Forum Ekonomiczne. Krynica-Zdrój. Instytut Wschodni.

Transkrypt

1 Forum Ekonomiczne Krynica-Zdrój Instytut Wschodni

2

3 Forum Ekonomiczne 5 Słowo Wstępne 6 Forum Ekonomiczne w Krynicy 7 XIX Forum Ekonomiczne w liczbach 26 Wybory Polaków a droga Europy 32 Forum Organizacji Pozarządowych 34 Kultura na Forum 36 Media 40 Nagrody Forum Ekonomicznego 42 Forum Ekonomiczne Europa Rosja 44 Forum Ekonomiczne Europa Ukraina 46 Forum Energetyczne 48 Forum Europa USA 52 Forum Inwestycyjne 54 Forum Regionów 56 Forum Ekonomiczne Młodych Liderów 58 Szkoła Forum Ekonomicznego 3

4 Inauguracyjna sesja plenarna Solidarność Europejska. 20 lat po Rewolucji, José María Aznar, Premier Hiszpanii , Aleksander Kwaśniewski, Prezydent RP , Jerzy Buzek, Przewodniczący Parlamentu Europejskiego, Filip Thon, Prezes RWE w Polsce ISBN X Warszawa 2009 Fundacja Instytut Studiów Wschodnich Wydawca: Fundacja Instytut Studiów Wschodnich (Instytut Wschodni) ul. Solec 85, Warszawa tel.: ; fax: forum@isw.org.pl Fotografie Archiwum Fundacji Instytut Studiów Wschodnich, Piotr Droździk, Kaveh Sardari (Forum Europa USA) Projekt okładki, projekt graficzny Paweł Noszkiewicz (pawel@noszkiewicz.krakow.pl)

5 Słowo Wstępne Zygmunt Berdychowski przewodniczący rady programowej forum ekonomicznego Forum Ekonomiczne w Krynicy, jego rozmach, różnorodność, a przede wszystkim rekordowa liczba gości są najlepszym potwierdzeniem sukcesu jaki odnosi zaproponowana przez nas formuła spotkania. Po raz kolejny okazało się, że rozmowy o stosunkach między starą a nową Europą znajdują coraz większe grono uczestników i słuchaczy. Wciąż przybywa chętnych do dyskusji o tym jak szybciej i efektywniej budować gospodarkę wolnorynkową, jak pokonywać trudności gospodarcze oraz jak unikać błędów przy tworzeniu nowoczesnego państwa prawa. W czasie ostatniego Forum udało nam się zapewnić obecność w Krynicy przedstawicieli różnych światów: biznesme- Zygmunt Berdychowski Przewodniczący Rady Programowej Forum Ekonomicznego nów, polityków, ludzi kultury i nauki, czyli tych wszystkich którzy mają wpływ na opinię w Europie. Wielkość Forum z jednej strony wynika z naszych planów i przemyślanych decyzji z drugiej w pewnym stopniu jest wymuszana przez ciągle rosnące zainteresowanie. Co roku bowiem zgłasza się coraz więcej firm i instytucji, które chcą podczas Forum zaistnieć, dla których krynickie audytorium jest najlepszym miejscem do pokazania swoich walorów, nawiązania niezbędnych kontaktów, omówienia i załatwienia spraw, które czasem w oficjalnych gabinetach czekają miesiącami. Dlatego Forum ponownie obfitowało w bardzo wiele ważnych i ciekawych rozmów, bo przede wszystkim rozmowy stanowią główną treść spotkania w Krynicy. Stąd też wzięła się rekordowa dotąd liczba ponad 2 tysięcy gości oraz niemal 150 paneli, sesji plenarnych i wydarzeń specjalnych. Jeśli dodamy do tego bardzo bogaty program imprez kulturalnych to zrozumiemy dlaczego Krynica tętniła życiem do ostatnich chwil Forum. Równie dobrze można ocenić odbywające się równolegle Forum Inwestycyjne w Tarnowie, Forum Regionów w Muszynie i Forum Ekonomiczne Młodych Liderów w Nowym Sączu. Wszystkie te konferencje zanotowały wzrost liczby uczestników oraz poszerzenie omawianej tematyki. Warto powiedzieć, że w Tarnowie w tym roku po raz pierwszy przyznano nagrody dla inwestycji roku i inwestora roku. Są to zatem już samodzielne imprezy, które w przyszłym roku jeszcze mocniej potwierdzą swój potencjał i aspiracje.

6 Forum Ekonomiczne w Krynicy Ostatnie, XIX Forum Ekonomiczne było największym z dotychczasowych. Zdaniem organizatorów formuła spotkania odniosła ogromny sukces, dowiodła, że wielowymiarowe dyskusje przedstawicieli świata polityki, gospodarki, kultury i nauki są niezbędnym elementem rozwoju społeczeństw. Wpływ na opinie i najważniejsze decyzje mają bowiem nie tylko politycy, ministrowie czy właściciele firm, ale też intelektualiści, artyści, naukowcy, dziennikarze. Stały rozwój Forum, coraz większa liczba gości i wydarzeń w jego trakcie jest najlepszą odpowiedzią na pytanie o wymierne efekty dotychczasowych spotkań. Podczas XIX Forum odbyło się niemal 140 debat, które były podzielone na 12 bloków tematycznych: Forum Energetyczne Biznes i Zarządzanie Makroekonomia Forum Regionów Nowa Gospodarka Społeczeństwo Państwo i Reformy Unia Europejska i jej Sąsiedzi Polityka Międzynarodowa i Bezpieczeństwo Inwestycje, Prywatyzacja, Rozwój Gospodarczy Forum NGO Krakowska Strefa VIP Ponadto goście Forum mogli skorzystać z bardzo atrakcyjnej oferty kulturalnej oraz specjalnie dla nich przygotowanych imprez rekreacyjnych. Integralna częścią Forum jest Forum Inwestycyjne (patrz: strona 52) oraz Forum Regionów (patrz: strona 54).

7 XIX Forum Ekonomiczne w liczbach ponad 2000 uczestników, w tym około 1100 z zagranicy 5 sesji plenarnych ponad 140 paneli dyskusyjnych i wydarzeń specjalnych ponad 900 panelistów niemal 400 dziennikarzy z ponad 160 redakcji bogaty program imprez kulturalnych ponad 30 koncertów, spotkań autorskich, wystaw, pokazów filmowych Liczba krajów uczestniczących FORUM I FORUM II FORUM III FORUM IV FORUM V FORUM VI FORUM VII FORUM VIII FORUM IX FORUM X FORUM XI FORUM XII FORUM XIII FORUM XIV FORUM XV FORUM XVI FORUM VII FORUM XVIII FORUM XIX Liczba gości FORUM I 1992 FORUM II FORUM III FORUM IV FORUM V FORUM VI FORUM VII FORUM VIII FORUM IX FORUM X FORUM XI FORUM XII FORUM XIII FORUM XIV FORUM XV FORUM XVI FORUM VII FORUM XVIII FORUM XIX 7

8 Jose Manuel Barroso, Przewodniczący Komisji Europejskiej Cenię inicjatywę Forum Ekonomicznego, bowiem daje ona jego uczestnikom możliwość dialogu i debaty, czyli tej wymiany, której tak bardzo potrzebujemy, aby rozumieć świat, w którym żyjemy; świat, który ewoluuje w kierunku wzrostu, jaki jeszcze wczoraj trudno było przewidywać. Głównym tematem XIX Forum była współpraca europejska ujęta w różnych aspektach, zarówno historycznym, społecznym jak i gospodarczym, która dziś w obliczu kryzysu nabrała szczególnego wymiaru. Motto przewodnie ostatniego Forum brzmiało bowiem Solidarność Europejska. 20 lat po Rewolucji. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek zwrócił uwagę na konieczność wzmocnienia europejskiej solidarności. Jego zdaniem aby Unia Europejska była poważnym graczem na arenie międzynarodowej, potrzebna jest większa solidarność krajów członkowskich. Unia Europejska w ostatnich latach rozszerzyła się jak nigdy, ale to nie znaczy, że jest zintegrowana mówił Jerzy Buzek. Symbolem solidarności europejskiej są wspólne polityki np. regionalna czy rolna, ale teraz i energetyczna. Zwłaszcza w tym ostatnim przypadku jest ona potrzebna, by mieć silniejszą pozycję w negocjacjach z partnerami zewnętrznymi. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego jest jednak przekonany, że obecny kryzys nie zagraża fundamentom Unii, ponieważ w jej historii były już i słabsze momenty i momenty dynamicznego rozwoju. Były Prezydent Aleksander Kwaśniewski przypomniał, że obchodzimy równocześnie 70. rocznicę wybuchu II Wojny Światowej, 20. rocznicę porozumień Okrągłego Stołu jak i 5. rocznicę wejścia Polski Mark Allen, Przedstawiciel Regionalny Międzynarodowego Funduszu Walutowego, USA Thomas Laursen, Dyrektor Banku Światowego na Polskę i Kraje Bałtyckie Philippe de Buck, Dyrektor Generalny BUSINESSEUROPE, Belgia 8

9 i innych państw naszego regionu do Unii Europejskiej. Jak powiedział Przeszłość jest okrutna, a blizny, nawet jeżeli są mniej bolesne, pozostaną odwiecznym elementem europejskiej i ogólnoświatowej historii, ale Europa potrafiła wyciągnąć niezwykle budujące wnioski. Unia Europejska to wielka wspaniała historia projektu politycznego, który daje Europie pokój i bezpieczeństwo już przez ponad 50 lat. Choć można odnieść wrażenie, że w ostatnich latach Europa się trochę cofa, gdyż UE straciła swoją moc z powodu pojawiających się egoizmów narodowych czy protekcjonizmu niektórych państw. José María Aznar, Premier Hiszpanii , Aleksander Kwaśniewski, Prezydent RP Były Premier Hiszpanii Jose Maria Aznar poparł ideę rozszerzenia Unii Europejskiej, ale podkreślił jednocześnie, że Europa ma swoje granice. W jego opinii przy kolejnych rozszerzeniach pod uwagę mogą być brane nie tylko Ukraina, ale też Gruzja. Europa pokona obecny kryzys lecz jak powiedział, nie drogą interwencjonizmu, a poprzez zwiększanie obszarów wolności obywatelskiej i gospodarczej. Zdaniem Aznara większa stabilność, konkurencyjność, bezpieczeństwo energetyczne, mniej podatków, szersza prywatyzacja, stanowią podstawy dla transformacji gospodarki europejskiej.

10 Janusz Lewandowski, Komisarz UE ds. Programowania Finansowego i Budżetu Przygotowywane są już nowe przepisy, które powinny zmobilizować kraje unijne do współdziałania w przypadku kryzysu gazowego. Trzeba jednak pamiętać, że nawyki biznesowe będą psuły solidarność energetyczną. Philippe de Buck, Dyrektor Generalny Businesseurope również przyznał, że kryzys nie tylko skłania rządy do działań protekcjonistycznych, ale zwiększa też istniejące napięcia między pracodawcami i związkami zawodowymi. Jego zdaniem, istnieje realna groźba utraty dużej liczby miejsc pracy, które powstały przed kryzysem i bez dialogu ze związkami zawodowymi powstrzymanie tego procesu będzie bardzo trudne. John Monks, Sekretarz Generalny Europejskiego Stowarzyszenia Związków Zawodowych także przyznał, że kryzys to wyjątkowy czas, gdy współpraca przedsiębiorców i związków zawodowych staje się nie tylko konieczna, ale i wyjątkowo korzystna dla obu stron. Jego zdaniem jednak za kryzys będą musiały pła- Forum Ekonomiczne 2007, sesja plenarna Konkurencyjność gospodarki europejskiej w globalizującym się świecie, Marek Belka, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Ludwik Sobolewski, Prezes Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, Carlos Zorrinho, Sekretarz ds. Energii i Innowacji, Ministerstwo Gospodarki i Innowacyjnosci Portugalii, Reinhard Selten, Profesor, laureat Nagrody Nobla, Niemcy, Francis Gurry, Wicedyrektor Światowej Organizacji Własności Intelektualnej, Szwajcaria 10

11 cić jeszcze kolejne pokolenia: Choć idea państwa socjalnego była zwalczana, to teraz dzięki elementom państwa socjalnego można wspierać gospodarki w kryzysie. Solidarność europejska nie ogranicza się jedynie do państw należących do Unii Europejskiej, ale musi wykraczać poza jej granice. Szczególnie duże oczekiwania są na wschodzie, gdzie mimo przemian gospodarczych państwa nie mogą czerpać takich korzyści z Unii jak jej członkowie. Tu jednak fundamentalnym staje się zagadnienie Günter Verheugen, Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Niezbędne okazuje się spotkanie uwzględniające ten region z jego potencjałem ekonomicznym. I dlatego właśnie doceniam Forum Ekonomiczne w Krynicy. Ten szczyt może z powodzeniem konkurować z Davos. A warunki pracy są tu dużo lepsze niż w Davos. współpracy Unii z Rosją. Tym bardziej, że Moskwa nadal szuka miejsca we współczesnej polityce, a jej sąsiedzi obawiają się możliwości powrotu rosyjskiego imperializmu. Uczestnicy dyskusji poświęconych tematyce rosyjskiej i stosunkom Moskwy z UE rozważali, czy Rosja znów powinna dążyć do roli mocarstwa, ponieważ jak dotąd takie zapędy zawsze źle się kończyły. Stosunki na linii Rosja-NATO czy Rosja-UE wymagają stałej poprawy. Inne państwa intensyfikują protekcjonizm, a Rosja stara się zróżnicować działania międzynarodowe. Będzie chciała także zmienić podejście na bardziej ofensywne i odzyskać silną, mocarstwową pozycję ZSRR sprzed lat. By to osiągnąć wykorzystuje instrumenty polityczne, energetyczne, ale i agresję fizyczną, jak w przypadku Gruzji mówił podczas jednego z paneli Borys Tarasiuk, przewodniczący ukraińskiej Komisji ds. Integracji Europejskiej. Denis Szilnikov, Członek Federalnej Rady Politycznej w Rosji, powiedział, że Rosja chce znaleźć swoje miejsce w świecie, ale oczekuje też szacunku, bo jest ważnym partnerem dla Europy. Adalbi Heinrich Schaller, Dyrektor Generalny Giełdy Wiedeńskiej, Austria Jacek Poświata, Dyrektor Zarządzający, McKinsey & Company Adalbi Szchagoszew, Członek Komisji Dumy Państwowej ds. Pracy i Polityki Społecznej, Rosja Iulian Fota, Doradca ds. Bezpieczeństwa Narodowego w Kancelarii Prezydenta Rumunii 11

12 Szchagoszew, deputowany do rosyjskiej Dumy podkreślał, że Władimir Putin wcale nie chce reaktywować ZSRR, bo ludzie tego nie chcą. Przecież my mamy też inne problemy mówił Szchagoszew bezpieczeństwo ekologiczne, projekty kulturowe tu też chcemy współdziałać. Wiemy, że w kwestii ekologii nie zrobiliśmy, tyle ile powinniśmy, ale liczymy na zbliżenie stanowisk w Kopenhadze na szczycie klimatycznym COP 15. W opinii przedstawicieli Rosji z jednej strony polityka ich kraju nie jest do końca rozumiana, a z drugiej polityka Europy wobec Moskwy wcale nie odbywa się na zasadach Jan Vincent-Rostowski, Minister Finansów, Polska dialogu. Podobnego zdania była Natalia Dmitrijenko, rzecznik rosyjskiej partii Prawoje Dieło, która mówiła, że problem polega na tym, iż Zachód nie traktuje Rosji jak przyjaciela, ale jak wroga i konkurenta. Tymczasem Moskwa nigdy się nie zgodzi na utratę strefy wpływów na obszarze postradzieckim. Sytuacja polityczna i gospodarcza krajów Europy Środkowej i Wschodniej jest efektem bezprecedensowych przekształceń ostatnich dwudziestu lat zapoczątkowanych przez reformy gospodarcze w Polsce. Dziś największy wpływ na nią ma kryzys gospodarczy, polityka Unii Europejskiej oraz dążenia Rosji. Jednak by dobrze zrozumieć miejsce, w którym dziś jesteśmy warto zastanowić się nad Jerzy Buzek, Przewodniczący Parlamentu Europejskiego To Forum zawsze było ważne, a teraz jest jeszcze bardziej istotne, bo chcemy jak najszybciej wyjść z kryzysu. Tutaj przedsiębiorcy, samorządowcy, politycy właśnie o tym radzą, jak wyprowadzić gospodarkę z kryzysu. Kilka lat temu zastanawialiśmy się jak osiągnąć wzrost gospodarczy na poziomie 5-6 procent i to się udało. Dlatego jestem przekonany, że dzięki temu forum będzie to możliwe jeszcze szybciej. 12

13 Tomasz Zadroga, Prezes Zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej SA Liselott Hagberg, Wiceprzewodnicząca Parlamentu Szwecji Wiktor Jermakow, Przewodniczący Komisji ds. Wsparcia Małego i Średniego Biznesu, Izba Handlowo Przemysłowa, Rosja drogami, którymi podążały poszczególne kraje w czasie minionych dwóch dekad. Temat ten zdominował sesję plenarna zatytułowaną: Transformacja i wzrost gospodarczy w krajach Europy Środkowej i Wschodniej po 1989 roku. W wypowiedziach przedstawicieli Polski łatwo było usłyszeć krytycyzm w stosunku do naszych przemian, gdy równocześnie goście z krajów sąsiednich podkreślali, że w tamtym czasie były one wzorem dla ich działań. Natomiast zgodnie podkreślano, że 20 lat temu kraje naszego regionu miały nadmierne nadzieje porewolucyjne, oczekiwania, że kraje wyrwane z obozu socjalistycznego dogonią stare kraje unijne w kilka lat. Zgadzano się także z tezą, że skuteczność zmian zależała od ich szybkości, i że właśnie Polska ze swoim zdecydowaniem i tempem przemian odniosła największy sukces. Jak przyznał Ivan Miklos, w latach 90-tych doradca premiera Słowacji, osiągnięcia reformy Balcerowicza stały się swoistym benchmarkiem dla pozostałych krajów regionu. Mark Allen przedstawiciel regionalny, Międzynarodowego Funduszu Walutowego przyznał wprost, że mieliśmy wówczas szczęście, że byli w Polsce ludzie, którzy zakasali rękawy i wzięli się natychmiast do ciężkiej pracy. Te państwa, które ociągały się w reformach, najmniej osiągnęły w sferze wzrostu i wyrównywania szans. Minister Finansów Jacek Rostowski podkreślił, że choć kraje wybiera- Edmund Phelps, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, Uniwersytet Columbia, USA Jeżeli kapitalizm poradził sobie z wielkim kryzysem lat 30-tych, to teraz też sobie poradzi. 13

14 Wolfgang Clement, Przewodniczący Forum Unia Europejska Rosja Wierzę w to, że w 2030 r. nie będziemy już mówić o Europie Zachodniej i Wschodniej. Będziemy działać jako Stany Zjednoczone Europy. ły różne drogi, to wszystkim się udało, mimo iż nikt nie dawał gwarancji. Po drugie wszyscy z nas odnosili niespodziewane sukcesy. W Polsce, wbrew oczekiwaniom, to nie prywatyzacja, a setki tysięcy nowych firm stały się motorem wzrostu. Podobnie wielkim i niespodziewanym sukcesem było powstanie wielu prywatnych szkół wyższych. I po trzecie kilka dużych reform które udało się zapoczątkować dzięki wzrostowi społecznej akceptacji. Petro Poroszenko, Przewodniczący Rady Nadzorczej Banku Narodowego Ukrainy powiedział, że jego kraj najbardziej potrzebuje wiary ludzi w to, że najpierw pokonamy kryzys, a potem wejdziemy do UE. Jegor Gajdar, były Premier i Minister Finansów Rosji, powiedział, że perspektywa przyłączenia się do Unii Europejskiej była silnym zakotwiczeniem umożliwiającym rozwój gospodarczy dla wielu państw Europy Wschodniej i Centralnej. Dlatego też w tych krajach reformy przebiegały najszybciej. Ponadto państwa te nie miały tak zniszczonej gospodarki jak Rosja, która najdłużej pozostawała w warunkach gospodarki socjalistycznej. Wiele mówiono również o przyczynach kryzysu gospodarczego, ale jeszcze więcej czasu poświęcono temu jak świat będzie wyglądał gdy ponownie rozpocznie się wzrost gospodarczy. Francis Bailly, Wiceprezes ds. Europejskich, GE International, Inc., Francja Sławomir Stefan Sikora, Prezes Zarządu Citi Handlowy Stephen Rademaker, Doradca w Firmie lobbystycznej BGR Government Affairs, USA Martin Roman, Prezes Zarządu ČEZ, a.s., Czechy 1

15 Podczas sesji plenarnej Świat po kryzysie. Nowy ład ekonomiczny Edmund Phelps, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, przypomniał, że do obecnego kryzysu przyczyniły się nierealistyczne prognozy gospodarcze. Założenie było takie, że wyceny wszelkich aktywów są właściwe, np. ceny domów. Wszyscy wierzyli w prognozy. Rozwijała się inżynieria finansowa mówił Phelps, odnosząc się do instrumentów finansowych zabezpieczonych amerykańskimi nieruchomościami, które stały się jedną z przyczyn wybuchu kryzysu. Pamiętajmy, że przyszłość nie jest dobrze opisana przez modele ekonomiczne i nigdy nie będzie powiedział Edmund Phelps. Krytyki amerykańskiej polityce gospodarczej nie szczędził Peter Schiff, którego zdaniem banki podejmowały ryzykowne decyzje ponieważ ludzi tak naprawdę nie obchodzi, to co się dzieje z ich pieniędzmi w bankach, bo i tak są one gwarantowane przez państwo. Ludwik Sobolewski, Prezes Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, Günter Verheugen, Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej, Petro Poroszenko, Przewodniczący Rady Nadzorczej Banku Narodowego Ukrainy 15

16 Peter Schiff, ekonomista, Prezes Euro Pacific Capital Kapitał bierze się z oszczędności, nie ze zwiększonych wydatków. Im szybciej politycy to zrozumieją, tym lepiej dla świata. Schiff powiedział też, że Stany Zjednoczone muszą zacząć restrukturyzować swój dług, by uniknąć w przyszłości scenariusza inflacyjnego. Budujemy teraz kryzys na znacznie większą skalę. Bo wydawanie za pożyczone pieniądze prowadzi do dużej nierównowagi gospodarczej podkreślał Schiff. Minister Jacek Rostowski zwrócił uwagę, że w walce z kryzysem Polska nie popełniła błędu innych krajów. Na początku kryzysu, zamiast zwiększać wydatki, staraliśmy się je ograniczyć przekonywał Rostowski. Teraz widzimy, że ta polityka nie zawiodła. Polska jest jedynym krajem w Europie, który przejdzie przez kryzys bez recesji. Od lewej Manfred Schepers, Wiceprezes ds. Finansów Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, Wielka Brytania i Paweł Lisicki, Redaktor Naczelny dziennika Rzeczpospolita 1

17 Vitalino Canas, Przewodniczący Komisji ds. Europejskich w Parlamencie Portugalii Mariusz Grendowicz, Prezes Zarządu / Dyrektor Generalny, BRE Bank SA Olivier Barbaroux, Prezes Zarządu Veolia Energy/Dalkia, Francja Ludwik Sobolewski, Prezes Giełdy Papierów Wartościowych, przestrzegał przed zrzucaniem całej winy za kryzys na sektor prywatny i w konsekwencji przed nadmiernym regulowaniem prywatnej aktywności biznesu. Jego zdaniem im więcej regulacji, tym mniej na rynku samego rynku i w rezultacie zagrożenie kryzysem zamiast zmniejszać się może rosnąć. W opinii Prezesa Giełdy trzeba znaleźć sensowną równowagę dającą zarówno bezpieczeństwo jak i swobodę działań na rynkach finansowych. Mimo bardzo krytycznego stosunku ekonomistów do dotychczasowych prób walki z kryzysem, żaden z nich nie zgodził się z tezą, że jesteśmy obecnie świadkami końca kapitalizmu. Jak przewiduje Phelps to, co zobaczymy w ciągu następnych 10, 20 lat, to stopniowe zmniejszenie siły gospodarki amerykańskiej. Ale USA pozostaną liderem gospodarczym, liderem innowacji, choć ich słabości są widoczne. W jego opinii na światowej mapie gospodarczej jednym z jasnych punktów za dwadzieścia lat może być Europa Wschodnia, gdyż będziemy świadkami bardzo szybkiego wzrostu, doganiania gospodarek zachodnich. Równie optymistycznie o przyszłości naszego regionu wypowiadał się Wolfgang Cle- Jose Maria Aznar, były Premier Hiszpanii Europa ma swoje granice. Nie są nią granice Ukrainy i być może nie jest nią Gruzja. Europa ma swoje granice oparte o system wartości. 17

18 Alexandre Soares dos Santos, Przewodniczący Rady Nadzorczej Jeronimo Martins T rudno się spodziewać, aby wcześniej niż za trzy lata światowa gospodarka wróciła na poziom sprzed początku kryzysu. ment, niemiecki polityk, Przewodniczący Forum UE Rosja. Wierzę w to, że w 2030 r. nie będziemy już mówić o Europie Zachodniej i Wschodniej, że będziemy działać jako Stany Zjednoczone Europy mówił Clement. Goście Forum Ekonomicznego w Krynicy nie znaleźli jasnej odpowiedzi na pytanie, kiedy skończy się kryzys. Ale w trakcie trzech dni dyskusji nie brakowało świeżych spojrzeń na obecne kłopoty gospodarcze. Peter Schiff wprost stwierdził, że recesje nie są złe, gdyż są lekarstwem na błędy, które popełniają rządy. W jego opinii nie powinniśmy walczyć z recesją, lecz pozwolić jej biec swoim naturalnym kosztem. Francis Bailly, Wiceprezes ds. Europejskich GE International, uważa, że polityka rządów może być skuteczna, jednak pod warunkiem inwestowania w rozwój, w badania, w technologie długofalowe. Oczywiście jeśli wsparcie rządów będzie wyłącznie konsumpcyjne, osiągniemy tylko chwilową poprawę poziomu życia obywateli z odsuniętym terminem płatności. Zsolt Hernadi, Prezes Zarządu i Dyrektor Generalny Grupy MOL, Węgry, Jacek Krawiec, Prezes Zarządu Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN S.A., Paweł Olechnowicz, Prezes Zarządu i Dyrektor Generalny Grupy LOTOS 18

19 Forum Ekonomiczne 2008, sesja plenarna Europejskie dylematy: gdzie bije serce Europy?, John O Sullivan, Dyrektor Wydawniczy Radia Wolna Europa, Wielka Brytania, Chandrika Bandaranaike Kumaratunga, była Prezydent Sri Lanki, Lech Wałęsa, były Prezydent RP, Jiří Šedivý, Asystent Sekretarza Generalnego NATO ds. Polityki Obronnej i Planowania, Czechy, Roland Dumas, były Minister Spraw Zagranicznych Francji, Jan Kulczyk, Przewodniczący Rady Nadzorczej Kulczyk Investment House, Zdaniem Prezesa RWE Polska Filipa Thona bezpieczeństwo gospodarek zwiększa się dzięki swobodnemu przepływowi kapitału. Jak przekonywał konkurencja jest niezwykle ważnym i przejrzystym mechanizmem ustalania cen i kryzys tego nie zmieni. Sebastian Mikosz, Prezes Zarządu PLL LOT powiedział, że firmy lotnicze ratują się w dobie kryzysu poprzez restrukturyzację. W okresie trudności wychodzi zła organizacja firmy, w tym przerost zatrudnienia i rozdmuchane świadczenia socjalne. W LOT nastąpiły cięcia zarówno zatrudnienia, jak też nadmiernych przywilejów pracowniczych, zlikwidowano także firmę Centralwings. Zdaniem Prezesa Mikosza dzięki temu LOT stanie się spółką rentowną, zdolną do inwestycji. Obecny kryzys gospodarczy pokazał, że Polska może wyróżniać się na tle Europy. Jednak, aby tego nie zaprzepaścić czynniki, które zapewniły wzrost PKB w ostatnich miesiącach, muszą być na- Mirosław Bieliński, Prezes Zarządu, ENERGA Andriej Konoplanik, Doradca Zarządu, Gazprombank, Rosja Dariusz Lubera, Prezes Zarządu, Tauron Polska Energia S.A. Yasar Yakis, Przewodniczący Komisji ds. Unii Europejskiej, Turcja 19

20 Michał Szubski, Prezes Zarządu Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A., (PGNiG) Titus Corlatean, Przewodniczący Komisji ds. Zagranicznych w Senacie Rumunii Marko Mihkelson, Przewodniczący Komisji ds. Unii Europejskiej w Parlamenice Estonii dal wspierane. Thomas Laursen, Dyrektor Banku Światowego na Polskę i Kraje Bałtyckie, powiedział, że na naszą korzyść w tym okresie zadziałało to, iż w naszym kraju wciąż lokowanych jest wiele inwestycji bezpośrednich, system finansowy działa dobrze, a siła robocza jest wykwalifikowana. Wielu ekspertów zwracało jednak uwagę, że dużą część polskiego sukcesu trudno przypisać sprawno- Konferencja prasowa z udziałem Waldemara Pawlaka, Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Gospodarki, Sławomira Skrzypka, Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Jerzego Różyńskiego, Prezesa Krajowego Związku Banków Spółdzielczych 20

21 ści władz. Jak powiedział Mark Allen, przedstawiciel regionalny Międzynarodowego Funduszu Walutowego jedną z przyczyn siły polskiej gospodarki jest jej wielkość oraz mniejsze uzależnienie od zagranicznych rynków. Manfred Schepers, Wiceprezes Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju podkreślił, że nie przyjęcie euro w krótkiej perspektywie było korzystne dla Polski, ale wasz kraj nie może pójść drogą Wielkiej Brytanii i odwlekać tej decyzji, bo to może skończyć się fatalnie. Dużym optymizmem wykazał Zsolt Hernádi, Prezes Zarządu i Dyrektor Generalny, Grupa MOL, Węgry Kryzys jest dobry, bo skłania do rozsądnych działań, do oszczędności, porzucenia rozdmuchanych, zbyt ambitnych planów. Kiedy koniunktura jest bardzo dobra, można łatwo stracić zdrowy rozsądek. się Prezes BRE Banku Mariusz Grendowicz, który perspektywy polskiej gospodarki ocenia bardzo dobrze. Jego zdaniem wyjście z kryzysu w naszym przypadku będzie szybsze, niż wszyscy się spodziewamy, choć otwarte jednak pozostaje pytanie, czy Polska może się dynamicznie rozwijać bez ożywienia w świecie zachodnim. Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Günter Verheugen powiedział wprost, że siła Polski służy też innym krajom członkowskim. Jego zdaniem niektóre z krajów członkowskich, w tym Polska, Czechy, Słowacja i Słowenia, które mają zdrową politykę makroekonomiczną, są w znacznie Filip Thon, Prezes RWE Polska P ołączenie państwowego biznesu z prywatnym może działać bardzo dobrze. Prywatne firmy koncentrują się na knowhow, rozwoju i nowych technologiach. A Europie niezbędne są inwestycje w nowe technologie. 21

22 lepszej kondycji niż inne. Natomiast trudności krajów regionu takich jak Łotwa, Bułgaria czy Węgry są wynikiem jednoczesnego uderzenia kryzysu i braku reform strukturalnych. Verheugen podkreślił, że kraje należące do Unii lepiej radzą sobie z kryzysem ze względu na wspólny rynek i koordynację działań antykryzysowych. W czasie Forum wiele paneli poświęconych było inwestycjom zagranicznym, a zwłaszcza potrzebie zmiany polityki państwa i położeniu większego Maciej Witucki, Prezes Telekomunikacji Polskiej SA Państwo musi zrozumieć, że samo nie jest w stanie zrealizować wielu projektów i musi zdecydować się na konstruktywne rozmowy z inwestorami. nacisku na ich wspieranie. Dyskusja skupiła się na tym, jaką drogę wybrać czy bliższą interwencjonizmowi znanemu z Francji, czy bardziej liberalnemu modelowi z USA. Maciej Witucki, Prezes Telekomunikacji Polskiej mówił, że państwo musi zrozumieć, że samo nie jest w stanie zrealizować wielu projektów i musi zdecydować się na konstruktywne rozmowy z inwestorami. Bardzo mocną pozycją Forum były dyskusje poświęcone problemom energetycznym Europy. Spowolnienie gospodarcze zmusiło rządy do lepszej ochrony firm przed wrogim przejęciem, a same firmy paliwowe i gazowe skłoniło do restrukturyzacji i szukania oszczędności. Szefowie koncernów naftowych przyznali, że musieli ograniczyć inwestycje, choć najważniejsze projekty zostały zachowane. Musieli tez zaostrzyć dyscyplinę budżetową. Mariusz Swora, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki Mantas Adomenas, Prezes Rady Bałtyckiej Parlamentu Republiki Litewskiej Daniel Daianu, były Minister Finansów Rumunii 22

23 Forum Ekonomiczne 2007, sesja plenarna Europa - kryzys, zmiany, czy szanse? w której uczestniczyli: Vaclav Havel, były Prezydent Republiki Czeskiej, Jorge Sampaio, Wysoki Przedstawiciel ds. Współpracy Między Cywilizacjami, ONZ, Danuta Hübner, Komisarz UE ds. Polityki Regionalnej, Jan Krzysztof Bielecki, Prezes Zarządu Banku PKO SA, Jean-Dominique Giuliani, Prezes Fundacji Roberta Schumana, Francja Zdaniem Zsolta Hernadi Prezesa Grupy MOL kryzys ma także dobre strony, gdyż wcześniej nie zwracano należytej uwagi na kwestie bezpieczeństwa energetycznego, gdyż wydawało się że w tym obszarze nie ma zagrożenia. Tymczasem okazało się, że nawet bardzo dobre wyniki koncernu nie uchroniły go przed próbą wrogiego przejęcia. W takiej sytuacji powraca zawsze temat możliwości współpracy firm paliwowych w naszym regionie Europy. Hernadi zwrócił też uwagę na koniecz- Bruno Blotas, Wiceprezes ds. Rozwoju, AREVA, Francja Bertrand Le Guern, Prezes Zarządu i CEO CANAL+ Cyfrowy Olga Grygier-Siddons, Partner, Prezes PricewaterhouseCoopers 23

24 ność bliższej i bardziej skutecznej współpracy politycznej w zakresie zaopatrzenia w gaz, gdyż jego zdaniem jeden kraj nie może decydować o sytuacji w całym regionie. Zdaniem wielu uczestników Forum reguły gry na rynku energetycznym starego kontynentu dyktuje nie kondycja Gazpromu, lecz polityczna strategia Kremla. Wicepremier Waldemar Pawlak zauważył, że będzie można mówić o takiej solidarności, dopiero wówczas gdy Unia będzie traktowała bezpieczeństwo energetyczne jako Wspólną Politykę tak jak to jest z rolnictwem. Donald Tusk, Premier RP Europoseł Janusz Lewandowski, zapewnił, że przygotowywane są nowe przepisy, które powinny zmobilizować kraje unijne do współdziałania w przypadku kryzysu gazowego. Ale jak zauważył to początek drogi do solidarności. Przyznał on jednak, że w wielu wypadkach nawyki biznesowe będą psuły solidarność energetyczną. I rzeczywiście solidarność energetyczna, z takim trudem wpisywana do kolejnych unijnych dyrektyw i rozporządzeń często rozmija się z interesem firm. Często wolą one podpisać intratny kontrakt z Gazpromem, niż przejmować się tym, co jest napisane w rezolucji Parlamentu Europejskiego. Najlepszym tego przykładem jest Gazociąg Północny, który Gazprom buduje wraz z koncernami niemieckimi. Prezes PKN Orlen Jacek Krawiec wprost powiedział: To, Krzysztof Rozen, Partner, KPMG Peter Semneby, Specjalny Przedstawiciel UE ds. Południowego Kaukazu, Belgia Reka Szemerkenyi, Dyrektor ds. Stosunków Międzynarodowych Grupy MOL, Węgry Viviane Reding, Komisarz UE ds. Społeczeństwa Informacyjnego i Mediów, Belgia 24