Wybrane publikacje nt. gospodarki opartej na wiedzy

Transkrypt

1 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce 61 Wybrane publikacje nt. gospodarki opartej na wiedzy Z zakresu szeroko pojmowanej gospodarki opartej na wiedzy i spo ecze stwa wiedzy w Polsce zosta y wydane: Ksi ki pod redakcj prof. Antoniego Kukli skiego: wydane przez Komitet Bada Naukowych w ramach serii Science and Government: Transformation of Science in Poland, Warszawa Society Science Government, Warszawa Science Technology Economy. The Experiences and Prospects in Central Europe, Warszawa The KnowledgeBased Economy. The Global Challenges of the 21st Century, Warszawa 2000 (redakcja wspólnie z W. Or owskim). The KnowledgeBased Economy. The European Challenges of the 21st Century, Warszawa wydane przez Komitet Bada Naukowych poza ww. seri : Nauka Technologia Gospodarka. Wzajemne powi zania i globalne tendencje rozwoju, Warszawa Gospodarka oparta na wiedzy wyzwanie dla Polski XXI wieku, Warszawa Gospodarka oparta na wiedzy Perspektywy Banku wiatowego, Warszawa 2003 (wydana wspólnie przez Biuro Banku wiatowego w Warszawie). pozosta e: Production of Knowledge and the Dignity of Science, European Institute of Regional and Local Development, University of Warsaw, Warsaw Inne ksi ki: G. Ko odko (red.), Nowa gospodarka i jej implikacje dla d ugookresowego wzrostu w krajach posocjalistycznych, Wydawnictwo WSPiZ, Warszawa 2001.

2 62 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce G. Ko odko, M. Pi tkowski (red.), Nowa gospodarka i stare problemy. Perspektywy szybkiego wzrostu w krajach posocjalistycznych, Wydawnictwo WSPiZ, Warszawa A. Jasi ski, E. Oko -Horody ska, Innovation in Transition, UW, Warszawa Instytut Zarz dzania Wiedz w Krakowie, Gospodarka Oparta na Wiedzy Stan, diagnoza i wnioski dla Polski, Kraków M. Pi tkowski (red.), Nowa gospodarka a transformacja, Wydawnictwo WSPiZ, Warszawa L. Zienkowski (red.), Wiedza a wzrost gospodarczy, Wydawnictwo Scholar, Warszawa E. Oko -Horody ska (red.), Rola polskiej nauki we wzro cie innowacyjno ci gospodarki, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa I. Goldberg, Polska a gospodarka oparta na wiedzy. W kierunku konkurencyjno ci Polski w Unii Europejskiej, Bank wiatowy, Waszyngton 2004 (równie w wersji angloj - zycznej). K. Piech (ed.), The knowledge-based economy in transition countries: selected issues, University College London School of Slavonic and East European Studies, London K. Piech, S. Radosevic (eds.), The Knowledge-Based Economy in Central and East European Countries: countries and industries in a process of change, Palgrave-Macmillan, London 2005 (forthcoming). Publikacje Polskiego Forum Strategii Lizbo skiej: Bia a Ksi ga Bia e ksi gi 2003: cz I Polska wobec Strategii Lizbo - skiej, cz II Gospodarka oparta na wiedzy, cz III Liberalizacja i integracja rynków przemys ów sieciowych, Trwa y rozwój, cz IV Liberalizacja i integracja rynku us ug finansowych, cz V Przedsi biorczo, cz VI Nowy model spo eczny.

3 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce 63 Niebieskie ksi gi PFSL 2003: cz I Czy Unia Europejska zmienia swoj natur?, cz II Nowa polityka spójno ci UE: dylematy Polski, cz III Priorytety pomocy publicznej, cz IV Rynek kapita u ryzyka w Polsce, cz V Liberalizacja i integracja rynku us ug finansowych w Unii Europejskiej, cz VI Polski rynek kapita owy Mi dzy potrzebami gospodarki a wyzwaniami integracji, cz VII Lepsze regulacje dla biznesu, cz VIII Kszta cenie ustawiczne w Polsce, cz IX Wp yw wprowadzenia euro na polityk gospodarcz. Niebieskie ksi gi / Rekomendacje 2004: cz XI Polityka wspierania klastrów, cz XII Regionalne strategie i systemy innowacji, cz XIII Integracja detalicznych us ug finansowych w Unii Europejskiej, cz XIV Praca dla niskokwalifikowanych, cz XV Rozwój przedsi biorczo ci a pomoc publiczna perspektywa polska i europejska, cz XVI Pó niej na emerytur?, cz XVII Dylematy rozwoju transportu w wietle Strategii Lizbo skiej. Publikacje CASE Zeszyty innowacyjne CASE, pod redakcj M. Górzy skiego oraz R. Woodwarda: Innowacyjno polskiej gospodarki: finansowanie przedsi - wzi innowacyjnych, ochrona praw wasno ci intelektualnej, stymulowanie nap ywu inwestycji do sektorów wysokich technologii, Warszawa Innowacyjno polskiej gospodarki: sektor badawczorozwojowy, regionalne systemy wsparcia dzia alno ci innowacyjnej, krajowy sektor telekomunikacyjny oraz otoczenie instytucjonalno-prawne, Warszawa Publikacje z serii Trzeci etap reform M. Górzy ski, M. Jakubiak, R. Woodward, Innowacyjno polskiej gospodarki w kontek cie integracji z UE mo liwoci i bariery wdra ania w Polsce gospodarki opartej na wiedzy, Warszawa 2004.

4 64 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce Zeszyty naukowe TIGERa TIGER Working Paper Series, Warsaw (wybrane opracowania): The Baltic States in New Economy: FDI, Technology Flows and Innovativeness, M. Runiewicz, No. 71, December Total Factor Productivity and its Determinants in Poland Evidence from Manufacturing Industries. The Role of ICT, M. Kolasa, Z. ó kiewski, No. 64, September Internet Use by Businesses in Old and New EU Member Countries, P. Muller, P. Salsas, No. 63, September The Impact of ICT on Growth in Transition Economies, M. Pi tkowski, No. 59, July Productivity, Innovation and ICT in Old and New Europe, B. van Ark, M. Piatkowski, No. 57, June Developing the Knowledge-Based Economy in Europe: The Perspective of Eight Countries, A. Kukli ski, W. Burzy ski, No. 49, February Knowledge Based Restructuring in Transition Economies: The Role of Business Environment, Competition and ICT, B. Radulovic, No. 48, January Does ICT Investment Matter for Growth and Labor Productivity in Transition Economies?, M. Pi tkowski, No. 47, December Internet Use in Transition Countries Economic and Institutional Determinants, P. Muller, P. Salsas, No. 44, August The Contribution of ICT Investment to Economic Growth and Labor Productivity in Poland , M. Pi tkowski, No. 43, July Contribution of the New Economy to Estonia's Economic Growth and Convergence with the European Economy, T. Rajasalu, A. Laur, No. 41, May The tertierization of manufacturing industry in the 'new economy', A. Szalavetz, No. 40, May China's Path to the New Economy. An Institutional Approach, R. Sanders, Ch. Yang, No. 39, April The 'New Economy' and the Old Problems, G. Ko odko, No. 24, August 2002.

5 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce 65 Chinas New Economy: Development, Constraints, and Government Policies, Z. Xiaojing, No. 20, June Making the New Economy Work. Findings from the OECD growth study, D. Pilat, No. 17, April The Institutional Infrastructure of the New Economy and Catching-up Potential of Post-Socialist Countries, M. Pi t- kowski, No. 16, March 'Old Economy' and New Problems. Prospects for Slow Growth in Post-socialist Countries, S. Kwiatkowski, No. 15, February Education and the Ability to Function in the Global System, E. Oko -Horody ska, No. 13, October The 'New Economy' and Old Problems. Prospects for Fast Growth in Postsocialist Countries, G. Kolodko, No. 9, June New Economy: Illusion or Reality? Doctrine, Practice and the OECD Perspective, J. Woroniecki, No. 5, May 2001 * * * Ksi ka University College London School of Slavonic and East European Studies, pt. The knowledge-based economy in transition countries: selected issues, Londyn Ksi ka pod redakcj Krzysztof Piecha udziela raczej pesymistycznej odpowiedzi na temat krótko- i d ugookresowych perspektyw rozwoju krajów transformacji Unii Europejskiej: kontynuacja obecnych trendów rozwojowych pogorszy perspektywy budowania gospodarek opartych na wiedzy w nowych krajach cz onkowskich UE i w ca ej UE. Mimo, e jest mo liwe pod enie udanym wzorem Estonii (czy Sowenii), w nowych krajach cz onkowskich UE konieczne s nast puj ce zmiany w polityce gospodarczej: rz dy powinny bardziej skoncentrowa si na edukacji (np. przez stymulowanie tworzenia ucz cych si regionów po-

6 66 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce przez promowanie tworzenia lokalnych uniwersytetów co mo e zapewni spójno spo eczn oraz zwracanie wi k- szej uwagi na dost p do wiedzy) i bardziej efektywnego wykorzystania zasobów finansowych; powinny one zwróci wi ksz uwag na harmonizacj wspó pracy pomi dzy zagranicznymi przedsi biorstwami i narodowymi systemami innowacji; rz dy powinny równie znale równowag pomi dzy finansowaniem krajowej dzia alno ci badawczo-rozwojowej oraz absorpcj technologii i wiedzy z zagranicy. * * * Raport Banku wiatowego pt. Polska a gospodarka oparta na wiedzy. W kierunku konkurencyjno ci Polski w Unii Europejskiej, Waszyngton Celem raportu, przygotowanego przez Itzhaka Goldberga i zespó na pro b Ministra Nauki i Informatyzacji prof. Micha a Kleibera przy udziale Komitetu Steruj cego pod przewodnictwem prof. E. Oko -Horody skiej jest przedstawienie polskim politykom i decydentom propozycji rozwi za, które zapewni zrównowa ony wzrost i poprawi konkurencyjno polskiej gospodarki poprzez promowanie gospodarki opartej na wiedzy. Raport zosta wydany zarówno po polsku, jak i po angielsku (jest dost pny bezp atnie w Internecie), a zatem zasili analizy porównawcze rozwoju GOW na wiecie. Autorzy Raportu proponuj : W celu wspierania innowacyjno ci, która prowadzi b dzie do zwi kszenia konkurencyjno ci polskiej gospodarki, nale y stworzy system bod ców, tak aby zwi kszy udzia sektora prywatnego w wydatkach na badania i rozwój w Polsce oraz usprawni alokacj wydatków sektora publicznego zgodnie z zaleceniami. Do wiadczenia innych pa stw, a tak e szereg opracowa wykorzystanych przy pisaniu raportu sugeruj, e zintensyfikowanie dzia alno ci

7 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce 67 badawczo-rozwojowej oraz przede wszystkim innowacji prowadzi do szybszego rozwoju gospodarczego; dlatego proponuje si utworzenie systemu grantów i pilota owego, zal kowego funduszu powierniczego. Te dwie inicjatywy wzajemnie si uzupe niaj, gdy granty pos u do sfinansowania dzia a badawczo-rozwojowych, które powinny doprowadzi do powstania projektów, których finansowanie powinno zosta przej te przez fundusze. Co prawda, w krajach OECD wykorzystuje si jeszcze szereg innych rozwi - za w tej dziedzinie, ale bior c pod uwag ograniczenia finansowe Polski oraz problemy zwi zane z biurokracja i korupcj, o których mowa poni ej, dwie zaproponowane przez nas inicjatywy wydaj si najbardziej odpowiednie. Przechodz c do kwestii otoczenia biznesowego i klimatu inwestycyjnego, nale y podkre li, i poprawa ich jako ci jest niezb dnym warunkiem dla zintensyfikowania dzia alno ci badawczo-rozwojowej w sektorze prywatnym. Same granty i rozwi zania stymuluj ce rozwój finansowania typu venture capital nie wystarcz dla stymulacji dzia alno ci badawczo-rozwojowej w sektorze prywatnym, je eli przedsi - biorcy nadal b d zmuszeni operowa w dotychczasowym otoczeniu biznesowym. Z tego wzgl du tak szybko, jak to jest mo liwe, trzeba podj kroki w zakresie obni enia kosztów rozpocz cia dzia alno ci gospodarczej, skrócenia czasu egzekucji kontraktów (Polska 1000 dni w porównaniu do 252 dni w Unii Europejskiej, czy 270 w Republice Czeskiej), pozap acowych kosztów pracy oraz usprawnienia funkcjonowania ochrony praw wasno ci intelektualnej. W szczególno ci autorzy Raportu rekomenduj rozpocz cie dzia a w celu zach cenia instytucji badawczych i uniwersytetów do stworzenia systemu bod ców dla pracowników naukowych i badawczych, poprzez ich udzia w dochodach komercyjnych, uzyskanych dzi ki patentom stworzonym w wyniku ich bada. Odno nie systemu kszta cenia w Polsce, autorzy Raportu proponuj popraw jako ci formalnego systemu edukacji i dostosowania go do wymaga gospodarki opartej na wie-

8 68 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce dzy, zapewnienia ca ej populacji dost pu do systemów kszta cenia ustawicznego, oraz bli szych powi za pomi - dzy uczelniami, spo eczno ci akademick oraz biznesem, których obecno w innych krajach sprzyja procesowi transferu technologii. Z punktu widzenia tworzenia spo ecze stwa informacyjnego spraw kluczow jest uatwienie dost pu spo ecze - stwa oraz biznesu do us ug telekomunikacyjnych i internetu. Konieczne jest te wyrównanie ró nic w dost pie do powy - szych us ug pomi dzy miastem a wsi. Dlatego te, jak równie ze wzgl du na rozpowszechnianie i rozwój technologii informatycznych i telekomunikacyjnych (ICT), oraz fakt, e jak dot d proces liberalizacji nie zosta doprowadzony do ko ca, nale y zwi kszy konkurencj w sektorze telekomunikacyjnym i przez to znacz co obni y koszty rozmów mi dzymiastowych i mi dzynarodowych oraz dost pu do internetu. Proponuje si, aby regulacje prawne w tym wzgl - dzie zosta y dostosowane do ustawodawstwa UE z 2002 roku; zalecane jest te wzmocnienie organu regulacyjnego, jakim jest URTiP i jego wiarygodno ci rynkowej z my l o wspieraniu konkurencyjno ci. Komentuj c (15 kwietnia 2004 r.) wyniki Raportu Minister Nauki, profesor Micha Kleiber powiedzia, e: bez uznania kluczowej roli wiedzy nie mo e by mowy o strategii rozwoju kraju. Czym lepsza diagnoza dotycz ca mo liwo ci wykorzystywania istniej cej wiedzy, jej szerokiego udost pniania i procesów tworzenia nowej wiedzy, tym wi ksza szansa na prowadzenie m drej, prorozwojowej polityki na szczeblu przedsi biorstw, regionów i ca ego pa stwa. ród o: Ministerstwo Nauki i Informatyzacji,