcu ul. Sobieskiego 9, Lubliniec Starostwo Powiatowe w Lublińcu ul. Paderewskiego 7, Lubliniec Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego ul. Paderewskiego 22, Lubliniec Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Lublińcu ul. Dworcowa 17, Lubliniec Prokuratura Rejonowa w Lublińcu ul. Plebiscytowa 30, Lubliniec szkoły, placówki oświatowe Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe 4

6 4. Charakterystyka powiatu lublinieckiego. Stan bezpieczeństwa, zagrożenia i problemy. Analiza danych statystycznych. Wnioski. Powiat Lubliniecki leży w północno-zachodniej części województwa śląskiego, na pograniczu Niziny i Wyżyny Śląskiej i obejmuje terytorium ograniczone górnym biegiem rzeki Małej Panwi i Liswarty, stanowiąc lekko wzniesiony grzbiet pochylający się łagodnie w stronę Niziny Śląskiej. Swoim zasięgiem obejmuje: miasto Lubliniec, miasto i gminę Woźniki oraz gminy: Boronów, Ciasna, Herby, Kochanowice, Koszęcin i Pawonków. Na powierzchni 822 km² mieszka ponad 70 tys. osób. Podstawowym czynnikiem kształtującym bezpieczeństwo publiczne i wpływającym na jego społeczną ocenę są uwarunkowania społeczne. Intensywność przemian społeczno gospodarczych ostatnich lat spowodowała ujawnianie się szeregu następujących patologii społecznych: frustracja, bezrobocie, narkomania, zachwianie wartości etycznych, demoralziacja itp. Powodują one szereg problemów i zagrożeń, do których zaliczyć należy przede wszystkim: przestępstwa i wykroczenia popełniane przez osoby, będące pod wpływem alkoholu, narkotyków, środków odurzających lub tzw. dopalaczy ; niski poziom zaufania społeczeństwa do organów odpowiedzialnych za ochronę bezpieczeństwa i porządku publicznego, administracji samorządowej i organizacji pozarządowych niosących pomoc dla ofiar przestępstw; brak wytworzonej kultury obywatelskiej, bierność, anonimowość, tolerowanie i milcząca zgoda na przemoc w rodzinie, miejscu pracy, środowisku szkolnym i miejscach publicznych; ułatwiony dostęp do alkoholu i narkotyków przez młodzież szkolną, także osoby nieletnie; wandalizm, brak poszanowania dobra wspólnego, dewastacje elementów infrastruktury komunalnej poprzez kradzież, celowe niszczenie, graffiti; 5

7 Dane statystyczne dotyczące zagrożenia przestępczością na terenie powiatu lublinieckiego, podległego w całości Komendzie Powiatowej Policji w Lublińcu ukazują, że powiat mieści się pośród obszarów o niskiej liczbie przestępstw; w roku 2010 współczynnik przestępstw stwierdzonych w kategorii ogółem wyniósł 2041 przestępstw, co pozwoliło na zaszeregowanie powiatu lublinieckiego na czwartym miejscu w województwie pod względem najbezpieczniejszych policyjnych jednostek powiatowych i miejskich. Prawie ⅔ ogólnej liczby przestępstw stanowiły czyny o charakterze kryminalnym, pozostałe przestępstwa miały charakter drogowy i gospodarczy. Wykres 1 charakter przestępstw w powiecie lublinieckim w roku dane w % 70,5 19,2 10,3 0% 20% 40% 60% 80% 100% Przestępstwa kryminalne Przestępstwa drogowe Przestępstwa o char. gospodarczym 6

8 Analizując zagrożenie przestępczością stwierdza się lekki spadek odnotowanych przestępstw, o 15 mniej niż w roku Wykres 2 przestępczość ogółem za lata liczba przestępstw ogółem Należy również zaznaczyć, iż wykrywalność przestępstw w roku 2010 wyniosła ponad 72% i jest najwyższa w ciągu ostatnich pięciu lat. Wykres 3 wykrywalność przestępstw w latach Wykrywalność przestępstw ogółem ,6 63,1 66,3 70,9 72,2 7

9 Jak napisano powyżej, przestępstwa popełnianie na terenie podległym Komendzie Powiatowej Policji w Lublińcu mają w dużej mierze (ponad 70%) charakter kryminalny. Spory odsetek tych czynów ma bezpośrednio wpływ na poczucie bezpieczeństwa obywateli. Spośród czynów o charakterze kryminalnym w 2010 r. ponad połowę stanowiły kradzieże rzeczy cudzej oraz kradzieże z włamaniem. Ponadto odnotowano uszkodzenia mienia, rozboje, bójki i pobicia a także czyny związane z posiadaniem i rozprowadzaniem narkotyków. Strukturę przestępstw kryminalnych ukazuje poniższy schemat: Wykres 4 charakter przestępstw kryminalnych, odnotowanych w 2010 r. 33% 29% 2% 1% 1% 7% 9% 18% kradzieŝ rzeczy cudzej kradzieŝ z włamaniem uszkodzenie mienia posiadanie/dystrybucja narkotyków rozboje bójki lub pobicia uszkodzenia ciała pozostałe /inne Obok przestępczości, osobnym zagadnieniem są popełniane wykroczenia. Przykładowo, w 2010 r., zanotowano ich 840. Wykroczenia mają różnoraki charakter, z reguły są to czyny związane z nieprzestrzeganiem przepisów o wychowaniu w trzeźwości, zakłócanie porządku i 8

10 spokoju publicznego czy też obyczajności publicznej, jak również drobne kradzieże czy też wykroczenia zagrażające bezpieczeństwu osób i mienia oraz bezpieczeństwu i porządku w ruchu drogowym. Mimo iż nie są to przestępstwa, wykroczenia są zjawiskiem o sporym stopniu szkodliwości społecznej i uciążliwe dla prawidłowego funkcjonowania lokalnych społeczności. Nierzadko popełniane wykroczenia są silnie powiązane z występowaniem zjawisk patologii społecznej. Lubliniec w 2010 r. nałożyła łącznie 5522 mandaty karne oraz zastosowała pouczenia w stosunku do 178 osób (w 2009 r. odpowiednio 6919 mandatów i 278 pouczeń). Dynamikę problematyki wykroczeń ujęto w poniższym wykresie: Wykres 5 wykroczenia odnotowane w latach r wnioski o ukaranie skierowane do sądu odstapienia mandaty pouczenia Znakomita większość (prawie 80%) udzielono za wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w ruchu drogowym. Szczegółowy podział mandatów obrazuje niniejszy wykres: 9

11 Wykres 6 mandaty udzielone w 2010 r. 2% 9% 4% 3% 5% 77% Bezpieczeństwo i porządek w ruchu drogowym Porządek i spokój publiczny Bezpieczeństwo osób i mienia Obyczajność publiczna KradzieŜe Przepisy o wychowaniu w trzeźwości Jeśli chodzi o kolizje drogowe, w roku 2010 najwięcej tego typu zdarzeń ma miejsce na terenie miasta Lublińca i gminy Koszęcin, najmniej zaś odnotowano w gminach: Boronów i Herby. Wykres 7 kolizje drogowe w latach Pawonków Koszęcin Kochanowice Herby Ciasna Boronów Woźniki Lubliniec

12 Na terenie powiatu lublinieckiego najwięcej zdarzeń drogowych ma miejsce na drodze krajowej nr 46, łączącej Opole z Jędrzejowem. Droga ta przebiega przez gminy: Pawonków, Lubliniec, Kochanowice i Herby. W roku 2010 miało tu miejsce łącznie 266 zdarzeń drogowych 23 wypadki, w których zginęły trzy osoby, a 29 odniosło rany, oraz 243 kolizje. Z kolei na drodze krajowej nr 11, łączącej Bytom z Poznaniem i przebiegającej przez gminy: Lubliniec, Pawonków, Kochanowice i Ciasna, w ubiegłym roku doszło do 120 zdarzeń. Odnotowano 17 wypadków i 103 kolizje. Wskutek wypadków zginęły cztery osoby, 16 zostały ranne. Smutny jest również bilans dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych. Tabela 1. Rodzaje oraz skutki zdarzeń drogowych w 2010 r. na terenie powiatu. Szlak komunikacyjny Liczba zdarzeń ogólnie liczba wypadków Wypadki liczba ofiar śmiertelnych liczba rannych Kolizje DK DK DW DW DW DW DW drogi powiatowe i gminne Jak wynika z danych, udostępnionych przez Komendę Powiatową Policji w Lublińcu, za najbardziej zagrożone zdarzeniami drogowymi gminy w powiecie należy uznać Lubliniec, Koszęcin i Woźniki, najmniej zagrożona jest gmina Boronów. Wynika to z długości dróg przechodzących przez gminy i ilości samochodów, poruszających się ciągami komunikacyjnymi. 11

13 Osobne zjawisko stanowi przestępczość osób nieletnich, demoralizacja oraz przejawy patologii. Jednym z zasadniczych problemów i zagrożeniem dla porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli są zjawiska patologiczne, takie jak demoralizacja, alkoholizm, narkomania, przemoc w rodzinie oraz przestępczość nieletnich. Jak wyżej wykazano, jednym z podstawowych celów niniejszego programu jest zwiększenie poczucia bezpieczeństwa wśród dzieci i młodzieży, ale także zapobieganie łamaniu prawa przez osoby nieletnie. Podstawowym problemem, z jakim spotykają się funkcjonariusze Komendy Powiatowej Policji w Lublińcu podczas interwencji domowych to przemoc w rodzinie, która często idzie w parze ze spożywaniem alkoholu. Prawie ⅔ sprawców przemocy w rodzinie znajdowała się w chwili popełnienia czynu w stanie wskazującym, z czego znakomita większość to mężczyźni. Następnie pojawia się także problem łamania przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Należy zaznaczyć, że celowo nie doprowadzano do Izb Wytrzeźwień osób nieletnich. Obawy jednak powinien budzić fakt, że dwóch nieletnich z objawami zatrucia alkoholowego umieszczono w szpitalu. Ogólnie stwierdzono 368 wykroczeń z art. 43¹ ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 nr 70, poz. 473 z późn. zm.). Niepokojącym zjawiskiem jest przestępczość wśród osób nieletnich; z roku na rok odnotowuje się w statystykach zarówno więcej nieletnich sprawców przestępstw, jak również samych przestępstw, popełnianych przez osoby nieletnie. Dynamikę przestępczości nieletnich ujęto w poniższym wykresie: Wykres 8 problematyka przestępczości nieletnich rok 2007 rok 2008 rok 2009 rok 2010 ujawnionych nieletnich sprawców przestępstw ilość przestepstw 12

14 Tabela 2 Rodzaje przestępstw popełnianych przez osoby nieletnie (lata 2009 i 2010) Rodzaj czynu ilość czynów w 2009 r. ilość czynów w 2010 r. Kradzież rzeczy cudzej Rozboje i wymuszenia rozbójnicze 2 6 Uszczerbek na zdrowiu 9 9 Złamanie przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii Kradzież z włamaniem 5 5 Przestępstwa drogowe 0 5 Bójki i pobicia 0 2 Przestępstwa popełnione przeciwko funkcjonariuszowi publ

15 5. Cele, zadania i sposób ich realizacji. Podmioty realizujące cele powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego. Lp. Cel Zadanie Sposób realizacji Podmiot wiodący Podmioty 1. Zapobieganie przestępczości wśród osób nieletnich Organizacja wolnego czasu dzieci i młodzieży Tworzenie oraz wspieranie działalności świetlic szkolnych, środowiskowych i socjoterapeutycznych 2. Tworzenie placów zabaw i gier, budowa boisk wielofunkcyjnych i modernizacja istniejących obiektów 3. Organizacja kulturalnych sportowych i Samorząd gminny Samorząd gminny Samorząd gminny uczestniczące Szkoły (jako miejscelokalizacja) PCPR, GOPS/MOPS PINB (w zakresie kontroli) (w zakresie bezpieczeństwa) Sposób finansowania zadania własne gmin; bez skutków finansowych dla powiatu art. 7, ust. 1, pkt. 6 i 8 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz z późn. zm.) zadania własne gmin; bez skutków finansowych dla powiatu art. 7, ust. 1, pkt. 10 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz z późn. zm.) zadania własne gmin; bez skutków finansowych dla powiatu art. 7, ust. 1, pkt. 9 i 10 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz z późn. zm.) Uwagi, informacje dodatkowe realizowane wg budżetu gminnego realizowane wg budżetu gminnego realizowane wg budżetu gminnego 14

16 Zwiększenie świadomości ws. uzależnień i zapobieganie uzależnieniom wśród nieletnich Realizacja programów profilaktyki uzależnień Przeciwdziałania patologiom społecznym Szkolenie nauczycieli i rodziców w zakresie rozpoznawania, czy dziecko zażywa narkotyki, dopalacze, środki odurzające; Udział pedagogów szkolnych w programach profilaktycznych Spotkania terapeutyczne dla sprawców przemocy w rodzinie; Wspieranie osób z problemami życia codziennego; Opieka i edukacja wychowanków w rodzinach zastępczych; Opieka nad ofiarami przemocy domowej lub zjawisk patologicznych w domu Patrole na terenach szkół i placówek oświatowych 7. Działania prewencyjne Utrzymywanie kontaktów z pedagogami szkolnymi PCPR PCPR samorząd gminny Szkoły PPPP Szkoły (informujące o podejrzeniu zjawisk patologii) (kierowanie, informowanie o możliwości pomocy) zadania własne szkół, bez skutków finansowych dla powiatu; wynikające z art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 listopada 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485) zadania własne gmin (zespół interdyscyplinarny) zadania własne PCPR Brak skutków finansowych dla powiatu Zadania własne Szkoły (działania o charakterze informacyjnym bez skutków finansowych dla powiatu Zadania własne i szkół; bez obciążeń finansowych dla powiatu Planowany termin przez październik 2011 r. realizowane na bieżąco realizowane na bieżąco realizowane na bieżąco 15

17 8. Akcje ujawniające osoby posiadające i dystrybuujące narkotykami i środkami odurzającymi w szkołach i podczas imprez 9. Patrole na ciągach komunikacyjnych o największej liczbie wypadków 10. Wzmożone kontrole Ruch drogowy uczestników ruchu drogowego 11. Ograniczenie liczby przestępstw oraz wykroczeń w sferze publicznej Zabezpieczenie imprez masowych Nasilony monitoring oraz wzmocnione patrole szkoły (informacje) organizator imprez, podmioty zapewniające bezpieczeństwo na imprezach Samorząd powiatowy Straż Miejska Żandarmeria Wojskowa Agencje ochrony (zabezpieczenie częściowe imprez) Samorząd wydaje decyzję o IM zadania własne realizowane na bieżąco Finansowane przez Dofinansowanie w zakresie umowy na dofinansowanie za służby ponadnormatywne Finansowane przez Współpraca z SM i ŻW Dofinansowanie w zakresie umowy na dofinansowanie za służby ponadnormatywne Zadania własne częściowo organizator IM realizowane na podstawie umowy między Starostwem Powiatowym a Lubliniec realizowane na bieżąco wg. kalendarza imprez 16

18 Program Bezpieczne Wakacje (okres zimowy i letni) Kontrola pojazdów i kierowców dowożących/ odwożących dzieci do/z miejsc 14. Zapewnienie bezpieczeństwa ludności Kontrola ośrodków i miejsc wypoczynkowych wypoczynku Szkolenia w zakresie udzielania pomocy medycznej Propagowanie wśród ludności i młodzieży szkolnej ochrony przeciwpożarowej, OC, pierwszej 15. Ewakuacja szkół pomocy medycznej trening 16. Turniej wiedzy pożarniczej 17. Gromadzenie i Podniesienie Wytypowanie analizowanie danych poziomu placówek i szkół o zagrożeniach i bezpieczeństwa najbardziej zdarzeniach dzieci i młodzieży w zagrożonych mających miejsce na szkołach przestępczością terenie szkół i placówek PSSE KP PSP PINB Samorząd powiatowy Zadania własne Ratownictwo medyczne KP PSP KP PSP Szkoły Szkoły (miejsce realizacji treningu) Samorząd powiatowy Szkoły (udzielające informacji) Zadania własne PSSE Kontrole przeprowadza PSSE wraz z, KP PSP i PINB. Samorząd powiatowy uczestniczy w charakterze obserwatora bez skutków finansowych dla samorządu Zadanie zlecone przez samorząd powiatowy ratownikom medycznym w godzinach pracy bez dodatkowych skutków finansowych Bez skutków finansowych dla samorządu powiatowego Częściowe ufundowanie nagród Zadania własne szkół i policji bez skutków finansowych dla samorządu powiatowego Ratownicy medyczni ze szpitala powiatowego (podlegający Staroście Lublinieckiemu) 17

19 18. Monitoring szkolny Szkoły oraz samorządy: gminny i powiatowy 19. Przegląd oznakowania poziomego i pionowego dróg 20. Egzaminy na kartę rowerową, dystrybucja kamizelek i innych elementów odblaskowych Samorząd gminny i powiatowy (w charakterze zarządcy drogi) Szkoły (informacje, także o zagrożeniach) Samorządy WORD Szkoły Zakładanie monitoringu finansowane jest poprzez rządowe i unijne programy (np. Monitoring dla szkół). Planuje się pozyskanie środków z programów, uruchamianych cyklicznie Zadanie wchodzi w zakres zadań samorządu i finansowane jest ze środków samorządu, który występuje tu jako zarządca drogi Środki z budżetu centralnego oraz przez pozyskanie sponsorów (np. Caritas, PCK) Do tej pory monitoringiem objęto szkoły średnie w Lublińcu (75 %) oraz szkoły podstawowe i gimnazja na terenie powiatu (50%) 18

20 6. Podsumowanie Do naczelnych celów powiatowego programu należy poprawa bezpieczeństwa obywateli lokalnej społeczności, sukcesywne zmniejszanie liczby popełnianych przestępstw i wykroczeń i jednoczesnej maksymalizacji wykrywalności tych czynów oraz zapewnienie porządku w miejscach publicznych, szczególnie narażonych na działania niezgodne z przepisami. Osiągnięcie powyższych celów możliwe jest jedynie przy pełnej współpracy zainteresowanych i odpowiedzialnych instytucji i organizacji. Nie bez znaczenia jest także wola (lub jej brak) mieszkańców lokalnej wspólnoty, jaką jest powiat. Przede wszystkim jednak, podstawowym aspektem są niezbędne zasoby ludzkie, organizacyjne i wreszcie finansowe; dopiero zapewnienie powyższego pozwoli na realizację zadań, przewidywanych w niniejszym programie. Zakłada się, że program, mimo że przyjęty na okres kilku lat, będzie programem dynamicznym i dopuszczał modyfikację celów, zadań i sposobu ich realizacji. W tym celu planuje się coroczne sprawozdania z realizacji zadań programu, redagowane przez instytucje i podmioty z podejmowanych działań. 19