POROSTY WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO

Transkrypt

1 Wiesław Fałtynowicz POROSTY WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO Zakład Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej Uniwersytet Wrocławski; oenothera8@wp.pl

2 POROSTY GRZYBY

3 orosty Wigierskiego PN badali: J. Bystrek S. Cieśliński W. Fałtynowicz K. Kolanko A. Kowalewska L. Krzysztofiak M. Kukwa J. Motiejunaite K. Sawicka-Kapusta i wsp. Sekcja Lichenologiczna Polskiego Towarzystwa Botanicznego Cladonia digitata chrobotek palczasty Cladonia coenotea chrobotek otwarty Evernia prunastri mąklik otrębiasty

4 CLADONIA 28 LECANORA 23 ARTHONIA 12 PELTIGERA 12 PERTUSARIA 10 CHAENOTHECA 9 BACIDIA 8 MICAREA 7 CALICIUM 6 OPEGRAPHA 6 PHYSCIA 6 RAMALINA 6 5 gatunków: Caloplaca, Candelariella, Cetraria, Usnea, Verrucaria 4: Aspicilia, Bryoria, Ochrolechia, Physconia, Placynthiella, Porpidia, Xanthoria 3: Acarospora, Bacidina, Buellia, Hypogymnia, Lecania, Lecidea, Lepraria, Melanoelixia, Neofuscelia, Phaeophyscia, Pyrenula, Rhizocarpon, Rinodina, Trapelia 2: Biatora, Cliostomum, Collema, Evernia, Lecidella, Melanohalea, Parmelia, Pseudosagedia, Scoliciosporum, Strangospora, Thelocarpon, Trapeliopsis, Xanthoparmelia 1: Acrocordia, Amandinea, Anaptychia, Arthothelium, Candelaria, Catillaria, Catinaria, Cetrelia, Chrysothrix, Coenogonium, Diploschistes, Fellhanera, Fuscidea, Graphis, Hypocenomyce, Hypotrachyna, Imshaugia, Lecanactis, Leptogium, Lobaria, Lopadium, Loxospora, Melanelia, Melaspilea, Menegazzia, Mycobilimbia, Parmeliopsis, Phlyctis, Platismatia, Pleurosticta, Polysporina, Protoblastenia, Protoparmeliopsis, Pseudevernia, Psilolechia, Sarcosagium, Schismatomma, Stereocaulon, Tephromela, Thelidium, Thelomma, Thelotrema, Omphalina 298 gatunków porostów

5 Kategoria zagrożeni a Liczba gatunków Polska NE Polska RE - 1 CR 9 7 EN VU NT 19 1 LC 6 4 DD kategoria zagrożenia w Polsce (wg. Cieśliński i in. 2003) 2 - kategoria zagrożenia w północno -wschodniej Polsce (wg. Cieśliński 2003)

6 ... flora nadrzewna w pewnych wypadkach lepiej odzwierciedla stan lasu, aniżeli runo leśne...we florze porostów zaznacza się wyraźnie wpływ rąbania lasu. (Krawiec 1934) Lista gatunków porostów jest też jednym z najlepszych znamion pierwotności zbiorowisk roślinnych (Motyka 1934)

7 Żeby ocenić przy pomocy porostów stopień naturalności zbiorowisk leśnych należy w pierwszej kolejności odpowiedzieć na pytanie: które gatunki porostów są typowe dla lasów pierwotnych i jakie mają one cechy wspólne? Pierwsze listy porostów-wskaźników lasów pierwotnych: Fabiszewski 1968, Cieśliński i wsp

8 Porosty-wskaźniki niżowych lasów pierwotnych powinny spełniać następujące kryteria: są gatunkami rodzimymi; są stenotopowe; są stałymi składnikami lasów naturalnych; nie rosną w lasach gospodarczych; są hemerofobami; są epifitami lub epiksylami. (Czyżewska, Cieśliński 2003) Najnowsza lista porostów wskaźnikowych (reliktów) lasów pierwotnych (Czyżewska, Cieśliński 2003) zawiera 71 gatunków; 70 z nich jest na czerwonej liście porostów wymarłych i zagrożonych, z kategorią: 52 CR (na granicy wymarcia) i EN (wymierające), 8 VU (narażone).

9 Tak jak jedno drzewo nie czyni lasu, tak obecność jednego gatunku wskaźnikowego nie mówi jeszcze o stanie zniekształcenia fitocenozy leśnej. W analizie trzeba uwzględniać obecność i ilościowość całej grupy gatunków. W Wigierskim PN stwierdzono aż 35 gatunków wskaźników niżowych lasów pierwotnych (50% znanych z Polski)

10 Porosty wskaźniki niżowych lasów pierwotnych Pertusaria hemisphaerica otwornica półkulista Pertusaria flavida otwornica żółtawa Chrysothix candelaris złociszek jaskrawy

11 Lobaria pulmonaria granicznik płucnik

12 Lobaria pulmonaria granicznik płucnik

13 Thelotrema lepadinum Puchlinka ząbkowana

14 EPIFITY Graphis scripta literak właściwy Cetraria chlorophylla płucnica zielonawa Cetraria sepincola płucnica płotowa Hypogymnia tubulosa pustułka rurkowata Chaenotheca ferruginea trzonecznica rdzawa (fot. M. Romański)

15 Xanthoria polycarpa złotorost wieloowocnikowy

16 EPIFITY Usnea filipendula brodaczka zwyczajna Phlyctis argena rozsypek srebrzysty

17 Xanthoria parietina Micarea sp. Physcia adscendens Phaeophyscia orbicularis Caloplaca holocarpa Lecanora hagenii Lecanora saligna EPIKSYLE 1 cm

18 Mozaika porostów na głazie narzutowym Porosty podłoży skalnych naturalnych

19 Acarospora fuscata wielosporek brunatny

20 Żełuczka izidiowa Xanthoparmelia conspersa Xanthoparmelia conspersa żełuczka izidiowa

21 Xanthoparmelia somloensis żełuczka zmienna

22 Porosty podłoży skalnych antropogenicznych Physcia caesia obrost modry Caloplaca saxicola jaskrawiec murowy Xanthoria parietina złotorost ścienny Lecanora dispersa misecznica pospolita

23 Cladonia rangiferina chrobotek reniferowy POROSTY NAZIEMNE

24 Collema limosum galaretnica mułowa

25 POROSTY PODŁOŻY SPECYFICZNYCH

26 POROSTY PODŁOŻY SPECYFICZNYCH Phaeophyscia orbicularis Xanthoria polycarpa i Candelariella aurella

27 I to byłoby na tyle!

28 Dziękuję Ja też