Zbuduj swój trzeci filar emerytalny

Transkrypt

1 28/2014 Bezpłatny dwumiesięcznik SKOK PIAST i Towarzystwa Edukacji Finansowej Zbuduj swój trzeci filar emerytalny W tym numerze polecamy Szanowni Czytelnicy, w poprzednim numerze Skokowicza w artykule Ważny wybór - ZUS czy OFE? poddałem pod Państwa rozwagę możliwość gromadzenia dodatkowych środków pieniężnych pod przyszłą emeryturę w ramach tzw. trzeciego filara emerytalnego. W niniejszym artykule chciałbym powrócić do tematu, bliżej omówić podstawowe różnice pomiędzy produktami oszczędnościowymi o charakterze indywidualnym - IKE oraz IKZE, a także przedstawić przykładowy program oszczędnościowy dla osób w różnym wieku. W ostatnim czasie w mediach coraz częściej możemy usłyszeć głosy, że przyszłe świadczenia wypłacane z obowiązkowych filarów emerytalnych mogą nie wystarczyć do prowadzenia godnego życia po zakończeniu okresu aktywności zawodowej. Niezależni eksperci wieszczą konieczność dalszego wydłużania wieku emerytalnego, a skrajne opinie mówią nawet o konieczności pracy zarobkowej przez całe życie. Jako przyczyny takiego stanu rzeczy wskazuje się m.in.: niekorzystną strukturę demograficzną polskiego społeczeństwa (społeczeństwo starzejące się) oraz ogólną złą kondycję polskiego systemu ubezpieczeń społecznych, którego funkcjonowanie w znacznej mierze uzależnione jest od dopłat z budżetu państwa. Biorąc pod uwagę powyższe, należy zastanowić się czy warto swoją przyszłość uzależniać wyłącznie od świadczeń finansowych otrzymywanych ze strony państwa. Dobrowolne odkładanie dodatkowych środków w ramach III filara emerytalnego może pomóc uniknąć przykrego rozczarowania w chwili przejścia na emeryturę oraz pozwolić na utrzymanie standardu życia na dotychczasowym poziomie. IKE oraz IKZE - podobieństwa i różnice Jak ważnym problemem może okazać się dla przyszłych emerytów wysokość otrzymywanych świadczeń zdaje się dostrzegać także rząd, który wprowadzając dwa produkty pozwalające na dobrowolne gromadzenie środków na przyszłą emeryturę, IKE oraz IKZE, zdecydował, że prawo do ich założenia będzie przysługiwać osobie, która ukończyła 16 lat. Przyszły emeryt może odkładać dodatkowe środki na dowolnym z wymienionych produktów, a także dokonywać wpłat na obydwa konta równolegle. Podstawowe różnice pomiędzy IKE oraz IKZE dotyczą przede wszystkim płynących z posiadania tych produktów korzyści podatkowych, rocznych limitów wpłat na rachunki poszczególnych produktów, wieku, po osiągnięciu którego można dokonać wypłaty zgromadzonych środków, a także wysokości podatku, który zapłacimy przy ich wypłacie. Już w poprzednim artykule napisałem, że oszczędności gromadzone w ramach III filara emerytalnego są zwolnione z opodatkowania 19% podatkiem od zysków kapitałowych. Przywilej ten dotyczy zarówno rachunków prowadzonych w ramach IKE, jak i IKZE. Dodatkowo wpłaty dokonywane w danym roku na IKZE można odliczyć od podstawy opodatkowania uzyskując w ten sposób dodatkowe korzyści finansowe. Należy w tym miejscu podkreślić, iż wypłaty oszczędności zgromadzonych na IKZE zostaną opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym w stawce 10%, podczas gdy wypłaty z IKE są w całości zwolnione z podatku dochodowego. Różnice pomiędzy omawianymi produktami dotyczą także wysokości rocznych limitów wpłat na poszczególne konta. Łączna roczna wysokość wpłat dokonywanych na IKE została określona jako trzykrotność przeciętnego prognozowanego w gospodarce narodowej na dany rok wynagrodzenia miesięcznego i w roku 2014 wynosi ona zł. Limit wpłat na IKZE jest niższy i nie może przekroczyć wysokości odpowiadającej 1,2-krotności przeciętnego prognozowanego w gospodarce narodowej na dany rok wynagrodzenia. W roku 2014 łączna suma wpłat na IKZE nie może przekroczyć kwoty 4 495,20 zł. Dodatkową zachętę do dobrowolnego gromadzenia dodatkowych środków pod przyszłą emeryturę może stanowić fakt, że wypłat środków z IKE oraz IKZE można dokonać jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Wypłata oszczędności z każdego z programów odbywa się każdorazowo na wniosek oszczędzającego. W przypadku IKE oszczędzający może wnioskować o wypłatę zgromadzonych środków po ukończeniu 60. roku życia lub po nabyciu uprawnień emerytalnych, ukończeniu 55. lat oraz spełnieniu dodatkowych warunków: dokonaniu wpłat na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych, dokonaniu ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty. Dokończenie na str. 5 Konkurs Orzeł na wakacjach Najmłodszych zapraszamy do udziału w konkursie rysunkowym. Dokąd Orzeł mógł się wybrać na wakacje? Redakcja czeka na Wasze prace. Do wygrania nagrodyniespodzianki. Czytaj całość str. 11 Zmiany w prawie Czekają nas zmiany zasad zawierania umów na odległość oraz obowiązki informacyjne wobec konsumentów. Ustawa budzi wśród sprzedawców wiele emocji. Dlaczego? Czytaj całość str. 4 Rata balonowa Składając wniosek o kredyt, możemy wybrać raty równe, malejące, a czasem tzw. raty balonowe. Czym się różnią? Czytaj całość str. 7 reklama

2 2 Komentarz zadzwoń Od redakcji Szanowny Czytelniku Lubisz wygrywać? To pytanie retoryczne, nie znam osoby, która tego nie lubi. Nie ma przy tym znaczenia gra - czy jest to strategiczna planszówka, czy rozgrywka w kręgielni, misja w grze komputerowej, olimpiada wiedzy czy konkursowa krzyżówka zwycięzca doświadcza wielu pozytywnych emocji, których nic nie zastąpi. Całkiem niedawno mogliśmy zobaczyć, jak Niemcy płaczą ze szczęścia, a Argentyńczycy z rozpaczy po meczu finałowym tegorocznego mundialu. Były to skrajne emocje. Były to skrajne emocje, których nie doświadcza przeciętny krzyżówkowicz, widząc swoje nazwisko w gazecie. Wiem coś o tym, gdyż całkiem niedawno wygrałam pierwszą nagrodę w konkursie ogłoszonym w lokalnej prasie. Ze szczęścia nie płakałam, lecz uśmiech nie schodził z mojej twarzy przez cały dzień. Nagroda nie miała przy tym znaczenia - cieszyłam się, że ktoś docenił moją inwencję twórczą i pracę włożoną w przygotowanie odpowiedzi na konkursowe pytanie. Przy tej okazji dziękuję wszystkim Czytelnikom, którzy poświęcają swój czas, pisząc do nas oraz wysyłając pocztówki z rozwiązaniami krzyżówki. Niektóre są naprawdę pomysłowe, a wszystkie sprawiają ogromną radość. Mam nadzieję, że taką samą radość przynoszą upominki, jakie wysyłamy laureatom naszych krzyżówek. W tym Skokowiczu również czeka krzyżówka i upominki. Przygotowaliśmy też konkurs dla najmłodszych liczymy na ich inwencję i wierzymy, że praca włożona w przygotowanie do konkursu zaowocuje w postaci publikacji imienia i pracy laureata w następnym wydaniu Skokowicza. Oczywiście nagrody też będą. Po szczegóły zapraszam na przedostatnią stronę. Poza tym w Skokowiczu dużo porad i informacji z zakresu osobistych finansów, opis zmian w prawie, kilka przepisów dla miłośników dobrego jedzenia i jak zwykle szczypta historii. Życzę przyjemnej lektury. Marta Nowakowicz-Jankowiak Redaktor naczelna r. 75. rocznica wybuchu II Wojny Światowej Każdy z nas w szkole na lekcjach historii słyszał o II Wojnie Światowej, a wielu Czytelników może przytoczyć liczne historie przekazane przez ojców czy dziadków związane z tym niechlubnym dla ludzkości okresem. 1 września 2014 r. mija 75 lat od wybuchu wojny w tym momencie można postawić sobie pytanie: Czy ja jako Polak, słysząc słowa: Kampania Wrześniowa, Westerplatte, Powstanie Warszawskie mogę czuć się dumny z tego, iż jestem wolny i mieszkam właśnie tutaj? Czy historia ludzi, którzy dla swoich przyszłych pokoleń walczyli w obronie naszych granic powinna wielkimi literami wpisać się w karty historii naszego narodu i czy my jako naród powinniśmy upamiętniać bohaterów i w jaki sposób można to zrobić? Zatem zachęcam, abyś i Ty Czytelniku zadał sobie to pytanie. Wybuch II Wojny Światowej r. wojska III Rzeszy o godzinie 4:40 rozpoczęły nalot na Wieluń. Chwilę później rozpoczął się ostrzał Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte przez pancernik Schleswig-Holstein. Wzdłuż całej granicy zachodniej wojska niemieckie wkraczały na terytorium Polski. Mimo bohaterskiej postawy Polaków naziści coraz głębiej posuwali się w głąb kraju. Polska posiadała układ sojuszniczy z Wielka Brytanią i Francją, które 3 września wypowiedziały wojnę III Rzeszy, co faktycznie zapoczątkowało konflikt na skale światową. Agresja sowiecka ZSRR i III Rzesza tuż przed wybuchem wojny podpisały pakt Ribbentrop-Mołotow który dzielił strefę wpływów obu państw w środkowej Europie, toteż ZSRR łamiąc porozumienie polskosowieckie o nieagresji z 1932 r., dnia 17 września 1939 r. przekracza wschodnią granice Rzeczypospolitej i toczy walki z Korpusem Ochrony Pogranicza. W początkowej fazie agresji wojsko polskie, nie posiadając jednoznacznego rozkazu walki z sowietami, było zdezorientowane i nie stawiało oporu, w efekcie czego do niewoli radzieckiej bez walki dostało się 250 tysięcy żołnierzy i oficerów. Taki splot wydarzeń doprowadził do szybkiego przełamania oporu wojska polskiego i nieuniknionej porażki w starciu z wrogiem. Ewakuacja Rządu RP do Rumunii W dniu agresji ZSRR na Polskę, rząd polski w ramach sojuszu polsko-rumuńskiego ewakuował się na terytorium naszego sąsiada. Niestety za sprawą nacisków niemieckich oraz ZSRR przedstawiciele władzy Rzeczypospolitej zostali internowani do Francji, gdzie od 30 września 1939 r. utworzono Rząd RP na uchodźstwie. 6 października na terytorium Polski miała miejsce ostatnia bitwa pod Kockiem, a następnie rozpoczęła się na terenie naszego kraju okupacja przez III Rzeszę i ZSRR. Przez kolejne lata wojny Polacy rozsiani po całej Europie i innych kontynentach z nadzieją na odzyskanie państwowości walczyli przy boku sojuszniczych armii Francji, Wielkiej Brytanii czy USA. W tym momencie, Ty Czytelniku, możesz przypomnieć sobie historie z czasów II Wojny, które przeżyłeś lub znasz z opowieści, a jeśli nie, odnajdź odpowiednią osobę, podejdź i zapytaj. Z pewnością w zgiełku wojny można odnaleźć także momenty miłe, wzniosłe, ale zarazem pouczające, toteż zachęcam Cię do rozmowy z bliskimi na temat czasów wojny. Następnie powiedz czy znalazłeś odpowiedzi na pytania, które zadałeś sobie przed przeczytaniem tego artykułu? Jakub Homan Bezpłatny dwumiesięcznik SKOK PIAST i Towarzystwa Edukacji Finansowej Pora na pokój Wydanie 28/2014 Numer zamknięto: Nakład: egzemplarzy Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótu redakcyjnego i opracowania tekstów przyjętych do druku. Skład redakcyjny: Redaktor naczelna: Marta Nowakowicz-Jankowiak Zespół redakcyjny: Alicja Nagi, Anna Janosz, Anna Pawlus, Anna Turek, Barbara Pawlik, Ewelina Markowska, Jakub Homan, Martyna Dryja, Michał Siewior, Michał Staniek, Paweł Bartela Wsparcie: Stowarzyszenie Rozwoju Gospodarności Finansowej z Brzeszcz Adres redakcji: Skokowicz, ul. Nowokościelna 35, Tychy Adres redakcja@skokpiast.pl Skład i produkcja: ARF design, Międzynarodowy Dzień Pokoju to święto obchodzone corocznie 21 września. Zostało ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych 7 września 2001 roku. Wolą ONZ jest by 21 września był obchodzony jako dzień globalnego przestrzegania pokoju, zawieszenia broni i wyrzeczenia się przemocy. Obchody Dnia powinny stanowić zachętę dla wszystkich krajów do powstrzymania się od wszelkich aktów wrogości. Zgromadzenie Ogólne zaprosiło państwa członkowskie, organy Narodów Zjednoczonych oraz regionalne i pozarządowe organizacje do uczczenia obchodów Dnia Pokoju. Świat pilnie potrzebuje pokoju. Wojny i konflikty, niepokoje społeczne i strukturalne ubóstwo nadal wprowadzają podziały między jednostkami i narodami. Pokój niekiedy wydaje się nieosiągalny, dlatego idąc za wytycznymi zawartymi w rezolucji, ONZ zaprasza wszystkie kraje członkowskie, organizacje funkcjonujące w ramach ONZ, a także organizacje regionalne i pozarządowe oraz osoby prywatne do współpracy w celu prowadzenia społecznej edukacji działania na rzecz światowego pokoju. Pora na pokój - pod takim hasłem ONZ proponuje włączyć się w obchody Międzynarodowego Dnia Pokoju. Dzień ten to wyjątkowa sposobność do skupienia się na pokoju, do świętowania i przestrzegania pokoju, a także do ruchów na rzecz globalnego zawieszenia broni i zaprzestania przemocy. Niech ten dzień stanie się dniem czynów, dniem świętowania i poszerzania globalnej świadomości pokojowej. Anna Janosz

3 Zasada MW mniej wydawać Edukacja finansowa 3 Minęły zaledwie dwa tygodnie od wpływu wynagrodzenia a nasze konto już świeci pustkami? Co zrobić, aby taka sytuacja nie powtarzała się każdego miesiąca? Warto zadać sobie pytanie: Jak wydawać mniej pieniędzy? To proste! Istnieje kilka możliwości, aby zaoszczędzić w codziennym życiu. Przygotuj listę zakupów Ze sporządzoną listą zakupów nie będziesz wybierać z półek niepotrzebnych produktów. Dodatkowo, jeśli lista zakupów będzie podzielona według działów np: warzywa, nabiał, chemia gospodarcza czy słodycze, nie będziesz wracać do tego samego działu kilka razy co pozwoli Ci zaoszczędzić na czasie, nie będziesz też brać produktów, których nie miałeś w planie kupić. Przed wyjściem na zakupy zjedz posiłek Wychodząc na zakupy z pustym żołądkiem, pakujesz do wózka niepotrzebne produkty, które kuszą zapachem i wyglądem i na które masz ochotę w danym momencie. Gdy jesteś głodny, wydajesz więcej pieniędzy na przekąski, których i tak w danej chwili nie jesteś w stanie zjeść. Zwróć uwagę na termin przydatności do spożycia Zakup produktów z krótkim terminem przydatności do spożycia zwiększa prawdopodobieństwo, że towary te wylądują w koszu na śmieci. Produkty takie jak ser czy wędliny warto kupować częściej, lecz w mniejszych ilościach. Korzystaj z promocji W dzisiejszych czasach zalewa nas morze gazetek promocyjnych, można je znaleźć na wycieraczce, w skrzynce pocztowej czy też w internecie. Warto je przejrzeć oraz skorzystać z obniżek cenowych. Takie produkty jak pasta do zębów czy papier toaletowy można kupić na zapas, akurat wtedy, gdy jest na nie przecena. Sporo sklepów oferuje karty stałego klienta dobrze jest taką kartę posiadać. Za regularne robienie zakupów, okazując przy tym kartę, możesz zyskać na przykład stałą zniżkę na produkty oferowane przez dany sklep. Płać zawsze gotówką Na zakupy warto zabierać ze sobą zawsze odliczoną kwotę najlepiej tyle, ile zamierzasz wydać. Unikniesz w ten sposób zbędnych wydatków. Taką praktyką możesz łatwo zapanować nad swoim budżetem tak, aby gotówki wystarczyło Ci na cały miesiąc. Sprawdzaj poprawność cen Przy kasie zawsze sprawdzaj czy cena z półki zgadza się z ceną, która widnieje na rachunku. W przypadku gdy cena została zawyżona jako klient masz pełne prawo, aby upomnieć się o zwrot nadpłaconej kwoty. Płać rachunki w terminie Często zapominasz o terminowych płatnościach? Należy pamiętać o tym, że każde opóźnienie powoduje wzrost odsetek za zwłokę. Dobrym sposobem jest zapisywanie terminów płatności w specjalnym zeszycie lub założenie w swoim banku czy też SKOK-u zlecenia stałego. Płacąc zobowiązania terminowo, unikniesz dodatkowych kosztów. Staraj się oszczędzać Postaw sobie cel. Na przykład na początku roku zacznij oszczędzać na wakacyjny wyjazd. Zastanów się, jaką kwotę możesz odłożyć miesięcznie tak, aby nie obciążyć swojego domowego budżetu. Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze wykorzystasz na wymarzony wypoczynek bez konieczności zadłużania się i spłacania kredytu wraz z odsetkami. Podsumowując, jeżeli postarasz się zastosować do wyżej wymienionych rad na pewno dobrze zorganizujesz swoje codzienne wydatki. Co będzie skutkowało zwiększeniem oszczędności i zmniejszeniem wydatków na rzeczy zbędne. Dobrą praktyką może być prowadzenie zeszytu, gdzie przez cały miesiąc będą zapisywane wszystkie wydatki. Pod koniec miesiąca będziesz mógł je przeanalizować i wyeliminować te zbędne. Oszczędzanie to nic trudnego. Ewelina Markowska Chroń swój PIN Kartę płatniczą w dzisiejszych czasach ma już chyba każdy. Śmiało można stwierdzić, że posiadanie karty bardzo nam ułatwia codzienne płatności i jest na pewno przywilejem. Wyobraźmy sobie taką sytuację: sklep, koszyk pełen produktów, sięgamy do portfela... karty nie ma tam, gdzie zazwyczaj. Nerwowo przeszukujemy przegródki portfela. Wstyd i zażenowanie to teraz najmniejsze nasze zmartwienie. Zagubiona karta płatnicza to może spotkać każdego z nas. Co zrobić w takiej sytuacji? Zastrzeżenie karty płatniczej Pierwszym krokiem powinno być ponowne, dokładne przeszukanie portfela, kieszeni płaszcza czy też w przypadku pań torebki. Jeśli mimo intensywnych poszukiwań karty nadal nie ma wtedy należy podjąć kolejne kroki. Nie warto zbyt długo zwlekać i tym samym dawać więcej czasu do działania potencjalnemu złodziejowi. Krok drugi to zastrzeżenie karty w banku. Najszybciej można to zrobić, wykonując telefon do Infolinii naszego banku czy też SKOK-u. Pracownik działu telefonicznej obsługi klienta podczas rozmowy może poprosić o podanie kilku danych, które pozwolą nas zweryfikować. Można także udać się wraz z dokumentem tożsamości bezpośrednio do najbliższej placówki banku i zastrzec kartę osobiście. Jeśli wraz z kartą zgubiliśmy wszystkie dokumenty tożsamości należy udać się na Komisariat Policji i zgłosić ten fakt. Policja w takiej sytuacji wyda nam dokument, który tymczasowo zastąpi dowód osobisty. Kiedy karta zostanie zastrzeżona nikt już nie będzie mógł wykonać nią żadnych operacji. Za zastrzeżenie karty instytucja finansowa może pobrać opłatę. Szczegółowy cennik należnych prowizji znajdziesz na przykład na stronie internetowej danej instytucji. Jak się chronić? Numer PIN pozwala na uwierzytelnienie osoby posługującej się kartą płatniczą. Bez podania prawidłowego numeru PIN nie wykonamy żadnej transakcji kartą. Podczas codziennego użytkowania karty płatniczej możemy po prostu zachowywać się przezornie tak, aby w sytuacji gdy ją zgubimy lub zostanie nam ukradziona nie ułatwić dostępu osobom trzecim do naszych środków na koncie. Zapamiętaj PIN Zdarzają się osoby, które swój PIN do karty zapisują na kartce i noszą ją w portfelu razem z nią. Są też osoby które zapisują PIN na samej karcie płatniczej. Takie praktyki są niemalże zaproszeniem dla potencjalnego złodzieja. Najlepiej nigdzie nie zapisywać swojego numeru PIN. Postarajmy się go zapamiętać takie rozwiązanie będzie najbezpieczniejsze. Korzystając często ze swojej karty, na pewno nie zapomnimy 4-cyfrowego numeru. Przy bankomacie Korzystając z bankomatu, należy zwrócić uwagę na wszystkie dodatkowe elementy nie będące integralną częścią samego bankomatu, gdyż może być w nich ukryta kamera, która podejrzy nasz kod PIN. Podczas wpisywania PIN-u należy wolną ręką zasłonić klawiaturę tak, aby było niemożliwe podejrzenie wpisywanego numeru. Podczas korzystania z bankomatu nie pozwólmy, by osoba trzecia stała bezpośrednio za naszymi plecami. Ubezpiecz się Wiele banków oferuje swoim klientom ubezpieczenie karty kredytowej. Wykupienie takiego ubezpieczenia nie daje jednak gwarancji, że odzyskamy wszystkie utracone środki. Jednak warto z taką propozycją szczegółowo się zapoznać. Karta płatnicza to nie tylko przywilej oraz tani i szybki sposób na dokonanie bezgotówkowej płatności, ale także zbiór informacji o nas i naszych transakcjach. Należy zatem pamiętać, że jako posiadacze karty musimy starać się ją chronić przed dostępem osób trzecich. Ewelina Markowska

4 4 Porady SKOK PIAST zadzwoń Co się zmieniło po 13 czerwca 2014 r.? Więcej praw dla konsumenta Zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r.) w sprawie praw konsumentów 13 czerwca 2014 roku wszystkie kraje wchodzące w skład Wspólnoty powinny wprowadzić jednolite prawa konsumenckie. Obowiązek dostosowania norm krajowych do unijnych spoczywał na organach legislacyjnych każdego z państw członkowskich. Przypomnijmy jak w Polsce wygląda cały proces legislacyjny (w uproszczeniu): 1. Ustawę uchwala Sejm. 2. Ustawa trafia do Senatu, który ma 30 dni na wniesienie poprawek, jej odrzucenie lub przyjęcie w całości. 3. Jeśli Senat odrzuci lub zaproponuje poprawki w ustawie trafia ona ponownie do Sejmu. 4. Po zaakceptowaniu ustawy przez Senat trafia ona do podpisu do Prezydenta RP, który na jego złożenie ma 21 dni. Prezydent może: zawetować ustawę, odesłać ją do rozpatrzenia przez Trybunał Konstytucyjny lub przyjąć ustawę w całości. 5. W przypadku weta ustawa wraca do Sejmu, który może je odrzucić w przypadku uzyskania 3/5 głosów. 6. W przypadku podpisania ustawy (lub odrzucenia weta) Prezydent ogłasza ją w Dzienniku Ustaw (ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, chyba że z jej treści wynika przyjęcie wydłużonego vacatio legis). W Sejmie na przełomie 2013/2014 roku rozpoczęły się intensywne prace nad projektem ustawy. Wobec tego: 17 stycznia 2014 r. projekt ustawy wpłynął do Sejmu. 9 maja 2014 r. tekst ustawy przekazano Marszałkowi Senatu. 30 maja 2014 r. ustawę przekazano Prezydentowi do podpisu. 17 czerwca 2014 r. Prezydent podpisał ustawę. 24 czerwca 2014 r. ustawa została ogłoszona w Dzienniku Ustaw z ustalonym 6 miesięcznym vacatio legis. 24 grudnia 2014 r. ustawa wchodzi w życie. Uchwalone normy wejdą w życie w drugiej połowie grudnia 2014 roku, a półroczny okres przystosowawczy ma zagwarantować możliwość wprowadzenia wszystkich zmian przez polskich przedsiębiorców. Na czym zyska konsument? Zmianie ulegną przede wszystkim obowiązki informacyjne wobec konsumenta oraz zasady zawierania umów na odległość. Z dniem wejścia w życie ustawy przedsiębiorcy zobowiązani będą do udzielania jasnych i zrozumiałych dla konsumentów informacji o głównych cechach produktu, swoich danych identyfikacyjnych, łącznej cenie produktu wraz z podatkami, sposobie obliczania ceny oraz czasie trwania umowy (pełny katalog informacji znajduje się w rozdziale 2 ustawy o prawach konsumenta). W przypadku zawierania umowy na odległość ujednolicono i w precyzyjny sposób wskazano jak konsument może odstąpić od takiej umowy bez podania konkretnej przyczyny. Schemat wygląda następująco: 1. Zawarcie umowy sprzedaży (przedsiębiorca wysyła zamówiony towar wybranym przez konsumenta sposobem, konsument płaci za zamówienie i odbiera towar). 2. Konsument postanawia odstąpić od umowy nie ma obowiązku wskazywania przyczyny zwrotu towaru. Ustawa nie narzuca formy oświadczenia, może mieć ono formę pisemną, mailową lub telefoniczną. 3. Termin odstąpienia od umowy liczony jest od momentu odebrania towaru. 14 dni konsument wysyłając oświadczenie do przedsiębiorcy odstępuje od umowy 12 miesięcy - w przypadku nie poinformowania konsumenta o prawie odstąpienia od umowy konsument (wysyłając oświadczenie) ma do tego prawo maksymalnie w ciągu 12 miesięcy i 14 dni. Po otrzymaniu przez sprzedawcę odstąpienia od umowy strony mają 14 dni na zwrot wzajemnych świadczeń. Konsument zwraca na swój koszt zakupiony towar do przedsiębiorcy, natomiast sprzedawca zobowiązany jest do zwrotu otrzymanej od konsumenta płatności (za towar oraz przesyłkę zakupionego produktu z zastrzeżeniem zasady najtańszej formy dostawy). Oznacza to, że jeśli zamówiliśmy towar z najdroższą opcją dostawy, przedsiębiorca zwróci nam koszty dostawy towaru po najtańszej oferowanej przez siebie opcji. Przedsiębiorca zobowiązany jest również do zwrotu pieniędzy w takiej samej formie w jakiej je otrzymał. Od strony sprzedawców nowa ustawa budzi wiele emocji, przede wszystkim w kwestiach spełniania wymogów formalnych (tworzenia odpowiednich regulaminów w dwóch wersjach dla umów zawartych przed i po zmianach). Nowy przepis zastąpi obowiązujące dotychczas ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów, o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej. Ina Źródła: Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. poz. 827). dostęp: lipiec 2014 r. Brzeszczański Rajd Rowerowy 21 czerwca 2014 r trzynasty już raz mieszkańcy gminy Brzeszcze mimo pochmurnego poranka licznie stawili się na starcie Gminnego Rajdu Rowerowego. Nad imprezą patronat tradycyjnie już objął burmistrz Brzeszcz. Rozpiętość wiekowa uczestników była naprawdę imponująca. Swoje jednoślady na starcie ustawili zarówno reprezentanci szkolnej młodzieży, ich rodzice, dziadkowie, a także maluszki, które trasę rajdu pokonały, dumnie siedząc w swoich fotelikach. Z roku na rok pojawiają się nowi uczestnicy rajdu, co bardzo cieszy organizatorów. Słońce dzielnie walczyło z ciężkimi, deszczowymi chmurami. Zapał uczestników skutecznie mu w tym wtórował i dzięki temu punktualnie o godzinie 10 ze Stadionu KS Górnik peleton wyruszył. Rajd z roku na rok staje się coraz bardziej atrakcyjną imprezą, która świetnie promuje zdrowy tryb życia wśród mieszkańców gminy. Uczestnikom nie zabrakło sił na pokonanie 25 km, a dobry humor nie opuszczał nikogo. Podczas jazdy było co podziwiać, ponieważ trasa prowadziła przez najbardziej malownicze miejsca Brzeszcz. Na trasie kilkakrotnie odpoczywano, był to czas na nawiązanie nowych znajomości i podzielenie się wrażeniami. Na mecie rajdu na wszystkich uczestników czekały napoje i poczęstunek. Po krótkim odpoczynku rozpoczęły się liczne konkursy, podczas których można było wygrać atrakcyjne nagrody i upominki. Organizatorzy postarali się, aby każdy niezależnie od wieku mógł wziąć udział w zabawach, był więc zwycięzca w kategorii na najmłod- szego uczestnika, który samodzielnie pokonał całą trasę rajdu, natomiast małżeństwo, które łącznie liczyło najwięcej lat spędzi miło urlop podczas wczasów ufundowanych przez organizatorów. Oczywiście impreza ta nie mogłaby się odbyć, gdyby nie sponsorzy, wśród których jak co roku znajduje się SKOK PIAST. Nasza obecność na imprezie była dodatkowo zauważalna, koleżanki z Punktu Kasowego w Jawiszowicach cierpliwie i kompetentnie informowały zainteresowanych o idei Kasy, odpowiadały na liczne pytania dotyczące SKOK i zachęcały do skorzystania z naszych usług. Kolejny raz impreza organizowana na terenie naszej gminy odniosła sukces. Cieszymy się, że zrodziła się taka mała tradycja rowerowa, która z roku na rok organizowana jest z większym rozmachem. Do zobaczenia za rok i już teraz serdecznie zapraszamy do udziału w tej imprezie. Anna Pawlus

5 Porady SKOK PIAST 5 Zmiany w ubezpieczeniach: Rekomendacja U Bancassurance jest stosunkowo nowym zjawiskiem na polskim rynku usług finansowych. Polega na współpracy banków z towarzystwami ubezpieczeniowymi w zakresie oferowania klientom zarówno produktów bankowych, jak i ubezpieczeniowych w jednym miejscu. Wskazana współpraca bankowo-ubezpieczeniowa z jednej strony to ułatwienie dla klientów, którzy przy udziale banku zyskują łatwiejszy dostęp do ochrony ubezpieczeniowej. Z drugiej strony, z uwagi na brak wystarczającej regulacji prawnej, zapewniającej należytą ochronę konsumentów na rynku usług w ramach bancassurance, może być sprzeczna z interesami konsumentów korzystających z ochrony ubezpieczeniowej przy udziale banku. W związku z tym Komisja Nadzoru Finansowego, choć pozytywnie oceniająca zjawisko dystrybucji ubezpieczeń poprzez banki, podkreśla jednak szczególną rolę zarówno banków, jak i zakładów ubezpieczeń, warunkującą konieczność zachowania przez te podmioty wysokich standardów w ramach prowadzonej działalności. Już w 2012 r. KNF przystąpiła do opracowania Rekomendacji U, dotyczącej współpracy banków i zakładów ubezpieczeń. Tekst Rekomendacji ostatecznie przyjęty przez KNF w dniu r., uwzględnia komentarze i uwagi rynku, w tym Narodowego Banku Polskiego, banków, Związku Banków Polskich, Polskiej Izby Ubezpieczeń, firm audytorskich, jak również instytucji występujących po klientowskiej stronie rynku Rzecznika Ubezpieczonych, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Biorąc powyższe pod uwagę, Komisja przyjęła kompromisowe brzmienie Rekomendacji U, ukierunkowane na uporządkowanie rynku bancassurance, w szczególności na niezbędne wzmocnienie pozycji uczestnika tego rynku, którym jest klient banku. Poszczególne Rekomendacje są wskazaniem przez Komisję Nadzoru Finansowego pożądanego sposobu prowadzenia przez bank działalności w tych przypadkach, gdy przepisy prawa nie regulują tego lub czynią to w sposób niewystarczająco dookreślony, a istnieją przesłanki dla ukształtowania dobrej praktyki rynkowej w obszarze działalności, polegającej na oferowaniu ubezpieczeń przez banki. Organ nadzoru oczekuje, że Rekomendacja U wraz z wytycznymi dotyczącymi dystrybucji ubezpieczeń, zostanie wprowadzona nie później niż do dnia 31 marca 2015 r. Jednocześnie kierując się zasadą dobra ogólnego Komisja oczekuje, że oddziały instytucji kredytowych w Polsce będą w odpowiednim zakresie przestrzegać postanowień Rekomendacji U. Barbara Pawlik Zbuduj swój trzeci filar emerytalny Dokończenie ze str. 1 O wypłatę środków z IKZE może wnioskować oszczędzający, który ukończył 65. rok życia, pod warunkiem jednak, że wpłat na IKZE dokonywał co najmniej w 5 latach kalendarzowych. Warto zauważyć, że możliwe jest także wcześniejsze wycofanie środków przekazanych na IKE czy IKZE, należy jednak mieć na uwadze, że wypłata taka wiąże się z utratą wszelkich przywilejów podatkowych, które są przecież zasadniczym argumentem przemawiającym za gromadzeniem oszczędności w ramach III filara. Jeden produkt - kilka wariantów Same określenia Indywidualne Konto Emerytalne oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego nie wskazują jeszcze na konkretny produkt finansowy, a jedynie na powiązaną z określonymi ulgami podatkowymi formę indywidualnego dobrowolnego oszczędzania na emeryturę w ramach III filara. Podejmując decyzję o założeniu IKE lub IKZE, należy zdecydować się na konkretny rodzaj produktu finansowego (depozytowego lub inwestycyjnego), w ramach którego lokowane będą nasze oszczędności. Zarówno w przypadku IKE, jak i IKZE umowę o prowadzenie rachunku możemy podpisać z: funduszem inwestycyjnym, podmiotem prowadzącym działalność maklerską o świadczenie usług polegających na wykonywaniu zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych i prowadzenie rachunku papierów wartościowych oraz rachunku pieniężnego, zakładem ubezpieczeń - w formie umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, bankiem - w formie prowadzenia rachunku oszczędnościowego, dobrowolnym funduszem emerytalnym prowadzonym przez powszechne towarzystwo emerytalne. Decyzja o wyborze konkretnego rozwiązania powinna być uzależniona m.in. od wieku, w jakim rozpoczynamy oszczędzanie, naszej skłonności do ryzyka oraz oczekiwanych przyszłych zwrotów z inwestycji. Ludzie młodzi, którzy dopiero wstępują na rynek pracy mogą cechować się wyższą akceptacją ryzyka, kierując się tym samym ku bardziej agresywnym produktom inwestycyjnym, ludzie starsi powinni raczej wybierać bardziej bezpieczne rachunki oszczędnościowe lub mniej agresywne fundusze inwestycyjne. Należy pamiętać, że produkty inwestycyjne pozwalają na osiągnięcie wyższych zysków, jednak każda inwestycja wiąże się z ryzykiem, a nierozważnie prowadzone działania inwestycyjne mogą zakończyć się nawet stratą. Produkty o cha- Aktualny wiek oszczędzającego 26 lat 30 lat 40 lat Wiek, w którym zgromadzone środki zostaną wypłacone rakterze oszczędnościowym nie są obarczone takim ryzykiem, jednak uzyskiwane z nich przychody są na ogół niższe od tych, które można osiągnąć dzięki produktom bardziej agresywnym. Najważniejszy jest dobry plan Starałem się Państwa zachęcić do pochylenia się nad tematem dodatkowych oszczędności na przyszłą emeryturę. Bez względu na przytoczone w treści argumenty, zdaję sobie sprawę z tego, że decyzja o założeniu IKE lub IKZE nie jest decyzją łatwą. Jak podkreślają niezależni eksperci, przy lokowaniu wolnych środków w III filarze, najważniejsza jest systematyczność, co niejednokrotnie może oznaczać konieczność przeorganizowania domowego budżetu i znalezienia w nim dodatkowych środków, które będzie można przeznaczyć na ten cel. Biorąc pod uwagę powyższe, w tabeli przedstawiam wyniki przeprowadzonych symulacji dla przykładowych sce- 60 lat Okres oszczędzania 34 lata 30 lat 20 lat Wysokość miesięcznej wpłaty 200 zł 282 zł 715 zł Oczekiwana roczna stopa zwrotu 8% Łączna wartość wpłat zł zł zł Szacowany zysk z inwestycji zł zł zł Wartość inwestycji po jej zakończeniu zł nariuszy programów oszczędnościowych. Dla uproszczenia wyliczeń przyjęto, iż oszczędności lokowane są w ramach IKE, przeciętna roczna stopa zwrotu z inwestycji wynosi 8%, oszczędności wypłacane są w całości po zakończeniu okresu oszczędzania w wieku ukończenia 60 lat. Scenariusz dla osoby w wieku 26 lat jest scenariuszem bazowym. W scenariuszach dla osób w wieku 30 oraz 40 lat za punkt odniesienia przyjęta została całkowita wartość inwestycji po jej zakończeniu, która ma być równa wynikowi uzyskanemu w scenariuszu bazowym. Wartości w tabeli zostały zaokrąglone do pełnych tysięcy złotych. Z przedstawionej symulacji jasno wynika, że wcześniejsze podjęcie decyzji o rozpoczęciu oszczędzania wiąże się z niższymi miesięcznymi obciążeniami finansowymi. Przedstawiona w niniejszym artykule symulacja ma wyłącznie charakter poglądowy, a przy jej przeprowadzeniu przyjęto szereg uproszczeń, które w praktyce rynkowej nie muszą mieć miejsca. Czytelnik pragnący rozpocząć oszczędzanie w ramach III filara emerytalnego, raczy przeprowadzić stosowne obliczenia we własnym zakresie uwzględniając założenia zgodne z własną polityką inwestycyjną. Gromadzenie w okresie aktywności zawodowej oszczędności pod przyszłe wydatki jest niewątpliwie ważnym problem z punktu widzenia przyszłych emerytów. Często jednak o wiele silniej odczuwalne są przez nas te potrzeby konsumpcyjne, których zaspokojenie musi nastąpić w mniej odległej perspektywie czasowej. Oszczędzaniu na wydatki krótko- i średnioterminowe dedykowane są odrębne produkty finansowe, takie jak np. Rachunek Systematycznego Oszczędzania MAX, dostępny w ofercie SKOK PIAST. Systematyczne oszczędzanie jest jednak tematem do odrębnego artykułu, który niebawem pojawi się na łamach Skokowicza. Paweł Bartela

6 6 Reklama SKOK Ubezpieczenia zadzwoń Bezpiecznie ruszaj w drogę Uwaga kierowcy! Z nami wybierzesz najkorzystniejsze ubezpieczenie dla siebie i Twoich czterech kółek. Skorzystaj z oferty ubezpieczeń komunikacyjnych dostępnych w placówkach SKOK. Pozwól sobie i bliskim poczuć się bezpieczniej na drodze. Przerażające statystyki Choć w ciągu trzech ostatnich lat liczba ofiar wypadków drogowych w Polsce znacznie spadła, nasz kraj wciąż zajmuje jedno z ostatnich miejsc w rankingu obejmującym kraje członkowskie Unii Europejskiej. Okazuje się, że gorszy wynik odnotowano jedynie w Rumunii. Według danych Komendy Głównej Policji w zeszłym roku na polskich drogach doszło do ok. 35,4 tys. wypadków, w których zginęło prawie 3,3 tys. osób, a niemal 43,5 tys. zostało rannych. W porównaniu z 2012 r. wszystkie te statystyki spadły o kilka procent. Dwa lata temu w Polsce, statystycznie każdego dnia, w wypadkach komunikacyjnych ginęło 10 osób, a 125 zostawały ranne. Niestety za sprawą kolizji drogowych stwierdzenie: wypadki chodzą po ludziach jest ciągle aktualne. Całe życie można spędzić za kierownicą, jeżdżąc rozsądnie, czasem jednak nie ma to zupełnie znaczenia. Zdarza się bowiem, że w starciu z nieodpowiedzialnym użytkownikiem drogi nasze doświadczenie i refleks na nic się zdają podkreśla Iwona Kondracka, dyrektor Działu Rozwoju i Wsparcia Sprzedaży SKOK Ubezpieczenia. Podobnie wygląda sytuacja z perspektywy pieszego obserwacja jezdni i zielone światło na przejściu to czasem za mało, aby uniknąć tragedii przypomina. Zapewnienie bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom ruchu drogowego powinno determinować nasze zachowanie na drodze. Jednym z najważniejszych elementów zapewniających spokój i pewność kierowcom są właściwie dobrane ubezpieczenia OC oraz AC. OC komunikacyjne o czym trzeba wiedzieć? Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych jest jednym z ubezpieczeń obowiązkowych. W tym roku podstawowa kara za brak OC wzrosła do 3360 złotych. Zapłaci ją właściciel samochodu osobowego, który w 2014 roku, przez dłużej niż dwa tygodnie nie wykupi polisy OC przypomina Kondracka. Wykupienia OC komunikacyjnego wymaga od nas prawo, ale przede wszystkim zdrowy rozsądek, ponieważ polisa chroni zarówno sprawcę wypadku któremu gwarantuje, że nie będzie musiał z własnej kieszeni płacić za wyrządzone szkody jak i ofiarę ewentualnego nieszczęśliwego zdarzenia na drodze. Poszkodowany ma bowiem pewność, że, jeśli dojdzie do zdarzenia komunikacyjnego związanego z pojazdem mechanicznym, otrzyma należne mu odszkodowanie zaznacza Kondracka. Pamiętaj o autocasco W przypadku uszkodzeń, utraty pojazdu czy szkód wyrządzonych przez osoby trzecie, ochronę dla ubezpieczonego stanowi ubezpieczenie autocasco czyli AC. Dokładny zakres ochrony każdorazowo opisany jest w ogólnych warunkach ubezpieczenia (OWU). Chcąc świadomie ubezpieczyć samochód, należy koniecznie się z nimi zapoznać przed podpisaniem umowy. Nie każde ubezpieczenie autocasco obejmuje swoim zakresem konsekwencje np. zagrożeń wywołanych gwałtownymi zjawiskami atmosferycznymi. Warto więc wcześniej zastanowić się, na które ryzyka narażeni jesteśmy najbardziej i zdecydować się na optymalną ochronę. Wybieraj mądrze W obszarze ubezpieczeń komunikacyjnych SKOK Ubezpieczenia zdecydowały się na współpracę z MTU. Współpraca ze sprawdzonym partnerem zapewnia klientom SKOK Ubezpieczenia dopasowany do potrzeb atrakcyjny produkt w korzystnej cenie. - W przypadku ubezpieczenia OC warto zwrócić uwagę na atrakcyjne zniżki, jakie proponujemy naszym klientom. Np. maksymalny upust za bezszkodową jazdę wynosi nawet 60 proc. Od 5 czerwca 2014 roku Klienci mogą skorzystać z 60% zniżki już za 3 lata bezszkodowej jazdy. Dodatkowo oferowane są zniżki ze względu na wiek, czy korzystanie z pakietowych rozwiązań zauważa Anna Jaroń-Starszy Specjalista ds. Rozwoju i Wsparcia Sprzedaży. Warto też przypomnieć o letniej ofercie, jaką MTU przygotowało naszym klientom, która umożliwia zakup ubezpieczenia w promocyjnej cenie. O szczegóły można pytać podczas wizyty w placówkach SKOK zachęca. W przypadku AC kluczową rolę odgrywa zakres polisy, który można dopasować indywidualnie do swoich potrzeb. W naszej ofercie AC jest dostępne do wyboru w dwóch wariantach: mini i maxi. Wariant mini daje ochronę w zakresie szkód całkowitych oraz kradzieży pojazdu. Wariant maxi chroni właściciela od szkód częściowych jak i całkowitych przypomina Anna Jaroń. Decydując się na OC lub AC z dostępnej w placówkach SKOK oferty, klient może wybrać dodatkowo atrakcyjne opcje zapewniające jeszcze większe poczucie bezpieczeństwa, w tym: Zieloną Kartę (czyli Międzynarodowy Certyfikat Ubezpieczeniowy, będący dowodem, że jego posiadacz objęty jest ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej), assistance (usługi z zakresu pomocy drogowej, np. holowanie pojazdu) oraz ubezpieczenie NNW kierowcy i pasażerów. Zakup ubezpieczenia komunikacyjnego jest niezwykle prosty. Składkę ubezpieczeniową klient może zapłacić w dowolnej placówce spółdzielczej kasy, przelewem lub na poczcie. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów zapewniamy możliwość rozłożenia płatności za wybrane ubezpieczenia na dogodne raty. reklama

7 Porady SKOK PIAST 7 Rata balonowa, równa czy malejąca? Decydując się na zaciągnięcie kredytu czy pożyczki, stajemy przed wieloma dylematami: jaką instytucję finansową wybrać? W jakiej walucie zaciągnąć zobowiązanie? Jaki okres spłaty i wysokość raty będzie dla nas najkorzystniejsza? To tylko niektóre pytania, jakie zadają sobie przyszli kredytobiorcy. Ważny jest również sposób spłaty kredytu wybrać raty równe czy malejące? W tej kwestii wybór jest najtrudniejszy wymaga od nas zastanowienia się nad swoją przyszłością, strategią finansową związaną nie tylko z oszczędzaniem, lecz również z potencjalnymi możliwościami finansowymi. Ta decyzja może niestety zaważyć na naszych finansach na przestrzeni kilkunastu czy kilkudziesięciu lat, bardziej niż wysokość oprocentowania czy wybór waluty. Składając wniosek o kredyt, musimy zdecydować w jaki sposób będziemy mogli spłacać zobowiązanie. Do wyboru są raty równe i malejące, tylko czym się różnią? Raty malejące Raty malejące określane są również mianem rat kapitałowych, ponieważ każda z nich składa się z równej części kapitałowej i malejącej części odsetkowej. Oznacza to, że w początkowym okresie spłaty kredytu wartość wpłacanych rat będzie najwyższa, ale wraz z upływem czasu wysokość miesięcznych zobowiązań będzie się systematycznie zmniejszać. Raty równe Raty równe, inaczej zwane annuitetowymi lub uśrednionymi, jak sama nazwa wskazuje charakteryzują się tym, iż przez cały okres kredytowania comiesięczne obciążenia wobec banku będą takie same. Jedynie proporcje pomiędzy częścią kapitałową a odsetkową będą się zmieniać. Początkowo będziemy spłacać głównie odsetki i małą część kapitału. Z czasem te proporcje będą się odwracały, a pod koniec spłaty kredytu rata będzie zawierała głównie część kapitałową. Raty balonowe Numer raty Wysokość pierwszej raty Wysokość ostatniej raty Wysokość raty Przykład: kwota kredytu zł okres spłaty 96 miesięcy oprocentowanie 10% Możemy się też spotkać z definicją tzw. raty balonowej. Nie ma ona jednak nic wspólnego z powyższymi pojęciami. Chodzi tutaj o przeniesienie części pożyczonego kapitału na koniec harmonogramu spłaty. Opcja ta jest udostępniana przez bank głównie w przypadku kredytów hipotecznych. Bank umożliwia ustalenie raty balonowej w wysokości nawet do 20% kwoty kredytu. Taką część kapitału możemy przenieść na koniec spłaty, zyskując na tym obniżenie rat miesięcznych. Gdyby jednak zaistniała sytuacja, że pojawi się problem ze spłatą raty balonowej, można rozłożyć ją na dodatkowy pięcioletni okres spłaty. Wracając jednak do zagadnienia związanego z wyborem raty podstawowa różnica pomiędzy ratą równą, a ratą malejącą związana jest z ich wysokością na początku okresu spłaty raty równe są niższe, a raty malejące wyższe. Dzieje się tak dlatego, że w systemie rat malejących szybciej spłacamy kapitał, dlatego odsetki w każdym kolejnym miesiącu naliczane są od coraz mniejszej kwoty. Największe różnice pomiędzy ratą równą a malejącą są widoczne zazwyczaj przy wysokich kwotach kredytu, a szczególnie przy kredytach długoterminowych. W tabeli powyżej przedstawiam Rata równa Część kapitałowa raty Część odsetkowa raty przykład dotyczący poszczególnych sposobów spłaty kredytu. Jak widać różnica w wysokości raty w początkowym okresie spłaty jest znacząca. Biorąc pod uwagę łączną kwotę odsetek zapłaconych bankowi w stosunku do kwoty kredytu widzimy, że wybierając formę rat równych zapłacimy więcej odsetek niż w przy wyborze rat malejących. Kiedy wybrać raty równe, a kiedy malejące? Raty malejące na pewno nie są wskazane dla kogoś, kto ma niską zdolność kredytową i nie poradzi sobie z wyższymi obciążeniami domowego budżetu w początkowych latach spłaty kredytu. Idealnym rozwiązaniem dla tych osób jest system rat równych, który pozwoli im spłacać niższe raty niż te, które według wyliczeń należałoby spłacać przy ratach malejących. Raty malejące są dobrym rozwiązaniem dla Rata malejąca Część Wysokość raty kapitałowa raty Część odsetkowa raty 1 517,42 684,08 833, , ,67 833, , ,88 12, , ,67 8,68 Suma , , , , , ,70 osób o wyższej zdolności pożyczkowej, a także dla klientów, którzy planują wcześniejszą przedterminową spłatę kredytu. Raty równe w mniejszym stopniu obciążają budżet, co pozwala przy jednoczesnej spłacie kredytu systematycznie oszczędzać. Reasumując - równe raty to większy komfort, większa zdolność pożyczkowa, ale jednocześnie wyższe koszty kredytu; malejące raty niższe odsetki, czyli tańszy kredyt, ale trudniejszy dostęp do kredytu. Możliwość wyboru rat pozwala na ustalenie wysokości naszych miesięcznych zobowiązań kredytowych. Warto jednak pamiętać, że niekiedy lepiej wybrać mniejsze raty równe, aby później nie mieć problemów ze spłatą kredytu. Anna Turek Jak zmniejszyć wydatki na paliwo? Dzień bez Samochodu to międzynarodowa kampania ekologiczna obchodzona corocznie w dniu 22 września, celem której jest kształtowanie wzorców i zachowań proekologicznych oraz upowszechnianie informacji o negatywnych skutkach używania aut. Idea tego dnia zrodziła się we Francji w 1998 roku. Rosnąca nieustannie liczba aut, a co za tym idzie rosnąca emisja spalin, działająca negatywnie na zanieczyszczenie środowiska i zmiany klimatyczne były podstawą do ustanowienia przez Komisję Europejską obchodów Dnia bez Samochodu. W Polsce Dzień bez Samochodu obchodzony jest od 2002 roku pod patronatem Ministerstwa Ochrony Środowiska. W tym dniu kierowcy zachęcani są do pozostawienia swoich aut w garażach czy na parkingach po to, by przekonać ich do korzystania z alternatywnych środków transportu oraz uświadomić, że życie bez samochodu jest nie tylko możliwe, ale także przyjemniejsze. Kampania ma na celu nie tylko edukację o niekorzystnych dla środowiska skutkach emisji spalin, ale ma ukazać również, że zmniejszenie liczby eksploatowanych pojazdów na drogach przyczynia się też do zmniejszenia hałasu, co ma bezpośredni wpływ na polepszenie jakości życia w mieście. W wielu miastach podczas trwania kampanii centra zamykane są dla ruchu samochodowego, a kierowcy mogą skorzystać z bezpłatnego transportu publicznego. Rolę biletu spełni wówczas ważny dowód rejestracyjny samochodu osobowego. Organizatorzy zachęcają nie tylko do korzystania z publicznych środków transportu autobusów, metra i tramwajów zachęcają również do korzystania z rowerów. W niektórych miastach organizowane są pikniki oraz gry i zabawy dla najmłodszych. Ta międzynarodowa akcja, trwająca już ponad dziesięć lat, cieszy się coraz większym zainteresowaniem z roku na rok ma coraz więcej zwolenników. W tym roku udział w obchodach Dnia bez Samochodu deklaruje ponad sto ośrodków z całej Polski. Warto sprawdzić wcześniej, czy nasze miasto również jest w tym gronie. Obchody Dnia bez Samochodu to również dobra okazja do zainteresowania się jak zmniejszyć wydatki na benzynę, której ceny nieustannie rosną, a ekologiczna jazda oznacza nie tylko oszczędności, ale ma decydujący wpływ na ochronę środowiska! Anna Turek

8 8 zadzwoń Kazimierz III Wielki Jaki był jęk, jaki płacz, jakie głośne narzekania panów i szlachty, prałatów kanoników, mężów kościelnych i ludu podczas złożenia zwłok jego, tego język ludzi nie łatwo wypowiedzieć zdoła. Janko z Czarnkowa, Kronika, tłum J. Żerbiłło. Kraków 2001 Jeżeli weźmiemy w historii przydomki i tytuły królów, którzy byli zarazem zawsze naczelnymi wodzami, to znajdziemy jedną zabawną rzecz, nad którą jeszcze w dzieciństwie się zastanawiałem, mianowicie że Polska przydomkiem wielkiego ochrzciła tylko jednego króla. Królem tym był Kazimierz Wielki, który skończył dynastię Piastową. Był to król znany z absolutnie niewojennego charakteru panowania, król znany z tego, że Polskę jakoby wziął po ojcu Łokietku drewnianą, a zostawił murowaną. Jedyny więc przydomek wielkości zastosowany został do króla i do wodza, który wodzem nie był. J. Piłsudski, Stosunek wzajemny wojska i społeczeństwa w 1863 roku. Odczyt z 24 stycznia 1926 roku Kazimierz był jedynym synem Władysława Łokietka, otrzymał tron w 1333 roku. Podczas przekazywania władzy wielu świadków tego wydarzenia nie kryło swoich obaw, czy nowy władca zapewni Polsce pomyślną przyszłość. Spadkobierca bowiem jak dotąd nie wykazywał się cechami, które czyniłyby go skutecznym władcą. Jego ucieczka z pola bitwy pod Płowcami czy podboje serc niewieścich spowodowały, iż Kazimierz mógłby sprostać władzy jedynie nad ustabilizowanym państwem. Nowy władca tuż po śmierci swojego ojca koronował się na króla Polski, jednak musiał o utrzymanie władzy walczyć z królem czeskim Janem Luksemburskim. Jan Luksemburski wywodził swoje prawo do korony polskiej z pokrewieństwa z królem Polski, Wacławem II. Kazimierz w zamian za zrzeczenie się praw do tronu przez Jana Luksemburskiego zapłacił wysoką cenę kop groszy praskich oraz w niedługim czasie zrzekł się zwierzchnictwa nad księstwami śląskimi na rzecz Czech. Pomorze Gdańskie Jan Luksemburski i władca węgierski Karol Robert w 1335 na zjeździe w Wyszehradzie wydali wyrok w sprawie Pomorza Gdańskiego. Efektem podjętej decyzji było pozostawienie spornego obszaru zakonowi krzyżackiemu, lecz zobowiązywało zakon do wypłacenia pieniężnej rekompensaty za poniesione przez Polskę starty. Wyrok został zablokowany przez miasta polskie. Na sądzie papieskim 4 maja 1338 roku Papież Benedykt XII wydał specjalną bullę. Powołano sędziów: Gerharda de Carceribus oraz Piotra, kanonika z Francji. Kazimierz, dbając o swoje interesy, wypłacił darowiznę dla Stolicy Apostolskiej w wysokości grzywien, która miała być potrącona z długu zakonu wobec Polski. Proces rozpoczął się 4 lutego 1339 r. w Warszawie, która jeszcze nie należała do Polski. W trakcie procesu wysłuchano ponad 100 świadków i zakończono go 15 września 1339 roku. Ogłoszony wynik zobowiązywał Krzyżaków do zwrócenia królowi polskiemu Pomorza, Kujaw, a także ziemi chełmińskiej i dobrzyńskiej oraz zapłaty grzywien odszkodowania. Ze względu na brak możliwości wyegzekwowania wyroku konflikt polskokrzyżacki trwał aż do traktatu w Kaliszu z roku Zakon nadal posiadał Pomorze Gdańskie, lecz tytuł jego władcy przypadał Kazimierzowi III. Walki o Ruś Czerwoną Zawarcie traktatu z Krzyżakami w 1343 r. umożliwiło podjęcie działań zbrojnych na Rusi Czerwonej. W 1340 roku po śmierci władcy Rusi Jerzego Trojdenowicza, książę mazowiecki Bolesław toczył spór dynastyczny o objecie władzy. Bolesław był spokrewniony z Kazimierzem Wielkim, co dawało polskiemu władcy pretekst do starań o Ruś Czerwoną. Konkurentami byli król węgierski Karol Robert i chan tatarski. Król Polski zajął Lwów i ustanowił swojego namiestnika Dymitra Detko. Kazimierz dzięki umiejętności pozyskiwania sojuszników takich jak papież Be- nedykt XII, (który w walce o Ruś dostrzegał walkę z pogańskimi- Tatarami), oraz neutralizacji wrogów utrzymał swoje nowe terytorium. Reformy Kazimierza III Wielkiego Kluczowymi staraniami w kierunku zreformowania państwa podjętymi przez Kazimierza Wielkiego było m.in. spisanie i skodyfikowanie prawa. Powołano komisję, która opracowała zbiór nowych praw zgodnie z zasadą jeden monarcha, jedno prawo i moneta. Reformom podlegały także urzędy centralne a ich rola wyraźnie wzrastała wzrosła rola urzędu kanclerza czy starosty. Rada królewska dysponowała nie tylko głosem doradczym, ale i była w stanie przekonać króla do swoich racji. Uniwersytet w Krakowie 12 maja 1364 roku, Kazimierz Wielki utworzył drugi po pra- skim uniwersytet w Europie Środkowej i Wschodniej. Struktura organizacyjna uczelni była zbudowana na wzór boloński, składała się z trzech wydziałów: medycyny, nauk wyzwolonych oraz prawa. Uniwersytet Krakowski kształcił głownie kadry prawnicze, które miały być wykorzystane w procesie dalszej rozbudowy instytucji państwowych, zrezygnowano natomiast z teologii czego powodem był sprzeciw cesarza niemieckiego Karola IV, założyciela uniwersytetu w Pradze. Kazimierz Wielki gwarantował studentom i profesorom szereg finansowych przywilejów m.in. nie płacili cła, myta i opłaty w trakcie przejazdu do Krakowa. Wynagrodzenie kadry profesorskiej sięgało 40 grzywien rocznie. Panowanie Kazimierza III Wielkiego przyniosło wzmocnienie wewnętrzne państwa. Polska stała się państwem liczącym się w Europie, aktywnie uczestniczącym w polityce międzynarodowej. Kazimierz Wielki powiększył terytorium blisko dwukrotnie w stosunku do obszaru państwa z czasów Władysława Łokietka. Tytuł Wielkiego który nadano Kazimierzowi wydaje się więc wyrazem podziwu dla tego władcy. Jakub Homan Artykuł na podstawie L. Bielski, M. Trąba: Poczet Królów i książąt polskich, wyd. Park, Bielsko-Biała, 2005 r.

9 A to Polska właśnie 9 Zamek Kazimierzowski w Przemyślu Przemyśl to najstarsze miasto regionu i jedno z najstarszych miast w Polsce. Ta malownicza miejscowość położona w południowo-wschodniej Polsce słynie z największej liczby obiektów zabytkowych nie tylko na obszarze województwa podkarpackiego, ale również w skali ogólnopolskiej. Miasto jest skupiskiem wielu obrządków i wyznań religijnych oraz nurtów protestanckich. Stanowi ważny węzeł komunikacyjny na trasie międzynarodowej to tutaj mieści się przejście graniczne z Ukrainą w Medyce oraz duża graniczna stacja kolejowa. Liczne muzea i zabytki znajdują się nie tylko w samym mieście, ale i w jego sąsiedztwie. Warto zwrócić uwagę na przepiękny zespół pałacowy w Krasiczynie, arboretum w Bolestraszycach, w którym zgromadzono kilka tysięcy gatunków roślin (w tym kolekcję rzadkich i ginących gatunków flory polskiej), a także kompleks sakralny w Kalwarii Pacławskiej, gdzie w klasztornym kościele odbiera swój kult cudowny obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej, do którego co roku ściągają rzesze wiernych. W centrum Starego Miasta na Wzgórzu Zamkowym, które wznosi się na wysokości 270 m n.p.m. znajduje się jeden z najcenniejszych pomników architektury Przemyśla renesansowy Zamek Kazimierzowski. To nie tylko jedna z najstarszych budowli miasta, ale również siedziba najstarszego amatorskiego teatru w Europie Teatru Fredreum. Początki grodu sięgają X wieku. W tym okresie część wzgórza otoczona była wałem ziemnym, wokół którego biegła kamienna droga, a wewnątrz znajdowała się drewniana warownia. W XI wieku w wyższej części grodu wybudowano rotundę, jednak częste walki o miasto między Polakami, Rusinami i Węgrami nie służyły rozwojowi zamku. W 1119 roku ówczesny władca Przemyśla Wołodar Rościsław wzniósł na środku wzgórza cerkiew zdobioną przepięknymi polichromiami wał się włoski architekt Galeazzo Appiani, który w tym okresie budował dla niego zamek w Krasiczynie stąd baszty wyglądem przypominają styl baszt zamku krasiczyńskiego. Sylwetki dwóch baszt zachowały się do dnia dzisiejszego. Po śmierci Krasickiego zamek powoli popadał w ruinę. Późniejszy starosta przemyski - ostatni król Polski - Stanisław August Poniatowski próbował dokonać renowacji obiektu. Zburzył kurtynę południowo-zachodnią wraz z basztami i wybudował nowy mur pomniejszający obszar zamku o ok. 10 metrów. Do budynku bramnego dodano przypory. Niestety na wiele się to jednak nie przydało. W XIX wieku obiektem zarządzają Austriacy i częściowo rozbierają zachodnią część zamku, która została zrekonstruowa- reklama i posadzką w kształcie mozaiki. Jednak w 1126 roku gród został spalony. Liczne najazdy na przełomie XII i XIII wieku pustoszą wzgórze. Narażone nieustanną groźbą napadu miasto zostaje ponownie obwarowane w latach Dopiero zajęcie przez Kazimierza Wielkiego Rusi Halickiej zaprowadza spokój i z jego inicjatywy dochodzi do znacznego wzmocnienia wzgórza obwałowaniami i fortyfikacjami oraz wzniesienia w tym miejscu murowanego zamku. Wydarzenie to datuje się na 1340 rok. Z tego okresu została jedynie gotycka brama wejściowa, gdyż pod koniec XIV wieku zamek został spalony podczas najazdu Wołochów. W latach odbudowy podjął się Piotr Kmita Sobieński, zmieniając go w renesansowy zamek bastejowy wybudowany na planie czworoboku z okrągłymi basztami na narożach i czworoboczną wieżą w narożniku południowym. Skrzydło północnozachodnie mieściło bramę i jest zachowane do dziś. Pod zamkiem zaś znajdował się ufortyfikowany przygródek. Nie była to niestety ostatnia duża przebudowa zamku w XVII wieku ówczesny starosta Michał Krasicki podjął się ponownej przebudowy zamku. Prace miały na celu przekształcenie w rezydencję pałacową podwyższono baszty północną i wschodnią, zaś skrzydło północno-wschodnie zostało zamienione na budynek mieszkalny i rozpoczęto przy nim budowę krużganków. Z polecenia Krasickiego pracami na zamku zajmona dopiero w latach 80. XX wieku. Przywrócono pierwotną linię muru kurtynowego oraz odbudowano obie baszty, a na dziedzińcu odsłonięto zarys rotundy i palatium. Na zamku okresowo przebywali m.in. Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło z żoną Jadwigą, Władysław Opolczyk, Kazimierz Jagiellończyk, Jan Olbracht, Stefan Batory, Zygmunt III, Władysław IV, Jan III, August II, Anna Jagiellonka. Jeszcze w 1835 roku wzgórze wokół zamku było zupełnie pozbawione drzew w celu utrudnienia dostępu wrogowi. U podnóża znajdowały się jedynie ogrody warzywne, sady, winnice i łąki. Obecnie znajduje się tutaj okazały park miejski, który warto odwiedzić, zwłaszcza, że dzięki wzmożonym pracom restauratorskim odnowiono aleje oraz architekturę parkową. Wybudowane zostały dwa place zabaw dla dzieci młodszych i starszych wyposażone w liczne urządzenia do zabawy, dzięki czemu park stanowi miejsce nie tylko na romantyczne spacery, ale jest wspaniałym miejscem na spędzenie wolnego czasu na świeżym powietrzu dla rodzin z dziećmi. Zamek Kazimierzowski to niewątpliwe jeden z symboli miasta, miejsce ulubionych wypraw mieszkańców, a w sezonie letnim miejsce, w którym odbywa się wiele imprez plenerowych. Z uwagi na fakt, iż stanowi on siedzibę Przemyskiego Centrum Kultury i Nauki, odbywa się tutaj wiele koncertów i wystaw. Zrealizuj swoje CELE Przyjdź do naszego Punktu Kasowego i sprawdź co dla Ciebie przygotowaliśmy! Anna Turek * koszt połączenia zgodny z taryfą operatora. Niniejsza informacja nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Decyzja kredytowa zależy od indywidualnej oceny ryzyka kredytowego.

10 10 zadzwoń Infolinia SKOK PIAST Dzień dobry, w czym mogę pomóc? Przepisy kulinarne Pyta pan Dominik z Warszawy: Posiadam w Waszym SKOK-u konto IKS PLUS. Niedawno zostałem ojcem i chciałbym w jakiś sposób zabezpieczyć przyszłość mojego syna, ale nie obciążać znacznie mojego budżetu. Co możecie mi Państwo zaproponować? Infolinia odpowiada: Szanowny Panie, SKOK PIAST proponuje Rachunek Systematycznego Oszczędzania MAX. Rachunek taki można założyć na okres od 6 do 60 miesięcy. Zaletą tego rachunku jest możliwość wpłacania miesięcznie dowolnej kwoty mieszczącej się w przedziale od 20 do 1000 zł. W razie dodatkowych pytań zapraszamy na naszą stronę lub do odwiedzenia Punktu Kasowego SKOK PIAST w Warszawie przy al. Dzieci Polskich 21 lub przy ul Okopowej 47. Pyta Pani Wanda z Lubina: Jestem emerytką i kocham podróżować. Jestem bardzo aktywna i nie potrafię usiedzieć w miejscu. Marzy mi się 2 miesięczna wyprawa po Europie, ale brakuje mi części kwoty potrzebnej do zrealizowania tego marzenia. Czy SKOK PIAST oferuje pożyczki także emerytom? Infolinia odpowiada: Szanowna Pani, w Kasie PIAST może Pani wnioskować o pożyczkę a podstawą do jej udzielenia będzie właśnie emerytura. Od niedawna mamy w naszej ofercie atrakcyjną pożyczkę WAKACJE, która może być dla Pani najlepszym rozwiązaniem. Szczegółowe informacje na temat oferty uzyska Pani w naszym Punkcie Kasowym w Lubinie (Rynek 11; ul. Parkowa 8A lub ul. Skłodowskiej 188). Pyta Pani Patrycja Chciałam się zapytać, jak mój tata, który ma konto w Waszej SKOK mógłby mieć wgląd na swoje wydatki? Szanowna Pani Patrycjo Istnieje możliwość wglądu w stan swojego rachunku poprzez skorzystanie z usługi eskok tj. internetowego dostępu do konta. Proszę podjść do placówki SKOK PIAST w celu podpisania umowy o świadczenie usługi eskok. Lista Punktów Kasowych jest dostępna na stronie Pyta Pan Ryszard z Oleśnicy Jestem Państwa długoletnim członkiem i czytelnikiem. Chciałbym skorzystać z oferty pożyczkowej, ale takiej na naprawdę preferencyjnych warunkach, skoro jestem już z państwem tak długo. Czy jest jakaś oferta, która mogłaby mnie satysfakcjonować? Potrzebuję większą kwotę tak z 85 tysięcy. Szanowny Panie Ryszardzie Dla Członków, którzy są z nami dłużej mamy aktualnie w ofercie pożyczkę SAMI SWOI, w ramach której można wnioskować o kwotę w przedziale od zł do zł, na okres od 3 do 96 miesięcy. Zatem zapraszamy do Punktu Kasowego w Oleśnicy, który mieści się przy ul. św. Jadwigi 12. Jeśli mają Państwo pytania dotyczące oferty Kasy PIAST zachęcamy do kontaktu z Infolinią: Czekamy także na Państwa listy pod adresem: redakcja@skokpiast.pl. Pomidorowy chłodnik na upalne dni 60 dag dojrzałych pomidorów 1 czerstwa bułka kajzerka 2 szklanki przegotowanej wody 2 łyżki octu winnego ząbek czosnku 1 świeży ogórek zielony 1 świeża papryka czerwona sól Bułkę namoczyć i odcisnąć. Pomidory sparzyć wrzątkiem i obrać ze skórki. Ogórek obrać i pokroić w słupki, paprykę umyć i oczyścić, pokroić drobno w kosteczkę. Pomidory i bułkę zmiksować w garnku. Wlać 2 szklanki przegotowanej zimnej wody, ocet winny. Dodać ogórek, paprykę i zmiażdżony czosnek. Posolić, wymieszać i schłodzić w lodówce. Podawać najlepiej z grzankami. Znakomity dodatek do dań z grilla 1 mały słoik chrzanu 25 dag białego, zmielonego sera 2 łyżki kwaśnej śmietany pęczek posiekanego szczypiorku 2 żółtka (ugotowane na twardo), sól, cukier Wszystko wymieszać, wyłożyć na półmisek i podawać jako dodatek do mięs lub wędlin. Można również nafaszerować konserwową szynkę - zwinąć w ruloniki i obwiązać szczypiorkiem. Dobra rada: szczypiorek najlepiej sparzyć, aby był elastyczny, wówczas nie będzie się łamał. Zamiast szynki konserwowej można użyć plastrów żółtego sera. Ciasto z rabarbarem i budyniem 200 g masła 1 i 3/4 szklanki cukru 2 szklanki mąki 2 żółtka 1 całe jajko 2 łyżeczki proszku do pieczenia Mąkę mieszamy z proszkiem do pieczenia. Dodajemy jajko z żółtkami i cukry (3 łyżki cukru odkładamy do posypania rabarbaru). Siekamy masło i dodajemy razem ze śmietaną. Zagniatamy gładkie ciasto, a następnie dzielimy je na 2 części (3/4 i 1/4). Mniejszą cześć zawiniętą w folię spożywczą wkładamy do lodówki. Pozostałą wylepiamy blachę wyłożoną papierem do pieczenia (blacha 28 20) i delikatnie nakłuwamy. Oczyszczony rabarbar kroimy w kostkę i układamy na przygotowanym cieście. Posypujemy 3 łyżkami cukru. Budyń gotujemy na mleku i od razu wylewamy na rabarbar. Na wierzch kruszymy w palcach zimne ciasto. Wkładamy do nagrzanego na 180 o C piekarnika na ok. 45 minut. Po upieczeniu posypujemy cukrem pudrem. Smacznego! 2 łyżki cukru wanilinowego 5 łyżek kwaśnej śmietany 18% 400 g rabarbaru 2 op. budyniu waniliowego 700 ml mleka Alicja Nagi

11 Rozrywka 11 Krzyżówka nr reklama Pionowo 8 Ojczyzna Pelego 9 Siłacz, mocarz 10 Apatyczny, markotny 11 Kotew 12 Długowieczne drzewo iglaste 13 Skazywał na stos 18 Chłopak, młodzieniec 19 Z kukułką 21 Chroni drewno 23 Najmniejsza odległość między dźwiękami 25 Nieudany wypiek 26 Rodzaj wędliny Do prania Zarośla jezior Kraj bałkański Miara ropy naftowej Rumowisko Święty ze średniowiecznej legendy 7 Warstwa atmosfery 14 Kwitnie w maju 15 Jacht, łódka 16 Pseudonim Kmicica 17 Członek mafii 20 Miodożer, kuzyn łasicy 22 Zakrzywiona bułka 24 Strona, krawędź 1 23 reklama Poziomo 24 Rozwiązanie krzyżówki prosimy wysyłać pocztą tradycyjną lub elektroniczną na adres redakcji Skokowicza do roku z podaniem swojego imienia, nazwiska oraz adresu do korespondencji. Nagrody jak zwykle czekają! Wśród autorów prawidłowych odpowiedzi rozlosujemy upominkowe gadżety. Zwycięzcy krzyżówki z 27 numeru Skokowicza Zwycięzcami zostali Zbigniew Rodak z Braniewa i Krzysztof Kosmyna z Sosnowca. Nagrody wyślemy pocztą. Zapraszamy do zabawy! Rozwiązanie krzyżówki z numeru 27/2014 Trubadurzy.

12 12 Prawo spółdzielcze zadzwoń Spółdzielcy w sejmowych szrankach Autor: Rafał Zaza, Źródło: Gazeta Bankowa nr 4/1156 kwiecień 2014 reklama Ciężkie boje w Sejmie o zabezpieczenie swoich interesów muszą toczyć spółdzielcze instytucje finansowe SKOK-i i banki spółdzielcze. Prace w komisji nadzwyczajnej nad zmianą prawa spółdzielczego oraz ustawy o spółdzielniach trwają już kilka dobrych miesięcy. Przyświeca im idea uporania się z bajzlem w spółdzielniach mieszkaniowych. Lidia Staroń, posłanka PO, nie cieszy się estymą wśród spółdzielców. Nawet nie dlatego, że koniecznie chce przeforsować w jej mniemaniu jedynie słuszne zapisy w nowelizacji prawa spółdzielczego, jakie wyszły spod pióra partii dominującej. Posłanka nie jest lubiana. Ze szczególną wyższością, jeśli nie arogancją, prowadziła tzw. wysłuchanie publiczne w kwestii prawa spółdzielczego, gdy pytającym lub wnioskującym spółdzielcom potrafiła przerwać w pół zdania lub udać, że nie widziała podniesionej ręki zgłaszającego się do głosu. Gdy wchodzi na obrady sejmowej komisji, ciarki przechodzą po plecach zaproszonych przedstawicieli tzw. strony społecznej, np. z Krajowej Rady Spółdzielczej (KRS) czy obu bankowych izb gospodarczych. Wiedzą już, że będzie ciężko. Spółdzielcze wykuwanie Faktem jest, że ponad 30 nowelizacji obecnie obowiązującego prawa spółdzielczego z 1982 r. nie dostosowało przepisów prawa do szybko zmieniających się warunków społeczno-gospodarczych. W niczym nie poprawiły one działalności spółdzielni w nowych warunkach ustrojowych. Spowodowały za to potężny galimatias powstanie wielu luk prawnych i wątpliwości interpretacyjnych oraz pola do nadużyć. W samej sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw z zakresu prawa spółdzielczego kotłują się obecnie aż cztery projekty nowelizacji prawa spółdzielczego, ale dopiero po kilku miesiącach prac posłowie zdecydowali się pracować na kompromisowym druku przedstawionym przez Klub PSL. Zadanie transmisji rządowych i poselskich ustaleń w sprawie przyszłości spółdzielni do wykuwanego w pocie czoła projektu nowelizacji wzięła na swoje barki w imieniu partii rządzącej właśnie posłanka Lidia Staroń. Stało się to po tym, jak inni posłowie zagrozili wyrzuceniem do kosza projektu PO, jako rażąco sprzecznego z duchem spółdzielczości i niewnoszącego nic w jej rozwój, tudzież rozwój finansowych spółdzielni, jakimi są SKO- K-i i banki spółdzielcze. Proponowane nowe prawo spółdzielcze nie spowoduje powstawania nowych spółdzielni, czyli nie przyczyni się do rozwoju polskiej spółdzielczości. Po co więc je uchwalać? pytał retorycznie na ostatnim spotkaniu Rady Ekspertów Spółdzielczych (RES) Piotr Jan Dziewulski, doradca prezesa Banku Polskiej Spółdzielczości. Podobnie jak dla banków spółdzielczych, także i dla SKOK-ów prawo zmienia się bardzo często, dokładane są coraz bardziej rygorystyczne przepisy, w efekcie czego kasy muszą ponosić wysokie koszty dostosowania się do nowego prawa mówił na tym samym spotkaniu Paweł Pelc, radca prawny Krajowej SKOK. Chociaż przewodniczącym sejmowej Komisji Nadzwyczajnej jest poseł PSL Marek Gos, posłanka Lidia Staroń często dominuje obrady, pilnując, by posłowie nie uchwalili przypadkiem czegoś, co znacznie wybiega poza ramy projektu autorstwa PO, a z drugiej strony robi swoje wrzutki. Wszyscy mają świadomość, że to, co zostanie zapisane ogólnie w nowym prawie spółdzielczym, będzie potem szczegółowo implementowane w innych ustawach, takich jak np. ustawa o bankach spółdzielczych, w prawie bankowym, w ustawie o SKOK-ach itd. Przedstawiciele SKOK-ów i banków spółdzielczych zarzucają projektowi autorstwa PO oraz promowanym przez tę partię zapisom ustawowym totalne niezrozumienie idei i specyfiki spółdzielczości, która traktowana jest tu niczym spółki prawa handlowego. Spółdzielnia to nie korporacja Oczekiwanie, że spółdzielnie powinny kierować się takimi samymi regułami, jak spółki kapitałowe, jest nieuprawnione. Fakt, że państwo uczyniło wiele, aby wpisać spółdzielnie w system prawny właściwy dla sektora komercyjnego, nie oznacza, że jest to droga właściwa przekonuje cały czas Alfred Domagalski, prezes Krajowej Rady Spółdzielczej (KRS). Prawdą jest, że spółdzielnie są organizacjami członkowskimi (zrzeszeniami osób, a nie kapitału). Realizują odmienne cele niż spółki kapitałowe, a także kierują się systemem zasad i wartości, który w systemie komercyjnym może być uznawany za barierę rozwoju. Domagalski przywołuje chętnie badania amerykańskiej noblistki w dziedzinie ekonomii Elinor Ostrom. Dowiodła ona, że w dłuższym okresie czasu efektywność gospodarowania w systemie spółdzielczym może być nawet większa niż w systemie komercyjnym. System ten sprzyja bowiem optymalizacji podejmowanych decyzji. Według Gabrieli Masłowskiej (PiS) forsowany jeszcze do niedawna projekt nowelizacji autorstwa Platformy nie wprowadza fundamentalnych zmian w zakresie organizacji i funkcjonowania spółdzielni w odniesieniu do przepisów, które obecnie obowiązują. Niektóre rozwiązania, które miałyby usprawniać pracę spółdzielni, wydają się niedopracowane i mogą przynieść nowe komplikacje w spółdzielniach ostrzega posłanka. Porozumienie ponad podziałami Okazało się, że spółdzielcy, jeśli trzeba, potrafią się ze sobą porozumieć. Zgodnym wysiłkiem m.in. reprezentantów SKO- K-ów oraz konkurujących z nimi banków spółdzielczych udało się utrącić zły przepis, który miałby znacznie skracać kadencje rad obu typów spółdzielczych instytucji finansowych, wprowadzając tym samym labilność zarządzania i niepotrzebne zamieszanie. Po przeszło dwumiesięcznym boju z katalogu wyłącznych kompetencji walnego zgromadzenia (zebrania przedstawicieli) wyłączono decyzję o zbyciu nieruchomości kupionych w zamian za niespłacone kredyty udzielone przez banki spółdzielcze i SKO- K-i. Karol Bernat, radca prawny Banku BPS i Krajowego Związku Banków Spółdzielczych (KZBS) uważa, że to zarządowi oraz radzie nadzorczej w banku spółdzielczym i w SKOK-ach, a nie walnemu zgromadzeniu należy przyznać prawo decydowania o sprzedaży czy kupnie nieruchomości. Chodzi o to, że inaczej niż to ma zazwyczaj miejsce w spółdzielni mieszkaniowej, takie decyzje wymusza szybko zmieniający się rynek i muszą one zapadać szybko, bez czekania, aż zbierze się coroczne walne zgromadzenie. Reprezentantom podmiotów spółdzielczych udało się uniknąć jeszcze innego, bezsensownego zapisu w ustawach, który przewidywał obowiązek publikowania wszystkich uchwał i protokołów obrad organów spółdzielni na stronach internetowych. To byłaby dopiero gratka dla konkurencji, ale i różnej maści hejterów, którzy mogliby w dowolny sposób te dyskusje wykorzystywać. Ograniczono się do zapisu, że będzie dostęp o informacji z zebrań co do zasady, natomiast organ spółdzielni będzie mógł jej odmówić, jeśli naruszałoby to tajemnicę bankową bądź zawodową powiedział Gazecie Bankowej Paweł Pelc. Skoro tak, raczej nie będzie już rozważane nałożenie obowiązku na publikowanie sprawozdań finansowych w sieci, tym bardziej że i tak muszą być one publikowane w Monitorze Spółdzielczym. Trudno powiedzieć, jakie jeszcze pułapki mogą zostać zastawione w Sejmie na spółdzielców. Dotychczas wychodzą oni z legislacyjnych potyczek raczej z tarczą.