3 5 września 2015 r., Serpelice

Transkrypt

1 Losy i znaczenie dziedzictwa kulturowego po klasztorach skasowanych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i Śląska przekazanego Cerkwi prawosławnej lub Kościołom protestanckim 3 5 września 2015 r., Serpelice The fate and significance of cultural heritage of dissolved monasteries in former Poland and Silesia given to the Orthodox Church or to Protestant Churches 3 5 September 2015, Serpelice Konferencja zorganizowana w ramach projektu Dziedzictwo kulturowe po klasztorach skasowanych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX w.: losy, znaczenie, inwentaryzacja (11H ) finansowanego w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą Narodowy Program Rozwoju Humanistyki w latach Conference organized within the framework of project Cultural heritage of dissolved monasteries on the territory of former Poland and in Silesia in 18th and 19th centuries: fate, significance, cataloguing (11H ) financed by the Ministry of Science and Higher Education under the name of the National Programme for the Development of Humanities in the years ORGANIZATORZY: Projekt Dziedzictwo kulturowe po klasztorach skasowanych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX w.: losy, znaczenie, inwentaryzacja Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach Wrocławskie Towarzystwo Miłośników Historii, Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego ORGANISERS: Project Cultural heritage of dissolved monasteries on the territory of former Poland and in Silesia in 18 th and 19 th centuries: fate, significance, cataloguing Siedlce University of Natural Sciences and Humanities Wrocław Friends of History Society, branch of the Polish Historical Society 1

2 KOMITET ORGANIZACYJNY / THE ORGANISING COMMITTEE: prof. dr hab. Marek DERWICH dr hab. Dorota Wereda Weronika WOJCIECH Program / Agenda Obrady będą się toczyć / Discussions will take place w sali konferencyjnej Ośrodka Turystyczno-Wypoczynkowego UROCZA, Serpelice 123 / in conference room of the UROCZA Tourism and Recreation Centre, Serpelice IX 2014 (czwartek / Thursday) Rejestracja uczestników / Registration of participants Uroczyste otwarcie konferencji / Opening ceremony I. Kulturkampf Antoni MAZIARZ (Instytut Historii, Uniwersytet Opolski), Kasaty poznańskich domów zakonnych sióstr Sacre Coeur i urszulanek [The dissolutions of the Poznań convents of the Sacre Coeur and the Ursulines Sisters] ks. Janusz KRÓLIKOWSKI (Wydział Teologiczny, Sekcja w Tarnowie, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie), Kasata oratorium filipinów w Świętej Górze a początki ich oratorium w Tarnowie. Nowe życie skasowanej instytucji w nowym miejscu [The dissolution of the Oratory of Saint Philip Neri in Święta Góra and the beginnings of the Oratory in Tarnów. A new life for the dissolved institution in a new place] ks. Tomasz BŁASZCZYK (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu), Wpływ kulturkampfu na pozyskanie przez śląskie wspólnoty zakonne nowych obszarów działalności [The impact of the Kulturkampf on the emergence of new fields of activity for religious orders in Silesia] Dyskusja / Discussion Przerwa na kawę / Coffee Break II. Varia Zofia KURZAWA (Poznań), Srebra ze skasowanych klasztorów wielkopolskich w kościołach poznańskich [The silverware from monasteries dissolved in Wielkopolska in Poznań churches] 2

3 Irena WODZIANOWSKA (Lublin), Monastery bazyliańskie jako miejsca internowania na Prawobrzeżu. Zarys problemu [Basilian monasteries as places of internment west of the Dnieper River. An outline of the problem] III. Źródła i biblioteki / Sources and libraries Witalij ROSOWSKI (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II), Źródła do dziejów klasztorów rzymskokatolickich na Ukrainie Prawobrzeżnej w zespołach archiwalnych Cerkwi prawosławnej przechowywanych w archiwach państwowych na Ukrainie [Sources for the study of the history of Roman Catholic monasteries in the Right-Bank Ukraine in the archive fonds of the Orthodox Church kept in the State Archives in Ukraine] Dyskusja / Discussion Przerwa na kawę / Coffee Break Iwan ALMES [Іван АЛЬМЕС] (Instytut Ukraińskiej Archeografii i Źródłoznawstwa im. M. Hruszewskiego, Narodowa Akademia Nauk Ukrainy, oddział we Lwowie), Kasata prawosławnego monasteru Skit Maniawski w 1785 r. i losy jego księgozbioru [The dissolution of the Orthodox monastery Manyava Skete in 1785 and the fate of its book collection] Irena CIBOROWSKA-RYMAROWICZ [Ірина Ціборовська-Римарович] (Biblioteka Narodowa Ukrainy im. W. Wernadskiego, Kijów), Losy historyczne księgozbioru bosych karmelitów w Berdyczowie, [The history of the book collection of the Discalced Carmelites from Berdychiv, ] Eugeniusz NIEBELSKI (Wydział Nauk Humanistycznych, Katolicki Uniwersytet Jana Pawła II w Lublinie), Losy księgozbioru skasowanego w 1901 r. klasztoru dominikanów w Klimontowie [The fate of the library of the Dominican Monastery in Klimontów dissolved in 1901] Dyskusja / Discussion Uroczysta kolacja / Banquet 4 IX 2015 (piątek / Friday) IV. Zagadnienia ogólne / General topics Marek DERWICH (Instytut Historyczny, Uniwersytet Wrocławski), Stan prac nad realizacją projektu badawczego Dziedzictwo kulturowe po klasztorach skasowanych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX w.: losy, znaczenie, inwentaryzacja oraz korzystanie z jego baz danych i mapy klasztorów [Report on the status of the research project Cultural heritage of dissolved monasteries on the territory of former Poland and in Silesia in 18th and 19th c.: fate, significance, cataloguing ] Antoni MIRONOWICZ (Wydział Historyczno-Socjologiczny, Uniwersytet w Białymstoku), Stan monasterów prawosławnych na terenie Rzeczypospolitej w końcu XVIII w. 3

4 [The condition of Orthodox monasteries in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the late 18th century] Jarosław CABAJ (Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach), W służbie prawosławia i państwa rosyjskiego działalność mniszek leśniańskich na obszarze nadbużańskiego Podlasia na przełomie XIX i XX w. [In the service of the Orthodox Church and the Russian state the work of the nuns from Leśna in the Podlasie region on the turn of 19th and 20th] Dyskusja / Discussion Przerwa na kawę / Coffee Break ks. Dariusz CIOŁKA (Wrocław), Sytuacja Kościoła unickiego w imperium rosyjskim po rozbiorach Rzeczypospolitej [The situation of the Uniate Church in the Russian Empire after the partitions of the Polish-Lithuanian Commonwealth] Sławomir ZIELIŃSKI (Instytut Historii, Uniwersytet Rzeszowski), Duchowieństwo prawosławne w myśli historycznej historyków krakowskich (komunikat) [The Orthodox clergy according to Cracov historians (short communication paper)] o. Aleksander Krzysztof SITNIK OFM (Klasztor bernardynów w Krakowie), Próby rewindykacji klasztorów bernardyńskich na początku XX w. przekazanych po kasacie Kościołom protestanckim i Cerkwi prawosławnej [Early 20th-century attempts at restitution of Bernardine monasteries given to Protestant Churches and the Orthodox Church after the dissolution] Dyskusja / Discussion Przerwa na kawę / Coffee Break V. Skasowane klasztory przejęte przez Cerkiew prawosławną / Dissolved monasteries taken over by the Orthodox Church Emilia ZIÓŁKOWSKA (Katedra Historii Sztuki i Kultury, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Kościół cerkwią. Adaptacje budowli poklasztornych przekazanych duchowieństwu prawosławnemu [A Roman Catholic church turned into an Orthodox church. Conversions of former monastic buildings transferred to the Orthodox clergy] Janina DZIK (Kraków), Stan malowideł monumentalnych kościołów zakonnych przekształconych na cerkwie na terenie Rusi Koronnej [The condition of monumental paintings from Roman Catholic monastery churches turned into Orthodox Churches in Crown Ruthenia] Tadeusz M. TRAJDOS (Instytut Historii PAN w Warszawie) Prawosławny epilog twierdzy brzeskiej na gruzach klasztoru augustianów-eremitów [The Orthodox epilogue of the Brest Fortress on the ruins of the Monastery of Augustinian Hermits] Dyskusja / Discussion 4

5 Obiad / Lunch Urszula PAWLUCZUK (Wydział Historyczno-Socjologiczny, Uniwersytet w Białymstoku), Bazylianie wileńscy w XVIII w. [The Basilians of Vilnius in the 18th century] Beata LORENS (Instytut Historyczny, Uniwersytet Rzeszowski), Cerkiew prawosławna i Kościół rzymskokatolicki jako spadkobiercy bazylianów losy monasteru i cerkwi bazyliańskiej w Zamościu po kasacie z 1864 r. [The Orthodox Church and Roman Catholic Church as heirs of the Basilians the fate of the Basilian church and monastery in Zamość after the 1864 dissolution] Andrzej BUCZYŁO (Biała Podlaska), Od Kościoła katolickiego przez Kościół unicki do Kościoła prawosławnego. Pokasacyjne dzieje świątyń dominikanów w Janowie Podlaskim i reformatów w Białej Podlaskiej w świetle materiałów z Archiwum Państwowego w Lublinie z zespołu Chełmski Konsystorz Greckokatolicki [From the Roman Catholic Church through the Uniate Church to the Orthodox Church. The post-dissolution history of the Dominican Monastery in Janów Podlaski and the Reformati Monastery in Biała Podlaska in the light of the material from the State Archives in Lublin from the fonds Chełm Greek Catholic Consistory ] Irena MATUS (Wydział Filologiczny, Uniwersytet w Białymstoku), Od unityzmu do prawosławia. Klasztor bazylianów w Supraślu w latach 20 i 30 XIX w. [From Uniatism to the Orthodox Church. The Basilian Monastery in Supraśl in the 1820s and 1830s] Dyskusja / Discussion Przerwa na kawę / Coffee Break Aleksander ANDRZEJEWSKI (Instytut Archeologii, Uniwersytet Łódzki), Zespół klasztorny w Boćkach na Podlasiu po kasacie, perspektywy badań archeologicznych [The monastery in Boćki, Podlasie region, after the dissolution archaeological research prospects] Dorota WEREDA (Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach), Przekazanie Cerkwi prawosławnej zabudowań i wyposażenia po skasowanym w 1864 r. klasztorze paulinów w Leśnej Podlaskiej oraz ich dalsze losy [Transfer of the buildings and furnishings of the Pauline Monastery in Leśna Podlaska dissolved in 1864 to the Orthodox Church and the subsequent history of the monastery and the furnishings] Małgorzata PIÓRKOWSKA (Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach), Przekazanie Cerkwi prawosławnej zabudowań i wyposażenia po skasowanym w 1864 r. klasztorze reformatów w Węgrowie oraz ich dalsze losy [Transfer of the buildings and furnishings of the Reformati Monastery in Węgrów dissolved in 1864 to the Orthodox Church and the subsequent history of the monastery and the furnishings] 5

6 Jolanta SAWICKA-JUREK (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach), Sanktuarium w Różanymstoku i jego losy po kasacji [The Różanystok Sanctuary and its post-dissolution history] Dyskusja / Discussion Przerwa na kawę / Coffee Break VI. Skasowane klasztory przejęte przez ewangelików / Dissolved monasteries taken over by the Lutherans Dorota MATYASZCZYK (Poznań), Kościoły i klasztory w Wielkopolsce przekazane ewangelikom[churches and monasteries in Wielkopolska transferred to the Lutherans] Michał SKOCZYŃSKI (Instytut Historii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Kasata klasztoru karmelitów bosych w Poznaniu w 1801 r. i jego późniejsze losy [The dissolution of the Monastery of the Discalced Carmelites in Poznań in 1801 and its subsequent history] Marta KALUCH-TABISZ (Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Wrocławski), Wpływ sekularyzacji oraz zmian w przynależności konfesyjnej na architekturę i wyposażenie klasztoru karmelitów w Strzegomiu [The impact of secularisation and changes in confessional affiliation on the architecture and furnishings of the Carmelite Monastery in Strzegom] Dyskusja i podsumowanie obrad / Discussion and summing up of the conference Kolacja / Dinner 5 IX 2015 (sobota / Saturday) OBJAZD NAUKOWY / STUDY TOUR: Serpelice (wyjazd o 8 30 ) [departure at 8 30 ] Siemiatycze ( ): dawny zespół klasztorny misjonarzy, obecnie obiekt opustoszały [former monastery of the Missionaries, now abandoned] Drohiczyn ( ): zespół klasztorny benedyktynek, po kasacie opustoszały, obecnie ponownie benedyktynek [[monastery of the Benedictine Nuns, abandoned after the dissolution, now again belonging to the Benedictine Nuns] dawny zespół klasztorny franciszkanów, obecnie parafia katolicka [former Franciscan monastery, today a Roman Catholic parish] dawny zespół klasztorny jezuitów, obecnie kościół pełni funkcję katedry biskupiej, a kolegium mieści seminarium duchowne [former Jesuit monastery, today the church serves as the cathedral, while the college houses the local seminary] 6

7 dawna cerkiew bazyliańska, obecnie parafia prawosławna [former Orthodox church of the Basilians, today an Orthodox Church parish] obiad w restauracji Zamkowa, ul. Kraszewskiego 16 / lunch in the Zamkowa restaurant Leśna Podlaska ( ): zespół klasztorny paulinów, po kasacie przekazany prawosławnym mniszkom, obecnie ponownie pauliński [Pauline monastery, transferred to Orthodox nuns after the dissolution, today again belonging to the Pauline Fathers] Biała Podlaska ( ): dawny zespół klasztorny reformatów, obecnie kapucynów [former Reformati monastery, today belonging to the Capuchins] dawny zespół klasztorny bazylianów, obecnie parafia [former Basilian monastery, transferred to Orthodox, today a Roman Catholic parish] dawny klasztor szarytek, obecnie siedziba Caritas [former monastery of the Sisters of Charity, today Caritas offices] Powrót do Serpelic ok. godz / Return to Serpelice around