Nowy Przegl¹d Wszechpolski 1

Transkrypt

1 Nowy Przegl¹d Wszechpolski 1

2 2 Nowy Przegl¹d Wszechpolski

3 Rozwiane irlandzkie nadzieje Dzieñ 2 paÿdziernika przyniós³ wielkie rozczarowanie patriotom i eurosceptykom we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Wbrew oficjalnym sonda om liczyliœmy wszyscy w g³êbi ducha, e dumny naród irlandzki oprze siê potê nej presji eurokratów i zag³osuje kolejny raz na,,nie, grzebi¹c tym samym ostatecznie Traktat Lizboñski nie tylko w Irlandii, ale i w ca³ej UE. Niestety, sta³o siê inaczej. Bardzo wyraÿna wiêkszoœæ, bo a 67 proc. Irlandczyków, opowiedzia³a siê za eurotraktatem. Ten przygnêbiaj¹cy wynik jest kolejnym, smutnym dowodem na to, e przy obecnej kondycji europejskich narodów unijna oligarchia mo e dopuszczaæ siê dowolnych manipulacji, zwodziæ, oszukiwaæ, wywieraæ nacisk, s³owem, takim czy innym niegodziwym sposobem zmuszaæ je do pos³uszeñstwa. Istniej¹ce oficjalnie procedury demokratyczne s¹ bowiem ju od dawna tylko parawanem dla wprowadzanego krok po kroku totalitaryzmu, sama zaœ instytucja referendum, zreszt¹ coraz bardziej ograniczana, s³u- yæ ma tylko i wy³¹cznie dla potwierdzania tego, co zosta³o ju wczeœniej ustalone i przes¹dzone przez rzeczywistych, choæ zakulisowych, w³adców UE. Jeœli zatem dane referendum daj¹ rezultaty odbiegaj¹ce od oczekiwanych, to powtarza siê je a do skutku, nawet wbrew porz¹dkowi prawnemu, jak to sta³o siê w Irlandii. To tak czytelne z³amanie zasad demokracji, tak jaskrawe pogwa³cenie woli narodu irlandzkiego, wyra onej w poprzednim roku, by³o podstaw¹ do rachub, e tym bardziej zag³osuje on przeciwko eurotraktatowi w powtarzanym, prawem kaduka, referendum. Niestety, Bruksela i jej miejscowi poplecznicy zdo³ali skutecznie wyperswadowaæ wiêkszoœci Irlandczyków, e nale y zrezygnowaæ z dalszego oporu, m. in. poprzez ofiarowanie Irlandii w miêdzyczasie pewnych koncesji. Przypomnijmy, e obejmuj¹ one m. in. oficjalne gwarancje dotycz¹ce nienaruszalnoœci irlandzkiego prawa w zakresie prawa do ycia oraz spraw rodziny, edukacji, podatków i obrony, a tak e posiadania przez Irlandiê w³asnego komisarza. Rzecz jasna, zadeklarowani irlandzcy przeciwnicy eurotraktatu odrzucili wspomniane gwarancje, okreœlaj¹c je mianem,,zas³ony dymnej i,,kamufla u i wskazuj¹c, e Irlandia bêdzie w istocie raz jeszcze glosowaæ nad tym samym Traktatem, jednak e glos drugiej strony na czele z premierem Cowdenem okaza³ siê bardziej przekonywuj¹cy. Zreszt¹ do poparcia eurotraktatu sk³oni³y Irlandczyków nie tylko wspomniane koncesje, ale równie, a mo e przede wszystkim, bezprecedensowy kryzys gospodarczy, odbieraj¹cy im wiarê we w³asne si³y. Wykorzystali to zrêcznie eurokraci, przekonuj¹c tu przed referendum, e irlandzkie problemy gospodarcze dadz¹ siê rozwi¹zaæ tylko w ramach wspólnoty unijnej i to pod warunkiem przyjêcia Traktatu Lizboñskiego. Jeœli dodamy do tego takie fakty, i kampania przeciwników Lizbony by³a tym razem du o mniej intensywna i g³oœna, i e spoœród partii reprezentowanych w irlandzkim parlamencie tylko jedna, a mianowicie nacjonalistyczna Sinn Fein, opowiedzia³a siê przeciwko eurotraktatowi, to taki, a nie inny wynik irlandzkiego referendum nie bêdzie nas sk³ania³ do wyra ania pod adresem Irlandii jakichkolwiek pretensji, tym bardziej, e sami zgrzeszyliœmy daleko posuniêt¹ biernoœci¹, bezmyœlnoœci¹ i nieroztropnoœci¹ w trakcie narzucania Polsce tego zgubnego Traktatu. Owa nieroztropnoœæ wyrazi³a siê przede wszystkim w poparciu przez elektorat patriotyczny Prawa i Sprawiedliwoœci, które przejê³o w³adzê kilka miesiêcy po odrzuceniu przez Francuzów konstytucji europejskiej. Wbrew ob³udnym obietnicom partia ta prowadzi³a od pocz¹tku politykê maj¹c¹ na celu utrzymanie owej konstytucji przy yciu w nieco zmodyfikowanej formie, jak¹ jest Traktat Lizboñski. To przecie prezydent RP Lech Kaczyñski wynegocjowa³ i ostatecznie podpisa³ ten Traktat, a PiS odegra³o decyduj¹c¹ rolê podczas przepychania go przez Sejm. Nawet po tych smutnych wydarzeniach czynniki pretenduj¹ce do roli moralnej wyroczni narodu, na czele z RM, podtrzyma³y swoje poparcie dla tej niby patriotycznej formacji. Tym samym ponosz¹ one bardzo znaczn¹ czêœæ odpowiedzialnoœci za zaistnia³¹ sytuacjê. Podobnie nie mo emy popadaæ w apatiê i beznadziejê. Nie wolno nam za³amywaæ r¹k! Mimo zewnêtrznych atrybutów potêgi UE w jej dzisiejszym wcieleniu, to kolos na glinianych nogach, który wczeœniej czy póÿniej zawali siê, zapewne szybciej ni myœlimy. W ten sposób automatycznie odrodz¹ siê narodowe pañstwa. Jeszcze Polska nie zginê³a! Od Redakcji Nowy Przegl¹d Wszechpolski 3

4 Spis numeru Artyku³ wstêpny, Rozwiane irlandzkie nadzieje DZIEDZICTWO TESTAMENTOWE JANA PAW A II: ks. Henryk Nowik, Jan Pawe³ II wobec wojny i pokoju II. Pokój przez wychowanie... 4 Encyklika Ojca Œwiêtego Benedykta XVI Caritas in veritate c.d. (Rozdzia³ I)... 8 TEMAT MIESI CA: Andrzej J. Horodecki, Wobec destrukcji cz³owieczeñstwa...13 Antoni Stadnicki i Jan Stadnicki, Kampania wrzeœniowa na tle historii wojen POLITYKA I STRATEGIA: Zygmunt Zieliñski, Á la guerre comme á la guerre HISTORIA I WSPÓ CZESNOŒÆ: Andrzej Turek, Dzia³alnoœæ obozów niepodleg³oœciowego i zjednoczeniowego w trakcie trwania I wojny œwiatowej. (cz. 3) Marek Kopaczyk, Bia³e plamy Turcji...27 GOSPODARKA: Józef Dudkiewicz, Ekonomia mi³osierdzia nadziej¹ dla Polski i œwiata ca³ego POLSKA BOGIEM SILNA: Ks. Abp Kazimierz Majdañski, Polska jest Matk¹: Czas nowych przemian c.d. Fundamenty YCIE RELIGIJNE: Józef Dudkiewicz, Umrzeæ godnie (cz. 1) Z YCIA POLONII ŒWIATOWEJ: Felix de Kansky, Prywatyzacja po polsku i polonijnemu OŒWIATA KULTURA WYCHOWANIE: Zbigniew Dmochowski, Rola prawdy w zrzeszeniu moralnym Stanis³aw Kozanecki, O narodzie szukaj¹cym nowej ziemi...47 OMÓWIENIA RECENZJE POLEMIKI OPINIE LISTY: Zbigniew Dmochowski, Recenzja ksi¹ ki Petera Rainy pt.: Reforma edukacji. Roman Giertych w MEN Zbigniew Dmochowski, Recenzja ksi¹ ki J. A. Rossakiewicza pt. Demokracja finansowa c.d Traktat Pokoju (Dziennik Ustaw nr 35 z dnia 26 kwietnia 1920 r.) c.d Dawid Nowak, List Nowy Przegl¹d Wszechpolski

5 Dziedzictwo Testamentowe Jana Paw³a II Przecie nieca³y umieram. To, co we mnie niezniszczalne, trwa TRYPTYK RZYMSKI Rozwa aj¹c jak wielkie dziedzictwo pozostawi³ po sobie Koœcio³owi Powszechnemu nasz ukochany Papie Jan Pawe³ II, dotyka nas olœnienie, e zrealizowa³o siê ono w osobie wykonawcy papieskiego przes³ania zawartego w Jego testamencie. Dziedzicem - W³odarzem ca³ego dorobku Koœcio³a Powszechnego, ubogaconego przez naszego Papie a Jana Paw³a II, autentycznie Wielkiego na miarê naszych czasów, zosta³ Jego bliski wspó³pracownik w Winnicy Pañskiej Kardyna³ Joseph Ratzinger i ma On spe³niæ to, czego Jan Pawe³ II nie zd¹ y³ wykonaæ. To za wstawiennictwem Jana Paw³a II Duch Œwiêty natchn¹³ kardyna³ów w dniu Konklawe, by dziedzictwo to zosta³o przekazane w rêce tego w³aœnie Kardyna³a. W tej wiêzi bêdziemy uczestniczyæ przez pryzmat poczynañ Papie a Benedykta XVI-ego i staraæ siê przybli aæ, wed³ug naszych skromnych mo liwoœci, Jego nauczanie, jako Wykonawcy Testamentu Jana Paw³a II-go. J.N. Nowy Przegl¹d Wszechpolski 5

6 DZIEDZICTWO TESTAMENTOWE JANA PAW A II ks. Henryk Nowik JAN PAWE II WOBEC WOJNY I POKOJU II POKÓJ PRZEZ WYCHOWANIE Wychowanie jest to œwiadome organizowanie dzia³alnoœci spo³ecznej, opartej na relacji osobowoœciowej miêdzy wychowankiem a wychowawc¹, której celem jest wywo³anie zamierzonych zmian w osobowoœci wychowanka. Zmiany te mog¹ odnosiæ siê do obszaru poznawczo-instrumentalnego, czyli do wiedzy i umiejêtnoœci, lub do dziedziny emocjonalno-motywacyjnej, czyli do wartoœci i postawy humanistycznej. W pierwszym przypadku powstaje œwiat, gdzie rz¹dz¹ kryteria organizacyjne i instytucjonalne, sprawnoœciowe i administracyjne, a ludzie s¹ pakietem wype³nianych ról. W drugim zaœ rodzi siê œwiat relacji osobowych, gdzie panuje mi³oœæ ofiarna, gdzie s³u ba spo³eczna jest miar¹ wartoœci drugiego, a ludzie tworz¹ spo³ecznoœæ przez uczestnictwo w yciu innych. Oba te œwiaty przylegaj¹ œciœle do siebie. Powstaje zatem uniwersum spo³eczne zorganizowane w pañstwo, funkcjonuj¹ce w konkretnych instytucjach i w okreœlonych administracjach, obszar prawa i w³adzy, ale jest to zarazem uniwersum tworzone przez wspólnotê ludzi, wspólnotê jêzyka, obyczaju, tradycji, wspólnotê wizji przysz³oœciowych i wspólnotê legendarnych pocz¹tków i wspólnotê wszystkich postaw patriotycznych, w s³u bie pokoju dla naszej wspólnej Matki Ojczyzny. Zatem pokój przez humanistyczn¹ edukacjê. Proces wychowania humanistycznego jest bardzo z³o ony. Warunkuj¹ go liczne czynniki. Do nich nale y, miêdzy innymi fakt zrozumienia przez osobê okreœlonych norm spo³ecznomoralnych oraz nadanie tym normom znaczenia osobistego. Wchodzi tu w grê sprawa klarownoœci przekazu wartoœci najwy szych: prawda, dobro, piêkno i œwiêtoœæ, jak równie dok³adnoœæ odbioru. Jawi siê tu sprawa zgodnoœci preferowanych norm z dotychczasowymi przekonaniami danej osoby. Nie bez znaczenia jest równie sprawa prze ycia tych wartoœci i yciowa ich akceptacja. Proces i rezultat wychowania humanistycznego przebiega w nastêpstwie: oddzia³ywania osób oraz instytucji odpowiedzialnych za wychowanie humanistyczne: w pierwszym rzêdzie rodziców, rodziny, nauczycieli szko³y, jako instytucji, organizacji spo³eczno-politycznych i kulturowo-patriotycznych oraz Koœcio³a katolickiego; systemu œrodków przekazu; a nade wszystko proces samowychowania na bazie w³asnych wysi³ków wychowanka, wbrew obci¹- eniom genetycznym i mimo nieodpowiedniego œrodowiska spo³ecznego. Z racji wielkiego znaczenia w³asnej aktywnoœci humanistycznej wychowanka, nale a³oby ca³okszta³t edukacji pojmowaæ jako proces przez dzia³alnoœæ umys³ow¹, spo³eczn¹, artystyczn¹, sportow¹ i higieniczn¹ w aspekcie psycho-fizycznym. W³asn¹ aktywnoœæ wychowanka rozwija siê na drodze budzenia potrzeb, w zakresie wartoœci absolutnych. Wartoœci te buduj¹ poznawczy porz¹dek w sferze myœlenia, formuj¹ ³ad serca, wnosz¹ estetykê do ycia zbiorowego i tworz¹ hierarchiczn¹ harmoniê wspó³istnienia Cz³owieka Rozumnego ze Stwórc¹. W tej dziedzinie aktywnoœci pedagogicznej wystêpuj¹ ró ne nurty wychowawcze. Wyró nia siê tu zatem wychowanie internacjonalistyczne, moralne, obronne, obywatelskie, patriotyczne, œrodowiskowe, umy- 6 Nowy Przegl¹d Wszechpolski

7 DZIEDZICTWO TESTAMENTOWE JANA PAW A II s³owe, rodzinne, zespo³owe, religijne. Nurty te s¹ g³ównym zadaniem wychowania prospektywnego i innowacyjnego, wbrew z³ym tendencjom adaptacjonistycznym i konformistycznym. Dziêki takiej wizji edukacyjnej pokolenia bêd¹ mog³y przekraczaæ, w sferze myœli i w obszarze dzia³ania, rzeczywistoœæ nieporz¹dan¹ i zmierzaæ ku przysz³oœci, buduj¹c pokojowy ³ad miêdzy osobami i narodami. Wychowanie do pokoju powinno prowadziæ m³odych do zrozumienia problemów wspó³czesnych cywilizacji i ich antagonizmów. Edukacja do pokoju winna te uczyæ wspólnego dzia³ania na rzecz œwiata bez wojen i zbrodni, na rzecz ochrony œrodowiska ekologicznego i osobowoœciowego. Edukacja ta winna te pomagaæ w rozstrzyganiu konfliktów, zachodz¹cych miêdzy sfer¹ popêdow¹ a powinnoœciow¹, miêdzy yciem konsumpcyjnym a kulturotwórczym, miêdzy egoizmem a altruizmem. Wychowanie do pokoju powinno równoczeœnie generowaæ poczucie to samoœci narodowej i postawê patriotyczn¹, z otwarciem siê na patriotyzm innych. Taki sens wychowania do pokoju wi¹ e tradycjê z perspektyw¹ ludzkoœci i ojczyzny. Pokój na ziemi jest najwy sz¹ wartoœci¹ cz³owieka, ludów i narodów. Rodzi siê on w umys³ach ludzi, zjednoczonych z Bogiem. Tylko On jest bowiem dawc¹ Pokoju. Ideê tê wyœpiewa- ³y chóry anielskie w noc Bo ego Narodzenia:,,Chwa³a na wysokoœci Bogu, a na ziemi pokój ludziom dobrej woli. Cz³owiek, jako osoba jest: w metafizyce substancj¹ o naturze rozumnej; w etyce - podmiotem moralnego rozwoju w dziedzinie wolnoœci, odpowiedzialnoœci i samodoskonalenia siê; w psychologii: trwa³ym podmiotem œwiadomego ycia cz³owieka; w prawodawstwie: podmiotem, któremu przys³uguj¹ prawa i który ma obowi¹zki, z prawa naturalnego, objawionego i stanowionego. Podmiotowoœæ, praw i obowi¹zków ma swoje umocowanie w osobie ludzkiej, która jest wartoœci¹ wszystkich wartoœci. To nie samoocena osoby, lub,,wola ludu, wzglêdnie relacje miêdzyosobowe, czy spe³niane przez cz³owieka role spo³eczne, lub osi¹gniêcia kulturowe decyduj¹ o tym, e jest ktoœ osob¹ istot¹ wyposa on¹ w rozum, sumienie oraz w wolnoœæ wewnêtrzn¹. Godnoœæ osoby ludzkiej pojmuje siê jako wartoœæ ontyczn¹, która jest wrodzona, niezbywalna, trwa³a przys³uguje ka dej osobie ludzkiej niezale nie od tego, co czyni i jak zachowuje siê w yciu zborowym. Godnoœæ osoby jest dana, a osobowoœæ jest zadana. Zatem o wychowaniu do pokoju mo na jedynie mówiæ w p³aszczyÿnie osobowoœci cz³owieka. Wychowanie jest procesem twórczym. Sk³ada siê on z trzech p³aszczyzn zdarzeñ, pochodz¹cych z obrêbu zjawisk: biotycznych g³ównie genetycznych i œrodowiskowych oraz osobistych przemyœleñ aksjologicznych (wartoœciuj¹cych). Ten trzeci wymiar zjawisk edukacyjnych jest decyduj¹cy, gdy wartoœciuje cele yciowe, ze wzglêdu na najwy sze wartoœci. Realizacja wartoœci absolutnych, w procesie samowychowania, wprowadza w ycie cz³owieka: ³ad serca, dojrza³oœæ umys³u i hart woli dzia³ania. Wychowanie do pokoju, na bazie prawdy, dobra, piêkna i œwiêtoœci, leg³o u podstaw apostolskiego nauczania Jana Paw³a II: Bariery ideologiczne, polityczne i wojskowe podzieli³y narody, spowodowa³y dwie wojny œwiatowe, zada³y niewypowiedziane cierpienia i poczyni³y straszliwe zniszczenia, które zniekszta³ci³y oblicze naszego kontynentu [ ]. Bardziej ni kiedykolwiek narody Europy pragn¹ dziœ jednoœci i d¹ ¹ do utworzenia nowych wspólnych struktur politycznych, nad którymi niektórzy z was bêd¹ pracowaæ w najbli szych dniach, kontynuuj¹c dzie³o dawno rozpoczête. Zapewniamy was, e chrzeœcijanie bardziej ni kiedykolwiek w przesz³oœci chc¹ byæ s³ugami i œwiadkami jednoœci. Watykan, 8 grudnia 1991 Pozdrawiam was wszystkich, drodzy bracia i siostry, braterskim poca³unkiem pokoju. Pozdrawiam ka dego wœród was, od sêdziwego starca do maleñkiego dziecka, staj¹c wœród was jak pielgrzym wielkiego jubileuszu. Homilia w czasie Mszy œw. w katedrze gnieÿnieñskiej, r. Nowy Przegl¹d Wszechpolski 7

8 DZIEDZICTWO TESTAMENTOWE JANA PAW A II Równie tak zwany edykt Konstantyna z roku 313 nie uzale nia³ Koœcio³a od cesarstwa; jeœli przyzna³ mu s³uszn¹ wolnoœæ ad extra po krwawych przeœladowaniach ubieg³ych lat, to nie da³ mu jednak wolnoœci ad intra, która zgodnie z wol¹ Za³o yciela wynika³a niew¹tpliwie z impulsu udzielonego mu przez Ducha Œwiêtego. Po tym wa nym wydarzeniu, które utwierdzi³o pokój religijny, cesarstwo rzymskie kontynuowa³o nadal nieodwracalny proces rozpadu, podczas gdy na Wschodzie system cesarski siê umacnia³; Homilia, , Nursja Wolnoœæ i sprawiedliwoœæ wymagaj¹, aby ludzie i narody mog³y rozwijaæ swoje odrêbnoœci. Ka dy naród, ka da mniejszoœæ etniczna posiada w³asn¹ to samoœæ, w³asn¹ historiê i kulturê. Te szczególne wartoœci maj¹ wielkie znaczenie dla ludzkiego postêpu i pokoju. Spotkanie z Poloni¹ w Niemczech, , Moguncja. Jeszcze dzisiaj dusza Europy pozostaje zjednoczona, poniewa oprócz tych wspólnych pocz¹tków yje wspólnymi wartoœciami chrzeœcijañskimi i ludzkimi, takimi jak godnoœæ osoby ludzkiej, g³êbokie przywi¹zanie do sprawiedliwoœci i do wolnoœci, pracowitoœæ, duch inicjatywy, mi³oœæ rodzinna, szacunek dla ycia, tolerancja, pragnienie wspó³pracy i pokoju, które s¹ jej cechami charakterystycznymi. Akt Europejski, , Santiago de Compostela Pokój wam! Pokój temu miastu! Pokój Austrii! I wszystkim jej s¹siadom z pó³nocy, wschodu, po³udnia i zachodu! [ ] Pokój te wszystkim ludziom, którzy czcz¹ jednego Boga i pokornie zawierzaj¹ Mu swój los. [ ] Specyficzny testament owego rozstrzygaj¹cego wydarzenia z 1683 roku, pozostawiony Koœcio³om chrzeœcijañskim, obejmuje przede wszystkim sprawê pokoju religijnego; pokoju pomiêdzy spadkobiercami Abrahama i jednoœci pomiêdzy braæmi Jezusa Chrystusa. Uczniowie Mahometa, którzy stali obozem u wrót waszej stolicy jako wrogowie, dziœ yj¹ wœród was, a pe³na wiary czeœæ oddawana przez nich Bogu Jedynemu, czêsto mo e byæ dla was wzorem. Wspólnota ydowska, która niegdyœ tak owocnie wspó³istnia³a z ludami Europy, dziœ zaœ tragicznie zdziesi¹tkowana przez ten fakt przestrzega nas, byœmy wykorzystali ka d¹ szansê wzajemnego ludzkiego i duchowego zbli enia i wspólnie stanêli przed Bogiem a potem, wychodz¹c od Boga, s³u yli ludziom. Rozdarcia poœród chrzeœcijan, które równie w sferze polityki okaza³y siê tak bardzo zgubne dziœ s¹ okazj¹ i wezwaniem do œwiadomej wspólnoty w spotkaniu, modlitwie i diakonii, Przemówienie podczas Nieszporów Europejskich, , Wiedeñ. On na krzy u skruszy³ moc grzechu poprzez pe³n¹ mi³oœci ofiarê z w³asnego ycia i zaprowadzi³ pokój z Bogiem i miêdzy ludÿmi (por. Ef 2, 13-18). [ ]. Europa [ ] musi ze swego chrzeœcijañskiego i humanitarnego dziedzictwa czerpaæ si³ê do dawania œwiadectwa, mog¹cego pomóc pogr¹ onym w trudnoœciach narodom, oraz wraz z nimi znaleÿæ takie œrodki, które skutecznie przyczyniaj¹ siê do pokoju, sprawiedliwoœci i nadziei. Do grupy katolickich parlamentarzystów europejskich, , Rzym Kraje œródziemnomorskie z natury powo³ane s¹ do wiêkszej integracji, do tego, by staæ siê wa nym ogniwem w dialogu Pó³noc Po³udnie i jak e nie wspomnieæ o tym, spogl¹daj¹c ku Europie i Afryce? dialogu, który jest tak dziœ tak pilnie potrzebny dla sprawy pokoju na naszej planecie. Nabo eñstwo ekumeniczne, 26.2,1984, Bari 8 Nowy Przegl¹d Wszechpolski

9 DZIEDZICTWO TESTAMENTOWE JANA PAW A II Ja, Benedykt XVI, nastêpca Papie a Jana Paw³a II, proszê was, byœcie stoj¹c na ziemi, wpatrywali siê w niebo w Tego, za którym od dwóch tysiêcy lat pod¹ aj¹ kolejne pokolenia yj¹ce na naszej ziemi, odnajduj¹c w Nim ostateczny sens istnienia; proszê was, byœcie umocnieni wiar¹ w Boga, anga owali siê arliwie w umacnianie Jego Królestwa na ziemi, Królestwa dobra, sprawiedliwoœci, solidarnoœci i mi³osierdzia; proszê was, byœcie odwa nie sk³adali œwiadectwo Ewangelii przed dzisiejszym œwiatem, nios¹c nadziejê ubogim, cierpi¹cym, opuszczonym, zrozpaczonym, ³akn¹cym wolnoœci, prawdy i pokoju; proszê was, byœcie czyni¹c dobro bliÿniemu i troszcz¹c siê o dobro wspólne, œwiadczyli, e Bóg jest mi³oœci¹; proszê was w koñcu, byœcie skarbem wiary dzielili siê z innymi narodami Europy i œwiata, równie przez pamiêæ o waszym Rodaku, który jako Nastêpca Œwiêtego Piotra czyni³ to z niezwyk³¹ moc¹ i skutecznoœci¹; proszê was tak e, byœcie pamiêtali o mnie w waszych modlitwach i ofiarach, tak jak pamiêtaliœcie o moim wielkim Poprzedniku, bym wype³ni³ misjê powierzon¹ mi przez Chrystusa. Proszê was: Trwajcie mocni w wierze! Trwajcie mocni w nadziei! Trwajcie mocni w mi³oœci! (Homilia na krakowskich B³oniach, 28 maja 2006 ) Nowy Przegl¹d Wszechpolski 9

10 DZIEDZICTWO TESTAMENTOWE JANA PAW A II ENCYKLIKA CARITAS IN VERITATE OJCA ŒWIÊTEGO BENEDYKTA XVI DO BISKUPÓW, PREZBITERÓW I DIAKONÓW DO OSÓB KONSEKROWANYCH DO WIERNYCH ŒWIECKICH WSZYSTKICH LUDZI DOBREJ WOLI O INTEGRALNYM ROZWOJU LUDZKIM W MI OŒCI I PRAWDZIE (ci¹g dalszy) ROZDZIA I PRZES ANIE POPULORUM PROGRESSIO 10. Ponowne odczytanie Populorum progressio, po ponad czterdziestu latach od jej publikacji, zachêca do pozostania wiernym jej przes³aniu mi³oœci i prawdy, rozwa aj¹c je w kontekœcie szczególnego nauczania magisterium Paw³a VI, a bardziej ogólnie w obrêbie tradycji nauki spo- ³ecznej Koœcio³a. Trzeba nastêpnie dokonaæ oceny ró nych pojêæ, w których w odró nieniu od tamtego okresu pojawia siê problem rozwoju. Tak wiêc poprawny punkt widzenia stanowi Tradycja wiary apostolskiej,[13] bêd¹ca dziedzictwem staro ytnym i nowym, bez którego Populorum progressio by³aby dokumentem pozbawionym korzeni, a kwestie rozwoju sprowadza³yby siê jedynie do danych socjologicznych. 11. Publikacja Populorum progressio mia³a miejsce bezpoœrednio po zakoñczeniu Soboru Watykañskiego II. Sama Encyklika zaznacza w pierwszych paragrafach swoje œcis³e wiêzi z Soborem.[14] Ze swej strony, po dwudziestu latach Jan Pawe³ II podkreœla³ w Sollicitudo rei socialis[15] owocn¹ wiêÿ tamtej Encykliki z Soborem, a zw³aszcza z Konstytucj¹ duszpastersk¹ Gaudium et spes. Równie ja pragnê przypomnieæ tu wa n¹ rolê Soboru Watykañskiego II dla Encykliki Jana Paw³a II oraz dla kolejnego nauczania spo³ecznego Papie y. Sobór pog³êbi³ to, co od zawsze nale y do prawdy wiary, czyli e Koœció³, bêd¹c w s³u bie Boga, pozostaje w s³u bie œwiata w kategoriach mi³oœci i prawdy. Z tej wizji wychodzi³ Pawe³ VI, by przekazaæ nam dwie wielkie prawdy. Pierwsz¹ z nich jest to, e ca³y Koœció³, w ca³ej swojej istocie i dzia³aniu, podczas gdy g³osi, celebruje i dzia³a w mi³oœci, ma na celu promowanie integralnego rozwoju cz³owieka. Koœció³ pe³ni rolê publiczn¹, która nie zacieœnia siê do jego dzia³alnoœci opiekuñczej lub edukacyjnej, ale objawia swoje energie w s³u bie promocji cz³owieka i powszechnego braterstwa, gdy mo e korzystaæ z wolnoœci. W wielu wypadkach przeszkodê dla tej wolnoœci stanowi¹ zakazy i przeœladowania, albo jest ona równie ograniczana, gdy publiczna obecnoœæ Koœcio³a zostaje sprowadzona jedynie do jego dzia³alnoœci charytatywnej. Drug¹ prawd¹ jest to, e autentyczny rozwój cz³owieka dotyczy ca³oœci jego osoby we wszystkich jej wymiarach.[16] 10 Nowy Przegl¹d Wszechpolski

11 DZIEDZICTWO TESTAMENTOWE JANA PAW A II Bez perspektywy ycia wiecznego, postêp ludzki na tym œwiecie pozbawiony jest oddechu. Zamkniêty w ramach historii, wystawiony jest na ryzyko, e bêdzie sprowadzony jedynie do tego, by coraz wiêcej mieæ. W ten sposób ludzkoœæ traci odwagê, by byæ gotow¹ na przyjêcie wy szych dóbr, na wielkie i bezinteresowne inicjatywy wyp³ywaj¹ce z mi³oœci powszechnej. Cz³owiek nie rozwija siê dziêki w³asnym si³om, ani rozwoju nie mo na mu po prostu przekazaæ z zewn¹trz. Na przestrzeni dziejów uwa ano czêsto, e wystarczy powo³aæ instytucje maj¹ce zagwarantowaæ ludzkoœci zachowanie prawa do rozwoju. Niestety, z³o ono zbytni¹ ufnoœæ w tych instytucjach, tak jak gdyby mog³y osi¹gn¹æ upragniony cel w sposób automatyczny. W rzeczywistoœci same instytucje nie wystarcz¹, poniewa integralny rozwój ludzki jest przede wszystkim powo³aniem, a wiêc wi¹ e siê z wolnym i solidarnym przyjêciu odpowiedzialnoœci ze strony wszystkich. Ponadto tego rodzaju rozwój domaga siê transcendentnej wizji rodziny, potrzebuje Boga: bez Niego rozwój albo zostaje zanegowany, albo powierzony jedynie w rêce cz³owieka, który zarozumiale mniema o samo-zbawieniu i ostatecznie promuje odcz³owieczony rozwój. Z drugiej strony, tylko spotkanie z Bogiem pozwala nie «widzieæ w innym cz³owieku zawsze jedynie innego»,[17] lecz rozpoznaæ w nim obraz Bo y, dochodz¹c wtedy do prawdziwego odkrycia innego cz³owieka i do dojrza³ej mi³oœci, która «staje siê trosk¹ o cz³owieka i pos³ug¹ dla drugiego».[18] 12. Zwi¹zek miêdzy Populorum progressio i Soborem Watykañskim II nie stanowi cezury miêdzy nauczaniem spo³ecznym Paw³a VI a nauczaniem Papie y jego poprzedników, jako e Sobór stanowi pog³êbienie tego rodzaju nauczania w ci¹g³oœci ycia Koœcio³a.[19] W tym sensie nie przyczyniaj¹ siê do wyjaœnienia pewne abstrakcyjne podzia³y w obrêbie nauki spo³ecznej Koœcio³a, które przypisuj¹ papieskiemu nauczaniu spo³ecznemu obce mu kategorie. Nie ma dwóch ró ni¹cych siê miêdzy sob¹ typologii nauki spo³ecznej, przedsoborowej i posoborowej, ale jest jedna nauka, spójna i jednoczeœnie zawsze nowa.[20] Jest rzecz¹ s³uszn¹ podkreœlanie szczególnego charakteru jednej lub drugiej Encykliki, nauczania jednego lub innego Papie a, ale nie mo na traciæ z pola widzenia spójnoœci ca³ego corpus doktrynalnego.[21] Spójnoœæ nie oznacza zamkniêcia siê w jakiœ systemie, lecz raczej dynamiczn¹ wiernoœæ wobec otrzymanego œwiat³a. Pojawiaj¹ce siê zawsze nowe problemy nauka spo³eczna Koœcio³a oœwieca œwiat³em, które siê nie zmienia.[22] Ochrania to zarówno sta³y, jak i historyczny charakter tego «dziedzictwa» doktrynalnego,[23] który ze swoimi charakterystycznymi cechami stanowi czêœæ zawsze ywej Tradycji Koœcio³a.[24] Nauka spo³eczna zbudowana jest na fundamencie przekazanym przez Aposto³ów Ojcom Koœcio³a, a nastêpnie przyjêtym i pog³êbionym przez wielkich Doktorów chrzeœcijañskich. Nauka ta ostatecznie nawi¹zuje do nowego Cz³owieka, do «ostatniego Adama, ducha o ywiaj¹cego» (por. 1 Kor 15, 45), stanowi¹cego zasadê mi³oœci, która «nigdy nie ustaje» (1 Kor 13, 8). Œwiadcz¹ o niej Œwiêci i wszyscy, którzy dali ycie za Chrystusa Zbawiciela na polu sprawiedliwoœci i pokoju. Wyra a siê w niej profetyczne zadanie Papie y, by przewodziæ apostolsko Chrystusowemu Koœcio³owi i rozeznawaæ nowe wymogi ewangelizacji. Z tych racji Encyklika Populorum progressio, wpisuj¹c siê w wielki nurt Tradycji, zdolna jest przemówiæ równie dzisiaj do nas. 13. Oprócz swojej wa nej wiêzi z ca³¹ nauk¹ spo³eczn¹ Koœcio³a, Encyklika Populorum progressio jest œciœle zespolona z ca³ym nauczaniem Paw³a VI, a w szczególnoœci z jego nauczaniem spo³ecznym. Z pewnoœci¹ jego nauczanie mia³o wielkie znaczenie: potwierdzi³ on niezbywaln¹ wagê Ewangelii dla budowania spo³eczeñstwa zgodnie z wolnoœci¹ i sprawiedliwoœci¹, w idealnej i historycznej perspektywie cywilizacji o ywianej mi³oœci¹. Pawe³ VI zrozumia³ wyraÿnie, e kwestia spo³eczna sta³a siê kwesti¹ œwiatow¹[25] i uchwyci³ wzajemn¹ wiêÿ miêdzy d¹ eniem do jednoczenia siê ludzkoœci i chrzeœcijañskim idea³em jednej rodziny ludów, solidarnej we wspólnym braterstwie. W pojmowanym po ludzku i chrzeœcijañsku rozwoju okreœli³ serce chrzeœcijañskiego przes³ania spo³ecznego i zaproponowa³ mi³oœæ chrzeœcijañsk¹ jako zasadnicz¹ si³ê rozwoju. Pawe³ VI, kieruj¹c siê pragnieniem ukazania dzisiejszemu cz³owiekowi w ca³ej pe³ni mi- ³oœci Chrystusa, stawi³ odwa nie czo³o wa nym kwestiom spo³ecznym, nie ulegaj¹c ograniczeniom kulturowym swoich czasów. Nowy Przegl¹d Wszechpolski 11

12 DZIEDZICTWO TESTAMENTOWE JANA PAW A II 14. Nastêpnie w Liœcie apostolskim Octogesima adveniens z 1971 r., Pawe³ VI podj¹³ temat sensu polityki oraz niebezpieczeñstwa, jakie stwarzaj¹ utopijne i ideologiczne wizje przes¹dzaj¹ce o jej jakoœci etycznej i ludzkiej. Chodzi o argumenty œciœle zwi¹zane z rozwojem. Niestety, negatywne ideologie nadal siê mno ¹. Pawe³ VI ostrzega³ ju przed ideologi¹ technokratyczn¹,[26] szczególnie dziœ zakorzenion¹, œwiadom wielkiego niebezpieczeñstwa powierzenia tylko technice ca³ego procesu rozwoju, poniewa w ten sposób pozosta³by on bez orientacji. Technika, rozwa ana sama w sobie, jest dwuznaczna. Jeœli, z jednej strony, s¹ dzisiaj ludzie opowiadaj¹cy siê za powierzeniem jej ca³kowicie wspomnianego procesu, z drugiej strony jesteœmy œwiadkami rodzenia siê ideologii neguj¹cych in toto po ytecznoœæ rozwoju, uwa anego radykalnie za nieludzki i prowadz¹cy jedynie do degradacji. W ten sposób dochodzi siê do potêpienia nie tylko b³êdnego i niesprawiedliwego sposobu, w jaki ludzie niekiedy nadaj¹ kierunek rozwojowi, ale te samych odkryæ naukowych, które jeœli dobrze wykorzystane stwarzaj¹ sposobnoœæ wzrostu dla wszystkich. Idea œwiata bez rozwoju wyra a nieufnoœæ do cz³owieka i do Boga. Tak wiêc powa nym b³êdem jest pogarda dla ludzkich zdolnoœci kontrolowania zniekszta³ceñ rozwoju lub wprost ignorowanie prawdy, e cz³owiek jest konstytutywnie ukierunkowany, by «byæ wiêcej». Ideologiczne absolutyzowanie rozwoju technicznego albo krzewienie z upodobaniem utopii ludzkoœci powracaj¹cej do pierwotnego stanu natury, to dwa przeciwstawne sobie sposoby oddzielenia postêpu od jego oceny moralnej, a wiêc od naszej odpowiedzialnoœci. 15. Inne dwa dokumenty Paw³a VI, nie zwi¹zane œciœle z nauk¹ spo³eczn¹ Encyklika Humanae vitae z 25 lipca 1968 roku oraz Adhortacja apostolska Evangelii nuntiandi z 8 grudnia 1975 roku s¹ bardzo wa ne dla ukazania w pe³ni ludzkiego sensu rozwoju, proponowanego przez Koœció³. Jest wiêc rzecz¹ stosown¹ lektura tak e tych tekstów w odniesieniu do Populorum progressio. Encyklika Humanae vitae podkreœla znaczenie jednoczeœnie jednocz¹ce i prokreacyjne p³ciowoœci, stawiaj¹c w ten sposób u podstaw spo³eczeñstwa parê ma³ onków, mê czyznê i kobietê, którzy nawzajem siê przyjmuj¹ w swojej odrêbnoœci i komplementarnoœci; a wiêc parê otwart¹ na ycie.[27] Nie chodzi o moralnoœæ czysto indywidualn¹: Humanae vitae wskazuje na silne wiêzy istniej¹ce miêdzy etyk¹ ycia i etyk¹ spo³eczn¹, rozpoczynaj¹c tematykê magisterialn¹, która stopniowo przybra³a postaæ w formie ró nych dokumentów, ostatnio w Encyklice Evangelium vitae Jana Paw³a II [28]. Koœció³ proponuje z moc¹ tê wiêÿ miêdzy etyk¹ ycia i etyk¹ spo³eczn¹, maj¹c œwiadomoœæ, e «nie mo e (...) mieæ solidnych podstaw spo³eczeñstwo, które choæ opowiada siê za wartoœciami, takimi jak godnoœæ osoby, sprawiedliwoœæ i pokój zaprzecza radykalnie samemu sobie, przyjmuj¹c i toleruj¹c najrozmaitsze formy poni ania i naruszania ycia ludzkiego, zw³aszcza ycia ludzi s³abych i zepchniêtych na margines».[29] Ze swej strony Adhortacja apostolska Evangelii nuntiandi ma g³êbokie odniesienia do rozwoju, jako e «ewangelizacja jak pisa³ Pawe³ VI nie bêdzie pe³na bez brania pod uwagê wzajemnego odniesienia, jakie ustawicznie zachodzi miêdzy Ewangeli¹, a konkretnym, osobistym i spo³ecznym yciem cz³owieka».[30] «Pomiêdzy ewangelizacj¹ i promocj¹ ludzk¹, czyli rozwojem i wyzwoleniem, istniej¹ bowiem g³êbokie wiêzi»[31]: bior¹c za punkt wyjœcia tê œwiadomoœæ, Pawe³ VI ukazywa³ jasno zwi¹zek miêdzy g³oszeniem Chrystusa i promocj¹ osoby w spo³eczeñstwie. Œwiadczenie o Chrystusowej mi³oœci przez dzie³a sprawiedliwoœci, pokoju i rozwoju nale y do ewangelizacji, poniewa Jezusowi Chrystusowi, który nas mi³uje, zale y na ca³ym cz³owieku. Na tym wa nym nauczaniu opiera siê aspekt misyjny[32] nauki spo³ecznej Koœcio³a jako istotny element ewangelizacji.[33] Nauka spo³eczna Koœcio³a jest g³oszeniem i œwiadectwem wiary. Jest narzêdziem i nieodzownym miejscem wychowywania do niej. 16. W Populorum progressio Pawe³ VI chcia³ nam w pierwszym rzêdzie powiedzieæ, e postêp u swoich pocz¹tków i w swojej istocie jest powo³aniem: «Wed³ug planu Bo ego ka dy cz³owiek jest wezwany do rozwoju, poniewa ycie ka dego cz³owieka jest powo³aniem».[34] 12 Nowy Przegl¹d Wszechpolski

13 DZIEDZICTWO TESTAMENTOWE JANA PAW A II W³aœnie ten fakt czyni s³usznym wyst¹pienia Koœcio³a w zakresie problematyki rozwoju. Gdyby on dotyczy³ tylko aspektów technicznych ycia cz³owieka, a nie sensu jego wêdrowania poprzez dzieje razem ze swoimi braæmi i okreœlenia kresu tej wêdrówki, Koœció³ nie posiada³by tytu³u, by o tym mówiæ. Podobnie jak wczeœniej Leon XIII w Rerum novarum,[35] Pawe³ VI by³ œwiadom, e spe³nia obowi¹zek zwi¹zany ze swoim urzêdem, rzucaj¹c œwiat³o Ewangelii na kwestie spo³eczne swoich czasów.[36] Powiedzieæ, e rozwój stanowi powo³anie, oznacza uznaæ z jednej strony, e jego Ÿród³em jest transcendentalne wezwanie, a z drugiej, e sam z siebie jest niezdolny, by wyznaczyæ sobie ostateczny sens. Nie bez racji s³owo «powo³anie» pojawia siê w innym fragmencie Encykliki, gdzie znajdujemy stwierdzenie: «Prawdziwy humanizm to tylko ten, który zwraca siê w kierunku Absolutu, uznaj¹c powo³anie daj¹ce prawdziw¹ ideê ycia ludzkiego».[37] Ta wizja rozwoju stanowi serce populorum progressio i motywuje wszystkie refleksje Paw³a VI na temat wolnoœci, prawdy i mi³oœci (caritas) w dziedzinie rozwoju. Jest ona tak e podstawow¹ racj¹, dla której Encyklika jest wci¹ aktualna w naszych czasach. 17. Powo³anie to wezwanie domagaj¹ce siê wolnej i odpowiedzialnej odpowiedzi. Integralny rozwój ludzki zak³ada odpowiedzialn¹ wolnoœæ osoby i ludów: adna struktura nie mo e zagwarantowaæ takiego rozwoju niezale nie od odpowiedzialnoœci ludzkiej i ponad ni¹. «Mesjanizmy pe³ne obietnic, ale fabrykuj¹cy iluzje»[38] buduj¹ zawsze swoje propozycje na negacji transcedentalnego wymiaru rozwoju, maj¹c pewnoœæ, e maj¹ go w ca³oœci do swej dyspozycji. Ta fa³szywa pewnoœæ zamienia siê w s³aboœæ, poniewa poci¹ga za sob¹ podporz¹dkowanie sobie cz³owieka sprowadzonego do œrodka prowadz¹cego do rozwoju, natomiast pokora przyjmuj¹cego powo³anie przybiera postaæ prawdziwej autonomii, poniewa czyni osobê woln¹. Pawe³ VI nie ma w¹tpliwoœci, e przeszkody i uwarunkowania hamuj¹ rozwój, ale jest równie pewny, e «ka dy, niezale nie od si³ maj¹cych na niego wp³yw, pozostaje g³ównym sprawc¹ swojego sukcesu lub niepowodzenia».[39] Wolnoœæ ta odnosi siê do stoj¹cego przed nami rozwoju, ale jednoczeœnie dotyczy ró nych sytuacji zacofania, które nie s¹ wynikiem przypadku lub koniecznoœci historycznej, lecz zale ne s¹ od ludzkiej odpowiedzialnoœci. I dlatego «narody g³oduj¹ce podnosz¹ dziœ w sposób dramatyczny g³os w stronê narodów op³ywaj¹cych w bogactwa».[40] Równie to jest powo³anie, apel do wspólnego podjêcia odpowiedzialnoœci, skierowany przez ludzi wolnych do ludzi wolnych. Pawe³ VI mia³ yw¹ œwiadomoœæ wa nej roli struktur ekonomicznych oraz instytucji, ale równie mia³ jasn¹ œwiadomoœæ ich natury jako narzêdzi ludzkiej wolnoœci. Jedynie wolny rozwój mo e byæ integralnie ludzki; jedynie w œrodowisku odpowiedzialnej wolnoœci mo e on wzrastaæ w odpowiedni sposób. 18. Oprócz postulowania wolnoœci, integralny rozwój ludzki domaga siê tak e, aby szanowano jego prawdê. Powo³anie do postêpu sk³ania ludzi do tego, «aby wiêcej dzia³aæ, umieæ i posiadaæ, a przez to wiêcej byæ».[41] Ale oto problem: co znaczy «byæ wiêcej»? Pawe³ VI odpowiada na to pytanie, wskazuj¹c na istotn¹ cechê «prawdziwego rozwoju»: «powinien on byæ integralny, to znaczy winien przyczyniaæ siê do rozwoju ka dego cz³owieka i ca³ego cz³owieka».[42] We wspó³zawodnictwie ró nych wizji cz³owieka, proponowanych dzisiejszemu spo³eczeñstwu jeszcze bardziej ni w czasach Paw³a VI, szczególnym rysem wizji chrzeœcijañskiej jest potwierdzenie i uzasadnienie bezwarunkowej wartoœci osoby ludzkiej oraz sensu jej wzrastania. Chrzeœcijañskie powo³anie do rozwoju pomaga w staraniach o promocjê wszystkich ludzi i ca³ego cz³owieka. Pisze Pawe³ VI: «Dla nas liczy siê cz³owiek, ka dy cz³owiek, ka da grupa ludzi i wreszcie ca³a ludzkoœæ».[43] Wiara chrzeœcijañska zajmuje siê rozwojem nie licz¹c na przywileje lub stanowiska w³adzy, ani nawet na zas³ugi chrzeœcijan, które by³y i równie dzisiaj s¹ obok naturalnych ograniczeñ,[44] ale jedynie licz¹c a Chrystusa, do którego znajduje odniesienie ka de prawdziwe powo- ³anie do integralnego rozwoju ludzkiego. Ewangelia jest fundamentalnym elementem rozwoju, Nowy Przegl¹d Wszechpolski 13

14 DZIEDZICTWO TESTAMENTOWE JANA PAW A II poniewa w niej Chrystus, «w objawieniu tajemnicy Ojca i Jego mi³oœci objawia w pe³ni cz³owieka samemu cz³owiekowi».[45] Koœció³ pouczany przez swego Pana bada znaki czasu, interpretuje je i ofiaruje œwiatu «to, co jemu jednemu jest w³aœciwe, a mianowicie: uniwersalne spojrzenie na cz³owieka i na ca³¹ ludzkoœæ».[46] W³aœnie dlatego, e Bóg wypowiada wobec cz³owieka najwiêksze «tak»,[47] cz³owiek powinien otworzyæ siê na powo³anie Bo e, by realizowaæ swój rozwój. Prawda rozwoju tkwi w jego integralnoœci: jeœli nie ogarnia ca³ego cz³owieka i ka dego cz³owieka, rozwój nie jest prawdziwym rozwojem. Oto centralne przes³anie Populorum progressio aktualne dzisiaj i zawsze. Integralny rozwój ludzki na p³aszczyÿnie naturalnej, odpowiedÿ na powo³anie Boga Stwórcy[48] domaga siê w³asnej realizacji w «transcendentalnym humanizmie, który udziela [cz³owiekowi] najwiêkszej pe³ni ycia; taki jest najwy szy cel osobistego rozwoju».[49] Tak wiêc powo³anie chrzeœcijañskie do takiego rozwoju dotyczy zarówno wymiaru przyrodzonego, jak i nadprzyrodzonego; z tego powodu, «kiedy Bóg zostaje zepchniêty na dalszy plan, nasza zdolnoœæ rozeznania naturalnego porz¹dku, celu i dobra zaczyna s³abn¹æ».[50] 19. I wreszcie wizja rozwoju jako powo³ania zak³ada w nim centralny charakter mi³oœci. Pawe³ VI w Encyklice Populorum progressio zauwa a³, e przyczyny zacofania w rozwoju nie s¹ w pierwszym rzêdzie o charakterze materialnym. Zachêca³ do poszukiwania ich w innych wymiarach cz³owieka. W pierwszym rzêdzie w woli, która czêsto zaniedbuje obowi¹zki solidarnoœci. Po drugie w myœli, która nie zawsze potrafi dobrze ukierunkowaæ pragnienie. Dlatego w d¹ eniu do rozwoju potrzebni s¹ «ludzie zdolni do wnikliwej refleksji, poszukuj¹cy nowego humanizmu, dziêki któremu cz³owiek wspó³czesny móg³by odnaleÿæ samych siebie»[51]. Ale to nie wszystko. Zacofanie w rozwoju ma jeszcze wa niejsz¹ przyczynê ni braki w myœleniu: to «brak braterstwa miêdzy ludÿmi i miêdzy narodami».[52] Czy ludzie o w³asnych si³ach mog¹ osi¹gn¹æ to braterstwo? Spo³eczeñstwo coraz bardziej zglobalizowane zbli a nas, ale nie czyni nas braæmi. Rozum sam z siebie potrafi poj¹æ równoœæ miêdzy ludÿmi i ustanowiæ obywatelskie wspó³ ycie miêdzy nimi, ale nie jest zdolny ustanowiæ braterstwa. Ma ono pocz¹tek w transcendentnym powo³aniu Boga Ojca, który jako pierwszy nas umi³owa³, ucz¹c nas przez swego Syna, czym jest mi³oœæ braterska. Pawe³ VI, przedstawiaj¹c ró ne poziomy procesu rozwoju cz³owieka, po podkreœleniu wiary stawia³ na szczycie «jednoœæ wszystkich w mi³oœci Chrystusa, który nas wzywa, abyœmy jako synowie uczestniczyli w yciu Boga ywego, Ojca wszystkich ludzi».[53] 20. Powy sze perspektywy, ukazane przez Populorum progressio, pozostaj¹ fundamentalnymi, aby daæ szersze spojrzenie i ukierunkowanie naszemu zaanga owaniu na rzecz rozwoju narodów. Nastêpnie Populorum progressio podkreœla wielokrotnie piln¹ potrzebê reform[54] i wzywa, aby w obliczu powa nych problemów niesprawiedliwoœci w rozwoju narodów dzia³aæ odwa nie i bezzw³ocznie. Ta pilnoœæ wyp³ywa równie z mi³oœci w prawdzie. To mi³oœæ Chrystusa przynagla nas: «caritas Christi urget nos» (2 Kor 5, 14). Przynaglenie wpisane jest nie tylko w rzeczy, nie wynika tylko z przyœpieszenia wydarzeñ i problemów, ale tak e z samej stawki w grze: realizacji autentycznego braterstwa. Znaczenie tego celu wymaga z naszej strony otwarcia, aby zrozumieæ go do g³êbi, i konkretnego zmobilizowania siê «sercem», by ukierunkowaæ aktualne procesy ekonomiczne i spo³eczne do uzyskania rezultatów w pe³ni ludzkich. Ci¹g dalszy w nastêpnym numerze 14 Nowy Przegl¹d Wszechpolski

15 TEMAT MIESI CA Andrzej J. Horodecki WOBEC DESTRUKCJI CZ OWIECZEÑSTWA Wprowadzenie Istnieje od zawsze, a narasta w czasach tzw. postêpu i rozwoju, problem, którego rozpoznanie wymaga oparcia siê o naukê Feliksa Konecznego o cywilizacjach, a zw³aszcza, o zawarte w niej rozró nienie cywilizacji personalistycznych i gromadnoœciowych. Religia rzymsko-katolicka, której istota sprowadza siê do relacji cz³owieka z Bogiem, wprost albo poœrednio poprzez drugiego cz³owieka, potrzebuje wiedzy o relacji cz³owiek - cz³owiek. Problem otwiera zbrodnia Kaina, a kontynuuje list rozwodowy Moj esza, a wiêc to ma³ eñstwo powinno byæ terenem sprawdzania siê relacji cz³owiek - cz³owiek, tak w p³aszczyÿnie pokolenia, jak i miêdzypokoleniowej. Czasy nowo ytne odœwie y³y tu stary aspekt: relacjê cz³owiek - gromada, w której to relacji cz³owiek ginie, albo przystaje do gromady, jest to zatem erozja cywilizacji personalistycznej. Wielu osobom - sk¹din¹d zacnym - wydaje siê, e je eli w polityce, tak jak w grze w bryd a, pójdzie karta, to naród (spo³eczeñstwo?) odegra siê i nastan¹ lata t³ustego materializmu. Jednak idea materialistyczna by³a w czasach nowo ytnych zawsze ubierana w szatê postêpu, zaœ tradycyjny patriotyzm polski, przedstawiany jako Ÿród³o zacofania, które rzekomo sparali owa³o obronê przed rozbiorami. Dla utrwalenia tego k³amliwego schematu Centralne Si³y Polityczne zastawi³y pu³apkê w Konstytucji 3 Maja, umieszczaj¹c w tym dokumencie kluczowe zdanie: wszystko i wszêdzie wiêkszoœci¹ g³osów decydowane byæ powinno. Na szczêœcie garnitur sprawy polskiej prezentowa³o, powsta³e za spraw¹ Romana Dmowskiego, Stronnictwo Demokratyczno - Narodowe, natomiast pozosta³e licz¹ce siê stronnictwa nosi³y, swojsko dziœ brzmi¹ce, nazwy: Polityki Realnej, Partii Postêpu i Zjednoczenie Postêpowe. Istota odbudowy Polski sprowadza siê do odbudowy pañstwa cywilizacji ³aciñskiej, ale wraz z up³ywem wieków pojawi³ siê nowy czynnik, pilotowany przez CSP jako karta atutowa w walce z Koœcio³em Rzymsko-Katolickim o dusze ludzkie. Jest nim transformacja œrodowiska ycia ze stanu pierwotnego do tzw. stanu zagospodarowanego. W latach 70-tych XX w. CSP rzuci³y has³o co nauka zepsu³a, to nauka mo e naprawiæ, id¹ce w sukurs ekologom. Obecnie has³o to przybiera konkretn¹ postaæ zasady tzw. zrównowa onego rozwoju albo kompensacji przyrodniczej, czyli co wydrzemy przyrodzie tu, to oddamy tam. Jednak- e adna z tych postaci nie ma ostatecznego uzasadnienia. Do Soboru Watykañskiego II Koœció³ naucza³ o harmonii stworzenia, czyli poœrednio wskazywa³, e œwiat stworzony podlega wymogom teorii grup. Do pewnego momentu cz³owiek mo e ingerowaæ w przyrodê, która na zasadzie elementów koniecznych grupy, sama siê regeneruje, gdy jednak ingerencja ta naruszy elementy konieczne, przyroda w okreœlonych wspó³rzêdnych ju siê nie zregeneruje, Gdy dojdzie zatem do œmierci ostatniego biotopu, organizmy go tworz¹ce znikaj¹ definitywnie (nieodwracalnie) ze œrodowiska. CSP rozumiej¹ ten problem i generuj¹ takie, a nie inne procesy spo³eczne, bo dziêki nim, po³echtana duma ludzka ³atwo aprobuje elementy syntetyczne, tak e podlegaj¹ce w ograniczonej skali teorii grup, ale nie wchodz¹ce ju w supergrupê œwiata stworzonego. Powstaj¹ zatem ogniska zapalne na granicy syntetycznego, stworzonego przez cz³owieka organizmu bez Boga, z obszarami stworzonymi przez Boga. Mo na, wychowuj¹c cz³owieka od dziecka w warunkach wspó³czesnego globalizmu, wmówiæ mu quasiharmoniê dzie³a ludzkiego Oto atmosfera wyœcigu szczurów w wielkim mieœcie. Potrzebny jest coraz lepszy samochód i miejsce, do którego mo na wyjechaæ na wakacje. Potrzebne s¹ autostrady, windy w wie owcach, komórkotelefony, telewizja z byle jakim programem, ale wype³niaj¹ca czas wolny. Potrzebna jest tajemnica danych osobowych, aby zapewniæ demokracji anonimowoœæ. Potrzebny jest kibic sportowy i œcie ki zdrowia, ale na koñcu tego quasisystemu pojawia siê pytanie - gdzie jest miejsce dla cz³owieczeñstwa? Czy nie jest tak, e obecni m³odzi ludzie sukcesu zobacz¹ w pewnej chwili na swej drodze cz³owieka, który powie im: doœæ, zróbcie miejsce innym, bo z tego maj¹tku wasi nastêpcy wycisn¹ wiêcej pieniêdzy. Od³ó cie sobie nieco grosza na eutanazjê... Przenosz¹c rzecz na p³aszczyznê spo³ecznopolityczn¹ jawi siê ostrze enie, e adne manipulacje polityczne, nie mog¹ uzdrowiæ Polski, nawet jeœli politycy bêd¹ powo³ywaæ siê na preambu³ê Konstytucji 3 Maja, w domyœle, ze wzglêdu na cytowany wy ej jej zapis. Nowy Przegl¹d Wszechpolski 15

16 TEMAT MIESI CA Rozdarte cz³owieczeñstwo Dramat cz³owieka, stworzonego na obraz i podobieñstwo Bo e, to dobrowolne uznanie tego podobieñstwa za najwy szy, mo liwy logicznie dar, który nale y ofiarowaæ Bogu, aby byæ godnym trwania przy Nim na wieki. Konsekwencje takiego cz³owieczeñstwa s¹ zawsze diametralnie ró ne. Têsknota za Bogiem, wszczepiona w duszê ludzk¹ objawia siê przede wszystkim w d¹ eniu do ycia wspólnotowego, uporz¹dkowanego wokó³ rodziny, dzie³a stworzenia (krajobraz, klimat), tradycji, jêzyka, religii. Grzech pierworodny spowodowa³ ró ne skutki. Najtragiczniejszy, to bunt wprost przeciw Bogu, czasami usprawiedliwiany poszukiwaniem Boga. NajgroŸniejszy, to stale ponawiane siêganie po wiadomoœci z drzewa dobrego i z³ego i negowanie przy tym wyroku Bo ego, a w szczególnoœci pracy w pocie czo³a. Jest to równowa ne d¹ eniu do zbudowania œwiata od podstaw, na gruzach œwiata stworzonego, w warunkach dziwnego zamêtu. Ksiêga Rodzaju jest bowiem wci¹ podminowana przez rzekom¹ teoriê ewolucji, co podwa a zaufanie do nauki jako takiej; proces poznawczy krocz¹cy poprzez za³o enia, tezê, dowód zosta³ skrócony do jednego etapu wiary naukowej. Zarazem rzymski katolicyzm podtrzymuje nadal pogl¹d, jakoby z Ksiêgi Rodzaju wyp³ywa³ obowi¹zek czynienia sobie Ziemi poddan¹ przez cz³owieka - w domyœle - niezdolnego do kontynuowania harmonii stworzenia przez Boga. Tymczasem rzeczywistoœæ i wp³ywaj¹cy z niej obowi¹zek moralny jest w pe³ni zgodny z Ksiêg¹ Rodzaju. Po pierwsze, Bóg w swoim mi³osierdziu postanowi³, e praca w pocie czo³a nie jest przekleñstwem ale warunkiem zdrowia i d³ugiego ycia, mimo nieuchronnej œmierci, po drugie praca ta powinna byæ ofiarowana w akcie mi³oœci bliÿniego s³abszym i potrzebuj¹cym, jako zadoœæuczynienie za grzech pierworodny. Ci, dla których nie wystarczy tego zadoœæuczynienia, w chwili potrzeby zawsze mog¹ swoje cierpienia ofiarowaæ Bogu, jako zadoœæuczynienie za grzechy swoje lub cudze. Walka z bezpoœrednimi skutkami grzechu pierworodnego, jak i z jego kontynuacj¹, to dwie przes³anki ycia ludzkiego na ziemi, które mo na odczytaæ z analizy Ksiêgi Rodzaju, i które potwierdzaj¹ Objawienie Bo e w postaci relacji: Bóg w Trójcy Œwiêtej Jedyny - cz³owiek jako osoba, stworzona na obraz i podobieñstwo Bo e. Ma³ eñstwo i wspólnota ludzka Rozumienie ma³ eñstwa jest warunkiem rozumienia przykazania mi³oœci bliÿniego, zawsze stworzonego na obraz i podobieñstwo Bo e. Ma³ eñstwo odczytane wed³ug zamys³u Bo ego, jest drogowskazem i regulatorem ka dej relacji miêdzyludzkiej, a tak e relacji cz³owiek-spo³eczeñstwo. D¹ enie do ma³ eñstwa jest podœwiadomie zdominowane przez psychofizyczn¹ naturê cz³owieka, rozszczepion¹ w zamyœle Bo ym na mêsk¹ i kobiec¹. Wywo³uje to napiêcie psychofizyczne, które jest g³ówn¹ si³¹ napêdow¹ ycia doczesnego. Cz³owiek, programowo eliminuj¹cy pracê w pocie czo³a, najpierw z ycia osobistego, a nastêpnie spo³ecznego, skazuje siebie i innych, prêdzej czy póÿniej, na zag³adê. Trzeba jednak dok³adnie rozumieæ pojêcie pracy w pocie czo³a. W sensie dos³ownym jest ona potrzebna ka demu bez wyj¹tku cz³owiekowi dla zachowania zdrowia jego organizmu. Nie mo e jej zast¹piæ aden sport, tak jak to promuj¹ CSP, poniewa praca ta musi mieæ nadprzyrodzony sens walki ze skutkami grzechu pierworodnego, pog³êbiaj¹cy i udoskonalaj¹cy ycie duchowe cz³owieka. Wynika st¹d, e praca w pocie czo³a winna stanowiæ zharmonizowany wysi³ek fizyczny i umys³owy dostosowany do wieku oraz do indywidualnego stanu danej osoby. Maj¹c taki punkt wyjœcia, mo emy dopiero pytaæ siê o Ÿród³ow¹ relacjê miêdzy mê em i on¹, ojcem i matk¹, rodzicami i dzieæmi wreszcie miêdzy rodzeñstwem. Papie Benedykt XVI wybieraj¹c swoje imiê, wskaza³ na ponadczasowe znaczenie regu³y œw. Benedykta Ora et labora. M¹ i ona Relacje miêdzy ma³ onkami jako osobami zaczynaj¹ siê w Ksiêdze Rodzaju, po czym przez ca³e wieki historii, s¹ to relacje miêdzy mê czyzn¹ a kobiet¹, jako dodatkiem do mê czyzny, a czêsto tak e relacje homoseksualne i paraseksualne. Ten stan rzeczy prze³ama³ dopiero staro ytny Rzym, stanowi¹c monogamiczne ma³ eñstwo fundamentem pañstwa. Do dziœ nie wiemy, jak dosz³o do powstania pierwszej w dziejach cywilizacji personalistycznej, to znaczy takiej, e mê czyzna i kobieta s¹ traktowani przez prawo jako osoby. Jednoczeœnie Objawienie Chrystusa Pana przynosi prze³om religijny: wobec Boga wszyscy - bez wzglêdu na p³eæ - jesteœmy równoprawnymi osobami. Powo³anie œw. Paw³a Aposto³a mia³o na celu rozszerzenie Koœcio³a na wszystkie narody, a poprzez cywilizacjê rzymsk¹, utrwalenie na zawsze osoby ludzkiej jako podmiotu zbawienia. Ten drugi cel potrzebuje, powiedzielibyœmy, oddolnie postrzegania siê wzajemnie mê czyzny i kobiety, jako osób, stworzonych na obraz i podobieñstwo Bo e, a wiêc zas³uguj¹cy na to, aby siê w tym podobieñstwie wzajemnie umacniaæ. Je eli mê czyzna postanawia zwi¹zaæ siê z wybran¹ kobiet¹ wêz³em ma³ eñskim, to bierze na siebie odpowiedzialnoœæ za ma³ eñstwo, poniewa kobieta zosta³a tak stworzona, e znajduje swoje 16 Nowy Przegl¹d Wszechpolski

17 TEMAT MIESI CA osobowe spe³nienie jako bezinteresowna dawczyni ycia z mi³oœci. Jednak e nie przestaje wówczas ani ona (ani jej m¹ ) byæ podmiotem zbawienia jako osoba. Wzorem kobiety jako osoby jest i pozostanie do koñca dziejów Najœwiêtsza Maryja Panna. Wzajemne uœwiêcanie siê ma³ onków polega na realistycznym podejœciu jednej osoby do drugiej w taki sposób, aby osoba inicjuj¹ca jak¹œ yciow¹ relacjê, stara³a siê zapomnieæ o swoich prawach, a pamiêtaæ tylko o tym, aby jak najmocniej, najwyraziœciej ukazywaæ siê drugiej osobie jako obraz i podobieñstwo Boga. Tym samym, jedynym kryterium, wi¹ ¹cym po równi obie osoby jest Prawo Naturalne i Prawo Objawione. W praktyce dojrzewania relacji miêdzy ma³ onkami - osobami, oznacza to, e zawsze powinien staæ miêdzy nimi Chrystus Pan. Je eli zatem ma³ onkowie stan¹ siê rodzicami, wówczas staj¹ siê œwiadkami relacji cz³owiek - cz³owiek dla dzieci, a nastêpnie dla ka dej relacji miêdzyludzkiej w spo³eczeñstwie. Tak oddolnie rodzi siê cywilizacja personalistyczna, a Koœció³ b³ogos³awi ma³ eñstwo. Wykolejanie i destrukcja Takie powo³anie ma³ eñstwa wydaje siê dziœ ma³o realne z uwagi na odci¹ganie ca³ych rzesz ludzkich z drogi Prawa Naturalnego, a tak e na odbieranie autorytetu Urzêdowi Nauczycielskiemu Koœcio- ³a. Ksiêga Rodzaju ostrzega:...jahwe Bóg dal cz³owiekowi taki rozkaz: <Z wszelkiego drzewa tego ogrodu mo esz spo ywaæ wed³ug upodobania; ale z drzewa poznania dobra i z³a nie wolno ci jeœæ, bo gdy z niego spo yjesz, niechybnie umrzesz> (Rdz.2,16-17). Zauwa my, e Bóg daje rozkaz cz³owiekowi, a wiêc mê czyÿnie i kobiecie, aby nie spo ywali owoców z drzewa poznania dobra i z³a. Pokusa wê a jest demagogiczna, wrêcz z³oœliwie podstêpna, gdy zwraca siê do niewiasty: <Czy to prawda, ze Bóg powiedzia³: Nie jedzcie owoców ze wszystkich drzew tego ogrodu?>. Niewiasta odpowiedzia³a wê owi: <Owoce z drzew tego ogrodu mo emy jeœæ, tylko o owocach z drzewa, które roœnie w œrodku ogrodu, Bóg powiedzia³: Nie wolno wam jeœæ z niego a nawet go dotykaæ, abyœcie nie pomarli. Wtedy rzek³ w¹ do niewiasty: <Na pewno nie umrzecie! Ale wie Bóg, e gdy spo yjecie owoc z tego drzewa otworz¹ siê wam oczy, i tak jak Bóg bêdziecie znali dobro i z³o> (Rdz.3,1-5). W tym tak dobitnym opisie drogi ku grzechowi pierworodnemu, zwraca uwagê ukryta przez szatana podwójna istota pokusy. Obok destrukcji, wywo- ³anej przez z³o, cz³owiek ma udÿwign¹æ jeszcze ciê- ar dobra, które jest ciê arem dlatego, e si³y ludzkie s¹ znikome wobec nieskoñczonoœci dobra. Gdy Encyklopedyœci budowali gmach wiedzy w formie hase³ encyklopedycznych, nie widziano w tym jeszcze zagro enia. WyobraŸmy sobie na chwilê, e nasze oczy odbieraj¹ ca³e widmo elektromagnetyczne. Có to za straszne obci¹ enie by³oby dla naszego mózgu, który w obronie swojej mo e siê tylko zablokowaæ! A có dopiero mówiæ o obrazie z³a, które jest do koñca samym chaosem, pozbawiaj¹cym nasz mózg jakichkolwiek szans na jego interpretacjê. Z³o jako si³a destrukcji Koœció³ ostrzega przed wnikaniem w istotê z³a, sam bowiem Chrystus Pan odrzuca jakikolwiek dialog z szatanem, poza ca³kowitym odrzuceniem jego pokus. Dlatego cz³owiek powinien zdawaæ sobie sprawê tylko z istnienia destrukcji. Gdy na prze³omie XIX i XX wieku zbli yliœmy siê do poznania atomowej budowy œwiata stworzonego, okaza³o siê, e budowa ta posiada zawsze okreœlon¹ strukturê, która mo e byæ czêœciowo lub ca³kowicie zniszczona. To zniszczenie polega na stopniowej utracie symetrii struktury, a do stanu chaosu. Pomiêdzy kolejnymi stanami symetrii s¹ liczne, poœrednie stany struktury, które mog¹ trwaæ, podnieœæ swoj¹ symetriê do stanu wy szego, albo opuœciæ j¹ do stanu ni szego Zatem pomiêdzy kolejnymi stanami symetrii cz³owiek ma swobodê dzia³ania. Dopiero zniszczenie charakterystycznego, tworz¹cego elementu symetrii powoduje zniszczenie stanu wy szego. Elementom symetrii odpowiadaj¹ zawsze okreœlone operacje symetrii, które zachowuj¹ to samoœæ zbioru elementów lub j¹ niszcz¹. Stopieñ komplikacji zbioru operacji symetrii roœnie wraz z liczb¹ elementów zbioru, nazywanego grup¹. Bóg da³ cz³owiekowi wolnoœæ w granicach, zachowuj¹cych zbiór elementów œwiata stworzonego, a zakaza³ niszczenia tych zbiorów zawsze, a wiêc i wtedy, gdy cz³owiek w ob³êdzie pychy usi³uje tworzyæ ca³e nowe zbiory elementów swojego wyimaginowanego, apriorycznego œwiata. Teoria grup stanowi bodaj najbardziej uniwersaln¹ teoriê zbiorów. Skoro materialny œwiat stworzony jest ró ny od chaosu, zatem zwiera w sobie wbudowan¹ informacjê. Powinien zatem sk³adaæ siê z ró nych zbiorów które musz¹ spe³niaæ dwa warunki: (i) byæ nieprzypadkowe ze wzglêdu na relacje miêdzy sob¹ oraz (ii) spe³niaæ elastyczne kryterium to samoœci. Stan dynamiczny œwiata materialnego powoduje istnienie swoistego, uogólnionego tarcia, a zatem czêœæ elementów zbiorów ulega wci¹ niszczeniu a nastêpnie odtwarzaniu. Nieprzypadkowoœæ zbiorów oraz ich restytucja wymaga zatem, aby zbiory te by³y grupami, które zawieraj¹ to samoœciowe elementy konieczne, oraz Nowy Przegl¹d Wszechpolski 17

18 TEMAT MIESI CA pozosta³e elementy niekonieczne. Zbiór, bêd¹cy grup¹, zawiera w sobie maksimum informacji. W stochastycznych warunkach stacjonarnych, bez udzia³u cz³owieka, tarcie nie mo e zniszczyæ elementów koniecznych, a zatem nie mo e zniszczyæ informacji, zawartej w zbiorze bêd¹cym grup¹. Poniewa elementy niekonieczne, samoistnie odtwarzaj¹ siê przy udziale pozosta³ych elementów grupy, model grupowej budowy œwiata stworzonego mo e wyjaœniæ wiele w¹tpliwoœci, które towarzysz¹ planowanej przez zbuntowanego cz³owieka wymianie zbiorów tego œwiata na zbiory syntetyczne, bêd¹ce tworem myœli apriorycznej. Naczelny wniosek z tego modelu jaki otrzymujemy, polega na tym, e syntetyczne zbiory nie s¹ podgrupami najwy szej grupy ca³ego stworzenia, a zatem musi pojawiæ siê chaos na granicach zbiorów syntetycznych i stworzonych przez Pana Boga. Teoria perkolacji, obs³uguj¹ca styk chaosu i informacji, pozwala przewidzieæ istnienie punktu krytycznego, w którym organizm umiera i to segmentami, poniewa tworz¹ce go podzbiory, bêd¹ce podgrupami (grupami ni szego rzêdu) s¹ wzajemnie w znacznym stopniu zale ne. W³aœciwoœæ ta zosta³a wykorzystana do budowy uk³adów scalonych o wysokiej niezawodnoœci, umo liwiaj¹ce konstruowanie i miniaturyzacjê elektroniki coraz to wy szych generacji. Ilustracje yciowe Czytelnikowi, któremu powy sze rozwa ania wydadz¹ siê w¹tpliwe albo wydumane, albo wreszcie bez perspektyw dla dnia dzisiejszego, proponujê przestudiowanie ksi¹ ki prof. Davida Servana- Schreibera Antyrak. Jest to odwa na ksi¹ ka z pogranicza autobiografii, medycyny molekularnej, teorii przetwarzania ywnoœci i naukowej walki z rakiem, przez cz³owieka, który w szczycie kariery sam zachorowa³ na raka mózgu. Nie podda³ siê i wyda³ frontaln¹ wojnê czynnikom rakotwórczym, nie tylko w œrodowisku, ale i w sferze psychicznej. Ka dy rozdzia³ zaopatrzony jest w profesjonaln¹ literaturê przedmiotu. Od strony duchowej dzie³o Servana- Schreibera mo e stanowiæ przyczynek do podejœcia do reewangelizacji Europy, poniewa w dziedzinie ycia moralnego wykazuje znieczulenie lub obojêtnoœæ na sprawy wiernoœci ma³ eñskiej, czy w pewnym sensie tak e rodzicielskiej, nie widzi te ca³ego dramatu homoseksualizmu, a generalnie jest bezradny wobec transcendencji. Servan-Schreiber stwierdzi³, e w krajach Zachodu wyst¹pi³ od 1940r. epidemiczny wzrost zachorowañ na nowotwory piersi. II wojna œwiatowa bazowa³a ju na ywnoœci konserwowej, która z kolei dziêki tzw. zimnej wojnie, opanowa³a ca³y œwiat. Oprócz tego wojna ta wywo³a³a wzrost napiêcia psychicznego we wszystkich dziedzinach ycia, zw³aszcza ycie w warunkach wiejskich zosta³o zdeprecjonowane, jako wyraz rzekomego zacofania. Liczne osi¹gniêcia medycyny, które mog³yby zahamowaæ epidemiê raka s¹ pozbawione realnego wsparcia w spo³eczeñstwie, które jest zamkniêtym spo³eczeñstwem ludzi m³odych, zdrowych i bogatych. Wœród tych osi¹gniêæ bardzo wa ne jest odkrycie roli angiogenezy w stymulowaniu wzrostu nowotworu. Okaza³o siê, e zahamowanie dop³ywu krwi do guza parali uje jego rozwój. Dr Richard Beliveau odkry³, e szereg owoców, jak maliny, truskawki, wiœnie, jagody, zawieraj¹ zwi¹zki, takie jak kwas elagowy, D-glukarowy, antocjanidynê, proantocjanidynê, hamuj¹ce angiogenezê b¹dÿ inicjuj¹ce apoptozê (samounicestwienie) komórek rakowych. Servan-Schreiber tak opisuje losy tego odkrycia: Richard Beliveau zdawa³ sobie sprawê z wagi tego odkrycia. Gdyby dotyczy³o ono zwi¹zku farmaceutycznego, faks w laboratorium pracowa³by przez ca³y dzieñ, granty zaœ nap³ywa³by szerokim strumieniem. Tym bardziej, e w tym przypadku nie istnia³o ryzyko, e w toku dalszych eksperymentów moleku³a oka e siê zbyt truj¹ca, by mo na j¹ by³o zastosowaæ w terapii ludzi - wszak istoty cz³ekokszta³tne spo ywaj¹ maliny od czasów prehistorycznych. Beliveau nie wiedzia³ jednak, do kogo ma siê zwróciæ. Nie sposób opatentowaæ malin, nie móg³ wiec zadzwoniæ do kogoœ, kto podzieli jego entuzjazm i zadeklaruje ogromn¹ kwotê na badania. Na tym tle nabiera niezwyk³ej wagi opinia Autora nt. ska enia ywnoœci: Zdolnoœæ produktów spo ywczych do eliminowania kancerogenów ma szczególne znaczenie. Dziêki temu, jeœli nawet pewne produkowane przemys³owo owoce i jarzyny s¹ zanieczyszczone pestycydami, pozytywne oddzia- ³ywanie zwi¹zków antyrakowych przewa a nad negatywnymi skutkami obecnoœci kancerogenów. Jak ujmuje to doktor Colin Campbell z Uniwersytetu Cornell, jeœli idzie o ywnoœæ, <za ka dym razem przebija ona zanieczyszczenia>. Opinia ta potwierdza odpornoœæ na destrukcjê grup œwiata stworzonego przez Stwórcê. Istotnie, s¹ one zawsze podgrupami ca³ego stworzenia i jak d³ugo ono trwa, grupy syntetyczne, stworzone przez cz³owieka nie s¹ w stanie doprowadziæ do lawinowej destrukcji ca³ego stworzenia. Nie jest prawd¹ e tzw. medycyna naturalna jest uzupe³nieniem medycyny naukowej. Jest dok³adnie na odwrót, to medycyna naukowa jest uzupe³nieniem medycyny naturalnej. Wskutek ska enia przez grzech pierworodny, choroby i œmieræ wdar³y siê do dzie³a Stwórcy, ale w wielu przypadkach pozosta³a prawid³owoœæ teoriogrupowa, poszczególne choroby maj¹ swój lek 18 Nowy Przegl¹d Wszechpolski

19 TEMAT MIESI CA swoisty (choroba element dany, lek swoisty element odwrotny) w postaci konkretnych œrodków roœlinnych. Wie o tym naukowa farmacja; dla przyk³adu wyci¹gi z kory (kwiatu, nasion) kasztanowca, które s¹ lekiem swoistym dla chorób uk³adu krwionoœnego ylnego, znajduj¹ siê na rynku, jako pozornie ró ne leki ró nych firm Optymizm powy szych akapitów jest niestety zagro ony; Servan-Schreiber skoncentrowa³ siê na pestycydach, podczas gdy niemal równolegle wprowadzane s¹ roœliny i zwierzêta genetycznie modyfikowane (genetically modified organisms). Nie sposób przewidzieæ, jak odpowie œwiat stworzony na a priori konstruowane grupy organizmów GMO. Podsumowanie Prof. Servan-Schreiber mo e byæ symbolem cz³owieczeñstwa, wykorzenionego ju czêœciowo z Prawa Naturalnego. Pod wp³ywem w³asnej choroby wci¹ pyta siê w podtekœcie o rozró nienie miêdzy dobrem i z³em dla siebie i dla innych Jest przy tym niezwykle uczciwy, chocia nie mo e zdobyæ siê na uogólnienie prezentowanych faktów, mo e dlatego, e osobiœcie nie potrafi wyprowadziæ zasad etycznych z Prawa Naturalnego. Mimo to nie dorabia w³asnej teorii do tragicznej sytuacji œrodowiskowej (w tym i psychicznej) wspó³czesnego cz³owieka. Nie waha siê demaskowaæ cynizmu architektów globalizmu ywnoœciowego. Kiedy doktor Cynthia Curl z Uniwersytetu Stanu Waszyngton wykaza³a, e poziom pestycydów w organizmach dzieci na diecie zwyczajnej, karmionych ywnoœci¹ z supermarketów przekracza czterokrotnie oficjalny poziom bezpieczeñstwa, reakcje by³y typowe: Doktor David Klurfeld ceniony specjalista od ywnoœci z Uniwersytetu Stanowego Wayne w Detroit stwierdzi³, e nie ma jasnoœci co do tego, jaki wp³yw wywieraj¹ owe pestycydy na organizm ludzki. < Nie mówiê, e nie istnieje zagro enie dla zdrowia. Musimy jednak zachowaæ realizm i nie wywo³ywaæ paniki z powodu wyników tych badañ. Pozna³em je i nie zamierzam zmieniaæ zwyczajów ywieniowych panuj¹cych w mojej rodzinie>. S¹ tak e, chocia w mniejszoœci, uczciwi badacze. John Wargo z Wydzia³u Badañ Œrodowiska na Uniwersytecie Yale powiedzia³ o badaniach doktor Curl: Te badania potwierdzaj¹ znaczenie diety... i pokazuj¹, e zdrowa ywnoœæ pozwala ograniczyæ kontakt dziecka z zanieczyszczeniami. Przemys³owcy mówi¹ <poka cie nam cia³a ofiar>. Nie chcê, eby uprawiali ten hazard kosztem moich pociech. Servan-Schreiber pokazuje - jakby mimo woli - potêgê globalizmu ywnoœciowego, podtrzymywanego i promowanego przez CSP. Pokazuje tak e e stres jest nawozem dla guzów nowotworowych, utajonych lub ju istniej¹cych i pisze dalej o potrzebie d¹ enia do emocjonalnej równowagi i zaspokojenia potrzeby wysi³ku fizycznego. CSP, dok³adnie przeciwnie, prowadzi systemowe dzia³ania zmierzaj¹ce do zlikwidowania sensu ycia ludnoœci rolniczej. Jakby tego by³o ma³o, kolejni pos³owie PiS-u (!) d¹ ¹ do likwidacji Polskiego Zwi¹zku Dzia³kowców, zrzeszaj¹cego wraz z rodzinami ok. 5 milionów Polaków. Docelowo, cz³owiek ma yæ w wielkich aglomeracjach, konsumowaæ ywnoœæ przemys³ow¹ (lawinowy wzrost kwasów omega-6 w porównaniu z omega-3 u krów i kurczaków, karmionych ywnoœci¹ œmieciow¹, powoduje epidemie oty³oœci i raka piersi). Ma tak e konsumowaæ kulturê telewizyjno-internetow¹ oraz wyrzec siê prób wartoœciowania miêdzy dobrem i z³em. G³ównym has³em CSP jest wolnoœæ bez ograniczeñ, co w praktyce jest zawsze wolnoœci¹ silniejszego, a wiêc im cz³owiek jest s³abszy, tym musi pracowaæ na wy szych obrotach. Relatywnie wy sze dochody nie s¹ w stanie zrekompensowaæ zdrowia i ycia temu, kto jego sens widzia³ w ubóstwie i wewnêtrznym spokoju duszy, yj¹cej na chwa³ê Bo ¹. Bez wolnoœci do ycia w ubóstwie i pod rz¹dami globalnej urbanizacji, œwiat staje siê stopniowo wielkim obozem koncentracyjnym nie tylko dla cia³, ale przede wszystkim dla dusz ludzkich, skazanych odgórnie na destrukcjê cz³owieczeñstwa. Servan-Schreiber stan¹³, chocia nie do koñca, w prawdzie. Nie potrafi bowiem znaleÿæ Ÿród³a owego totalnego zak³amania, jakie pilotuje globalizm, nie tylko w zakresie zdrowia cia³a, ale przed wszystkim zdrowia duszy. Nie wie, a przynajmniej nie domyœla siê, e owo Ÿród³o tkwi w pokusie bêdziecie tak jak Bóg znali dobro i z³o. Wspó³czesny cz³owiek jest tak manipulowany, e czêsto nawet wybitni naukowcy, nie s¹ w stanie zrozumieæ do koñca budowy atomu wodoru, a có dopiero helikoidy DNA, czy reperkusji, jakie niesie ³amanie grupy. Czy wiêc mo na od nich spodziewaæ zrozumienia niebezpieczeñstwa, jakie niesie zabawa w ycie ludzkie? Tylko Bóg, Stwórca i Dawca ycia oraz niemo - liwej do pojêcia wiedzy o œwiecie i o yciu, mo e uratowaæ ten œwiat i jego ycie, ale przedtem trzeba Mu siê poddaæ z ca³¹ ufnoœci¹ dziecka. Tylko On jest w stanie powstrzymaæ totaln¹ destrukcjê cz³owieczeñstwa. Nowy Przegl¹d Wszechpolski 19

20 TEMAT MIESI CA Antoni Stadnicki i Jan Stadnicki KAMPANIA WRZEŒNIOWA NA TLE HISTORII WOJEN {+}ŒP. Jan Stadnicki uczestnik kampanii wrzeœniowej w 1939 r Znamy dobrze przygnêbiaj¹ce wra enie z przebiegu kampanii wrzeœniowej 1939 r. co najstarsi z nas pamiêtaj¹ bezpoœrednio po jej zakoñczeniu. Piorunuj¹ca szybkoœæ poniesionej klêski, daremnoœæ bohaterskich wysi³ków o³nierza i spo³eczeñstwa, zbyt szybki wyjazd kierownictwa pañstwa za granicê, brak œcis³ych informacji, co do przebiegu kampanii, nieuniknione wersje wyolbrzymiaj¹ce oskar- enia przeciw b³êdom dowództwa, wreszcie zmarnowanie olbrzymiego potencja³u moralnego narodu w postaci jego ducha obronnego, energii, woli walki i patriotyzmu, z czego wynik³o najg³êbsze rozczarowanie narodu i krwawe przebudzenie ze snu o mocarstwoœci. Wszystko to musia³o wzbudziæ w spo³eczeñstwie polskim poczucie niezatartej zdawa³o siê hañby, utraty dobrego imienia narodu i pañstwa oraz wra enie, e poniesiona klêska by³a bezprzyk³adn¹ rozsypk¹, niemaj¹c¹ precedensu w historii. Znaczna czêœæ oskar eñ, rzucanych w latach powojennych pod adresem naczelnego wojskowego i cywilnego kierownictwa pañstwa jako sprawców katastrofy, by³a zreszt¹ s³uszna. Niezaprzeczalnym by³ brak nowoczesnego przygotowania armii do wojny, oraz psychicznego przygotowania narodu na jej mo liwy przebieg. Spojrzenie na przebieg tej kampanii z perspektywy historii mo liwe jest po up³ywie okreœlonego czasu, nie tylko na tle przebiegu ca³ej II wojny œwiatowej, a tak e przebiegu innych kampanii w okresie historycznym, zbli onym do naszego pod wzglêdem rozwoju taktyki wojennej, który zamknê³a w³aœnie ta wojna œwiatowa. Na przestrzeni ostatnich 250 lat, czyli okresu rozpoczynaj¹cego siê od zakoñczenia wojny siedmioletniej Fryderyka Wielkiego ( ) mia³y niejednokrotnie miejsce wojny o przebiegu jak na ówczesne warunki b³yskawicznym, obok wojen przebiegaj¹cych w tempie znacznie powolniejszym. Na uwagê zas³uguje tu najpierw równie smutna i ma³o chwalebna w naszej historii kampania polsko rosyjska 1792 r., kiedy to armia rosyjska w przeci¹gu zaledwie 3 miesiêcy i stoczywszy tylko kilka mniejszych potyczek i jedn¹ wiêksza bitwê - pod Dubienk¹, przesz³a i zajê³a ogromne obszary od Dniepru po Wis³ê, co przypieczêtowa³o drugi rozbiór Polski. Taki przebieg tej kampanii t³umaczy siê obok przygniataj¹cej liczebnej przewagi rosyjskiej zupe³nym brakiem przygotowania kraju do wojny, a w ostatecznoœci nieudolnoœci¹ króla Stanis³awa Augusta, który sprawowa³ naczelne dowództwo równie bez adnego przygotowania do tej roli. Napoleon by³ tym, który w dziejach wojen nowo ytnych stworzy³ i wprowadzi³ w czyn koncepcjê wojny prawdziwie b³yskawicznej, a szybkoœæ przeprowadzanych przez niego rozgrywek strategicznych niczym nie ustêpuje póÿniejszym. On to w ci¹gu 10 miesiêcy (od koñca marca 1796 r. do pocz¹tku lutego 1797 r.) rozegra³ przeciw armiom austriackim w pó³nocnych W³oszech (a w koñcu w Alpach austriackich) 5 krótkich kampanii w najtrudniejszym górzystym terenie, w wyniku których nie tylko utrwali³ swe panowanie w tym kraju, ale zagrozi³ bezpoœrednio Wiedniowi. On w ci¹gu 7 tygodni unicestwi³ si³y 2 cesarstw niemieckiego i rosyjskiego na przestrzeni kilkuset kilometrów od Ulm do Austerlitz w 1805 r. W nastêpnym roku 1806 w ci¹gu 1 miesi¹ca zdruzgota³ monarchiê prusk¹, która od czasów Fryderyka Wielkiego uchodzi³a za niezwyciê on¹, a której armi¹ kierowa³o dowództwo wyszkolone przez tego króla stratega. A jednak i ten geniusz wojny sam poniós³ b³yskawiczn¹ klêskê w r pod Waterloo, po 6 dniowej zaledwie kampanii, której doskona³y plan i skrupulatne przygotowanie powinny mu by³y, jak siê zdawa³o zapewniæ wygran¹. Taktykê b³yskawiczn¹ realizowa³ poniek¹d równie pruski marsza³ek Moltke w kampaniach 1866 i 1870 r. Pierwsza z nich przeciw Austrii, zwana póÿniej siedmiodniow¹ wojn¹ zakoñczy³a siê istotnie w takim okresie czasu zupe³n¹ klêsk¹ armii austriackiej pod Sadow¹, w znacznej mierze dziêki nieudolnoœci dowództwa z marsza³kiem Benedekiem na czele. Wojna zaœ Niemiec przeciw Francji w roku 1870 te by³a b³yskawiczn¹, gdy w ci¹gu tego miesi¹ca regularne armie francuskie zosta³y b¹dÿ zniszczone, b¹dÿ otoczone i praktycznie wyeliminowane z walki. Miesi¹c ten wprawdzie nie przyniós³ zakoñczenia wojny, lecz j¹ faktycznie rozstrzygn¹³. Uderzaj¹ przy tym liczne analogie tej sierpniowej kampanii francuskiej z nasz¹ wrzeœniow¹. W obu wypadkach wojsko niew¹tpliwie dzielne, o ywione duchem obrony swego kraju, lecz niedorównuj¹ce niemieckiemu 20 Nowy Przegl¹d Wszechpolski