PORADNIK MATURALNY JAK SPORZĄDZIĆ BIBLIOGRAFIĘ ZAŁĄCZNIKOWĄ DO PREZENTACJI MATURALNEJ?

Transkrypt

1 PORADNIK MATURALNY JAK SPORZĄDZIĆ BIBLIOGRAFIĘ ZAŁĄCZNIKOWĄ DO PREZENTACJI MATURALNEJ? Biblioteka informuje jak sporządzić bibliografię załącznikową do prezentacji maturalnej. Piszesz referat, wypracowanie, pracę semestralną lub maturalną? Nie zapomnij o przypisach i bibliografii! Podpowiadamy jak je sporządzić. Zasady sporządzania przypisów i bibliografii są znormalizowane. Określają je normy: PN-ISO 690 z lipca 2002 roku (dla książek i czasopism) oraz PN-ISO-2:1999 (dla dokumentów elektronicznych). Główna zmiana w stosunku do poprzedniej normy to obowiązek podawania w opisie n-ru ISBN dla książek i ISSN dla czasopism. Skrót ISBN pochodzi z ang.: International Standard Book Number. W 10-cyfrowym numerze jest zapisana informacja o kraju, wydawcy i o samej książce (np. 83 na początku oznacza Polskę). BIBLIOGRAFIA to uporządkowany wg określonych kryteriów spis dokumentów (książek, czasopism, artykułów i itp.) z najważniejszymi informacjami o każdej z pozycji. BIBLIOGRAFIA ZAŁĄCZNIKOWA (literatura przedmiotu, wykaz źródeł) zawiera skrócone opisy bibliograficzne dokumentów, na które powołuje się autor pracy (cytowanych lub tylko związanych z tematem). Sporządza się ją dla ukazania warsztatu naukowego wykonanej pracy. Pozwala ocenić znajomość tematyki i oryginalność pracy. Jest dla czytelnika źródłem informacji o innych opracowaniach na dany temat. Bibliografię umieszczamy na końcu pracy. 1

2 Podstawową zasadą sporządzania opisów bibliograficznych w bibliografii załącznikowej jest konsekwencja: zwracaj uwagę na znaki przestankowe (np. kropka, przecinek, dwukropek) i kolejność występowania po sobie elementów opisu, informacji na temat książki zawsze szukaj na stronie tytułowej, potem na jej odwrocie w stopce redakcyjnej - a nie na okładce! źródłem danych dla dokumentów elektronicznych jest ekran, w dalszej kolejności dokumentacja towarzysząca i opakowanie, w opisach pomijamy tytuły naukowe i funkcje, jeżeli opis rozpoczyna się od podania autora, to pamiętaj że najpierw piszemy nazwisko, a później imię, opisy bibliograficzne pisz w ciągu - od marginesu do marginesu, tytułów książek nie podajemy w cudzysłowach. Cudzysłowy stosuj tylko przy tytułach czasopism, tytuły książek, jeżeli są bardzo długie możesz skracać. Należy podać kilka pierwszych wyrazów tytułu (umożliwiających identyfikację tytułu), a następne wyrazy zastąpić wielokropkiem, nazwę wydawcy (jeżeli będziesz ją podawać w opisie) możesz skracać (np. PIW zamiast Państwowy Instytut Wydawniczy). jeżeli książka jest wydana po raz pierwszy, to informacje o wydaniu w opisie pomijamy. Natomiast informacje o zmianach w kolejnych wydaniach należy skracać (np. Wyd. 2. popraw. i uzup.) możesz poszczególne elementy opisów wyróżnić graficznie (np. tytuł - kursywą lub pismem pogrubionym) Układ bibliografii jest umowny. Informator maturalny zaleca następujący podział: 1. Literatura podmiotu (omawiane przez nas w pracy utwory literackie) 2. Literatura przedmiotu wykorzystane przez nas opracowania ogólne (np. słowniki, encyklopedie, historie literatury) i szczegółowe (książki, artykuły, dokumenty elektroniczne) 3. Materiały pomocnicze wykorzystane do "ubarwienia " naszej wypowiedzi fragmenty filmów, obrazy, muzyka itp. W obrębie poszczególnych grup obowiązuje alfabetyczna kolejność opisów. Bibliografia może być tożsama z przypisami, zwykle jednak ma o wiele szerszy zakres 2

3 PRZYPISY krótkie objaśnienia do fragmentów tekstu. Mają charakter informacyjny. Mogą dodatkowo wyjaśniać pewne fragmenty tekstu. Przypisy bibliograficzne zawierają opisy dokumentów, z których pochodzą cytaty lub informacje zawarte w tekście. Do przypisów kierują odsyłacze zawarte w tekście (najczęściej są to cyfry). Miejsce przypisów: u dołu strony (najczęściej), na końcu rozdziału lub na końcu pracy. OPIS BIBLIOGRAFICZNY uporządkowany zespół danych o książce (artykule), służący do jej identyfikacji Nowa norma dopuszcza pewną dowolność interpunkcji i wyróżnień graficznych (zmiana kroju czcionki, podkreślenia). Np. tytuł czasopisma można ująć w cudzysłów lub napisać kursywą. Obowiązuje jednak absolutna konsekwencja w raz przyjętym sposobie zapisu. I. OPIS KSIĄŻKI OPIS BIBLIOGRAFICZNY KSIĄŻKI Elementy opisu i ich kolejność: 1.Autor (nazwisko i imię lub inicjał imienia) 2.Tytuł 3.Odpowiedzialność drugorzędna (redaktor- w pracy zbiorowej; autor opracowania, tłumacz- w antologii) 4.Oznaczenie wydania 5. Numer tomu i jego tytuł (w opisie pojedynczego tomu) 6. Miejsce wydania, wydawca 7. Rok wydania 8. objętość, seria, uwagi 9. strony (przy opisie fragmentu książki) 10. nr ISBN (po kropce). Przy opisie fragmentu książki można go nie podawać. 3

4 Schemat opisu Autor : Tytuł książki. Wydanie. Miejsce wydania: wydawca, rok wydania. ISBN Podano przykładową (najczęściej stosowaną) interpunkcję. Jeszcze raz przypominamy, że norma nie precyzuje znaków umownych, nakazuje tylko konsekwencję w ich stosowaniu. Elementy nieobowiązkowe są zapisane kursywą. Przykłady: Uwaga na znaki umowne! We wszystkich opisach obowiązuje jednolity system interpunkcji. Książka do 3 autorów Davies N.: Boże igrzysko: historia Polski.T.1. Od początków do roku Kraków: ZNAK,1991. ISBN Cegieła A., Markowski A.: Z polszczyzną za pan brat.wyd.2.warszawa: Iskry,1986. Praca zbiorowa, antologia Mały słownik kultury dawnych Słowian. Red. L. Leciejewicz. Wyd.2. Warszawa: Wiedza Powszechna, ISBN Poezja polska w szkole średniej: od średniowiecza do współczesności. Wybór A. Rajca, J. Polanicki.Wyd.2 zmien.warszawa: KAMA,1997. ISBN Opis fragmentu książki Heistein J.: Historia literatury włoskiej. Zarys. Wyd.2. Wrocław : Zakł.Nar. im. Ossolińskich, 1987, s Słownik pojęć i tekstów kultury. Red. A. Rysiewicz. Warszawa: WSiP, 2002, s.109. Nowakowski J.: Wstęp. W: Wyspiański S.: Wesele. Wyd.5.Wrocław: Ossolineum, 1994, s.v- CII. Opis fragmentu pracy zbiorowej o Skoczek A.: Mikołaj Rej. W: Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach. T.2. Renesans. Kraków: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2000, s Cardini F.: Wojownik i rycerz. W: Człowiek średniowiecza. Pod red. J. Le Goffa. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2000, s

5 Opis reprodukcji obrazu (rzeźby, dzieła architektury): Bruegel P.: Wieża Babel [ilustracja]. W: Bianco D.: Bruegel. Warszawa: MPS, 2006, s.44. II. OPIS CZASOPISMA (tylko elementy obowiązkowe) Tytuł Odpowiedzialność Wydanie Oznaczenie zeszytu (daty i / lub numery) rok wyd. Numer znormalizowany ISSN Przykład opisu czasopisma Świat Nauki. Styczeń 2007 nr ISNN Cogito. Maj 2006 nr ISNN X. OPIS ARTYKUŁU Z CZASOPISMA 1.Autor artykułu 2.Tytuł artykułu 3.Tytuł czasopisma 4.Lokalizacja (rok, numer zeszytu, strony) 5

6 Schemat: Autor artykułu: Tytuł artykułu. "Tytuł czasopisma" rok, numer czasopisma, numery stron Przy opisie fragmentu (artykułu) - nr ISSN nie jest obowiązkowy. Przykład: Kołątaj W.: Tak powstały piramidy. "Wiedza i Życie" 2002, nr 7, s KrajewskiA.W.: Sen o obrazie doskonałym. Focus 2006, nr 10, s III. DOKUMENTY ELEKTRONICZNE Internet i wydawnictwa multimedialne są pełnoprawnym źródłem informacji. Opisy tych dokumentów także umieszczamy w bibliografii Opis dokumentu elektronicznego 1.Autor 2. Tytuł 3. Nośnik w nawiasie kwadratowym [CD-ROM], [online] 4. Wydanie (wersja, miejsce wydania, wydawca, copyright, data aktualizacji)- o ile można ustalić 5.Tytuł fragmentu (przy opisie fragmentu dokumentu elektronicznego) 6. Warunki dostępu (dla dokumentów on-line) 6

7 Przykłady: Kopaliński W.: Wielki multimedialny słownik W. Kopalińskiego [CD-ROM]. Warszawa: PWN 2000 Słowniki PWN [CD-ROM]. Edycja 2003 w.1.1. Warszawa: PWN Słownik poprawnej polszczyzny. Mickiewicz A.: Pan Tadeusz [on-line]. Skarbnica literatury polskiej. Dostępny w internecie: Papszun T.: J.R.R. Tolkien- pierwsza polska strona domowa. Modyfikacja: Dostępna w internecie: Opis artykułu z dokumentu elektronicznego 1. Autor artykułu 2. Tytuł artykułu 3. Tytuł dokumentu macierzystego (książki, bazy danych, czasopisma) 4. [Nośnik] 5. Wydanie (wersja, m-ce wyd., wydawca, rok) 6. Oznaczenie zeszytu (dla e-czasopisma) 7. Lokalizacja (o ile jest numeracja stron) 8. Warunki dostępu (dla dokumentów on-line) Przykłady: Bardel M.: Sen o nieśmiertelności. "Znak" [online] 2002 nr 580. Dostępne w internecie: Jan XXIII: Encyklika Pacem in Terris. W: Nauczanie Kościoła Katolickiego [CD-ROM]. Kraków: Wydawnictwo M,2002 OPIS FILMU I DOKUMENTU DŹWIĘKOWEGO Film: 7

8 Pan Tadeusz [Film]. Reż. Andrzej Wajda. Warszawa: Vision Film, kas. VHS lub Wajda A. (Reż): Pan Tadeusz [Film]. Warszawa płyta DVD. Czapczyk P., Czarnecka A.: Poezja współczesna. [Film]. Warszawa : Telewizja Polska kas.vhs. Dokument dźwiękowy: Bach J. S.: Brandemburg Concertos [Dokument dźwiękowy]. Warszawa: Pomaton EMI, płyta CD. Pawlikowska-Jasnorzewska M.: Wiersze. [Dokument dźwiękowy]. Warszawa: Polskie Nagrania płyta CD. BIBLIOGRAFIA ZAŁĄCZNIKOWA DO PREZENTACJI MATURALNYCH Z JĘZYKA POLSKIEGO Bibliografia opracowana została w oparciu o polskie nowe normy dotyczące tworzenia opisów bibliograficznych do bibliografii załącznikowych: 1. PN-ISO 690:2002 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura. 2. PN-ISO 690-2:1999 Informacja i dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części. 3.Ustawa z dn. 4 lutego 1994 O prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity) Dz.U. z 2006 r. nr 90, poz.631. INFORMACJE WSTĘPNE: Bibliografia to uporządkowany spis dokumentów dobranych według ustalonych kryteriów, spełniający zadania informacyjne. Bibliografia załącznikowa jest informacją o dokumentach wykorzystanych w prezentacji. Bibliografia do prezentacji maturalnej zawiera literaturę podmiotu i literaturę przedmiotu. Literatura podmiotu - czyli spis (bibliografia) tekstów kultury, analizowanych w prezentacji (np. utwory literackie: wiersze, powieści), dokumentów plastycznych (np. reprodukcje obrazów, rzeźb, ilustracje), muzycznych, filmów i in. 8

9 Literatura przedmiotu - czyli spis (bibliografia) dokumentów dotyczących tematu prezentacji, tzw. opracowania (np. książki, prace w wydawnictwach zbiorowych, artykuły z czasopism, artykuły zamieszczone w Internecie). Opisy bibliograficzne powinny być uporządkowane w kolejności alfabetycznej nazwisk autorów lub tytułów, gdy nie ma podanego nazwiska. Elementy opisu bibliograficznego należy wyraźnie oddzielić od następnych przyjętym znakiem interpunkcyjnym:., : ; (...) / ( ) [ ] i konsekwentnie stosować je w całej bibliografii. Na końcu każdego opisu należy postawić kropkę. OPIS BIBLIOGRAFICZNY KSIĄŻKI: Informacji na temat książki szukaj najpierw na stronie tytułowej, nie tylko na okładce książki. Autor: Należy pisać całe imię autora. Jeżeli autorów jest więcej niż trzech podaje się pierwszego autora i dopisek i in. Jeżeli autorów jest dwóch lub trzech należy pisać ich nazwiska, oddzielając je od siebie przecinkami. W przypadku, gdy autor nie jest znany opis zaczynamy od tytułu. Jeżeli jest to praca zbiorowa pod redakcją - opis rozpoczyna się od tytułu. W opisie autora pomija się informacje o jego stopniach naukowych, funkcjach: nie piszemy, że ktoś jest księdzem, profesorem, doktorem, magistrem, itp. Tytuł: Można skracać zbyt długi tytuł. Wyrazy pominięte zaznacza się wielokropkiem: (...) Jedynym elementem opisu bibliograficznego, który umieszcza się w cudzysłowie jest tytuł czasopisma. Tytuł książki podajemy bez cudzysłowu zaznaczamy go kursywą i pogrubieniem. Wydanie: Jeśli jest to wydanie pierwsze lub w książce nie ma informacji, które jest to wydanie ten element opisu pomija się. Informację o zmianach dokonanych w wydaniu trzeba skrócić: Wyd. 5 zmien. popr. uzup. skr. (zmienione, poprawione, uzupełnione, skrócone). Miejsce wydania: Jeśli wydawnictwo ma kilka siedzib, a są wymienione w książce podaje się pierwszą nazwę z wymienionych miejscowości. Wydawnictwo: Można skracać nazwę wydawcy, np. Ossolineum zamiast Zakład Narodowy im. Ossolińskich; PWN zamiast Państwowe Wydawnictwa Naukowe; WSiP zamiast Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Rok wydania: Rok wydania trzeba podać obowiązkowo. Jeśli rok wydania nie jest podany w książce, należy go określić, korzystając z katalogu biblioteki lub podać przybliżoną datę, zapisując: ok albo w inny sposób: [2000]. 9

10 Numer ISBN (International Standard Book Number / Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki) można opuszczać numer ISBN w opisie bibliograficznym. Numer ISBN od 2002 r. jest elementem obowiązkowym opisu bibliograficznego. W Polsce ISBN wprowadzono od 1974 roku. Jest to dziesięciocyfrowy numer zawierający zakodowane informacje o książce. Pierwsze dwie cyfry oznaczają kraj dla Polski jest to liczba 83, pozostałe cyfry kodują wydawnictwo i informacje o książce. Od 2007 roku obowiązuje trzynastocyfrowy numer ISBN (dotychczas obowiązujące numery dziesięciocyfrowe poprzedzone zostały prefiksem 978). Numer ISBN pojawiają się dopiero w książkach wydanych po roku Jeśli go nie ma w książce, ten element opisu można pominąć, jeżeli są dwa numery (jeden dziesięciocyfrowy i jeden z prefiksem) podaje się ten nowszy. Dla wydawnictwa ciągłego - czasopisma - organizacja ISO przyporządkowała ośmiocyfrowy identyfikator ISSN (International Standard Serial Number/ Międzynarodowy Znormalizowany Numer Wydawnictwa Ciągłego). W Polsce numery ISSN dla czasopism stosowane są od 1977 roku. Przy pisaniu numeru ISBN lub ISSN piszemy go w jednej linijce nie przedzielamy go na dwie linijki. P R Z Y K Ł A D Y OPIS BIBLIOGRAFICZY KSIĄŻKI I ARTYKUŁU Z CZASOPISMA PRZYKŁADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO KSIĄŻKI JEDNEGO AUTORA: Nazwisko i imię autora, Tytuł. Wydanie. Miejsce wydania: Wydawca, rok wydania. Kapuściński Ryszard, Heban. Wyd.7. Warszawa: Czytelnik, Moczarski Kazimierz, Rozmowy z katem. Wyd. 10. Warszawa: PWN, PRZYKŁAD OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO KSIĄŻKI TRZECH AUTORÓW: Nowak Jan, Kowalski Antoni, Marek Piotr, Adam Mickiewicz. Kraków: Wydawnictwo Ludowe, PRZYKŁADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO PRACY ZBIOROWEJ: Okresy literackie. Red. Jan Majda. Wyd. 2. Warszawa: WSiP, Kompendium wiedzy o ekologii. Red. Jan Strzałko i Teresa Mossor-Pietraszewska. Wyd.2 popr. I uzup. Warszawa: PWN, PRZYKŁADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO JEDNEGO TOMU WIELOTOMOWEJ PRACY ZBIOROWEJ: Historia literatury polskiej. Red. Anna Skoczek. T. 1. Warszawa: PWN, ok Poezja polska : antologia. Wybór i oprac. Ryszard Matuszewski, Seweryn Pollak. Cz.1. Wyd.3 poszerz. Warszawa: Czytelnik, * Przy podawaniu nazwiska redaktora (przy pracy zbiorowej lub antologii) kolejność pisania inicjału imienia i nazwiska są odwrotne niż w zwykłym zapisie, np. Red. Anna Kowalska - ale - Kowalska Anna, Wiersze) 10

11 PRZYKŁADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO FRAGMENTU (ROZDZIAŁU, OPOWIADANIA, WIERSZA) KSIĄŻKI JEDNEGO AUTORA: Przykłady - rozdział: Krzyżanowski Jan, Dzieje literatury polskiej. Wyd.10. Warszawa: PWN, Pozytywizm, s Hutnikiewicz Artur, Od czystej formy do literatury faktu. Wyd. 5. Warszawa: Wiedza Powszechna, Ekspresjonizm, s Przykład - opowiadanie: Żeromski Stefan, Wybór opowiadań. Wyd.2 zm. Wrocław: Zakład Narodowy im.ossolińskich, Zmierzch, s Przykłady - wiersz: Gałczyński Konstanty Ildefons, Poezje.T.1. Warszawa: Czytelnik, Koniec świata, s. 52. Twardowski Jan, Wiersze. Wyd. 3. Białystok: Łuk, Śpieszmy się, s PRZYKŁADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO FRAGMENTU (ROZDZIAŁU) KSIĄŻKI Z PRACY ZBIOROWEJ: Nazwisko i imię autora rozdziału, Tytuł rozdziału. W: Opis książki, zgodnie z zasadami, w której zawarty jest rozdział, strony zajęte przez rozdział: nazwisko i imię autora (jeśli jest to praca zbiorowa, to imię i nazwisko redaktora po tytule), tytuł. Wydanie. Miejsce wydania: wydawnictwo, rok wydania. Tytuł rozdziału, strony zajęte przez rozdział. Przykłady - rozdział książki z pracy zbiorowej: Bogucka Maria, Barbara Radziwiłłówna. W: Życiorysy historyczne, literackie i legendarne. Seria pierwsza. Wyd.2. Red. Zofia Stefanowska i Janusz Tazbir. Warszawa: PWN, 1984, s Tatara Marian, Romantyzm. W: Historia literatury polskiej w zarysie. Warszawa: PWN, 1978, s Przykłady - wiersz z antologii wielu autorów: Herbert Zbigniew, Przesłanie Pana Cogito. W: Poezja odzyskana: antologia poezji polskiej Wybór Irena Szypowska. Warszawa: WSiP, 1992, s Stachura Edward, Wielki Testament. W: Od Kochanowskiego do Szymborskiej: antologia poezji polskiej. Wybór Marek Wawrzkiewicz. Warszawa Książka i Wiedza, 1999, s PRZYKŁAD OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO WSTĘPU DO KSIĄŻKI: 11

12 Nazwisko i imię autora wstępu, Tytuł wstępu. W: Opis książki, w której zawarty jest wstęp, strony zajęte przez wstęp. Michał, Mistrz i Małgorzata. Wyd.15. Warszawa: MUZA, 1990, Drawicz Andrzej, Wstęp. W: Bułhakow s. V-LXXXIV. PRZYKŁADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO HASŁA Z ENCYKLOPEDII (SŁOWNIKA): Elementy opisu - hasło z encyklopedii, słownika, bez własnego autora: Tytuł słownika lub encyklopedii. Redaktor. Miejsce wydania i wydawnictwo, rok wydania. Hasło oraz strony, na których znajduje się hasło. Przykład - hasło z encyklopedii, słownika, bez własnego autora: Współczesny Słownik Języka Polskiego. Red. Bogusław Dunaj. Wyd. VII popr. Warszawa: Wydawnictwo Langenscheidt, Hasło: bibliografia, s. 56. Kopaliński Władysław, Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, Hasło: golem, s Elementy opisu - jeżeli hasło ma swojego autora: Nazwisko i imię autora hasła, hasło. W: Encyklopedia lub słownik, w których znajduje się hasło, strona, na której znajduje się hasło. Przykład - jeżeli hasło ma swojego autora: Maciejewski Janusz, sarmatyzm. W: Słownik literatury polskiego oświecenia. Red. Teresa Kostkiewiczowa Wrocław: Ossolineum, 1977, s PRZYKŁADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO FRAGMENTU BIBLII: Księga Izajasza. W: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. [Biblia Tysiąclecia].Wyd. 5. Poznań: Pallottinum, 2000, s Księga Mądrości. W: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. [Biblia Tysiąclecia].Wyd. 3 popr. Poznań: Pallottinum, 1998, s PRZYKŁADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO FRAGMENTU BIBLII, KTÓRY POSIADA WŁASNĄ NAZWĘ: Przypowieść o siewcy. W: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. [Biblia Tysiąclecia].Wyd. 5. Poznań: Pallottinum, Mt 13, 1-9, s Syn marnotrawny. W: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. [Biblia Tysiąclecia].Wyd. 3 popr. Poznań: Pallottinum, Łk 15,11-32, s PRZYKŁAD OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO CYTATU Z BIBLII: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. [Biblia Tysiąclecia]. Wyd. 5. Poznań: Pallottinum, Mt 6, 12, s

13 OPIS BIBLIOGRAFICZNY ARTYKUŁU Z CZASOPISMA: Nazwisko i imię autora artykułu, Tytuł artykułu. Tytuł czasopisma rok, numer czasopisma, numery stron zajęte przez artykuł. Jaworski Marcin, Różewicz ostatni modernista. Polonistyka 2005, nr 5, s Kupiszewski Władysław, Artyzm językowy Jana Kochanowskiego. Poradnik Językowy 1982, nr 10, s Skibiński Rafał, Jesteśmy rodzajem bursztynu. List 2004, nr 2, s Wysłowska Joanna, XX-lecie międzywojenne życie, energia i śmierć. Cogito 2009, nr 4, s PRZYKŁAD OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO RECENZJI: Nazwisko i imię autora recenzowanej książki, Tytuł recenzowanej książki. Wydanie, Rok wydania. Rec. Imię i nazwisko autora recenzji, Tytuł recenzji. Tytuł czasopisma rok, numer czasopisma, strony zajęte przez recenzję. Przykład: Kuczok Wojciech, Gnój. Warszawa Rec. Piotr Śliwiński, Normalni, wydrążeni, źli. Tygodnik Powszechny 2004, nr 32, s. 11. Tokarczuk Olga, Prawiek i inne czasy. Warszawa Rec. Marcin Cieński. Odra 1996, nr 11, s PRZYKŁAD OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO WYWIADU: Nazwisko i imię osoby, która udziela wywiadu, Tytuł wywiadu. Rozm. przepr. Imię i nazwisko osoby prowadzącej wywiad. Tytuł czasopisma rok, numer, numery stron. Przykład: Herbert Zbigniew, Sztuka empatii. Rozm. przepr. Renata Gorczyńska. Zeszyty Literackie 1999, nr 4, s Kuczok Wojciech, Jestem bardzo pokrzywiony. Rozm. przepr. Barbara Pietkiewicz. Polityka 2004, nr 3, s Miłosz Czesław, Prywatność czyli użyteczność. Rozm. przepr. Andrzej Zawada. Nowe Książki 1997, nr 8, s OPIS BIBLIOGRAFICZNY DOKUMENTÓW ELEKTRONICZNYCH: PRZYKŁAD OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO KSIĄŻKI NA PŁYCIE CD: Kopaliński Władysław, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [CD-ROM]. Wersja Łódź Promedia CD, Paszkowska Danuta, O dramacie [CD-ROM]. Wersja Warszawa: Edgar Multimedia,

14 PRZYKŁAD OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO KSIĄŻKI W INTERNECIE: Hłasko Marek, Ósmy dzień tygodnia [online]. [dostęp 26 lutego 2009]. Dostępny w Internecie: PRZYKŁAD WIERSZA W INTERNECIE: Asnyk Adam, Daremne żale. [online]. [dostęp 19 kwietnia 2007]. Dostępny w Internecie: univ.gda.pl/literat/asnyk/057.htm. PRZYKŁAD OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO STRONY WWW: Skórka Stanisław, Wirtualna historia książki i bibliotek [online]. Kraków: Akademia Pedagogiczna, Instytut Informacji Naukowej. [dostęp 27lutego 2009]. Dostępny w Internecie: PRZYKŁAD OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO ARTYKUŁU W CZASOPIŚMIE INTERNETOWYM: Karpiel Anna, Motyw szatana w literaturze romantycznej. W: Konspekt 2005, nr 2 [online]. [dostęp 22 lutego2009]. Dostępny w Internecie: Mikołuszko Wojciech, Były dwa gatunki człowieka. W: Gazeta Wyborcza, [online]. [dostęp ]. Dostępny w Internecie: serwisy.gazeta.pl/nauka/1,34148, html. OPIS BIBLIOGRAFICZNY INNYCH TEKSTÓW KULTURY: PRZYKŁADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO REPRODUKCJI OBRAZU (RZEŹBY, DZIEŁA ARCHITEKTURY): Makowski Tadeusz, Kapela dziecięca [il.]. W: Wielcy Malarze 2000, nr 97. Matejko Jan, Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony [il.]. W: Krzysztofowicz-Kozakowska Stefania, Stolot Franciszek, Historia malarstwa polskiego. Wyd. 2. Kraków: Kluszczyński, 2000, nr il Velazquez Diego, Infantka Małgorzata [il.]. W: Rzepińska Maria, Siedem wieków malarstwa europejskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986, nr il. XLVI. Vermer Johannes, Pracownia artysty [il.]. W: Rynck Patrick de, Jak czytać malarstwo. Kraków: Universitas, 2005, s PRZYKŁAD OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO REPRODUKCJI OBRAZU W INTERECIE: Dali Salvadore, Uporczywość pamięci [online]. [dostęp 23 października 2010]. Dostępny w Internecie: jpg. 14

15 Matejko Jan, Rejtan [online]. [dostęp 10 grudnia 2010]. Dostępny w Internecie: PRZYKŁADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO FILMU: Cudzoziemka [film]. Reż. Ryszard Ber. [kas. VHS]. Warszawa: AGF, Człowiek z marmuru [film]. Reż. Andrzej Wajda. [DVD]. Warszawa: Vision, 2005 (prod. 1976). Makbet [film]. Reż. Jack Gold. [DVD]. Warszawa: Elipsa, Cop (Biblioteka Gazety Wyborczej. Dramaty Wiliama Shakespeare a). Pan Tadeusz [film]. Reż. Andrzej Wajda. [kas. VHS]. Warszawa: Vision Film, PRZYKŁADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO UTWORU MUZYCZNEGO: Nazwisko kompozytora/wykonawcy, Tytuł nagrania [rodzaj dokumentu]. W: skąd pochodzi nagranie/tytuł. Miejsce wydania: nazwa producenta, rok produkcji. Typ nośnika. Przykłady: Cohen Leonard, In My Secret Life [dokument dźwiękowy]. W: Miłość. Warszawa: Sony BMG Music, Płyta CD. Schumann Robert, Marzenie [dokument dźwiękowy]. W: Muzyka nocą. Warszawa: Sound-Pol, Płyta CD. PRZYKŁADY OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO REKLAMY: A świstak siedzi i zawija je w te sreberka [reklama telewizyjna]. Warszawa: TVP, Reklama mleka [dokument dźwiękowy]. Kraków: Radio RMF FM, Szczęście maluje się na twarzy. Truskawkowy żel myjący do twarzy [reklama prasowa]. Filipinka 2004, nr 9, s. 5. PRZYKŁAD OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO PROGRAMU TELEWIZYJNEGO: Torbicka Grażyna, Kocham kino [program telewizyjny]. Warszawa: TVP2, [wyemitowano 18 listopada 2008, o godz ]. PRZYKŁAD OPISU BIBLIOGRAFICZNEGO PROGRAMU RADIOWEGO: Nowak Katarzyna, Szwendowska Joanna, Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata [program radiowy]. Warszawa: Polskie Radio Dwójka, [nadano 18 listopada 2008, o godz ]. Piszemy całe imię autora. Tytuł materiału podajemy bez cudzysłowu zaznaczamy go kursywą i pogrubieniem PRZYKŁAD BIBLIOGRAFII: 15

16 Literatura podmiotu: 1. Człowiek z marmuru [film]. Reż. Andrzej Wajda. [DVD]. Warszawa: Vision, 2005 (prod. 1976). 2. Herbert Zbigniew, Przesłanie Pana Cogito. W: Poezja odzyskana: antologia poezji polskiej Wybór Irena Szypowska. Warszawa: WSiP, 1992, s Hłasko Marek, Ósmy dzień tygodnia [online]. [dostęp 26 lutego 2009]. Dostępny w Internecie: 4. Księga Mądrości. W: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. [Biblia Tysiąclecia].Wyd. 3 popr. Poznań: Pallottinum, 1998, s Matejko Jan, Rejtan [online]. [dostęp 10 grudnia 2010]. Dostępny w Internecie: 6. Matejko Jan, Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony [il.] W: Krzysztofowicz-Kozakowska Sefania, Stolot Franciszek, Historia malarstwa polskiego. Wyd. 2. Kraków: Kluszczyński, 2000, nr il Moczarski Kazimierz, Rozmowy z katem. Wyd. 10. Warszawa: PWN, Pan Tadeusz [film]. Reż. Andrzej Wajda. [kas. VHS]. Warszawa: Vision Film, Schumann Robert, Marzenie [dokument dźwiękowy]. W: Muzyka nocą. Warszawa: Sound-Pol, Płyta CD. Literatura przedmiotu: 1. Drawicz Artur, Wstęp. W: Bułhakow Michał: Mistrz i Małgorzata. Wyd.15. Warszawa: MUZA, 1990, s. V - LXXXIV. 2. Herbert Zbigniew, Sztuka empatii. Rozm. przepr. Renata Gorczyńska. Zeszyty Literackie 1999, nr 4, s Hutnikiewicz Artur, Od czystej formy do literatury faktu. Wyd. 5. Warszawa: Wiedza Powszechna, Ekspresjonizm, s Karpiel Anna, Motyw szatana w literaturze romantycznej. W: Konspekt 2005, nr 2 [online]. [dostęp22 lutego 2009]. Dostępny w Internecie: 5. Kopaliński Władysław, Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, Hasło: golem, s Krzyżanowski Jan, Dzieje literatury polskiej. Wyd.10. Warszawa: PWN, Pozytywizm, s

17 Paszkowska Danuta, O dramacie [CD-ROM]. Wersja Warszawa: Edgar Multimedia, Tokarczuk Olga, Prawiek i inne czasy. Warszawa Rec. Marcin Cieński. Odra 1996, nr 11, s Wysłowska Joanna, XX-lecie międzywojenne życie, energia i śmierć. Cogito 2009, nr 4, s Wszelkie wątpliwości przy sporządzaniu bibliografii załącznikowej prosimy konsultować u nauczycieli języka polskiego oraz w bibliotece szkolnej. 17