Poprawa stanu gospodarki wodno ściekowej w dzielnicach Miasta Bielsko-Biała

Transkrypt

1 Zgłoszenie do konkursu TOP INWESTYCJE KOMUNALNE 2015 Nazwa inwestycji: Poprawa stanu gospodarki wodno ściekowej w dzielnicach Miasta Bielsko-Biała Wartość inwestycji: 101,9 mln PLN Data zakończenia inwestycji: sierpień 2014 r. Inwestor: AQUA S.A. ul. 1 Maja 23, Bielsko-Biała kontakt: tel ; aqua@aqua.com.pl Oczyszczalnia ścieków w Bielsku-Białej Komorowicach.

2 I. REALIZACJA KRAJOWEGO PROGRAMU OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW W BIELSKU-BIAŁEJ AQUA S.A. jest firmą wodociągowo-kanalizacyjną z Bielska-Białej, której akcjonariuszem większościowym jest Gmina Bielsko-Biała (51,10%). AQUA S.A. prowadzi działalność na terenie miast: Bielsko-Biała, Szczyrk, Kęty, Wilamowice oraz gmin: Skoczów-Kowale, Bestwina, Buczkowice, Chybie, Czechowice-Dziedzice, Jasienica, Jaworze, Kozy, Porąbka i Wilkowice. Spółka prowadzi także hurtową sprzedaż wody dla miast: Andrychów, Czechowice-Dziedzice, Kęty oraz dla gminy Bestwina. Najważniejszym zadaniem realizowanym przez Spółkę jest oferowanie i niezawodne dostarczanie swoim klientom wysokiej jakości wody do picia oraz odbiór i oczyszczanie ścieków, w sposób zgodny z wymogami ochrony środowiska. Jednym z najważniejszych punktów w strategii Spółki są inwestycje w rozwój infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej. Od 2003 r. długość sieci kanalizacyjnej została więcej niż podwojona, a długość sieci wodociągowej wzrosła o ok. 30%. Łącznie w AQUA S.A. przybyło przez ten okres blisko 1100 km sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Należy podkreślić, że łączny koszt wykonanych w tym okresie inwestycji i remontów wyniósł 650 mln zł. Spółka w swojej działalności przywiązuje dużą wagę do aspektów ekologicznych realizowanych działań i procesów, kierując się zasadą maksymalnego ograniczenia jej skutków na środowisko naturalne. W Spółce został wdrożony i utrzymywany Zintegrowany System Zarządzania w oparciu o normy ISO 9001:2008 system zarządzania jakością, ISO 14001:2004 system zarządzania środowiskowego oraz ISO 22000:2005 system zarządzania bezpieczeństwem zdrowotnym żywności. AQUA S.A. także wdrożyła i certyfikowała system HACCP (rozszerzony o wymagania normy ISO 22000:2005). Tym samym Spółka stała się pierwszym przedsiębiorstwem w branży wodociągowokanalizacyjnej w Polsce i Europie, które funkcjonuje w oparciu o międzynarodowy system zapewnienia bezpieczeństwa wody. Stosowane przez AQUA S.A. technologie zmniejszają zużycie tradycyjnych nośników energii, jednocześnie nie wpływając negatywnie na przebieg podstawowych procesów realizowanych przez Spółkę, tj. uzdatniania wody i oczyszczania ścieków. AQUA S.A. z sukcesem realizuje Krajowy Program Oczyszczania Ścieków. Odbiera i oczyszcza rocznie ok. 12 mln m³ ścieków od przeszło 230 tys. mieszkańców obszaru objętego swoją działalnością, w dwóch mechaniczno-biologicznych oczyszczalniach ścieków w Bielsku-Białej w dzielnicy Komorowice oraz Wapienica. Obie oczyszczalnie ścieków spełniają rygorystyczne wymagania UE oraz są przygotowane do zwiększonego dopływu ścieków w związku z nowo wybudowaną siecią. 2

3 AQUA S.A. długość sieci kanalizacyjnej w latach (dane w km). W latach Spółka zrealizowała projekt Budowa kanalizacji sanitarnej w dzielnicach Lipnik i Hałcnów w Bielsku-Białej, dofinansowany ze środków UE w ramach ZPORR. Wartość projektu wyniosła około 38,6 mln zł, z czego dofinansowanie pokryło 75% kosztów kwalifikowanych projektu, czyli 22,8 mln zł. Dzięki wykonanej inwestycji (60 km sieci) 1200 gospodarstw domowych w Lipniku i Hałcnowie uzyskało możliwość podłączenia się do nowo wybudowanej kanalizacji sanitarnej. Kolejnym istotnym zadaniem zrealizowanym przez AQUA S.A. w latach był projekt Poprawa stanu gospodarki wodno-ściekowej w dzielnicach Bielska-Białej, współfinansowany przez Fundusz Spójności UE. Ukończenie tej inwestycji zapewniło skanalizowanie miasta Bielska-Białej na poziomie 98,3% mieszkańców. Poniżej zostały przedstawione informacje dotyczące zrealizowanego projektu. II. OPIS PROJEKTU POPRAWA STANU GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ W DZIELNICACH BIELSKA-BIAŁEJ AQUA S.A. zrealizowała Projekt pn.: Poprawa stanu gospodarki wodno-ściekowej w dzielnicach miasta Bielsko-Biała w latach Projekt został współfinansowany z Funduszu Spójności UE w ramach PO IŚ W dniu 6 listopada 2009 r. została podpisana Umowa o dofinansowanie Projektu pomiędzy AQUA S.A. a NFOŚiGW. Uroczyste zakończenie projektu odbyło się 18 września 2014 r. w Sali Sesyjnej Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej. Wartość Projektu wyniosła: 101,9 mln PLN 3

4 Kwota dofinansowania z Funduszu Spójności: 53,8 mln PLN Cel Projektu: Zapewnienie zgodności z Dyrektywą dotyczącą oczyszczania ścieków komunalnych (91/271/EWG), Dyrektywą dotyczącą wody pitnej (98/83/WE) i Ramową Dyrektywą Wodną (2000/60/WE) poprzez budowę rozdzielczego systemu kanalizacji sanitarnej zapewniającej dostęp do kanalizacji 98,3% mieszkańców miasta Bielsko-Biała oraz uzupełniającą rozbudowę wodociągu i wymianę starej sieci wodociągowej w sąsiedztwie budowanej kanalizacji sanitarnej. Zrealizowany zakres rzeczowy Projektu: budowa 145 km sieci kanalizacji sanitarnej; budowa 8 km nowej sieci wodociągowej; wymiana 16 km starej sieci wodociągowej. ŁĄCZNIE: 169 km sieci wodociągowo-kanalizacyjnej Zrealizowany szczegółowy zakres rzeczowy projektu w podziale na dzielnice: Stare Bielsko budowa 26,8 km sieci kanalizacji sanitarnej oraz 0,7 km sieci wodociągowej; Komorowice Śląskie budowa 13,7 km sieci kanalizacji sanitarnej oraz wymiana 13,5 km sieci wodociągowej; Komorowice Krakowskie budowa 47,3 km sieci kanalizacji sanitarnej oraz wymiana 2,5 km sieci wodociągowej; Lipnik (Zlewnia Niwka) budowa 28,9 km sieci kanalizacji sanitarnej oraz 1,5 km sieci wodociągowej; Kamienica budowa 17,9 km sieci kanalizacji sanitarnej oraz 2,6 km sieci wodociągowej; Olszówka budowa 9,0 km sieci kanalizacji sanitarnej oraz 3,5 km sieci wodociągowej; Mikuszowice Śląskie budowa 1,4 km sieci kanalizacji sanitarnej. Efektem ekologicznym inwestycji jest możliwość przyłączenia: osób do wybudowanej sieci kanalizacyjnej, tj. 10% populacji miasta Bielsko- Biała; 549 osób do wybudowanej sieci wodociągowej. 4

5 III. EFEKT PROROZWOJOWY INWESTYCJI Zakończony projekt Poprawa stanu gospodarki wodno-ściekowej w dzielnicach Bielska-Białej był największym zadaniem inwestycyjnym zrealizowanym w historii Spółki. Inwestycja była prowadzona w 7 dzielnicach Bielsko-Biała, umożliwiając podłączenie 3250 budynków mieszkalnych. Rozwiązanie problemu odprowadzania ścieków sanitarnych z obszaru o powierzchni 9 km 2 leżącego w granicach miasta, przyspieszyło rozwój mieszkalnictwa jednorodzinnego na niezabudowanych dotychczas parcelach. Stało się tak z dwóch podstawowych względów. Pierwszy z nich to możliwość przyłączenia do kanalizacji po koszcie wielokrotnie niższym w porównaniu z alternatywą budowy przydomowej oczyszczalni ścieków. Nie należy również zapominać o oszczędnościach mieszkańców, którzy po podłączeniu do kanalizacji płacą 10-krotnie mniej za odprowadzenie ścieków w porównaniu z kosztami wywozu ścieków z szamb. Zaoszczędzone w ten sposób środki wydane na inne dobra, również mają swój udział w rozwoju lokalnego rynku. Drugi to fundamentalna poprawa stanu środowiska poprzez wyeliminowanie uciążliwych odorów z wielu potoków w atrakcyjnych rejonach miasta, m.in. potok Olszówka, potok Starobielski, potok Kamienicki, potok Niwka. Czyste środowisko sprzyja osiedlaniu się ludności oraz rozwojowi turystyki, co ma miejsce zwłaszcza w Dzielnicy Olszówka i Kamienica u podnóża pasma górskiego Szyndzielni i Dębowca (obszaru NATURA 2000). Zbudowana kanalizacja obsługuje także nowo wybudowaną halę wielofunkcyjną, która może pomieścić 6500 osób w przypadku koncertu lub 3000 osób podczas imprez sportowych, a także bazę narciarską stoku Dębowca ukończoną w 2013 r. Dodatkowym efektem stał się rozwój przemysłu w Katowickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej (KSSE) zlokalizowanej w sąsiedztwie oczyszczalni ścieków w Bielsku-Białej Komorowicach Krakowskich, gdzie zlokalizowane zostały zakłady przemysłowe firm m.in. Makita, Polmotors, Takoni, TI Polnad, dzięki którym powstały liczne nowe miejsca pracy. Podniesienie jakości życia mieszkańców Bielska-Białej oraz atrakcyjność tego obszaru dla inwestorów została dostrzeżona również w wielu prestiżowych rankingach m.in. w Piśmie Samorządu Terytorialnego Wspólnota oraz miesięczniku Forbes. 5

6 IV. ROZMACH INWESTYCJI W ODNIESIENIU DO BUDŻETU I MOŻLIWOŚCI SAMORZĄDU Po przeprowadzeniu feasibilty study pod kątem wyboru optymalnej formy realizacji projektu, okazało się, że najkorzystniejszym rozwiązaniem pod względem finansowym było scedowanie realizacji gminnej inwestycji na Spółkę AQUA S.A. odpowiedzialną za gospodarkę wodno ściekową w Bielsku-Białej. Dzięki wybraniu takiego rozwiązania, Miasto uniknęło ponoszenia jakichkolwiek kosztów związanych z projektem, a realizacja przez Spółkę przyniosła wymierną korzyść w postaci zredukowania kosztu o podatek VAT. Zakres projektu mapa Bielska-Białej. Ostatecznie, po uzyskaniu znaczących oszczędności na etapie przetargowym (pierwotnie wg kosztorysu inwestorskiego: 206 mln PLN) realizacja projektu Poprawa stanu gospodarki wodno-ściekowej w dzielnicach miasta Bielsko-Biała wyniosła ok. 101,9 mln PLN, z czego kwota dofinansowania z Funduszu Spójności UE wyniosła 53,8 mln PLN. Odnosząc skalę projektu do przychodów Spółki, której roczne przychody ze sprzedaży usług w 2008 r. (tj. w roku rozpoczęcia realizacji projektu), kształtowały się na poziomie 100 mln zł, wynika, że szacowany koszt projektu nieznacznie przewyższał roczne przychody Spółki. 6

7 Ma to istotny wpływ na ceny ścieków, które w efekcie ukształtowały się na poziomie najniższym w województwie śląskim: najniższa cena za zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków (cena brutto za m 3 ) w regionie śląskim (Ranking Dziennika Zachodniego r.); trzecie wśród najtańszych miast województwa śląskiego pod względem miesięcznych wydatków trzyosobowej rodziny (Ranking Gazety Wyborczej z dnia r.). V. WALORY ESTETYCZNE Pomimo, iż sieć kanalizacyjna, oprócz kilku lokalnych przepompowni ścieków jest inwestycją niewidoczną, to zalety związane z jej budową można rozpatrywać na wielu płaszczyznach: efekt ekologiczny związany z możliwością przyłączenia kilku tysięcy posesji do sieci kanalizacyjnej; likwidacja szamb, co przyczynia się do polepszenia jakości wód podziemnych i jakości gleby; zmniejszenie uciążliwości zapachowych związanych z opróżnianiem szamb i przewozem ścieków taborem asenizacyjnym; stabilniejsza praca oczyszczalni związana z dopływem ścieków o stałej jakości; znacząca poprawa stanu nawierzchni dróg po zakończeniu budowy. Należy podkreślić, że w ramach projektu łącznie odtworzono nawierzchnię 206 dróg. 7

8 Niebagatelnym pośrednio uzyskanym walorem estetycznym a jednocześnie ekologicznym i sanitarnym jest zlikwidowanie nielegalnych wypływów ścieków z szamb do rowów przydrożnych. W trakcie budowy, która w większości przebiegała drogami, AQUA S.A. napotykała na dzikie wyloty do rowów przydrożnych, z których sączyły się ewidentnie ścieki. Wyloty te były likwidowane, co motywowało właścicieli nieruchomości do szybkiego podłączania się do kanalizacji, aby nie płacić wysokich opłat za wywóz ścieków z szamb. Likwidacja tych wylotów i uporządkowanie rowów przydrożnych po budowie stanowi dodatkowy walor estetyczny budowy. VI. FUNKCJONALNOŚĆ W fazie przygotowania inwestycji skupiono się przede wszystkim na maksymalnie wysokiej funkcjonalności w oparciu o prostotę rozbudowywanego sytemu kanalizacyjnego. Zgodnie z przyjętymi założeniami, dokumentacja projektowa została zoptymalizowana pod kątem wykorzystania grawitacyjnych możliwości odprowadzenia ścieków. Dla projektu sieci kanalizacyjnej o długości 145 km zlokalizowanej w 7 dzielnicach miasta Bielska-Białej, pomimo znaczącego zróżnicowania w ukształtowaniu terenu, udało się ograniczyć liczbę przepompowni ścieków do zaledwie 5 obiektów, wyposażonych w nowoczesne i energooszczędne podzespoły umożliwiające zintegrowanie ze sprawnie funkcjonującym systemem monitoringu i sterowania siecią. Pozwoliło to na podniesienie zarówno poziomu komfortu jak i bezpieczeństwa eksploatacji pompowni. Wdrożone rozwiązania optymalizacyjne nie są spektakularnie widoczne w terenie, jednak skutkują niskimi kosztami budowy oraz eksploatacji systemu kanalizacyjnego. Odzwierciedleniem tych starań jest utrzymanie pomimo przeprowadzenia tak poważnego zadania inwestycyjnego niskiego poziomu cen wody oraz ścieków. Budowa pompowni, ul. Barkowska. 8

9 VII. NOWATORSTWO Pozornie może się wydawać, iż rozbudowa sieci wodno-kanalizacyjnych nie jest zadaniem w którym można się wykazać nowatorską myślą techniczną i nie stanowi pola do popisu dla szczególnie innowacyjnych rozwiązań, co nie oznacza, iż nie udało się Spółce przemycić kilku nowoczesnych technologii wykorzystywanych w budownictwie infrastrukturalnym. Przyjęte klasyczne rozwiązanie, tj. utrzymanie grawitacyjnej możliwości odprowadzania ścieków skutkowało jednak na kilku odcinkach koniecznością układania kanałów sanitarnych na dużych głębokościach, sięgających lokalnie 10 metrów. W tych przypadkach sięgnięto po nowoczesne technologie bezwykopowego układania rurociągów. Na odcinku kilkuset metrów kanał sanitarny z powodzeniem ułożony został metodą horyzontalnych przewiertów sterowanych (HDD Horizontal Directional Drilling) z wykorzystaniem systemów do kruszenia gruntów skalistych. Należy tu zauważyć, że o ile wykorzystana przez AQUA S.A. technologia przewiertów sterowanych w przypadku budowy wodociągów ma coraz bardziej powszechne zastosowanie, o tyle zastosowanie tej technologii przy układaniu kolektorów o charakterze grawitacyjnym jest stosunkowo rzadko praktykowane. VIII. WSPÓŁPRACA Z LOKALNĄ SPOŁECZNOŚCIĄ NA ETAPIE PROJEKTOWANIA INWESTYCJI W fazie przygotowania inwestycji AQUA S.A. przeprowadziła liczne spotkania konsultacyjne na obszarach objętych projektem. Zebrania z mieszkańcami odbywały się w siedzibach Rad Osiedli na terenie dzielnic, gdzie planowana jest budowa kanalizacji sanitarnej oraz wodociągów lub ich modernizacja. W spotkaniach z mieszkańcami uczestniczyli przedstawiciele AQUA S.A. oraz projektanci, którzy konsultowali przebiegi planowanych tras rurociągów. Na spotkaniach byli również obecni radni Miasta Bielska- Białej. Mieszkańcy mieli świadomość, że czasowe utrudnienia związane z budową kanalizacji, przyczynią się do poprawy komfortu życia w niedługim okresie. Po każdym spotkaniu przekazywane były Radzie Osiedla plany sytuacyjne do wglądu dla mieszkańców, z którymi kontaktowali się projektanci uzgadniając szczegóły tras rurociągów. Efektem było ostateczne uzgodnienie przebiegu tras rurociągów na wszystkich nieruchomościach i podpisanie porozumień pomiędzy AQUA S.A., a właścicielami nieruchomości na udostępnienie terenu pod budowę rurociągów. Inwestycja była akceptowana i bardzo oczekiwana przez mieszkańców, którzy wyrazili zgodę na czasowe zajęcie terenu w celu przyłączenia do sieci kanalizacyjnej i wodociągowej. 9

10 Na podsumowanie konsultacji społecznych przed realizacją inwestycji odbyło się w dniu 26 czerwca 2008 r. w siedzibie Inwestora AQUA S.A. posiedzenie Stałej Komisji ds. Udziału Społeczeństwa przy Radzie Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Małej Wisły. W spotkaniu wzięli udział członkowie ww. Komisji, przedstawiciele mieszkańców z Rad Osiedli, radni, przedstawiciele organizacji ekologicznych, przedstawiciele Urzędu Miasta Wydziału Ochrony Środowiska. Komisja uchwałą nr 4/SKUS RGWMW/2008 pozytywnie zaopiniowała inwestycję. Mieszkańcy mogli na bieżąco śledzić postępy związane z pracami na specjalnie utworzonej stronie internetowej bielsko.pl. Na stronie tej można znaleźć: mapy, szczegółowe informacje o zakresie projektu, finansowaniu inwestycji, formalnościach związanych z wykonaniem przyłączy. Znajduje się tam również historia budowy, galeria zdjęć z realizacji, oraz informacje o możliwości dofinansowania wykonanych przyłączy przez Urząd Miejski. Informacje dotyczące inwestycji mieszkańcy mogli śledzić również w lokalnej prasie. IX. MONTAŻ FINANSOWY Pierwotnie kosztorys inwestorski projektu zamykał się kwotą 206,5 mln zł brutto. Po przeprowadzeniu postępowań przetargowych na realizację prac budowlanych, okazało się, że skala uzyskanych oszczędności pozwoliła na ograniczenie łącznych kosztów projektu do poziomu 101,9 mln zł brutto. Odpowiednio zmniejszeniu uległa kwota uzyskanej dotacji z Funduszu Spójności UE w ramach programu POIŚ do kwoty 53,8 mln zł. Ostatecznie kwota wykorzystanego kredytu w ramach podpisanej umowy kredytowej wyniosła 13,3 mln zł. Dodatkowo Spółka uzyskała z NFOŚiGW dopłaty do oprocentowania odsetek do kredytu. Pozostałe środki na wykonanie projektu w kwocie 34,8 mln zł stanowiły wkład własny AQUA S.A. 10

11 X. AKTYWNE GOSPODAROWANIE MAJĄTKIEM Prostota funkcjonalności wytworzonego majątku oraz bardzo dobra jakość wykonania zagwarantowana przez profesjonalny nadzór budowy zapewniony przez Inżyniera kontraktu wybranego spośród inżynierów AQUA S.A., zapewnia bezproblemową i niskokosztową eksploatację wytworzonego majątku. Koszty eksploatacyjne stanowią aktualnie koszty energii elektrycznej zużywanej przez 5 pompowni ścieków. Aktywne gospodarowanie majątkiem to również dbałość o jego wykorzystanie zgodnie z zakładanym celem. Stąd aktualnie Spółka skupia się na uzyskaniu 100% efektu ekologicznego, czyli podłączenia wszystkich planowanych budynków do kanalizacji. Na dzień opracowania wniosku z 3250 budynków 2655 jest podłączonych do sieci kanalizacyjnej, czyli 82%. Ostateczny termin osiągnięcia 100% wyniku to koniec listopada 2015 r. Istotną także jest pomoc finansowa Gminy Bielsko-Biała dla mieszkańców w postaci indywidualnych dotacji w wysokości 100 zł do każdego wybudowanego metra przyłącza, co pozwala na pokrycie przynajmniej połowy jego kosztu. 11