Dodatkowe çwiczenia zintegrowane z podr cznikiem DziÊ i jutro. Cz Êç 1

Transkrypt

1 Dodatkowe çwiczenia zintegrowane z podr cznikiem DziÊ i jutro. Cz Êç 1 Temat: Ja, czyli kto? Zapoznaj si z danymi przedstawionymi na wykresie. Nast pnie wykonaj polecenia. 1. Wska zdania prawdziwe Im badana grupa była zamo niejsza, tym wi ksze znaczenie miały dla niej wartoêci niematerialne, takie jak rodzina czy przyjaêƒ. Im bogatsi byli ankietowani, tym mniej liczyły si dla nich wartoêci niematerialne. Im gorsza była sytuacja materialna ankietowanych, tym wi ksze znaczenie miały dla nich wartoêci materialne, takie jak pieniàdze, praca. 2. Odpowiedz, dlaczego dla ludzi o ró nym poziomie zamo noêci wa ne sà inne wartoêci. Temat: Od patriotyzmu do szowinizmu Rozwià krzy ówk. WyjaÊnij znaczenie otrzymanego hasła Hasło: Przekonanie o wrodzonej wy szoêci jednej rasy ludzkiej nad innymi. 2. MiłoÊç i przywiàzanie do ojczyzny. 3. TreÊci kultury (wierzenia, obyczaje, poglàdy) przekazywane z pokolenia na pokolenie. 4. Ogólny, uproszczony poglàd, niemajàcy potwierdzenia w faktach. 5. Postawa uznajàca interes własnego narodu za wartoêç najwy szà. 6. Postawa charakteryzujàca si pogardà wobec innych narodów. 7. Kraj, w którym dana osoba si urodziła i z którym jest zwiàzana wi zià narodowà. 8. Człowiek, który traktuje cały Êwiat jako swojà ojczyzn. 1

2 Temat: Po co ludziom paƒstwo? Zaznacz na mapie literà U pi ç paƒstw unitarnych, a literà F federacyjnych. Nast pnie podaj ich nazwy. Temat: Zalety i wady demokracji Przeczytaj tekst piosenki i wykonaj polecenia. Ta demokracja to pi kny stan Bo w niej si ka dy czuje jak pan Bo w niej si ka dy czuje jak goêç Póki go hołotà nie nazwie ktoê A wolnoêç słowa te pi kna rzecz I mo esz krzyczeç, co zechcesz, lecz Lecz jest poza tym dobro i zło Prokurator wytłumaczy ci to Prokurator wytłumaczy ci to Strach si baç Normalnie strach si baç Nie ma jak Przed demokracjà zwiaç Ta demokracja to t cza barw CoÊ dla motyli, nigdy dla larw I deko mały kryje si cierƒ W tej palecie dominuje czerƒ Wolne wybory, chyba to znasz, Co cztery lata do urny gnasz A ze zdziwienia mi knie ci dziób Wrzucasz kartk i wybierasz Wrzucasz kartk i wybierasz (A. Mogielnicki,,Strach si baç ) 1. Wymieƒ zalety demokracji, o których jest mowa w tekêcie. 2. Napisz, jakie wady demokracji ukazano w piosence. Zacytuj odpowiednie fragmenty i je wyjaênij. Autorzy çwiczeƒ: dr Iwona Janicka, mgr Agnieszka Arkusiƒska. 2

3 MniejszoÊci narodowe 45 min Scenariusz lekcji z wykorzystaniem dyskusji, mapy mentalnej i projektu edukacyjnego Cele lekcji: Uczeƒ: wyjaênia znaczenie terminów: naród, mniejszoêç narodowa, mniejszoêç etniczna, Polonia, podaje nazwy najliczniejszych mniejszoêci narodowych i etnicznych mieszkajàcych na terenie naszego kraju, porównuje struktur narodowoêciowà Polski sprzed II wojny Êwiatowej z obecnà, wymienia prawa mniejszoêci narodowych i etnicznych, wskazuje na mapie najwi ksze na Êwiecie skupiska Polonii, wyjaênia przyczyny emigracji, czyta i słucha ze zrozumieniem, rozumie potrzeb tolerancji wobec innych narodów, korzysta z ró nych êródeł informacji, ch tnie i otwarcie wyra a swoje zdanie podczas dyskusji, z zaanga owaniem pracuje w zespole dba o kultur i poprawnoêç j zykowà w trakcie budowania wypowiedzi ustnej i pisemnej. Metody: praca z tekstem, praca z mapà, praca z infografikà, metody aktywizujàce dyskusja, mapa mentalna, projekt edukacyjny, wyszukiwanie informacji w internecie. Formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa. Ârodki dydaktyczne: podr cznik DziÊ i jutro. Cz Êç 1 (s ), karty pracy 1, 2: Prawa mniejszoêci narodowych i etnicznych, MniejszoÊci narodowe i etniczne w Polsce. Przebieg lekcji: Faza wprowadzajàca 1. CzynnoÊci organizacyjne: sprawdzenie obecnoêci, podanie tematu lekcji. 2. Uczniowie przypominajà, czym jest naród oraz jakie wspólne cechy majà osoby nale àce do jednego narodu. Wszystkie propozycje zapisywane sà na tablicy. 3. Nauczyciel przedstawia cel lekcji, którym jest zapoznanie uczniów z terminami mniejszoêç narodowa i mniejszoêç etniczna, prawami mniejszoêci w Polsce, a tak e kształtowanie postawy tolerancji wobec odmiennoêci innych osób. Faza realizacyjna 1. Uczniowie odczytujà dane zamieszczone na wykresie przedstawiajàcym struktur narodowoêciowà Polski w 1931 r. i 2002 r. (podr cznik, s. 62 a ). Odpowiadajà na pytania: Ile procent mieszkaƒców naszego kraju stanowià Polacy?, Jakie narodowoêci mieszkajà obecnie w Polsce?, Jak wyglàdał skład narodowoêciowy naszego paƒstwa przed II wojnà Êwiatowà?, Jakie były przyczyny zmian składu narodowoêciowego w ciàgu kilkudziesi ciu lat?. 2. Nauczyciel podaje definicj terminu mniejszoêç narodowa. Nast pnie wyjaênia, czym jest mniejszoêç etniczna. Wymienia równie nazwy mniejszoêci etnicznych mieszkajàcych na terenie naszego paƒstwa. 3. Na polecenie nauczyciela uczniowie realizujà çwiczenie 2. ze s. 63 podr cznika b. Wybrana osoba głoêno czyta odpowiedzi. 4. Uczniowie tworzà szeêç zespołów. Wykonujà zadanie zamieszczone w karcie pracy 1 otrzymanej od nauczyciela. Po zakoƒczeniu pracy reprezentant ka dej grupy przedstawia na forum klasy wnioski z dyskusji. DziÊ i jutro. Cz Êç I b d c a Podr cznik do wiedzy o społeczeƒstwie, s Podr cznik do wiedzy o społeczeƒstwie, s

4 5. Nauczyciel inicjuje rozmow na temat Polaków przebywajàcych za granicà, zadajàc pytania: Czy ktoê z Waszych bliskich mieszka za granicà?, Do jakich krajów wyjechały te osoby?, Dlaczego zdecydowały si zamieszkaç poza ojczyznà?, Jak nazywani sà Polacy mieszkajàcy na stałe zagranicà?. 6. Uczniowie zapoznajà si z mapà ze s Ochotnik odczytuje z niej informacje na temat najwi kszych skupisk Polonii na Êwiecie. Nast pnie podaje nazw kontynentu, na którym mieszka najwi cej naszych rodaków. 7. Na polecenie nauczyciela uczniowie wymieniajà przyczyny emigracji Polaków. Wszystkie odpowiedzi zapisywane sà na tablicy w formie mapy mentalnej (przykładowy schemat znajduje si w Materiałach dla nauczyciela). 8. Nauczyciel kontynuuje dyskusj na temat Polonii, pytajàc uczniów: Czy znane Wam osoby, które wyjechały zagranic, nadal czujà si Polakami?, W jaki sposób to okazujà?, Jak demonstrowalibyêcie przywiàzanie do swojego narodu, przebywajàc poza ojczyznà?. 9. Uczniowie wykonujà çwiczenie 4. ze s. 65 c. Wnioski zapisujà w zeszycie. Ochotnik odczytuje je na forum klasy. Faza podsumowujàca 1. W ramach podsumowania lekcji wskazana osoba powtarza wiadomoêci na temat praw mniejszoêci narodowych i etnicznych. W razie potrzeby jej wypowiedê uzupełniajà pozostali uczniowie. 2. Nauczyciel wybiera grup osób, którym poleca zrealizowaç projekt edukacyjny ze s. 63 podr cznika d. Omawia z nimi harmonogram pracy, a tak e podaje termin wykonania zadania (przykładowy harmonogram zamieszczono w Materiałach dla nauczyciela). 3. Zadanie domowe: Uzupełnij kart pracy 2. Skorzystaj z podanych w niej êródeł informacji.* * Zadanie to mo na równie wykonaç na lekcji, jeêli udost pniona zostanie sala komputerowa. Ma te ria y dla nauczyciela Przykładowy schemat mapy mentalnej przeêladowania polityczne w komunistycznej Polsce przeêladowania narodowoêciowe w komunistycznej Polsce (Polacy pochodzenia ydowskiego) dołàczenie do rodziny mieszkajàcej od lat zagranicà ch ç zarobku, np. na dom, mieszkanie, samochód PRZYCZYNY EMIGRACJI POLAKÓW spłata długów zaciàgni tych w ojczyênie zapewnienie sobie lepszego startu w yciu ciekawoêç Êwiata ch ç poznania innych narodów i kultury Przykładowy harmonogram projektu edukacyjnego Termin realizacji styczeƒ/luty marzec kwiecieƒ maj czerwiec czerwiec Zadanie odszukanie w literaturze i filmografii polskiej przykładów przedstawiajàcych sytuacj osób nale àcych do mniejszoêci narodowych przygotowanie gazetki Êciennej na temat wybranej mniejszoêci narodowej zebranie informacji o historii, kulturze i wybitnych reprezentantach wybranej mniejszoêci narodowej opracowanie scenariusza inscenizacji przedstawiajàcej w atrakcyjny sposób danà mniejszoêç narodowà zorganizowanie spektaklu na podstawie przygotowanego scenariusza odszukanie przedstawicieli ró nych mniejszoêci narodowych mieszkajàcych w najbli szej okolicy i nawiàzanie z nimi kontaktu zaproszenie wybranych osób do szkoły przygotowanie pytaƒ i opracowanie scenariusza spotkania z przedstawicielami mniejszoêci narodowych organizacja spotkania Rezultat gazetka Êcienna scenariusz inscenizacji spektakl lista adresowa lista pytaƒ, scenariusz spotkania film ze spotkania 4

5 Prawa mniejszoêci narodowych i etnicznych Przeczytajcie teksty êródłowe. Nast pnie wykonajcie polecenia Data Karta pracy Grupa Klasa Art Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim nale àcym do mniejszoêci narodowych i etnicznych wolnoêç zachowania i rozwoju własnego j zyka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury. 2. MniejszoÊci narodowe i etniczne majà prawo do tworzenia własnych instytucji edukacyjnych, kulturalnych i instytucji słu àcych ochronie to samoêci religijnej oraz do uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczàcych ich to samoêci kulturowej. (fragment Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.) Art Osoby nale àce do mniejszoêci majà prawo do u ywania i pisowni swoich imion i nazwisk zgodnie z zasadami pisowni j zyka mniejszoêci, w szczególnoêci do rejestracji w aktach stanu cywilnego i dokumentach to samoêci. 2. Imiona i nazwiska osób nale àcych do mniejszoêci zapisane w alfabecie innym ni alfabet łaciƒski podlegajà transliteracji 1. Art. 8. Osoby nale àce do mniejszoêci majà w szczególnoêci prawo do: swobodnego posługiwania si j zykiem mniejszoêci w yciu prywatnym i publicznie; rozpowszechniania i wymiany informacji w j zyku mniejszoêci; zamieszczania w j zyku mniejszoêci informacji o charakterze prywatnym; nauki j zyka mniejszoêci lub w j zyku mniejszoêci. Art Przed organami gminy, obok j zyka urz dowego, mo e byç u ywany, jako j zyk pomocniczy, j zyk mniejszoêci. 2. J zyk pomocniczy mo e byç u ywany jedynie w gminach, w których liczba mieszkaƒców gminy nale àcych do mniejszoêci, której j zyk ma byç u ywany jako j zyk pomocniczy, jest nie mniejsza ni 20% ogólnej liczby mieszkaƒców gminy i które zostały wpisane do Urz dowego Rejestru Gmin, w których u ywany jest j zyk pomocniczy, zwanego dalej Urz dowym Rejestrem. 1 Transliteracja zapis tekstu literami innego alfabetu. (fragment Ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszoêciach narodowych i etnicznych oraz o j zyku regionalnym ) 1. Wymieƒcie prawa mniejszoêci narodowych i etnicznych w Polsce. 2. Odpowiedzcie, w jaki sposób prawo umo liwia mniejszoêciom zachowywanie i rozwijanie własnego j zyka. 3. Przedyskutujcie, czy Waszym zdaniem mniejszoêci słusznie posiadajà zagwarantowane w ustawach prawa. Czy powinny one byç jeszcze szersze, czy bardziej ograniczone? Uzasadnijcie swoje odpowiedzi. 5

6 MniejszoÊci narodowe i etniczne w Polsce Karta pracy Imi i nazwisko 1 Na podstawie treêci zawartych na stronach internetowych oraz odpowiedz na pytania. Wjakim województwie mieszka najwi cej Ormian? Data Klasa Ilu posłów reprezentuje w polskim sejmie mniejszoêç niemieckà? Jakà religi wyznajà mieszkajàcy w Polsce Tatarzy? Do jakich koêciołów nale à Łemkowie? Ilu uczniów nale àcych do mniejszoêci ydowskiej uczy si j zyka hebrajskiego w polskich szkołach? Jakie czasopisma wydawane sà przez mniejszoêç niemieckà? Podaj dwa tytuły. W jakim mieêcie odbywa si Mi dzynarodowy Festiwal Piosenki i Kultury Romów? 2 Rozwià krzy ówk. WyjaÊnij otrzymane hasło Osoba kochajàca swojà ojczyzn. 2. Inne okreêlenie ludnoêci cygaƒskiej. 3. Postawa charakteryzujàca si szacunkiem dla odmiennoêci innych osób. 4. Miasto b dàce najwi kszym skupiskiem Polaków mieszkajàcych poza ojczyznà. 5. Najliczniejsza obecnie mniejszoêç narodowa w Polsce. 6. Najliczniejsza przed II wojnà Êwiatowà mniejszoêç narodowa w Polsce. 7. Osoba opuszczajàca na stałe swojà ojczyzn. Hasło: