Co ONI. WyPRAWIAJĄ?! KOLEJNA WPADKA STRAŻY MIEJSKIEJ NAJWIĘKSZY. TERAZ 72 STRONy. Konkurs

Transkrypt

1 Słowo numeru str 1 TERAZ 72 STRONy NAJWIĘKSZY Konkurs Wygraj Nagrody! DODATEK TURYSTYCZNY na Dolnym Śląsku! nr 04/2014 (62) ISSN INDEKS Cena 2.20 zł (w tym 8 % VAT) Co ONI Kłody pod nogi Adam Włodarczyk Dworzec PKS ma zostać schowany pod ziemią. Nad nim wyroście galeria handlowa. Tym samym władze miasta stopniowo pozbywają się terenów zielonych w centrum Wrocławia. Czy kolejny betonowy kloc, który prawdopodobnie zabije handel w tej okolicy, okaże się elementem dekoracyjnym miasta czy przysłowiowym kwiatkiem do kożucha? czyt. dalej s. 6-7 WyPRAWIAJĄ?! KOLEJNA WPADKA STRAŻY MIEJSKIEJ Neony nie zgasły Michał Ratajczak, Joanna Heider Czasy, kiedy neonowe reklamy były ozdobą miasta, minęły. Ostatnie z nich znikają z ulic Wrocławia wypierane przez bardziej tandetny i agresywny odpowiednik. Od 15 listopada w Galerii Wnętrz Domar Powrót na salony Mateusz Macyszyn Piłkarze ręczni Śląska powracają do najwyższej klasy rozgrywkowej. Na cztery kolejki przed zakończeniem pierwszoligowych zmagań zapewnili sobie awans do PGNiG Superligi. To oznacza przy ul. Braniborskiej można oglądać wystawę wszystkich ocalonych neonów. Wystawa od wakacji będzie znajdowała się przy ulicy Ruskiej 46. czyt. dalej s. 60 koniec tułaczki, którą przez ostatnie lata przechodził wrocławski handball. czyt. dalej s. 68 Wrocławski patos idei i masy czyt. dalej s.8 Epizod Heinricha Harrera czyt. dalej s.9 Kruszenie politycznego betonu czyt. dalej s.16 CHROŃ ŚRODOWISKO. PRZECZyTAŁEŚ PODAJ DALEJ! czwartek, 24 marca 2011

2 Wstępniak Miasto stu potrzeb Michał Ratajczak W mieście stumostów (tak to się pisze) nieproporcjonalnie do liczby nowych przepraw rosną potrzeby wynikające ze stale powiększającej się dziury budżetowej. I jeszcze wiele lat po Euro i innych, nie wymienionych tu, inwestycjach będzie się nam odbijać czkawką. Powiedzieć dziś, że trzeba było mierzyć siły na zamiary, to banał. Trzeba było też wiedzieć kiedy ze sceny zejść, a gastrycy winni pamiętać, w którym momencie oddalić się od stołu. Aktualny deficyt miejskiej kasy jest szacowany na prawie 218 mln złotych. W roku 2014 Wrocław znów wyda więcej, niż otrzyma. Dlatego władze miasta zakładają zaciągnięcie 80 mln zł pozyczki na załatanie dziury budżetowej. Wszystko w ramach krótkoterminowego kredytu odnawialnego, czyli spłaconego w całości do końca br. Dochody miasta do końca roku wyniosą niemal 3,67 mld zł, a wydatki blisko 3,86 mld zł, z czego 663 mln zostanie przeznaczonych na inwestycje. Ogółem wydatki miasta wzrastają w stosunku do przewidywanych na rok 2013 o 10 proc., przy jednoczesnym wznoście dochodów o 3,9 proc. Nie tylko Wrocław żyje ponad stan. Wiele polskich miast stara się bronić przed powiększaniem długu. Niektóre, jak Wrocław czy Kraków, ukrywają faktyczne zadłużenie w miejskich spółkach. W efekcie niektóre miasta gasną po zmierzchu przez wyłączanie oświetlenia części ulic. Inne, w tym wypadku ponad 20 z województwa śląskiego, hurtowo zakupiły prąd od firmy Tauron, na czym zaoszczędziły około 8 mln zł, a niewielkie Żory zdecydowały się wyprzedawać swój majątek, jak choćby park wodny za 25 mln zł. Nie można powiedzieć, że we Wrocławiu brakuje inwestycji. Tyle że w niektórych sektorach gospodarki są one dobrą wymówką dla podnoszenia cen za usługi. Z początkiem marca opłaty za wodę i ścieki we Wrocławiu poszły w górę, ale to nie koniec podwyżek, bo miejskie wodociągi zaplanowały podnoszenie opłat za wodę co 12 miesięcy aż do roku Teraz za metr sześcienny wody i ścieków płacimy nieco ponad 8 złotych, do 2018 będzie to już kwota - 10,35 zł. Władze MPWiK tłumaczą, że podwyżki są konieczne, bo spółka rozbudowuje sieć kanalizacji we Wrocławiu m.in. na Osobowicach, Zakrzowie, Polanowicach, Sołtysowicach, Ratyniu i Lipie Piotrowskiej. Nie dodają jednak, że większość wydatków na inwestycje pokrywają środki unijne i bankowe kredyty. W dobie budżetowej bessy Wrocławia mało kto myśli o oszczędnościach. Inwestycyjna lokomotywa nabiera rozpędu, choć nie wiadomo czy zmierza ona we właściwym kierunku. Przykład z brzegu: w poprzednim miesiącu swoją działalność rozpoczęła nowa wrocławska spółka miejska - Światowe Igrzyska Sportowe Jej prezes będzie zarabiał około 13 tysięcy złotych, a po 3 tysiące złotych dostaną co miesiąc członkowie rady nadzorczej. Spółka ma się zająć przygotowaniami do World Games. Czy potrzebne są nam te wszystkie inwestycje to już osobne pytanie. Chwilowy prestiż mija, a problematyczna konstrukcja z siatki i żelbetonu na ponad 40 tysięcy kibiców zostaje. Lepiej zastanowić się nad bardziej ekonomicznym zarządzaniem wydatkami bieżącymi oraz sensem istnienia płatnej komunikacji miejskiej, jeśli miasto i tak dopłaca to przedsiębiorstwa czy sensem istnienia Straży Miejskiej, która czai się za rogiem z gotową do zatrzaśnięcia blokadą. Spis treści Temat numeru Mateusz Macyszyn Po co nam straż miejska? s. 3 Co się działo? we Wrocławiu s. 4 w Polsce s. 5 w gospodarce s. 5 Miasto Adam Włodarczyk Kłody pod nogi s. 6-7 Arleta Ciarczyńska Wrocławski patos idei i masy s. 8 Grzegorz Pietrzak Epizod Heinricha Harrera s. 9 Marek Natusiewicz Twórczy przekaz starych neonów s. 10 Aneta Bratkowska O jak Ołbin s. 17 Michał Ratajczak, Joanna Heider Neony nie zgasły s Inwestycje Tomasz Augustyniak Złoty bastion wolności podatkowej s. 11 Prawo Anna Hadasik Sezon rowerowy czas zacząć! s. 12 Damian Buniak Powściągliwie z nakazem rozbiórki s. 13 Gdzie najtaniej Ewa Tomaszewska Zakupy przekupy s. 14 Motoryzacja Adam Włodarczyk Pierwsza jazda po Wrocławiu s. 15 Publicystyka Marek Natusiewicz Kruszenie politycznego betonu s. 16 Joanna Heider Święty, ale co z tego? s. 64 Wojciech Mach Radosne Wojszyce s. 70 Kultura Laura Dusik Niewygodna podróż s. 18 Adam Włodarczyk Wielka sprawa Teatru Małego s. 18 Twój Relax Katarzyna Gielec Skała w trzech odsłonach s. 21 Aneta Bratkowska U podnóża Tatr s Paweł Miziura Rejsy po Bałtyku s. 24 Adam Włodarczyk Jest Lądek. Lądek Zdrój s. 25 Patrycja Rozborska Wehikuł czasu s. 26 Joanna Heider Beskidy dla wszystkich s. 27 Laura Dusik Wypłyń na Mazury s. 28 Laura Dusik, Mateusz Macyszyn Przygoda z pojezierza s Laura Dusik, Joanna Heider Między trzema rzekami s. 45 Paweł Miziura Anomalie i norweski akcent w tle s. 46 Katarzyna Wilanowska Naodrzański klimat s. 47 Katarzyna Kupczyk Brama do Kotliny Kłodzkiej s Mateusz Macyszyn Krystaliczne plaże nad Bałtykiem s Joanna Heider Rybackie wioski i morze s Aneta Bratkowska Rajskie wybrzeże s. 54 Twój Dom Krzysztof Ziajka Od początku roku dobre perspektywy dla deweloperów s. 30 Tomasz Kwieciński Oszczędność nie tylko na papierze s. 31 Tomasz Augustyniak Gotowe czy na wymiar? s Joanna Lipska Izolacja co do centymetra s. 39 Adam Włodarczyk Z drewna czy PCV? s. 40 Joanna Heider Sztuka nawadniania s. 42 Adam Włodarczyk Eksplozja zieleni s. 43 Paweł Miziura Ogród sentymentalny s. 44 Styl życia Joanna Heider Sprawdź, czy twoje dziecko dostanie się do przedszkola s. 57 Mateusz Macyszyn Hobby na zamówienie s. 58 Aneta Bratkowska Ślubna szopka s. 59 Bartosz Ozimiec Dekoracje na wiosnę s. 62 Będzie się działo Maj 2014 s Sport Mateusz Macyszyn Powrót na salony s. 68 Mateusz Macyszyn Śląsk broni się przed degradacją s. 69 str 2 Maj Wydawca: Magnes Media Sp. z o.o. wydawca@slowowroclawian.pl Prezes Zarządu, redaktor naczelny: Emil Baran Redaktor prowadzący: Michał Ratajczak redakcja@slowowroclawian.pl Sekretarz: Angelika Wołoszańska Dział reklamy: tel Stali współpracownicy: Wojciech Mach, Marek Natusiewicz, Angelika Wołoszańska, Katarzyna Wilanowska, Adam Włodarczyk, Adrian Kaźmierczak Druk: Polskapresse Redakcja: Komuny Paryskiej 90, Wrocław Skład: Logos Numer zamknięto 16 Wydanie 19 Redakcja nie odpowiada za treść publikowanych listów i reklam. Materiałów nie zamówionych nie zwraca, zastrzega sobie prawo do skrótów w nadesłanych tekstach i listach. Gazeta jest bezpłatna dla punktów biorących udział w programie Wrocławskie Dobre Miejsca oraz Słowo Wrocławian dla Ciebie. Punkty partnerskie Wrocławskich Dobrych Miejsc oraz Słowo Wrocławian dla Ciebie nie mają prawa do pobierania opłat za rozdane egzemplarze gazety. Traktowane są one jako bezpłatne.

3 str 3 Po co nam straż miejska? Mateusz Macyszyn Społeczność Wrocławia działania straży miejskiej utożsamia z licznymi mandatami, czyli wlepianiem za wszystko, co się da, fotoradarami albo nakładaniem blokad na koła samochodowe. Oliwy do ognia dolewają kolejne wpadki, jak choćby nałożenie blokad samochodom zaparkowanym na ulicy Ruskiej na początku kwietnia. W tym roku dwudzieste trzecie urodziny będzie celebrować wrocławska straż miejska. Powstała 23 września 1991 roku z inicjatywy dotychczasowego prezydenta, Bogdana Zdrojewskiego. Czy przez te lata mieszkańcy są zadowoleni z działań mundurowych? Nie jesteśmy w stanie wierzyć, że ciągłe patrole, kontrolowanie i nękanie ludzi, przykładowo palących papierosa w miejscu publicznym, to rola strażników. Nie ma ich, gdy człowiek potrzebuje pomocy albo odsyłają do policji. Słyszy się codziennie rano w radiu informację o ulicach, przy których zostaną rozmieszczone fotoradary. Wlepianie mandatów za prędkość to chyba pierwszorzędny rytuał, kiedy przychodzą do pracy opowiada z oburzeniem Anna, trzydziestoletnia mieszkanka z Krzyków. Poszkodowanych, zdawałoby się w błahych sytuacjach, we Wrocławiu nie brakuje. Powiększająca się rzesza oponentów rozwija swe skrzydła, tworząc kampanie i protesty, w których domagają się likwidacji straży miejskiej. Na Facebooku mieszkańcy stworzyli grupę pod nazwą Likwidacja Straży Miejskiej we Wrocławiu, udostępniając czytelnikom wszelakie pozycje, ukazujące nieudane, niezrozumiałe, jak i bazujące wyłącznie na korzyściach finansowych, działania prewencyjne. Trzeba przyznać społeczeństwo patronuje bardzo dokładnie każdy ruch strażników, czyhając na ich potknięcie. Incydenty abstrakcyjne Każdego poranka widzi się przy głównych ulicach duety strażników, montujących fotoradary, a w ostatnim czasie ukazały się interesujące zdjęcia w sieci. Przy ulicy Legnickiej w pobliżu przystanku tramwajowego Niedźwiedzia, jeden z internautów zauważył schowanych pomiędzy samochodami wartowników. Byli to strażnicy. Wyczekiwali na moment, kiedy któryś z pieszych przestąpi chodnik i wkroczy na pasy w czasie czerwonego światła sygnalizacji, by ukarać go grzywną. Uzasadniali to swoimi obowiązkami. Prawie każdy z nas zdaje sobie sprawę o konsekwencjach przejścia w chwili zakazu, tym bardziej, jeśli chodzi o Legnicką, a to przecież ruchliwy punkt zwłaszcza rano. Czar goryczy ostatnich miesięcy przelał przypadek mający miejsce 2 kwietnia, tym razem przy ulicy Ruskiej. Przez długie lata widniał tam znak ( nie dotyczy chodnika ) o przyzwoleniu parkowania pojazdów na wydzielonej części chodnika. Zgodnie z przyjętymi w społeczeństwie zasadami, władze miasta winne uprzednio obwieszczać biuletyn odnośnie likwidacji oznaczenia drogowego. Tak się nie stało. Kierowcy, którzy tego dnia pozostawili samochody, spotkali się z przykrą sytuacją. Strażnicy szybko założyli blokady, karząc mandatami winowajców w kwocie stu złotych oraz po jednym punkcie karnym. Sprawa nie została wyjaśniona. Magistrat twierdzi, że nie czynił żadnych kroków, jakoby chciał zlikwidować oznaczenie i umyła od tego ręce. Oficjalnie ustalenia mówią o kradzieży, ale sprawa utknęła, a o żadnych poszukiwaniach sprawców nikt nic nie słyszał. Kierowcy nie mogą się odwołać, gdyż nie ma współwinnych malwersacji, więc mandat muszą uregulować. Internet czy prasa śmieją się, iż sprawiedliwość wraca, a wreszcie przyszła kolej na strażników. Tego samego dnia jeden z funkcjonariuszy spowodował wypadek drogowy przy placu Orląt Lwowskich. Uderzył w nadjeżdżający od strony ulicy Braniborskiej pojazd, blokując ruch komunikacyjny na kilka godzin. Na szczęście nikt nie ucierpiał. Rozdrażnienie dało się we znaki innym kierowcom. Przejeżdżając w pobliżu rozbitego samochodu straży miejskiej otwierali szyby, rzucając obelgami w stronę nadzorców. Strażnik musi i nie może W opinii publicznej długo jeszcze będzie się toczył spór o zakres kompetencji. Wobec artykułu 12 ustawy o strażach gminnych (miejskich) do podstawowych czynności, jakie może wykonać funkcjonariusz należy wylegitymowanie osób w uzasadnionych przypadkach w celu ustalenia tożsamości. Przy okazji ma prawo skontrolować prywatne rzeczy, przeglądając zawartość torebki czy plecaka. Jednak, nawet gdy podejrzany powinien zostać zatrzymany sprawa zgłaszana jest funkcjonariuszom policji, bo takich praw miejscy nie posiadają. Strażnik wobec zachowującego się agresywnie ma przyzwolenie na użycie środków przymusu bezpośredniego i obezwładnienie go, a wtedy oczekuje na przyjazd policyjnego radiowozu. Istotnym przeznaczeniem strażaków miejskich jest dbanie o estetykę miasta, a to zadanie niełatwe, kiedy każdego dnia na ulicach uporczywi handlarze rozkładają swoje targowiska czy właściciele czworonogów nie potrafią sprzątać po swoim pupilu. Strażnik miejski ma w obowiązku pozbawić towaru nielegalnego kupca. Zarekwirowany towar trafia do depozytu, a kupiec bez uprawnień oczekuje Temat numeru na wyrok sądowy. Ciekawym pomysłem wykazano się w Łodzi. Tamtejsze władze nie potrafiły uporać się z konfiskowanymi rzeczami, które miały krótki termin ważności, choćby warzywa oraz owoce. Postanowiono pobrane wkłady wysprzedawać hurtowniom po detalicznych cenach, a zarobione pieniądze oczekiwały na przedsiębiorców. Gdy łódzcy kupcy wygrali proces przeciw strażnikom otrzymywali walutę w zamian za utracony towar. Wrocławianie nieprzychylni W sondzie przeprowadzonej przez portal internetowy www. tuwroclaw.com zapytano o ocenę działalności straży miejskiej w mieście. W wyniku badań ankietowani mieli do wyboru cztery odpowiedzi. Z pośród 125 głosujących najwięcej, bo aż 63,2% ankietowanych zaznaczyło opcję o natychmiastowej likwidacji, 25,6% respondentów uznało, że wrocławskie służby są maszynką do zarabiania pieniędzy, choć nie trudno się zgodzić z tą kwestią. Wąskie grono internautów poparło pogląd głoszący o poprawie troski nad dobrem Dolnoślązaków i wyniosło tylko 10,4%. Docelowe zapytanie tyczyło się wyrażania aprobaty o dobrym spełnianiu wartości przez straż miejską Wrocławia. Odpowiedź zaskakująca 0,8%, czyli tylko jedna osoba.

4 Co się działo w Polsce Co się działo WE WROCŁAWIU kwiecień 2014 Katastrofa prezydenta Bije drogie źródełko Przygotowała: Joanna Heider str 4 Miejsca parkingowe w zamian za......ogródki piwne i stojaki na rowery. Kierowcy narzekają, że sporo stojaków rowerowych powstaje kosztem miejsc parkingowych. Na pl. Kościuszki zniknęło w ten sposób aż 6 miejsc, a w całym centrum miasta zlikwidowanych zostanie co najmniej kilkanaście. Będzie ich mimo wszystko coraz mniej, gdyż kolejne ulice będą przebudowywane jak np. ul. Bogusławskiego oraz Zamkowa. Urzędnicy zapewniają, że rozwiązaniem kłopotów z postojami w tej części miasta będzie parking w Narodowym Forum Muzyki na ponad 600 aut. Tyle że płatny. Ogródki piwne staną na pewno na miejscach parkingowych przy ulicach: Odrzańska 1, Ofiar Oświęcimskich 4, Rzeźnicza 3, Szajnochy 3, Kiełbaśnicza 5, Kotlarska 7, Nożownicza 4, Świętego Antoniego 5, Włodkowica 5. Będą, niestety, kolejne. 15 kwietnia przed 7 rano wydarzył się wypadek spowodowany przez samego Rafała Dutkiewicza. Prezydent Wrocławia przy okazji złamał kilka przepisów jak zakaz wjazdu pojazdów na ul. Świętej Jadwigi czy nieustąpienie pierwszeństwa. Kierowany przez Dutkiewicza terenowy nissan pathfinder uderzył w tramwaj numer 17. Auto skosiło barierki przy budynku i omal nie wjechało w pobliską cukiernię. Pasażerom tramwaju, w tym motorniczemu, nic się nie stało, natomiast sprawca kraksy trafił do szpitala jego życiu nie zagraża bezpieczeństwo, jednak kolizja postawiła na nogi cały Magistrat. Od tamtego zdarzenia władzę praktyczną we Wrocławiu sprawuje czterech wiceprezydentów. Połączenie prawie do Warszawy Mamy nowe połączenie lotnicze z Wrocławia do Warszawy Modlina, które oferują linie lotnicze Ryanair. Przystępne ceny oraz czas lotu, który wynosi jedynie kilkadziesiąt minut od razu zaczęły przyciągać klientów. Do ceny biletu trzeba jeszcze doliczyć koszt przejazdu z Modlina do centrum Warszawy, ale to nadal korzystna propozycja w porównaniu do innych środków transportu. Ceny biletów zaczynają się od 19 zł. Bilet z Modlina do centrum Warszawy kupiony na lotnisku to 30 zł zarezerwowany online 9 zł. Dziewiczy rejs odbył się 2 kwietnia. Tym razem pas startowy w Modlinie okazał się szczelny. Do Wrocławia nie dojechał 1 kwietnia okazał się mało żartobliwym dniem dla młodocianego uciekiniera z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Nysie. Tego dnia 16-latek postanowił przedostać się pociągiem do Wrocławia. Te plany pokrzyżował chłopakowi obchód patrolu Służby Ochrony Kolei. Na widok SOK-istów, uciekinier zaczął się dziwnie zachowywać. W trakcie legitymowania przyznał się, że kilka dni temu samowolnie oddalił się z ośrodka wychowawczego w Nysie. Po przyjeździe pociągu do stacji Wrocław Główny ujętego 16-latka przekazano do Kolejowego Komisariatu Policji we Wrocławiu, gdzie dyżurny potwierdził, iż nieletni jest poszukiwany przez Komendę Powiatową Policji w Nysie. Wiosna szybciej 4 kwietnia powrócił do życia najbardziej współczesny z pomników zlokalizowanych na wrocławskim Rynku. Mowa o konstrukcji szklano-kamienno-wodnej, czyli fontannie, która największą frajdę sprawia dzieciom i gołębiom. Starsi, szczególnie ci z wyostrzonym zmysłem estetycznym, są podzieleni. Dla wielu to wciąż bardzo kosztowna dekoracja (koszt 2,5 mln, roczne utrzymanie ok. 80 tys. zł) zwana popularnie Zdrojem od nazwiska ówczesnego prezydenta miasta Bogdana Zdrojewskiego. Nieco wcześniej wystrzeliła fontanna na pl. Orląt Lwowskich, ożywiając tę część miasta pod nieobecność ruchu kolejowego na Dworcu Świebodzkim. Rowery miejskie nie dla wrocławian Można z nich już korzystać od początku kwietnia. Magistrat przeznaczył na to zadanie 500 tys. zł, a firma Nextbike wygrała przetarg i zapewnia uruchomienie 17 stacji wytypowanych przez miasto ze 140 rowerami. W poprzednim sezonie jednoślady wypożyczono 175 tys. razy, a przez 3 lata dokonano w sumie prawie 450 tys. wypożyczeń. W systemie jest zarejestrowanych 50 tys. użytkowników, z czego tylko 8 proc. to wrocławianie. Pierwsze 20 minut przejazdu jest bezpłatne i ponad 80 proc. wypożyczeń mieściło się w tej taryfie. Za pierwszą godzinę opłata wynosi 2 złote, a za kolejną 4 zł. Wrocław Główny w plecy Wrocławski dworzec główny stracił w zeszłym roku 7,2 mln zł przez niewykorzystane powierzchnie komercyjne. Jest tak w dużej mierze dlatego, że obiekt jest zabytkiem, przez co oferta nie każdego najemcy spełnia wytyczne konserwatora lub spółki PKP. Został wyremontowany na Euro 2012 za ponad 360 mln zł. W 2012 r. wynajmowano zaledwie jedną trzecią jego powierzchni komercyjnej, w marcu tego roku 38 proc. Lokale najczęściej wynajmują sklepy i sieciowe restauracje. Prawo zabrania jednak sprzedaży alkoholu na dworcach kolejowych, zatem restauratorzy często rezygnują z wynajmu. W zeszłym roku najlepiej zarabiającym dworcem była Warszawa Centralna. Zarobiła 10,3 mln zł. Grillowanie na Stadionie Miejskim? Nadodrze w rękach mieszkańców W kwietniu odbył się cykl spotkań, na których był omawiany projekt przebudowy skweru u zbiegu ulic Jedności Narodowej, Ołbińskiej i Henryka Pobożnego. Do spotkań tych urzędnicy zaprosili mieszkańców osiedla, którzy decydowali o zmianach na Nadodrzu. Chcemy, aby mieszkańcy mieli wpływ na to, jak będzie wyglądała okolica w ich sąsiedztwie mówiła Ewa Mazur, rzecznik prasowa Zarządu Dróg i Utrzymania Miasta. Jednym z tematów było również ograniczenie ruchu samochodowego na tym osiedlu. Ostatnie ze spotkań odbędzie się w 20 maja w auli klasztoru ojców Karmelitów Bosych przy ul. Ołbińskiej 1. Barometr Jakości Życia Mieszkańców Naukowcy z Instytutu Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego i specjaliści instytutu badania rynku i opinii MANDS opracowali kompleksowe narzędzie mierzące różne obszary życia, takie jak edukacja, finanse, zdrowie, infrastruktura, środowisko, rynek pracy czy kontakty międzyludzkie. Jak działa? Podstawą jest badanie ankietowe. Uzyskane odpowiedzi trafiają do bazy danych. Ta importowana do specjalnego oprogramowania jest interpretowana skomplikowanym algorytmem. Wyniki uzupełnia się danymi np. z Głównego Urzędu Statystycznego, by uzyskać dokładne i rzetelne wskaźniki badanych obszarów. Dzięki temu mieszkańcy mogą pośrednio wpływać na sprawy publiczne, wskazywać błędy oraz reagować na pojawiające się problemy. Dzieło wrocławskich naukowców i badaczy jest jedynym w Polsce, tak wszechstronnym narzędziem badania jakości życia. Derby nudne, ale na plus 26 kwietnia Śląsk Wrocław skromnie pokonał Zagłębie Lubin 1:0 w sobotnim meczu 31. kolejki T-ME. Upragnioną bramkę zdobył na dwie minuty przed końcem regulaminowego czasu gry Portugalczyk Marco Paixao. Derbowe spotkanie, choć zakończone z korzyścią dla gospodarzy, przebiegło w atmosferze walki, z której niewiele wynikało. Na trybunach pojawiło się nieco ponad 11 tys. kibiców. To zaledwie jedna czwarta tego, co jest w stanie pomieścić Stadion Miejski. Jeśli Śląsk spadnie do I ligi, będzie dysponował największym obiektem na zapleczu Ekstraklasy. Ponieważ tegoroczna zima przeszła bez echa, a pługi tylko zdawkowo pojawiały się na wrocławskich ulicach, uwagę wszystkich mieszkańców przykuwała wiosna, która w roku 2014 wyjątkowo wcześnie zawitała nad Odrą, już w marcu okwiecając krokusami już tramwajowe pętle i skwery. Na początku kwietnia Wrocław praktycznie utonął w zieleni, a 3 dnia miesiąca po zmierzchu nad miastem przeszła niespotykana w tym okresie burza. Malo spotykane były również temperatury, śmiało przekraczające 20 stopni na plusie. Ale jak anomalia, to anomalia. A raczej pod stadionem, bo od 19 kwietnia na łące obok areny można codziennie piec kiełbaski, pod warunkiem, że nie będzie temu towarzyszył alkohol. Ten natomiast można spożywać na esplanadzie stadionu - Grill Barze Stadion. Z grill baru można zejść na grillowisko. Stadionowe grillowanie będzie czynne 7 dni w tygodniu, natomiast bar czynny będzie w każdy weekend w godz W dniach meczowych otwarty będzie na 2 godziny przed rozpoczęciem meczu i zamykany 2 godziny po zakończeniu meczu i będzie można wejść do niego tylko z biletem. Czy znajdą się amatorzy na takowe bezalkoholowe biesiadowania?

5 str 5 Co się działo W POLSCE kwiecień 2014 Powody bezrobocia Aktywne poszukiwanie pracy na Opolszczyźnie wysyłanie ofert czy poszukiwanie wakatów to domena 44 proc. badanych bezrobotnych. Z tych samych badań wynika, że w ogóle zaledwie 8 proc. firm w woj. opolskim zgłasza urzędom pracy tzw. popyt na pracę. Wśród przyczyn, które bezrobotni wskazywali jako powody nie szukania pracy, były ich problemy zdrowotne, zniechęcenie do nieustannego poszukiwania pracy, konieczność opieki nad osobami zależnymi, czyli np. dziećmi czy bliskimi. Część przyznała też, że musiałoby zrezygnować z aktualnie wykonywanej pracy, co jest tożsame z wykonywaniem jej w szarej strefie komentował wyniki badań Maciej Filipowicz z Opolskiego Obserwatorium Rynku Pracy przy Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Opolu. Czarno na rynku pracy Według ostatniej ekspertyzy Państwowej Inspekcji Pracy połowa firm w Polsce naruszała w 2013 r. przepisy o legalności zatrudnienia. Najwięcej przypadków kontrolerzy odnotowali na Śląsku i Pomorzu. 1/5 pracodawców łamało zaś prawo w najbardziej kluczowych kwestiach: zatrudniało bez umowy czy nie zgłaszało pracowników do ZUS. Najwięcej przypadków zatrudnienia na czarno było w opiece zdrowotnej i pomocy społecznej. Koniec budek telefonicznych Pojawienie się telefonów komórkowych zdecydowanie przyczyniło się do kryzysu na rynku budek telefonicznych, które jeszcze w 1999 r. przynosiły TP S.A. ok. 400 mln zł zysku. Niestety, w 2011 r. już tylko 11 mln zł., a dziś Orange (ta nazwa zastąpiła TP) już nawet nie podaje ile zarabia na takich aparatach. Rzecznik tej firmy przyznaje, że obecnie utrzymywanych jest jedynie 13 tys. aparatów. W lutym zapowiedział, że w najbliższym czasie chce zlikwidować kolejnych 5 tys. najbardziej nierentownych z nich, gdyż okazuje się, że aż 95 proc. Polaków nie ma żadnej potrzeby by korzystać z budek telefonicznych. Co się działo w Polsce Co się działo W GOSPODARCE kwiecień 2014 Dobry czas na kredyt Z marcowego raportu Invigo wynika, że osoby zarabiające średnią krajową mogą liczyć na ponad 244 tys. zł kredytu. Najbardziej atrakcyjne warunki oferują m.in. PKO BP, Pekao SA, Citi Handlowy, Alior Bank i Eurobank w przypadku kredytów udzielanych na 80 % wartości nieruchomości. Z rynku praktycznie zniknęły już kredyty walutowe, już dziś kredyty złotowe to 98 proc. wszystkich udzielanych kredytów. Według ekonomistów, pierwsza podwyżka kosztu pieniądza będzie miała miejsce dopiero za rok, bo inflacja w najbliższych miesiącach powinna pozostać niska. Kolejowo za Kazachstanem PKP PLK planuje wydać w tym roku 7,3 mld zł na modernizację kolei. Za te pieniądze spółka planuje zmodernizować 1,5 tys. km torów. Jednak mimo ogromnych środków unijnych, Polska pod tym względem wypada bardzo słabo Według Globalnego Raportu Konkurencyjności przygotowywanego przez Światowe Forum Ekonomiczne nasza infrastruktura kolejowa zajmuje 79. miejsce wśród 144 krajów świata. Wyprzedzają nas m.in. Kazachstan, Namibia i Rwanda, a także większość krajów europejskich. Prace, które mają zakończyć się w tym roku to kontrakt na modernizację odcinka Działdowo-Malbork oraz Prószków-Grodzisk Mazowiecki. Pozostałe zakontraktowane w tym roku mają termin zakończenia wyznaczony na koniec 2015 r i początek 2016 r. Piractwo czy walka z wiatrakami? Z raportu przygotowanego przez PwC Polska na zlecenie Stowarzyszenia Sygnał pt.: Analiza wpływu zjawiska piractwa treści wideo na gospodarkę w Polsce wynika, że 7,5 mln Polaków regularnie ogląda treści wideo w Internecie z nielegalnych źródeł. Między 400 a 500 milionów wynosiła liczba odtworzeń filmów z nielegalnych źródeł w 2013 r. To ponad 12 razy więcej niż liczba sprzedanych w tym czasie biletów do kina. Z kolei na mln PLN oszacowano straty w postaci mniejszego PKB w 2013 r. w wyniku piractwa treści wideo. Rachunek za Wielkanoc Z badań Payback Opinion Poll wynika, że w tym roku postawiliśmy na rozsądne przedświąteczne zakupy i wydaliśmy na nie około 500 zł. Prawie 3/4 Polaków zadeklarowało wydatki świąteczne na poziomie podobnym do tego z zeszłego roku. Na liście zakupów oprócz produktów spożywczych znalazły się środki czystości niezbędne do porządków w domu, samochodzie oraz ogrodzie. Oprócz najbardziej potrzebnych produktów polscy konsumenci kupowali kwiaty, słodycze ze świątecznych edycji, a także akcesoria do dekoracji pisanek. Według badanych okres świąt to przede wszystkim czas dla rodziny. Duże znaczenie ma dla nas tradycja oraz aspekt religijny. Potrawy przygotowaliśmy sami, a świąteczne dni spędziliśmy w gronie większym niż 5 osób.

6 Miasto str 6 Kłody pod nogi Adam Włodarczyk...W żar epoki nie użyczy wam chłodu żaden schron, żaden beton... Słowa piosenki Jonasza Kofty, najwyraźniej nie są znane włodarzom Wrocławia, skoro pojęli decyzję o wycince drzew wokół dworca PKS. Bezcenne dęby, wierzby i akacje przetrwały nawałnice II wojny światowej Szalone pomysły architektów okresu PRLu, niestety nie oparły się miażdżącej sile kapitalizmu. Piękny drzewostan przegrał z mocą mamony. Wystarczy przejrzeć kilka archiwalnych zdjęć, dowolnego miasta, by zauważyć subtelną, acz znaczącą różnicę pomiędzy obecnym wyglądem a tym sprzed lat. Naturalnie początkowo dostrzegamy odmienną zabudowę, nieistniejące miejsca, zaskakujące stroje mieszkańców. Przyjrzyjmy się bliżej, porównajmy, czego jeszcze teraz brak? Na co zwracali uwagę dawni planiści, a wydają się zapominać, lub lekceważyć obecni? Na dawnych fotografiach ulice obsadzone są drzewami! Zielono mi Zieleń była tak samo ważna jak budynki i drogi. Wszędzie zakładano skwery, parki, klomby, aleje, ku uciesze mieszkańców i dla ozdoby miasta. Dziś wydaje się to być wyłącznie romantyczną Mało kto wie i jeszcze mniej pamięta, że w miejscu dzisiejszych peronów i budynku dworca PKS przed wojną, w otoczeniu bujnego parku, stał piękny, urokliwy neogotycki ( r.) kościół pw. Zbawiciela. mrzonką. Zieleń dla miast jest nie tylko dekoracją. To miejsca gromadzące ludzi. Wystarczy w letnie dni obserwować skwery czy parki, pełne wtedy gwaru i tłoczne od spragnionych kontaktu z naturą ludzi. Oni potrzebują obcować z zielenią, pośród betonowej pustyni. Drzewa i inna roślinność dodatkowo oczyszcza skażone smogiem, miejskie powietrze. W zaroślach ma szanse rozwinąć się fauna, rzadziej spotykana w miastach. W końcu nie muszą one kojarzyć się wyłącznie ze szczurami i bezdomnymi pasami. Pod drzewami możemy schronić się w czasie Uwolnić przedsiębiorczość Polaków deszczu (nie burzy!), znaleźć kryjówkę przed palącym słońcem, wypocząć w jego cieniu w niedzielne popołudnie. Osiedlowe trawniki są jedyną ostoją natury między blokami, to tutaj dzieci grają w piłkę, emeryci wypoczywają na ławkach, a zwierzęta domowe mogą wybiegać się do woli! Rośliny urozmaicają mikroklimat, wzbogacają atmosferę w tlen, tak potrzebny w zatrutym powietrzu. Podnosząc wilgotność powietrza i zmniejszając dobowe wahania temperatury a także jonizując korzystnie powietrze i wydzielając bakteriobójcze fitoncydy flora okazuje się być konieczna do rozwoju i życia, zwłaszcza w dużych ośrodkach miejskich. Drzewa pełnią kluczową rolę w architekturze miast. Stanowią istotny element w krajobrazie, komponują się z bryłą i kolorystyką okolicznych budynków, tworzą barwne plamy w strukturze zabudowy. Pomiędzy ciasną zabudową ściany zieleni ograniczają rozpraszanie hałasu, osuszają grunty, co nie jest bez znaczenia, zwłaszcza w miastach cyklicznie bo- rykających się z problemami powodzi. Zadaniem architektów krajobrazu, jest umiejętne zharmonizowanie budynków z architekturą i terenami zielonymi. Starannie zadbana bryła drzew i układ zieleni jest niezbędnym elementem planu zagospodarowanie przestrzennego miast. Niestety opieka nad nimi najczęściej ogranicza się do radykalnego skracania konarów, lub usunięcia całych drzew. Pretekstów jest wiele, decydenci na siłę dopatrują się znamion choroby, pasożytów, próchnicy, osunięć terenu, zagrożenia dla mieszkańców, ruchu drogowego lub architektury. Wrocław ze swoim magistratem plasuje się na czele niechlubnej listy miast, w których masowo dochodzi do wycinki drzew. Szerokim echem odbiła się sprawa usunięcia grupy wiekowych dębów i platanów z placu przed dworcem PKS, a także niepokojąca od niedawna mieszkańców, masowa wycinka wzdłuż brzegów Odry. Autobusy nad kościołem Mało kto wie i jeszcze mniej Z listy nr 7 kandyduje do Parlamentu Europejskiego, związany od narodzin z Wrocławiem, Robert Jarosław Iwaszkiewicz. Joanna Heider pyta go o plany dotyczące Wrocławia oraz jego mieszkańców. Jakie ma Pan plany i co zamierza Pan zrobić dla Wrocławia i jego mieszkańców, jeśli Pan wygra? Chcę dążyć do tego, aby program Nowej Prawicy dotyczący polityki regionalnej szedł w kierunku decentralizacji władzy i wzmocnieniu kompetencji samorządów lokalnych. Uważam, że to regiony powinny decydować o sobie, definiować cele oraz wprowadzać je w życie społeczności lokalnej. Zwiększenie autonomii regionów wpłynie pozytywnie na ich rozwój, a obniżenie danin na rzecz Państwa i Brukseli spowoduje, że więcej pieniędzy zostanie wykorzystanych na miejscu. Nie zgadzam się z tym, że Warszawa czy Bruksela decydują, co jest ważne dla Wrocławia, ogólnie dla Dolnego Śląska. Dotacje, które stamtąd płyną, są z reguły źle lokowane, psują rynek, wpływają demoralizująco na przedsiębiorców i korupcyjnie na urzędników. Przede wszystkim, mają znaczenie dla wzrostu cen towarów i usług, a co za tym idzie podniesienie kosztów utrzymania. Jakie są cele i zamierzenia Nowej Prawicy i jakie są Pana cele? Chciałbym pokazać, że Polska, na którą mówią zielona wyspa, jest okupiona potężnym długiem publicznym, że bogactwo bierze się z pracy, a nie z dotacji, że uwolnienie przedsiębiorczości Polaków polega na wolnym rynku i swobodzie działalności gospodarczej. Myśli Pan, że uda Wam się wejść do Parlamentu? Otrzymanie kilku mandatów w europarlamencie pozwoliłoby Nowej Prawicy Janusza Korwin-Mikke na pokazanie Polakom i nie tylko inne poglądy na rządzenie Polską, które są radykalnie różne od obecnie stosowanych. Większość prawa polskiego powstaje w Brukseli i eurodeputowani mają wpływ na decyzje tam podejmowane. W przeciwieństwie do Polaków. Liczę na to, że partie uniosceptyczne będą reprezentowane w europarlamencie w takiej ilości, by móc skutecznie ograniczać i krytykować niewłaściwe, a często absurdalne działania ugrupowań lewicowych. W jaki sposób próbujecie dotrzeć do wyborców? Prezentowanie swojego programu masowemu odbiorcy nie jest niestety możliwe, gdyż Nowa Prawica nie jest zapraszana przez główne media krajowe. Nie ma też dofinansowania z budżetu państwa na takie działania. Nowa Prawica do tej pory była partią poza głównym nurtem polityki. 25 maja zapraszam na wybory do Parlamentu Europejskiego ludzi mądrych, inteligentnych i świadomych. Ci, którzy głosują emocjami, pod wpływem chwili czy na celebrytę znanego z tego, że jest znany - niech lepiej zostaną w domu.

7 str 7 Miasto pamięta, że w miejscu dzisiejszych peronów i budynku dworca PKS przed wojną, w otoczeniu bujnego parku, stał piękny, urokliwy neogotycki ( r.) kościół pw. Zbawiciela. Była to świątynia nie byle jaka, bo słynęła spośród kościołów Wrocławia jako największy zbór ewangelicki w mieście. Kościół zachował się w dobrym stanie jeszcze po wojnie, ale podzielił los tysięcy wrocławskich zabytków, okazał się zbyt niemiecki i musiał zniknąć. Dziś mamy niepowtarzalną, a może ostatnią okazję zobaczyć fundamenty tej budowli, w związku z planowaną budową centrum handlowego i nowego budynku dworca, rozpoczęto prace ziemne, które odsłoniły resztki przeszłości. Oczywiście można je zobaczyć wyłącznie ukradkiem wpatrując się w prześwity ogrodzenia budowy. W ramach przygotowań pod nową inwestycję bezmyślnie usunięto pozostałości po wspomnianym przykościelnym parku, zwanym małpim gajem. Wiele emocji wzbudziły okoliczności podjęcia decyzji o usunięciu dorodnych dębów. Mocno podejrzany wydaje się zaskakujący zbieg okoliczności pomiędzy terminem tej decyzji, a uchwaleniem planu zagospodarowania właśnie dla omawianej działki. Drzewa usunięto już po uchwaleniu, lecz jeszcze przed uprawomocnieniem planu. Mieszkańcy wystosowali do ratusza pismo protestacyjne, w którym sprzeciwiają się nieuzasadnionej likwidacji drzew i wyrażają zaniepokojenie oraz oburzenie przebiegiem spraw. W trakcie zbierania informacji potrzebnych do napisania protestu, wyszło na jaw, że decyzję i pozwolenia na wycięcie podjęto już w styczniu 2013 roku. Ponownie urzędnicy umyją ręce, twierdząc że przecież chcieli chronić drzewa, ale procedury i przepisy są, jakie są i niestety procesów urzędniczych nie da się przyspieszyć. Jednogłośny wybór Drzewa wycięto, co jest nieodwracalną stratą. Nie ma możliwości zadośćuczynienia, bo nawet nowe nasadzenia wymagają dziesięcioleci, by przywrócić stan sprzed fatalnej decyzji. Okaleczono bezpowrotnie tę część miasta. Karygodne jest też traktowanie obywateli wbrew zasadom demokracji. Przeprowadzono konsultacje społeczne, mające na celu ustalić nastroje obywateli w sprawie zachowania terenów zielonych w tej okolicy. Wyniki były jednoznaczne, wszyscy opowiedzieli się za ich zachowaniem. Wnioski zostały odrzucone, z powodu posiadania przez inwestora zezwolenia na wycinkę. Czy to nie szczyt hipokryzji i ignorancji, pytać mieszkańców o zdanie, wiedząc że nie mają nic do powiedzenia? By kontynuować mit o Wrocławiu, jako mieście życzliwości, organizuje się pseudo referenda, dając ludziom złudzenie uczestnictwa w decyzjach o kształcie miasta. W tym samym czasie kolejny biznesmen z wypchanym portfelem robi co mu się podoba, bo wpycha do kieszeni kolejnych urzędników gotówkę. Na dodatek mieszkańcom mydli się oczy oficjalnymi deklaracjami o ochronie terenów zielonych, naturalnej wymianie drzewostanu, podobno niezbędnych ze względów bezpieczeństwa, sanitarnych i koniecznych pod względem determinacji rozwoju miasta. Podobno PKP zobowiązało się do nasadzenia nowych 1500 drzew w miejsce tych usuniętych. Prezydent Dudkiewicz w odpowiedzi na protesty mieszkańców wystosował oficjalne oświadczenie, w którym zapewnia o swoim szacunku do drzew i trosce o tereny zielone Wrocławia. Wspomina o liczbie nowych nasadzeń, w okresie ostatnich trzech lat. Jednak czy naprawdę nie można było ocalić tych ponad stuletnich okazów w okolicy dworca? W miarę logiczne wydają się tłumaczenia co do drzew wyciętych wzdłuż Odry w ramach modernizacji wrocławskiego węzła wodnego, choć i te można bez problemu obalić. Każda ze stron ma swoje argumenty i niebezpiecznie jest oceniać kogokolwiek, nie poznawszy racji każdej z nich. Starając się być obiektywnym nie da się nie zauważyć, ze całą sprawę można było załatwić zgoła inaczej. Wystarczyło już na etapie projektu uwzględnić lokalizację drzew i zachować najcenniejsze okazy, wkomponowując je w zarys i konstrukcję przyszłej budowli. To rozwiązania doskonale znane w innych krajach. U nas najwidoczniej architektom i urzędnikom bliżej do rozbójniczych metod rodem z wieków ciemnych niż do europejskich standardów. Niewłaściwe decyzje, jak ta wspomniana, w przededniu wyborów samorządowych to rzucanie sobie kłód pod nogi i podcinanie gałęzi na której się siedzi.

8 Miasto Wrocławski patos str 8 idei i masy Wrocław wczoraj i dziś Arleta Ciarczyńska Był rok W prasie coraz częściej pisano, że brak terenów wystawowych może sprowadzić Wrocław do roli miasta prowincjonalnego. Ambicje władz miejskich wzrosły, gdy w 1911 r. w Poznaniu odbyła się I Wystawa Wschodnioniemiecka, a większość wystawców pochodziła ze Śląska. Wrocławska rada miejska przygotowała projekt zbudowania dużej hali o powierzchni 6 tys. m², w której odbywać mogłyby się różne wystawy i zgromadzenia. Jednocześnie miał zostać rozbudowany Ogród Zoologiczny oraz powstać restauracja na 4 tys. osób! Ponadto radni chcieli jakoś uczcić 1813 r. - zwycięstwo nad Napoleonem i wydanie we Wrocławiu odezwy Do mojego ludu króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III. Ostatecznie na specjalnym posiedzeniu rady miejskiej 24 października 1910 r. burmistrz Georg Bender zobowiązał się do przekazania pod przyszłą Wystawę Stulecia terenów po dawnym torze wyścigów konnych i zbudowania tam masywnej hali, w której mogłyby się w przyszłości odbywać turnieje sportowe i śpiewacze. Jak tort albo gazownia Po raz pierwszy projekt Hali Stulecia Max Berg zaprezentował na początku stycznia 1911 r. podczas posiedzenia Breslauer Verein zur Hebung des Fremdenverkehrs, organizatora Dni Wrocławia. Później przekonywał do niego na różnych spotkaniach branżowych. Rada miejska dała Bergowi pół roku na sporządzenie kosztorysu. Ostateczny projekt wpłynął do rady miejskiej 18 czerwca - jego realizację wyceniono na 1,9 mln marek. W kolejnych dniach odbyło się wiele dyskusji nad sensownością budowy hali: czy nie będzie stanowiła zbyt dużego obciążenia finansowego dla miasta, czy kopuła o tak dużej rozpiętości nie zawali się. Podważano wreszcie wartość estetyczną hali, porównywanej do tortu, pudła na kapelusze czy gazowni. Podczas odczytu dla Stowarzyszenia Przedmieścia Szczytnickiego (Ortsvereins der Scheitniger Vorstadt) w czerwcu 1911 r. Max Berg powiedział, że konstrukcja Hali ma być wykonana z żelazobetonu, natomiast ściany ze szkła. Użycie żelazobetonu tłumaczył względami bezpieczeństwa pożarowego. Wielkość kopuły uzasadniał z kolei wymiarami Panteonu (średnica 44 m), licząc na ambicje wrocławian i Ślązaków, uznawanych za mieszkańców terenów gorzej rozwiniętych cywilizacyjnie. Decyzję o przyjęciu projektu rada miejska podjęła 28 czerwca 1911 r., przeznaczając na inwestycję 1,8 mln marek. Zaszczytne trybuny Hala została wybudowana na planie czteroliścia (tzw. tetrakonchosu). Na dwóch prostopadłych osiach (zachód-wschód, północ- -południe) usytuowano wejścia do budynku. Prowadzą one do holów rozmieszczonych na planie prostokąta; wyjątkiem jest hol wejścia głównego, założony na planie elipsy. Konstrukcja hali została podzielona na dwie niezależne części - podstawę o wysokości 16,7 m oraz żebrową kopułę (o średnicy 65 m w dolnej części i 14,4 m w górnej części). Kopułę wieńczy tzw. latarnia w formie małej przeszklonej kopuły, oświetlona niewidocznymi od wewnątrz oknami bocznymi i luksferami dachowymi. Konstrukcja kopuły waży około 1200 t. Początkowo beton miał bardziej piaskowy i ciepły odcień, dzięki czemu kontrastował ze stolarką okien i drzwi w kolorze rdzawoczerwonym. Obejście dzieli się na trakt wewnętrzny (służący do przemieszczania się) oraz zewnętrzny (w którym znajdują się 4 pomieszczenia). Dodatkowo hol głównego wejścia liczy 2 kondygnacje; na piętrze znajduje się sala przyjęć (dawniej - cesarska). W maju 1911 r. rozpoczęto przygotowania do budowy, w lipcu - badania gruntu. Głównym wykonawcą została drezdeńska firma Dyckerhoff & Widmann, zaś obejście miała zbudować wrocławska Lolat AG. Na placu budowy zainstalowano stanowiska do wytwarzania betonu i żwiru oraz tartak. Prace prowadzono przez cały 1912 r., w grudniu budynek był gotowy w stanie surowym. Wtedy też firma Dyckerhoff Hala została wybudowana na planie czteroliścia (tzw. tetrakonchosu). Na dwóch prostopadłych osiach (zachód-wschód, północ-południe) usytuowano wejścia do budynku. & Widmann uroczyście przekazała go miastu. Obawy nie bez podstaw Najwięcej wątpliwości wzbudzała dekonstrukcja rusztowań - nawet fachowcy obawiali się zawalenia budynku. Max Berg poprosił przechodnia, aby za opłatą pomógł mu odkręcić jedną ze śrub z szalunku, zapewniając, że budynek się nie zawali. Dopiero kiedy udało się to zrobić, robotnicy przystąpili do dalszej pracy. Trudno się dziwić tym obawom, skoro na budowie hali fabryki maszyn w Norymberdze (prowadzonej również przez firmę Dyckerhoff & Widmann) zawaliły się rusztowania, a Berg od razu napisał artykuł, w którym wyjaśniał, dlaczego taki wypadek nie może się zdarzyć. Ponadto dokonano czterech obliczeń statycznych. Budowlańcy wykazali się niezwykłą dbałością o jakość stosowanych materiałów: beton produkowano ze specjalnego cementu z opolskiej cementowni Silesia, do jego zbrojenia wykorzystano stal lepszej jakości (zamiast zwykłej stali budowlanej); wykonywano próby na łamliwość i rozerwanie stalowych prętów oraz twardnienia betonu - jego wytrzymałość miała być 6 razy większa niż wynikałoby to z wymagań statycznych. Max Berg zaproponował władzom miejskim wykonanie dużych organów do hali. Umieszczono je we wschodniej absydzie - w 1913 r. był to największy instrument muzyczny na świecie, budowano je przez 10 miesięcy. Można było na nich grać bez dodatkowego zasilania przez 8 godzin (wystarczały specjalne akumulatory). Dotrwały do 1945 r., kiedy je zdemontowano (część piszczałek oraz stół gry obecnie znajdują się w organach katedry, a pozostałe w organach radiowej sali koncertowej). Problemem jednak okazała się akustyka, co wynikało zarówno z charakteru wnętrza (kopuły wywołują pogłos), jak i zastosowanego budulca. Nie pomogło nawet wspomniane wcześniej zastosowanie obić korkowych. Z wielką pompą Budowa Hali Stulecia została sfinansowana z budżetu miasta, mimo prób pozyskania środków m.in. państwowych. To zresztą z braku funduszy Hala jest tak skromnie ozdobiona - Max Berg planował bowiem zastosować wewnątrz budynku polichromie, rzeźby i witraże. Tak czy inaczej, monumentalna Hala świetnie komponowała się z równie monumentalnymi wydarzeniami. 20 maja 1913 r. urządzono w niej uroczyste otwarcie Wystawy Stulecia. Wziął w nim udział następca tronu cesarskiego książę Fryderyk Wilhelm z żoną; ponadto zgromadziło się ponad 5 tys. osób. Pod koniec sierpnia Wystawę zaszczycił sam cesarz. Za główne wydarzenie natomiast należy uznać inscenizację dramatu Georga Hauptmanna Festspiel in deutsche Reimen (o wojnie wyzwoleńczej). Na premierę przybyło ponad 6 tys. osób, wśród nich mieszkańcy Berlina i innych niemieckich miast. Ciekawostką jest fakt, że po 11 przedstawieniu - mimo kontraktu na 15 - sztuka została zdjęta ze sceny. Pojawiły się zarzuty m.in. o brak patriotyzmu autora czy nieobiektywne przedstawienie wydarzeń historycznych. Ponadto w czasie Wystawy w Hali wykonano Symfonię Tysiąca Mahlera. Max Reinhardt z kolei wystawił widowisko Das Mirakel - z udziałem chóru i 2 tys. artystów. Największe kino Po zakończeniu Wystawy Stulecia tereny wokół Hali nie były zbyt często wykorzystywane. Część budynków zdemontowano. Max Berg (a później jego następca, Richard Konwiarz) tworzył plany zagospodarowania tego miejsca, przewidując m.in. hotel, Dom Narodów, halę targową, halę wystawową przemysłu tekstylnego, rzemiosła czy salę koncertową. W tym czasie w Hali Stulecia odbywały się przede wszystkim zawody sporto- we i przedstawienia cyrkowe. Tereny Wystawowe w dość dobrym stanie przetrwały II wojnę światową - powojenne zmiany sprowadziły się do usunięcia z portyku głównego wejścia rzeźby i napisu fundacyjnego. Zmieniono także nazwę budynku na Halę Ludową. Tereny Wystawowe oraz Hala mogły zostać wykorzystane do organizacji Wystawy Ziem Odzyskanych (1948 r.). Wówczas to w centrum atrium usytuowano 100-metrową stalową wieżę, Iglicę. W sierpniu 1948 r. w Hali odbył się Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju. W latach 60. tereny te zostały nieco zapomniane i zatraciły swoją funkcję wystawienniczą, dopiero w latach 80. Hala znów stała się miejscem imprez sportowych, targowych czy estradowych. Usytuowano w niej nawet kino z największą w kraju salą. W 1988 r. Komisja Urbanistyki i Architektury Polskiej Akademii Nauk ufundowała tablicę (obok głównego portyku) - W 75-lecie Hali Ludowej Maxowi Bergowi - architekci polscy. W połowie lat 90., w związku z planami zorganizowania w Hali Kongresu Eucharystycznego, budowlę (zwłaszcza amfiteatr nie spełniający warunków bezpieczeństwa przeciwpożarowego) poddano remontowi. Hala Stulecia podlega ochronie konserwatorskiej od 24 kwietnia 1962 r. (data wpisu do rejestru zabytków), natomiast 13 lipca 2006 r. została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Autorka prowadzi blog miejski

9 str 9 Epizod Heinricha Harrera Grzegorz Pietrzak Pewnego lipcowego dnia 1938 roku na Stadionie Olimpijskim uniosła się ogromna wrzawa. Kilkaset tysięcy gardeł zaczęło skandować Ein Volk, Ein Reich, Ein Fuhrer!. Tłum Niemców choć na chwilę chciał poczuć swą potęgę i niezwyciężoność. Rytm okrzyków wybijały setki maszerujących butów, wokół powiewały flagi ze swastykami i błyskawicami. Aż do wizyty papieża w 1983 roku nikt na Dolnym Śląsku nie widział aż tylu ludzi zgromadzonych w jednym miejscu. Wszystko to za sprawą Deutsches Turn- und Sportfest, czyli Wielkoniemieckiego Święta Sportu i Gimnastyki. Święto to doskonale wpisywało się w politykę krzewienia tężyzny fizycznej promowaną przez III Rzeszę. Organizowano je regularnie od 1860 roku, jako formę wewnątrzpaństwowej olimpiady. Nie miało sobie równych w rozmachu i liczbie gości. Sport od zawsze wiązał się z polityką, totalitarne reżimy zaś bardzo szybko zauważyły, że kształtując siłę i charakter obywateli, wzmac- niają potęgę narodu. Nazistowskie organizacje sportowe chętnie wykorzystywały ducha rywalizacji jako zakamuflowaną formę rasizmu, pogardy do słabszego wroga. Przy okazji wrocławskiego Turnfest specjaliści od propagandy urządzili z ogromnym rozmachem polityczny spektakl. Spotkało się tu bowiem kilka niezwykłych okoliczności, zwiastujących zdarzenia kluczowe dla losów Europy. Machina propagandy Przede wszystkim z wielką pompą przywitano delegację Niemców z Czechosłowacji, donośnie wysuwając tym samym pretensje do ziem sudeckich. Wrocław, jako miasto położone blisko południowej granicy, wydawał się być idealną areną do tego typu międzynarodowych rozgrywek. Członkowie Sudeckiego Związku Gimnastycznego, w jednakowych mundurach i czapkach myśliwskich, dumnie przemaszerowali przez miasto, uroczyście witani przez rozentuzjazmowany tłum. Wyreżyserowane przez propagandę przedstawienie miało zyskać przychylność ówczesnych wrocławian do agresji na Czechosłowację. W ten sposób naziści małymi krokami zdobywali poparcie dla swoich ambicji terytorialnych. Drugą z politycznych okoliczności był przeprowadzony dwa miesiące wcześniej anschluss Austrii. W celu jego uczczenia zaproszono do Breslau czwórkę alpinistów, którzy dokonali nadludzkiego wręcz wyczynu. W owym czasie III Rzesza pilnie potrzebowała narodowych bohaterów, którzy w społecznej świadomości świadczyliby o potędze rasy aryjskiej. W 1938 r. dwójka Niemców i dwójka Austriaków postanowiła zdobyć wieczną sławę poprzez pokonanie północnej ściany góry Eiger w szwajcarskich Alpach. Owa Ściana Śmierci kosztowała życie wielu śmiałków, stanowiła ostatni niezdobyty górski bastion zachodniej Europy. Heinrich Harrer, Fritz Kasparek, Anderl Heckmair i Ludwig Vörg połączyli siły dwóch ekspedycji i wspólnie, w 3 dni, osiągnęli upragniony szczyt. Świat obiegły zdjęcia z wyprawy, najpoczytniejsze gazety zaś głosiły triumf niemieckiego alpinizmu. Stanowiło to idealny prezent dla nazistowskiej machiny propagandowej. Cała czwórka zdobywców została uroczyście przyjęta przy okazji wrocławskiego Turnfest, osobiście spotkał się z nimi Adolf Hitler wraz ze swoimi dygnitarzami. Zarzuty o dwulicowość Losy Wrocławia splotły się wówczas z losami jednej z najbarwniejszych niemieckich postaci Heinricha Harrera. Zdobycie północnej ściany Eigeru nie stanowiło jego największego osiągnięcia. Nie- długo po Święcie Sportu dostał propozycję wyjazdu w Himalaje. Po wybuchu II wojny światowej internowano go w Indiach, skąd po długiej i żmudnej ucieczce trafił do Tybetu. Doceniono tam jego znajomość lokalnych obyczajów i języka. W niedługim czasie z uciekiniera stał się rządowym pracownikiem, a przede wszystkim nauczycielem i przyjacielem Dalajlamy. Swoje wspomnienia z Azji spisał w bestsellerowej książce 7 lat w Tybecie, sprzedanej na całym świecie w milionach egzemplarzy. W 1997 roku Jean-Jacques Annaud przeniósł opowieść Harrera na srebrny ekran, obsadzając w jego roli Brada Pitta. Epizod z Breslau wpłynął bardzo negatywnie na dalsze losy alpinisty. Przede wszystkim znacznie utrudnił mu oczyszczenie się Miasto z zarzutów współpracy z hitlerowcami. Sam zainteresowany, pomimo przynależności do formacji SS w stopniu sierżanta, przez wiele lat zasłaniał się błędami młodości. Zdecydowanie zaprzeczał pogłoskom o uczestnictwie w nazistowskich zbrodniach, jednak demony przeszłości nie opuszczały go aż do śmierci. Wielokrotnie przytaczano zdjęcia i filmy z wrocławskiego Turnfest jako dowód na dwulicowość Harrera. Złośliwi wskazywali na chorągiewkę ze swastyką wniesioną przez niego na Eiger. Kto ma w tym sporze rację? To już pewnie na zawsze pozostanie tajemnicą... Autor prowadzi blog

10 Miasto Twórczy przekaz starych neonów str 10 Marek Natusiewicz W tzw. minionych czasach był pewien urząd, który zajmował się myślami Polaków. Była to cenzura mieszcząca się na ulicy Mysiej. I to w dużej mierze dzięki owej cenzurze Polacy wykształcili w sobie zdolność czytania między wierszami. Zdolność ta polegała na tym, aby wyczytać w słowach pisanych to, czego ówczesna władza nie chciała nazywać dosłownie. Na początku była to finezyjna gra, gdyż przeciwnikami władzy ludowej byli ludzie wychowani w czasach II-giej Rzeczypospolitej. Później, z biegiem czasu, język stał się bardziej toporny, niejako na chama przekazujący zafałszowane treści. I tak przejściowe chwilowe trudności w zaopatrzeniu stały się synonimem permanentnych braków wszystkiego (tzw. pustych półek), zaś krótkotrwałe przerwy w pracy lub planowe przestoje opisywały szerokiej publice zjawisko coraz częstszych strajków. Inną przestrzenią walki o świadomość Narodu były ówczesne neony. Młodym w tym miejscu wyjaśnię, że były to rurki wypełnione różnymi szlachetnymi gazami podłączone do prą- ciem rurki Geisslera (za wikipedia.org). Urok neonów polegał na tym, że świecące napisy składały się z fragmentów, które nie zawsze świeciły jednocześnie. I to owe braki w świeceniu otwierały szerokie pole do nadinterpretacji. I tak np. słynny wrocławski neon, zainstalowany na przeciwko wyjścia z Dworca Głównego PKP, miast świecić pełną treścią Dobry wieczór we Wrocławiu informował, że Dobry...zór we Wrocławiu, co natychmiast skłaniało do głębszej analizy przekazu w temacie żur bądź ozór, a w ogóle to być może w kwestii ortografii. Nasze ówczesne Rodeo Drive, tj. ul. gen. Karola Świerczewskiego, jarzyło się neonami hoteli, kin a nawet... bawełny. To, co było urzekające w tym przekazie, to mnogość krojów liter i pomysłowość autorów. Najwybitniejszym zaś osiągnięciem tej sztuki reklamowej był neon DH Kameleon, który zgodnie ze swą nazwą świecił w kilku zmieniających się systematycznie kolorach jednak i tu zdarzały się przejściowe, chwilowe trud- du, który przepływając przez ten gaz powodował świecenie w różnych kolorach w zależności od rodzaju wypełnienia. Naukowo brzmi to następująco: neon popularna nazwa lamp wyładowczych opracowanych w 1910 roku przez Francuza Georges a Claude, zaraz po wynalezieniu przezeń zasady funkcjonowania lamp neonowych, w zastosowaniu do reklam zewnętrznych. Jest rozwinięności w temacie zapewnienia ciągłości komunikowania barwy, jakby napisały ówczesne przekaziory... Dzisiejsze komunikaty zwane naukowo podprogowymi co potocznie można byłoby określić jako robienie wody z mózgu są mniej finezyjne, aczkolwiek również i one zmuszają do dłuższego zastanowienia. Niedawno, w internetowym wydaniu Gazety Wrocławskiej, przeczytałem wypowiedź rzecznika wrocławskiej Straży Miejskiej, który pytany o powody zatrzymania (i skucia kajdankami) młodego człowieka na Wyspie Słodowej stwierdził, że zero w alkomacie wcale nie wskazuje, że nie było faktu picia alkoholu. Również na tych łamach przeczytałem, że jednojezdniową dwupasmową Aleją Wielkiej Wyspy pojedzie mniej pojazdów niż planowaną dwujezdniową czteropasmową Obwodnicą Śródmiejską, nawet pomimo tego, że obie prowadzone tym samym śladem. Konia z rzędem temu, który zrozumie oba wyżej przytoczone stwierdzenia. Stare polskie porzekadło mówi, że nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. Spokojnie można stwierdzić, że czasy starych często niepalących się neonów bardzie pobudzały twórczo wyobraźnię odbiorców niż dzisiejszy przekaz on-line. Nawet wówczas, kiedy nie świeciły...

11 str 11 Złoty bastion wolności podatkowej Tomasz Augustyniak Niewiele jest instrumentów inwestycyjnych, które pozwalają nam ograniczyć opodatkowanie, tak jak złoto. Zanim jednak skorzystamy z korzyści fiskalnych jakie daje nam cenny kruszec, warto wiedzieć, kiedy i na jakich zasadach, takie korzyści możemy osiągnąć. Jeśli kupujemy złoto od spółki lub osoby prowadzącej zarejestrowaną działalność gospodarczą (w jakiejkolwiek formie) jesteśmy zwolnieni z konieczności opłacenia podatku. Wynika to z faktu, że złoto inwestycyjne jest zwolnione z podatku VAT (w przeciwieństwie do srebra). Podatek od towarów i usług pojawia się dopiero w kontekście przetopu i rafinacji złota oraz w obrocie złotym złomem, czyli w obszarach, które złota inwestycyjnego zwykle nie dotyczą. Opodatkowanie pojawia się jedynie w sytuacji zakupu złota od osoby fizycznej na kwotę przekraczającą 1000 PLN. W takiej sytuacji należy odprowadzić podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) w wysokości 2% od kwoty zawartej transakcji. Obowiązek zapłaty podatku spoczywa tylko i wy- łącznie na kupującym, a należy to zrobić w ciągu czternastu dni od daty zawarcia transakcji. Jeśli więc kupujemy od osoby fizycznej, trzeba koniecznie policzyć, czy cena razem z podatkiem nie jest wyższa niż kwota, którą trzeba będzie zapłacić u renomowanego dostawcy. Działa tu podobny mechanizm jak przy zakupie samochodu. Złoto ponad belką Ponieważ zakup i sprzedaż złota fizycznego nie są traktowane jak inwestycje papierowe, lokalizując kapitał w królewskim kruszcu, unikniemy też podatku od zysków kapitałowych (tzw. Podatku Belki). Inaczej jest w przypadku złotej inwestycji w formie papierów wartościowych (opcje, kontrakty, etc.). W takiej sytuacji może powstać konieczność zapłacenia podatku Belki w wysokości 19 proc. osiągniętych zysków. Po zakończeniu roku biuro maklerskie przyśle nam deklarację podatkową, na podstawie której wypełniamy PIT. Złote dochody W przypadku odsprzedaży złota pojawia się kwestia podatku dochodowego. Jeśli sprzedajemy złoto w formie fizycznej nie mając zarejestrowanej działalności gospodarczej, nie musimy płacić takiego obciążenia fiskalnego w przypadku kiedy jesteśmy właścicielami danego przedmiotu (czyli sztabki lub monety) przez co najmniej sześć miesięcy. W przeciwnym wypadku trzeba transakcję wyszczególnić w rocznym zeznaniu podatkowym wpisując cenę zakupu jako koszt, a cenę sprzedaży jako przychód. Warto więc poczekać przynajmniej pół roku ze sprzedażą fizycznego złota, by nie stracić 18 lub 32 proc. zysku z inwestycji. Jeśli jednak decydujemy się na średnio i długoterminowe inwestycje w złoto, ten problem nas nie dotyczy. W kwestii podatku dochodo- Inwestycje wego co jakiś czas pojawiają się kontrowersje dotyczące sprzedaży tzw. okazjonalnej lub ciągłej. Chodzi o opisaną wyżej sytuację, kiedy odsprzedajemy złoto później niż pół roku po jego nabyciu i robimy to jako osoba indywidualna. Według interpretacji urzędów skarbowych podatku nie płacimy w sytuacji, kiedy dokonujemy sprzedaży okazjonalnie. Może natomiast dojść do sytuacji, kiedy US uzna, że sprzedaży dokonujemy w sposób ciągły i zorganizowany, co automatycznie ustawia sprzedającego jako osobę prowadzącą faktycznie działalność gospodarczą. Jednak w przypadku inwestorów indywidualnych, którzy chcą co jakiś czas zbyć część swojego złota lub po prostu wyjść z inwestycji, ryzyko opodatkowania praktycznie nie występuje. Artykuł powstał we współpracy z Mennicą Wrocławską

12 Prawo Sezon rowerowy czas zacząć! str 12 Anna Hadasik Dni są coraz dłuższe, słońca coraz więcej, temperatura skacze do góry. To warunki idealne do rozpoczęcia sezonu rowerowego. Przy tej okazji warto nie tylko sprawdzić stan techniczny własnego jednośladu, ale także poziom wiedzy podstawowych obowiązków i praw rowerzysty. Zacznijmy banalnie od samej definicji roweru. Zgodnie z ustawą, jest to pojazd o szerokości nieprzekraczającej 90 cm poruszany siłą mięśni osoby się nim poruszającej. Może być wyposażony w napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V. Tym samym nie mianem roweru nie można określić popularnych rolek. Jakie podstawowe obowiązki przewiduje Kodeks Drogowy względem rowerzystów? Po pierwsze, wskazuje, że rowerzysta musi poruszać się po drodze dla rowerów lub po pasie ruchu dla rowerów, jeśli są wyznaczone. Warto tu również wspomnieć o kontrapasach, które pozwalają rowe- rzystom na jazdę pod prąd na ulicach jednokierunkowych. Nie można zapomnieć również o śluzach rowerowych wymalowanych zwykle na czerwono na skrzyżowaniach z sygnalizacją świetlną, które umożliwiają rowerzystom zatrzymanie się na czerwonym świetle. Jeśli nie ma wyżej wymienionych udogodnień, należy poruszać się po poboczu. Dopiero gdy brak również i tego skrawka ziemi, możemy użyć jezdni. W każdym momencie jesteśmy również zobowiązani do zachowania szczególnej ostrożności, a także ustępowania pieszym. Do osiemnastego roku życia potrzebna jest nam również specjalna karta rowerowa, stanowiąca uwieńczenie egzaminu. Rodzice powinni pamiętać zaś, że ich pociechy do 7 roku życia na drodze przebywać mogą jedynie pod opieką przynajmniej dziesięcioletniej osoby, chyba że znajdują się w strefie zamieszkania. Wiedzieć należy także, iż jeśli chcemy wybrać się na wycieczkę rowerową większą grupą znajomych, liczba rowerów w kolumnie nie może przekraczać 15, a odległość między kolumnami wynosić musi co najmniej 500 m. Dopuszcza się natomiast jazdę obok innego kierującego rowerem, jeśli nie zagraża to bezpieczeństwu ruchu i nie utrudnia poruszania się innym uczestnikom ruchu. Do udogodnień dla rowerzystów możemy zaliczyć to, że kierowca skręcając w prawo lub lewo musi ustąpić rowerzyście, znajdującemu się na drodze rowerowej. Co więcej, jeśli utworzył się korek, miłośnik dwóch kółek może wyprzedzać samochody zarówno z prawej, jak i lewej strony. Których z podstawowych grzechów rowerzystów należy się wystrzegać? Jazda bez trzymanki, czepianie się pojazdów i jazdy po chodniku lub drodze dla pieszych (chyba, że opiekujemy się osobą do 10 lat, kierującą rowerem albo warunki pogodowe zagrażają bezpieczeństwu lub też brakuje wydzielonej drogi dla rowerów, a szerokość chodnika wzdłuż drogi wynosi co najmniej 2 m). Jeśli chodzi o jazdę rowerem po Wrocławiu, to od pewnego czasu możemy zauważyć poprawę warunków, a także coraz to nowsze ulepszenia dla rowerzystów. Wymienić należy tu wspomniane już pasy, kontrapasy i śluzy rowerowe. Od 2007 funkcjonuje również oficer rowerowy, który koordynuje politykę rowerową we Wrocławiu. Z widocznych utrudnień na pierwsze miejsce wyłania się przede wszystkim zakaz jazdy rowerem po Rynku, z wyłączeniem godzin porannych ( ). Kontrowersje wzbudza on tym bardziej, że na samym Rynku ustawione są możliwe do wypożyczenia rowery. Wszystkie nakazy i zakazy jednak nie wystarczą, by zapewnić rowerzystom bezpieczeństwo. Zawsze należy dodatkowo zachować szczególną ostrożność i zdrowy rozsądek. A wtedy kolejny sezon z pewnością zostanie zaliczony do udanych.

13 str 13 Powściągliwie z nakazem rozbiórki Damian Buniak Jeżeli obiekt budowlany został wzniesiony bez odpowiedniego zezwolenia, to odpowiednie organa nadzoru budowlanego prędzej czy później wydadzą nakaz jego rozbiórki. Należy jednak pamiętać, że przed wydaniem decyzji rozbiórkowej inwestor powinien dostać szansę zalegalizowania takiego obiektu. Nakaz rozbiórki nie może być traktowany jako kara za popełnienie samowoli budowlanej (temu służą przepisy karne), ale ma na celu przywrócenie stanu zgodnego z prawem. Najbardziej radykalny sposób przywracania porządku prawnego w tym przypadku nakaz rozbiórki może być stosowany dopiero w ostateczności, gdy inne środki prawne zawiodą. W przypadku budynku wzniesionego bez pozwolenia na budowę przywrócenie porządku prawnego można osiągnąć znacznie łagodniejszym środkiem niż nakaz rozbiórki. Może nim być zalegalizowanie obiektu budowlanego. Zatem nadzór budowlany przed wydaniem decyzji przed wydaniem decyzji o rozbiórce nielegalki powinien sprawdzić czy obiekt budowalny można zalegalizować (można, gdy budowa jest zgodna z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ustaleniami ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz przepisami techniczno-budowlanymi). Jeżeli okaże się, że budynek można zalegalizować, to organ powinien wyznaczyć termin na przedstawienie określonych dokumentów niezbędnych do jego legalizacji. Terminy te nie mogą być dowolne ani zbyt krótkie. Powinny natomiast dawać zainteresowanemu realną możliwość uzyskania wymaganych dokumentów, a w przypadkach szczególnie skomplikowanych terminy te winny być przedłużane. Dopiero brak możliwości zalegalizowania obiektu budowlanego, czy też brak zainteresowania ze strony inwestora taką możliwością, pozwala organowi wydać decyzję rozbiórkową. Damian Buniak Radca Prawny Kancelaria Radców Prawnych Buniak&Buniak w Krakowie www. prawobudowlane-blog-buniak.pl Prawo Nadzór budowlany z definicji Nadzór budowlany to system kontrolowania i nadzorowania procesów budowlanych, który na szczeblu ogólnopaństwowym sprawują: Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego oraz organy nadzoru architektoniczno- -budowlanego i specjalistycznego nadzoru budowlanego. Do podstawowych obowiązków organów nadzoru budowlanego należy głównie nadzór nad przestrzeganiem przepisów prawa budowlanego oraz wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach określonych przez prawo budowlane, a także kontrola zgodności zagospodarowania terenu z istniejącymi planami oraz wymogami ochrony środowiska oraz kontrola warunków bezpieczeństwa ludzi i mienia w procesach budowlanych. Pracownicy organów państwowego nadzoru budowlanego mają prawo wstępu na teren budów i obiektów budowlanych oraz żądania od uczestników procesu budowlanego pełnej dokumentacji i informacji związanych z tym procesem. Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego dla miasta Wrocławia znajduje się na pl. Solidarności 1/3/5

14 Gdzie najtaniej Zakupy przekupy Ewa Tomaszewska Targowanie się dla jednych jest kwestią wstydliwą. Ciężko zdobyć się na choćby najmniejszą próbę zbicia ceny czy wynegocjowania dodatkowego rabatu. Dla innych natomiast umiejętność targowania się urasta do rangi sztuki. Nieodmiennie jednak większości z nas ów zabieg kojarzy się co najwyżej z zakupami na bazarku czy w zaprzyjaźnionym warzywniaku. Tymczasem czesne bazary w Indiach, gdzie pierwotna cena jest abstrakcją zarówno dla sprzedającego, jak i kupującego. Warto o tym pamiętać, by przypadkiem nie stać się posiadaczem najdroższych na świeci np. indyjskich Negocjowanie cen towarzyszy transakcjom właściwie od momentu, kiedy zaczęło do nich dochodzić. Możemy sobie wyobrażać, jak przed wiekami kupcy wykłócali się o to, dlaczego ich towar wart jest o wiele więcej od tego, co jest w stanie zaproponować druga strona. Istnieją kultury, w których brak podjęcia negocjacji cenowych jest czymś wręcz niewyobrażalnym, omal graniczącym z obrazą. Dość wspomnieć współspodni. Jak sprawa kształtuje się na rodzimym rynku? O tym, iż targować możemy się nie gdzie indziej jak na targu, wiemy chyba wszyscy. Inna sprawa, że coraz rza- PRODUKT Auchan Real Biedronka Lidl Kaufland Tesco Carrefour Leclerc Najtańszy chleb w przeliczeniu na 1 kg 2,50 3,30 3,18 2,98 2,98 3,58 1,69 3,58 1 kg mąki pszennej 1,43 2,29 1,39 1,39 1,39 1,39 1,47 1,39 Piwo Żywiec 0,5 l 2,85 3,29 2,72 2,99 2,29 2,85 3,09 2,85 Najtańsze piwo 0,5 l 1,59 1,35 1,49 1,79 1,37 1,55 1,29 1,55 Czekolada mleczna Wedel 100 g 2,47 2,69 1,99 2,99 2,59 2,89 2,99 2,89 Najtańsza czekolada 100 g 1,34 1,45 1,49 1,35 1,35 1,39 1,75 1,39 Masło 82% 200 g 2,66 3,85 3,99 3,99 3,99 4,53 3,49 4,53 10 jaj najtańszych 2,66 3,99 3,79 3,79 3,79 5,05 4,74 5,05 Karton mleka 1,5% (1 l) 2,18 2,39 2,19 2,19 2,19 2,39 2,65 2,39 Najtańsza woda niegazowana 1,5 l 0,67 0,59 0,65 0,65 0,65 0,65 0,63 0,65 Cukier biały kryształ 1 kg 2,29 2,29 2,19 2,19 2,39 2,29 2,19 2,39 1 kg kurczaka 6,78 7,99 6,99 6,99 7,89 6,99 11,99 7,89 1 kg najtańszych jabłek 1,32 1,69 2,99 2,33 2,00 2,39 1,99 2,00 1 kg najtańszych ziemniaków 1,19 1,60 1,59 2,35 1,60 1,53 2,99 1,60 8 rolek najtańszego papieru toaletowego 1,22 2,05 1,99 1,99 1,99 1,99 2,11 1,99 Herbata Saga 100 torebek 4,70 5,19 5,07 5,09 4,99 5,99 5,89 5,99 dziej i mniej chętnie z tego korzystamy. Okazuje się, iż próby negocjacji coraz częściej podejmowane są przy okazji zakupów dokonywanych za pośrednictwem dużych serwisów zakupów. Sięgnijmy do swojej pamięci i zastanówmy się, czy nie zdarzyło nam się kiedyś zadzwonić do sprzedawcy czy napisać do niego mail z zapytaniem o możliwość negocjacji cen. Co ciekawe, zapewne w większości przypadków udało nam się tę cenę obniżyć (albo przynajmniej wynegocjować jakiś gratis do zakupu lub rabat na kolejną transakcję). Nie ma co ukrywać negocjacje cenowe są korzystne zarówno dla kupującego, jak i sprzedającego. Ten pierwszy jest w stanie osiągnąć cenę, która będzie dla niego satysfakcjonująca, drugi zaś ma okazję zyskać zadowolonego klienta, który przy najbliższej okazji znów skorzysta z jego usług lub poleci je komuś innemu. No dobrze, ale wszystko to wydaje się nie dotyczyć sytuacji sprzedażowej, z jaką mamy do czynienia najczęściej. Czy można się targować podczas zakupów w centrach handlowych? Być może próba podjęcia negocjacji w popularnych marketach wielkopowierzchniowych zetknie się ze znaczącym oporem osób tam pracujących, jednak w przypadku tzw. sieciówek sprawa powinna być już znacznie łatwiejsza. Naszym asem w rękawie z całą pewnością może być fakt, iż w sieci kupimy dany produkt za niższą str 14 cenę. Taki argument powinien trafić przynajmniej do części sprzedawców, którzy doskonale zdają sobie sprawę z braku konkurencyjności swoich cen. Poza tym pamiętajmy, iż mają oni tzw. widełki, które wyraźnie wyznaczają rabaty, jakich można udzielić klientowi. Żyjemy w rzeczywistości, gdzie właściwie każdy coś sprzedaje, zatem elastyczność cenowa staje się coraz większa. Negocjacje możemy podjąć także w przypadku dodatkowych usług, takich jak transport towaru czy możliwość przedłużenia gwarancji wszystko jest uzależnione od tego, na czym najbardziej nam zależy. Co w przypadku, kiedy sprzedawca nie za bardzo chce ulec naszym propozycjom? No cóż, zawsze warto poprosić o spotkanie i rozmowę z kierownikiem. Być może wówczas osiągniemy zamierzony cel. Pamiętajmy, aby podczas negocjacji nie być zbyt nachalnym ani nie próbować czegokolwiek na sprzedawcy wymusić. Sprawa mogłaby wówczas potoczyć się zupełnie odwrotnie niż zamierzaliśmy. Wszak jesteśmy nieco zależni od dobrej woli strony przeciwnej. Warto także założyć sobie cenę, do której chcemy zejść. Negocjacje należy oczywiście rozpocząć od wyższego pułapu. Tylko wtedy będziemy mieli szansę osiągnąć to, co zamierzaliśmy. I na koniec ostatnia rada pozbądźmy się oporów. Co jak co, ale one na pewno nie są naszymi sprzymierzeńcami. SUMA: 37,85 42,86 43,70 45,05 42,73 43,77 49,38 48,13 ADRESY WYLOSOWANYCH SKLEPÓW: - Hipermarket Tesco w Magnolii (ul. Legnicka 58) - Real. Centrum Handlowe Korona, - Sklep Biedronka, ul. Traugutta 98 - Centrum Handlowe E.Leclerc, ul. Zakładowa 2-4, - Hipermarket Auchan, ul. Francuska 6, Bielany Wrocławskie - Hipermarket Carrefour, Aleja Generała Józefa Hallera 52, - Sklep Kaufland, ul. Legnicka 62A, - Lidl: Gubińska 4, Sprawdzanie cen miało miejsce 10

15 str 15 Pierwsza jazda po Wrocławiu Adam Włodarczyk W dużym mieście posiadanie prawa jazdy jest właściwie warunkiem koniecznym do codziennej egzystencji. Jednak zdobycie uprawnień na wrocławskich brukach stanowi nie lada wyzwanie. - Wrocław jest nieco trudniejszym miastem do jazdy, ale nauka zdobycie pierwszego doświadczenia na tutejszych ulicach z pewnością zaprocentuje w przyszłości pociesza Bartosz Głowacki, instruktor jazdy ze szkoły Władcy Dróg. To właśnie Wrocław zyskał spośród polskich miast niechlubną sławę jednego z najbardziej niewygodnych i uciążliwych miejsc do jazdy dowolnym pojazdem. Skomplikowana siatka ulic, z których duża część to uliczki jednokierunkowe, są zmorą naszego miasta. Kierowcy często wspominają ciągłe remonty i wiążące się z nimi objazdy, szczególnie nasilone w okresie wakacyjnym. Przemiany same w sobie cieszą, bo miasto pięknieje, warunki jazdy poprawiają się, lecz zdecydowanie wydłuża to i utrudnia i tak już niewygodną jazdę. Kolejną bolączką są często spotykane nawierzchnie brukowe, są piękne, wytrzymałe i tworzą historyczny klimat miasta, jednak niestety poważnie nadwyrężają podwozie auta, a hałas, jaki emituje samochód w trakcie jazdy po takich drogach, powoduje dyskomfort wszystkich uczestników ruchu. To tylko kilka z wielu problemów komunikacyjnych, z którymi spotykają się użytkownicy wrocławskich dróg. Narzekają kierowcy z długim stażem, a kandydaci na świeżo upieczonych kierowców z duszą na ramieniu wsiadają do aut podczas kursu. Poczta pantoflowa Naukę trzeba zacząć od wyboru szkoły jazdy. Najlepiej przed dokonaniem ostatecznego wyboru zweryfikować kompetencje instruktorów przeglądając opinie o konkretnych szkołach w internecie, poszukać rankingów i zapytać znajomych, którzy mają kurs już za sobą. Najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z polecenia osób najbliższych, bo one udzielą nam rzetelnej odpowiedzi na wszystkie pytania. Fora internetowe bywają zawodne, a opinie zamieszczone na nich, trudne do zweryfikowania. Naturalnie dobór szkoły jest subiektywny, dlatego w większości jest to ślepy traf, polecenie lub zwyczajna kalkulacja. Kurs prawa jazdy można zrobić we Wrocławiu poniżej 1000 złotych, nawet z możliwością rozłożenia kosztów na raty. Uprzednio należy także zapłacić za badania lekarskie, od 50 zł, a na koniec za egzamin, 170 zł. Oferty są różne i od nas samych zależy, na jaką się zdecydujemy. Pomijając personalne predyspozycje do prowadzenia pojazdów, oraz umiejętności przyswajania wiedzy zrobienie prawa jazdy nie powinno stanowić problemu dla nikogo bez względu na wiek czy płeć. To nie tak Nauka jazdy to przede wszystkim wyzbywanie się błędów i naleciałości w przypadku, gdy ktoś już miał styczność z prowadzeniem samochodu czy motocyklu. Błędy są zjawiskiem normalnym, jednak ich powtarzalność u różnych kursantów może zastanawiać. - Ciężko jest człowieka uświadomić, by kursant, który cofa, spoglądał za siebie. To dość ciężki nawyk do wyplenienia. Początkujący kierowca interesuje się przodem auta, maską, podczas gdy cały tył żyje własnym życiem. Druga rzecz to obserwacja drogi dla rowerów i konieczność obrotu głowy, a nie tylko spojrzenie w lusterka. To ważne szczególnie w przypadku egzaminu, który odbywa się z reguły w obrębie ulicy Bardzkiej. Tam występowanie ścieżek rowerowych jest powszechne. Oprócz tego skręcanie kierownicą w odwrotnym kierunku podczas manewru cofania wylicza Bartosz Głowacki. Upowszechnianiu częstych błędów pomagają też tzw. martwe przepisy ruchu drogowego. Zapytany o to instruktor jazdy podaje przykłady: - Zatrzymywanie się przed zieloną strzałką i znakiem stop. Niestety, wielu kursantów, nawet podczas egzaminu, zbyt mocno inspiruje się złymi nawykami innych kierowców, a ci rzadko kiedy respektują wspomniane znaki. Kurs bez stresu Kurs to jedno, a egzamin to drugie. Na szczęście główne ulice jak Legnicka, Armii Krajowej, Kazimierza Wielkiego, Hubska czy Grabiszyńska, pomimo rozbudowanej infrastruktury są wygodne do nauki jazdy. Tam rzadko oblewa się egzamin. Sprawy komplikują się w bocznych uliczkach, gdzie można zagubić się w plątaninie zakazów i jednokierunkowych dróg wewnętrznych. Nie wszędzie można wjechać w łatwy Motoryzacja sposób, a nie znając topografii miasta, odnalezienie właściwej drogi jest niemożliwe bez pomocy miejscowych lub nawigacji satelitarnej, która i tak może okazać się bezużyteczna. Na dodatek w ciasnych uliczkach i zatłoczonych osiedlach zatrzymanie samochodu i znalezienie miejsca parkingowego graniczy z cudem. Wszystkie wspomniane czynniki powodują u kursanta stres i zwiększoną dawkę adrenaliny szczególnie podczas ostrego hamowania czy utknięcia na światłach. - Stosuję zasadę wytykania błędów dopiero po 10 godzinach jazdy nowego kursanta. Dodatkowy stres na pewno kursantowi nie pomoże kończy Bartosz Głowacki ze szkoły Władcy Dróg.

16 Publicystyka Kruszenie politycznego betonu str 16 Marek Natusiewicz Podobno polska scena polityczna jest zabetonowana, a światem polityki rządzi betoniarka (dla niewtajemniczonych to zdrobniała nazwa popularnego za kratkami radia dla pensjonariuszy od słowa betoniara ). Abstrahując od bardzo spiskowych teorii, warto zwrócić uwagę na pewien zabieg, rzec by można lingwistyczny. Po 1989 roku dyskretnie podmieniono znaczenie słowa polityka, o którym w politycznie poprawnej encyklopedii (wikipedii.org) możemy przeczytać, że jest to rodzaj sztuki rządzenia państwem, której celem jest dobro wspólne (wg definicji Arystotelesa). I ponieważ Grecja jest niewątpliwie ojczyzną demokracji, to uznajmy tę definicję za wystarczającą. Dzisiaj, większość mieszkańców kraju położo- nego między Odrą, Nysą a Bugiem, za politykę uważa politykierstwo, uprawiane przez członków zwalczających się stowarzyszeń (zarejestrowanych w oparciu o ustawę o partiach politycznych), polegające na wzajemnym dokopywaniu. Kopie się wszystko i wszystkich, byle nasze było na wierzchu. Przypadkowość polskiej klasy politycznej (za wyjątkiem byłych członków i kandydatów na członków ) oraz brak poczucia odpowiedzialności elektorów za dokonany wybór, dopełniają obraz upadku. I na nic tutaj zdają się lamenty osób rozumiejących nieco problem. Widać, nie tędy prowadzi droga. Przykład węgierski dowodzi, że do polityki państwowej potrzeba dwojga, tj. świadomego elektora i rzetelnego polityka. Przykład demokratycznie wybranego Adolfa H. dowodzi, do czego mogą doprowadzić nieświadome wybory (wszak biblię niemieckiego narodowego socjalizmu można było uprzednio przeczytać bez trudu). Z drugiej strony umów, tj. programów wyborczych, należy dotrzymywać, o czym wiedziano już w starożytności (pacta sunt servanda). Wystarczy krótkie spojrzenie wstecz, by dostrzec notoryczne rozmijanie się polskiej praktyki politycznej z powyższymi uwagami. Nie ma tutaj mowy o wysublimowanych wyższych poziomach polityki to po prostu zwykły elementarz. I jak widać, ani obywatele, ani tzw. klasa polityczna, tego elementarza nie przerobiła. Problem w tym, że obie strony biorą się po raz kolejny do pisania prac dyplomowych. Gdyby jednak uznać obecną sytuację za szczególną, to można byłoby uznać ten zbiorowy wysiłek za formułę eksternistyczną, co znaczy mniej więcej tyle, że co prawda nie przerobiliśmy oficjalnie, jednak mamy pewne kwalifikacje... Zatem spróbujmy zadać pytania testowe, na które sami pretendenci z obu stron odpowiedzą sobie sami. Po pierwsze: w ilu organizacjach środowiskowych uczestniczysz? Po drugie: ile przygotowałeś rzeczowych programów działania? Po trzecie: ile dokumentów programowych przeczytałeś? Po czwarte: ile zadałeś pytań drugiej stronie? Po piąte: ile, ile, ile...? Zapewne już te kilka najprostszych wystarczy, aby zwątpić... Jednak dzisiejsza rzeczywistość emigracyjna potwierdza znaną tezę, że Polak potrafi! Potrafi z niczego uczynić coś. I właśnie za to jesteśmy cenieni jako złote rączki. Chyba zatem już najwyższa pora zamienić te rączki na komórki i uczynić je złotymi... Mój przyjaciel chemik wyjaśnił mi jak rozpoznaje rodzaj pitego wina. Otóż zaczyna on zawsze od odpowiedzi na pytanie: czym dany płyn nie jest? I w naszej rozhuśtanej sytuacji politycznej metoda ta wydaje się być najbardziej odkrywcza. Zatem jeśli mamy na kogoś oddać swój głos, to abstrahując od programów i szyldów partyjnych, należy zadać sobie pytanie: kim rzeczony delikwent nie jest! I tu pojawi się tak olbrzymia liczba wątpliwości, że problem wyborów mamy z głowy. No chyba, że damy się zamienić na materię pożądaną przez wspomniane na wstępie betoniarki. Jednak to jedynie pierwszy etap. Dopiero na kolejnym etapie eliminatki można zacząć myśleć kategoriami zwany- mi potocznie politycznymi. A są nimi: ordynacja wyborcza (teoria traconego głosu ), równowaga (balance of power), celowość dominacji (potrzeba zmiany konstytucji), potrzeba koncyliacji (rządy koalicyjne). Polityka nie rodzi się z dnia na dzień. To raczej proces dojrzewania z jednej strony politycy muszą chcieć być uczciwi, z drugiej zaś wyborcy muszą zacząć wymagać przede wszystkim od siebie. Zapewne z takim procesem mamy do czynienia na Węgrzech. A my nie możemy zapominać o tym, że u nich punkt wyjścia był o wiele gorszy niż u nas obecnie. Oni przewalczyli pierwszą kadencję, a na drugą przy innej ordynacji mają niezły zadatek... I z ostatniej chwili. Jak donoszą nam nasze wiarygodne media, Viktorowi Orbánowi spadło poparcie (jak miał większość konstytucyjną, tak ją ma nadal!), a Jobbikowi wzrosło (zamiast 15% z 70% uprawnionych, tj. ok. 10,5%, ma 20% z 53%, tj. 10,6%)... I jak tu nie uśmiechnąć się z politowaniem, gdy miesza się skuteczność w dążeniu do celu z wielkością dowolnie przytoczonych liczb...

17 str 17 Miasto O jak Ołbin Aneta Bratkowska We Wrocławiu od lat krążą legendy o osiedlach, które budzą lęk, a spacery ich uliczkami nie należą do najprzyjemniejszych. Do jednej z takich dzielnic należał z całą pewnością Ołbin. Jak wygląda dziś? Czy mieszkańcy czują się bezpiecznie? Ołbin jest osiedlem starym pod względem zabudowy, jak i wieku mieszkańców, jednak, mówiąc całkiem dosłownie, dzielnicy nie brakuje świeżej krwi. Ołbin, chodź ponury, to osiedle jak każde inne, są szkoły, budynki, ulice, sklepy, śmietniki, a wszystko to zapakowane w pudełeczko pełne grozy, którą zapragnęłam zweryfikować. Przejście dzielnicą to przede wszystkim licznie zasłyszane historie, które pretendują do miana miejscowych legend. Swoją podróż wzdłuż ulic Wyszyńskiego, Nowowiejskiej i Prusa zaczęłam od Jedności Narodowej. Tramwajem numer 10 określonymi kursami dojechać można do samej zajezdni Ołbin, która swoim wyglądem nieco odstrasza, ale wygląda stabilnie i wciąż pełni swoją pierwotną funkcję. Jedności Narodowej wita mnie kłótnią dwóch kobiet, które kompletnie nie przejmują się otaczającym je tłumem. Ludzie skandują, niemal dochodzi do szarpaniny, a przede mną jawi się lokalny folklor. Tuż obok znajduje się zabytkowy kościół zwany Okrąglakiem swoją nazwę zawdzięcza nietypowej budowli na bazie koła. Przy Jedności Narodowej znajduje się również ogromna Biedronka, która ostatnimi czasy urosła do miana największego zaopatrzeniowca ludzkich lodówek. Prócz zwykłych produktów spożywczych możemy dostać tam nawet kuchenkę gazową czy skuter. Wrocław to miejsce, w którym spotyka się wiele kultur, w okolicach Ołbina nie brakuje Romów, którzy czasem są niezauważalni, a czasem sieją postrach na dzielnicy. Spora grupa ludzi narzeka na ich obecność, nie ukrywając ogólnej niechęci do ich głośnego usposobienia. Okruchy historii Ołbin to skansen przedwojennej architektury Wrocławia, wydaje się być naznaczony bliznami kul, granatów oraz nalotów bardziej niż pozostałe dzielnice miasta. Bogate zdobienia kamienic czy balkonów to majstersztyk, którego pozazdrościć może niejeden nowy budynek. Mieszkańcy nie są skazani na betonową pustynię, okolica jest najmniej zeszpecona kontrastowo-kolorowymi elewacjami nowych plomb i utrzymuje niezmiennie secesyjny charakter. Poniemieckie kamienice to jeden z charakterystycznych elementów architektury Wrocławia. Dzięki remontom w ostatnich latach coraz więcej z nich odzyskuje dawny blask, czego nie można powiedzieć o obskurnych podwórkach. Elegancko ubrany starszy mężczyzna nie wpisujący się w stereotypowy klimat osiedla, mówi, że ołbińskie podwórka wieczorami zamieniają się w meliniarnie, a większość kradzieży nie jest zgłaszana, gdyż ludzie po prostu boją się zemsty. To się nie zmieni - oburza się starszy pan. I chodź wierzę mu na słowo, doskonale wiem, że nie jest to problem wyłącznie jednej dzielnicy, a wielu innych miejsc w Polsce. Temat był na afiszu wielokrotnie, jednak brak zmian. Wnętrza kamienic są w opłakanym stanie. Wspinając się po skrzypiących schodach, chwytam się resztek barierki w środku kamienice przechodziły remont generalny po 1997 roku, co wydaje się abstrakcją. Starsza kobieta, mieszkanka budynku, pytana o jakikolwiek remont kamienic, uśmiecha się mówiąc, że odwiedzając rodzinę zarówno na Ołbinie, jak na Nadodrzu nie zauważyła generalnych remontów wnętrz od lat. Kawałki gzymsów i ścian co prawda nie odpadają, ale podczas silnych wiatrów latają kawałki dachów, anteny, szyldy sklepów czy doniczki. Pokolenie zero Zaraz przy ulic Wyszyńskiego zobaczyć można piękny kościół św. Michała Archanioła, przy którym znajduje się przytulny nowowiej- ski park. Miłe zacisze, biorąc pod uwagę gwarne przejścia uliczek. Nie tak dawno przy Radzie Osiedla Ołbin powstał klub seniora. Seniorów nie brakuje, a ci są najprzyjemniejszym w obyciu aspektem mojej podróży. Mieszkańcy jako okoliczny problem wskazują brak poczucia wspólnotowości, przez co brak poczucia bezpieczeństwa w bezpośrednim otoczeniu. Prawda jest taka, że niebezpieczeństwo generują ludzie bez jutra. Takie stare, straszne, złe, zabiedzone uliczki, dla pasjonatów prozy Stephana Kinga zapewne mają swój niezaprzeczalny urok. Żabka pod mieszkaniem, dobre skomunikowanie autobusem i tramwajem, pojedynczy nowy blok, a obok piękna kamienica pamiętająca jeszcze czasy Hitlera.

18 Kultura Konkurs dla Czytelników Książki ze Słowem Wrocławian Wystarczy wypełnić, wyciąć i wysłać poniższy kupon na adres naszej redakcji. Na zgłoszenia czekamy do końca maja wtedy wylosujemy zwycięzców. Szczęśliwcy zostaną obdarowani książkami ufundowanymi przez księgarnię Tajne Komplety IMIĘ I NAZWISKO:... TELEFON KONTAKTOWY: Bilety do Teatru Polskiego otrzymali: Sylwester Jachimczak, Kornelia Pazdra, Wojciech Adamski, Martyna Śliwińska, Kamil Noga i Wioletta Kacperkiewicz Niewygodna podróż Laura Dusik Ludzie spotykają się w przedziałach, wymieniają uśmiechy, wydaje się, że rozmawiają. Jednak ci ludzie w ogóle nic nie mówią, niczym się tak naprawdę nie dzielą, chociaż słowa cisną się na zewnątrz. Nie ma tutaj narzekania i bolączki, jest natomiast próba opisu tego jacy jesteśmy, jacy staliśmy się powierzchownie przechodząc przez życie. Wielka sprawa Teatru Małego Z założycielem i dyrektorem wrocławskiego Teatru Małego, Edwardem Kaliszem, rozmawia Adam Włodarczyk Coraz większą popularnością cieszą się niewielkie teatry. Dobrze znane są już inicjatywy stołeczne, w Warszawie obok teatrów państwowych Ateneum, Współczesnego czy Dramatycznego widz ma do wyboru także Teatr Polonia Krystyny Jandy, Kamienicę Emiliana Kamińskiego, 6. piętro prowadzone przez Michała Żebrowskiego i Eugeniusza Korina czy Buffo Januszów Stokłosy i Józefowicza. Jednak rodzimy Wrocław nie pozostaje w tyle my również mamy lokalne sceny zorganizowane przez grupy aktorów. Jedną z nich stanowi Teatr Mały. Prowadzenie prywatnego teatru to wielka odpowiedzialność. Skąd pomysł na takie przedsięwzięcie? Odpowiedź jest bardzo prosta - a dlaczego nie? Kiedyś bardzo chciałem zagrać w przedstawieniu, ale nie jak większość aktorów, Hamleta, lecz w sztuce Dwoje na huśtawce. To taka bardzo piękna i dobrze napisana sztuka o miłości i tak się zaczęło. Właśnie wtedy tuż po premierze, po której dostało mi się od tzw. krytyki po uszach, zadałem sobie pytanie a dlaczego nie. I tak powstało stowarzyszenie K.O-.T. Dla niewtajemniczonych ten skrót oznacza 3 pojęcia kultura-oświata-teatr, których jedynym do tej pory podmiotem jest TEATR MAŁY. Jaka jest misja Teatru? Zacytuję ze strony teatru: ideą Teatru Małego jest stworzenie wspólnego języka dla tradycji i współczesności. Naszym celem jest interpretacja polskiej i klasycznej litera- W prozie Karola Maliszewskiego pojawia się wiele pytań. Są to pytania przypadkowe, pozostawione często bez odpowiedzi, podobnie jak przypadkowi są ludzie, których autor spotyka na tytułowej trasie Przemyśl Szczecin. tury oraz prezentacja jej w formie bardziej zrozumiałej dla młodego pokolenia. Chcemy, aby młodzież mogła uczyć się na dorobku naszych przodków i dzięki temu dostrzegać ciągłość w rozwoju kultury i czerpać z doświadczeń naszej narodowej tradycji. Do kogo skierowany jest repertuar? Repertuar Teatru Małego skierowany jest zarówno do młodzieży szkolnej liceum i gimnazjum, a także do widza, który, mam nadzieję, będzie przychodził na nasze przedstawienia wieczorową porą. Woli Pan grać na deskach teatrów państwowych, czy trzymać ster we własnej ręce? Wiele lat temu powiedziano i pokazano mi na czym ta tzw. gra w teatrze polega. I nie ma dla mnie znaczenia miejsce tego tzw. grania, lecz jego wymiar i sens. sany przez autora tak dobrze nam odpowiada na to, jacy jesteśmy. Pada wiele pytań, wychodzą na wierzch obserwacje na temat świata, ale autor nie zatrzymuje się nad wyjaśnianiem tych rzeczy, one same wchodzą do wnętrza i często dzwoniły w mojej głowie jak dzwon, który dzwoni o 11: 30 w niedzielę zwołując mieszkańców blokowisk na mszę. Często od tego hałasu bolała mnie już głowa, ale czytałam dalej, bo książka wciągała głębiej i mocniej, nie odpuściła przez całą trasę, a potem, niestety, nie dała oczekiwanego wytchnienia. Bo wysiadłam z tego pociągu i zobaczyłam szarych, smutnych, zmęczonych nas, na przystankach, w autobusach, w galeriach. Kolorowo ubranych, ale zupełnie niemych, w modnych oprawkach a często zdawać by się mogło, że ślepych, wpatrzonych jedynie, jak konie z klapkami na oczach w ekrany, jakby to one miały prowadzić przez życie, a nie rozum i emocje. Niekomfortowo czytać tę książkę, bo autor wytyka to, co ja sama Organizacja spektakli, próby, wyjazdy, administracja, całość jest na Pana barkach. Wszystko to może dać się mocno we znaki, czy nigdy nie żałował Pan powołania do życia Teatru Małego? Nie, nigdy nie żałowałem, lecz bardzo usilnie tęsknię za człowiekiem, który byłby w stanie trochę mi pomóc. Czy spotkał się Pan z nieprzychylnością środowiska, zwłaszcza przedstawicieli teatrów państwowych? Czy te instytucje czują zagrożenie ze strony Teatru Małego? Nigdy nie spotkałem się z takim zachowaniem nie wyobrażam sobie abym stanowił str 18 chciałabym zrobić zakopać pamięć, stać się innym człowiekiem i udać się w podróż. Tylko, że Maliszewski trafnie wskazuje na to, że ta podróż nic nie daje, wsiadam i wysiadam taka, jaka byłam od zawsze. Bo podróże, sprzęty, powierzchowność nigdy nie będą mogły zmienić wnętrza człowieka, tylko ta niewygodna praca nad sobą. Maliszewski zastanawia się nad tym, jak lepiej jest żyć, tylko na oko czy może głęboko jakkolwiek to nurkowanie do wnętrza nas samych byłoby okrutne. Przemyśl-Szczecin nie daje odpowiedzi, uczy obserwacji jak obserwować świat, nas samych i wyciągać wnioski. Bo o świadomość tu chodzi, bolesną, ale świadomość tego gdzie się jest, kim się jest i jakie ma się możliwości. Ciasne wagony, tak jak ciasne autobusy, na każdym kroku polszczyzna. Mało spraw istotnych, bo te są zakopane, a tych, którzy dokopują się świadomości jest nadal mało. Wiele rzeczy nam się tylko wydaje, docierają do nas ścinki informacji i myślimy, że posiadamy wiedzę. Autor to wszystko sprawnie w swoim turkocie myśli wypomina i nie poklepuje po plecach na pocieszenie. Każda podróż musi być świadoma, a najbardziej podróż naszych myśli, o świecie, o nas samych i o Polsce. Pociąg Maliszewskiego kojarzy mi się z powrotem z Międzyzdrojów w 1999 na zakończenie turnusu, spanie na korytarzach w nocy, chwilowe drzemki, turkot, duchota, alkohol i dochodzące z każdej strony rozmowy. Czytając było mi niewygodnie. Czułam, że chcę przestać, ale jednak z każdą kończącą się frazą chciałam czytać więcej, wiedzieć więcej, bo świat opikomukolwiek i dla czegokolwiek zagrożenie, a zwłaszcza działalnością mojego teatru W jakim kierunku będzie się rozwijał w przyszłości Pana teatr? Nadal klasyka, choć w nieco zmienionej scenografii, rozwiązania muzyczne, kostiumy, jednym słowem będziemy stawiać na inscenizację.

19 str 19 Twój Relax Piknikowy nastrój Michał Ratajczak Nastał czas majówek wypadów z koszykiem za miasto, weekendów na kocu pośród skwerów, zieleńców, miejskich parków, rzecznych wałów. To także dobry okres na zorganizowanie pikniku z widokiem na szeroką wodę czy górskie pasmo. Dodatek specjalny do Słowa Wrocławian. Wypocznij i baw się razem z nami w całej Polsce! W Polsce znajdują się trzy miejscowości o nazwie Majówka. Dwie z nich to osady - na terenie województwa dolnośląskiego w powiecie górowskim oraz na Podlasiu w gminie Supraśl. Ostatnia z nich to Majówka w województwie łódzkim, w powiecie pabianickim, w gminie Pabianice jest to typowa wieś letniskowa z licznymi domkami do wynajęcia. Majówka to także nabożeństwo majowe w kościele rzymskokatolickim, rodzaj grzyba z rodziny gąskowatych i popularna nazwa na krótką wycieczkę za miasto w miesiącu maju. Tej ostatniej poświęćmy nieco więcej uwagi i miejsca w rubryce turystycznej. Piknik majowy posiada wymiar nie tylko wypoczynkowy, ale również, a może przede wszystkim, konsumpcyjny, choć lepiej wykorzystać do tego celu epitet spożywczy. Czego to się nie brało kiedyś na wiklinowy pokład. Pamiętam wypad z Gdańska do Helu tramwajem wodnym, który nie tylko pokonywał krótszy dystans, ale był rozwiązaniem szybszym choćby od pociągu relacji Gdańsk Główny Hel z przesiadką w Gdyni Głównej Osobowej. Wówczas wnętrze koszyka zdominowały kanapki z łososiem i niezapomnianą pastą jajeczną, zjedzone w połowie jeszcze na stateczku. Już na plaży naszej grupie przygrywał instrument o nazwie ukulele, czyli gitara akustyczna w skali 1:3, a na koce co najmniejszy powiew wdzierał się skrzypiący pod nogami piasek. Nie obyło się oczywiście bez napojów wyskokowych, bo nie ma co ukrywać, że w polskich warunkach klimatycznych i obyczajowych między alkoholem, weekendem, a wiosną stawia się znak równości. Zabrakło tylko grilla, ale smażone mięso w pełnym słońcu około południa i tak nie zyskałoby aprobaty wśród pozostałych. O wiele lepiej smakowała majowa ryba w jednej z miejscowych smażalni. Dobrym symptomem jest to, że z każdym rokiem majówki w wydaniu krajowym coraz bardziej się cywilizują. Ponad połowa rodaków planuje rozpocząć grillowanie właśnie w tzw. majówkę, ale zdarzają się i tacy, którzy pierwszy ogień rozniecają już w lutym. Tegoroczna zima pozwalała na takie zabiegi. Jeszcze w latach 90-tych grillowanie nie było popularną formą spędzania wolnego czasu. Preferowano ogniska, podczas których pieczono na długich patykach i umieszczano w ogniu kiełbaski oraz ziemniaki. Moda na grilla przywędrowała do nas ze Stanów Zjednoczonych, gdzie barbecue znany jest od wielu lat. W mgnieniu oka grillowanie stało się jedną z ulubionych form spędzania wolnego czasu przez Polaków, którzy przekonali się, że nic tak nie zaostrza apetytu, jak jedzenie na świeżym powietrzu. Większość z nas najchętniej grilluje w zaciszu swojego ogródka, z przyjaciółmi lub rodziną. Innymi ulubionymi miejscami do grillowania są działki, polany nad jeziorem lub rzeką. Ośmiu na dziesięciu amatorów grilla wybiera tradycyjną kiełbasę. Nieco mniejszym powodzeniem cieszą się również karkówka, szaszłyki mięsno-warzywne, pierś z kurczaka, kaszanka, skrzydełka z kurczaka oraz ryba. Co wziąć na piknik? Na stronie globforum.pl dyskutantka kryjąca się pod pseudonimem nemeziss radzi: najważniejszy jest koc. Ma być na tyle miękki, aby nam się wygodnie siedziało, ale także lekki, żeby się nie zmęczyć podczas niesienia. Dobrze by było, aby koc był wykonany z materiału, z którego łatwo pozbędziemy się plam po sokach owocowych. Istotny jest koszyk lub inna rzecz do przenoszenia jedzenia. Proponuję skorzystać z lodówek turystycznych, w których mamy specjalne mrożone wkłady. Warto mieć przy sobie butelkę wody niegazowanej i wilgotne chusteczki, aby wyczyścić zabrudzone jedzeniem ręce. Przydadzą się także zwykłe chusteczki higieniczne. Żeby mieć z czego pić, można ze sobą zabrać plastikowe kubeczki i ewentualnie także jednorazowe talerzyki oraz sztućce. Wtedy nic nam się nie potłucze i po zjedzeniu będziemy mogli je po prostu wyrzucić do śmietnika. Do jedzenia najlepiej zabrać owoce, które są najlepsze na upalne dni. Warto zabrać takie, które nie psują się szybko pod wpływem wysokiej temperatury, czyli zrezygnujmy z malin, śliwek, bananów, brzoskwiń i truskawek a zabierzmy winogrona, jabłka i czereśnie. Przewoźmy je w plastikowych pojemnikach a nie w woreczkach foliowych, aby się nie zaparzyły. Nie bierzcie ze sobą czekolady, bo i tak się rozpuści. I na koniec może najważniejsza co dla niektórych porada: gdy piknik kojarzy nam się z alkoholem, to dobrze zabrać ze sobą jedną butelkę wina, ale nie zapomnijmy przy tym o korkociągu oraz o kieliszkach. Nie można przecież pić tego trunku z plastikowych kubeczków.

20 Twój Relax To Lubie str 20 W Złocieńcu na Pojezierzu Drawskim znajduje się odbicie na Lubieszewo. Najpierw trzeba minąć Jezioro Kańsko i wioskę Stawno. Za Lubieszewem asfalt prowadzi aż do samego ośrodka Polubie położonego tuż przy jeziorze Lubie. Dwa budynki wczasowe dysponują łącznie 45 miejscami noclegowymi. Pokoje wyposażone w łazienki, Wi-Fi i TV mogą pomieścić od 2 do 5 osób oraz zwierzęta domowe. Wiosną i latem przybywający w te strony mają okazję skorzystać także z domku kempingowego typu Brda (charakteryzują go 2 poziomy i spadzisty dach od czubka aż do ziemi) oraz domku holenderskiego. Mile widziani są tu również właściciele własnych przyczep kempingowych, kamperów oraz namiotów. Jezioro Lubie, nad którym położony jest ośrodek, przyciąga turystów ceniących sobie przede wszystkim spokój i kontakt z naturą. Powierzchnia tafli wodnej (prawie 1,5 tys. hektara) z pewnością zadowoli kajakarzy i osoby lubiące długie wyprawy łódką. Także amatorzy wędkarstwa nie wyjadą znad Lubia z pustymi rękoma. Na długości przeszło 14 kilometrów znajduje się 5 wysp w otoczeniu wałów morenowych. Większą część jeziora otaczają Bory Karwickie wchodzące w skład Puszczy Drawskiej. Od strony południowej brzeg jeziora graniczy co prawda z poligonem wojskowym, jednak to tam podobno można znaleźć najwięcej grzybów, a ryba przy południowym brzegu bierze wyjątkowo duża. Ze względu na czystość wód jeziora Lubie złowić tu można szczupaki, okonie, sandacze, leszcze, sieje i sielawy, które dla miłośników ryb słodkowodnych są prawdziwym rarytasem. W jeziorze są też śladowo spotykane raki. Centrum Rekreacyjno-Wypoczynkowe Polubie dysponuje wydzielonym nabrzeżem z piaszczystą plażą, zjeżdżalnią dla dzieci i molo w sezonie letnim znajduje się ona pod stałym nadzorem wykwalifikowanych ratowników. Fani spływów kajakowych powinni wiedzieć, że przez Lubie przebiega szlak kajakowy im. ks. Karola Wojtyły i że wycieczkę nim można zacząć właśnie z tej plaży. Również przyszły papież-polak w młodości odbywał spływy kajakiem rzeką Drawą, która bezpośrednio wpływa do jeziora. Centrum Polubie prowadzi też wypożyczalnię żaglówek, kajaków, łódek i rowerów wodnych. Z kolei rowerzystów ucieszy specjalny szlak rowerowy wokół rozlewiska, ciągnący się na prawie 50-kilometrowej trasie po ubitych dróżkach leśnych wśród przepięknych lasów. Współcześnie turystyka nad Lubiem nawiązuje do tradycji przybywania tu zarówno polskich (po wojnie), jak i niemieckich (przed wojną) wczasowiczów. Dopiero 4 lata po przyłączeniu okolicznych terenów do Polski zmieniono urzędowo nazwę jeziora z Gross Lübbe-See na właśnie Lubie. Mimo upływu czasu pozostały te same widoki, co kiedyś, kojąca cisza i zapach wody.