Wspólne Polityki UE Wspólne polityki w sferze transportu

Transkrypt

1 Wspólne Polityki UE Wspólne polityki w sferze transportu Dr Katarzyna Śledziewska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego

2 Cele polityki transportowej Ma spełniać potrzeby społeczeństwa Ekonomiczne Społeczne Środowiskowe Efektywny system transportowy niezbędny dla wzrostu dobrobytu Mobilność Cele rynku wewnętrznego Zasadnicze prawo obywatela UE Większa spójność wewnętrzna 7% PKB UE, 5% zatrudnienia Wytyczne Komisji 1992 biała księga Przyszły rozwój wspólnej polityki transportowej 2001 biała księga Europejska polityka transportowa na 2010 r.: czas na decyzję 2006 Utrzymać Europę w ruchu. Zrównoważona mobilność dla naszego kontynentu

3 TFUE art Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów, ustanawiają: a) wspólne reguły mające zastosowanie do transportu międzynarodowego wykonywanego z lub na terytorium Państwa Członkowskiego lub tranzytu przez terytorium jednej lub większej liczby Państw Członkowskich; b) warunki dostępu przewoźników nie mających stałej siedziby w Państwie Członkowskim do transportu krajowego w Państwie Członkowskim; c) środki pozwalające polepszyć bezpieczeństwo transportu; d) wszelkie inne potrzebne przepisy.

4 TFUE W odniesieniu do transportu wewnątrz Unii zakazana jest dyskryminacja polegająca na stosowaniu przez przewoźników względem tych samych towarów na tych samych połączeniach przewozowych różnych stawek i warunków transportu ze względu na kraj pochodzenia lub przeznaczenia produktów przewożonych narzucanie przez Państwo Członkowskie w zakresie transportu wykonywanego wewnątrz Unii stosowania stawek i warunków zawierających jakikolwiek element wsparcia lub ochrony jednego lub kilku przedsiębiorstw bądź poszczególnych gałęzi przemysłu, chyba że jest ono dozwolone przez Komisję

5 Cele polityki transportowej Zapewnić wysoki poziom mobilności ludziom i przedsiębiorstwom w całej UE Dostępność rozwiązań transportowych Przystępne ceny Wysoka jakość Ochrona Ochrona środowiska Promowanie wysokiego poziomu ochrony i poprawy jakości środowiska Zapewnieni bezpieczeństwa energetycznego Główny konsument energii Promocja minimalnych norm pracy Poprawa jakości zatrudnienia Podnoszenie kwalifikacji pracowników transportu Ochrona pasażerów i obywateli Konsumentów, dostawców usług, bezpieczeństwo, ochrona

6 Cele polityki transportowej Wprowadzanie innowacji Rozwiązania energooszczędne Wykorzystywanie alternatywnych źródeł energii Projekty w zakresie inteligentnych systemów transportowych (np. Galileo, europejski system nawigacji satelitarnej)

7 Zmiany w polityce transportowej Rozszerzenie Wymiar ogólnoeuropejski Zwiększanie liczby korytarzy dla transportu wodnego i kolejowego Morze Bałtyckie Ren-Dunaj Zróżnicowanie regionalne Przemysł Konsolidacja na poziomie europejskim Lotnictwo, transport morski Wzrost konkurencyjnych międzynarodowych przewozów drogowych, teraz też kolejowych Duże przedsiębiorstwa logistyczne o międzynarodowych zasięgu (tu dodatkowo efekt globalizacji)

8

9 Zmiany w polityce transportowej Badania i rozwój Transport-dziedzina wysokich technologii Badania i innowacje zasadnicze znaczenie, 7 program ramowy Poprawa jakości transportu powierzchniowego i lotniczego Ochrona środowiska Unowocześnianie zarządzania ruchem Likwidowanie zatłoczenia europejskich korytarzy transportowych Mobilność miejska Bezpieczeństwo i ochrona transportu Konkurencyjna baza przemysłowa Inteligentne systemy transportowe Łączność nawigacyjna i automatyzacja Technologie budowy silników zwiększenie efektywności zużycia paliwa i alternatywne paliwa

10 Zmiany w polityce transportowej Zobowiązania w dziedzinie ochrony środowiska Protokół Kioto Emisja CO 2 Polityka energetyczna konkluzje Rady z Bezpieczeństwo dostaw energii i zrównoważonego wzrostu Transport 30% zużycia energii Zależność od ropy naftowej 98% Ceny ropy wpływ Międzynarodowy kontekst Zagrożenie ze strony terroryzmu Globalizacja wzrost współpracy gospodarczej Zarządzanie Upraszczanie prawa Regulacje muszą być dostosowane do innowacji Powołane 4 agencje w obszarach polityki transportowej Wnoszenie specjalistycznego wkładu technicznego Wspieranie wprowadzania w życie wspólnotowego dorobku prawnego

11 Od 2001 roku Otwarcie rynku towarowego transportu kolejowego na konkurencję Polepszanie warunków socjalnych transportu drogowego Utworzenie jednolitej przestrzeni powietrznej (single european sky) Wzmocnienie praw pasażerów lotniczych Nowa dyrektywa w sprawie pobierania opłat za korzystanie z dróg Program Marco Polo promocja transportu intermodalnego przewóz ładunków wykorzystujący więcej niż jedną gałąź transportu wykorzystanie tylko jednej jednostki ładunkowej, np. kontenera lub nadwozia wymiennego, na całej trasie przewozów Wzmocnienie ram prawnych w dziedzinie bezpieczeństwa morskiego

12 Sytuacja w sektorze transportowym Transport drogowy 44% transportu towarowego 85% transportu pasażerskiego Transport kolejowy 10% 6% Rynek długodystansowego transportu transport lotniczy Tani przewoźnicy 25% Transport morski 39% transportu towarów wewnątrz UE 90% na zewnątrz UE Transport śródlądowy 3% transportu towarów (jedynie w niektórych państwach szlaki)

13 Transport drogowy i kolejowy w Polsce Jakie miejsce Polski w Europie Co w Polsce powinno się najpierw rozwijać: Kolej Autostrady?

14 W UE Znaczenie różnych środków transportu w przewozie pasażerów i towarów Transport drogowy dominuje Rośnie przede wszystkim długość autostrad (nawet w porównaniu z USA) Spada długość linii kolejowych

15 UE27, podział na transport pasażerki i towarowy wg. różnych środków transportu, 2006 rok

16 Zmiany w sieciach transportowych, porównanie 2005 do 1990 Porównanie długości autostrad USA i UE, 1995=100

17 Transport krajów Unii Europejskiej Jeśli stosujemy miary w przeliczeniu do PKB Polska wśród liderów w transporcie pasażerów Polska wśród liderów w transporcie kolejowym

18 Transport pasażerów do PKB, 2008 rok

19 Transport kolejowy do PKB, 2008 rok

20 Transport drogowy krajów Unii Europejskiej, długość autostrad Polska jest krajem o niewielkiej ilości wybudowanych autostrad. Mniej km autostrad (z krajów o porównywalnym obszarze) ma Norwegia, Rumunia czy Bułgaria Polska krajem, w którym przybywa autostrad ale nie tak jak w Chorwacji czy na Węgrzech

21 Długość autostrad, porównanie z Polską

22 Długość autostrad 2008 rok

23 Długość autostrad lata , kraje o mniejszej liczbie km

24 Budowa autostrad, długość autostrad w latach , kraje liderzy w UE

25 Transport drogowy W ponad 80% wybierany przez pasażerów w Polsce Udział wyższy w krajach takich jak Irlandia, Norwegi Mniejsze stosunkowo do krajów UE względne natężenie do dla transportu towarów w Polsce sieć dróg mniej popularna w transporcie towarów w porównaniu z innymi środkami transportu Lider jeśli liczymy bezwzględny transport towarów jak na niewielką ilość km autostrad duże natężenie

26 Udział samochodów jako środka transportu pasażerów, 2008 rok

27 Udział dróg jako środka transportu w przewozie towarów, 2008 rok

28 Znaczenie transportu drogowego w przewozie towarów, 2009 rok

29 Bezpieczeństwo na drogach Polska Bardzo niski wskaźnik motoryzacji Restrykcyjne ograniczenia dla kierowców (prędkość, alkohol) Wysoka liczba zabitych

30 Wskaźnik motoryzacji

31 Ograniczenia prędkości i limity dot. alkoholu wg. krajów

32 Liczba osób zabitych na drogach na milion mieszkańców, regiony UE,

33 Transport kolejowy, porównanie Polski do pozostałych krajów UE Polska liderem w długości linii kolejowych Niemcy i Francja to jedyne kraje w Europie o dłuższej sieci Od wejścia do UE w 2004 roku maleje długość linii niekoniecznie ma to miejsce w innych krajach UE Zdecydowanie niewykorzystany potencjał w transporcie pasażerów Lider w transporcie towarów

34 Transport kolejowy Długość linii kolejowych

35 Długość linii kolejowych w 2007 roku, porównaniu do Polski

36 Porównanie długości linii kolejowych 2008/2004

37 Transport kolejowy liczba pasażerów,

38 Transport kolejowy, towary,

39 Wnioski Duże natężenie transportu pasażerów i towarów w stosunku do PKB Polski Polska ma rozbudowaną sieć linii kolejowych (do tego infrastrukturę) Niewykorzystana przede wszystkim w transporcie pasażerów Długość linii spada w porównaniu do 2004 roku Relatywnie duża sieć linii kolejowych, relatywnie niewielkie wykorzystanie Za mało sieci autostrad jak na wysoki ruch w transporcie towarów Niebezpieczne Główne znaczenie w transporcie pasażerów Relatywnie mała sieć autostrad, relatywnie wysokie wykorzystanie Co wybierać? Większe szanse na rozwój w transporcie kolejowym

40 Wspólne Polityki UE Wspólna polityka ochrony środowiska Dr Katarzyna Śledziewska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego

41 Cele polityki ochrony środowiska Zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska naturalnego Ostrożne i racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych Promowanie na płaszczyźnie międzynarodowej środków zmierzających do rozwiązywania regionalnych lub światowych problemów środowiska naturalnego

42 Cele polityki ochrony środowiska Polityka unijna zagwarantowanie wysokiego poziomu Podstawowy element kilkuletnie programy Zidentyfikowanie ważnych problemów ekologicznych, określenie wzajemne relacje miedzy rozwojem gospodarczym a środowiskiem Nie przyniosła poprawy stanu środowiska piąty program Zapobieganie Strategia zrównoważonego rozwoju bez szkodzenia zasobom naturalnym i środowisku

43 szósty program Ograniczenie zmian klimatycznych (ustabilizowanie poziomu koncentracji gazów Ratyfikacja i wdrażanie przez kraje UE konwencji z Kioto Ochrona przyrody i różnorodności biologicznej Zdrowie i środowisko doprowadzenie do takiego stanu zanieczyszczeń powietrza, wody oraz poziomu hałasu by nie wywierał negatywnego wpływu na zdrowie człowieka Zasoby naturalne zapewnienie zrównoważonego zużycia, większa efektywność wykorzystania odnawialnych i nieodnawialnych zasobów, skuteczny system recyklingu, zintegrowana polityka produktu w celu ograniczenia odpadów

44 Ewolucja problemów i wyzwań środowiskowych

45 Prawo ochrony środowiska w UE regulacje w prawie pierwotnym (traktatowym) i wtórnym. Geneza ochrony środowiska w UE - sięga lat 70-tych Pierwsze regulacje traktatowe pojawiły się w Jednolitym Akcie Europejskim (1986 r.). Prawo wtórne dyrektywy, rozporządzenia decyzje umowy międzynarodowe orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości zawierające interpretację powyższych aktów prawnych.

46 Regulacje Obejmują przepisy w zakresie Gospodarki wodnej Gospodarki leśnej Zanieczyszczeń przemysłowych Ochrony gatunków Postępowania z chemikaliami Bezpieczeństwa nuklearnego Ochrony przed promieniowaniem radioaktywnym itd

47 Instrumenty Przepisy prawa wtórnego Zachęty Bodźce ekonomiczne i fiskalne Opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska Kary ekologiczne Opłaty produktowe i depozytowe Mechanizm wspierania finansowego Systemy monitorowania jakości środowiska oraz gromadzenia danych statystycznych

48 Instrumenty prawne Dyrektywa IPPC (Integrated Polution Protection and Control) Przewiduje utworzenie zintegrowanego systemu zapobiegania zanieczyszczeniom Określa procedury i warunki uzyskiwania zintegrowanych pozwoleń ekologicznych ba instalację urządzeń przemysłowych Regulacje ramowe Dotyczą standardów jakości Wód (jakość wody pitnej) Zagospodarowania odpadów Hałasu (maksymalny poziom emisji prze maszyny i urządzenia budowlane) Substancji niebezpiecznych (zbliżanie przepisów w sprawie oznakowania, klasyfikacji i opakowania tych substancji

49 Instrumenty ekonomiczne i fiskalne Kary i opłaty Wspólnotowe zasady pomocy w ochronie środowiska Bezpośrednie lub pośrednie subwencje Wydatki z funduszy strukturalnych Funduszu Spójności Kredyty Europejskiego Banku Inwestycyjnego Wydatki na program LIFE, od 1992 LIFE-Przyroda wspieranie przedsięwzięć mających na celu konserwację i podtrzymanie naturalnego otoczenia, dzikiej fauny i flory Life-Środowisko wspieranie przedsięwzięć zmierzających do wdrożenia prawa wspólnotowego dotyczącego środowiska naturalnego w krajach członkowskich Life-Kraje Trzecie wspieranie przedsięwzięć promujących proces systematycznego rozwoju w krajach trzecich oraz udzielanie rządom i organizacjom pozarzadąwym pomocy

50 Instrumenty horyzontalne Działania informacyjne Przeglądu ekologiczne Systemy oznakowania Upowszechnianie informacji Europejska Agencja Ochrony Środowiska Unijny system zarządzania środowiskiem EMAS Eco Management and Audit Scheme Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 tworzenie map obszarów chronionych ze względu na szczególne walory fauny i flory W Polsce: 124 obszary specjalnej ochrony ptaków 364 propozycje specjalnych obszarów ochrony siedlisk

51 Najważniejsze przeszłe i prognozowane oddziaływanie i skutki zmian klimatu dla głównych obszarów biogeograficznych w Europie

52 Występowanie powodzi w Europie w latach

53 Poważne susze w Europie w latach

54 Postęp w zakresie realizacji celów środowiskowych i powiązane trendy na przestrzeni ostatnich 10 lat

55 Emisje gazów cieplarnianych w przeliczeniu na tony równoważne CO2 na mieszkańca według krajów w 2008 r.

56 Krajowe emisje gazów cieplarnianych wue-15 iue-27 w latach

57 Emisje gazów cieplarnianych wue-27 według sektorów w2008 r. i zmiany w latach

58 Postęp w zakresie realizacji celów środowiskowych i powiązane trendy na przestrzeni ostatnich 10 lat

59 Ptaki pospolite Europy wskaźnik populacji

60 Postęp w zakresie realizacji celów środowiskowych i powiązane trendy na przestrzeni ostatnich 10 lat

61 Postęp w zakresie realizacji celów środowiskowych i powiązane trendy na przestrzeni ostatnich 10 lat

62 Przybliżone rozmieszczenie obszarów rolniczych o wysokiej wartości przyrodniczej wue-27

63 Odsetek miejskich obszarów zielonych w największych miastach