PRAWNIK. Biuletyn Okrêgowej Izby Radców Prawnych. w Lublinie. Dyżury członków Prezydium Rady. W numerze między innymi:

Transkrypt

1 Spis treści Wydawca: Okręgowa Izba Radców Prawnych w Lublinie Lublin ul. Konrada Wallenroda 2e tel. (081) , fax (081) oirp_lublin@radca.lex.pl www. lu blin.oirp.lex.pl numer konta: w Banku PeKaO S.A. IV Oddział w Lublinie oraz w ING BANK ŚLĄSKI O/Lublin Redakcja: Redaguje zespół: Arkadiusz Bereza, Anna Fermus, Dariusz Kotlarz-redaktor na czel ny tel. kom , tel. (081) d.kotlarz@neostrada.pl Rada Programowa: Arkadiusz Berezaprzewodniczący, Anna Fermus, Zofia Filipek-Kraczek, Tadeusz Fita, Mariusz Nowachowicz Materiałów nie zamówionych Re dak cja nie zwraca i rezerwuje sobie pra wo do skracania, poprawiania oraz uzu peł nia nia otrzymanych tekstów, a także do da wa nia i zmiany tytułów. Druk i łamanie: Drukarnia EMBE Press, Lublin, ul. Tokarska 9A. tel.: (081) , katana@mbpress.pl Prawnik Nr I/14/2008 PRAWNIK Biuletyn Okrêgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie Nr I/ W numerze między innymi: INFORMACJE I KOMUNIKATY Zbigniew Chmiel: Z posiedzeń rady...2 Leszek Kubicz: Wyborcze podsumowania...5 Zmiana składki członkowskiej...7 SPORT S. B.: Turniej w Zamościu...13 WYWIAD Piotr Słotwiński: Rozmowa z Prezesem Krajowej Rady Radców Prawnych Maciejem Bobrowiczem...14 WARTO WIEDZIEĆ WIĘCEJ Zofia Filipek-Kraczek: Strajk w świetle ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych...19 Sławomir Forenc: Zastosowanie zwolnienia w podatku od spadków i darowizn dla najbliższych członków rodziny od nabycia rzeczy i praw pomiędzy dniem 12 maja 2006 roku a dniem 31grudnia 2006 roku problem wykładni przepisów przejściowych...30 Dr Zbigniew R. Kmiecik: Odszkodowanie za szkodę spowodowaną wydaniem lub wzruszeniem decyzji w ogólnym postępowaniu administracyjnym...34 Z KART HISTORII Dr Andrzej Wrzyszcz: Sądy funkcjonujące w Lublinie w okresie okupacji hitlerowskiej...39 Dyżury członków Prezydium Rady Dziekan Rady - Arkadiusz Bereza wtorek w godz Wicedziekan Rady - Halina Ejsmond-Zając piątek w godz Wicedziekan Rady - Marek Pawłowski wtorek w godz Skarbnik Rady - Hanna Chabros środa w godz Sekretarz Rady - Zbigniew Chmiel poniedziałek w godz Rzecznik Dyscyplinarny - Patrycja Kozłowska- Kalisz II i IV poniedziałek miesiąca w godz. od do Rzecznik Fuduszu Seniora - Irena Kopiec I piątek miesiąca w godz do

2 Prawnik Nr I/14/2008 Koleżanki i Koledzy Informacje i komunikaty W ramach ustawowego obowiązku doskonalenia zawodowego, uprzejmie zapraszam do udziału w jednodniowych konferencjach szkoleniowych realizowanych w II kwartale 2008 r. I szkolenie: Radca prawny jako pełnomocnik w postępowaniu karnym i obrońca w sprawach o wykroczenia w świetle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego Wykładowca: Wiesław Kozielewicz sędzia Sądu Najwyższego Termin: 14 kwietnia 2008 r. godz II szkolenie: Prawo pomocy w sprawach cywilnych transgranicznych. Postępowanie w sprawach gospodarczych w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Wykładowca: SSR Artur Żuk Przewodniczący VIII Wydziału Gospodarczego Termin: 21 kwietnia 2008 r. godz III szkolenie: Szkody medyczne w świetle orzecznictwa sądowego Wykładowca: Piotr Jakubiec sędzia Sądu Okręgowego Termin: 5 maja 2008 r. godz IV szkolenie: Prawo upadłościowe i naprawcze w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego. Wykładowca: SSR Grzegorz Kister - Przewodniczący XVIII Wydziału do Spraw Upadłościowych i Naprawczych Termin: 12 maja 2008 godz V szkolenie: Nowe regulacje w prawie pracy w praktyce radcy prawnego (m.in. czas pracy w służbie zdrowia, dyskryminacja, mobbing...). Wykładowca: dr Anna Kosut pracownik naukowy UMCS Termin: 26 maja 2008 r. godz Szkolenia odbywać się będą w sali konferencyjnej OIRP Lublin przy ul. Wallenroda 2e. Zgłoszenia telefoniczne na poszczególne szkolenia prosimy kierować do Biura OIRP najpóźniej na 7 dni przed wykładem. Z koleżeńskim pozdrowieniem DZIEKAN RADY Arkadiusz Bereza 2

3 Informacje i komunikaty Uwaga Ankieta Prawnik Nr I/14/2008 Krajowa Rada Radców Prawnych podjęła w dniu 16 lutego 2008 r. uchwałę Nr 19/VII/2008 o zmianie uchwały z dnia 13 września 2002 r. Nr 485/V/2002 w sprawie postępowania rad okręgowych izb radców prawnych i Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawach wpisu na listę radców prawnych i listę aplikantów radcowskich, prowadzenia tych list oraz stosowanych wzorów dokumentów. W związku z tym prosimy o wypełnienie załącznika nr 2 do tej uchwały (dołączonego wewnątrz numeru) i przesłanie go do siedziby Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie. Spełnienie przez Koleżanki i Kolegów tego obowiązku ustawowego pozwoli nie tylko na aktualizację posiadanej bazy danych dla potrzeb związanych z realizacja zadań stawianych przed organami okręgowej izby radców prawnych, ale umożliwi także (o ile radca prawny wyrazi takie życzenie) rozbudowanie strony internetowej lubelskiej izby radców prawnych. Z posiedzeń Rady Między poprzednim a aktualnym wydaniem Prawnika w siedzibie Izby odbyły się dwa posiedzenia Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie, tj. w dniu 16 listopada 2007 r. i 1 lutego 2008 r. W posiedzeniu w dniu 16 listopada 2007 r. wzięli udział jedynie członkowie Rady, zaś w posiedzeniu w dniu 1 lutego 2008 r. uczestniczyli również Rzecznik Dyscyplinarny Patrycja Kozłowska-Kalisz i Przewodnicząca Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Barbara Dubiel. Porządek obrad obu posiedzeń był dosyć obszerny. Łącznie podjęto 58 uchwał, a w większości przypadków ich podjęcie poprzedzała ożywiona dyskusja. Rzecznik Dyscyplinarny zawiadomił Radę o odmowie wszczęcia dochodzeń przeciwko 5 radcom prawnym oraz o wszczęciu postępowania przeciwko 6 radcom prawnym, a także o jednym przypadku umorzenia dochodzenia w sprawie ze skargi na radcę prawnego. Rada podjęła decyzję o przekazaniu sprawy Rzecznikowi Dyscyplinarnemu w związku z orzeczeniem Sądu Rejonowego w Lublinie IX Wydział Karny wydanym w sprawie przeciwko radcy prawnemu. Podjęta też została uchwała o odmowie wpisu na listę radców prawnych osobie po aplikacji sądowej. Rada zawiesiła prawo do wykonywania zawodu radcom prawnym: Kol. Tomaszowi Kwiatkowskiemu, Kol. Zofii Woszczek, Kol. Agnieszce Lech, Kol. Jakubowi Bobowcowi, Kol. Piotrowi Kowalikowi, Kol. Pawłowi Sobieszewskiemu. 3

4 Prawnik Nr I/14/2008 Informacje i komunikaty Natomiast z powodu ustania przyczyny zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego Rada podjęła uchwały o wygaśnięciu uchwały zawieszającej to prawo wobec 3 osób: Kol. Grzegorza Superczyńskiego, Kol. Iwony Jagiełło, Kol. Katarzyny Dudek. Rada podjęła uchwały w sprawie skreślenia 5 radców prawnych na ich wniosek z listy radców prawnych: Kol. Jana Kuźnickiego, Kol. Urszuli Kaczyńskiej, Kol. Małgorzaty Fita, Kol. Bernarda Domaradzkiego, Kol. Jacka Grządki. Z listy radców prawnych skreślono z urzędu Kol. Annę Walotek, Kol. Leszka Sylwestra Guzka i Kol. Bolesława Aftykę z powodu Ich śmierci. Rada uczciła pamięć o naszych Kolegach minutą ciszy. Na listę aplikantów I roku aplikacji radcowskiej w tut. Izbie wpisana została Pani Agata Przemyska. Mocą uchwały Rady 44 aplikantom radcowskim wyznaczono patronów, zaś w przypadku 4 aplikantów dokonano zmiany patrona. Skarbnik Rady Hanna Chabros zreferowała sprawy finansowe i zaległość składek w indywidualnych przypadkach. Rada podjęła uchwały w sprawach: umorzenia zaległych składek 7 osobom, odmowy umorzenia zaległych składek w stosunku do 3 osób, rozłożenia na raty składek członkowskich 1 osobie i opłat rocznych za aplikację radcowską 5 osobom, odmowy zwolnienia od opłaty rocznej za aplikację radcowską w stosunku do 3 osób oraz umorzenia wierzytelności Izby dwóm osobom. Podjęto uchwałę o uzupełnienia listy wykładowców na aplikacji radcowskiej w roku 2007/2008 o 4 osoby. 4 Rada na posiedzeniu 16 listopada 2007 r. powołała również dwie kolejne komisje: 1)Komisję Wydawniczą, która jednocześnie stanowi Radę Programową wydawnictwa OIRP w Lublinie Prawnik - w składzie: - Arkadiusz Bereza Przewodniczący - Anna Fermus - Zofia Filipek-Kraczek - Tadeusz Fita - Mariusz Nowachowicz 2)Komisję Socjalną - w składzie: - Edward Kaczor - Przewodniczący - Zbigniew Chmiel - Andrzej Zieliński Ponadto na posiedzeniu 1 lutego 2008 r. Rada rozpoczeła dyskusję nad propozycją prowizorium budżetowego na rok 2008 i na wniosek Skarbnika OIRP w Lublinie podjęła uchwałę w sprawie zatwierdzenia w przedłożonej formie prowizorium budżetowego na rok Rada zajęła się też problematyką zbliżającego się egzaminu radcowskiego w roku 2008, który po raz ostatni zostanie przeprowadzony na dawnych zasadach tj. przez samorząd radcowski. Omówiono między sprawy dopuszczenia aplikantów do egzaminu radcowskiego, sprawy organizacyjne, formę egzaminu pisemnego, skład Komisji Egzaminacyjnych, termin egzaminu, sprawy odpłatności za egzamin oraz wynagrodzenia Komisji Egzaminacyjnej. Po dyskusji podjęto stosowne uchwały w tym zakresie. Między innymi: - ustalono termin egzaminu radcowskiego w następujący sposób:

5 Informacje i komunikaty 14, 15 i 16 maja 2008 r. część pisemna, 31 maja i 1 czerwca 2008 r. część ustna; - dopuszczono do egzaminu radcowskiego 35 osób pod warunkiem spełnienia wymogów wynikających z regulaminu aplikacji radcowskiej; - powołano komisję egzaminacyjną w celu przeprowadzenia egzaminu radcowskiego w 2008 roku w następującym składzie: Przewodniczący komisji egzaminacyjnej: Bereza Arkadiusz Prawnik Nr I/14/2008 Członkowie: Buczarski Sławomir Bartnik Sławomir Dudek Jerzy Ejsmond-Zając Halina Jasiński Wiesław Stobiecki Eugeniusz Szarewicz-Iwaniuk Irena Zieliński Andrzej Na posiedzeniach Rady w dniach 16 listopada 2007 r. i 1 lutego 2008 r. przedyskutowano jeszcze szereg mniej istotnych zagadnień, podjęto ponadto uchwały o mniejszym znaczeniu, z których omówienia zrezygnowałem. Zbigniew Chmiel Sekretarz Rady Zmarli: Anna Walotek, Leszek Sylwester Guzek, Bolesław Aftyka Wyborcze podsumowania W dniach 8 10 listopada 2007 r. w Warszawie odbył się VIII Krajowy Zjazd Radców Prawnych. Jednym z zadań Zjazdu były wybory do organów naszego samorządu. Podkreślenia wymaga fakt, że w obecnej kadencji mandat członka Krajowej Rady Radców Prawnych zdobyło trzech naszych przedstawicieli: Teresa Stecyk (stały członek KRRP oraz członek Prezydium Krajowej Rady), Sławomir Bartnik oraz Krzysztof Batorski. W porównaniu z ubiegłą kadencją, w której w Krajowej Radzie Radców Prawnych mieliśmy zaledwie jednego stałego reprezentanta naszej Izby, można mówić o dużym sukcesie wyborczym i mieć nadzieję, że poprzez głosy naszych Kolegów interesy lubelskiej Izby będą właściwie reprezentowane na forum krajowym. Ponadto w pozostałych organach Krajowej Izby Radców Prawnych reprezentować nas będą: 5

6 Prawnik Nr I/14/2008 Informacje i komunikaty Koleżanka Hanna Chabros sekretarz Wyższej Komisji Rewizyjnej, Kolega Piotr Burda członek Wyższego Sądu Dyscyplinarnego. Pełne składy organów Krajowej Izby Radców Prawnych VII Kadencji ( ) oraz szczegółowe sprawozdanie z obrad i podjętych uchwał zostały opublikowane w nr 6/2007 Radcy Prawnego. W ostatnim dniu obrad Krajowy Zjazd Radców Prawnych uchwalił nowy Kodeks Etyki Radcy Prawnego. Wszystkim kolegom wybranym do krajowych organów korporacji radcowskiej serdecznie gratuluję i życzę im owocnej pracy na rzecz naszego środowiska. Leszek Kubicz Delegat na Krajowy Zjazd Radców Prawnych Lubelska delegacja na Krajowy Zjazd Radców Prawnych Na II posiedzeniu Krajowej Rady Radców Prawnych (VII kadencji) w dniu 14 grudnia 2007 r. dokonano zmiany Regulaminu działalności samorządu radców prawnych i jego organów powołując do życia Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji. Do jego zadań należy opiniowanie projektów aktów prawnych przesyłanych w ramach konsultacji społecznych do Krajowej Rady Radców Prawnych, przygotowanie własnych projektów aktów prawnych, prowadzenie badań nad stanem pomocy prawnej w naszym kraju oraz 6 Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji analiza problemów związanych z wykonywaniem zawodu radcy prawnego. Ośrodek dokona również szerokiego przeglądu wszystkich aktów wewnętrznego prawa samorządu radcowskiego. Kierownikiem Ośrodka został Dziekan Rady OIRP w Lublinie dr Arkadiusz Bereza, zaś w skład Rady Programowej Ośrodka weszli m.in. prof. Janusz Trzciński (Prezes NSA), prof. Andrzej Jakubecki (UMCS), prof. Józef Frąckowiak (SN) czy Zenon Klatka (prezes KRRP poprzedniej kadencji). Leszek Kubicz

7 Informacje i komunikaty Prawnik Nr I/14/2008 Zmiana składki członkowskiej Krajowa Rada Radców Prawnych podjęła 25 stycznia 2008 roku uchwałę w sprawie określenia wysokości składki członkowskiej i zasad jej podziału, w latach Poniżej publikujemy jej treść. 7

8 Prawnik Nr I/14/2008 Informacje i komunikaty 8

9 Informacje i komunikaty Prawnik Nr I/14/2008 9

10 Prawnik Nr I/14/2008 Informacje i komunikaty Z dziejów zawodu radcy prawnego... Ballada o Kole Radców Prawnych i Pracowników Arbitrażu w Lublinie Był w radcach prawnych duch niespokojny A tak był silny, że toczył wojnę. O swoje prawa wołał głośno w koło - Chcemy pracować stwórzcie nam Koło. Jesteśmy rozbici, jak te pisklęta, które nie mają własnego kąta. Do przełożonych głośno wołamy - Dajcie nam Mamę! Może być nawet w męskim wydaniu, Byleby tylko można patrzeć na nią. Widziany byłby kandydat na matkę, z którym by można czasem wypić ćwiartkę. Bez względu na rodzaj winien on być męski Gdyż musi pomóc wznieść sztandar zwycięski, Którym chce się szczycić lud poniewierany - Radcami zwany. O Koło Wójcik złożył wniosek chytry, Lecz po jego wynik napuścił Zarychtę, Który wrócił smutny z opuszczona głową - Oświadczając gorzko, że go opieprzono. Że mu powiedziano z niezwykłą prostotą, Lepiej się zajmijcie w zakładach robotą. Chcecie być wygodni tylko konsumować - A kto będzie za was w zakładach pracować? Jureczku kochany podnieś smutne czoło! Jeszcze się przekonasz - będziemy mieć Koło! Jeśli jest odmowa będzie odwołanie, A druga instancja zmieni swoje zdanie. Przecież wiesz, jak wszędzie tak i w tym zawodzie Z uporem się wielkim coś nowego rodzi, Gdyż zamiast szukać ułatwień w robocie Stwarza się różnych trudności krocie. Lecz nasi radcowie to jest lud uparty. Postawił wniosek w sposób nie na żarty. Oraz go poparł dowodami plików - Z różnych czynników. Które pytały, co radcowie robią. Czy egzekwują, szkolą i sposobią - Do podnoszenia swej wiedzy fachowej A co troskliwsi - czy chodzą do szkoły? Pytania były od różnych czynników Z administracji, sądu i od polityków. Tak podbudował Marianek Jerzego Twierdząc z przekonaniem - zobaczysz Kolego, Jeszcze w tym roku (1970) z uroczystem szykiem Zostaniesz w Sekcji Koła wielkim Kierownikiem. Tak też się stało byliśmy świadkami, Jak ogłoszono plenarne zebranie Na którym Zarząd Koła się konstytuował Na kierownika Sekcji Zarychtę powołał. Bo wniosek poparła inicjatywna grupa I przyparła swą siłą opornych do słupa. Koledzy wniosek chętnie podchwycili Przeciwników Koła szybciutko zgnębili. Cóż było robić opór ryzykowny Postanowiono zakończyć wojnę I wyrazić zgodę na radców życzenia By nie dopuścić wniosku poronienia. Po kilku miesiącach wniosek nasz już dojrzał Wreszcie jak niemowlę światło dzienne ujrzał. Nowe dzieciątko nazwę dostało od razu Koło Radców Prawnych i Pracowników Arbitrażu. By zrodzone dziecko uchronić przed klęską Dano mu opiekunkę Panią Prezes Bubieńską, Która od pierwszej urodzenia chwili Troskliwie nadsłuchuje, jak dziecina kwili. A gdy zauważy, że się coś tu dzieje Z przyjemnością do Koła serdecznie się śmieje. I jak matka czuła nadsłuchuje z cicha, Czy to dziecko żyje, czy jeszcze oddycha. Jeśli zaś czasem dziecko to zakwili To się doń przybliży, to znowu nachyli Obejmie czule do łona przytuli I swoimi słowu zanuci mu luli. W taki to sposób powstało Koło, W którym się zrobiło gwarno i wesoło A jego członkowie w szyku stanęli I wspólnie do pracy szybciutko się wzięli. Prezesem został Bolesław Aftyka 10

11 rozrywka Zaś na sekretarza wybrano Wójcika, Który się domagał Koła tak zawzięcie Niech się teraz pracy w tym Kole poświęci. By zaś mógł korzystać z rad doświadczonego Przekazano Filarów z Koła Lubelskiego, Jak Sędzia Piwoni i radca Linkowski. Którzy wyciągnęli odpowiednie wnioski. Z poprzedniej pracy Pracowników Zrzeszenia I przekazali swoje doświadczenia, Z których wynikało dobitnie Kolego, Że nie warto wracać już więcej do tego. By w Kole atmosfera była zawsze zdrowa Powołano sekcje: Prezesa Karpa Mgr Gutkowa, Złomańczuka, Sieka, Stopy i Sobczaka, Ligę Kobiet z Obłozą - niech będzie i taka. Tak powstał Zarząd ku chwale Zrzeszenia, Który od początku nie wiele się zmienia. Z miejsca się zabrał szybko do działania Zaczynając najpierw od opracowania. Szczegółowego planu radców szkolenia, Który przygotowano z myślą powielenia I rozesłania członkom wprost do ich domu By nie zabrakło programu nikomu. By podjęte zadania móc zrealizować Trzeba było to Koło szybko rejestrować, Zamówić pieczątki, jak również tablicę, Którą powieszono od strony ilicy. Otworzyć konto i wpłacić grosika Było to zadanie naszego skarbnika Miłego Kolegi radcy Kowalskiego, Który bardzo chętnie zabrał się do tego. I otworzył konto w banku PKO Wpłacając na początek kwotę złotych sto Z nadzieją, że Koledzy złożą większe datki Opłacając bieżąco członkowskie składki. Zaś do członków Koła naszego Zrzeszenia Zaapelował o liczne zlecenie Na odczyty, które przysporzą nam środków Na pokrycie Koła koniecznych wydatków, Których w żaden sposób my nie unikniemy. Jeśli działalność Koła prowadzić zechcemy. Dlatego w odczytach musimy się ćwiczyć, Gdyż na dotacje nie możemy liczyć. Robota w Kole powstała w jego powołania dacie Część tej pracy powierzono Marysi Sałacie, Która nie patrząc na wynagrodzenie Chętnie się zgodziła na jej prowadzenie. Z czasem, gdy Koło trochę się wzbogaci, To wynagrodzenie Marysi zapłaci. Jeśli nie za roczek, to może za dwa, Byleby działalność Koła nie upadła. Dlatego dotychczas jak z tego wynika, Praca się rozwija i naprzód pomyka, Bo patrząc na wszechświat i jego zwyczaje, Poruszone Koło kręcić nie przestaje. Dziś już radcowie mają lżejsze życie, Gdyż nasze Koło jest stale w rozkwicie, Dziś nasze Koło urosło już w piórka I zaczyna sięgać na inne podwórka. Z chęcią współpracy oraz szkolenia - Oczywiście w ramach naszego Zrzeszenia. Niosąc wiedzę prawna do zakładów pracy, By przez to szkolenie zmniejszyć ilość pracy. Które w nadmiarze powstaje z powodu, Że radcowie nie mogą zaspokoić głodu - Wiedzy przepisów prawnych - wcale nie bez racji Żądają pracy Sekcji Prawa Popularyzacji. Inne sekcje działają nawet bez kłopotu, Inwestycyjna, transportu, cywilna obrotu, Prawa przewozowego, karnego i kobiet, W której każdy chciałby widzieć dobry obiekt. Zaś na inne sekcje patrzymy z ukosa, Która lepiej pracuje - Sieka, czy Wilkosa? Gudkowa, czy Sobczaka, Niektórzy znowu mówią: żadna nie jest taka O jakiej marzyło nasze młode Koło, Gdy w początkach do pracy brano się wesoło. By tym co tak mówią utrzyć trochę nosa Musimy uaktywnić działalność Wilkosa. Który bardzo narzeka i stale powtarza, Że go już męczą wnioski Sekretarza, Który żąda od niego ponad jego siły. Że w końcu przez to Koło będzie nieszczęśliwy. Wreszcie zrozpaczony woła - czy się Wójcik wściekł!? Ale na to odpowie mu Mgr Siek, Który przez Sekcję Popularyzacji Prawa Udowodni, że w Sekcji to nie jest zabawa. Lecz praca ciężka i nadzwyczaj trudna. Zatem trzeba myśleć, by nie była nudna. Że tu właśnie radcowie mają wymagania, By kierownik sekcji wykonał zadania. Zapewnienia pracy współżycia miłego, Nic nie chcemy więcej, tylko właśnie tego. Gdyby jeszcze głębiej chciał zająć się nami I nawiązał kontakt z innymi kołami. Byłoby z korzyścią podjąć taką akcję Zapoczątkowując krajową integrację. Być może, że we wspólnej kooperacji Radcowie szybciej doszliby swej racji. Nie mówię tu o członkach Koła z Arbitrażu, Prawnik Nr I/14/2008 Gdyż oni mają dość sporo mirażu, Dzięki temu, że mają swoją Panią Prezes, Która dzielnie broni ich wspólny interes. Mamy też pretensje również do Wójcika, Że długo buduje klub nasz Dom Prawnika. Musimy jednak przyznać tutaj szczerze, Że w ten szalony projekt nikt z nas nie uwierzył. Szanowni Koledzy weźcie na wstrzymanie A jak dobrze pójdzie to i klub powstanie. Koledzy radcowie bądźcie też cierpliwi Nasz wniosek kiełkuje, jak ziarno na niwie. Być może już wkrótce, jak z głosów wynika Będzie wprawdzie nie dom, ale Klub Prawnika. Należy więc dzisiaj patrzeć na to bystrze, By zapewnić w nim miejsca też naszej orkiestrze. Tym bardziej, że w pracy nowych Władz Zrzeszenia Widzimy, jak na korzyść wiele tam się zmienia I opinia wśród radców już panuje taka, Że nam lepiej będzie pod skrzyłem Przyszlaka - Prezesa Sądu Wojewódzkiego, jak również Zrzeszenia Który pracę radców rozsądniej ocenia Aniżeli jego bierni poprzednicy Dla których radcowi byli raczej niczym. Miejmy więc nadzieję, że w nowej kadencji, Zrobi się dla prawników może trochę więcej, A jeśli się znajdziemy w tym ogólnym gronie To i dla nas radców coś Prezes uroni. Koledzy radcowie pamiętajcie o tym, Że pracować możemy ale nie pod płotem. Musimy więc stworzyć własny kąt i kwita - Dlatego też będzie nasz klub Dom Prawnika! Tak jak w ciężkich bólach rodziło się Koło Tak powstanie Klub nasz, który będzie szkołą Zawodu Radcy dobrego prawnika Zatem do roboty, bo nam czas umyka! Jeśli w tej balladzie kogoś uraziłem, Może dotknąłem, może przesadziłem, A może niepotrzebnie nad Kołem się wzruszam, To naprawdę wszystkich serdecznie przepraszam. Mgr Marian Wójcik - radca prawny Sekretarz Koła RPr i PA w Lublinie - Lublin, grudzień 1972 r. 11

12 Prawnik Nr I/14/2008 Informacje i komunikaty Informacja Przewodniczącego Okręgowego Zespołu Wizytatorów Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie z działalności Okręgowego Zespołu Wizytatorów w okresie od jego powołania do dnia sporządzenia informacji Działający obecnie Okręgowy Zespół Wizytatorów Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie powołany został uchwałą nr 1/VII/2007 Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie z dnia 13 września 2007r. w sprawie powołania Okręgowego Zespołu Wizytatorów Rady OIRP w Lublinie. W skład Zespołu wchodzi czterdziestu czterech radców prawnych z naszej Izby. Wizytacja, czyli kontrola i ocena wykonywania zawodu radcy prawnego, odbywa się w oparciu o art. art. 16, 19 i 22a ustawy z dn. 6 lipca 1982r. o radcach prawnych ( tj. Dz.U. z 2002r., nr 123, poz ze zm.) oraz w trybie określonym przez uchwałę nr 456/IV/97 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 6 grudnia 1997r. w sprawie zakresu i trybu działania oraz zasad wynagradzania wizytatorów. Wizytacje przeprowadzane są przez dwuosobowe zespoły wizytatorów wyznaczanych przez dziekana rady. W okresie od powołania okręgowego zespołu wizytatorów, do dnia 12 lutego 2008r., tj. dnia sporządzenia niniejszej informacji, zespoły wizytacyjne dokonały pięćdziesięciu siedmiu wizytacji, kontrolując i oceniając wykonywanie zawodu przez radców prawnych naszej Izby. Źródłem znakomitej większości wizytacji były i są wnioski dotyczące radców prawnych zatrudnionych u pracodawców samorządowych, pochodzące od kierowników jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego, przeprowadzających okresowe oceny pracowników samorządowych. W okresie działania obecnego zespołu wizytatorów wpłynęły tylko dwa wnioski o wizytację skierowane przez pracodawcę zamierzającego rozwiązać umowę o pracę z radcą prawnym ze względu, jak podano, na nienależyte wykonywanie obowiązków radcy prawnego. Jeden taki wniosek został wycofany, drugiemu zaś nadany został bieg, a kontrola i ocena aktualnie trwa. Wszystkie zakończone wizytacje zakończyły się pozytywnymi ocenami wykonywania zawodu przez kontrolowanych radców prawnych. Sławomir Bartnik Przewodniczący Okręgowego Zespołu Wizytatorów Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie 12

13 sport Turniej w Zamościu Prawnik Nr I/14/2008 Rodzinne zdjęcie prawniczych drużyn. W dniu 8 grudnia 2007 r. odbył się w Zamościu II Mikołajkowy Turniej Halowy Piłki Nożnej Drużyn Prawniczych, którego organizatorem był Sąd Okręgowy w Zamościu oraz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Lublinie. W turnieju wzięło udział 8 drużyn z południowo wschodniej Polski, reprezentujących sądy i różne profesje prawnicze, w tym drużyny z Przemyśla, Mielca, Buska Zdroju, Siedlec i Tarnobrzegu oraz oczywiście gospodarzy. OIRP w Lublinie reprezentowali koledzy: Marek Pawłowski, Piotr Bogusz, Dag Makary Opolski, Dariusz Kowalski, Sławomir Bereza, Marek Duszyński, Sławomir Pilipiec, Artur Jędrych, Krzysztof Kaczor, Michał Szczypta. Rozgrywki były prowadzone w dwóch grupach. Nasza drużyna odniosła jedno zwycięstwo pokonując kolegów z Przemyśla oraz doznała porażki z drużyną z Buska Zdroju, późniejszym zwycięzcą turnieju. W decydującym dla grupowego układu tabeli meczu pomiędzy OIRP Lublin, a drużyną z Tarnobrzegu padł remis, który jednak, z uwagi na lepszy bilans bramek w meczach wcześniejszych, zapewnił awans do dalszych rozgrywek Tarnobrzeżanom. Ostatecznie zwycięzcą turnieju okazała się drużyna z Buska Zdroju, która w finale zdecydowanie pokonała reprezentację prokuratorów z Lublina. W meczu o 3 miejsce Tarnobrzeg pokonał drużynę z Mielca. Na koniec turnieju drużyny i poszczególni zawodnicy, zostali uhonorowani pucharami wręczanymi przez Panią Prezes Sądu Okręgowego w Zamościu Halinę Bork, Prezesa Sądu Okręgowego w Siedlcach Romana Kęskę oraz Dziekana OIRP w Lublinie Arkadiusza Berezę. Należy w tym miejscu podziękować także Zrzeszeniu Prawników Polskich Oddział w Zamościu za wszelką okazaną pomoc w organizacji turnieju. Po trwających cały dzień zmaganiach sportowych uczestnicy udali się na spotkanie towarzyskie, w czasie którego można było wytłumaczyć wcześniejszym rywalom z boiska wszelkie meczowe nieporozumienia, a także nawiązać nowe znajomości. S. B. 13

14 Prawnik Nr I/14/2008 Wywiad Jest o co się bić Rozmowa z Prezesem Krajowej Rady Radców Prawnych Maciejem Bobrowiczem. Red: Jakie są aktualnie najważniejsze zagrożenia i problemy w wykonywaniu zawodu radcy prawnego - szczególnie w aspekcie poszerzenia dostępu do zawodu? Maciej Bobrowicz, Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych: - O kwestii dostępności do zawodów prawniczych dyskutujemy od dawna. Tymczasem powtarzana bezustannie teza o trudnym do nich dostępie już dawno odeszła do historii. Dostęp - to już zupełnie zgrane słowo. Dziś o tym, ilu kandydatów trafi do nas na aplikacje decyduje państwo, poprzez regulowanie poziomu trudności konkursu. Niezależnie od tego, jakie regulacje zostaną przyjęte, muszą stworzyć one mechanizm zapewniający wysoki poziom kształcenia. Wszelkie próby obniżania standardów egzaminu pod pretekstem dostępu do zawodu grożą bylejakością i odstępstwem od profesjonalizacji zawodu. Dlatego stoimy na stanowisku, iż egzamin winien być prowadzony przez samorządy. Czeka nas trudna dyskusja, gdyż Ministerstwo Sprawiedliwości prezentuje odmienne poglądy. Czy nie sądzi Pan, że program szkolenia aplikantów,,przeładowany jest zajęciami teoretycznymi kosztem, iluzorycznej często-praktyki? Jest kwestią dziś bezsporną, iż uniwersytecka wiedza teoretyczna jest 14

15 Wywiad niewystarczająca do uprawiania zawodu radcy prawnego. Konieczne są praktyczne umiejętności. Rozmawialiśmy o tym na zjeździe. Musimy uczyć praktycznych umiejętności, sprawności w poruszaniu się na rynku prawniczym, możliwości praktycznego zapoznania się z salą sądową, umiejętności negocjacji, nawiązywania relacji z klientami, a także zarządzania i marketingu. Aplikacja musi także ulec skróceniu. Prawnik Nr I/14/2008 Jakie, Pana zdaniem, jest obecnie najważniejsze lub najpilniejsze zadanie dla samorządu radcowskiego? Można je usystematyzować. Celem długoterminowym jest poprawa wizerunku radcy prawnego. Ostatnie lata, w których samorządy prawnicze były atakowane przez stronę rządową, przyczyniły się do osłabienia tego wizerunku. A wiadomo, że dobre imię traci się szybko, a odzyskuje powoli. Dlatego to zadanie z pewnością więcej niż na rok. Celem średnioterminowym, najogólniej mówiąc, jest usprawnienie wewnętrznej komunikacji w naszym samorządzie. Już wiele zrobiliśmy. Działają skrzynki mailowe naszych członków, wprowadzamy cyfrowy obieg dokumentów, pojawiła się elektroniczna wersja naszego dwumiesięcznika Radca Prawny. Zaawansowane są prace nad poprawą jego szaty graficznej oraz treści merytorycznych. Zgodnie z tym, o czym mówiłem na zjeździe niezwykle istotną kwestią są szkolenia, które obecnie są obowiązkiem radców prawnych. Ruszył już program szkoleń dotowanych przez KRRP, stawiamy na e- learning, przygotowaliśmy ofertę dla Izb Okręgowych, które mogą wybierać z zaproponowanych tematów - koszty prelegenta pokrywa Krajowa Rada. Podpisaliśmy także list intencyjny z Wyższą Szkołą Zarządzania i Przedsiębiorczości im. L. Koźmińskiego na uruchomienie podyplomowego studium z zakresu zarządzania kancelarią, dedykowanego małym i średnim kancelariom. Cel krótkoterminowy można określić jako zmianę standardów funkcjonowania biura KRRP, jej komisji i poszczególnych organów. To już jest zrealizowane lub właśnie się dzieje. Czy nie przecenia Pan stopnia zniszczenia wizerunku samorządu radcowskiego i na czym konkretnie miałaby polegać,,zmiana naszego wizerunku, o której wspomniał Pan na ostatnim zjeździe? Jakimi środkami zamierza Pan ją uzyskać? Oczywiście można powiedzieć, że jeszcze nie jest aż tak źle. Ale nie jest dobrze. Obserwowany w minionym czasie kryzys zaufania do zawodów prawniczych nie ominął jakimś cudownym zrządzeniem losu naszego samorządu. Prawnicy byli i są postrzegani jako konserwatywne, hermetyczne środowisko dbające o wła- 15

16 Prawnik Nr I/14/2008 Wywiad sne interesy. Jeżeli nawet jesteśmy przekonani, że tak nie jest, to taki jest nasz odbiór zewnętrzny. Wyniki badania Studenci prawa w Polsce 2007, przeprowadzonego przez Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa Elsa Poland oraz Instytut Badawczy Ipsos Polska wyraźnie i jednoznacznie pokazują, iż pod względem prestiżu zawód radcy prawnego znalazł się dopiero na piątym miejscu wśród zawodów prawniczych. Sytuację zaogniła postawa poprzedniego rządu, który nie podjął dialogu z naszym środowiskiem i forsował rozwiązania, które zagrażały niezależności zawodów, a także samorządów prawniczych. Jest więc o co się bić. Dbanie o własny wizerunek nie jest w skali Europy ewenementem wśród zawodów prawniczych. Tak robią Hiszpanie, Austriacy, Anglicy, Belgowie czy Niemcy. Tak będzie działać nasz samorząd. Chcemy kształtować sprzyjające nastawienie do naszych celów i wartości, doprowadzić do wzajemnego zrozumienia między naszym samorządem, a społeczeństwem oraz ukształtować pozytywny wizerunek. To cele strategiczne działań, które podejmujemy. Wśród celów operacyjnych widzę konieczność podjęcia inicjatyw na rzecz naszego środowiska a także osób i firm myślę tu o małych i średnich przedsiębiorstwach, organizacjach przedsiębiorców czy wszystkich osób korzystających lub mogących korzystać 16 z naszych usług. Do bieżących zadań zaliczyłbym dostarczenie wiarygodnych informacji o samorządzie, jego stanowisku. Ważna jest także analiza opinii publicznej wobec samorządu radcowskiego oraz spowodowanie, by istotne dla nas tematy stały się społecznie nośne i dyskutowane. W osiągnięciu tych celów pomoże Fundusz Promocji Zawodu. Umożliwi on skorzystanie z pomocy profesjonalnej agencji PR jesteśmy już na końcowym etapie jej wyboru - na nasze zapytanie wpłynęło kilkanaście ofert. W styczniu odbyło się spotkanie z wyselekcjonowanymi agencjami, w którym wzięli udział członkowie Krajowej Rady. Była to dobra okazja do dyskusji na temat postrzegania samorządu i możliwych działaniach, który, ten negatywny obraz, zmienią. Powstało biuro prasowe zajmujące się m.in. kontaktami naszego środowiska z dziennikarzami, dbaniem o wizerunek samorządu. Podejmuje również konkretne inicjatywy np. akcję Kryształowe serce promującą zachowania pro publico bono naszego środowiska. Czy włączenie się przez radców prawnych w działalność społeczną o charakterze pro publico bono i sponsoring społeczny ma charakter apelu do środowisk, czy też powinno mieć w Pańskim zamierzeniu charakter bardziej instytucjonalny? Są to działania niezwykle ważne dla

17 Wywiad wizerunku samorządu i radcy prawnego. Nasze środowisko od zawsze podejmuje działania o takim charakterze. Chcemy zaproponować ogólnopolską akcję, której nazwa Kryształowe serce wiele już mówi o jej celach i przesłaniach. Promować zachowania pro bono członków naszego samorządu. Tytuł honorowy Kryształowe serce może otrzymać radca prawny czy aplikant radcowski, który wyróżnia się bezinteresowną pomocą prawną na rzecz osób fizycznych, organizacji społecznych, instytucji realizujących cele publiczne, kościołów, osób i rodzin dotkniętych klęskami. Rady poszczególnych Izb Okręgowych przyznają nagrody radcom działającym na ich terenie, a uroczyste wręczenie nastąpi w czerwcu. Oprócz tego prezes KRRP przyzna nagrodę specjalną dla wyróżniającej się Izby. Patronat honorowy nad konkursem obejmie Gazeta Prawna. W ten sposób będziemy popularyzować bezinteresowność, promować wizerunek KRRP. Będzie to także okazja do dyskusji i rewizji uwarunkowań prawnych, które utrudniają działalność pro bono. Prawnik Nr I/14/2008 Trudno odmówić racji postulatowi by samorząd radców prawnych stał się wreszcie,,ciałem opiniotwórczym mającym realny wpływ na to co się dzieje w sferze legislacyjno-prawnej w naszym kraju. Do tej pory głos samorządu, w sprawach wykraczających poza kwestie związane ze statusem zawodowym był niesłyszalny. Jaki jest pomysł by to zmienić? Czy na przykład samorząd radcowski ma wolę i możliwość oddziaływania na pracę komisji sejmowych, choćby w sprawie usprawnienia systemu prawnego w ramach tzw. Komisji Przyjazne Państwo? Aby aktywnie oddziaływać na rzeczywistość prawną w naszym kraju powołaliśmy Ośrodek Badań Studiów i Legislacji. Będzie się on zajmował analizą obecnych i przygotowaniem nowych rozwiązań legislacyjnych dotyczących naszego samorządu. Ale nie tylko. Będzie także przygotowywał własne i opiniował rządowe projekty regulacji prawnych. Do zadań ośrodka należeć będzie także prowadzenie badań rynku usług prawnych w naszym kraju, a także za granicą. Pierwszym szefem Ośrodka został Arkadiusz Bereza, dziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie, który kierować będzie pracą ponad 20 ekspertów, wybitnych autorytetów w dziedzinie prawa. Na pierwszy ogień pójdą regulacje samorządowe, który wymagają precyzyjnego przeglądu i uaktualnienia. Zadeklarowaliśmy współpracę z sejmową Komisją Przyjazne Państwo. Chcemy się skoncentrować nie tylko na wyszukiwaniu bubli prawnych a tych, jak wszyscy wiedzą - nie brakuje, ale także poszukiwaniem me- 17

18 Prawnik Nr I/14/2008 Wywiad chanizmów, które pozwolą je rozbroić i dadzą większe gwarancje, iż w przyszłości takich niedoskonałości prawnych będzie zdecydowanie mniej. Radcowie prawni wykonują w szerokim zakresie funkcje arbitrów, syndyków, nadzorców sądowych, kuratorów czy też bliskich Pana zainteresowaniom - mediatorów. Czy w tym względzie dostrzega Pan potrzebę i możliwość szczególnego zajmowania się przez samorząd radcowski funkcjonowaniem tych instytucji? Jest rzeczą oczywistą, iż poszczególne zawody prawne mają swoja specyfikę i własne cele oraz uwarunkowania. Wszystkie zawody i funkcje są przecież częścią wymiaru sprawiedliwości. I w tym sensie nie możemy pozostać obojętni wobec zasad i funkcjonowania oraz realnych problemów pracy arbitrów, syndyków, kuratorów czy mediatorów. 18 Jak ocenia Pan efekty wprowadzenia w 2005 roku postępowania mediacyjnego? Nie są one rewelacyjne. Powodów jest kilka, ale jeden zasadniczy. Po prostu sędziowie nie znają zbyt dobrze zasad działania tej instytucji od strony praktycznej. Brakuje szkoleń sędziów, zaś sama teoria i znajomość komentarzy to za mało. Zapisy nowego Kodeks Etycznego Radcy Prawnego są próbą zmiany tej sytuacji. Wprowadzono tam zasadę informowania klienta przez radcę prawnego o możliwościach pozasądowego rozwiązywania sporów. Ostatni zjazd radców prawnych zobowiązał Krajową Radę do podjęcia działań organizacyjnych i stymulacyjnych w stosunku do okręgowych izb radców prawnych, których rezultatem byłoby tworzenie ośrodków mediacji i sądownictwa arbitrażowego przy samorządzie oraz rozpropagowanie tej działalności w szczególności w środowiskach przedsiębiorców. Generalnie, potrzeba czasu, by zmienić stereotypowe podejście i przekonania. Jak daleko zaawansowane są prace nad zmianą,,taryfy opłat za czynności radców prawnych? Na szczęście Ministerstwo Sprawiedliwości odstąpiło od tego absurdalnego pomysłu. Zadeklarował to osobiście minister Zbigniew Ćwiąkalski w rozmowie ze mną. Wywiad przeprowadził Piotr Słotwiński

19 Warto wiedzieć więcej Prawnik Nr I/14/2008 Strajk w świetle ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych I. Rys historyczny. Według przyjętej definicji strajk to zbiorowe i dobrowolne zaprzestanie pracy przez pracowników będące formą walki o realizację wspólnych żądań ekonomicznych, a niejednokrotnie powiązanych z nimi żądań politycznych. Strajki pojawiły się w XIX wieku, w ustroju kapitalistycznym i w miarę organizowania się robotników w związki zawodowe oraz partie polityczne przyjmujące ideologie socjalizmu ich ilość stopniowo wzrastała. Takim przykładem jest Anglia, gdzie w pierwszej połowie XIX wieku organizatorzy strajków obok żądań stricte ekonomicznych domagali się praw wyborczych dla robotników. Niektóre strajki inicjowały wystąpienia zbrojne jak np. śląskiemu powstaniu tkaczy w 1844r. W okresie międzywojennym gwałtownie wzrosła ilość strajków we wszystkich państwach, które miały związek z światowym kryzysem ekonomicznym. Także w Polsce w tym okresie wystąpiły protesty o podłożu ekonomicznym, ale także i politycznym. Od czasów powstania strajki są prowadzone w różnej formie: wło- skiego, w czasie którego pracownicy nie przerywają pracy lecz wykonują ją wyjątkowo dokładnie zwalniając jej tempo i wydajność; okupacyjnego, w czasie którego pracownicy przerywają pracę i nie opuszczają zakładu. Występują także bardziej drastyczne formy protestu jak strajk głodowy lub tzw. strajk czarny, w czasie którego nie przystępują do pracy nawet pracownicy odpowiedzialni za bezpieczne i prawidłowe funkcjonowanie zakładów. Rozróżniamy także strajki grupowe, wielozakładowe, branżowe oraz generalne. Przedmiotem naszych dalszych rozważań będą uregulowania prawne w zakresie procedur ogłoszenia strajku oraz określenia jego legalności nie zaś rodzaje akcji strajkowych. W latach , a więc za czasów PRL robotnicy również strajkowali, ale opinia publiczna była informowana o przerwach w pracy, gdyż ówczesne władze nie dopuszczały do podważenia tezy, w myśl której w ustroju socjalistycznym nie może występować niezadowolenie społeczne. W Polsce po raz pierwszy prawo do strajku zostało zagwarantowane 19

20 Prawnik Nr I/14/2008 pracownikom w ustawie o związkach zawodowych uchwalonej w 1982 r., a następnie sprecyzowane w obowiązującej od 1991 r. ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, która weszła w życie równocześnie z nową ustawą o związkach zawodowych. II. Uwagi ogólne. Warto wiedzieć więcej Strajk polega na zbiorowym i całkowicie dobrowolnym powstrzymaniu się pracowników od pracy w celu rozwiązania sporu z pracodawcą dotyczącego warunków pracy, płacy, świadczeń socjalnych jak również praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup zawodowych, którym przysługuje prawo zrzeszania się w organizacje związkowe. Jak widzimy strajk może być ogłoszony w tych samych sprawach, w których możliwe jest wszczęcie sporu zbiorowego i te prawa pracowników są ze sobą powiązane, przy czym należy jednak zwrócić uwagę na pierwszeństwo procedur przewidzianych dla sporu zbiorowego przed podjęciem akcji strajkowej. Takie rozwiązania uzasadnia uznanie akcji strajkowej jako ostatecznego środka zmierzającego do osiągnięcia pozytywnych dla pracowników rezultatów prowadzonego sporu. W związku z tym, że strajk jest ostatecznością, strona związkowa reprezentująca pracowników powinna dokonać porównania żądań ze stratami, które mogą ponieść jego uczestnicy w momencie podejmowania decyzji o ogłoszeniu strajku. Związki zawodowe na podstawie art.24 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych mogą tworzyć i wykorzystywać w sposób ustalony w statucie fundusze strajkowe. Daje to podstawę do przyjmowania przez organizacje związkowe środków pieniężnych z zewnątrz pochodzących ze składek członkowskich, darowizn, zapisów, pożyczek i innych środków finansowych z legalnych źródeł. Z funduszy strajkowych wypłacane są członkom związku uczestniczącym w strajku zasiłki strajkowe, jak również finansowane są inne akcje protestacyjne organizowane w formie pikiet, manifestacji czy też różnego rodzaju akcje informacyjne. Każda z organizacji związkowych ustala swój regulamin wypłat z funduszy strajkowych i różnie określa rodzaje i wysokość wypłat. Najczęściej zasiłek strajkowy wypłacany jest członkom związku w przypadku nie otrzymania wynagrodzenia od pracodawcy za czas legalnego strajku trwającego np. dłużej niż 3 doby. Jeżeli pracodawca wypłaci wynagrodzenie za czas strajku w terminie późniejszym, to zasiłek strajkowy musi zostać zwrócony do funduszu. Obecnie obowiązujące przepisy, a w szczególności art.18 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, gwarantują pracownikowi całkowitą dobrowolność udziału w strajku. Oznacza to, że udział w strajku nie 20

21 Prawnik Nr I/14/2008 Wkładka 21

22 Prawnik Nr I/14/2008 Warto wiedzieć więcej Wkładka 22

23 Warto wiedzieć więcej Prawnik Nr I/14/2008 Wkładka 23

24 Prawnik Nr I/14/2008 Wkładka 24

25 Warto wiedzieć więcej może być w jakikolwiek sposób wymuszony przez jego organizatorów, jak również pracownik odmawiający uczestnictwa w proteście nie może być w żaden inny sposób szykanowany. Jakkolwiek generalnie każdy pracownik może uczestniczyć w strajku, to jednak zaprzestanie pracy na niektórych stanowiskach, na których zaniechanie pracy zagraża życiu i zdrowiu ludzkiemu lub bezpieczeństwu państwa jest niedopuszczalne. Mówi o tym art.19 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Zgodnie z tym przepisem prawo do strajku nie przysługuje w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, w jednostkach policji i sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Służbie Więziennej, Służbie Granicznej, Służbie Celnej oraz jednostkach organizacyjnych ochrony przeciwpożarowej. Prawo do strajku nie przysługuje również pracownikom zatrudnionym w organach władzy państwowej, administracji rządowej, sądach i prokuraturze. Zakaz strajku nie oznacza dla tych grup pozbawienia możliwości walki o swoje prawa. Mogą skorzystać z innych form protestu niezagrażającym życiu i zdrowiu ludzkiemu oraz bez przerywania pracy np. oflagowanie miejsca zatrudnienia czy też przystąpienie do tzw. strajku włoskiego, organizowanie wieców itp. Tego rodzaju akcja protestacyjna, podobnie jak w przypadku strajku, może być Prawnik Nr I/14/2008 prowadzona wyłącznie przez związek zawodowy i wyłącznie w celu ochrony praw będących przedmiotem sporu zbiorowego. Akcja protestacyjna może być prowadzona bez formalnej akceptacji większości pracowników (bez referendum) i może być wszczętą już bezpośrednio po zakończeniu negocjacji oraz podpisaniu protokółu rozbieżności bez konieczności wyczerpania procedury mediacyjnej. Tak zorganizowana akcja protestacyjna nie może jednak przerywać pracy, jak również naruszać porządku prawnego. III. Procedury związane z ogłoszeniem i prowadzeniem strajku. Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych przewiduje możliwość przeprowadzenia strajku w trakcie negocjacji i mediacji jak również w przypadku nie osiągnięcia consensusu w obowiązkowych etapach rozstrzygania sporu. Temu zagadnieniu poświęcony jest w całości Rozdział 4 ustawy. Art.7 ust.2 omawianej ustawy przyznaje organizacji związkowej prawo do ogłoszenia strajku w przypadku nie uwzględnienia roszczeń w oznaczonym terminie pod warunkiem, iż pracodawca zostanie o tym ostrzeżony w zgłoszeniu sporu. Strajk przeprowadzony na tej podstawie nie może być ogłoszony przed upływem 14 dni od wszczęcia sporu zbiorowego. Należy dodać, że z reguły zna- 25

26 Prawnik Nr I/14/2008 cząca większość zgłoszeń sporów, w których uczestniczyłam jako desygnowany przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej mediator, zawierała omawianą klauzulę. Na podstawie art.12 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych organizacja związkowa, która wszczęła spór może również zorganizować strajk ostrzegawczy jeżeli uzna, że postępowanie mediacyjne nie doprowadzi do rozwiązania sporu w określonych ustawą terminach. Strajk ostrzegawczy może być ogłoszony jednorazowo i nie może trwać dłużej niż 2 godziny. Strajk ostrzegawczy jest w takim przypadku swego rodzaju straszakiem dla pracodawcy i niejednokrotnie powoduje z jego strony większą przychylność dla zgłoszonych postulatów. Przechodzimy do omówienia najważniejszej konsekwencji nie rozwiązania sporu zbiorowego w drodze rokowań i mediacji, a także w drodze najrzadziej stosowanej procedury arbitrażu społecznego a mianowicie strajku. Art.17 ust.2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych daje organizacjom związkowym będącym w sporze prawo do ogłoszenia strajku po wyczerpaniu obowiązkowych procedur obejmujących rokowania i mediacje. Jedynym odstępstwem od wyżej wskazanej reguły jest sytuacja, gdy pracodawca bezprawnie uniemożliwił swoim działaniem prowadzenie rokowań i mediacji jak również rozwiązał Warto wiedzieć więcej stosunek pracy z prowadzącym spór działaczem związkowym. Ustawa uznaje strajk za środek ostateczny i dlatego też formułuje rygorystyczne procedury ograniczające możliwość odstąpienia od pracy w sytuacji braku zgody między stronami sporu zbiorowego. Także organizacje związkowe korzystają z tej możliwości rzadko i w sytuacjach, kiedy nawet groźba strajku nie jest dla pracodawcy argumentem do uwzględnienia minimalnym stopniu chociażby części postulatów zgłoszonych w sporze. Niejednokrotnie podczas prowadzonych mediacji stwierdziłam, że organizacja związkowa chce jak najszybciej przejść przez rokowania i mediacje tylko po to, aby uzyskać prawo do strajku i w pewnym sensie szantażować pracodawcę możliwością jego ogłoszenia. W trakcie postępowań mediacyjnych spotkałam się wielokrotnie z sytuacją, że organizacje związkowe stwierdzały wprost, iż chodzi im o jak najszybsze wyczerpanie procedur negocjacyjnych tylko po to, żeby ogłosić akcję strajkową. W takim przypadku z góry wiadomo, że nie będzie zgody między stronami, a rolę mediatora chce się sprowadzić li tylko do parafowania protokółu rozbieżności. Oczywiście pomimo takiego jednoznacznie sformułowanego stanowiska strony związkowej mediator nie może odstąpić od prowadzenia mediacji i bez postępowania parafować protokół rozbieżności. Zgodnie z art.20 ustawy prawo Warto wiedzieć więcej 26

27 Warto wiedzieć więcej do ogłoszenia strajku przysługuje organizacji związkowej, która wszczęła spór zbiorowy. Akcja strajkowa może być jednak ogłoszona dopiero po przeprowadzeniu głosowania wśród pracowników danego pracodawcy, a nie tylko wśród członków pozostającego w sporze związku zawodowego. W głosowaniu musi wziąć udział co najmniej 50% pracowników. Głosowanie odbywa się na zasadach określonych przez organizacje związkowe i ustawa w tym zakresie pozostawia dowolność organizatorowi strajku. Jeżeli większość pracowników biorących udział w głosowaniu wyraża zgodę, to strajk zostaje ogłoszony na 5 dni przed jego rozpoczęciem. Omawiana ustawa reguluje także procedury związane z ogłoszeniem strajku w przypadku sporu zbiorowego obejmującego kilka zakładów pracy. W takim przypadku protest ogłasza uprawniony organ statutowy związku zawodowego, po uzyskaniu zgody większości pracowników w poszczególnych zakładach objętych strajkiem o ile w głosowaniu w każdym z tych zakładów wzięło udział co najmniej 50% pracowników. IV. Prawa i obowiązki pracodawcy oraz strajkujących. Prawnik Nr I/14/2008 W czasie strajku pracodawca nie może być ograniczony w działaniach mających na celu ochronę mienia jak również utrzymania właściwego stanu obiektów, urządzeń czy instalacji pozwalających na przywrócenie normalnego funkcjonowania zakładu pracy po zakończeniu strajku. Pracodawca może w tym celu zatrudniać pracowników także tych strajkujących w zakresie niezbędnym do zabezpieczenia zakładu. Takie uprawnienia gwarantuje pracodawcy art.21 ust.1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Ponadto pracodawca zachowuje wszystkie uprawnienia w stosunku do pracowników nie biorących udziału w strajku i nie może być w żaden sposób przez strajkujących pozbawiony swojej pozycji. Omawiana ustawa w art.21 ust.2 nakłada na organizatorów strajku obowiązek współdziałania z pracodawcą ( kierownikiem zakładu pracy ) w zakresie, o którym mowa w ust.1 dotyczącym uprawnień osoby odpowiedzialnej za funkcjonowanie zakładu pracy. Jakkolwiek ustawodawca starał się ochronić pracodawcę przed skutkami strajku to jednak nie zawsze prawa te są przestrzegane, bowiem akcja protestacyjna jest związana z emocjami, nie tylko pozytywnymi. W czasie strajku jego uczestnicy powinni pamiętać, że strajk kiedyś musi się skończyć. Po zakończeniu protestu będą musieli wrócić do pracy i powinni mieć gdzie wracać. V. Uprawnienia pracownicze w czasie strajku. Ustawa o rozwiązywaniu sporów 27

28 Prawnik Nr I/14/2008 zbiorowych w art.23 gwarantuje pracownikowi, iż w przypadku udziału w strajku zorganizowanym w myśl obowiązujących przepisów zachowuje uprawnienia pracownicze. Ust.2 tegoż przepisu wymienia katalog uprawnień, których pracownik nie traci w związku z udziałem w legalnym strajku. A więc pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz ze stosunku pracy, za wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Ponadto okres przerwy w wykonywaniu pracy wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy. VI. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy. Warto wiedzieć więcej Art.26 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych określa odpowiedzialność prawną obu stron sporu zbiorowego. W grę wchodzi odpowiedzialność karna, odszkodowawcza jak i sankcje w postaci rozwiązania stosunku pracy z organizatorami strajku a nawet jego uczestnikami. W myśl art.26 ust.1 ustawy karze grzywny lub karze ograniczenia wolności podlega ten, kto w związku z zajmowanym stanowiskiem lub pełnioną funkcją przeszkadza we wszczęciu lub prowadzeniu w sposób zgodny z prawem sporu zbiorowego, nie dopełnia obowiązków określonych w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Czyny wymienione w tym przepisie stanowią występki w rozumieniu przepisów prawa karnego, a więc są przestępstwami umyślnymi, które mogą być popełnione zarówno z zamiarem bezpośrednim jak i ewentualnym. Ust.2 omawianego art.26 ustawy przewiduje taką samą odpowiedzialność karną osoby, która kieruje strajkiem lub akcją protestacyjną zorganizowaną wbrew przepisom ustawy. Sprawcą takiego czynu może być każdy kto w sposób zamierzony oddziałuje na grupę pracowników w taki sposób, że ich zachowanie wypełnia zamierzone przez niego cele. Od decyzji takiej osoby-przywódcy zależy realizacja jak i przerwanie akcji strajkowej. Należy zaznaczyć, że do zaistnienia występku nie jest wymagana wielokrotnie powtarzana czynność kierownicza. Może być to czynność jednorazowa i krótkotrwała. Tak więc przez kierowanie rozumie się faktyczne panowanie nad akcją strajkową w taki sposób, aby przebiegała zgodnie z intencją i wytycznymi kierującego. Omawianej odpowiedzialności karnej podlegają nie tylko członkowie organów statutowych związków zawodowych prowadzących strajk wbrew przepisom ustawy, ale także członkowie nieformalnych grup strajkowych powołanych przez pracowników o ile są faktycznymi przywódcami prowadzonej akcji. Art.26 ust.3 ustawy ustala odpowiedzialność odszkodowawczą za szkody wyrządzone strajkiem lub inną 28