od 1499 zł od 76 zł/m² od 280 zł/m² od 320 zł/m² od 280 zł/m² Nr 30 (1216), ISSN , nr indeksu VII 2015, cena 2,40 zł (VAT 5%)

Transkrypt

1 Nagrobki Płytki granitowe Schody Blaty Kominki Tarasy LARES: Diese Materialien Nowy punkt: sind lediglich Oddział zum Lesen Vervielfältigung ist Zakład Kamieniarski PPHU Sati Wrzoski, ul. Wrocławska 24 tel. kom , Ekspozycja nagrobków Krzanowice, Stara Droga 6 i 8 tel. kom. (+48) tel. (+48) tel. (+48) biuro@tanienagrobki.com.pl biuro@tanienagrobki.com.pl czytania. od 1499 zł od 76 zł/m² od 280 zł/m² od 320 zł/m² od 280 zł/m² od 76 zł/m² 7706 Nr 30 (1216), ISSN , nr indeksu VII 2015, cena 2,40 zł (VAT 5%) WOCHENBLATT.pl Zeitung der Deutschen in Polen Nanu? Verlassen Paul Ryborz bei der czytania. Einweihungszeremonie, links auf seinem Rollator sitzend, der Spender Paul Stronk. Foto: Johannes Rasim Głos Przez in der Heimat długie lata była głosem prezentującym poezję niemieckojęzyczną w opolskim radiu Ingeborg Odelga, która 26 lipca mogła spojrzeć wstecz na 89 spełnionych lat. Urodziła się w Prószkowie, kąd wciąż powracała po licznych wypadach w daleki świat. Jej głos, brzmiący niczym stworzony poezji, stał się znany szerszemu kręgowi słuchaczy za sprawą audycji Nasz Heimat, w której 20 lat recytowała wiersze Eichenrffa i innych niemieckich poetów, a także własne utwory. Lektorska kariera dyplomowanej pielęgniarki zaczęła się od tego, że zwróciła się redakcji, krytykując brak programów poświęconych poezji. Zaproszono ją na rozmowę oraz poproszono o sugestie. Ani się obejrzała, gdy pomyślnie przeszedłszy próbę językową i otrzymawszy zapewnienie, że posiada radiowy głos, została lektorką Audycji lirycznych. Serdecznie gratulujemy! Die Stimme Sie war die langjährige Stimme für die deutschsprachige Poesie im Oppelner Rundfunk: Ingeborg Odelga, die am 26. Juli auf 89 erfüllte Jahre zurückblicken kann. Bekannt wurde ihre für die Poesie wie geschaffenen Stimme einem großen Hörerkreis durch die Sendung Nasz Das Eichenrffzentrum in Lubowitz feierte seinen 15. Geburtstag. Doch was hat das Zentrum mehr als Eichenrff zu bieten? Die Selbstfindung bleibt schwierig. czytania. Lesen Sie S. 9 Werbung / Reklama Sie verfügen über Kenntnisse im Metallbau, in Schlosser- oder Montagearbeiten? Sie sind flexibel, teamfähig und selbständiges Arbeiten gewohnt? Sie besitzen die Die Alfred Johne GmbH ist spezialisiert in dem Bereich Mühlen- und Anlagenbau. Wir suchen zum nächstmöglichen Eintritt Heimat, in der sie 20 Jahre Gedichte von Eichenrff und anderen deutschen Dichtern, aber auch eigene Werke vortrug. Begonnen hatte die Sprecherkarriere der Krankenschwester damit, dass sie sich an die Redaktion wandte und das Fehlen eines czytania. w Schallbruch jakikolwiek 34, Haan, Deutschland Tel.: , info@alfred-johne.de, LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Vervielfältigung ist Bereitschaft zu Montageeinsätzen deutschlandweit? Dann sind sie bei uns genau richtig! Pokoje i restauracja Stary Młyn zaprasza Poesiebeitrags bemängelte. Sie wurde eingeladen und um Anregungen gebeten. Ehe sie sich versehen hatte, wurde sie, nachdem sie die Sprachprobe bestanden hatte und man ihr eine Rundfunkstimme bescheinigte, zur Sprecherin der Lyrischen Beiträge. Herzlichen Glückwunsch! czytania. w części jakikolwiek używane lakiernictwo LARES: Diese Materialien sind lediglich Stary zum Młyn Lesen Vervielfältigung blacharstwo ist Strzelce Opolskie, ul. Mickiewicza 19 tel , recepcja@noclegstrzelce.eu Stary Młyn to pokoje z restauracją i salami bankietowymi, gdzie nowoczesność miesza się Johanna Lemke-Prediger z przeszłością. Oferujemy przyjazną i rodzinną atmosferę Bewerben Sie sich online: DROGOWEJ LARES: W ogrodzie Diese stępny jest Materialien duży taras. Budynek sąsiaduje sind z parkiem lediglich miejskim. zum 8186 Lesen Vervielfältigung ist strengstens holding@zeitconcept.de 7877 untersagt Młyn posiada 19 pokoi, w tym 3 apartamenty, plac zabaw, pole gry w minigolfa oraz saunę. Montageschlosser (m/w) Bernard Czok CENTRUM POMOCY warsztat mechanika pojazwa wynajem samochodów Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b tel./fax: kom (A4) Werbung / Reklama Studentenjob in Süddeutschland gesucht? Wir haben ihn! I S S N LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Vervielfältigung ist strengstens 8197 untersagt. Niniejszy czytania.

2 Niniejszy czytania. 2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Meinungen Lesen opinie Vervielfältigung ist Śląsku, ojczyzno moja! N czytania. a łamach tygodnika Der Spiegel LARES: Diese Europamüder z 11 lipca Jan Fleischhauer porównał Materialien sind lediglich zum Lesen socjalizm à la Syriza z kontynuowaniem Vervielfältigung ist Eichenrff Im Spiegel vom 11. Juli verglich Jan Fleischhauer den Syriza-Sozialismus als Fortführung der Pubertät mit politischen müssten eben andere die Ergebnisse ausbaden. Das werde die Verursacher nicht złożone, jak czytania. analizuje autor zamiesz- tu mechanizmy są oczywiście bardziej abhalten, an ihren Swimmingpools auf czonego na stronie tytułowej artykułu LARES: Diese Materialien Rhos sind später Essays lediglich zu schreiben, zum warum Lesen pt. Unsere Griechen Annäherung an Vervielfältigung ist Mitteln. Oder wie soll man es nennen, wenn jemand darauf beharrt, er wolle auf eigenen Füßen stehen, aber ständig zu den Eltern pilgert, weil er ohne ihr Geld nicht auskommt. Die Mechanismen sind freilich komplexer, wie der Aufmacher Unsere Griechen Annäherung an ein seltsames Volk analysiert. Die Mystifizierung der Antike wird hier als Teil des europäischen Übels mitverantwortlich den bundesdeutschen Pauschalurlauber. Gleichzeitig hat aber Polen, wie die 68, kiedy to za sprawą uczelnianych kół trwało aż czytania. okresu działalności Ruchu Osmanen einst in Hellas, ein Staatsmodell dyskusyjnych w mieszkaniach Niemców gemacht. Die Griechenlandbegeisterung eines Winckelmann oder Hölderlin des 18. Jahrhundert habe sich bis zur 68er- Bewegung fortgelebt, als über Diskussionszirkel an den Unis auf einmal Lammfelle und Flokatiteppiche die deutschen Wohnzimmer eroberten. Betreten habe Winckelmann Griechenland niemals verklärte Mystifizierung habe die von daheimgebliebener fleißiger Vetter in iż od czasów osmańskiej okupacji państwo było zawsze czytania. uważane za wroga, że i u w nas jakikolwiek strzegam troszeczkę pob- Nie przeraźcie się, jeśli stwierdzę, Athen aber zum Mitschummeln verdammt den Konkurs schlittert. Und a wszelka działalność polityczna miała ną sytuację. Państwo niemieckie jest dla LARES: Diese Materialien so ist auch sind Eichenrff lediglich (siehe zum S. 1) oft Lesen na celu uzyskanie korzyści dla własnego wielu Vervielfältigung energicznych Niemców z ist Polski der Demokratie überzeugten Europäer jech blind dafür gemacht, dass seit der osmanischen Besatzung der Staat immer nur Feind gewesen sei und alles politische Handeln auf den Vorteil der eigenen Sippe zielte. In der Neuzeit hätten sich Briten und Amerikaner dann gewundert, dass die Griechen nie an die Zukunft dachten, sondern alles immer ausgaben und unter sich verteilten, und weil sie immer wieder eine mystifizierte Projektionsfläche, die wie die antike Attika verehrt wird, uns aber nicht wirklich verrät, was es heute bedeutet in Polen als Deutscher zu leben. Ach, würden wir Eichenrff nicht ständig zum Volkstumskasper degradie- ren und auch studieren, wie er vorlebte, waż jednak czytania. pisze Fleischhauer w swoim państwowości, który tak naprawdę nie seine Zeit zu reflektierten. Wir möchten komentarzu rewolucjoniści są dziećmi pokrywa się z pojęciem rzeczypospolitej. gerne wissen/ob sie europamüd /Von LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen zamożnych obywateli, które po ukończe- My Vervielfältigung też zbyt często zdajemy się na ist finan- bankrottgingen. Da Revolutionäre jech wohlhabende Bürgerkinder seien, die nach dem Studium beschlossen haben, ihre Kenntnisse aus dem Trotzkismus- Seminar in Regierungspraxis umzusetzen, so Fleischhauer in seinem Kommentar, sie ch Recht hatten. Nicht erschrecken ein kleines bisschen Parallele finde ich auch bei uns. Deutschland ist für viele tatkräftige Deutsche Polens ein Ort mystifizierter Verheißung, so wie die Akropolis für mitgebracht, das nicht so wirklich die Sache aller ist. Auch wir bauen zu oft auf eine All-Inclusive-Projektfinanzierung. Was bringt es aber Griechenland, wenn der nicht steuersäumige Grieche in Berlin ein erfolgreiches Lokal betreibt, sein Weltschmerz so zerrissen. Sagte wer? Natürlich Eichenrff. Znużony Europą Eichenrff okresu jrzewania środkami politycznymi. Bo jak to nazwać, gdy ktoś upiera się, by stać na własnych nogach, a jednocześnie biega rodziców, gdyż nie może się obyć bez ich pieniędzy. Zachodzące ein seltsames Volk. Za czynnik współwinny europejskim bolączkom uznaje on umistycznianie starożytności przypominając, że zachwycenie Grecją właściwe takim przedstawicielom XVIII wieku jak Winckelmann czy Hölderlin, naraz zagościły skóry jagnięce i dywany Flokati. Na greckiej ziemi Winckelmann nigdy nie stanął za to gloryfikowanie pseuantycznej mistyfikacji sprawiło, że przeświadczeni o zaletach demokracji Europejczycy przestali strzegać, klanu. W czasach nowożytnych kontynuuje autor Brytyjczycy i Amerykanie dziwili się, że Grecy nigdy nie myśleli o przyszłości, tylko wszystko zawsze wydawali, rozdzielając między sobą, oraz że raz za razem bankrutowali. Ponie- niu studiów postanowiły przekuć wiedzę nabytą w trakcie seminarium na temat trockizmu na praktykę rządzenia, to za rezultaty muszą pokutować inni. Nie odwiedzie to sprawców od pisania później przy swoich basenach na Ros esejów o tym, dlaczego mimo wszystko mieli rację. swego rodzaju mistyfikacją Ziemi Obiecanej, pobnie jak Akropol w oczach Niemców z RFN jeżdżących na urlopy all inclusive. Jednocześnie jednak Polska, pobnie jak niegdyś Osmanowie w Helladzie, przyniosła ze sobą model sowanie projektów w trybie all inclusive. Jaką wszakże korzyść odnosi Grecja, jeśli Die Gedanken sind frei Eichenrff in Schlesien Vor einer Woche habe ich mich mit auf Lessing oder Hauptmann. Dann Członkowie Fundacji potrzebują der Wahl beschäftigt und gesagt, habe ich eine Sammlung Eichenrff- sporo przekonania w tej pracy, gdyż dass unsere Sejmkandidaten gewiss Mut und Überzeugung brauchen, um sich offiziell für das Deutschtum in Schlesien Gedichte aus dem Bücherregal gezogen und die Seite mit dem Gedicht Mor- czasami można mieć wrażenie, że tylko niemieccy Ślązacy zajmują się dzieła- gengebet aufgeschlagen und vorgelesen: mi tego poety. To oczywiste, gdyż kolejny aktywny tydzień O wunderbares, tiefes Schweigen, wie jego jasna czytania. przynależność i znaczenie w sejmowy, jakikolwiek w którym każdy dzień einsam ist s noch auf der Welt! Die Wälder nur sind sich leise lediglich neigen, als zum ging der Lesen rowego wzmacnia także naszą przyłudnia, Vervielfältigung a kończył po północy. To ist wód strengstens dla niemieckiego dziedzictwa kultu- rozpoczynał się od wczesnego przedpo- LARES: Diese Materialien untersagt. einzusetzen. Genau so viel Überzeugung braucht man auch, um sich für die deutsche Kultur, deren Erhalt und Wiederbelebung in Polen zu engagieren. Am Sonntag habe ich mich in Lubowitz gefreut, dass rt schon seit 15 Jahren die Eichenrff-Stiftung tätig ist und sich mit Übersetzungen, Veröffentlichungen, Konferenzen und vielem mehr sollte man denen von uns danken, die ka w Niemczech, czytania. powiedziała kiedyś: o języku regionalnym, której procewanie rozpoczęło się w miniony wtorek. uns aus Lubowitz immer aufs Neue mit Kto w dzisiejszych czasach zna Eichenrffa? Nawet w szkole więcej uczy się Mowa Vervielfältigung o zmianach, na wprowadzenie ist strengstens LARES: Diese Materialien Eichenrff sind vertraut lediglich machen. zum Lesen untersagt. im Dienste des großen deutschen Dichters aus Schlesien beschäftigt. Die Mitglieder brauchen viel Überzeugung für diese Arbeit, weil man vielleicht den Eindruck hat, dass sich nur die deutschen Schlesier mit dem Werk des Dichters beschäftigen. Dies ist logisch, weil seine klare Zugehörigkeit zum und Bedeutung für das deutsche Kulturerbe, auch unsere Zugehörigkeit stärkt. Gleichzeitig verwundert es aber, dass es seitens der polnischen Mehrheit in Oberschlesien für sein Schaffen soviel Desinteresse gibt. Nicht viele Schriftsteller seines universellen Formats sind in Schlesien geboren und gestorben. Aber auch meine Nichte, die in Deutschland lebt, sagte eines Tages: Wer kennt heutzutage noch Eichenrff? Auch in potrzeba, by wstawiać się za niemiecką kulturą, jej zachowaniem i wskrzeszaniem w Polsce. W niedzielę cieszyliśmy się w Łubowicach z tego, że już 15 lat działa Fundacja Eichenrffa i zajmuje się tłumaczeniami, publikacjami, konferencjami i innymi działaniami w służbie Eichenrffa poczytania. zapisami nie precyzuje się, w jakiej formule wielkiego niemieckiego poety ze Śląska. Bernard Gaida w odrzuca jakikolwiek się taki wniosek. A nasze und leicht umzusetzen! propozycje usprawnienia tego zapisu der Schule setzt man den Akzent eher LARES: Quelle: Eichenrff: Niniejszy Gedichte 1837, źródło: Eichenrff: czytania. Gedichte, 1837, tej kadencji będzie także nowelizacją Wanderlieder, Der Auswanderer pieśni wędrowne, Der Auswanderer ustawy. LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Vervielfältigung Notował Krzysztof ist Świerc Juli 2015 nieopieszały w płaceniu podatków Grek z Berlina prowadzi brze prosperujący lokal, natomiast jego pozostały w ojczyźnie pracowity kuzyn z Aten skazany wraz z innymi rodakami na konieczność oszukiwania popada w bankructwo. Tak też i Eichenrff (patrz str. 1) jest często umistycznionym ekranem projekcyjnym, czczonym niczym starożytna attyka, który jednak nie zdradza nam tak naprawdę, co dziś znaczy być Niemcem w Polsce. Ach, gdybyśmy tak nie degrawali Eichenrffa roli folklorystycznej kukły, zastanawiając się choćby nad tym, w jakiej mierze był on przykładem człowieka snującego refleksje nad epoką, w której żył. Chcielibyśmy wiedzieć / Czy są znużeni Europą / Rozdarci bólem istnienia. Kto to powiedział? Oczywiście Eichenrff. Till Scholtz-Knobloch Die eine schiebt vorwärts, die andere retour, So bleibt man stecken mit der ganzen Kultur. Herr durchs stille Feld. Ich fühl mich recht wie neu geschaffen, wo ist die Sorge nun und Not? Was mich noch gestern wollt erschlaffen, ich schäm mich des im Morgenrot. Sie war begeistert und hat nicht mehr Zweifel gehabt. Deswegen Eichenrff na Śląsku Przed tygodniem zajmowałem się wyborami, żeby powiedzieć, że nasi kandydaci Sejmu potrzebują pewne- Joseph von Eichenrff ( ), należność, ale jednocześnie dziwi tak niewielkie zainteresowanie większości polskiej jego dziełem. Niewielu pisarzy jego pokroju i tak uniwersalnych urodziło się i zmarło na Śląsku. Jednak także moja siostrzenica, która miesz- o Lessingu czy Hauptmannie. Słysząc to, wyjąłem z półki z książkami zbiór wierszy Eichenrffa i otworzyłem na stronie z tym o nazwie Modlitwa poranna, a następnie przeczytałem: O, przecuwne to milczenie, jak pu- się podział ból i żal? Co jeszcze wczoraj mnie gnębiło, wstydzę się tego w blasku dnia. Była zachwycona i nie miała już żadnych wątpliwości. Dlatego powinno się podziękować tym z nas, którzy tam z Łubowic zawsze na nowo dają nam Jeden w dół ciągnie, drugi zaś w górę W miejscu stoimy przez tę kulturę. Joseph von Eichenrff ( ), Rys. Andrzej Sznejweis Prosto z Sejmu Wierzę Minął na to, że zbliżamy się końca bieżącej kadencji Sejmu i jest jeszcze wiele rzeczy zrobienia. A jedna z nich, którą trzeba koniecznie kończyć, to wprowadzenie zmian w ustawie o mniejszościach narowych i etnicznych oraz których śrowisko mniejszości w Polsce czeka z utęsknieniem, bo są odpowiedzią na nieciągnięcia, które w obowiązującej ustawie występują. Jako przedstawiciel mniejszości wychodzę z założenia, że pozbycie się go rodzaju odwagi i przekonania, aby sty jeszcze czytania. świat ten jest! Las się tylko wspomnianych nieciągnięć to rzecz oficjalnie wstawiać się za niemieckością kłoni niemo, jak gdyby Pan przez pole prosta i niezbędna tego, by śrowisko LARES: Diese Materialien na Śląsku. sind Ale lediglich tyle samo przekonania zum Lesen szedł. Powstaję oto z nową siłą, gdzie Vervielfältigung mniejszości w Polsce mogło ist spraw- niej funkcjonować, a pewne kwestie były jasne i czytelne. Takie choćby jak zapis, który precyzuje, w jakiej formule następuje odrzucenie wniosków w sprawie ustalenia nazw miejscowości. Dzisiaj zgodnie z obowiązującymi w tej ustawie są jasne i proste wprowadzenia! Niestety, otrzymałem już kilka sygnałów, aby nie podejmować prac nad tym projektem, choć ma on już nadany bieg. Odbieram to jako powrót okresu sprzed lat, kiedy w czasie pracy nad Europa, du falsche Kreatur! Europo, fałszywa kreaturo, Man quält sich ab mit der Kultur, Męczymy się tu wciąż z kulturą. Spannt vorn die LARES: Lokomotive Niniejszy an, Dajcie parowóz z jednej strony, tą ustawą też taka nutka niechęci się czytania. pojawiała. Jestem jednak optymistą Gleich LARES: hängen Diese sie hinten Materialien eine andre dran, sind lediglich Wraz inny zum z drugiej Lesen już czepiony. i posłem upoważnionym repre- Vervielfältigung ist zentowania wnioskodawcy, stąd mam nadzieję, że w procedurze, którą rozpoczęliśmy, będzie dyskusja merytoryczna, a nie chęć zamrożenia obecnie obowiązującej ustawy. Wierzę też, że już w pierwszym czytaniu nasz projekt zostanie przyjęty i końca Poseł Ryszard Galla Ich bin zuversichtlich Eine weitere aktive Woche im Sejm ist nun vorüber, in der jeder Tag am frühen Vormittag begann und jeweils nach Mitternacht endete. Dies ist ein Zeichen dafür, dass die Abgeordneten nun auf das Ende der jetzigen Legislaturperiode zusteuern, wobei noch viel zu tun bleibt. So gilt es noch unbedingt in dieser Wahlperiode, abschließende Änderungen im Minderheitengesetz zu verankern. Dieses hat am vergangenen Dienstag begonnen. Gemeint sind Änderungen, auf welche die deutsche und andere Volksgruppen in Polen sehnsüchtig warten. Sie sind eine Reaktion auf die Mängel im derzeitigen Gesetzestext. Als Vertreter der deutschen Minderheit in Polen gehe ich davon aus, dass das Ausräumen dieser Mängel einerseits recht einfach und andererseits auch notwendig ist, damit die Minderheiten besser funktionieren können und gewisse Dinge klar und transparent sind. So etwa präzise Regelungen darüber, in welcher Form ein Antrag auf Ortsnamensbestimmung abgelehnt werden kann. Zum jetzigen Zeitpunkt ist dies nicht der Fall. Unsere Verbesserungsvorschläge hierzu sind klar formuliert Leider bekam ich inzwischen Signale, das Projekt nicht weiter zu verfolgen, obwohl dieses bereits seinen Lauf genommen hat. Ich empfinde das als Rückfall in die Zeit vor Jahren, als bei der Arbeit an dem Gesetz ebenfalls bei manchen Abgeordneten eine gewisse Unwilligkeit zu beobachten war. Ich bin dennoch als Vertretungsbefugter des Antragstellers optimistisch und hoffe, dass das bereits angelaufene Gesetzesverfahren von sachlichen Diskussionen geprägt sein wird, ohne dass man das jetzige Gesetz einfrieren möchte. Und ich bin auch zuversichtlich, dass unsere Gesetzesvorlage bereits in der ersten Lesung angenommen und die Gesetzesnovelle folglich noch in dieser Legislaturperiode verabschiedet wird. Notiert von Krzysztof Świerc

3 Niniejszy czytania. LARES: Diese Materialien sind Politik lediglich und zum Gesellschaft Lesen Polityka i społeczeństwo Vervielfältigung ist Z Vaterlandu Warschau: Nun kann das Rennen offiziell beginnen kursu na zbliżenie z Kubą po okresie jej polskie, będzie czytania. 411 Batalion Piechoty Überraschungen kilkudziesięcioletniej izolacji. Zmechanizowanej zapowiedziała Nr. 30/1216 Wochenblatt.pl 3 Nowy fundusz Rząd Niemiec rozpoczął realizację nowego programu ochrony zabytków. Środki przeznaczone na ten cel pozwolą też na renowację np. zamków i kościołów w Polsce, o czym poinformowano Postępy są też w zakresie powiększenia w kuluarach rozmów premiera Nadrenii-Palatynatu Malu Dreyer na Górnym go sztab ma swoją siedzibę w Szczecinie. für die Parlamentswahl im Herbst. Korpusu Północno-Wschodniego, czytania. któreki war w die jakikolwiek Bekanntgabe des Termins LARES: Diese Materialien Śląsku. sind Jednym lediglich z pierwszych zum obiektów, Lesen Vervielfältigung ist Wrocław skreślony Dziennik Märkische Oderzeitung (MOZ) nosi, że kraj związkowy Brandenburgia nie ma już we Wrocławiu pełnomocnika ds. partnerstwa w związku z ustaniem tychczasowej umowy z pracownikiem jednej z kancelarii odpowiedzialnym za kontakty z Dolnym Śląskiem, co potwierdziła rzeczniczka Ministerstwa Spraw Europejskich Maria Strauß, dając, że w ocenie zewnętrznych ekspertów wyniki jego pracy nie odpowiadały uzgodnionym celom. Nadal istnieje natomiast biuro łącznikowe mieszczące się w jednej z kancelarii w Szczecinie. Jak oświadczyła rzeczniczka, końca roku ma zapaść decyzja co dalszych losów Und er hat sich für das spätmöglichste Datum entschieden den 25. Oktober. Damit hat Polen einen sehr langen Wahlkampf vor sich, der schon zu Beginn einige Über- w wieku powyżej czytania. 50 lat, o czym poinformował Ośrodek Promocji Filmów raschungen parat hat. Ostatni wyrok oświęcimski? LARES: Diese Materialien Sąd sind okręgowy lediglich w Lüneburgu zum skazał Lesen (FFA). O wyborze filmów niemieckich Vervielfältigung zwei größten Parteien ist haben tamtejszego pełnomocnika. Nagroda pokojowa dla matki żołnierza W obliczu trwającego konfliktu ukraińskiego rosyjska obrończyni praw człowieka Ełła Polakowa została uhonorowana w Niemczech tegoroczną Heską Nagrodą Pokojową. Przewodnicząca Komitetu Matek Żołnierzy w Petersburgu działa od dziesięcioleci na rzecz praw poborowych służących w rosyjskiej armii. Polakową wyróżniono także w uznaniu jej zaangażowania przeciwko prowadzeniu i popieraniu wojen przez Rosję jak stwierdzono w kumencie o przyznaniu nagrody. Steinmeier spotkał się z Raulem Castro Minister spraw zagranicznych Niemiec, Frank-Walter Steinmeier, spotkał się w ramach wizyty na Kubie z prezydentem tego kraju, Raulem Castro, poruszając między innymi kwestię praw człowieka. Jednocześnie Steinmeier podkreślił, że Niemcy zamierzają wesprzeć proces otwierania się socjalistycznego karaibskiego państwa. Steinmeier jest pierwszym ministrem spraw cielom trasy położonej w rejonie pasma górskiego Eifel zabrakło pieniędzy, natomiast administracja toru Hockenheimring uznała, że jest zbyt mało czasu, by zorganizować zawody na własnym obiekcie. Światowa Rada Sportów Moto- opancerzone. Jednostką pilotażową, rowych wstępnie potwierdziła, że przyszłoroczne czytania. zawody GP w Niemczech werken zurück und schreibt, er wolle seinerseits schlägt bei den sozialen Netz- która w latach zostanie stopniowo oddana pod wództwo odbędą się 31 lipca. q keine Leute ins Parlament schicken, die einbringen soll. zagranicznych RFN, który odwiedza Hawanę od czasu obrania przez USA zins Schlesien Journal und können Ra- czytania. Die w zweite jakikolwiek Überraschung ist Bronisław Komorowskis eindeutiges State- LARES: Diese Materialien diosendungen sind lediglich als Audio-Datei zum einfach Lesen hält Wochenblatt.pl auch in Zukunft bei. ment Vervielfältigung zu seiner politischen Zukunft. ist Service, aber auch mehr Unterhaltung Die neue czytania. Seite wird in Kürze online tritt aus dem politischen Rampenlicht Boulevardblatt Fakt meldet. ermöglichen. Die Zweisprachigkeit be- geschaltet. Wir informieren Sie. jp zurück und gründet ein Institut sei- Ein bisschen übersichtlicher, ein bisschen puristischer kommt die Seite daher. Für unsere Nutzer soll so die Navigation vereinfacht werden. Die Themenbereiche bleiben die Alten. So können unsere Leser weiterhin zwischen Artikeln aus Politik, Kultur, Wirtschaft, Bildung, Sport und Geschichte wählen. Sie erhalten einen aktuellen Überblick über die Ausgaben unseres TV-Maga- Werbung / Reklama na który znajdą się środki w ramach programu, będzie kościół w Jarnołtówku. Łączny koszt renowacji wyniesie około zł, z czego mniej więcej zł można będzie pozyskać z Niemiec. 94-letniego byłego esesmana Oskara Gröninga na cztery lata więzienia za współudział w zamorwaniu osób w Oświęcimiu. Prokuratura musi jeszcze zbadać, czy podupadły na zdrowiu Gröning jest zlny odbycia Holokaust. Zeznał, że zajmował się liczeniem pieniędzy odbieranych osobom deportowanym i przekazywaniem ich siedziby SS w Berlinie, co sprawiło, że otrzymał przymek buchaltera z Auschwitz. W centrum uwagi tego być może ostatniego procesu oświęcimskiego znalazło się pytanie, co sprawiało, miały się odbyć w ubiegły weekend Paweł Kukiz. w roku czytania. Tegoroczne zawody GP Gruppierung um den Rockmusiker że pojedyncze osoby stawały się współ- na torze Nürburgring, jednak właści- Und das ist die erste Überraschung. sprawcami zbrodni. Pogłębienie współpracy wojskowej Niemcy i Polska zamierzają zacieśnić współpracę wojskową i przekazywać wzajemnej dyspozycji jednostki In eigener Sache: Internetseite Wochenblatt.pl mit neuem Design nachhören. Die neue Seite bietet uns Redakteuren mehr Spielraum für technische Extras wie zum Beispiel Audio-Slideshows, Bildergalerien oder interaktive Karten. Damit möchten wir den Nutzern mehr minister obrony narowej Niemiec, Ursula von der Leyen, w miniony czwartek, wizytując tę jednostkę, stacjonującą w Viereck na Pomorzu Przednim. Z kolei pod wództwo niemieckie trafi jedna z polskich jednostek pancernych. Niemieckie filmy stara publiczność Filmy produkcji niemieckiej są oglądane ponadprzeciętnie często przez kinomanów w starszym wieku. W 2014 roku ponad jedną trzecią biletów kinowych na niemieckie filmy kupiły osoby decywały w oczach widzów: obsada aktorska (17,8%) oraz książka, w oparciu o którą powstał dany film (8,9%). Generalnie, najpopularniejszym gatunkiem wśród niemieckich filmów była w minionym roku komedia (45%), drugie Dyrektor toru wyścigowego Hockenheimring, Georg Seiler, uważa, że pomimo odwołania w tym roku niemieckich zawodów Grand Prix wyścigi Formuły I mają w Niemczech przyszłość, co potwierdza fakt, że odbędą się one w RFN Einfacher und übersichtlicher Vier Jahre ist für eine Internetseite schon ein ehrwürdiges Alter. Deshalb haben wir uns entschlossen, den Online-Auftritt von Wochenblatt.pl zu überarbeiten. Allerdings nicht mehr auf zwei separaten Seiten, sondern übersichtlich auf ein und derselben Seite. Wie auch in der gedruckten Version wird es deutsche und polnische Artikel geben, auch mit beiden Sprachversionen auf einen Blick. zum Wahlkampfauftakt Eine der letzten Amtshandlungen von Präsident Bronisław Komorows- Die schon längst mit dem Wählerfang begonnen: Beata Szydło von der Partei Recht und Gerechtigkeit fährt im Land mit einem eigenen Werbebus herum und die amtierende Premierministerin Ewa Kopacz (Bürgerplattform) wählt kary. W trakcie procesu Gröning przyznał się udziału w zarzucanych mu Bahn (siehe Wochenblatt Nr. 1213). Nun miejsce zajęły czytania. filmy dla dzieci (16%). als Fortbewegungsmittel die polnische Radek Sikorski will nicht mehr Politiker sein LARES: Diese Materialien czynach sind oraz lediglich moralnej współwiny zum za Lesen Przyszłość dla Formuły I w Niemczech? geht Vervielfältigung es aber auch für die anderen ist politi- schen Gruppierungen los. Dabei kann es gut sein, dass der späte Wahltermin, der von vielen kritisiert und als Geschenk für die noch regierende Partei angesehen wird, für eine Bewegung den schnellen politischen Tod bedeuten kann die Denn noch bei der Präsidentschaftswahl entpuppte sich Kukiz als starker dritter Kandidat, ch nun laufen ihm die potenziellen Wähler weg. Seine einstigen Mitarbeiter werfen ihm vor, er habe die Ideale der Bewegung verraten, Kukiz an der jetzigen Politik festhalten. Zur Erinnerung: Kukiz Hauptthema war die Einführung der Einmandatswahlkreise, über die nun die Polen im September bei einem Referendum entscheiden werden. Sollte die Mehrheit dafür stimmen und das Referendum rechtskräftig sein, ist czytania. das Hauptthema von Kukiz und seiner Partei dahin, denn dann wird sich das LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Parlament Vervielfältigung ohnehin mit den Wahlkrei- ist sen beschäftigen müssen. Kein Wunder also, dass einige sogar vorhersagen, die Kukiz-Bewegung werde keine zehn Prozent der Stimmen bei den Wahlen erhalten, obwohl sie vor kurzem noch als zweitstärkste Kraft galt. Nicht wenige glaubten, er würde für den Senat kandidieren, um so zumindest ein wenig der Bürgerplattform seiner ehemaligen Partei zu helfen. Doch er selbst bleibt der Tradition der polnischen Präsidenten treu: Komorowski Zunächst entpuppte sich Kukiz als starker dritter Kandidat, jetzt laufen ihm die potenziellen Wähler weg. nes Namens, das sich vorwiegend mit polnisch-ukrainischen Themen befassen wird. Gleichzeitig sagte er, er wolle der Bürgerplattform aktiv helfen, ch weiß wohl bis heute keiner so genau, wie man Komorowski nun als emeritierten Präsidenten in den Wahlkampf Die dritte Überraschung kam von Rasław Sikorski, dem ehemaligen Sejmmarschall und Außenminister. Noch vor wenigen Wochen erklärte er ganz offiziell, er werde die Nummer eins auf der Parteiliste der Bürgerplattform in Bromberg (Bydgoszcz) sein, was einige seiner Parteikollegen und die Premierministerin als vorschnelle Deklaration abhackten. Es ist Sikorski wohl in den darauffolgenden Wochen nicht gelungen, die Partei von seiner Bedeutung zu überzeugen und so zog er die Notbremse: Sikorski schrieb bei Twitter, er werde gar nicht bei der Parlamentswahl antreten. Eine Entscheidung, die für die Bürgerplattform verheerend sein könnte, denn bei allen Fettnäpfchen, in die Radek Sikorski getreten war, ist er gleichzeitig derjenige polnische Politiker mit den breitesten Auslandskontakten. Nun wird er aller Wahrscheinlichkeit nach bei einer amerikanischen Denkfabrik seine Talente für gutes Geld einsetzen, wie das Rulf Urban Foto: Ryszard Hołobowicz/Wikimedia 8116 czytania. Krankenschwestern für Pflege in Deutschland u. Mitarbeiter/innen Zuschlag für Oster- und Weihnachtsfeiertage 2 Tage Urlaub pro gearbeiteten Monat Diagnostyka Protetyka LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Rückfragen Vervielfältigung unter /938 ist 223 Profilaktyka Somatologia zachowawcza i estetyczna Implantologia Higiena Biżuteria nazębna Zabiegi w narkozie w pełnym zakresie Veritas Pflegedienst Pflegedienst in Deutschland sucht Wir erwarten: Deutsche Sprache Berufserfahrung Teamfähigkeit Wir bieten: Kostenlose Unterkunft und Verpflegung 8182Więcej informacji WOCHENBLATT.pl Miejsce na Twoją reklamę czytania. pod numerem Opole, ul. Orląt Lwowskich 51/1 LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Vervielfältigung ist telefonu

4 Niniejszy czytania. 4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Hintergründe Lesen Kulisy Vervielfältigung ist Karitative Arbeit: Während des Kriegszustandes kamen deutsche Hilfstransporte manche kommen sogar bis heute Care-Pakete für Polen Als Polen 1981 in eine Staatskrise abglitt, begann eine der größten Soldidaritätsaktionen der europäischen Nachkriegsgeschichte. Menschen aus der gesamten Bundesrepublik Deutschland schnürten Hundertausende Pakete und organisierten Lastwagentransporte gen Osten. Bernie Nowak reiste mit Beginn der Krise oft nach Polen, um die Spenden persönlich abzugeben. Er ist einer der letzten Engagierten, die dies noch bis heute regelmäßig tun. Wenn Bernie Nowak aus dem niedersächsischen Bad Bodenteich nach Polen kommt, ist eine große Portion Idealismus im Spiel. Seit 34 Jahren fährt der Niedersachse Oberschlesien, czytania. Deutschland ergriffen habe. Neben einer von vielen Bundesbürgern als selbstverständlich Vervielfältigung empfundenen Solidarität ist zum strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. Masuren und Pommern an. Er hat stets Möbel, Kleidung und Gebrauchsgegenstände dabei, die er von einem Netzwerk von Freunden in Deutschland erhält. Die Tüten, Kartons und Kisten, die er in seinem Lieferwagen samt Anhänger transportiert, bringt er zu Caritas-Einrichtungen und Deutschen Freundschaftskreisen, von wo aus sie czytania w gleichzeitig jakikolwiek von Nazi-Deutschland und Sowjet-Russland überfallen wurde, war schließlich das am stärksten an Bedürftige in der Umgebung verteilt werden. Finanzielle Unterstützung bekommt er kaum, oft genug zahlte er die Benzinkosten schon aus eigener Tasche. Das einzige, was er erhält, sind die Spenden von Bürgern aus der Lüneburger Heide, die die Fahrten des 69-jährigen Rentners in den Osten unterstützen. Heute sind die Spendentransporte gewesen war und nun auch noch im czytania. sozialistischen Block der Warschauer- Der erste Polen-Transport: 1981 ist Bernie Nowak mit dem Deutschen Roten Kreuz nach Krakau unterwegs. Pakt-Staaten geopolitisch isoliert war, zwar nicht mehr so dringend wie früher das weiß auch Bernie Nowak, denn längst ist Polen ein wirtschaftlich stabiles und politisch sicheres Land. Aber dennoch findet sein Engagement bis heute große Resonanz bei den Empfängern. Gerade ältere Menschen lebten manchmal immer noch am Existenzminimum. Anfang der 1980er-Jahre war die Situation allerdings weitaus dramatischer. Nowak kann sich noch genau an seine erste Fahrt nach Polen erinnern. Damals, 1981, habe es in den Geschäften nur leere Regale gegeben: Der Besitzer einer Metzgerei fragte uns, was wir wohl glaubten, wofür die Fleischerhaken überhaupt noch gut seien, wenn es keinen Schinken mehr Grauzone agierende Arbeiterbewegung Solidarność legalisiert ch nur für kurze Zeit. Die kommunistische Füh- mit sechs oder czytania. sieben Lastern in Kolonne und mussten den Zollbeamten Ziga- verleugnen, dass Warschau das Land in Staatsführung. Es war nicht mehr zu und weiterführen könnte. rung kündigt Reformen an, verhängt LARES: Diese Materialien dann aber sind nach lediglich einem 16 Monate zum wäh- Lesen retten, Kaffee oder Damenstrümpfe aus die Vervielfältigung schlimmste Krise seit 1945 gestürzt ist gäbe. Die zynische Antwort gab er uns selbst: Daran können die Kunden in der Schlange ihre Mäntel aufhängen. Zur Polen-Hilfe Anfang der 1980er- Jahre kam Bernie Nowak durch einen Zufall. Er war eigentlich Referent für Jugendarbeit beim Deutschen Roten Kreuz, als man einen Organisator brauchte: Schon beim Bundesgrenzschutz, wo ich vorher gearbeitet hatte, zensiert. Mit dem Kriegszustand begann eine Zeit des gesellschaftspoliti- bestechen. Doch die Spendenbereitschaft ließ Soldaten ließen czytania. sich zum Glück mit Cola gelangt. LARES: Diese Materialien schen Rückschritts sind lediglich und wirtschaftlichen zum Lesen Geldspenden, Sachgeschenke und schon Vervielfältigung vor Ende des Kriegszustands ist war ich für die Logistik zuständig, sagt Nowak, darum fiel die Wahl dann auch auf mich, als der niedersächsische Landesverband des Roten Kreuzes dringend ein Improvisationstalent suchte. Die Hilfstransporte, die man in Polen Zrzuty nannte, liefen unter großem Zeitdruck ab. Die Not war immens und um sie flächendeckend zu lindern, mussten Bernie alarmiert und versuchten zu helfen. Caritas, Rotes Kreuz, die Johanniter vor Unterstützung czytania. zuteil werden lassen woll- zu finden. Und überhaupt ist das Schlep- aber auch zu Fremden, denen sie ihre von Niedersachsen nach Oberschlesien allem diese Organisationen hatten die ten. 30 Millionen Pakete im Gesamtwert pen der Kartons, Kisten und Tüten von und seine Mithelfer möglichst schnell möglichst viele Menschen erreichen: Wir sind nachts durch polnische Orte gefahren und haben Zucker, Mehl und Babynahrung in kleine Päckchen portioniert und an die Menschen verteilt. Eine abenteuerliche Zeit, findet Nowak noch heute. 1981: Menschen im ganzen Land protestieren für höhere Gehälter und kämpfen gegen staatliche Bevormundung. Die Streiks, die vor allem von den Werften in Danzig, Stettin, Elbing ausgingen und sowohl Zechen als auch Fabriken im ganzen Land erfassten, erschütterten bald auch die Hauptstadt Warschau. Als Zugeständnis an die Demonstranten wird die bislang in einer rechtlichen Bernie Nowak war nun also ein Helfer den deutschen czytania. Medien befeuert wurde. Das Wochenmagazin Der Spiegel klar, dass die Hilfe nicht mehr so nötig komplett eingestellt werden: Mir ist der ersten Stunde. Wie er haben Tausende Menschen sind lediglich in Westdeutschland zum ihre Lesen schrieb Mitte 1982 von einer landesweit ist wie Vervielfältigung noch vor 35 Jahren, sagt ist Bernie strengstens vieler Ortschaften voran. LARES: Diese Materialien untersagt. Irreparabler Schaden: Der Lieferwagen, der Bernie Nowak über viele Jahre zuverlässig nach Polen begleitet hat Die Mutter von Bernie Nowak stammte aus Pitschen (Byczyna) bei Kreuzburg, weshalb gegenüber der Heimat seiner Familie verspürt hat. renden Gefühl von Freiheit, Zuversicht und Aufbruch das Kriegsrecht. Vom 10. Dezember 1981 an bestimmen Panzer das Bild der großen Städte. Dissidenten werden verhaftet, die freie Gewerkschaft Solidarność verboten und die Presse Mangels, erinnert sich Bernie Nowak. Das Schlimmste: Wir konnten damals kaum zu unseren Kontaktleuten in Polen durchdringen, denn die Post funktionierte nicht mehr zuverlässig. Und auch viele Telefonverbindungen waren von staatlichen Stellen gekappt Bundesrepublik haben in weniger als schwung war Polen im Jahr 1983 noch worden. Das von Warschau verhängte einem halben czytania. Jahr nach Beginn des weit w entfernt. jakikolwiek So führte auch Bernie Kriegsrecht lähmte nicht nur die Kom- Kriegszustands mehr als 200 Millionen Nowak seine Arbeit fort bis heute. munikation mit dem In- und Ausland, sondern auch die Binnenwirtschaft und den Außenhandel. Bürger, Politiker und gemeinnützige Vereine in der Bundesrepublik waren wegen der schlechten Versorgungslage nötige Infrastruktur und die erforderlichen Ressourcen, um schnell Medikamente, Lebensmittel und Kleidung nach Polen zu bringen. Vorher musste man nur noch die DDR durchqueren und sich die Einreise von staatlichen Behörden in Warschau genehmigen lassen. Anteilnahme in konkrete Hilfe übersetzt. Die Mutter von Bernie Nowak, stammte aus Pitschen (Byczyna) bei Kreuzburg, weshalb er eine besondere Verpflichtung gegenüber der Heimat seiner Familie verspürt hat: Dennoch Abhängigkeit vom westlichen Ausland eine besondere war ich sekptisch, czytania. als mich das Rote manövriert zu haben, anstatt die Staatskrise eigenständig zu überwinden. Die gebraucht, meint Nowak. Verpflichtung Kreuz um Mithilfe bat. Ich wusste ja, LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen wie schlimm und schikanös die Grenz- Parteizeitung Vervielfältigung Trybuna Ludu vermel- ist kontrollen waren. Die karitativen Transporte gen Osten waren beschwerlich und kompliziert. Wer mit voll beladenem Lastwagen nach Polen reiste, musste mit langwierigen Grenzkontrollen rechnen. Wir fuhren dem Westen zustecken, um den Prozess etwas zu beschleunigen, erinnert sich der damals 35-Jährige. Aber einmal sind wir auch in mehrere Straßensperren des Militärs hineingeraten und das war schon ziemlich brenzlig. Doch auch die Solidaritätsbekundungen strömten auf diese Weise täglich von Westdeutschland nach Polen. Es fehlte an Kleidung, Arzneien und Lebensmitteln, erinnert sich Nowak heute. Kirchliche, halbstaatliche und private Hilfsorganisationen in der Deutsche Mark eingesammelt. Historiker kommen bei ihren Berechnungen auf eine atemraubende Bilanz: Zeitweise haben deutsche Bürger demnach bis zu Pakete pro Tag nach Polen gesendet zu Verwandten, Freunden, von rund einer Milliarde Mark sollen es am Ende gewesen sein. Die Polen-Hilfe war die bis dahin größte westdeutsche Solidaritätsaktion nach 1945, die zwar nicht zentral gesteuert, aber immerhin von der Bonner Bundesregierung unterstützt und von Foto: Holger Lühmann Foto: privat Juli 2015 Herzliches Wiedersehen: Bernie Nowak und Georg Glauer vom DFK Stollarzowitz bei Beuthen sind heute Freunde spürbaren echten Volksbewegung, die Nowak, trotzdem gibt es auch in Polen immer noch Menschen, die vom wirtschaftlichen Wachstum der letzten Jahre nicht profitiert haben. Viele östlichen Nachbarn vermutete die Zeitschrift Caritas-Ortsgruppen hoffen darum noch einen weiteren Grund für nach wie vor auf Nowaks Lieferungen. das große Mitgefühl: So wolle Deutschland Auch Deutsche Freundschaftskreise in mit seiner selbstlosen Hilfe seine Polen, wie der von Hans Glauer geleitete Schuld und Verantwortung am Zweiten DFK in Stollarzowitz (Stolarzowice), Weltkrieg wiedergutmachen. Polen, das haben die Lieferungen immer wieder vom Krieg gezeichnete Land Europas: Die Erinnerung der Deutschen an das den Polen zugefügte Leid ist noch wach, resümierte,der Spiegel darum. Im Bewusstsein, dass Polen am meisten von den Kriegsschäden betroffen entwickelte sich gerade in Deutschland große Empathie und Anteilnahme. Für die polnische Regierung war die Hilfe von Außen jech ein Menetekel: Sie musste sich bald öffentlich eingestehen, das Land destabilisiert und in die dete Mitte April 1982, dass allein im ersten Quartal des Jahres Tonnen Hilfsgüter aus dem Westen eingetroffen waren. Nun stand nicht nur die Souveränität des Landes auf dem Spiel, sondern auch das Image der polnischen hatte. Reformen mussten beschlossen und Stabilität wiederhergestellt werden. Bis zur Beendigung des Kriegszustands im Sommer 1983 waren eineinhalb Jahre lang regelmäßige Transporte per Flugzeug, Lastwagen und Schiff nach Polen nach. Das stellte auch Bernie Nowak fest. Während viele deutsche Hilfsorganisationen ihre Lieferungen einstellten, setzten einige engagierte Privatleute ihre Initiative fort, denn von finanzieller Sicherheit und wirtschaftlichem Auf- Über all die Jahre hielt er Kontakt. Er belieferte Einrichtungen in Kreuzburg, Tschenstochau, Beuthen und Hindenburg. Nun denkt auch er übers Aufhören nach. Schon lange ist es nicht mehr einfach, Unterstützer für die lange Reise Jahr zu Jahr beschwerlicher geworden: Im kommenden Jahr werde ich 70 Jahre alt. Da geht das alles nicht mehr so einfach. Nowaks Verbindungsleute in Polen bedauern, dass er künftig kürzer treten will. Doch die Fahrten sollen nicht an Bekannte und Vereinsmitglieder weitergeleitet. Glauer ist einer von vielen Unterstützern in Oberschlesien, die Bernie auf seinen insgesamt mehr als 50 Fahrten Unterkunft gegeben haben: Aus unserem langjährigen Kontakt ist eine echte Freundschaft geworden, sagt der 83-jährige Oberschlesier. Seit kurzem setzt Nowak seine Fahrten nach Polen aus: Auf meinem letzten Transport hatte mein Lieferwagen einen Totalschaden, sagt er. Mit einem neuen Fahrzeug will er die Lieferungen aber bald wieder fortsetzen. Um sein Lager nicht überquellen zu lassen, hat Nowak die Sachspenden, die sich zuletzt angehäuft haben, an kirchliche Einrichtungen in Deutschland abgegeben. Denn auch rt würden solche Dinge ja leider Nowak hofft nun, dass er spätestens zum 35. Jahrestag der Verhängung des Kriegsrechts wieder nach Polen wird fahren können mit einem eigenen Wagen und vielen Spenden auf dem Anhänger. Denn noch ist, das bedauert Bernie Nowak, kein Nachfolger in Sicht, der seine Mission übernehmen Holger Lühmann Am 10. Dezember 1981 verkündet der polnische Regierungs- und Armeechef Wojciech Jaruzelski das Kriegsrecht. Ziel der Maßnahme war die Zerschlagung der Gewerkschaft Solidarność, die in wenigen Monaten ihrer legalen Existenz unter dem Arbeiterführer Lech Wałęsa zur treibenden Kraft der außerparlamentarischen Opposition geworden war. Die Arbeiterbewegung, der sich auch zahlreiche Intellektuelle und Regimegegner anschlossen, wurde infolge des Kriegszustands kriminialisert. So verhaftete die sozialistische Staatsführung zahlreiche Gewerkschaftsfunktionäre und schränkte den Post- und Telekommunikationsverkehr des Landes ein. In dieser Folge kam die ohnehin schon leidende Binnen- und Außenwirtschaft zeitweise zum Erliegen. Die sogenannte Polen-Hilfe aus Deutschland war ein dezentral und von verschiedenen Organisationen gesteuerter Prozess. Ziel war es, die Versorgung der polnischen Bevölkerung sicherzustellen und die Forderung vieler Polen nach Freiheit und Bürgerrechten ideell zu unterstützen. Erst am 22. Juli 1983 hob die Regierung den Kriegszustand auf, von dem sich das Land nur langsam erholte. Der Umstand, dass besonders viele Vertriebene aus Verbundenheit zu ihren Herkunftsregionen Hilfe leisteten, brachte die Aussöhnung gerade zwischen den alten und neuen Bewohnern Foto: Holger Lühmann

5 Niniejszy czytania. LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Hintergründe Lesen Kulisy Vervielfältigung ist Szczecin/Berlin: Patronem jednego z klubów Bundesligi był statek Nr. 30/1216 Wochenblatt.pl 5 Parowa Hertha Szczecińska stocznia Aron & Gollnow pozostawiła po sobie niespodziewany ślad poza Szczecinem zbuwany w Szczecinie w 1886 roku parowiec wycieczkowy dziś kursuje, a w 1892 roku jego nazwą ochrzczono znany klub piłkarski. Pewnym kaprysem historii jest to, że nie istnieje dziś klub o nazwie Concordia BSC Berlin; nazwa klubu w meczu z zespołem Vereinigte Breslauer Sportfreunde. ist nein, nach ihm ist 1892 sogar ein LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen namhafter Vervielfältigung Fußballklub benannt worden. ist Hertha BSC Berlin nie bierze się od nazwy bratniego statku Concordia, lecz właśnie od nazwy statku Hertha, który otrzymał imię córki wspomnianego szczecińskiego armatora. A była to nazwa jak najbardziej na czasie, biorąc pod uwagę narowe upojenie, jakie panowało w cesarstwie. Modne ówcześnie imię Hertha powstało w gruncie rzeczy na skutek błędnie czytanej modyfikacji imienia germańskiej bogini Nerthus. Rekorwą liczbę noworodków o tym imieniu niemieckie urzędy stanu cywilnego zarejestrowały w 1910 roku, po czym jego popularność zaczęła spadać i już na początku lat 40. wypadło ono nawet poza pierwszą setkę najbardziej popularnych imion. Pierwszym miejscem użytkowania ski. Edwin Dutton, syn Toma Duttona urodzony w 1890 roku w śląskim Mię- dzylesiu, grał w piłkarskiej reprezentacji zakładania czytania. klubów w innych miejscach, czego przykładem jest Rapid Vergabe dieses Vornamens, dessen Bestand daraus später Hertha BSC. übrigens 1910 den Spitzenwert bei der Niemiec, co jednak nie uchroniło go jako Anglika przed internowaniem Wiedeń, który nazwał się tak po wiliebtheit danach kontinuierlich sank und pływającej Herthy po jej zwowaniu były berlińskie odcinki Sprewy i Haweli obsługiwane przez Towarzystwo Żeglugi Parowej Manthey, Wolff i Zwerner z siedzibą w Berlinie-Stralau, które w 1889 roku zostało przejęte przez Towarzystwo Żeglugi Parowej Spree-Havel-Dampfschifffahrts-Gesellschaft Stern. W 1883 roku na berlińskim placu ćwiczeń Tempelhofer Feld pojawili się pierwsi Anglicy z Berlin Cricket-Club wokół Toma Duttona, a w ślad za nimi pierwsi mieszkańcy Berlina, aby grać tam w piłkę nożną. Krótkotrwałym epizodem był klub Berliner FC Frankfurt 1885, założony przez pochodzącego z Frankfurtu Georga Leux, jednak pojawienie się (istniejących dziś) klubów BFC Germania 88, Stern 89, Viktoria 89, Hohenzollern (dziś Marathon 02) oraz Vorwärts 90 (dziś Blau-Weiß 90) sprawiło, że Berlin zaraził się piłkarskim bakcylem, a wkrótce potem cała Rzesza. Oczywiście pomocą nadal li Anglicy, jak choćby Tom Dutton, który importował angielskie artykuły sportowe niezbędne dalszego rozwoju futbolu. W późniejszym okresie przeniósł się Wrocławia, gdzie założył klub FC Breslau (później VfB), który był pierwszym klubem piłkarskim nie tylko na terenie Śląska, lecz całej obecnej Pol- przez Niemców podczas I wojny światowej. Wyjechał Anglii, gdzie grał w zespołach Newcastle United i Ipswich Town aczkolwiek z dwuletnią przerwą na ponowną grę w Niemczech, w barwach Stuttgarter Kickers. Wkrótce po rozpowszechnieniu się Groggert odnalazł w NRD, gdzie po II fahrts-gesellschaft Manthey, Wolff futbolu w południowej części Berlina wojnie światowej czytania. pływała jako Seid und w Zwerner jakikolwiek auf der Berliner Spree łączyła się część północna, gdzie za- Bereit, aż pod koniec lat 60. podupa- und Havel, die 1889 von der Spree- częto grać na placu ćwiczeń An der Einsamen Pappel, czyli w miejscu, gdzie dziś znajduje się Stadion im. Friedricha Ludwiga Jahna, na którym mowe mecze rozgrywa drużyna wielokrotnego mistrza NRD, BFC Dynamo. Pierwszym Wschodniego, zamiłowanie piłki odnalazł w sobie także Fritz Lindner oraz jego koledzy wszyscy w wieku lat, którzy w 1892 roku utworzyli własny klub (przypuszczalnie grający na wykorzystywanym wówczas tego celu placu Arkonaplatz). A ponieważ Stettiner czytania. Werft Aron & Gollnow hat jenseits von Stettin eine dabei weiterhin nach. Tom Dutton befallen. Natürlich halfen Engländer Lindner miał właśnie za sobą rejs parowcem Hertha, sind nie lediglich trzeba było długo zum szu- Lesen unerwartete Spur hinterlassen. Nicht etwa Vervielfältigung machte als Importeur englischer ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. kać nazwy dla nowego klubu (nazwano go BFC Hertha 1892) ani też wymyślać barw klubowych. Później, w wyniku fuzji klub przyjął nazwę Hertha BSC. Ponieważ czytania. Hertha już wkrótce zaczęła den Vornamen der Tochter des Stettiner Reeders erhielt. Und dieser Name po wodach NRD jako odnosić sukcesy pokonując np. jako LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen pierwszy klub z kontynentalnej Euro- lag Vervielfältigung im nationalen Rausch des ist Kaiser- py zawową drużynę z Anglii, stała się wzorem także dla innych, o czym świadczą choćby nazwy klubowe: Hertha Breslau, Hertha Schneidemühl (Piła) czy Hertha Wien. Podróże pionierskich klubów z Berlina stały się też inspiracją zycie w Wiedniu piłkarzy działającego już od 1893 roku po sąsiedzku z Herthą klubu Rapide (dziś SV Nord Wedding). Z kolei początkowo zaginął ślad po pływającej po berlińskich wodach stalowej Hercie, którą historyk Kurt dła stanu nadającego się niemal na złom. Jednakże w 1969 roku statek przekształcono w motorowiec, który otrzymał nazwę Seebär. A od 2002 roku, kiedy to udało się zrekonstruować jego losy, znów nosi swoją pierwotną klubem, jaki się tu zawiązał, był SV Jugendlust, obecnie BFC Alemannia 90. pewnego szczecińskiego czytania. armatora, pły- gemacht. Der Berliner FC Frankfurt nazwę wywodzącą się od imienia córki ge die ersten Berliner ans Fußballspielen Tu, na północy miasta, na późniejszym wając po wodach grupy jezior Kyritzer von 1885 vom aus Frankfurt stammenden Vervielfältigung Georg Leux blieb eine kurzzeitige ist strengstens LARES: Diese Materialien styku Berlina sind lediglich Zachodniego zum i Berlina Lesen Seenkette, położonych w brandenbur- untersagt. skiej krainie Priegnitz. Stettin/Berlin: Ein Schiff stand Pate für einen Bundesligaklub Hertha macht Dampf Die nur, dass ein 1886 in Stettin gebauter Ausflugsdampfer noch heute im Einsatz Dass es heute keinen Fußballklub Concordia BSC Berlin gibt, ist eine gewisse Laune der Geschichte. Denn nicht nach dem Schwesterschiff Concordia ist Hertha BSC Berlin benannt worden, sondern eben nach der Hertha, die reichs ganz im Trend. Der damalige Modename Hertha war im Grunde gerade erst durch eine falsch gelesene Abwandlung vom germanischen Gott Nerthus abgewandelt worden. Die deutschen Standesämter registrierten der schon Anfang der 40er Jahre sogar schon aus den Top 100 der beliebtesten Vornamen verschwand. Der erste Einsatzort der schwimmenden Hertha nach ihrem Stapellauf war jedenfalls die Stralauer Dampfschiff- Havel-Dampfschifffahrts-Gesellschaft Stern übernommen wurde. Auf dem Berliner Exerzierplatz, dem Tempelhofer Feld, hatten sich ab 1883 um Tom Dutton im Berlin Cricket-Club die ersten Engländer und in ihrem Gefol- Episode, ch mit den noch heute bestehenden Klubs BFC Germania 88, Stern 89, Viktoria 89, Hohenzollern (heute Marathon 02) und Vorwärts 90 (heute Blau-Weiß 90) war Berlin und bald das ganze Reich mit dem Bazillus Fußball Sportartikel die weitere Entwicklung erst möglich. Später kam er nach Breslau und gründete hier den FC Breslau (später VfB), der der erste Fußballverein auf dem Gebiet Schlesiens wie auch überhaupt des heutigen Polens war. Tom Duttons 1890 im schlesischen Mittelwalde geborener Sohn Edwin war deutscher Fußballnationalspieler und wurde ch als Engländer von den Deutschen im Ersten Weltkrieg interniert. Er ging nach England, spielt für Newcastle United und Ipswich Town unterbrochen immerhin von einem zweijährigen Abstecher zu den Stuttgarter Kickers. Neben dem Süden Berlins ging es auch bald im Norden auf dem Exerzierplatz an der Einsamen Pappel los. Genau da, wo heute das Friedrich-Ludwig- Jahn-Stadion des DDR-Serienmeisters BFC Dynamo steht. Erster Klub hier war der SV Jugendlust, der heutige BFC Alemannia 90. Hier im Norden der Stadt an der späteren Schnittstelle von West- und Ost-Berlin hatten auch Fritz Lindner und seine Freunde alle waren 16 und 17 Jahre alt die Liebe zum runden Ball entdeckt und vermutlich am Arkonaplatz 1892 ihren eigenen Verein gegründet. Und da Lindner gerade eine Dampferfahrt auf der Hertha hinter sich hatte, waren der Vereinsame BFC Hertha 1892 und die Vereinsfarben auch schon gefunden. Nach einer Fusion ent- Da die Hertha schon bald erste Erfolge feierte so als erster kontinentaleuropäischer Klub eine englische Profimannschaft schlug wurde Hertha nun selbst zum Vorbild für andere. Vereinsnamen wie Hertha Breslau, Hertha Schneidemühl (Piła) oder Hertha Wien zeugen davon. Aber auch nach Reisen Berliner Pionierklubs ließen sich Gründer anderenorts inspirieren. So etwa Rapid Wien, das sich nach einem Wienbesuch von Herthas schon 1893 gegründetem Nachbarn Rapide (heute SV Nord Wedding) so nannte. Hingegen verlor sich auf Berlins Gewässern zunächst die Spur der stählernen Hertha, die der Historiker Kurt Groggert in der DDR wiederfand. Nach dem Zweiten Weltkrieg schipperte die Hertha als Seid Bereit über die Gewässer, ehe sie Ende der 60er Jahre beinahe schrottreif war wurde das Schiff jech zu einem Motorschiff mit dem Namen Seebär umgerüstet. Und mit seiner wiederentdeckten Geschichte trägt es seit 2002 wieder den ursprünglichen von einer Stettiner Reederstochter stammenden Namen auf der Kyritzer Seenkette in der brandenburgischen Priegnitz. Till Scholtz-Knobloch Reitenrf: Zweites Sommercamp für Jugendliche aus deutschsprachigen Minderheiten Europa trifft sich in Mähren Nach dem grosen Erfolg des letztjährigen Sommercamps Europa verbinden Jugend bewegen im niederschlesischen Neugersrf (Nowy Gierałtow), findet der zweite Jahrgang des internationalen Projekts beiden Schirmherren Hartmut Koschyk, Beauftragter der deutschen czytania. Andere Länder kennenlernen, neue Freunde finde und Deutsch lernen 70 Jugendliche verbringen zwei Wochen im Bundesregierung für Aussiedlerfragen Sommercamp im mährischen Reitenrf. Foto: tra derzeit im mährischen Reitenrf (Rapotín) bei Mährisch Schönberg (Šumperk) statt. Tomáš Randýsek vom Landesecho berichtet. Siebzig Jugendliche aus Tschechien, lichen auch ihre Sprachkenntnisse, denn Polen, der Slowakei, Rumänien und Campussprache ist Deutsch. der Ukraine verbringen hier zwei Wochen in der wunderschönen Natur des camp für die Jugend der deutschen Dass dieses internationale Sommer- Rabenseifner Berglandes (Hraběšicka Minderheiten Mitteleuropas ein ganz vrchovina). Ausgerichtet wird das Ferienlager in diesem Jahr von der besonderes Projekt ist, würdigten die Landesversammlung der Deutschen in Böhmen, Mähren und Schlesien (LV), dem Institut fur Auslandsbeziehungen (ifa) und dem Goethe-Institut Prag. Gemeinsam hat man für die Vierzehnbis Siebzehnjährigen in Reitenrf ein Sommercamp vorbereitet, das mit fünf Projektgruppen zu Themengebieten von gesunder Ernährung über Geschichtsbewusstsein bis Medienkompetenz viel zu bieten hat. Ganz selbstverständlich und ohne Lernstress verbessern die Jugend- Dziób Herthy, na którym widnieje nazwa statku. Po II wojnie światowej Hertha pływała Seid Bereit. und nationale Minderheiten, und Jiři Dienstbier, tschechischer Minister fur Menschenrechte und Gleichstellung, in ihren Grußworten. Zum Auftakt des Sommercamps besuchte Hartmut Koschyk selbst Reitenrf und kam mit den Jugendlichen ins Gespräch. Foto: Bieberbaer/Wikipedia Bus aus der Ukraine. Davon waren allein vier Stunden für Grenzübertritte nötig. Europa mag in den letzten 25 Jahren näher zusammengerückt sein, ch noch bleibt viel zu tun, bis es wirklich zusammengewachsen ist. Damit kann Wielki czas Herthy zwycięstwo 7:0 w 1/8 finału mistrzostw Niemiec w sezonie 1927/28, odniesione Freundschaften und lernen die Kultur anderer Europäer kennen. Dafür sorgen auch Länderabende, an denen die Teilnehmer ihr jeweiliges Land mit seinen Besonderheiten vorstellen. Damit dann auch die Jugend bewegt Einige der Teilnehmer nahmen sehr lange Fahrten auf sich. Über zwanzig Stunden etwa dauerte die Anreise per Bus aus der Ukraine Einige der Teilnehmer nahmen sehr man nicht früh czytania. genug anfangen. Die Heranwachsenden, die sich in Reitenrf die ganze Zeit nur auf dem Reitenrfer wird, w bleiben jakikolwiek die Sommercamper nicht lange Fahrten auf sich. Über zwanzig LARES: Diese Materialien Stunden sind etwa lediglich dauerte die Anreise zum per Lesen zusammengefunden haben, schließen Ferienlagerareal. Vervielfältigung Ausflüge in die ist Umge- strengstens leicht in Rumänien. untersagt. bung und bis nach Olmütz (Olomouc) sind fest eingeplant. Nach Mährisch Schönberg lud der Vizebürgermeister der Stadt, Tomaš Spurny, die Teilnehmer bei der großen Eröffnung des Ferienlagers selbst ein - und das auf Deutsch. Die Nachhaltigkeit des Projekts Sommercamp liegt allen Beteiligten besonders am Herzen. Dass sich auch wieder viele Teilnehmer aus dem vergangenen Jahr bewarben, ist ein gutes Zeichen dafür, dass man auf einem guten Weg ist. Auch nächstes Jahr soll wieder ein Sommercamp stattfinden, dann viel- q

6 Niniejszy czytania. Schlesien das Schlösserland 6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Bücher Książki Vervielfältigung ist Neue Bücher für Sie gelesen Das Wochenblatt und seine Geschichte czytania. Schlesische Geschichte in Daten Pendelmigration aus Oberschlesien Erstmals seit Jahrzehnten er- Oberschlesische Nachrichten, Die Geschichte Schlesiens von scheint dieser Tage ein Standardwerk zu den Adelssitzen Schlesiens, das als die an Schlössern reichste Region der Erde gilt. Das Buch wurde durch den ausgewiesenen Kenner schlesischer Schlösser, den lichen Analyse. Die Autorin mieren und manche hitzige Publizisten LARES: und Niniejszy Kunsthistoriker fragt, wie die Deutschen czytania. in Debatte w auch jakikolwiek zum Beispiel über Polen Geschichte publizistisch reflektieren. Vor die Folgen des Wiener Kongresses vor 200 Jahren LARES: Diese Materialien sind allem lediglich aber stellt sie zum eine linguistische Lesen Analyse für Schlesien zu versachlichen, Vervielfältigung hat Thomas Ma- ist Arne Franke konzipiert und fußt auf dessen Datenbank, in der er seit 20 Jahren alle herrschaftlichen Anlagen des Landes erfasst. Mittlerweile ist deren Zahl auf nahezu Objekte angewachsen und bietet damit eine solide Grundlage, eine repräsentative Auswahl zu treffen, die charakteristisch für die Kulturgeschichte des Landes ist. Für Oberschlesien einschließlich des einstigen einschließlich solcher Aspekte wie Typographie oder Überschriftenbildung an. Ein gefundenes Fressen, denn der Journalismus in Deutschland und Polen folgt unterschiedlichen Traditionen und reine Übersetzungen ergeben noch lange kein journalistisches Produkt der jeweils anderen Spra- che. Besonders Überschriften mit Zusatzzeilen, czytania. Vergangenheit des Landes w an jakikolwiek der Oder vom Mit-sposótelalter bis in Neuzeit verstehen. Damit ersetzt es ihre Terminologien und Funktionen, ihre Komplexität, lediglich Appellative zum oder Semantik Lesen und die Fra- nicht eine tiefere Auseinandersetzung Vervielfältigung mit oft ist strengstens LARES: Diese Materialien sind untersagt. Österreichisch-Schlesien, dem heute tschechischen Teil, ist ein zweiter Band vorgesehen. Inhaltliche Schwerpunkte sind bebilderte Kurzmonographien mit historischen Anmerkungen zur Bau und Eigentümergeschichte sowie knappe Baubeschreibungen. Erfasst sind auch Bauten, deren heutiger Zustand kaum noch eine Instandsetzung erhoffen lässt. SV/S-K Daniela Pelka: Die Oberschlesischen Thomas Maruck: Schlesische Geschichte in LARES: Diese Materialien sind lediglich Nachrichten und zum ihre Folgezeitungen Lesen aus Daten, Senfkorn-Verlag Vervielfältigung Görlitz 2014 ist einer strengstens transnationalen untersagt. Region Europas Arne Franke: Kleine Kulturgeschichte der schlesischen Schlösser 150 Adelssitze im Portrait. Band 1: Niederschlesien Bergstadtverlag W.G. Korn S., 29,90 Euro Maria Janion: Polen und seine Vampire Oberschlesische Zeitung, Schlesisches Wochenblatt. Die Zeitung der deutschen Minderheit ist mittlerweile selbst Geschichte und somit nun auch Gegenstand einer wissenschaft- ge nach dem Leseanreiz bewegen die Autorin. Eine wissenschaftlich tiefgründige Schwarte, über die der Leser zugleich viel über das Denken und Selbstverständnis in der Entstehungsregion Oberschlesien erfährt. TF/S-K linguistischer Perspektive Trafo Verlagsgruppe 2013, 412 S ISBN den germanischen Silingern bis in die heutige Zeit gibt immer wieder Anlass zu Diskussionen, in denen Fakten, Vorurteile und Mythen munter durcheinandergewirbelt werden. Um zu infor- ruck, Buchautor und ständiger Mitarbeiter der in Görlitz erscheinenden Zeitung Schlesien heute, eine ebenso überschaubare wie nützliche Handreichung der wichtigsten Daten zur Geschichte Schlesiens zusammengestellt. Das Büchlein kann man also durchaus als einen Erste-Hilfe-Kurs zur kompliziert erscheinenden Zusammenhängen. Es vermag jech anhand historischer Wegmarken die Neugier auf mehr zu wecken und kann als nützliches Handbuch griffbereit manche Frage schnell beantworten. SV/S-K Broschüre, 15 x 21 cm farbige Abbildungen, Karte 58 Seiten, 3,90 Euro naczelny Tygodnika Krapkowickiego, opisał Pollaka jako nieugiętego Ślązaka, który podjął czytania. samot- Aspekten der bilateralen w Beziehungen jakikolwiek (S deutet in dem Abschnitt zu den rechtlichen ną i nierówną walkę z reżimem komunistycznym. 169) die Tatsache, dass die deutschen Ostgebiete genutzt, die Frauenbewegung und die Neue Linke zu unterstützen. Im Zentrum des Buches steht die krytyka fantasmatyczna, die Befragung von Literatur, Film und Kunst auf ihre imaginären Potenziale hin, auf bewusste und unbewusste kulturelle Vorstellungen, Selbst und Fremdbilder, die in ästhetischen Gebilden wirken. Ein bedeutendes romantisches Phantasma ist der Vampir als Symbolfigur für die Transgression zum Bösen. Janions kritische Studien zu Bildern des Weiblichen oder zum unheimlichen Slawentum als dem Unterbewussten der europäischen Kultur provozieren nationalkonservative Kreise bis heute. Was es für Polen bedeutet, dass ihr Land 1945 unter polnische und sowjetische Verwaltung gestellt wurden, als Freibrief für Annexion und Vertreibung. Veröffentlicht zur gleichen Zeit, während der Internationale Strafgerichtshof in Den Haag 2011 kroatische Generäle wegen Verstöße gegen das Völkerrecht und Menschenrech- przyzwoitość i godność. Autor książki Deutsche te verurteilte! Ungeachtet manch anderer Schatten Schlesier im sozialistischen Polen (474 s., czytania. 24,90 (z.b. Prof. Krzystof Ruchniewicz) bietet die Auf-sposósatzsammlung viel Zukunftsweisendes, vor allem euro) urodził się w roku 1940 w Łowkowicach, LARES: Diese Materialien sind w powiecie lediglich prudnickim, zum mieście Lesen dziś należącym zur Intensivierung der Wissenschaftsbeziehungen Vervielfältigung ist Schauplatz des Holocaust war, ist eines der großen Themen ihres Spätwerks. Mit ihrem Ruf Nach Europa, ja! Aber nur zusammen mit unseren Toten fordert sie, im Anschluss an Adam Mickiewicz Ahnenfeier eine Kultur des Trauerns und Erinnerns. DPI/S-K Maria Janion: Die Polen und ihre Vampire. Studien zur Kritik der Phantasmen. Hrsg. Magdalena Marszałek (Reihe: Denken und Wissen. Eine Polnische Bibliothek, Bd. 15) Übersetzung: Bernhard Hartmann, Thomas Weiler, Suhrkamp Berlin 2014, 473 S., 48,00 Niemiecki Pollak ze Śląska Maria LARES: Janion, Niniejszy Literaturwissenschaftlerin und Romantikfor- publikacji Erwina Pollaka po bis 2011, aber besonders Na podstawie polskojęzycznej czytania. Das Thema ist zwar der Zeitraum scherin, hat stets ihre Prominenz wstała niemieckojęzyczna wer- die polnischen Autoren legen sja. Autor studiował agroekonomię, socjologię, psychologię i wychowanie przedszkolne w Polsce i Niemczech, gdzie mieszka od połowy lat 70. Roman Chmielewski, redaktor Podejmując walkę o swoje prawa, wystawił się na pastwę restrykcji i prześlawań ze strony aparatu UB. Został poddany aresztowaniom, przesłuchaniom, a nawet przetrzymywaniu w szpitalu psychiatrycznym. Erwin Pollak nie pozwolił się złamać; mimo że zapłacił wysoką cenę, zachował powiatu krapkowickiego. Łowkowicki młyn zbi okładkę publikacji. Erwin Pollak dziś mieszka i publikuje w Saksonii. kan Erwin Pollak: Niemiecki Pollak ze Śląska Erwachsene Nachbarschaft. Die deutsch- 182 s., 30 PLN czytania. polnischen Beziehungen w 1991 jakikolwiek bis Hrsg. Górny Śląsk i Górnoślązacy. ISBN Dieter Bingen, Peter Oliver Loew, Krzysztof Wokół problemów regionu LARES: Diese Materialien sind lediglich Deutsche Schlesier zum im sozialistischen Lesen Polen Ruchniewicz und Marek Vervielfältigung Zybura ist i strengstens jego mieszkańców w untersagt. XIX i XX wieku, II wojna światowa na Górnym Śląsku Publikacja II wojna światowa 474 S., 24,90 Euro ISBN Erwachsene Nachbarschaft Wert auf die Einbeziehung der Zeit vorher; und das geschieht leider in Anlehnung an eine nationalkommunistische Sichtweise. Der Warschauer Universitätsprofessor Witold Goralski (S ), Kirchenkontakten (S ), Wirtschaftsbeziehungen (S ) oder Jugendarbeit (S ). EE Deutsches Polen-Institut Wiesbaden Gründe Polen zu lieben Eigentlich schafft es Kneip im- we LARES: wspomnieniach Niniejszy mieszkańców Górnego Śląska powstała auch dann, wenn man nicht 50 Jahre deutsche sozial-kul- mer wieder zu begeistern czytania. Titel Gestern, Heute, Morgen LARES: Diese w ramach Materialien projektu Archiwum sind lediglich unbedingt zum Lesen seine Meinungen turelle Vervielfältigung Gesellschaft in Nieder- ist Historii Mówionej. Jest to zbiór relacji mieszkańców Górnego Śląska przedwojennej niemieckiej rejencji opolskiej oraz przynależnego Polski województwa śląskiego, przesiedleńców z Kresów Wschodnich oraz pozostałych obszarów Polski. teilt. Mit 111 Gründen Polen zu lieben ist dieser Spannungsbogen jech überdehnt. Wobei das Problem das Konzept ist. Die Reihe 111 Gründe zu lieben ist auf dem deutschen Buchmarkt mittlerweile weit verbreitet. Auch hier wurden sich Das wertet den Inhalt nicht ab, auch wenn sich die wissenswerte, kuriose oder erstaunliche czytania. Dinge Bezugnahme auf die Zeit w ab 1957 jakikolwiek hier wiederfin-sposódet und der ein oder andere Text sicher wohl des polnischen Alltags in jeweils einen von 111 Wspomnienia obejmują lata , koncentrują się na przebiegu II wojny światowej oraz pierwszych miesiącach po jej zakończeniu. Jedynie dwie z prezentowanych reminiscencji wykraczają poza tę cezurę, tyczą bowiem osób, które m.in. ze względu na pobyt w niewoli jenieckiej wróciły na Górny Śląsk piero kilka lat po oficjalnym zakończeniu wojny. Autorzy dzielą się obrazem traumatycznych świadczeń, pełnym emocji. Abschnitten gepackt. Für sich alleine ist das nach wie vor oft Lesevergnügen. Doch irgendwie kann man den Gedanken veräppelt zu werden nicht ablegen, wenn die Kapitel z.b. heißen: Weil man in Polen schneller befördert wird (Bahn), Weil Höflichkeit selbstverständlich ist (im Straßenverkehr erlebe ich täglich das Gegenteil), Weil OFM oder Lipman selbst sind hier zusammengestellt und beantworten unter anderem die Frage, Zapiekanka besser schmeckt als Döner oder czytania. weil Milchbars zur polnischen Esskultur gehören ( wieso und in welchem Rahmen in der VRP deut- Inne problemy były istotne dla osób rosłych, inne dla dzieci, różne były ich świadczenia, świamość, a także reakcje i ocena otaczającej rzeczywistości, co w dużym stopniu determinuje treści publikowanych relacji. DWPN/kan DWPN, Adriana Dawid: II wojna światowa we wspomnieniach mieszkańców Górnego Śląska Publikację można kupić w biurze DWPN w Gliwicach i Opolu w cenie 34,00 zł. jetzt dreht der Autor völlig durch) und fast verhängnisvoll: Weil Polen Konflikte seltener offen austragen. S-K Matthias Kneip: 111 Gründe, Polen zu lieben Eine Liebeserklärung an das schönste Land Die deutsche Volksgruppe Niederschlesien Etwas irritierend ist, dass der schlesien 2007 bereits für ein Buch Verwendung fand. Unter identischem Titel ist nun eine Aufsatzsammlung über die Geschichte der DSKG von dieser vollständig zweisprachig herausgegeben worden. wortgleich sein dürfte. Ein Grußwort des Generalkonsuls Schöps von 2007 dürfte dies belegen. Man spürt die Handschrift der zu früh verstorbenen Irene Lipman. Unter anderem Texte von Julian Bartosz, Eva Maria Jakubek, Erwin Peterek, Jürgen Gretschel, Martin Reichert, Bernhard Arndt sches Leben in Niederschlesien geduldet wurde, während in Oberschlesien noch die Autochthonentheorie griff. S-K DSKG Niederschlesien: Gestern heute morgen. 50 Jahre Deutsche Sozial-Kulturelle der Welt czytania. Gesellschaft in Niederschlesien Opole S. 9,99 Euro Breslau 2014, 238 S. 75 PLN, 488 s. LARES: Diese Materialien sind lediglich ISBN zum Lesen ISBN Vervielfältigung ist ISBN: strengstens untersagt Juli 2015 Das Konzept transnationaler Räume hat der Migrationssoziologie neue Impulse gegeben. Wenig Beachtung hingegen fand bisher die Pendelmigration deutsch-polnischer Doppelstaatler aus Oberschlesien der Region, die aus der ehemaligen Peripherie inzwischen mitten in ein vereintes Europa gerückt ist. Dabei macht die wechselvolle Geschichte dieser historischen Grenzregion sie geradezu zu einem Paradebeispiel für das Phänomen Transnationalismus. Die hier analysierten Lebensgeschichten vieler beispielhaft vorgestellter Einwohner werfen Schlaglichter auf europäische Diskurse über soziale und politische Partizipation sowie auf individuelle und kollektive Identitätsbildung. Der Leser findet hier einen neutralen Blick, der alle Facetten oberschlesischer Lebenswirklichkeiten von Pendlern einfängt, die rein profanen des täglichen Broterwerbs ebenso wie Fragen kultureller und nationaler Identitätsfindung. Aus Sicht einer Minderheit ist das oft allerdings auch ernüchternd. TV/S-K Ewa Palenga-Möllenbeck: Pendelmigration aus Oberschlesien Lebensgeschichten in Transcript-Verlag 2014, 402 S. 32,99 Euro ISBN 10: ; ISBN 13: Górny Śląsk i Górnoślązacy Praca zbiorowa pod redakcją Sebastiana Rosenbauma zawiera teksty poświęcone następującym kwestiom: kształtowanie się nurtów politycznych w regionie na przełomie XIX i XX w., relacje Kościoła katolickiego ze światem polityki, walka plebiscytowa, działalność separatystów w okresie międzywojennym, nazistowska polityka kulturowa, polsko-niemiecki konflikt polityczny w międzywojniu, polityka władz komunistycznych wobec Górnoślązaków po 1945 r., migracje z Górnego Śląska Niemiec, problemy asymilacyjne migrantów oraz ich kultura pamięci i in. Niniejsza praca to nie tylko typowa historiografia, ale zawiera także elementy kulturoznawstwa, socjologii, filmoznawstwa, literaturoznawstwa itp. Tom zawiera y z konferencji naukowej Górnoślązacy. Problemy społeczności pogranicza w XX w., zorganizowanej w Gliwicach w dniach października 2011 r. przez Instytut Pamięci Narowej Oddział w Katowicach i Muzeum w Gliwicach, z finansowym wsparciem Fundacji Współpracy Polsko- -Niemieckiej. IPN/kan red. Sebastian Rosenbaum Katowice, Gliwice 2014, 390 s. Leksykon mitów Pod egidą Państwowego Instytutu Naukowego Instytutu Śląskiego w Opolu oraz wysiłkiem 17 autorów z Polski, Niemiec i Czech ukazał się Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska XIX XX wieku. Publikacja za pomocą 110 rozbuwanych haseł podejmuje próbę przedstawienia dziejów regionu z perspektywy różnorodnych kultur i pamięci, analizując wybrane elementy świata wartości i emocji. Publikację przygotowano w latach pod redakcją dr. Bernarda Linka i dr. Andrzeja Michalczyka. Podstawowym celem projektu było stworzenie uporządkowanego zestawu górnośląskiego świata wyobrażonego. Opracowanie ma za zadanie sporządzenie mapy kulturowo-historycznej i być swoistym inwentarzem pamięci Górnoślązaków. Leksykon podzielony jest na dwie główne części Ludzie i ich znaki oraz Święci i bohaterowie, w której znajdziemy takie postacie jak: Utopiec, Emin Pascha, Eva von Tiele-Winckler (Matka Ewa), Antek i Franzek, Edward Gierek oraz Herbert Czaja i Herbert Hupka. jr Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska XIX XX wieku

7 Niniejszy czytania. Nr. 30/1216 LARES: Diese Materialien sind lediglich Glaube zum und Lesen Religion Wiara i religia Vervielfältigung ist Wochenblatt.pl 7 Głogówek: Warthakapelle rodziny Oppersrffów Kronika Parafialna Matka LARES: Boża Niniejszy Bardzka strażniczka czytania. wiary Q Q Annafest auf dem Annaberg: Am 26. Juli um 8:00 Uhr werden in der Basilika auf dem Annaberg wieder viele Pilger begrüßt. In der Lourdes- Grotte finden um 8:00 und 9:00 Heilige Messen statt. Auf dem Festprogramm in der Lourdes-Grotte stehen außerdem um 10:15 Uhr ein St.-Anna-Bittgesang, 11:00 Uhr das Hochamt, zelebriert von Pora letnia sprzyja pielgrzymom zdążającym miejsc uświęconych. W naszym regionie od wieków mieszkańcy miast i wsi uczestniczyli w nabożeństwach pątniczych na Górze Świętej Anny czy u Świętego Jacka w Kamieniu Śląskim. Co roku też księża z parafianami wyjeżdżali autobusem lub pociągiem Barda Śląskiego (Wartha), by pokłonić się i wielbić Matkę Bożą Bardzką, opiekunkę Śląska, gdzie w każdą drugą Bischof Paweł Stobrawa, 14:00 Uhr die Vesperandacht. In der Basilika findet um 15:30 Uhr die Sonntagsmesse in deutscher Sprache statt. QQAnnafest in Nickischschacht: Im Kattowitzer Stadtteil Janow-Nikischschacht (Janów-Nikiszowiec) wird am 26. Juli am Plac Wyzwolenia 21 Ablass gefeiert. Das Hochamt findet um 11:00 Uhr in der St.-Anna-Kirche statt. Die Predigt hält Pfarrer Dr. Wojciech Surmiak von der Theologischen Fakultät der Schlesischen Universität zu Kattowitz. Um 16:00 Uhr wird zur Teilnahme an der Vesperandacht eingeladen. 18:00 Uhr findet in der Kirche ein Konzert mit schlesischer Kirchenmusik niedzielę lipca odbywa się msza św. w języku niemieckim. Do 1946 roku sanktuarium bardzkie było znane Ślązakom również z części Śląska Austriackiego. Kuria wrocławska uważała je za jedno z najważniejszych miejsc kultu maryjnego. Do Barda przybywały pielgrzymki, a z nimi szli stojnicy świeccy i duchowni. Wymienić tu można króla pruskiego Fryderyka II Na ołtarzu stał. Z wdzięczności czytania. i jako podziękowanie za ratunek rodzina Oppersrffów LARES: Diese Materialien Warthakapelle sind lediglich zum Lesen ufunwała kapliczkę, we wnętrzu której W każdą drugą niedzielę lipca w bardzkiej bazylice rozbrzmiewają Vervielfältigung śpiewy i modlitwy w języku niemieckim, ist Wielkiego, Fryderyka Chopina, kardynała Stefana Wyszyńskiego czy biskupa Karola Wojtyłę, późniejszego papieża. Maleńkie miasteczko Bar położone na wzgórzu od 1325 roku nazwano Warthą (strażą), a Matkę Bożą strażniczką wiary. Tradycja wyjazdów tego sanktuarium sięga czasów, o których wiadujemy się z legend głogóweckich zwią- statt. Auf dem Platz vor der Kirche gibt es ein Begleitprogramm, u.a. um 15:00 Uhr ein Blasmusikkonzert (Blasorchester der Grube Morgenroth) und um 16:00 Uhr ein Mundartkabarett. Q Annafest in Haltern: Im westfälischen Haltern am See fand am 19. Juli die traditionelle jährliche St.-Anna- Wallfahrt der Oberschlesier statt. Das Pontifikalamt zelebrierte Weihbischof Dr. Franz-Josef Overbeck aus Münster. Die musikalische Begleitung hatten das Blasorchester der Landsmannschaft der Oberschlesier e.v. sowie die Oberschlesische Bergleutegruppe Recklinghausen. Q Biographie: Konrad Adenauer Q Der Katholik und sein Europa heißt eine Buchneuerscheinung. Wer und wie tatowej współpracy. Forma i tematyka czytania. dzieł w ukazują jakikolwiek różnorodność wpływów nej we Wrocławskim Muzeum Narowym sind pochodzą lediglich głównie zum z przed- Lesen śląska Vervielfältigung w zależności od aktualnej ist sytuacji strengstens tu zgromadzonych kulturowych, jakim podlegała sztuka LARES: Diese Materialien untersagt. war Konrad Adenauer wirklich? War er der gläubige und fromme Katholik, für den ihn viele halten? Prägte sein Glauben Altertümer), oraz w znacznie mniejszym stopniu ze Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych, założonego w 1880 roku (Schlesisches Museum der bildenden Künste). Pozostałe dzieła to m.in. depozyty muzealne i przekazy konserwa- torskie z nie użytkowanych po wojnie Dzieła są czytania. pracami wykonanymi zespołowo przez kilku anonimowych ar- w godzinach można w oglądać jakikolwiek od środy niedzieli świątyń protestanckich i katolickich. Foto: K. Kandzia LARES: Diese Materialien Część kolekcji, sind lediglich szczególnie zabytki zum ka- Lesen tystów, działających na zasadzie warsz- Vervielfältigung ist kan Wiele dzieł śląskich mistrzów po wojnie wyląwało w Warszawie lub jak to w muzeum KUL-u w Lublinie. Pfarrer Gerd Koser, Oppeln Siebzehnter Sonntag im Jahreskreis B seine Politik? Welchem inneren Kompass, welchen Visionen folgten Europas Väter? Das Buch von Dorothea und Wolfgang Koch sucht nach Antworten. In diesem Buch kommen vor allem Konrad Adenauer selbst und viele prominente Weggefährten zu Wort. Es zeigt sich, dass der Alte, wie Adenauer genannt wurde, schon immer polarisiert hat. So verhöhn- quicken! Kommt zu mir, wenn ihr hung- Menschen gemacht! rig seid, ich bin das Brot des Lebens. die Brote, sprach das Dankgebet und Der Evangelist durchbricht die materialistisch-weltlichen Erwartungen Fülle haben! Nach der Brotvermehrung ten. Das Brechen des Brotes steht so Wer zu mir czytania. kommt, wird das Leben in teilte an w die jakikolwiek Leute aus, soviel sie woll- LARES: Diese Materialien der Menschen: sind lediglich Nicht die Vermehrung zum Lesen wollten die Juden Jesus zum König ma- sehr Vervielfältigung im Zentrum der Eucharistiefeier, ist 1. Lesung: 2 Kön 4, Lesung: Eph 4,1-6 Evangelium: Joh 6, Das wahre Brot des Lebens Wenn es kein Leid mehr gibt, wenn es keine Kriege und Krankheiten mehr gibt, wenn..., ja dann will ich gerne an Gott glauben. So oder ähnlich denken te ihn Heinrich Böll als Musterchristen of the western world, Willy Brandt hingegen würdigte ihn vor seinen spottenden Zeitgenossen als jenen, der Werte bewahrt hat, die sich als unverbraucht erwiesen. Das Buch erschien im Fe- Medienverlag. Q Pommersche Gründerin: Beim vermag, die kein Mensch kann, sondern nur Gott. Was Jesus will, ist nicht die Menschen wie ein ir- einen Hunger gibt, den nicht der Magen discher König czytania. regieren, ich will euch Ruhe Hohepriester hat er die Q bestimmt, sondern der in der Seele nagt, sondern ihnen Gutes tun: verschaffen! Feier eines immerwährenden Opfers gestiftet. ist strengstens LARES: Diese Materialien und für sind den es lediglich kein Brot gibt außer zum ihm. Lesen Ihre Sehnsüchte stillen, Vervielfältigung untersagt. Dorffest am 19. Juli in Berg-Gnadenberg (bei Neumarkt in der Oberpfalz) wurde das sanierte Konventgebäude des Birgittenklosters eingeweiht wurde das erste Birgittenkloster Süddeutschlands am einstigen Eichelberg von Pfalzgraf Johann von Neumarkt und dessen Ehefrau Katharina, einer Tochter des Herzogs viele Menschen. Der Glaube wird an Bedingungen geknüpft. Von Gott wird erwartet, dass er sich so verhält, wie die Menschen es haben wollen, damit man an ihn glauben kann. Aber ist das wirklich echter Gottesglaube? Oder werden hier nicht die eigenen Wünsche und Erwartungen auf Gott projiziert? Gott wird dabei maßgeschneidert, individuell und je nach Situation verschieden. Manipulierbar und klein wird er dabei. Fresk mistrza Sebastiniego w ufunwanej przez głogówecką rodzinę Oppersrffów Warthakapelle. króluje replika figurki bardzkiej, której od ponad trzystu lat zanoszą modlitwy zanych z historią rodu Oppersrffów. Jedna z nich ściśle związana jest z Dalną Kapliczką (Warthakapelle). Historia tej kapliczki mówi, iż w 1658 roku hrabia Franz Eusebius z żoną Anną i dziećmi w czasie szalejącej burzy znalazł się w niebezpieczeństwie. Karetę zalewały wzburzone wody powodziowe, huraganowy wiatr porwał woźnicę, a oszalałe konie tonęły, ciągnąc za sobą pojazd. Przerażony hrabia nośnym głosem wzywał na pomoc Matkę Bożą Bardzką. I cud się wojennych muzeów wrocławskich. Przetrwały eksponaty z Muzeum Starożytności Śląskich (Museum Schlesischer Altertümer), którego zbiory znalazły się później w kolekcji założonego Wort zum Sonntag Was ist das für Gott!? Ein Gott, von von Brot und Fisch steht im Zentrum, sondern Jesus selbst, der das wahre Brot ist. Später, in Vers 35, wird er unmissverständlich zum Ärger aller - auch seiner Jünger - sagen, was er tut: Ich bin das Brot des Lebens, weil es Dass ihm der Hunger des Leibes nicht unwichtig ist oder gar nebensächlich, hat Jesus in der Vaterunser-Bitte : Unser tägliches Brot gib uns heute mehr als deutlich gemacht. Die Botschaft Jesu lautet: Kommt zu na ścianach zobaczyć można dwa freski pędzla mistrza Sebastiniego. Jeden przedstawia wydarzenia straszliwej nocy, a drugi bazylikę i pielgrzymów w Bardzie. Na ołtarzu kapliczki króluje replika figurki bardzkiej Manny, której siostry boromeuszki, które w przedwojennym Głogówku m.in. nauczały w szkole zawowej, pracowały w szpitalu, mu starców i prowadziły sierociniec. Pobnie jak ich współsiostry z Trzebnicy (Trebnitz), także one Wrocław: Sztuka (nie tylko) sakralna Skarby śląskiego gotyku Zabytki śląskiej sztuki średniowiecz- W dziełach można strzec cechy charakterystyczne dla sztuki romańskiej i gotyku oraz regionalne odrębności mienne, wybyto ze zrujnowanych lub uszkodzonych podczas ostatniej wojny budynków wrocławskich. mir, die ihr mühselig und beladen seid, Jesus wirkt Wunderbares auch heute noch, vor czytania. allem, wenn wir uns zur sein Blut trinken, das er für uns ver- geopfert hat. Er heiligt uns, wenn wir ich will euch Ruhe verschaffen! Und wenn ihr Durst habt - ich will euch er- Messfeier versammeln. Im Evangelium gossen hat. q chen, weil er in diesem Wunder gezeigt hat, dass er Dinge zu tun ihren geistigen Hunger nach Wahrheit. Gott liebt die Menschen in seinem Sohn Jesus Christus, und er will nichts anderes, als in seiner Liebe angenommen zu werden und den Menschen diese Liebe mitzuteilen. Foto: Henryka Młynarska Kommt zu mir, die ihr mühselig und beladen seid, a wierni oddają hołd Matce Boskiej Bardzkiej. pielgrzymowały Barda, a na ścianie budynku szkoły ufunwały figurkę Matki Bożej Tronującej, takiej samej, jaką czczą w Bardzie. W czasie wojny Q mieszkańcy ziemi od ponad trzystu czytania. lat zanoszą modlitwy Manna z Dzieciątkiem zaginęła. głogóweckiej. mieszkańcy ziemi głogóweckiej. Być może władze miasta i dyrekcja Kult Matki Bożej Bardzkiej propagują Publicznego Gimnazjum nr 1, zajmu- jącego dawne budynki sióstr, ufundują nową figurkę. W tym roku szkolnym nauczyciele odwiedzili Bar i podziwiali bazylikę, ruchomą szopkę oraz piękną przyrodę górską. Henryka Młynarska politycznej, społeczno-wyznaniowej oraz kontaktów gospodarczych mieszkańców. W salach wystawowych oraz na korytarzu Muzeum Narowego umieszczono dzieła lokalnych warsztatów, łączących w swych pracach typowe w 1899 roku Śląskiego Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności (Schlenym stylem poszczególnych śląskich średniowiecznej czytania. cechy w późnogotyckie jakikolwiek z indywidual- sztuki Śląska. LARES: Diese Materialien sisches sind Museum lediglich für Kunstgewerbe zum und Lesen mistrzów. Vervielfältigung W grupie tej są zabytki ist po- chodzące m.in. z pracowni: Mistrza Wrocławskiego Świętej Rodziny, Mistrza Lubińskich (Lüben) Figur, Mistrza Lubińskich Ołtarzy, Mistrza Poliptyku z Gościszowic (Giessmansrf), Mistrza Pasji z Góry Śląskiej (Guhrau). Dzieła heißt es in Vers 11: Dann nahm Jesus dass diese Handlung zur Bezeichnung Brotbrechen für die ganze Messfeier wurde. Mit Recht heißt es in der Präfation von der hl. Eucharistie: Als der wahre Er hat sich selbst als Opfergabe dargebracht für das Heil der Welt und uns geboten, dass auch wir diese Gabe darbringen zu seinem Gedächtnis. Er stärkt uns, wenn wir seinen Leib empfangen, den er für uns Foto: Klaudia Kandzia Wratislaw VII. von Pommern, gegründet. kan Foto: fe-medienverlag.de

8 Niniejszy czytania. 8 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen Z regionów Vervielfältigung ist Allenstein: Seit zehn Jahren gibt es die Stiftung Laurentius in Polen Dankende Worte statt teure Geschenke Mitte 2005 wurde in Allenstein (Olsztyn) das Altenwohn- und Pflegeheim Laurentius eröffnet. Bei einer Jubiläumsfeier am 10. Juli blickten Gäste, Bewohner und Angestellte auf die vergangenen zehn Jahre zurück. Bewohnern des czytania. LARES: Diese Materialien Altenwohn- sind lediglich und zum Lesen Vervielfältigung ist Wenn Pfarrer Hermann Schönauer, der Rektor der Diakonie Neuendettelsau und Vorstandsvorsitzende der Stiftung Laurentius, Ende September in den Ruhestand geht, hinterlässt er ein großes Werk. In diesem Satz verknüpfte der evangelisch-augsburgische Bischof der Diözese Masuren Rulf Bażanowski seinen Dank für das Engagement in der Region mit dem Abschied des Mannes, bei der Feier. czytania. der damals das Wagnis eingegangen ist, in einem fremden Land zu investieren, wie es die Vizemarschallin der Woiwodschaft Ermland-Masuren, Anna Wasilewska, formulierte. Am Anfang stand eine Freundschaft zwischen Bischof Bażanowski und dem Ehepaar Steger aus Nürnberg-Mögelrf, das im Kuratorium der Diakonie Neuendettelsau tätig war. Daraus entwickelte sich das Engagement der Diakonie in Allenstein. Aus dem Apfelbäumchen, das wir am 1. September 2002 gepflanzt haben, ist inzwischen ein mittelgroßer Apfelbaum geworden, sagte Hermann Schönauer. An jenem Tag wurde in einem ersten Schritt die Fachschule für Altenpflege Laurentius eröffnet. Sie sorgte und sorgt für die guten und schlechten Zeiten verlassen Feier. Damals czytania. waren wir nur sieben kann. Eine von ihnen ist Aneta Pałka. Personen. Jetzt bin ich hier die Älteste In dieser angenehmen Atmosphäre von den über Hundert, sagt sie. Noch Ausbildung der Mitarbeiter des Heims, dessen Grundstein am 30. Oktober 2003 gelegt wurde. Drei Jahren nach seiner Küstrin: Festival Haltestelle Woodstock Eröffnung mit 70 Pflegeplätzen gab es bereits eine lange Warteliste kamen 40 Plätze hinzu. Die Qualität der Betreuung stehe und falle mit dem Pflegepersonal, mit den Menschen, die laut Anna Wasilewska bekräftigt sie czytania. und fügt auf die Frage nach mehr w so jakikolwiek recht. Aber meine Bekannte hier sind und ihr Herz ihre Zeit, ihre frohen Momenten hinzu: die gibt es täglich: das Lächeln eines Heimbewohners Ich Vervielfältigung bin jetzt 90, und Du schon 95, ist und strengstens sagte vor kurzem, als sie auf Besuch war: LARES: Diese Materialien besonderen sind Fähigkeiten, lediglich oder die zum Kennt- Lesen untersagt. nisse aus der Ausbildung teilen. Die Direktorin des Heims Ewa Kordaczuk dankte für ein Haus, in dem sich alle wie zuhause fühlen, vor allem aber den Mitarbeitern, die sie zum Teil seit zehn Jahren begleiten und auf die sie sich in ist die Arbeit auch nach zehn Jahren Die guten Seelen des Hauses: Viele der Altenpflegerinnen sind seit Anfang an dabei, wie Aneta Pałka (2. v. re.). noch befriedigend und motivierend, genäht, aber die Augen wollen nicht und wir fühlen uns besser, wir fühlen uns gebraucht, das ist die schönste Belohnung für unsere Arbeit. Von den ersten Bewohnern des Altenwohn- und Pflegeheims Laurentius war nur Zofia Moszczyńska bei der bis vor kurzem hat sie gestrickt und Du siehst besser aus als ich, ergänzt sie in einem liebenswerten Gemisch aus Deutsch und Polnisch. Mitten in den vielen Grußworten ließ sich ihre Mitbewohnerin das Mikrophon geben, um sich unter dem Beifall der Anwesenden się poseł PiS. czytania. LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen w Szczytnie powstał ok. Vervielfältigung ist Neben internationalen Stars kommen został pokryty czytania. tynkiem. Przy okazji ds. eksploatacji nieruchomości PKP SA, auch Nachwuchskünstler zum Zuge, odnawiania elewacji został odsłonięty tłumaczy, że na peronach wszystkie tabliczki Vervielfältigung z nazwą są po polsku, a kolejarze ist strengstens LARES: Diese Materialien die in sind einem Wettbewerb lediglich ausgewählt zum Lesen i odnowiony wielki napis Ortelsburg untersagt. woodstockfestival.pl. Sami Polacy czytania. zrezygnowali z tożsamości polskiej napisał na Facebooku. i nie widzą skandalu tam, gdzie widzi Szczytna ten napis nie przeszkadza przewodniczący. Polnisches Fremdenverkehrsamt/jp Ostróda: W Jodłach zmiana pokoleń chociaż nie dla wszystkich jodeł. Podczas ostatniego festynu letniego mniejszości niemieckiej w Mrągowie ostródzki zespół wokalno-taneczny Jodły wystąpił w mocno odmłodzonym, a właściwie nowym składzie i nie tańczył. W ostatnim czasie w naszym zespole odbyła się wielka zmiana pokoleń. Optymalnie nasza grupa powinna Wakacje czas pilnej nauki Ostródzkie Jodły to jodły specyficzne. Nie rosną w jednym miejscu, Wymiana składu odbyła się z przyczyn Drugi etap odbuwy to szlifowanie naturalnych, co w tym wieku oznacza, repertuaru. Składa się na niego nauka że starsi członkowie skończyli szkoły tekstów piosenek i skonalenie niemieckiej wymowy i mowy w ogóle. tylko wraz z wiekiem przemieszczają średnie i rozeszli się po świecie jedni się po świecie. I to jest normalne, na studia, inni w poszukiwaniu pracy. Zajmuje się tym Paulina Piątkowska- Jodły, zatem przechodzą obecnie -Turska, członkini zespołu, a jedno- fazę odbuwy, którą rozpoczęto od odnawiania składu. O ile jednak z dziew- Ten etap już czytania. trwa, ale w wakacje zespół cześnie wykwalifikowany logopeda. czynkami nie ma kłopotu, bo zawsze musi jeszcze przygotować tańce. Czynić młodszych, aby z nimi dłużej pracować w Neubrandenburgu czytania. daje kierowniczka zespołu. i zmniejszyć częstotliwość ich odchodzenia sind uzupełnia lediglich Anna Piątkowska. zum Lesen lek Próba Vervielfältigung zespołu Jodły. Pierwsza z prawej Paulina ist Turska. strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. mieć 20 osób, ale obecnie liczy 15, z tego 10 to nowi członkowie mówi Anna Piątkowska, kierowniczka zespołu. Von den ersten Pflegeheims Laurentius war nur die 95-jährige Zofia Moszczyńska Deutsch-polnische Riesenparty Ein ganzes Wochenende wird beim Woodstock-Festival bei Küstrin gefeiert. Die kleine Grenzstadt Küstrin (Kostrzyn) an der Oder wird traditionell an einem Wochenende im Sommer zum Ziel für Hunderttausende Musikfans aus Polen und Deutschland. Sie feiern zusammen auf dem Festival Haltestelle Woodstock (Przystanek Woodstock). Im vergangenen Jahr wurde mit über Besuchern der bisherige Rekord aufgestellt. Vom 31. Juli bis 1. August gibt es am Rande von Küstrin wieder Musik, Spaß und Bildung kostenlos und unter freiem Himmel. Zu den Höhepunkten gehören Auftritte der schweizerischen Pagan-Metal-Band Foto: haltestellewoodstock.wordpress.com Eluveitie, der mexikanischen Crossover- Band Molotov und des jamaikanischen Reggaemusikers Shaggy. Insgesamt sind 80 Auftritte auf drei Bühnen geplant. wurden. Gründer Jurek Owsiak wurde kürzlich in Los Angeles mit dem Preis der Internationalen Musikindustrie als bester Festival-Veranstalter des Jahres 2015 ausgezeichnet. Mehr Informationen gibt es im Internet unter www. są chętne śpiewania i tańczenia, to z chłopcami bywa gorzej. Zdecywana większość chłopców w wieku 10 lat nie ma bowiem artystycznych aspiracji, bo woli komputery albo sport: Poradziliśmy sobie jednak z tym problemem. Przyjmujemy chłopców Szczytno: Oburzenie posła Dworzec 1883 roku. Po długotrwałym popadaniu w ruinę w końcu nadeszły dla niego lepsze czasy. Tuż przed Wielkanocą rozpoczęła się renowacja jego elewacji. PKP postanowiły odtworzyć oryginalny wygląd budynku, który na jego wschodniej ścianie. Niedawno ukazał się oczom mieszkańców i podróżnych. To zdarzenie oburzyło żywego posła Arkadiusza Czartoryskiego z PiS, który określił sytuację jako skandal. to będzie podczas prób w Ostródzie, a także podczas wakacyjnych warsztatów nad morzem. Wakacje zatem Jodły będą mieć pracowite: We wrześniu czeka nas pierwszy poważny sprawdzian występ podczas spotkania byłych mieszkańców Prus Wschodnich Juli 2015 Foto: Uwe Hahnkamp herzlich zu bedanken: Ich kenne Frau Ewa schon von vor zehn Jahren, von den vielfältigen Treffen. Ich freue mich so, und jetzt habe ich heute keine Stimme, sitze im Rollstuhl und habe nichts für diese bescheidene Frau. Sichtlich gerührt gab Ewa Kordaczuk zurück: Frau Ela, Ihr Lachen ist viel wertvoller als irgendwelche Blumen. Uwe Hahnkamp Mehr zur Diakonie Neuendettelsau auf der Internetseite Histeria historyka czy lans przed wyborami? LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Podczas prac renowacyjnych pro- Vervielfältigung ist wadzonych na budynku dworca kolejowego w Szczytnie, spod wielu powłok farb ekipa buwlana odsłoniła napis Ortelsburg historyczną nazwę stacji. To skandal! oburza Napis na odnowionym budynku dworca w Szczytnie (Ortelsburg) mimo kontrowersji nie stał się jabłkiem niezgody. Krzysztof Piekarski, dyrektor regionalny szukają miejsca na budynku, w którym mogłaby się pojawić też polska nazwa stacji, ale nie jest to proste. Z sondy przeprowadzonej przez Kurek Mazurski, miejscowy tygodnik, wynika, że większości mieszkańców go poseł Czartoryski. Zdecywanie za pozostawieniem napisu jest Arkadiusz Leska, przewodniczący Stowarzyszenia Mniejszości Niemieckiej Heimat w Szczytnie. Dworzec został ładnie odnowiony. Napis Ortelsburg świadczy o skomplikowanej historii naszego miasta. Z tego, co wiem i słyszę, większości mieszkańców Szczytna to odpowiada zapewnia lek Foto: Lech Foto: Lech

9 Niniejszy czytania. LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien śląsk Vervielfältigung ist Lubowitz: 25 Jahre Eichenrffverein, 15 Jahre Eichenrffzentrum Nr. 30/1216 Wochenblatt.pl 9 Verlassen in der Heimat Mit drei Kanonenschüssen, der Einweihung von zwei neuen Ge- denkschildern im Schlosspark, der Weihe eines Eichenrffbanners und Chorauftritten vor der Ruine des Geburtshauses des Dichters feierte das Lubowitzer Begegnungszentrum am 19. Juli sein 15-jähriges Bestehen. Alle Feierlichkeiten zur Hochachtung des Lubowitzer Dichters Joseph Freiherr von Eichenrff beginnen wir immer in der Kirche, weil der Dichter ein Mensch des Glaubens und der Kirche war, sagte eingangs der Andacht, mit der die Feierlichkeiten begannen, Gemeindepfarrer Dr. Henryk Rzega. In seiner Ansprache betonte er: Die Entstehung dieses Zentrums war mit vielen Schwierigkeiten verbunden. Heute haben wir ein schönes Zentrum, für das wir dem Herrgott herzlich unsere Dankbarkeit ausdrücken möchten. Sichtlich zufrieden zeigte sich zunächst auch der Geschäftsführer des Zentrums und Mädchen für alles Paul Ryborz nach dem feierlichen Umzug von der Kirche zur Schlossruine, denn vor dem Eingang in den Schlosspark konnte den Gästen eine neue Attraktion präsentiert werden: Zwei zweisprachige Schilder mit einem Eichenrffgedicht an einer jahrhundertealten Eiche, die von der Stronk-Ratibor-Stiftung gesponsert wurden. Kostenpunkt Złoty. Paul Ryborz zeigte auch Ansätze von Euphorie: Es ist das erste Mal in der Geschichte der Eichenrffstiftung, dass ein Banner geweiht wurde. Wir sind LARES: Diese Materialien Paul Stronk sind (rechts) an lediglich der von ihm gespendeten zum Tafel Lesen im Gespräch mit Minderheitenseelsorger Peter Tarlinski, der Vervielfältigung ist besonders stolz, dass wir das zustande gebracht haben. Mit Marschmusik und Dixieland führte ein Blasorchester die Gäste vor die Schlossruine, wo zunächst Ansprachen gehalten wurden, unter anderem von den beiden Sejmabgeordneten Henryk Siedlaczek (PO) und Ryszard Galla sowie des VdG-Vorsitzenden Schuldirektoren nicht, czytania. für deren Schulen Bernard Gaida. Ohne Einzelheiten zu nennen, sagte der Abgeordnete Ryszard Galla hinsichtlich des erst 15-jährigen Jubiläums: Obwohl das Begegnungszentrum noch kein reifes Alter erreicht hat, können wir sagen, dass es Großes erreicht hat. Ryszard Galla bedankte sich ausdrücklich bei Martin Lippa, Joachim Niemann und Frau Prof. Joanna für die nächsten fünf Jahre aus? Darauf czytania. zbierałem datki. angesprochen wurden die Sorgenfalten LARES: Diese Materialien bei Paul sind Ryborz lediglich schlagartig zum tief: Wir Lesen Vervielfältigung ist Rostropowicz für ihren langjährigen Einsatz. Die Reihe der Ansprachen und auch das anschließende Konzert der Chöre Heimatklang aus Klodnitz (Kłodnica) und Cäcilia aus Kranowitz (Krzanowice) mussten aufgrund des einsetzenden Regens zwischenzeitlich unterbrochen und gekürzt werden. Der Vorsitzende der Stronk-Ratibor- Stiftung, Paul Stronk aus Hage in Ostfriesland, verließ das Volksfest bereits bei den ersten Regentropfen. Ich bin von der Organisation der Veranstaltung tief enttäuscht. Ich werde zwar angekündigt, aber keiner merkt, dass ich gar nicht da bin, weil ich mit meinem Rollator nicht rechtzeitig zur Ruine nachkommen kann. Die Ansprachen der Sejmabgeordneten habe ich nicht noch kein Geld für die Fortführung, dr Henryk Rzega. W swoim wystąpieniu nawiązując niewielkiego na razie jubileuszu denn das Vorhaben soll zirka podkreślił: czytania. Powstanie centrum było 15-lecia, powiedział: Chociaż Złoty netto kosten und 20 Prozent des związane z wieloma trudnościami. Dziś Centrum Spotkań nie osiągnęło jeszcze verstanden, weil sie nicht ins Deutsche übersetzt wurden. Ich komme mir vor wie heute Morgen bei der deutschsprachigen Messe, bei der der Pfarrer plötzlich Polnisch gepredigt hat. Der Regen war eigentlich ein willkommener Anlass für mich die Veranstaltung vorzeitig zu verlassen. In meiner Heimat komme ich mir zum ersten Mal fremd centrum i zarazem chłopak wszystkiego, Paul czytania. Ryborz, bowiem przed wej- (Klodnitz) i Cäcilia z Krzanowic (Kra- koncert chórów Heimatklang z Kłodnicy Łubowice: 25 lat Towarzystwa im. Eichenrffa, 15 lat Centrum ściem parku zamkowego można było nowitz) trzeba było przerwać i skrócić, vor niemand kümmert sich um mich und niemand scheint mich zu kennen, auch die Schuldirektoren nicht, für deren Schulen ich spendete. Für Paul Stronk, Jahrgang 1927, ist es wohl die letzte Reise in die Heimat gewesen. Die 15-jährige Jubiläumsfeier seiner Stiftung zur Förderung kultureller Zwecke im ehemaligen Landkreis Ratibor sowie in oraz występami chórów przed ruiną poświęcenia czytania. sztandaru w historii Fundacji im. Eichenrffa. Jesteśmy szcze- że mnie wcale nie ma, ponieważ nie nie ma już funduszy. moją w obecność, jakikolwiek ale nikt nie zauważył, mu, w którym urodził się poeta, Centrum Spotkań sind lediglich im. Eichenrffa zum uczciło Lesen gólnie dumni z faktu, że udało nam się byłem Vervielfältigung w stanie trzeć na czas ist przed strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. der Provinz Oberschlesien im kommenden Jahr wird wohl im kleinen Rahmen in Ostfriesland stattfinden. Joachim Niemann (rechts) und Paul Ryborz bei der Enthüllungszeremonie Foto: Johannes Rasim Böllerschüsse zum Jubiläum Foto: Johannes Rasim die Andacht geleitet hatte Paul Stronk: Niemand scheint mich zu kennen, auch die ich spendete. Und wie sehen die Prognosen für das Lubowitzer Begegnungszentrum müssen weiterhin kämpfen. Die Veranstaltungen, die bei uns üblich sind, das heißt die Geburts- und Todestage von Joseph Freiherr von Eichenrff, werden weiter fortgesetzt. Wir möchten auch die Aufführungen vor der Ruine des östlichen Teils des Schlosses, dazu wurde bereits im Vorjahr das Projekt erstellt: Dazu mussten wir Złoty anzahlen. Wir haben bereits eine Baugenehmigung vom Denkmalschutzamt in Kattowitz bekommen, aber wir haben Betrages müssen Eigenmittel sein. Das ist ein ganz großes Problem. Wir möchten im kommenden Jahr einen Antrag an die Europäische Union stellen, um Fördergelder zu bekommen, denn für dieses Jahr gibt es keine Gelder mehr. im. Eichenrffa Opuszczony w rodzinnych stronach Trzema wystrzałami z działa, poświęceniem dwóch nowych tablic pamiątkowych w parku zamkowym, poświęceniem sztandaru Eichenrffa Foto: Klaudia Kandzia In alten Adressbüchern fand Paul Stronk (links) Hinweise über die Firma seines Vaters Johann Stronczyk, der in Ratibor-Ostrog (Ostróg) Bauunternehmer war. Rechts Heimatforscher Josef Hein aus Lubowitz Foto: Johannes Rasim fortsetzen, wenn wir das Geld dafür bekommen. Eine wichtige Aufgabe, für die istnienia. z wielką satysfakcją. w dniu 19 czytania. lipca 15. rocznicę swojego tego w konać jakikolwiek powiedział Paul Ryborz we Wschodniej Fryzji. LARES: Diese Materialien wir uns sind sehr engagieren, lediglich ist der zum Aufbau Lesen Wszystkie uroczystości dla uczcze- Orkiestra Vervielfältigung dęta grająca muzykę ist mar- nia postaci łubowickiego poety Josepha von Eichenrffa rozpoczynają się jak zawsze w kościele, gdyż poeta był człowiekiem wiary i Kościoła powiedział na wstępie nabożeństwa, które zainicjowało uroczystości, miejscowy proboszcz mamy piękne centrum, za które pragniemy serdecznie wyrazić wdzięczność Panu Bogu. Po uroczystej procesji, której trasa wiodła od kościoła ruiny zamku, pojawił się też wyraźnie zawolony dyrektor zaprezentować przybyłym gościom nową atrakcję, jaką są dwie dwujęzyczne tablice z widniejącym na nich wierszem Eichenrffa, zamocowane na pniu kilkusetletniego dębu, ufunwane przez fundację Stronk-Ratibor-Stiftung. Koszt: złotych. To pierwszy przypadek Kritiker bemängeln, dass die Fundamente am Geburtshaus Eichenrffs weiter zerstört werden, stattdessen wird am Nebengebäude gebaut. Foto: Johannes Rasim szową i dixielanwą zaprowadziła gości przed ruinę zamku, gdzie przemówienia wygłosili m.in. posłowie Henryk Siedlaczek (PO) i Ryszard Galla oraz przewodniczący VdG Bernard Gaida. Nie wdając się w szczegóły, poseł Ryszard Galla, jrzałego wieku, możemy stwierdzić, że osiągnęło rzeczy wielkie. Poseł podziękował Martinowi Lippie, Joachimowi Niemannowi i prof. Joannie Rostropowicz za ich długoletnie zaangażowanie. Serię wystąpień, a następnie gdyż zaczął padać deszcz. Przewodniczący fundacji Stronk- -Ratibor-Stiftung, Paul Stronk z Hage we Wschodniej Fryzji, opuścił festyn już po spadnięciu pierwszych kropli. Jestem głęboko rozczarowany organizacją imprezy. Wprawdzie zapowiedziano ruiny ze swoim chodzikiem. Wystąpień posłów nie zrozumiałem, ponieważ nie zostały przetłumaczone na język niemiecki. Czuję się jak dziś rano na niemieckojęzycznej mszy, podczas której ks. proboszcz nieoczekiwanie wygłosił kazanie po polsku. Fakt, że zaczął padać deszcz, był dla mnie tak naprawdę mile widzianym pretekstem opuszczenia imprezy przed jej zakończeniem. Po raz pierwszy czuję się obco w swoich rodzinnych stronach nikt się mną nie interesuje i nikt zdaje się mnie nie znać, nawet dyrektorzy szkół, na rzecz których Dla Paula Stronka, rocznik 1927, była to chyba ostatnia podróż w ojczyste strony. Przyszłoroczna jubileuszowa uroczystość 15-lecia jego fundacji na rzecz wspierania celów kulturalnych w byłym powiecie raciborskim oraz Prowincji Górnośląskiej odbędzie się prawpobnie w skromnej oprawie A jak wyglądają prognozy funkcjonowania łubowickiego centrum spotkań na przestrzeni następnych pięciu lat? Gdy zapytaliśmy o to Paula Ryborza, na jego twarzy momentalnie pojawił się wyraz strapienia: Musimy w dalszym ciągu walczyć. Uroczystości, które zwykle organizujemy, tzn. rocznice urodzin i śmierci Josepha von Eichenrffa, będą kontynuowane. Chcielibyśmy też nadal organizować przedstawienia przed ruiną, jeśli staniemy na to pieniądze. Ważnym zadaniem, na rzecz którego się mocno angażujemy, jest odbuwa wschodniej części zamku. Projekt został przygotowany już w ubiegłym roku, a my musieliśmy zapłacić zaliczkę w wysokości złotych. Dostaliśmy już pozwolenie buwlane od Urzędu Ochrony Zabytków w Katowicach, ale nie mamy jeszcze pieniędzy na kontynuowanie przedsięwzięcia, którego koszt ma wynieść około złotych netto, a 20 procent tej kwoty muszą stanowić środki własne. To jest bardzo duży problem. Chcielibyśmy w przyszłym roku złożyć wniosek Unii Europejskiej o przyznanie tacji, bo na ten rok Johannes Rasim

10 Niniejszy czytania. 10 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien śląsk Vervielfältigung ist Beuthen: Menschliche Überreste und jüdische Grabsteine gefunden TERMINE QQPławniowice: LARES: Pałacowe Lato Niniejszy Muzyczne będzie kontynuowane 26 lipca czytania. przebojami operetkowymi i musicalowymi pt. W krainie operetki i musicalu w wykonaniu solistów scen śląskich z towarzyszeniem zespołu instrumentalnego; 9 sierpnia jubileuszowym koncertem z okazji 130-lecia pałacu w Pławniowicach pt. Najpiękniejsze melodie świata Internet. In der Zwischenzeit beschäftigt sind sich lediglich unter anderem zum die Lesen Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. (Edward Simoni). Cykl Pałacowego Lata Muzycznego zakończą 23 sierpnia wielkie przeboje zespołu New For You. QQOpole: Biblioteka Austriacka zaprasza od 3 7 sierpnia na spotkania wakacyjne Poranki z niemieckim. To darmowa oferta z cyklu Niemiecki In der ersten Juliwoche wurden bei LARES: Diese Materialien Isolierarbeiten sind lediglich an einem Wohnhaus zum Lesen Vervielfältigung ist Henryk Akselrad zeigt die Stelle, wo vor zwei Wochen Q w podróży, dzięki której można się uczyć języka niemieckiego. Q Breslau: Noch bis zum 4. August treffen sich 62 Autoren in der Breslauer Mediathek. Ehrengast ist dieses Jahr die Ukraine, welche 31 Autoren nach Breslau schickt. Einen Monat lang werden täglich zwei Autoren die Abende gestalten. dass ausgerechnet an einem Platz an Akselrad czytania. liegt hier der ul. Katowicka und der ul. Piastów Friedhofsschändung LARES: Diese Materialien Bytomskich, sind der lediglich von allen Seiten zum von Lesen Vervielfältigung ist Q Der Eintritt zu allen Veranstaltungen ist kostenlos. Q Neisse: Aus Anlass des 175. Geburtstages des Vaters der Schlesischen Feuerwehren Johannes Hellmann findet das Projekt Vor Vergessen bewahren seine Fortsetzung. Die Feierlichkeiten Wohnhäusern umgeben ist, menschliche Überreste gefunden wurden. Henryk Akselrad von der Jüdischen Kulturgesellschaft in Beuthen erklärt: An dieser Stelle befand sich ein alter jüdischer Friedhof, der im 18. Jahrhun- dert angelegt wurde daran erinnert czytania. Sachverhalt solle in Zusammenarbeit mit den Stadtbehörden und dem auch eine Gedenktafel am Wohnblock Genehmigung, ist fraglich. Unerklärlich nebenan. Später entstand ein größerer ist mir, dass damals auch menschliche Kulturbeauftragten genau untersucht am 8. August beginnen um 12 Uhr auf dem Jerusalemer Friedhof. Anfragen an: Helmut Polewka Tel oder hpolewka@wp.pl J. Rasim QQGleiwitz: Für den 24. Juli lädt das HDPZ zur ersten Filmvorführung im Rahmen des deutschen Autokinozyklus ein. Der Film Jesus liebt mich beginnt Überreste von hier entfernt und irgendwo wegtransportiert wurden das ist nach jüdischem Recht gar nicht zulässig. Nachdem es zunehmend zu Diebstählen auf dem Kommunalfriedhof kam, verschwanden die restlichen Granit- ch diese Arbeit muss wohl schlampig grabsteine gänzlich wurden die Friedhofsschändung. Es müsste auch gemacht worden sein. Auf einem Teil verbliebenen czytania. Steine auf den Friedhof geprüft w werden, jakikolwiek ob der jahrhundertealte des Geländes des ehemaligen Friedhofs an der Piekarer Straße gebracht, wo ein Baum gefällt werden durfte, der wohl im wurden. um 21:00 Uhr auf dem Parkplatz vor der Geschäftsstelle des HDPZ. Weitere Vorführungen finden am 1. und 8. August statt. QQNiesnaschin: Die DFK-Ortsgruppen Roschowitzrf und Niesnaschin laden für den 25. Juli um 17:30 Uhr zur deutschsprachigen Messe im Rahmen des Q 25-jährigen Jubiläums der Ortsgruppen ein. Die Messe findet in der Herz-Jesu- Kirche in Niesnaschin statt. Q Katowice: Z okazji przypadającej w 2015 roku 150. rocznicy urodzin miasta Katowice, Instytucja Promocji i Upowszechniania Muzyki Silesia przygotowała cykl koncertów, które odbywać się Q będą w kilkunastu katowickich kościołach. Q Beuthen: Das Beuthener Kulturzentrum lädt im Rahmen der Reihe Musik der Nationen zum ersten Konzert unter dem Titel Haltestelle Österreich ein. Es findet am 2. August um 16:00 Uhr statt. Q Zabrze: Jeszcze 30 sierpnia Q LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Foto: Klaudia Kandzia Vervielfältigung ist można w Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu oglądać wystawę pod tytułem Przyroda w obiektywie śląskich fotografów. Wystawa poświęcona jest przyrodzie, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru województwa śląskiego. Q Beuthen: Das Oberschlesische neogotycki budynek Poczty Głównej, noszącą 50 czytania. zł i za okazaniem wodu solche w Autorinnen jakikolwiek und Autoren angesprochen, die sich auf die Wechselseitig- Łukasz Biły który jest pierwszym punktem wycieczki. Spacer sind po lediglich Śródmieściu zum wskazu- Lesen kan keiten Vervielfältigung von Literatur und historischem ist strengstens stadtschreiber.kulturforum.info. osobistego. LARES: Diese Materialien untersagt. również po niemiecku. Q mit dem Festivalbüro Impart 2016 Pierwsza z przygotowanych tras je miejsca czytania. i obiekty modernistyczne: die Stelle eines Stadtschreibers in zwiedzania to Spacer po Starym Dom Tekstylny Weich man na, Hotel LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen der Vervielfältigung Europäischen Kulturhauptstadt ist Museum in Beuthen veranstaltet am 5. August um 17:00 Uhr im Rahmen des Ferienangebots einen Vortrag unter dem Titel Schätze der fürstlichen Gräber. QQTychy: Muzeum Miejskie w Tychach zaprasza 25 lipca o godzinie osoby po 55. roku życia na warsztaty pt. Lokalne waluty. Wspólnym mianownikiem warsztatów będzie odniesienie Tychów i miejscowej społeczności oraz lokalnej kultury i sztuki. QQOppeln: Die Oppelner Philharmonie lädt für den 26. Juli um 17:00 Uhr zum Konzert des Bairischen Quartetts ein. Das Konzert wird auf der Freilichtbühne wycieczki prowadzi przez serce miasta, czyli Rynek. Druga trasa Spadziestu minut czytania. godziny. Audioprze- Residenz dieses Stipendiums. Deutsch- Każdy ze spacerów trwa od czter- (Pécs) und Danzig (Gdańsk) die achte cer po Śródmieściu pozwoli lepiej wodnik wyświetla też zdjęcia oraz mapę sprachige Autorinnen und Autoren, die veranstaltet, der Eintritt ist frei. in Beuthen menschliche Überreste und zwei jüdische Grabsteine gefunden. Die Arbeiter einer Auftragsfirma haben den Fund wieder vergraben und auch eine zusätzliche Schicht Erde darauf geschüttet. Dabei war es kein Zufall, Friedhof an der Piekarer Straße (ul. Piekarska) gegenüber des Friedhofes Mater Dolorosa, und dieser hier wurde nicht mehr genutzt und geschlossen. Vor 50 Jahren wurden die Grabsteine von hier zum Kommunalfriedhof gebracht, wurden Garagen aufgestellt ob mit Gliwice: W drogę po niemiecku Coś dla ucha i oka Neorenesansowa Willa Caro to pozostałość czasów dynamicznej industrializacji II połowy XIX w. Od początku lipca na turystów w Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej w kinie Bajka oraz w Centrum Informacji Kulturalnej i Edukacji Regionalnej w Zamku Piastowskim czekają elektroniczne audioprzewodniki Mieście. Rozpoczyna się pod Zamkiem Piastowskim i prowadzi obok najstarszych obiektów architektonicznych Gliwic z których wiele pamięta jeszcze czasy średniowiecza jak mury obronne czy kościół Wszystkich Świętych. Trasa poznać rejon miasta, którego rozwój wiąże się z dynamiczną industrializacją przypadającą na II połowę XIX wieku. Ślady tamtego czasu wciąż odnajdziemy w takich imponujących buwlach jak: neorenesansowa Willa Caro, historyzujące kamienice przy ul. Zwycięstwa czy Lapidarium entstand. Haus Oberschlesien (obecnie siedziba urzędu miasta) czy m handlowy Ikar. Na trasie spaceru znalazł się Park Chopina z Palmiarnią. Audiowycieczki opracowała Magdalena Baraniecka wraz z kustoszami Muzeum w Gliwicach. obszaru, w którym turysta się znajduje, co ma mu ułatwić orientację w terenie. Urządzenia zakupiono dzięki udziałowi Muzeum w Gliwicach w projekcie Śląski System Informacji Turystycznej, finansowanym ze środków unijnych. Wypożyczyć je można za kaucją wy- Der Vorsitzende der Jüdischen Gemeinde Kattowitz, Włodzimierz Kac, scheut vor voreiligen Schlüssen, der werden. Für Henryk Akselrad ist die Sachlage eindeutig: Der Fund hätte sofort gemeldet werden müssen und die Arbeiten unterbrochen werden sollen. Wir überlegen Schritte gegen die Verantwortlichen der Bauarbeiten wegen Wege stand, um große Erdmassen mit Breslau: Stadtschreiberstelle wird ausgeschrieben Es ist nach Pilsen (Plzeň), Riga, Kaschau (Košice), Marburg a. d. Drau (Maribor), Reval (Tallinn), Fünfkirchen bereits schriftstellerische oder journalistische Veröffentlichungen vorzuweisen haben, sind eingeladen, sich um den Posten in Breslau zu bewerben und während des rtigen Aufenthalts im Kulturhauptstadtjahr auf einem Internet- Blog zu berichten. Insbesondere werden Juli 2015 Gras darüber wachsen lassen? Über die Sache sollte das sprichwörtliche Gras wachsen, ch ein Augenzeuge machte Videoaufnahmen und stellte sie auf Youtube ins Jüdische Gemeinde Kattowitz und der Denkmalschutzbeauftragte mit der Angelegenheit. Und der Unmut über die Schlampereien der Stadt wächst. menschliche Überreste und jüdische Grabsteine gefunden wurden. Foto: Johannes Rasim Nach Ansicht von Henryk vor: Der Fund hätte sofort gemeldet werden müssen. Spuren der Halterungen von Grabsteinen an der Hauswand, gelegen an der ul. Katowicka und ul. Piastów Bytomskich Auf dem Jüdischen Friedhof an der Piekarer Straße entstand im September 1994 ein Lapidarium aus den verbliebenen Grabsteinen des alten Friedhofs Foto: Johannes Rasim Breslaus neuer Holtei gesucht Kaiserbrücke (most Grunwaldski) mit Dom Das Deutsche Kulturforum östliches Europa schreibt in Zusammenarbeit Breslau (Wrocław) aus. LKW hier anfahren zu können. Das Gelände müsste zunächst abgesichert und unter Denkmalschutz gestellt werden dazu werden wir einen entsprechenden Antrag stellen. Dann könnten archäologische Arbeiten vorgenommen werden. Eine Exhumierung kommt wahrscheinlich nicht in Frage, da die Überreste nach Israel hätten gebracht werden müssen. Einige Anwohner vermuten, dass es sich bei den Knochenfunden auch um Überreste von erschossenen Zivilisten handeln könnte, die nach Einmarsch der Roten Armee hier verscharrt Johannes Rasim Foto: Till Scholtz-Knobloch Kulturerbe der Stadt und der Region einlassen wollen. Bewerbungsschluss ist der 31. August Über die Vergabe der Stadtschreiberstelle, verbunden mit einem monatlichen Stipendium von Euro für fünf Monate, vom 15. April bis 15. September 2016, einer kostenlosen Wohnmöglichkeit in Breslau und Reisemitteln, entscheidet bis Ende November 2015 eine qualifizierte Jury. Das Stadtschreiber-Stipendium des Deutschen Kulturforums östliches Europa soll das gemeinsame kulturelle Erbe der Deutschen und ihrer Nachbarn in jenen Regionen Mittel- und Osteuropas, in denen Deutsche gelebt haben bzw. heute noch leben, in der breiten Öffentlichkeit bekannt machen sowie außergewöhnliches Engagement für gegenseitiges Verständnis und interkulturellen Dialog fördern. Als Wanderstipendium konzipiert, wird es an herausragenden Orten des östlichen Europa angesiedelt. Nähere Informationen unter www. jr Foto: Johannes Rasim

11 Niniejszy czytania. LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien śląsk Vervielfältigung ist Nysa: Pomóc uczniom szybciej i skuteczniej opanować języki Nr. 30/1216 Wochenblatt.pl 11 Droga wielojęzyczności Oppelner Nachrichten Q Q Klaus Brähmig zu Gast in Schlesien: In der letzten Woche weilte eine Delegation der Arbeitsgruppe für na wszystkich przedmiotach (Karyntia w Austrii). Według ekspertów efekt przynosi jak najszybsze wprowadzanie treści poszczególnych przedmiotów szkolnych w języku obcym/drugim/trzecim, zatrudnianie czytania. nauczycieli z biegłą znajomością języka. Ważne jest też, aby zapewnić przejście LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen z jednej Vervielfältigung szkoły drugiej, z jednego ist O tym dyskutowano w czerwcu w Nysie. Międzynarowe konsorcjum Wielojęzyczność Jako Szansa co dwa lata organizuje konferencje naukowe podsumowujące aktualny stan wiedzy z zakresu dydaktyki wielojęzyczności. Już po raz drugi takie sympozjum odbyło się w Państwowej Wyższej Szkole Zawowej w Nysie. Nyska uczelnia od kilku lat kształci nauczycieli języka niemieckiego jako języka mniejszości Die Delegation der CDU/CSU während ihres etapu nauczania kolejnego, w przeciwnym wypadku uczniowie tracą część kompetencji językowych. Wszystkie referaty wygłoszone podczas konferencji zostaną opublikowane w tomie Bildungsziel Mehrsprachig- Besuchs beim Vdg czytania. keit w lipskim jakikolwiek wydawnictwie Leipziger Universitätsverlag. LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Konferencja Vervielfältigung w Nysie odbyła się ist dzięki narowej oraz prowadzi studia filologii angielskiej i języka biznesu. Specjaliści z uczelni partnerskich z Luksemburga, Szwajcarii, Finlandii, Portugalii, Niemiec, Austrii, i Czech przedstawili swoje propozycje wspierania wielojęzyczności. Dyskutowano m.in. o sytuacji wielojęzyczności w przedszkolu, szkole i na uczelniach wyższych i o koncepcjach kształcenia wspierającego języki Vertriebene, Aussiedler und deutsche Minderheiten der CDU/CSU in Schlesien. Unter der Leitung von Klaus Brähmig MdB besuchten die Politiker u.a. Breslau, Kreisau und auch Lubowitz. Höhepunkt der Reise war ein Gespräch mit Vertretern der deutschen Minderheit in Oppeln. Haupthemen waren dabei die Wahl zum mniejszości narowych. Uczestnicy konferencji odwiedzili dwujęzyczną szkołę podstawową z językiem niemieckim w Raszowej koło Tarnowa Opolskiego, prowadzoną przez stowarzyszenie Pro Liberis Silesiae, gdzie z powodzeniem stosowana jest metoda Montessori. Byli też w publicznym gimnazjum w Komprachcicach koło Opola, Polnischen Parlament im Herbst, das Bildungswesen und der Tourismus. Diesen müsse man in Schlesien weiterentwickeln, meinten die Politiker: Tourismus ist ein Gewerbe, bei dem die Investition eines Euros zwei Euro Rendite bringt, zum einen für die Touristen, zum anderen für den Lebensstandard der Einheimischen, Niemcy, Austria, Rumunia, Czechy, Hiszpania, Słowacja, Słowenia i inne) uzyskają informacje pod adresem: rekrutacja.pwsz.nysa.pl. Uczelnia w Nysie kieruje też ofertę osób pracujących oraz tych, którym wykonywane obo- sprzyjające brym wynikom. Zaliczyli w języku francuskim, czytania. następne dwa wiązki nie pozwalają na studiowanie so Brähmig. nich przede wszystkim intensywną w języku angielskim (Luksemburg) lub w trybie dziennym. ekspozycję na język, to znaczy naukę co drugi tydzień w szkole zmiana języka LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Vervielfältigung ist strengstens Q untersagt. w którym w języku niemieckim nauczane są przedmioty: historia, geografia Der Maulwurf Gwarek buddelt sich quer durchs Land und berichtet von seinen Abenteuern Comics, Collagen, Storys Hast du Lust auf Görlitz? Hast Du Bock auf Comics? Denkst Du Dir gerne Geschichten aus?willst Du einfach mal loslegen mit Pinsel, Sprühse oder Bleistift? Dann sei dabei! Kreativ multikulturell kostenfrei. Jugendliche und etwas größere Kinder sind eingeladen im Rahmen eines Creative Camps Geschichten auszudenken und diese gemeinsam weiterzuspinnen. Q Nowy fundusz na remont zabytków: Około złotych będzie można otrzymać na remont zabytków w Polsce z nowego funduszu, który powołany został przez rząd RFN. Fundusz jest elementem długoletniego partnerstwa pomiędzy województwem opolskim a Nadrenią-Palatynatem. Marszałek województwa Andrzej Buła zapowiedział, że fundusz będzie mógł finansować remont zabytku, który ma wyjątkową wartość historyczną i kulturową oraz który ma zagwarantowaną także pielęgnację w przyszłości. Jednym z pierwszych zabytków, który skorzysta z tego programu, będzie kościół w Jar- Auf einer riesengroßen Wand auf dem Gelände des künftigen Jugendkulturzentrums in der deutschen Stadthälfte der entlang der Neiße geteilten Grenzstadt Görlitz wachsen innerhalb einer Woche Comics zu einer gemeinsamen kunterbunten Collage zusammen. Je nach Lust und Laune kann gezeichnet, getextet und gesprüht werden. Anmeldungen unter spinnen zmyślać Geschichten gemeinsam gesponnen Sprühse, die, -n farba und zum Comic oder einer Collage czytania. w sprayu verarbeitet. Foto: rabryka.eu LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Vervielfältigung Konzept: Klaudia ist Kandzia Bock haben mieć ochotę loslegen tu: zabrać się roboty q Im Creative Camp werden nołtówku. Koszt remontu zabytkowego kościoła oszacowano na około złotych. QQArchäologen in Neisse auf Schatzsuche: Einen großen Abschnitt des Rings in Neisse suchen derzeit Archäologen in der Hoffnung ab, hier historische Schätze zu bergen. Da ein privater Unternehmer ein neues Handelszentrum am Ring errichten will, muss erst geprüft werden, ob bedeutende Funde zu erwarten sind. Im Rahmen der Arbeiten haben Archäologen bereits Fundamente gefunden, die auf das Mittelalter datiert werden können. Fragmente von Gebäuden, die über 700 Jahr alt sind, sind gemäß LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Vervielfältigung ist strengstens Schlesien eine untersagt. kleine Sensation. Q Von der Fassade her wirkt sie nicht besonders einladend, denn es ist ein schlichter alter Familok, ein Mehrfamilienhaus, wie die anderen Häuser in dieser Gegend auch. Dennoch gilt die Alte Bäckerei (Stara Piekarnia) seit Jahren als das Kultrestaurant im ostoberschlesischen Grubengebiet. Der Hinterhof mit aufgespannten Pilsener-Urquell-Schirmen wirkt da schon wesentlich ansprechender und der erste Blick auf die Getränkekarte bestätigt ja, das erste nach Pilsner Brauart hergestellte Bier gibt es hier tatsächlich, der ersten Expertisen für das gesamte Q 1500 osób bawiło się w Dańcu: Mimo niepogody tłumy ludzi bawiły się w ubiegły weekend na festynie letnim mniejszości niemieckiej w Dańcu Daniec wczoraj i dziś. Zgodnie z ideą festynu, na wspólną zabawę przybyli zarówno obecni, jak i byli mieszkańcy miejscowości. W ramach imprezy publiczność nie tylko mogła oglądać występy grup artystycznych oraz bawić się przy brej muzyce okazję wykorzystano także, aby odznaczyć zasłużonych członków mniejszości niemieckiej. Jedną z 21 osób z gminy Chrząstowice wyróżnionych za An der Stelle, wo früher Brote und Semmel entstanden, werden heute Pizzas gebacken. Foto: Johannes Rasim Der Innenhof am ehemaligen Familok an der Reptowska 4 in Beuthen, der heute ein LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Hotel beherbergt, wird als Biergarten Vervielfältigung genutzt. Foto: Johannes Rasim ist Unsere Bewertung Geschmack Ambiente wzbudziły duże zainteresowanie. Przedstawiając sukcesy systemów szkolnych poszczególnych państw w dziedzinie kształtowania wielojęzyczności, uczestnicy konferencji zwrócili uwagę na aspekty szczególnie Die Alte Bäckerei in Beuthen-Miechowitz Gummibärchen ganz groß sogar gezapft. Das Ambiente überrascht mit geglückter Umgestaltung einer alten Bäckerei in ein Restaurant und ein Pub in den Kellerräumen nebenan. Die umfangreiche dreisprachige Speisekarte in Polnisch, Englisch und Deutsch lässt kaum Wünsche offen und bietet auch eine Reihe an Pizzas. Vom Nachbar- Martin Cichon, nauczyciel gimnazjum w Komprachcicach, wyjaśnia zasady nauczania języka mniejszości narowej. zainteresowane studiowaniem jakikolwiek języka niemieckiego w Nysie czytania. w i wiedza o społeczeństwie. Osiągnięcia w co najmniej dwujęzycznej szkole, a nie i na uczelniach partnerskich Instytutu Vervielfältigung Neofilologii PWSZ w Nysie (Belgia, ist strengstens LARES: Diese Materialien uczniów sind i nauczycieli lediglich obu placówek zum Lesen tylko 2 4 godziny w tygodniu. Za przy- untersagt. kład postawiono model berliński, gdzie połowa przedmiotów prowadzona jest w jednym z języku, a połowa w drugim, podział etapów szkolnych na fazy, np. dwa lata nauki większości przedmiotów w języku niemieckim, kolejne dwa an den Tischen Deutsch gesprochen: Wie sich herausstellt, kommen die meisten Restaurantbesucher aus Westdeutschland und haben ihre Wurzeln in dieser Gegend. Vielleicht deswegen tendieren die Preise Richtung Westniveau. współfinansowaniu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Alina Dittmann/kan Beanstandungen. Auf der Suche nach einem Nachtisch stelle ich fest, dass die Gummibärchen zu den wenigen Ausnahmen gehören, die groß geschrieben werden. Denn die allermeisten Substative werden hier kleingeschrieben: działalność mniejszościową była założycielka struktur TSKN w Dańcu, Adelheid Jaxy. W festynie wziął udział także przewodniczący TSKN na Śląsku Opolskim Rafał Bartek. Łukasz Biły Oppelner Nachrichten Bedienung tisch lass ich mir bestätigen, dass das Das Zanderfilet czytania. mit getrockneten Tomaten, Koriander und Pinienkernen, mit schlagsahne, heißt es hier. Schlumpfeis mit Haribo in einer waffel Rinderlendensteak wie immer bestens LARES: Diese Materialien schmeckt. sind Überwiegend lediglich wird zum übrigens Lesen das ich bestelle, weckt keinen Grund für Vervielfältigung Johannes ist Rasim Foto: Alina Dittmann O soby Foto: VdG war eine Zeitung, die von 1895 bis 1935 im Oppelner Land erschien.

12 Niniejszy czytania. 12 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen RAtgeber Porady Vervielfältigung ist Porady: Otwarcie placówki firmy w Niemczech Konsekwencje podatkowe Zyski przedsiębiorstwa zasadniczo podlegają opodatkowaniu w państwie będącym siedzibą danego przedsiębiorcy. Jeśli jednak firma prowadzi działalność gospodarczą w innym państwie poprzez znajdującą się tam filię, to właśnie temu krajowi przysługuje prawo opodatkowania osiągniętych przez tę placówkę zysków. Jeżeli więc polskie przedsiębiorstwo Zysk leżącej na terenie prowadzi w Niemczech swój stały oddział lub filię (jak np. biuro lub jednostkę produkcyjną), zyski tej placówki przedsiębiorstwa, Niemiec filii polskiego muszą zostać opodatkowane w Niemczech. Należne podatki zależą od for- posiadającego my prawnej przedsiębiorstwa w Polsce, osobowość prawną polskiego prawa, czytania. LARES: Diese Materialien podlega sind lediglich podatkowi zum Lesen Vervielfältigung ist a więc od tego, czy na terenie Polski firma funkcjonuje jako spółka osobowa czy kapitałowa. prawa, tak samo jak niemieckie spółki czytania. osobowe (spółka cywilna GbR, spółka LARES: Diese Materialien jawna OHG, sind spółka lediglich komandytowa zum KG), Lesen Vervielfältigung ist Wyłączenie z progresją Odpowiada to podatkom, które musiałaby zapłacić niemiecka firma mająca daną formę prawną. Zysk oddziału firmy podlegający opodatkowaniu na terenie Niemiec nie jest już wliczany podstawy wymiaru podatku przypadającego w Polsce. Ma on jednak wpływ na ustalenie polskiego progu podatkowego i wlicza się całości branych przy tym pod uwagę chodów. Jest to tak zwana metoda wyłączenia z progresją. już podatkowi chowemu. Stawki czytania. podatkowe wzrastają w tym przypadku progresywnie od 14 z reguły 42 lub Skutkuje to tym, iż w wielu przypadkach rachunkowych dla celów podatkowych, 1. Podatek od osób prawnych Zysk leżącej na terenie Niemiec filii polskiego przedsiębiorstwa, posiadającego osobowość prawną polskiego prawa, podlega podatkowi od osób prawnych w Niemczech. Jak sama nazwa wskazuje, jest on pobierany od podmiotów posiadających osobowość prawną. Stawka tego podatku wynosi zasadniczo 15 procent. podatkiem chowym lub podatkiem podlegają również podatkowi VAT. korzystniejsze może się okazać założenie od zysków kapitałowych pobierany jest Jego podstawowa czytania. stawka to 19 procent. Obniżona stawka w wysokości również tzw. datek solidarnościowy. 2. Podatek chowy Przedsiębiorstwo nie posiadające własnej osobowości prawnej zagranicznego Bei grenzüberschreitenden Aktivitäten insbesondere bei der Eröffnung einer neuen Firmenfiliale im Ausland stellt sich immer auch od osób prawnych w Niemczech. nie podlega ani podatkowi chowemu, ani podatkowi od osób prawnych. Osiągnięty przez nie zysk przypisywany jest bezpośrednio każdemu ze wspólników/udziałowców. Zysk wspólnika, który sam jest osobą fizyczną, podlega w przypadku wysokich chodów 45 procent. 3. Dodatek solidarnościowy Obecnie od wszystkich podatników objętych podatkiem od osób prawnych, Wynosi on 5,5 procent danego podatku (od osób prawnych, chowego lub od zysków kapitałowych). 4. Podatek od działalności gospodarczej Dodatkowo zysk osiągnięty przez die Frage, in welcher Rechtsform diese organisiert werden soll. Dabei gilt es zu klären, auf welche Weise das jeweilige polnische Unternehmen in Deutschland tätig sein darf. Es gibt grundsätzlich folgende Möglichkeiten: Gründung einer abhängigen Gesellschaft ( Tochtergesellschaft ), Gründung einer eigenständigen Filiale oder znajdującą się na terenie Niemiec podatek VAT, który musi zostać odprowadzony czytania. urzędu skarbowego przez to zyski tej placówki muszą zostać opodat- oddziału lub filii w Republice placówkę firmy podlega podatkowi od działalności gospodarczej. Zgodnie filię lub oddział polskiego przedsiębiorstwa, pomniejszany jest o naliczone już zależą Vervielfältigung od formy prawnej przedsiębiorstwa ist strengstens kowane nad Renem, ale należne podatki LARES: Diese Materialien z lokalnym sind prawem lediglich tyczącym zum podat- Lesen untersagt. ku od działalności gospodarczej jego wysokość zróżnicowana jest w zależności od danej gminy. Zgodnie z ogólną zasadą wynosi on jednak przeciętnie od procent. W przypadku firm jednoosobowych Gründung einer nichteigenständigen Zweigniederlassung. Näheres dazu in einer Woche. wliczany jest podatku chowego. związane z tym podatkiem obciążenie praktycznie się neutralizuje. 5. Podatek VAT Dostawy oraz usługi świadczone przez przedsiębiorstwo w Niemczech 7 procent obejmuje przede wszystkim książki i pewne produkty spożywcze. Z kolei pewne rodzaje staw zwolnione są z podatku VAT. Chodzi tu przede wszystkim o stawy wewnątrzwspólnotowe oraz towary wywożone. Należny wartości. Należą nich kwoty podatku VAT wykazane w fakturach wystawionych spółce przez inne przedsiębiorstwa, świadczące jej sprzedaż towarów lub usług. dawać by się mogło, że nie ma o czym i wspólników spółek osobowych, będących osobami fizycznymi, zryczałtowany Z powodu już i tak szerokiego zakre- Wniosek czytania. dyskutować, tylko czy na pewno tak jest i dla wszystkich jest to tak oczywiste? No LARES: Diese Materialien podatek sind od działalności lediglich gospodarczej zum Lesen su obowiązków podatkowych w Niem- właśnie... Vervielfältigung Dlatego po raz kolejny ist jestem czech (obowiązek prowadzenia ksiąg podatek od osób prawnych, podatek od działalności gospodarczej oraz VAT) oraz obowiązku prowadzenia odrębnej księgowości dla danej filii zgodnie z paragrafem 238 niemieckiego kodeksu handlowego, w pewnych przypadkach Gospodarka: Kopalnie będą pracować sześć dni w tygodniu? W soboty też pracy Wszystko wskazuje na to, że coraz więcej kopalń w województwie śląskim będzie pracować również w soboty, czyli sześć dni w tygodniu. Jak tąd spośród wszystkich kopalń zrzeszonych w Kompanii Węglowej praca w soboty odbywała się tylko w Kopalni Węgla Kamiennego Rydułtowy-Anna. We ale niewykluczone, jeśli oczywiście zgodzą się na to związki zawowe, że praca przyjąć się w tak w soboty będzie upowszechniona też potężnych kopalniach w innych kopalniach Kompanii Węglowej, bo nie brakuje opinii, że takie jak Halemba-Wirek rozwiązanie przy obecnych kłopotach i Bielszowice. górnictwa węgla kamiennego w Polsce się w większej liczbie kopalń w województwie śląskim. wspomnianych LARES: Rydułtowach Niniejszy jest czytania. Zakłada się, że praca tak piero od dwóch miesięcy, LARES: Diese Materialien w sind soboty lediglich może też zum Lesen Vervielfältigung ist Podsumowania w KHW Podczas gdy w Kompanii Węglowej trwają negocjacje w sprawie poszerzenia listy kopalń, które będą pracować w soboty, w Katowickim Holdingu Węglowym nastał czas podsumowania. A mowa konkretnie o pierwszych czterech miesiącach czytania. obowiązywania programu naprawczego na lata 2015 jest słuszne i prowadzi ku lepszemu. także w soboty może nie zostać ograniczone tylko i kopalni w Rydułtowach, lecz rozszerzone na inne zakłady. Zakłada się, że praca w soboty może też przyjąć się w tak potężnych kopalniach jak Halemba-Wirek i Biel- szowice, a zatem w kopalniach Rudy z jego 300 pracownikami, czytania. którzy zadeklarowali chęć skorzystania z urlopu przedstawiciele Spółki Restrukturyzacji większej części Bożych Darów. Restrukturyzacji Kopalń, a 30 czerwca Śląskiej. Oczywiście tylko pod warunkiem, że sind na takie lediglich rozwiązanie zgodzą zum się Lesen górniczego, trafili 1 czerwca Spółki Kopalń Vervielfältigung podpisali z Katowickim Holdin- ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. Rozszerzający się trend Między innymi z taką właśnie inicjatywą wystąpiły władze KWK Rydułtowy-Anna oraz działające w niej związki zawowe. Jednak głównym motorem realizacji tej idei był fakt zapewnienia pracującym w soboty możliwości sprzedania datkowo wybytego urobku, a takowe były i są obecnie realizowane. To z kolei sprawia, że wybycie węgla tamtejsze związki zawowe, z którymi w tej sprawie prowadzone są obecnie rozmowy. Biorąc jednak pod uwagę to, co dzieje się w Rydułtowach, można zakładać, że idea pracy w soboty przyjmie 2020, który zakładał szereg ciekawych rozwiązań, w tym przekazanie Spółki Restrukturyzacji Kopalń ruchu Mysłowice KWK Mysłowice-Wesoła oraz części ruchu Boże Dary KWK Murcki- -Staszic. Efekt? Oba te kroki już zostały przeprowadzone ruch Wesoła wraz Podatki to nie żarty Jeżeli przedsiębiorstwo z Polski, a bardzo często się zdarza, że firma pochodząca ze Śląska prowadzi w Niemczech swój stały oddział lub posiada tam własną filię, w Polsce. A zatem od tego, czy na terenie Polski firma ta funkcjonuje jako spółka osobowa czy kapitałowa. Ta informacja bombarduje nas już niemal na samym początku powyższego tekstu i wydaje się tak oczywista, że tak naprawdę wy- W KWK Rydułtowy-Anna górnicy fedrują także w soboty Juli 2015 spółki osobowej lub kapitałowej, będącej odrębnym podmiotem prawnym. Rubryka jest tworzona przez Krzysztofa Świerca oraz firmę Smuda Consulting. Zachęcamy również odwiedzenia strony oraz zmuszony namawiać i zachęcać zainteresowanych lub osoby noszące się z zamiarem otwarcia swojego Federalnej Niemiec tego, by wnikliwie przeczytali dzisiejszą lekturę, właściwie ją przeanalizowali i brze zapamiętali najbardziej interesujące, potrzebne i tyczące ich kwestie, bo z podatkami nie ma żartów! Nawet mały błąd może spowować wielkie problemy, a po co? Przecież na rynek niemiecki wchodzi się po to, by rozwijać swoje przedsiębiorstwo i zyskiwać ekonomicznie i na prestiżu, a nie kłopotać się z prawem i przepisami. Notował Krzysztof Świerc Foto: A. Durecka Foto: Ludek/Wikipedia giem Węglowym umowę o przejęciu Krzysztof Świerc Rys. Andrzej Sznejweis

13 Niniejszy czytania. LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Wirtschaft Lesen Gospodarka Vervielfältigung ist Gospodarka: Gdzie pracuje się dłużej na wschodzie czy na zachodzie RFN? Nr. 30/1216 Wochenblatt.pl 13 Pracowici Ossis Mimo że od zjednoczenia Niemiec minęło już dwie i pół dekady, wciąż wiczne są różnice, między innymi w wynagrodzeniach, jakości życia i długości czasu pracy. Według ostatnich wyliczeń we wschodniej części RFN pracuje się statystycznie w roku około dwóch tygodni dłużej niż w zachodniej części kraju. Fakt ten można oczywiście wytłumaczyć tym, że wschodnia część Niemiec (dawna NRD) była poważnie za- przeprowadzonych niedbana przez fakt pozostawania przez w minionym roku wiele lat po komunistycznej stronie Europy. Stąd teraz mieszkańcy tej części jasno wynika, Niemiec muszą we wszelkich rankingach że na wschodzie LARES: Diese Materialien Z sind badań lediglich zum Lesen Vervielfältigung ist Niemiec w ciągu 12 czytania. miesięcy pracuje się ze wszystkich sił gonić swoich rodaków z zachodu, by równać im poziomem życia i wydajnością, a to z kolei odbija się między innymi w długości pracy. życia zachodnią część kraju oraz sąsied- nią Saksonię, która na razie jest liderem W czym jeszcze czytania. tkwi kult pracy Ossis? lat od w połączenia jakikolwiek obu części kraju wydawało, że tak się stanie. Rzeczywistość ekonomiczno-gospodarczym wśród tak Zdaniem ekspertów spraw czasu pracy z Instytutu Badań Rynku Pracy (IAB) jednak Vervielfältigung pokazuje, że różnica w ist czasie strengstens LARES: Diese Materialien zwanych sind nowych lediglich landów. Dziwi zum nato- Lesen untersagt. Turyngia liderem Z badań przeprowadzonych w minionym roku wynika, że na wschodzie Niemiec w ciągu 12 miesięcy pracuje się średnio o 14 dni dłużej niż na zachodzie. W 2014 roku w tak zwanych starych landach przepracowano 1358 godzin, a w nowych 1432 godziny, a zatem w byłej NRD pracowano o 74 godziny dłużej. Największymi pracusiami w Niemczech są obecnie mieszkańcy Turyngii, a najkrócej pracuje się w Bremie. Informacja o tym, że mieszkańcy Turyngii najdłużej przebywają w pracy, miast postawa bremeńczyków, bo ten land należy najuboższych w kraju, daleko mu bogactwa, jakim charakteryzuje się Badenia i Wirtembergia, Bawaria czy Hesja, a mimo to kult pracy w tym landzie jakby trochę przysnął. To nie- bezpieczne, bo liczenie na to, że pomoc też dłuższy czytania. tygodniowy czas pracy rocznie, a niewiele mniej w pozostałych czterech landach dawnej NRD, czyli wciąż będzie szła Bremy z bogatego i mniej dni urlopu. Faktem jednak jest, południa Niemiec na dłuższą metę może że po 25 latach od zjednoczenia Nie- w Saksonii, Saksonii-Anhalcie, Brandennują swoją przyszłość. nie dziwi, bo ten region Niemiec zawsze słynął z ludzi bardzo ambitnych, którzy chcą jak najprędzej gonić poziomem z.b. Facharbeiter an Baumaschinen und czytania. -anlagen. Die Entwicklung gehe mittlerweile allerdings in eine gute Richtung. Stellenabbau bei JSW Mehr als Beschäftigte der Jastrzębska Spółka Węglowa AG (JSW) im Königsrff-Bad Jastrzemb sollen noch in diesem Jahr das Unternehmen verlassen. Der Kokskohleproduzent will zum Jahresende nur noch über Arbeitnehmer verfügen. Auch in den folgenden Jahren wolle man die Beschäftigtenzahl weiter reduzieren, nicht im Wege steht. Die Studie verweist czytania. zudem w auf jakikolwiek Besonderheiten der Region Oppeln sowie darauf, dass die Deutschkenntnisse Vervielfältigung hier ch eher oberflächlich ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. um langfristig eine notwendige Kosteneinsparung von jährlich bis zu 150 Millionen Złoty zu erzielen, sagte ein Unternehmenssprecher. Es handele sich hierbei allerdings lediglich um die Beendigung von Arbeitsverhältnissen aus Gründen wie z.b. dem Renteneintritt. Ein Stellenabbau durch Entlassungen sei nicht vorgesehen: Unsere Beschäftigten nicht sehr viele Kunden haben, sind wir die erste Würdigung czytania. des Neisser Unternehmens davor gab es bereits mehre- Lage, deutschsprachige Korrespondenz sprechen, ch nur wenige seien in der auf dem lokalen Markt sowie im örtlichen LARES: Diese Materialien Wirtschafts- sind und lediglich Kulturleben inzwischen zum Lesen re Ehrungen mit dem Zertifikat Solide zu führen Vervielfältigung und technische Unterlagen ist haben 2011 eine zehnjährige Beschäftigungsgarantie von uns erhalten und wir wollen dieses Versprechen auch halten. Wir sind eben in der Lage, einen erheblichen Beschäftigungsrückgang allein durch ein natürliches Ausscheiden und einen Aufnahmestopp zu erreichen, erklärte JSW-Vorstandsvorsitzender Edward Szlęk. Allerdings müssten produktionswichtige Arbeitskräfte von dem fest etabliert, sagt Firmeninhaber Antoni Hasenbeck. Wir agieren nach dem Grundsatz: Global denken, lokal handeln. Die Firma Hasan besteht seit 1995 und stellt von Anfang an Kühlsysteme und Beleuchtungen, vor allem für Werk- zeug- und sonstige Produktionsmaschinen her. Aber auch Keramik-, Optik- und Tage ihre Arbeitsmarktstudie ter waren gefragt. schaftsentwicklung czytania. (PARP) hat dieser Dienstleistungs- und Verkaufsmitarbei- LARES: Diese Materialien Glaserzeugnisse sind lediglich sind im Angebot. zum Wir Lesen für Polen und die Region Oppeln vor- Vervielfältigung ist Aufnahmestopp ausgenommen werden. Hasan gewürdigt Das Dienstleistungs- und Handelsunternehmen Hasan aus dem oberschlesischen Neisse hat eine von fünf okazać się poważnym błędem. Hauptauszeichnungen beim angesehenen Kleinstunternehmen-Wettbewerb der Stiftung Kronenberg mit über beteiligten 530 Kleinstunternehmen aus dem ganzen Land gewonnen: Auch wenn wir noch haben derzeit nur sechs Mitarbeiter und schaffen es trotzdem, unsere Produkte nicht nur im Inland zu verkaufen, sondern auch zu exportieren, zum Beispiel Różnica się utrzymuje w Norymberdze wynika, że istnieją tego dwa powody. Po pierwsze we wschodniej części RFN zdecywanie częściej pracuje się na pełnych etatach, a ze względu na luźniejsze układy zbiorowe tam funkcjonujące przedsiębiorstwa mają miec ten aspekt powinien być bardziej Schlesische Wirtschaftsschau nach Deutschland, Tschechien, in die Niederlande und sogar in die USA. Und wir produzieren ausschließlich an unserer eigenen Fertigungsstraße in Neisse, betont Hasenbeck. Es ist übrigens nicht Firma und dem Titel Botschafter der polnischen Wirtschaft in der Kategorie Europäische Marke. Deutsch oberflächlich Die Polnische Agentur für Wirt- gestellt. Demnach bestehe das grundlegende Problem der Unternehmen in der Woiwodschaft Oppeln in einem akuten Mangel an qualifizierten Arbeitskräften, wyrównany i przez pierwsze dziesięć pracy o dwa tygodnie w ciągu jednego roku utrzymuje się już od wielu lat. A z ostatnich danych, przedstawionych w pierwszym kwartale bieżącego roku, wynika, że we wspomnianej Turyngii pracuje się przeciętnie 1454 godziny burgii i Meklemburgii Przedpomorzu. So habe sich dieses Jahr erstmals die Zahl derer erhöht, die sich nach ihrem Gymnasialabschluss für eine technische Fachschule entschieden haben und damit für eine berufliche Ausbildung, die einem weiterführenden Bildungsweg seien. Laut Magdalena Ciborek von der deutschen Firma IFM Ecolink, die derzeit ein Zentrum für Forschung und Entwicklung in der Oppelner Teilzone der Waldenburger Sonderwirtschaftszone baut, können viele zwar Deutsch bzw. Fachliteratur kompetent zu lesen. Der größte Bedarf an neuen Mitarbeitern in der Woiwodschaft Oppeln kam im Zeitraum der Studie aus den Sparten Industrie und Bergbau sowie Gesundheits- und Sozialfürsorge. Auch Streik bei Opel? Die Lage in unserem Betrieb wird zunehmend ernst. Das haben nun auch alle unsere internen Gewerkschaften be- Pilni hamburczycy Jeśli zaś chodzi o zachodnią cześć Niemiec, to okazuje się, że najpracowitsi są mieszkańcy Hamburga, którzy rocznie przebywają w swoich przedsiębiorstwach 1405 godzin, a najmniej czasu na pracę poświęcają wspomniani wcześniej bremeńczycy 1329 godzin. Co ciekawe, mentalność mieszkańców tych dwóch landów jest obecnie tak różna, choć... dzieli ich różnica tylko około 120 kilometrów. Do tego w przeszłości minował tam przemysł stoczniowy i oba miasta są miastami na prawach krajów związkowych (tak jak Berlin). Warto też dać, że średni roczny wymiar czasu pracy w całych Niemczech to 1371 godzin. Być może jednak już niebawem zostanie on wydłużony, bo niemieccy naukowcy obserwują trend, że dawni mieszkańcy wschodnich Niemiec, którzy kilka lub kilkanaście lat temu wyjechali zachodniej części swojej ojczyzny, zapewniając wówczas niejednokrotnie, że nigdy na wschód nie wrócą, teraz zaczynają powracać w rodzinne strony, by dla nich wydajnie pracować. Prawdą jednak jest, że sporo z nich wciąż jeszcze pracuje na zachodzie Niemiec, na przykład w Bawarii lub w Badenii i Wirtembergii, gdzie są zdecywanie wyższe stawki godzinowe, ale meldunek mają już we wschodnich landach i tam na ogół mieszkają i pla- Krzysztof Świerc merkt, daher treten wir gemeinsam auf und sprechen mit einer Stimme, denn der Arbeitgeber führt immer wieder einseitig und unter Verletzung der arbeitsrechtlichen Bestimmungen Lösungen zum Nachteil der Beschäftigten ein. Er will den internen Tarifstreit nicht wahrhaben, missachtet unsere Aufrufe für sachliche Gespräche und fährt einen Konfrontationskurs, anstatt die Probleme am Verhandlungstisch anzugehen. Wenn das sich nicht ändert, werden wir gezwungen sein, auf gesetzlich vorgesehene Maßnahmen bis einschließlich einem Streik zurückzugreifen, sagte Mariusz Król, der Solidarnośćvorsitzende bei General Motors Manufacturing Poland (GMMP) vergangene Woche. Ein Hauptgrund des eskalierenden Streits beim Gleiwitzer Opel-Werk sei, so die Gewerkschafter, die einseitige Einführung von für die Beschäftigten und ihre Familien nachteiligen Änderungen in der GMMP-Arbeitsordnung durch den Arbeitgeber: Es geht vor allem um die sukzessive Einführung einer Sechs-Tage- Arbeitswoche. Die Umsetzung dieser Neuerung hat dazu geführt, dass die Beschäftigten auch samstags, sonntags, und feiertags,auf Abruf verfügbar sein müssen, ohne Rücksicht auf ihr Familienleben und ohne Zuschlag für solche Überstunden, so der Solidarnoścchef bei Opel Gleiwitz. Krzysztof Świerc Gospodarka: Niemiecka Mubea zainwestuje w gminie Ujazd! czytania. darczej na terenie Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Chce tam na zakupionej 14-hektarowej działce zainwestować 25 milionów euro i produkować między innymi opaski zaciskowe i sprężyny talerzowe Pierwszy w Polsce gnę dać, czytania. że na początkowym etapie dów w środkowej jakikolwiek i wschodniej Europie Zakład, który powstanie w Ujeździe, inwestorzy rozważali ulokowanie swojego przedsięwzięcia w kilku innych kreślić, Vervielfältigung że Mubea Automotive ist Poland strengstens zaplanowano na 2016 rok. Warto pod- LARES: Diese Materialien będzie sind pierwszym lediglich oddziałem zum w Pol- Lesen untersagt. Będzie praca dla 350 osób Firma Mubea uzyskała zezwolenie na prowadzenie działalności gosposce tego dynamicznie rozwijającego się niemieckiego koncernu, a jednocześnie stanie się drugim inwestorem dyrektor Opolskiego Centrum Rozwoju po Tru-Fleksie, czytania. który zdecywał Gospodarki. się na ulokowanie swojej inwestycji na potrzeby motoryzacji. Mubea to niemieckie rodzinne przedsiębiorstwo, które starcza wyrobów dla przemysłu samochowego. Zakłady produkcyjne tej firmy zlokalizowane są nie tylko w Niemczech, ale także w Hiszpanii, Włoszech, Szwajcarii, Czechach, Meksyku, Stanach Zjednoczonych, Chinach, Brazylii i Indiach. średnio o 14 dni dłużej niż na zachodzie. Der Gleiwitzer Geschäftssitz von General Motors Manufacturing Poland Dzięki temu na całym świecie Mubea zatrudnia obecnie ponad osób, ale wszystko wskazuje na to, że liczba ta szybko się zwiększy. Katedra i kościół św. Sewera w Erfurcie, największym mieście Turyngii, gdzie mieszkają obecnie najbardziej pracowici obywatele Niemiec. Foto: Thuringius/Wikipedia Foto: Brücke-Osteuropa/wikipedia w gminie Ujazd, na terenie należącym Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Projekt inwestycyjny prowadziliśmy od kwietnia 2014 roku i już wtedy zaproponowaliśmy inwestorowi kilka atrakcyjnych lokalizacji w naszym województwie po to, by wybrał nas. Pra- państwach Europy Środkowo-Wschodniej powiedział Roland Wrzeciono, Produkcja od 2016 roku Buwa dwóch hal produkcyjnych firmy Mubea, z których każda będzie miała powierzchnię metrów kwadratowych, rozpocznie się jeszcze w bieżącym roku. Produkcję natomiast i zaopatrywanie producentów samocho- w ciągu najbliższych trzech lat zamierza zatrudnić w Ujeździe około 350 osób. Ba, rekrutacja już jest prowadzona, a poszukiwane są przede wszystkim osoby na stanowiska kierownika produkcji oraz zarządzania jakością, a także konstruktora w głównym dziale technologii wytwórczych, programisty robotów przemysłowych, projektanta schematów elektrycznych, technika układów sterowania, rozpoczyna się także poszukiwanie pracowników produkcji. Zainteresowani mogą przesyłać swoje aplikacje na adres: info.mubea.pl@mubea.com. Johann Engel

14 Niniejszy czytania. 14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport Sport Vervielfältigung ist Piłka nożna: RB Lipsk zbroi się przed startem sezonu Red Bull mierzy w Bundesligę Na ogół dzieje się tak, że kiedy klub piłkarski przejmowany jest przez zamożnego sponsora, natychmiast przeprowadza milionowe transfery, które mają zagwarantować wdarcie się na szczyt w krajowej lidze, a także w rozgrywkach najbardziej obecnie prestiżowych klubowych rozgrywkach na świecie Champions League. Mechanizm ten nie końca, ale jednak sprawdzał się, kiedy arabscy miliarderzy przejmowali chociażby Paris Saint- -Germain, Manchester City, a rosyjscy oligarchowie Anżi Machaczkała. tym miejscu rodzi się jednak nie w Ghanie i w zakochanej w futbolu W pytanie, czy dysponując pobnym zastrzykiem gotówki jak Zjednoczonych i Austrii w pewnym Brazylii. Sukcesy odnoszone w Stanach szejkowie, można zbuwać drużynę momencie przestały zawalać Mate- schitza. Efekt? Jego kolejną zachcianką czytania. stało się utworzenie drużyny, która byłaby w sind stanie odnosić lediglich sukcesy zum w jednej Lesen Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. od podstaw bez wydawania miliardów euro na wzmocnienia kadry danego klubu i nie spieszyć się z procesem wspinania się zespołu w futbolowej hierarchii. Wszystko wskazuje na to, że można, a brym tego przykładem jest RB Lipsk. Drużyna ze wschodu Niemiec wzbudza duże kontrowersje, pobnie jak główny sponsor tego klubu, austriacki multimiliarder Dietrich czy włoska. Ostatecznie wybrał niemiecką Bundesligę. Konkretnie zaś wybór W Lipsku trwa buwa zespołu, który ma się prezentować co najmniej tak imponująco jak Red Bull Arena, na której czytania. LARES: Diese Materialien padł na sind spragniony lediglich wielkiego zum futbolu występuje team Ralfa Rangnicka. Foto: stadiony.net Lesen Vervielfältigung ist Mateschitz, który robił się ogromnego majątku na produkcji popularnego napoju energetyzującego Red Bull. Kiedy jednak Dietrich Mateschitz wkraczał w świat sportu, wydawało się, że jego priorytetem będzie inwestowanie w Formułę 1. Wszystko jednak zmieniło się około dekady temu temu, kiedy to mimo zdecywanych pro- RBL zaczęły sięgać po coraz bardziej znane nazwiska i stosunkowo drogich piłkarzy. Dzięki temu dzisiaj w swojej kadrze posiadają już tak brych futbolistów jak choćby szwajcarski golkiper Fabio Coltorti, który w swoim piłkar- austriackiego miliardera było zasadniczym argumentem tego, by nowa drogich piłkarzy. Primera Division, konkretnie w Racing czytania. skim w CV jakikolwiek ma występy w hiszpańskiej piłkarska potęga zrodziła się właśnie Santander. Do gwiazd RBL należy też testów kibiców multimiliarder postanowił przemianować Austrię Salzburg w znany dzisiaj Red Bull Salzburg, który zminował austriacką Bundesligę, a jednocześnie co roku puka wrót Champions League i awansu jest naprawdę bardzo blisko. Coraz większe wydatki W herbie drużyny RB Lipsk umieszczone zostały charakterystyczne czerwone byki. W ten jasne kibiców piłkarskich nad Renem praktyki, jakimi czytania. kierują się włodarze RB tego w klubu jakikolwiek był też reprezentant Niemiec drugiej lidze. Do niedawna gwiazdą jest, że klub ten, który pomału staje się dumą wschodu Niemiec i całej Saksonii, Lipsk, są niszczące niemiecki, brze lat 21, defensywny rozgrywający Jo- Kolejny twór Fakt ten zachęcił Dietricha Mateschitza, by głębiej wejść w futbol, i stąd podjął decyzję, aby przejąć New York Metro Stars, przemianowując później ten klub na Red Bull Nowy Jork. Ten krok wywołał znacznie mniej kontrowersji i protestów kibiców niż we wspomnianym wcześniej Salzburgu. Pobnie zresztą było z chwilą, kiedy austriacki miliarder tworzył akademie piłkarskie pod szyldem Red Bulla w Afryce, konkret- Boxen: Es gibt nur einen König czytania. w Feigenbutz jakikolwiek geht weiter Supermittelgewicht. Die spannende Serie ist nun höchstwahrscheinlich zu Ende. King Arthur hat nämlich getan, was er versprochen hatte: Er stoppte seinen Gegner auf spektakuläre Weise in der sechsten Runde und zerstreute damit alle Zweifel Niederlagen. Sein Gegner vom Samstag czytania. blickt w derzeit jakikolwiek auf 47 Siege (27 durch KO), fünf Niederlage und ein Unentschieden daran, wer von den Beiden der Bessere ist. Der Endstand zwischen den beiden deutschen Meistern lautet 3:1 zugunsten des armenischstämmigen Abraham. Abrahams niederschmetternde Rechte Wie immer stürzte sich Stieglitz von Anfang an in den Angriff diese Taktik hatte ihm den Sieg im zweiten Treffen Dort konnte er am 1. Februar 2014 bereits w in der jakikolwiek ersten Runde den bis dahin czytania. unbesiegten Andrzej Sołdra ausknocken. LARES: Diese Materialien Dieses Mal sind war Robert lediglich Stieglitz im Kampf gegen zum Artur Lesen Abraham (im Bild) chancenlos Foto: Pasi/wikipedia Vervielfältigung ist beschert, seinen einzigen übrigens. Dieses Mal jech erlaubte sich Abraham keine allzu langen Standzeiten hinter einer Doppeldeckung und strafte seinen Widersacher schon ab der zweiten Runde immer wieder erbarmungslos für dessen Vermessenheit, wobei er seinen Attacken durch geschickte Beinarbeit auswich. Die gewaltige Rechte Abrahams erreichte ein ums andere Mal Stieglitz Kopf, oft nach einer wohlplatzierten linken Geraden. In der vierten Runde schickte er den z najlepszych piłkarskich lig w Europie. Celem było oczywiście zbycie prestiżu w międzynarowych rozgrywkach. Spośród lig, które Austriak brał pod uwagę, były nie tylko niemiecka ekstraklasa, ale także angielska, hiszpańska Lipsk, bo dawna Niemiecka Republika Demokratyczna od czasu upadku muru berlińskiego poza Hansą Rostock i FC Energie Cottbus tak naprawdę nie miała w niemieckiej ekstraklasie piłkarskiej poważniejszego przedstawiciela. To dla w tym mieście i zaczęła się rodzić od 2009 roku. to nic innego jak następny punkt na mapie ekspansji Red Bulla, który bardzo szybko pnie się po kolejnych szczeblach rozgrywek nad Renem. Począwszy od północno-wschodniej Oberligi, 2. Bundesligi, gdzie awansował rok temu Gegner einmal auf die Bretter, was aber zunächst eher nach einem Ausrutschen als einem wirkungsvollen Schlag aussah. Im entscheidenden sechsten Durchgang verabreichte King Arthur Stieglitz eine Serie von wuchtigen Schlägen und i gdzie obecnie się znajduje. Przez cały zawodników świadczonych i ogranych, ale w czytania. niższych ligach, teraz jednak cym w sezonie jakikolwiek bronić będzie też Rani Khe- Barw klubu z Saksonii w nadchodzą- ten okres team z Lipska stopniowo zyskiwał na sile i prestiżu, ale... równocze- ze względu na zasobną kasę władze dira, który jest bratem mistrza świata śnie miał coraz większe rzesze wrogów w różnych częściach RFN. Powodem jest to, że dla zdecywanej większości poukładany już futbol, w którym minują zespoły z wieloletnią historią, która w przypadku Red Bulla jest wyjątkowo skromna. Na uwagę zasługuje też to, że polityka transferowa lipskiego klubu polegała tychczas na sprowadzaniu zwang ihn damit zum Rückzug. Als er Matte, stemmte czytania. sich dann zwar mühevoll Unangefochtener Weltmeister, Regulärer Weltmeister, Interims-Weltmeister) keiten zur Disposition stehen? sich dann zum Entscheidungsschlag wieder hoch, aber stand sehr wacklig LARES: Diese Materialien anschickte, sind startete lediglich Stieglitz ganz zum uner- Lesen auf den Beinen, und so wollte Trainer den Vervielfältigung Peruaner Mauricio Reynoso ist in der wartet einen Gegenangriff, ch er tat dies einen Sekundenbruchteil zu spät und lief beim anschließenden Abtausch rechts gegen rechts schließlich in einen niederschmetternden Hieb Abrahams. Taumelnd stürzte er daraufhin auf die szereg innych graczy, m.in. napastnik reprezentacji Danii Yussuf Poulsen czy szwedzki snajper Emil Forsberg, który z Malmoe FF z powodzeniem występował w Champions League, a jednak wybrał grę dla Lipska i w niemieckiej shua Kimmich, ale w letniej przerwie w rozgrywkach odszedł Bayernu Monachium, gdzie ma stać się nowym Bastianem Schweinsteigerem. Faworyt sezonu Abraham knockt Stieglitz aus! Das multifunktionale Gerry-Weber-Stadion in Halle (Saale) war Schauplatz der vierten Folge des Boxwettkampfes zwischen Arthur Abraham und Robert Stieglitz um die Krone des WBO-Champions im Ze względu na zasobną kasę władze RBL zaczęły sięgać po coraz bardziej znane nazwiska i stosunkowo Dirk Dzemski kein schweres Knockout seines Schützlings riskieren und erhob in der Ecke das Handtuch zum Zeichen der Aufgabe. Der aktuelle Rekord Abrahams sind 43 Siege (29 durch KO) und vier zurück. Der Siegeszug des für seinen effektvollen Auftritt in Oppeln bekannten Vincent Siegeszug von Feigenbutz Derweil geht der Siegeszug des für seinen effektvollen Auftritt in Oppeln bekannten Vincent Feigenbutz weiter. Der zurzeit eine schillernde Profikarriere hinlegende 19-Jährige hat im Vorfeld seines Kampfes um den Meistergürtel als Interims-Weltmeister der WBA in derselben Gewichtsklasse (die Titelstaffelung dieses Boxverbandes ist ein Stoff für einen gesonderten Artikel: Juli 2015 Sami Khediry, który tąd występował w Realu Madryt. Poza tym od nowego sezonu bramki dla RBL zbywać będzie Davie Selke. Jest to snajper, który pomimo młodego wieku (20 lat) brany jest już pod uwagę przy powołaniach pierwszej reprezentacji przez selekcjonera niemieckiej drużyny narowej Joachima Löwa. Co ciekawe, jeszcze w minionym sezonie napastnik ten był własnością występującego w niemieckiej ekstraklasie Werderu Brema, którego władze za wszelką cenę chciały go zatrzymać nad Wezerą, proponując wyższy kontrakt. Piłkarz jednak zdecywał się na Lipsk, bo uznał, że to w RBL jest jego przyszłość, a nie w Werderze. Tego samego zdania jest w Niemczech wielu znawców futbolu, którzy uważają, że za kilka lat klub z Lipska, już dziś uważany za najlepiej obok Bayernu Monachium zorganizowany w RFN, stanie się dla bawarskiego giganta największym konkurentem w Bundeslidze. Żeby jednak tak się stało, ekipa Ralfa Rangnicka musi w zbliżającym się sezonie 2. Bundesligi wywalczyć awans, a pomimo że uchodzi za głównego faworyta, to pewnym tego końca być nie można. W poprzednim sezonie bowiem RB Lipsk też uważane było za pewniaka awansu, a jednak go nie uzyskało, a w rozgrywkach 2015/16 konkurencja wydaje się jeszcze silniejsza, gdyż obok RBL mocne teamy zmontowały: Fortuna Düsselrf, 1.FC Norymberga, 1.FC Kaiserslauterm, Eintracht Brunszwik, a także tegoroczni spadkowicze z Bundesligi SC Paderborn i SC Freiburg. Sporo powiedzenia powinien mieć też Karlsruher SC, a nie bez szans pozostają TSV 1860 Monachium, FC St. Pauli czy SpVgg Greuther Fürth. Groźni mogą się też okazać nowicjusze, mający bogatą pierwszoligową przeszłość Arminia Bielefeld i MSV Duisburg. A zatem przed RB Lipsk trudny sezon, ale być może historyczny, w którym wywalczy pierwszy w historii tego klubu awans Bundesligi. Zresztą ponad 44-tysięczna Red Bull Arena, na której swoje mecze rozgrywa RBL, na to zasługuje. Krzysztof Świerc dritten Runde ausgeknockt. Der kräftig Schlagende deutsche Junge hatte ihn bereits im zweiten und dritten Durchgang auf die Bretter gelegt. Abraham in Topform Zurück zu unserem Hauptakteur Arthur Abraham: Deutschland wartet jetzt sehnsüchtig auf seine Begegnung mit Felix Sturm. Allerdings hat die Sportmarke des berühmten Kölner Boxers zuletzt an Glanz verloren: Bei seinen letzten drei Kämpfen war er am Ende zwei Mal unterlegen, darunter auch überraschend im Mai um den vakanten WBA-Meistertitel gegen den Russen Fer Chudinow. Sein Unentschieden vom vorigen Jahr nach einem hervorragenden Duell mit Stieglitz ist mittlerweile vergessen. Abraham hingegen ist nun wieder in Topform: der ehemalige Mittelgewichtsweltmeister (IBF 2005 bis 2009) hat seinen am 1. März 2014 von Stieglitz errungenen WBO-Meistergürtel nun zum vierten Mal erfolgreich verteidigen können. Sein einstiger (2010) Bezwinger, der berühmte Engländer Carl Froch, hat letzte Woche das Ende seiner Karriere bekanntgegeben und damit den IBF- Weltmeistersessel freigemacht (zuvor stellte er bereits seinen anschließend durch Chudinow errungenen WBA- Gürtel zur Verfügung). In welche Richtung geht jetzt wohl King Arthur, wo ihm ch so viele interessante Möglich- Witold Wolak

15 Niniejszy czytania. LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport Sport Vervielfältigung ist Boks: Czekają nas wielkie pięściarskie emocje w Düsselrfie Nr. 30/1216 Wochenblatt.pl 15 Kliczko kontra Fury! 24 października w Düsselrfie jdzie długo oczekiwanej walki o mistrzostwo świata w wadze ciężkiej federacji WBA, WBO i IBF pomiędzy Brytyjczykiem Tysonem Fury, a uwielbianym w Niemczech aktualnym championem, Ukraińcem Władimirem Kliczką, który po raz 19. stanie w obronie tytułu. Przypomnijmy: 39-letni Władimir Mimo Kliczko mistrzowski pas wywalczył że walka odbędzie w kwietniu 2006 roku i od tego momentu 18 razy stawał w jego o bronie i za każdym razem wychodził z tych pojedyn- dla Władimira się na szczęśliwej ków zwycięsko. Po raz ostatni konał tej Szanse? Minimalne! Kliczki Arenie, jego czytania. oponent Tyson Fury sztuki w nowojorskiej Madison Square Garden, gdzie pokonał jednogłośnie na punkty młodszego od siebie o dziewięć lat Amerykanina Bryanta Jenningsa (pogromcę Artura Szpilki). Była to 64. wygrana Władimira Kliczki w jego 67. pojedynku, z których 53 wygrał przed czasem. Na uwagę zasługuje też fakt, że Władimir Kliczko nie przegrał żadnej konfrontacji od 11 lat, bo ostatnim LARES: Diese Materialien dachem sind i może lediglich pomieścić prawie zum Lesen Vervielfältigung ist pięściarzem, któremu udało się pokonać ukraińskiego gladiatora, był w 2004 roku Amerykanin Lamon Brewster. Fury nie ma wątpliwości Październikowy pojedynek odbędzie się na stadionie Esprit Arena w Düsselrfie, na którym swoje mecze rozgrywa na co dzień występująca w piłkarskiej 2. w Niemczech, gdzie jak twierdzi jest Większy od Władimira! czytania. juniorów w Agadirze (Maroko), a już rok jego drugi m i ma tu tak samo zagorzałych fanów jak na Ukrainie. Jednak ręcznego Brytyjczyka, urodzonego 12 Unii Europejskiej w kategorii juniorów, Skąd tak duża pewność siebie prawo- później w Warszawie zbył złoty medal Bundeslidze Fortuna. Obiekt ten jest dla Władimira Kliczki bardzo szczęśliwy i mile go wspomina, ponieważ właśnie na nim pokonał w 2010 roku Amerykanina Eddiego Chambersa, a w 2012 roku Francuza Jeana-Marca Mormecka. Należy dać, że Esprit Arena należy najnowocześniejszych na świecie, jest w całości kryta, dysponuje rozsuwanym nie ma wątpliwości, że to on jest lepszym pięściarzem i wygra z mistrzem świata. widzów. Jednak walkę Kliczko Fury będzie mogło obejrzeć na żywo 60 tysięcy widzów, ponieważ część płyty boiska będzie zaadaptowana na miejsca siedzące. Należy dać, że Kliczko upierał się przy tym, aby ten pojedynek stoczyć Esprit Arena w Düsselrfie będzie miejscem, w którym rękawice skrzyżują Tyson Fury i Władimir Kliczko. Niemczech, na Ukrainie czy w Anglii, wynik będzie taki sam wygram i zostanę najlepszym pięściarzem na globie. sierpnia 1988 roku? Być może bierze się z braku dystansu siebie, niezdawania sobie sprawy, z jak wielkim pięściarzem skrzyżuje rękawice, a może stąd, że jako jeden z nielicznych będzie równywał wzrostem Ukraińcowi, ba... jest od niego ramion 216 cm. Trzeba też przypomnieć, że Tyson Fury ma na swoim koncie pewne osiągnięcia. Otóż w 2006 zbył brązowy medal mistrzostw świata a później srebrny krążek mistrzostw Europy juniorów w Somborze (Serbia). Natomiast na zawowym ringu zadebiutował 6 grudnia 2008 w angielskim Nottingham, pokonując wówczas już w pierwszej rundzie przez techniczny Od tego momentu kariera tego pięściarza nabrała prędkości. Jednak najwięcej Tyson Fury zyskał z chwilą pokonania 20 kwietnia 2013 roku przez nokaut w siódmej rundzie w nowojorskiej Madison Square Garden byłego mistrza świata w kategorii junior ciężkiej, Amerykanina Steva Cunninghama. Po tym triumfie katapultował się na drugie miejsce w rankingu IBF i dzięki temu 15 lutego 2014 otrzymał szansę walki z Amerykaninem Joey Abellą, którego w walce stoczonej w Londynie pokonał już w czwartej rundzie przez techniczny nokaut. Kolejną ofiarą potężnego Brytyjczyka stał się 29 listopada ubiegłego roku w londyńskiej EXCel arenie Dereck Chisora, który wytrzymał z nim dziesiątej rundy, by przegrać ostatecznie przez techniczny nokaut. Ostatnią ofiarą Tysona Fury 28 lutego 2015 w londyńskiej O2 Arena był Rumun Christian Hammer, który w ósmej rundzie pojedynku został poddany przez swoich sekundantów. Tym samym Tyson Fury na zawowym ringu stoczył 24 walki, wszystkie wygrał, w tym 18 przez nokaut, ale analizując rywali, z jakimi walczył, poziom, jaki obecnie prezentuje, i porównując to osiągnięć i tego, co prezentuje Władimir Kliczko, jego szanse na triumf w tej konfrontacji i tak wydają się minimalne, no, może poza słownym siłowaniem się, bo w tym akurat Tyson Fury jest naprawdę bry, ale za pyskówki mistrzowskich pasów się nie przyznaje, a pięści przemawiają za Władimirem Kliczką. Krzysztof Świerc pomimo tego, że walka odbędzie się na szczęśliwej dla Władimira Kliczki Arenie, jego oponent Tyson Fury nie ma wątpliwości, że to on jest lepszym pięściarzem i wygra z mistrzem świata. Stwierdził: Nie ma dla mnie znaczenia, gdzie stoczymy walkę w Japonii, wyższy o 8 cm i ma gigantyczny zasięg nokaut Węgra Belę Gyoengyoesima. LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Wokół niemieckiego futbolu Vervielfältigung ist sezonie rozegrał 33 mecze w najwyższej klasie rozgrywkowej czytania. we Włoszech, zbywając pięć goli i zaliczając trzy asysty. LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Ekdal jest piątym piłkarzem, który tego Vervielfältigung ist lata łączył zespołu Bruno Labbadii, bo wcześniej trafili niego Gotoku Sakai, Batuhan Altinas, Andreas Hirzel i Emir Spahić. Hamburg w sezonie 2014/15 utrzymał się w Bundeslidze dzięki zwycięstwu w barażach i w nad- chodzących czytania. rozgrywkach zamierza spisać się o wiele korzystniej, by po raz LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen trzeci z rzędu nie walczyć w barażach Vervielfältigung ist Turyn, ale szkoleniowiec czytania. Juve Massimiliano Allegri nie odpuszcza i obec- Sobottka nad Renem rozegrał tychczas 256 spotkań, zbywając LARES: Diese Materialien sind 82 bramki. lediglich zum Lesen nie czyni starania, by sprowadzić Mario Vervielfältigung ist Arturo Vidal (w czerwonej koszulce) to główny cel Bayernu Monachium w letnim okienku transferowym. Darida berlińczykiem 24-letni reprezentant Czech Vladimir Darida został nowym zawodnikiem Herthy Berlin, podpisując ze starą Vidal za Schweiniego? damą czteroletni kontrakt. Wychowanek Viktorii Pilzno w 2013 roku nych mediów zarówno włoskich, jak Według niesień wielu poważa- przeszedł SC Freiburg, dla którego i niemieckich, Juventus Turyn zgodził w minionych rozgrywkach rozegrał 31 się za 40 milionów euro na sprzedaż spotkań w Bundeslidze i strzelił sześć Götze Turynu. Sam piłkarz natomiast jest otwarty na ewentualny transfer, mówiąc: Juventus w ostatnim sezonie nie bez przypadku znalazł się w finale Ligi Mistrzów, a przy tym wygrał mistrzostwo i Puchar Włoch. To naprawdę wiel- swojego rozgrywającego Arturo Vidala ki, świetny klub, a bry dla mnie? Bayernu Monachium, gdzie Uważam, że czytania. gra w zagranicznym klubie Polowanie na Aubameyanga ma zastąpić Bastiana Schweinsteigera, byłaby dla mnie brym świadcze- Londyński Arsenal przygotowuje się bramek. W drużynie narowej, w której zadebiutował w wieku 21 lat, rozegrał tąd 24 spotkania i zdaniem władz berlińskiego klubu będzie poważnym wzmocnieniem obok Mitschella Weisera, który wcześniej zamienił Bayern Monachium na Herthę. lata, bo 15-krotny reprezentant Szwecji minionych mistrzostw czytania. świata można Ayew w nie jakikolwiek dla BVB to znakomity zawodnik, który w swojej się dziwić, gdyż w minionym sezonie nie Kierownictwo FC Lorient zdementowało Vervielfältigung informację, że klub szedł ist strengstens FC Schalke 04. LARES: Diese Materialien karierze sind występował lediglich m.in. we zum włoskich Lesen należy on najszczęśliwszych w swojej untersagt. Z Francji Hanoweru Hannover 96 zasilił swoją kadrę 28-letnim Turkiem Mevlutem Erdincem, który kosztował prawie 3,5 miliona euro i związał się z klubem ze stolicy Dolnej Saksonii czteroletnim kontraktem. Do niemieckiego klubu zawodnik ten przeniósł się z francuskiego AS Saint-Etienne. Ba, całą tychczasową karierę ten piłkarz spędził w lidze francuskiej, grając w takich zespołach jak FC Sochaux, Paris Saint-Germain, Stade Rennes i AS Saint-Etienne. W Ligue 1 którego za około 18 milionów euro monachijczycy sprzedali Manchesteru United. Według gazety La Stampa mistrzowie Niemiec gadali się także z samym zawodnikiem, który za czteroletni kontrakt ma zarabiać rzekomo 6,5 miliona euro na rok. Informacji tych Götzego, a dyrektor generalny Juventusu latem klasowego snajpera, a takim jego potwierdziły jednak władze Bayernu Giuseppe Marotta czytania. poleciał już Niemiec, by rozpocząć negocjacje! Rzekomo który w minionym sezonie zbył dla zdaniem mógłby być i jest Aubameyang, Monachium, które twierdzą, że negocja- cje w sprawie sprowadzenia Chilijczyka nad Iserę wciąż jeszcze trwają. Ekdal w HSV 25-letni Albin Ekdal podpisał 4-letni kontrakt z Hamburgerem SV. Jest to najpoważniejsze wzmocnienie HSV tego Foto: Danilo Borges/Wikipedia teamach Sienie, Bolonii, Juventusie Turyn, a od 2011 roku był zawodnikiem Cagliari. Dla tego zespołu w poprzednim o pozostanie w Bundeslidze. Götze chwali Juve Prezydent Bayernu Monachium Karl- -Heinz Rummenigge zaprzecza, że Mario Götze przeniesie się Juventusu niem, w końcu to nowy język, inna kultura, co mogłoby mi się spobać, ale zobaczymy, co przyniesie przyszłość. Być może nieodległa, bo według ostatnich niesień włoskich mediów włodarze starej damy szykują ofertę za mistrzowie Włoch chcieliby wypożyczyć ofensywnego pomocnika na dwa lata z opcją obowiązkowego wykupu w wysokości 30 milionów euro. Całość transakcji zamknęłaby się w granicach 45 milionów euro. Chęci odejścia z Bayernu strzelca zwycięskiego gola podczas Szwed Albin Ekdal zamienił Włochy na Niemcy. drużynie. Często rozpoczynał mecze na ławce rezerwowych i nie znalazł wspólnego języka z trenerem Pepem Guardiolą. złożenia oferty za napastnika Borussii Dortmund Pierre-Emericka Aubameyanga, za którego kanonierzy chcą zapłacić 40 milionów euro! Menedżer Arsenalu Londyn Arsene Wenger namawia zarząd klubu tego, by pozyskał Borussii 25 goli. Jednak dyrektor generalny Borussii Dortmund Michael Zorc zaprzeczył, jakoby Aubameyang miał opuścić Bundesligę, ale kiedy o tym mówił, nie znał jeszcze oferty finansowej londyńczyków. Foto: Jörg Wiegels/Wikipedia Foto: AssassinsCreed/Wikipedia porozumienia z Borussią Dortmund w kwestii transferu reprezentanta Ghany Jordana Ayewa, który w mediach podkreślał, że chciałby trafić Bundesligi, a najchętniej właśnie BVB. Gdzie zatem trafi reprezentant Ghany? W swoich szeregach widzą go bowiem jeszcze angielskie teamy: Aston Villa, FC Everton i Cristal Palace. Jednak umowa Ayewa z francuską ekipą wygasa piero z końcem czerwca 2018 roku, a to oznacza, że chętni kupienia tego piłkarza będą musieli liczyć się z wysoką kwotą odstępnego. Reprezentant Ghany jest wychowankiem Olympique Marsylia, w którym występował stycznia 2014 roku. Następnie pół roku spędził na wypożyczeniu w FC Sochaux, a potem przeszedł Lorient, gdzie spędził na razie jeden sezon, rozgrywając 33 spotkania, w których strzelił 13 bramek. 21-letni Marcel Sobottka odszedł z FC Schalke 04 Fortuny Düsselrf, gdzie będzie występował przez najbliższe trzy sezony, a jego celem jest pomóc drużynie znad Renu w awansie z 2. Bundesligi Bundesligi. Sobottka może występować na środku obrony lub pełnić funkcję defensywnego rozgrywającego. W poprzednim sezonie Sobottka rozegrał 14 spotkań w ramach rozgrywek Regionalliga West, w których zbył jedną bramkę. Zawodnik ten ma też na swoim koncie jeden występ w reprezentacji Niemiec, ale lat 20. Chcą Kehrera Kapitana reprezentacji Niemiec lat 19 Thilo Kehrera zapragnęły kupić AS Roma i Inter Mediolan, które o niego obecnie zaciekle walczą, mimo że młodzian ma jeszcze ważny przez rok kontrakt z FC Schalke 04. Umowa z niemieckim klubem wygasa bowiem wraz z końcem czerwca 2016 roku. Według włoskich mediów większe szanse na pozyskanie tego piłkarza ma Inter, bo ma w swojej kadrze Szwajcara Xerdana Shaquiriego, o którego z kolei zabiega Krzysztof Świerc

16 Niniejszy czytania. 16 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Allerlei Różności Vervielfältigung ist Schwarz Rot Gold Pinnwand czytania. Qw QVerlust jakikolwiek für die Schlagerszene: Q LARES: Diese Materialien Roh-Diamanten Ein weiterer Sänger aus der Schlagerszene sind lediglich zum Lesen Vervielfältigung ist Entwarnung Der Spiegel berichtete dieser Tage über eine Erhebung des Meinungsforschungsinstituts GfK. 25 Jahre nach der Wiedervereinigung bestünden noch immer zahlreiche gegenseitige Vorurteile in Ost und West. Etwa jeder Dritte aus der Ostzone der ehemaligen DDR stammende beschreibt die Westdeutschen als arrogant, besserwisserisch und egoistisch. Hingegen hat man im Westen vom weinerlichen Ossi oft genug, der trotz des Aufbaus blühender Landschaften ein gehöriges Anspruchsdenken entwickelt habe. Das sieht der Ossi natürlich ganz anders und beschreibt sich mehrheitlich als bescheiden, fleißig und strebsam. Der gemeine Westdeutsche hingegen sieht sich selbst immerhin czytania. seine w Exfrau, jakikolwiek starb schon vor zehn Jahren. In den frühen 70er-Jahren konnte das Duo LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen mit Vervielfältigung den Titeln: La Paloma Blanca ist und negativer. Die Umfrageergebnisse beantworten jech nicht die Frage, ob er sich selbst als arroganten und besserwisserischen Fatzke betrachtet. Dann wäre er im Gegensatz zum verängstigten Ossi wenigstens realistisch. Aber Entwarnung: Die czytania. den w OP-Tisch jakikolwiek unter das Messer eines vertrauten Arztes: des Promi- Chirurgen Dr. LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Werner Vervielfältigung Mang. Beide sind befreundet ist und gegenseitigen Urteile wären todsicher negativer ausgefallen, hätte man Kölner über Düsselrfer, Franken über Altbayern, Rheinländer westlich des Rheins über die am Ostufer, Badener über Württemberger oder Hannoveraner über Braunschweiger und umgekehrt richten lassen. natürlich aussehen. Till LARES: Scholtz-Knobloch Niniejszy czytania. Oberrübe (Kohlrabi) mit Öl und Pfeffer LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen QVervielfältigung QDie Karriere hängt an ist einem Werbung / Reklama Usługi Zapraszamy prenumeraty Pogrzebowe WOCHENBLATT.pl czytania. zu sehen sein. Sprowadzanie LARES: Diese Materialien prenumerata sind lediglich pocztowa (woj. zum opolskie, Lesen śląskie): 119,00 zł Vervielfältigung ist strengstens Q untersagt. zmarłych z zagranicy Załatwianie formalności Opieka nad grobami Machnik N. Ozimek, Schodnia Nowa, Tel./fax: (077) bei einer Action-Prüfung. An einem Seil flog Szczegółowe informacje otrzymają Państwo pod nr. tel er 53 Meter in die Tiefe, schlug auf dem Boden auf und brach sich die rechte Hand. LARES: Diese Materialien sind lediglich lub pod adresem zum Lesen sw@wochenblatt.pl Vervielfältigung ist LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Rülzheim: Vervielfältigung Fußballfreundschaft ist strengstens mit Bodland untersagt. Oferujemy: Germersheim besucht und sich mit ihren Pfälzer Altersgenossen gemessen. LARES: Niniejszy Osiny czytania. LARES: Diese Materialien ul. Opolska 3a , Der Partnerverein SV 1920 Rülzheim sind lediglich zum Lesen Vervielfältigung ist WOCHENBLATT.pl Impressum / Stopka redakcyjna Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. Nakład/Auflage: 5850 Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Vertrieb, Marketing: Sylwia Kołakowska, Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Sprzedaż, marketing: Sylwia Kołakowska, czytania. Kontakt: w Biuro redakcji/redaktionsbüro: jakikolwiek tel./faks s.kolakowska@wochenblatt.pl. s.kolakowska@wochenblatt.pl. Prenumerata/Abonnement: redakcja/redaktion, Poczta Polska SA, Homepage: Onlineredakteur: Juliane Preiß Strona internetowa: redaktor: Juliane Preiß Ruch SA, tel zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. Zrealizowano dzięki tacji Ministra Administracji i Cyfryzacji i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą) Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec roczna prenumerata za liczeniem znaczków pocztowych: 210,00 zł półroczna prenumerata za liczeniem znaczków pocztowych: 105,00 zł kwartalna prenumerata za liczeniem znaczków pocztowych: 55,00 zł roczna prenumerata zagraniczna: 120,00 euro półroczna prenumerata zagraniczna: 60,00 euro Redaktionsanschrift: ul. M. Konopnickiej 6, Opole, sw@ wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna Durecka: Schlesien, Allerlei ; Krzysztof Świerc: Sport, Wirtschaft ; Juliane Preiß (ifa-redakteurin): Aus den Regionen ; Klaudia Kandzia: Kirche und Gesellschaft. Übersetzung: Andrzej Szypulski. Korrektur: Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela 7874 Adres redakcji: ul. M. Konopnickiej 6, Opole, sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: Anna Durecka Śląsk, Różności ; Krzysztof Świerc Sport, Gospodarka ; Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) Z regionów ; Klaudia Kandzia Kościół i społeczeństwo. Tłumaczenia: Andrzej Szypulski. Korekta: Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela Foto: Norbert Nieslony ist tot: Mike Schähfer ist am vergangenen Q czytania. Donnerstag im Alter von 71 Jahren gestorben. Vor zwei Jahren erlitt einen Schlag- anfall, seitdem ging es ihm gesundheitlich nicht gut. BILD berichtete damals, dass er am liebsten gleich sterben würde. Zwei Jahre lang lebte er halbseitig gelähmt und starb jetzt bei seiner Lebensgefährtin Elvira. Bekannt wurde er als Duo Nina & Mike, Nina, Fahrende Musikanten die Top Ten der deutschen Hitparade erobern. QQMit 73 Jahren getunt: Der Schauspieler Fritz Wepper will wieder frisch und jung aussehen. Und so legte er sich auf wie BILD berichtete, war das ein Bio-Lifting. Jetzt muss erst einmal alles heilen, die Fans warten gespannt auf die Ergebnisse. Der medizinische Angriff soll angeblich nicht zu sehr der Gesundheit schaden und es soll Seil: Michael Wendler erlitt bei dem Dreh zum Sommerdschungelcamp einen Absturz Wendler musste operiert werden und sagte nach der OP der BILD: In meiner rechten Hand stecken sechs Metall-Schrauben, ich darf die Hand nicht bewegen. Die Ärzte berichten, dass es das Risiko gibt, dass seine Hand steif bleibt. Freunde in der Pfalz In den späten 90er-Jahren wurden die ersten Kontakte geknüpft. Nun haben die Jugend und die Altherren des LZS Bodland (Bogacica) den Kreis hatte im letzten August Oberschlesien Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki Pro Futura Sp. z o.o., ul. M. Konopnickiej 6, Opole. Nr indeksu Skład komputerowy/satz: LARES Mateus Joschko Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska Foto: Peter Bischoff Foto: Michael Schilling Juli 2015 Q Bei Raab blamiert: Fernanda Brandao und Sophia Thomalla waren letztes Wochenende beim von Stefan Raab moderierten Promiduell Schlag den Star. Doch ihr Auftritt entwickelte sich zu einer totalen Blamage. Außer, dass die Beiden schön aussahen, zeigten sie weder Geschicklichkeit noch Klugheit. Ahnungslosigkeit regierte. Das ging natürlich an den Zuschauern und Fans nicht vorbei. Bei Twitter und anderen sozialen Netzwerken konnte man zahlreiche negative Kommentare lesen. Und auch die Kollegen anderer Medien ergossen ihren Spott über die beiden Blamierten. Q Rach kehrt zurück: Starkoch Christian Rach bekommt wieder seine Sendung bei RTL. Im vergangenem Jahr wechselte er zum ZDF, hatte rt jech weniger Zuschauer als bei seinem alten Sender. Nun hat er also die Entscheidung getroffen, zu RTL zurückzukehren. In der neuen Sendung Rach Undercover wird der in Hamburg tätige Saarländer Restaurants testen, die im Internet schlechte Bewertungen erhalten haben und zusammen mit dem Fernsehteam die Probleme genauer unter die Lupe nehmen. Erst im Herbst soll die Sendung jech Q Bause in neuer Rolle: Inka Bause, die als Moderatorin der Sendung Bauer sucht Frau vielen Fernsehzuschauern bekannt ist, wird jetzt an der Seite von Dieter Bohlen und Bruce Darnell in der neuen Staffel von Das Supertalent die Talente bewerten. Sie wird gleich die zwei anderen Mitglieder der bisherigen Jurybesetzung, Gui Maria Kretschmer und Lena Gercke, ersetzen. Die Erfahrungen, die sie bei der Sendung Bauer sucht Frau gesammelt hat, werden ihr bei ihrer neuen Aufgabe helfen, so RTL gegenüber der Promiflash. Sie ist unsere Geheimwaffe, unterstreicht RTL. Karolin Trela besucht. Bodlands Junioren gewannen damals 12:2, die Altherren unterlagen 0:2. Die Bodländer Jugend war nun 4:2 siegreich, wobei Natan Stein drei Treffer beisteuerte. Zudem freuten sich die Gäste über ihren Besuch im Stadion des Fußball-Bundesligisten TSG 1899 Hoffenheim. S-K Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL SWIFT Code WBKPPLPP. Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie prawo skracania nadesłanych tekstów; ów nie zamówionych nie Foto: Superbass/Wikipedia Foto: LZS Bodland