wilgotność substancje toksyczne?

Transkrypt

1 Sterylizacja

2 Fizjologia bakterii - warunki środowiska wilgotność temperatura ph zawartość tlenu substancje odżywcze substancje toksyczne?

3 Fizjologia bakterii - otoczenie temperatura otoczenia: 0 C C psychrofilne (0 C - 40 C ) mezofilne (20 C - 40 C ) termofilne (40 C - 70 C ) supertermofilne (70 C - ~100 C ) ph otoczenia: 2-11 (optimum: 6-8) kwasolubne (2-4) zasadolubne (8-11)

4 Bakterie dzielą się: Pseudomonas aeruginosa co 12 minut Mycobacterium tuberculosis co 20 godzin średnio co 20 minut z jednej komórki bakteryjnej: po 8 godz - 8,4 mln po 12 godz - 34 mld

5 Budowa endospory exosporium ściana zbudowana z białek keratynopodobnych błona komórkowa zew. peptydoglikan błona komórkowa wew. materiał genetyczny (DNA) 15% całkowitej masy przetrwalnika to dwupikolinian wapnia Mikrobiologia

6 Charakterystyka laseczek Clostridium C. perfringens C. sporogenes C. septicum C. difficile C. botulinum C. tetani Bacillus B.anthracis B.cereus B.subtilis Geobacillus stearothermophilus Coxiella burnetii - pałeczka G- (riketsje) formy przypominające endospory

7 Drobnoustroje występują wszędzie np. > powietrze drobnoustrojów / m 3 > ziemia uprawna drobnoustrojów / g > woda pitna do 100 drobnoustrojów / ml > skóra ludzka drobnoustrojów / cm 2 > odchody drobnoustrojów / g

8 Sanityzacja czynność polegająca na zmniejszeniu liczby drobnoustrojów w określonym środowisku do tzw. poziomu bezpiecznego np.: wietrzenie, mycie Antyseptyka niszczenie drobnoustrojów w ranach, na błonie śluzowej i na skórze ludzi za pomocą antyseptyków

9 Antyseptyk związek chemiczny w stężeniu nie działającym szkodliwie na organizm wprowadzony za pomocą: polewania pędzlowania smarowania płukania w postaci aerozolu

10 Dezynfekcja zespół czynności mający na celu zniszczenie wegetatywnych form drobnoustrojów chorobotwórczych znajdujących się poza organizmem żywiciela, za pomocą związków chemicznych (odkażających)

11 DEZYNFEKCJA 1. Nie może zastępować sterylizacji; 2. Dezynfekcja termiczna - przewaga nad chemiczną; 3. Nie należy stosować dezynfekcji chemicznej, jeżeli bardziej odpowiednia jest sterylizacja, dezynfekcja termiczna, lub zastosowanie sprzętu jednorazowego użycia.

12 Czynniki dezynfekcyjne FIZYCZNE: - ciepło wilgotne: para wodna, gorąca woda (DEZYNFEKCJA TERMICZNA) - promieniowanie nadfioletowe - filtrowanie CHEMICZNE (DEZYNFEKCJA CHEMICZNA): - w postaci płynu, - w postaci pary, gazu DEZYNFEKCJA CHEMICZNO -TERMICZNA

13 Promieniowanie UV 1. Długość fali 253,7 nm 2. optymalna temperatura 27 C do 40 C 3. wilgotność względna ok. RH 65 % 4. bójczy, gdy drobnoustroje w powietrzu, w czystej wodzie, na gładkich powierzchniach, 5. ograniczenia - zanieczyszczenia, zacienienia 6. stosowane m. in. do dezynfekcji powietrza, wody (np. wody do płukania w urządzeniach myjąco-dezynfekujących

14 Idealny środek dezynfekcyjny Szerokie spektrum działania nieszkodliwy dla ludzi i zwierząt działanie w niskich temperaturach trwałość w roztworach macierzystych i użytkowych dobra rozpuszczalność skuteczne działanie w różnym ph łatwa przenikliwość przez śluz aktywność w obecności substancji organicznych (krew, ropa, tłuszcze) bezwonny, tani, łatwo dostępny

15 Aseptyka sposób postępowania mający na celu niedopuszczenie do zakażenia miejsc, płynów lub przedmiotów jałowych, np. - aseptyka ran chirurgicznych - aseptyka pożywek stosowanych w mikrobiologii polegająca na opalaniu wylotów probówek pielęgniarka aseptyczna (podczas zabiegu)

16 Sterylizacja (wyjaławianie) zespół czynności fizyko -chemicznych lub mechanicznych (filtrowanie) prowadzacych do całkowitego zniszczenia lub usunięcia wegetatywnych i przetrwalnikowych form drobnoustrojów znajdujących się w określonym materiałe, płynie lub miejscu. Pojęcie stanu sterylności jest jednoznaczne, czyli przedmiot jest sterylny albo niesterylny

17 1. Fizyczno-termiczne: METODY STERYLIZACJI - parą wodną, - suchym gorącym powietrzem. 2. Fizyczne, nietermiczne: - za pomocą promieni jonizujących, - filtracyjna (w stopniu ograniczonym) 3. Chemiczno-fizyczne: - gazowa tlenkiem etylenu - formaldehydowa.

18 Filtracja wyjaławianie płynów przez filtry, które posiadaja pory różnych rozmiarówzawsze jednak są mniejsze od wymiarów bakterii filtracji podlegają: witaminy hormony surowice odpornościowe antybiotyki

19 Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. Dz.U nr 234 poz o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Rozdział 3 Zakażenia związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz innych czynności, w trakcie wykonywania których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich

20 Postępowanie zmierzające do zmniejszenia egzogennych zakażeń szpitalnych powietrze sala chorych odpowiednie sprzątanie woda podgrzewanie chlorowanie pacjent chory z czynnym zakażeniem ubranie ochronne leczenie personel nosiciel szczepu szpitalnego produkty spożywcze sterylizacja dezynfekcja sprzęt kontakt z personelem

21 Normy

22 Klasyfikacja wg Spaulding a Narzędzia krytyczne mają kontakt ze sterylnymi miejscami - wymagają sterylizacji Narzędzia półkrytyczne mają kontakt z błonami śluzowymi mogą być sterylizowane lub dezynfekowane Narzędzia niekrytyczne mają kontakt z nieuszkodzona skórą - mogą być myte lub dezynfekowane

23 Oporność na preparaty biobójcze Najbardziej oporne przetrwalniki bakterii (np. Clostridium difficile) Prątki (np. M. tuberculosis) Małe wirusy lub wirusy bezosłonkowe (np. Poliovirus) sterylizacja dezynfekcja wysokiego stopnia dezynfekcja średniego stopnia Grzyby (np. Candida) Bakterie dezynfekcja niskiego stopnia Najmniej oporne Średnie wirusy lub osłonowe (np. HIV)

24

25 Różne etapy i fazy definiowane są w następujący sposób: faza 1 podstawowe badanie metodą zawiesinową, bez obciążenia, dotyczy podstawowego działania produktu bez wyznaczania parametrów czyli bez odnoszenia się do praktyki!!!! faza 2 etap 1 test zawiesinowy w odpowiadających ich praktycznemu użyciu: zanieczyszczenie, woda twarda, czas działania, temperatura faza 2 etap 2 test nośnikowy w warunkach odpowiadających ich praktycznemu użyciu: zanieczyszczenie, twarda woda, symulacja warunków praktycznych (zanurzenie lub pokrycie), czas działania, temperatura faza 3 Fazy testowania produktów badania w warunkach praktycznych do tej pory brak standaryzacji

26 Metody badania skuteczności mikrobójczej preparatów dezynfekcyjnych stosowanych w obszarze medycznym Zakres działania mikrobójczego przeznaczenie Faza etap Mykobakterio - bójczy Bójczy wobec pątków grużlicy Bakteriobójczy Grzybobójczy Drożdżobójczy Wirusobójczy Sporobójczy Działanie podstawowe 1 PN-EN 1040 PN-EN 1275 PN-EN Dezyenfekcja powierzchni 2.1 PN-EN PN-EN PN-EN (warunki czyste I brudne) 2.2 Dezynfekcja narzędzi (warunki czyste I brudne) PN-EN pren PN-EN pren PN-EN pren PN-EN pren PN-EN pren PN-EN 14476

27 Wrażliwość wirusów na środki dezynfekcyjne Wirusy bezosłonkowe hydrofilne - nie reagują z lipidami wirusy bezosłonkowe słabo hydrofilne - trudno reagują z lipidami wirusy osłonkowe słabo lipofilne - słabo reagują z lipidami wirusy osłonkowe lipofilne - dobrze reagują z lipidami

28 Wirusy osłonkowe lipofilne reagują dobrze z lipidami Orthomyxovirus - wirus grypy Herpesvirus- opryszczka Hepacivirus - Hepatitis C Coronavirus - SARS Filvoirus - Ebola, Marburg Retrovirus - HIV, HTLV 1

29 Wirusy bezosłonkowe hydrofilne nie reagują z lipidami Picornawirusy (RNA) Poliovirus - wirus nagminnego porażenia dziecięcego Coxsackie - biegunka, zakażenie górnych dróg oddechowych (opryszczkowe zapalenie gardła) ECHO - przeziębienie Parvovirus B19 - przełom aplastyczny, rumień zakaźny (choroba piąta), obrzęk płodu

30 Istotne znaczenie dla prawidłowo przeprowadzonej dezynfekcji ma: stężenie czas działania stopień zakażenia środowiska zanieczyszczenie substancjami organicznymi ph środowiska temperatura środowiska

31 Istotne znaczenie dla prawidłowo przeprowadzonej dezynfekcji ma: Spektrum preparatu bakteriobójczy grzybobójczy sporobójczy prątkobójczy wirusobójczy (działa wobec wirusów: bezosłonkowych osłonkowch

32 B - bakterie Tbc - prątki F - grzyby V - wirusy P - pierwotniaki

33 Przyczyny niskiej aktywności środka dezynfekcyjnego Niewłaściwy dobór preparatów niewłaściwe przygotowanie roztworu (zbyt twarda woda) zbyt niskie stężenie preparatu niewłaściwe przechowywanie preparatu niewłaściwe stosowanie w aparatach o skomplikowanej budowie zastosowanie niejałowego antyseptyku lub środka dezynfekcyjnego

34 Przyczyny powstawania szczepów opornych na środki dezynfekcyjne Adaptacja drobnoustrojów do warunków środowiska długie stosowanie preparatu o niskim stężeniu w środowisku zanieczyszczonym organicznie stosowanie naczyń nieumytych po zmianie płynu, przed ponownym napełnieniem

35 Chemiczne środki dezynfekcyjne 1. Środki utleniające - podchloryny, chloraminy, ozon, woda utleniona, nadmanganian potasu, jodyna 2. Alkohole - etylowy, izopropylowy 3. Aldehydy - formaldehyd, glikosal, aldehyd glutarowy 4. Biguanidy - chlorheksydyna, digodwuheksametylenamina 5. Barwniki - fiolet krystaliczny (pioktanina), błękit metylenowy, zieleń brylantowa, zieleń malachitowa

36 Kontrola procesu sterylizacji i urządzeń

37 STREFA 1 artykułów brudnych B A R I E R A STREFA 2 artykułów czystych B A R I E R A STREFA 3 artykułów sterylnych

38

39 Pakowanie sprzętu opakowania wielorazowego użytku pojemniki sterylizacyjne: z zaworem, z filtrem (jednorazowy /wielorqzowy) opakowania jednorazowego użytku papier sterylizacyjny torebki papierowe włóknina opakowanie papierowo foliowe materiał Tyvek folia wielowarstwowa

40 Rękawy i torebki papierowo-foliowe

41 Opakowania sterylizacyjne pakowanie w pierwszą warstwę pakowanie w drugą warstwę pakiet gotowy pakiety składowane w magazynie sterylnym a następnie transportowane do... oddziałów bloku operacyjnego

42 Pakowanie sprzętu - najistotniejsze błędy w grupie jednorazowych bawełna: prześcieradła, materiał operacyjny... wielokrotne wykorzystywanie materiałów jednorazowych inny materiał w grupie wielorazowych puszka Schimmelbuscha

43 Metody sterylizacji w praktyce szpitalnej - metody termiczne autoklawy: 121 C - 15 min 134 C - 3 min aparat na suche gorące powietrze z wymuszonym obiegiem 160 C min 180 C - 30 min aparat na suche gorące powietrze bez wymuszonego obiegu powietrza 160 C min 180 C - 45 min

44 Kontrola procesu sterylizacji kontrola fizyczna kontrola chemiczna kontrola biologiczna

45

46

47 KONTROLA STERYLIZACJI Fizyczna obserwacja zegarów wskazujących temperaturę ciśnienie czas

48 KONTROLA STERYLIZACJI zewnętrzne jednoparametrowe Chemiczna wskaźniki nalepianie na pakiety zmieniające zabarwienie pod wpływem prawidłowego działania jednego parametru wewnętrzne wieloparametrowe wskaźniki nalepianie na pakiety zmieniające zabarwienie pod wpływem prawidłowego działania wszystkich parametru

49

50

51

52

53

54 KONTROLA STERYLIZACJI Biologiczna Sporal A zawiera przetrwalniki Geobacillus stearothermophilus ulega całkowitemu wyjałowieniu tylko wtedy, gdy temperatura wewnątrz autoklawu wynosi nie mniej niż 121 C w czasie nie krótszym niż 20 minut koperta z krążkiem bibułowym zawierającym 10 log 8 do 10 log 9 przetrwalników umieszczona w małej szalce w autoklawie w miejscu najtrudniejszego dostępu czynnika sterylizującego

55 MIKROBIOLOGICZNA KONTROLA STERYLIZACJI Do laboratorium należy dostarczyć: - szalkę z użytym do sterylizacji sporalem - sporal kontrolny - nieużyty, wyjęty dokładnie z tej samej paczki W laboratorium: posiewa się na podłoże bulionowe i inkubuje przez 7 dni w cieplarce w temperaturze 55C

56 MIKROBIOLOGICZNA KONTROLA STERYLIZACJI W laboratorium: posiewa się na podłoże bulionowe i inkubuje przez 7 dni w cieplarce w temperaturze 55C Wynik ujemny - brak wzrostu - brak zmętnienia w bulionie Wynik dodatni - wzrost - zmętnienie w bulionie wykonanie preparatu mikroskopowego ocena obecności laseczek -na skutek wykiełkowania przetrwalników WYNIK PO 7 DNIACH

57 MIKROBIOLOGICZNA KONTROLA STERYLIZACJI Zastosowanie systemu wizualno-chemicznego (ATTEST) wewnętrzna miniprobówka zawierająca przetrwalniki umieszczona jest w zewnętrznej probówce zawierającej podłoże bulionowe miniprobówka zostaje umieszczona w autoklawie w miejscu najtrudniejszej penetracji pary wodnej po procesie sterylizacji naciska się na kapsel, zmiażdżeniu ulega wewnętrzna miniprobówka i przetrwalniki przenikają do bulionu miniprobówka umieszczona zostaje w specjalnym inkubatorze na godzin zmiana zabarwienia wskazuje na reakcje biochemiczne zachodzące w przypadku rozwoju form wegetatywnych bakterii z form przetrwalnikowych WYNIK PO 48 godzinach

58

59 MIKROBIOLOGICZNA KONTROLA STERYLIZACJI System fluorescencyjny kapilara zawierająca przetrwalniki umieszczona w autoklawie w miejscu najtrudniejszej penetracji pary wodnej w przypadku nieprawidłowego procesu sterylizacji przetrwalniki bakteryjne i enzymy pozostają aktywne. Enzym przekształca substrat zawarty w pożywce w produkt fluorescencyjny - zapala się lampka czerwona lampka w czytniku WYNIK PO 2 godzinach

60

61 Kontrola sterylizacji prowadzonej innymi metodami Geobacillus stearothermophilus do kontroli sterylizacji z zastosowaniem pary nadtlenku wodoru inne metody sterylizacji również podlegają kontroli biologicznej

62 Materiały wielokrotnego użycia Użytkowanie Dezynfekcja Mycie Suszenie, serwis Pakowanie Sterylizacja Przechowywanie Transport Użytkowanie

63 Przygotowanie sprzętu do sterylizacji dezynfekcja po użyciu umycie, wysuszenie, kontrola, (konserwacja) kompletowanie, opakowanie ułożenie w komorze sterylizatora kontrolowany proces sterylizacji wyładunek z komory sterylizatora przechowywanie, dystrybucja, transport otwieranie opakowania

64

65

66

67

68 Jak kupować? 1. Czy jest wielokrotnego użycia? 2. Gdzie będzie użytkowany (strefa)? 3. Czy trzeba i można go myć (M), dezynfekować (D), sterylizować (S), składować? 4. Instrukcja tych czynności, dostarczona przez dystrybutora!!! 5. Miejsce, metody i środki M,D,S - czy mamy i czy zgodne z zaleceniami? (EO-drogi oddechowe) 6. Czy powstają odpady - specjalny sposób utylizacji?

69 Koło Sinner a

70 Ręce

71 Technika wg Aylife

72 Dezynfekcja rąk (WHO 2009) 1. przed kontaktem z pacjentem 2. przed procedurami aseptycznymi/czystymi 3. Po ekspozycji na materiał biologiczny 4. po kontakcie z pacjentem 5. po kontakcie ze środowiskiem pacjenta

73

74

75 Mała dziura w rękawiczkach ma wielkość 5000 nm (10-9 metra)! Herpes-virus nm Mumps-virus nm Influenzavirus nm Variola virus nm Adeno-virus nm Polymona-virus nm Hepatitis-B-virus nm S&M akcja czyste rece HI-virus nm Poliomyelitis-virus ca. 25 nm

76