Pułapki. w rozliczeniach z fiskusem

Transkrypt

1 e-poradnik Podatki Podatki Podatki Podatki Pułapki w rozliczeniach z fiskusem Ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych Preferencyjne zasady rozliczeń Rozliczenie sprzedaży nieruchomości Zasady opodatkowania najmu Opodatkowanie darowizn i spadków Rozliczanie podatkowe pożyczek Koszty uzyskania przychodów Samozatrudnienie Najczęściej zadawane pytania Krajowej Informacji Podatkowej

2 Adres redakcji: Warszawa, ul. Okopowa 58/72 tel. (22) ; Redakcja: Ewa Matyszewska DTP: Joanna Archacka Biuro Obsługi Klienta: Marki, ul. Okólna 40 tel. (22) , ; bok@infor.pl Copyright by INFOR Biznes Sp. z o.o. ISBN Wydanie luty 2012 r.

3 Spis treści Przedmowa... 5 Rozdział 1. ULGI W PODATKU DOCHODOWYM OD OSÓB FIZYCZNYCH...6 Ulga rehabilitacyjna...6 Potrzebne jest orzeczenie lekarskie...6 Kluczowy jest dochód niepełnosprawnego...6 Nie każdy wydatek można odliczyć...7 Od rodzaju odliczenia zależą dokumenty...10 Wydatki na leki są specyicznie limitowane...12 Doinansowanie pozbawi ulgi Urząd skarbowy ma dużo czasu na kontrolę Fiskus o uldze rehabilitacyjnej Rehabilitacja ma poprawić stan chorego Remont musi służyć niepełnosprawnemu...14 Sprzęt powinien mieć charakter indywidualny...14 Ulga internetowa...14 Odliczenie już bez faktur...14 Fiskus o uldze internetowej Wydatek ma dotyczyć podatnika Filantropia w zeznaniu Nie każą darowiznę można odliczyć Są wydatki wyłączone z odliczenia...16 Urząd zainteresuje się obdarowanym Darowizny zagraniczne można ująć w PIT Potrzebne są dowody wpłaty...18 Za oddaną krew i osocze jeden ekwiwalent...18 Oddana krew musi znaleźć się w zaświadczeniu...19 Na Kościół odliczenie może być nielimitowane...19 Fiskus o darowiznach Nie każda wpłata jest darowizną Odliczenie nie jest zwolnieniem Składki ubezpieczeniowe...21 Składki można odliczyć od dochodu...21 Składki zagraniczne można ująć w Polsce Odliczenie składki zdrowotnej jest limitowane...22 Fiskus o składkach ubezpieczeniowych...23 Niemieckie wpłaty znajdą się w polskim PIT...23 Dodatkowe składki w Czechach nie wpłyną na dochód...23 Ważny jest rok zapłaty składek...24 Ulga na dziecko...24 Odliczenie zależy od daty narodzin...24 Urząd może żądać dokumentów...25 Fiskus o uldze na dziecko...26 Prawo do ulgi ma rodzina zastępcza...26 Oboje rodzice mają prawo do odliczenia...26 Wiek dziecka niepełnosprawnego nie ma znaczenia...26 Rozdział 2. PREFERENCYJNE ZASADY ROZLICZEŃ...27 Zeznanie męża i żony...27 Trzeba spełnić warunki...27 Zarobki zagraniczne nie pozbawią wspólnego PIT...27 Można złożyć zeznanie ze zmarłym...29 Spóźnienie pozbawi podatnika korzyści...29 Przy rozdzielności majątkowej można złożyć tylko indywidualny PIT...30 Trzeba dobrze przemyśleć wybór ryczałtu...30 Wniosek może złożyć mąż lub żona Rozwód po uprawomocnieniu wyroku PIT samotnego rodzica Ustawodawca ustalił, kogo uważa się za osobę samotną Samotny rodzic może pracować za granicą...32 Samotny rodzic nie może być liniowcem lub ryczałtowcem...33 Stan cywilny nie jest najważniejszy...33 Preferencja tylko w ustawowym terminie...34 Alimenty od ojca nie wpływają na rozliczenia matki...34 Fiskus o preferencjach w PIT...35 Podatnik nie może złożyć PIT po terminie...35 Przez utratę liniowego można zyskać preferencję...35 Ograniczenie lub rozszerzenie wspólności nie wpływa na przywileje...35 Rozdział 3. ROZLICZENIE SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI...37 Najważniejsze są trzy daty...37 Kluczowy jest okres 5 lat...37 Są dwie ulgi mieszkaniowe...38 Można uwzględnić koszty podatkowe...42 Ulga zależy od zameldowania...42 Wystarczy, że jeden z małżonków spełni warunki Podatek zależy od momentu kupna domu Fiskus o zbyciu nieruchomości...47 Po upływie 5 lat nie ma podatku...47 Sprzedaż nieruchomości ze spadku bez PIT...47 Ważny jest cel mieszkaniowy...47 Rozdział 4. ZASADY OPODATKOWANIA NAJMU W ryczałcie jest jedna stawka Złożenie tylko PIT-28 może być niewystarczające Podatnik ustala wysokość podatku Opodatkowanie można zmienić co roku Przy skali można uwzględnić koszty Brak najemcy nie pozbawi kosztów... 51

4 Koszty tylko przy skali...52 Fiskus o opodatkowaniu najmu...53 Odpracowanie długu czynszowego nie generuje przychodu...53 Odstępne będzie kosztem...54 Podatnik klasyikuje osiągnięte przychody...53 Rozdział 5. OPODATKOWANIE DAROWIZN I SPADKÓW...55 Są grupy podatkowe i limity...55 Najbliżsi muszą pamiętać o druku SD-Z Podatek płaci nabywca...57 Teściowie to nie najbliższa rodzina...57 Darowizna pieniędzy musi być udokumentowana...58 Termin zgłoszenia można przesunąć...58 Informacja o darowiźnie nie zawsze jest potrzebna...58 Ulga mieszkaniowa obowiązuje przy spadkach lub darowiźnie...59 Fiskus o spadkach i darowiznach Hipoteka jest ciężarem do odliczenia Darowizna auta nie podlega VAT Separacja nie pozbawia zwolnienia...61 Rozdział 6. ROZLICZENIE PODATKOWE POŻYCZEK...62 Od rodzaju pożyczki zależą obowiązki podatkowe...62 Ustawa określa zakres opodatkowani...62 Pożyczki są objęte zwolnieniem...63 PCC wpłaca podatnik lub notariusz Pożyczka dla pracownika bez podatku...65 E-pożyczka zainteresuje iskusa...65 Do niezgłoszonej pożyczki stosuje się sankcyjną stawkę...67 VAT wyłącza PCC Pieniądze na pożyczkę muszą być w Polsce Fiskus o pożyczkach Pożyczka udzielona za granicą Jest VAT, nie ma PCC Nienależnie zapłacony podatek można odzyskać Rozdział 7. KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODÓW...70 Pracownik uwzględnia koszty zryczałtowane...70 Wydatki na dojazdy zwiększą koszty...70 Koszty podwyższone tylko w niektórych sytuacjach Wydatek musi być związany z przychodem Urzędników zainteresują wydatki ujęte w kosztach...72 Przedsiębiorca musi zadbać o dokumenty...73 Kłopoty muszą powstać przy reprezentacji...74 Fiskus o kosztach uzyskania przychodów...76 Wydatki osobiste nie będą kosztem irmy...76 Promocja ma bezpośredni związek z przychodem...76 Wydatki ujęte w kosztach musza być udokumentowane...76 Rozdział 8. SAMOZATRUDNIENIE...78 Samo zatrudniony musi odpowiadać za swoje działanie...78 Menedżer uzyskuje przychody z działalności...78 Można zaoszczędzić na PIT Można stracić na liniowym PIT Fiskus o samo zatrudnieniu...81 Usługi dla byłego szefa nie pozbawiają karty...81 Przy współpracy podatnik nie będzie płatnikiem...81 Rozdział 9. BŁĘDY W ZEZNANIACH ROCZNYCH..83 Druk zależy od rodzaju przychodu...83 Zamiast NIP wpiszemy PESEL Albo zeznanie, albo korekta...85 Ważne jest zamieszkanie, a nie zameldowanie...85 Mąż i żona wybierają kolejność...85 Bez podpisu ani rusz O czym pamiętać przy wybierajniu formularza NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA KRAJOWEJ INFORMACJI PODATKOWEJ Podatek dochodowy od osób izycznych Czy odszkodowanie będzie objęte ryczałtem Czy trzeba rozliczyć przychód ze sprzedaży auta Czy zatrudnienie dziecka można ująć w kosztach Czy zakończenie leasingu wiąże się z korektą kosztów Czy naliczone odsetki są przychodem Czy tylko żona zadeklaruje dochody z najmu Czy są limity dla ryczałtu przy najmie Czy sprzedaż auta trzeba wykazać w zeznaniu...91 Czy kwota zlecenia determinuje rozliczenie...91 Podatek od czynności cywilnoprawnych...91 Czy jest podatek od kupna auta w Niemczech...91 Czy od umowy najmu trzeba zapłacić PCC...92 Czy umowa przedwstępna jest opodatkowana...92 Czy ważna jest cena z umowy...92 Czy pożyczka między ojcem a synem będzie bez podatku...93 Czy pożyczkę między teściem a zięciem trzeba rozliczyć Czy przy zbyciu niedrogiej rzeczy nie ma PCC Podatek od spadków i darowizn Czy środki z odziedziczonej polisy zainteresują iskusa Czy zachowek po ojcu podlega PIT...95 Czy umowa u notariusza zwolni z SD-Z Czy darowizny trzeba liczyć w okresie 5-letnim...95 Czy rozlicza się zniesienie współwłasności Kiedy powstają obowiązki podatkowe przy spadku... 96

5 Jak uniknąć pułapek w rozliczeniach z iskusem Otrzymanie wezwania, pisma czy nawet telefonu z urzędu skarbowego u wielu osób powoduje panikę. Zaczynamy nerwowo się zastanawiać, czego urzędnik iskusa może od nas chcieć. Wyciągamy wszystkie posiadane dokumenty związane z rozliczeniami podatkowymi. Przeglądamy je i sprawdzamy, co mogło być nie tak. Takie podejście do kontaktu z iskusem naraża nas tylko na niepotrzebny stres. Wiele osób stwierdzi łatwo powiedzieć. Ja potwierdzam, łatwo powiedzieć i można zrobić. Po otrzymaniu pisma z urzędu skarbowego zacznijmy od jego dokładnego przeczytania. W dokumencie tym powinny się znaleźć informacje, na jakiej podstawie prawnej jesteśmy proszeni o wizytę w urzędzie i czego sprawa dotyczy. Jeśli tej drugiej informacji nie ma lub będzie lakoniczna, na pewno są podane dane kontaktowe osoby w urzędzie, która naszą sprawą się zajmuje. Wtedy wystarczy zadzwonić do urzędnika i zapytać, o co dokładnie chodzi, jakie dokumenty warto przygotować i kiedy najlepiej przyjść do urzędu. Na dopełnienie tych obowiązków zazwyczaj urząd da nam 7 dni od momentu otrzymania pisma. To bardzo dużo czasu, aby odszukać potrzebną dokumentację i właściwie przygotować się do rozmowy z urzędnikiem. Chodzi zwłaszcza o zapoznanie się z naszymi prawami i obowiązkami oraz o zasady rozliczeń, które mogły sprawić ewentualne kłopoty. Aby kontakty z iskusem stały się normalnym obowiązkiem, w tej publikacji, swoistej pigułce, prezentujemy najważniejsze zasady rozliczeń podatkowych. Mam nadzieję, że pozwolą one uniknąć pułapek z tym związanych. Ewa Matyszewska

6 Rozdział 1 Ulgi w podatku dochodowym od osób izycznych Co roku większość z nas zmaga się z rocznym PIT. Pierwszą rzeczą, od której zaczynamy wypełnienie formularza, jest sprawdzenie, czy nie możemy skorzystać z jakiejś ulgi podatkowej. Nic w tym dziwnego. W końcu odliczenia od dochodu czy podatku pozwalają zmniejszyć zobowiązanie podatkowe. Warto jednak pamiętać, że aby odliczenie w zeznaniu uwzględnić, musimy spełnić wszystkie warunki, które danej uldze przypisał ustawodawca. ULGA REHABILITACYJNA Podatnicy, którzy są osobami niepełnosprawnymi lub mają na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, mogą skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej. Dzięki niej można pomniejszyć dochód o wydatki rehabilitacyjne. Potrzebne jest orzeczenie lekarskie Aby podatnik mógł skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej, musi uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności. Przepisy ustawy o PIT przewidują, że warunkiem odliczenia wydatków rehabilitacyjnych jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek: 1) orzeczenia o zakwaliikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności określonych w odrębnych przepisach, 2) decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, 3) orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16. roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów. Zatem podatnik, który nie posiada orzeczenia o niepełnosprawności, z ulgi w PIT nie może skorzystać, nawet wtedy, gdy rzeczywiście jest osobą niepełnosprawną. Urząd skarbowy, sprawdzając poprawność odliczeń związanych z rehabilitacją, w pierwszej kolejności poprosi o orzeczenie o niepełnosprawności. Nie liczmy na to, że w urzędzie skarbowym powiemy, że jesteśmy niepełnosprawni, a iskus pozwoli na pomniejszenie naszego dochodu. Dla urzędnika kluczowy będzie dokument potwierdzający tę niepełnosprawność. PODSTAWA PRAWNA Art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób izycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.). Kluczowy jest dochód niepełnosprawnego Nie tylko osoby niepełnosprawne mają prawo do specjalnej ulgi w PIT. Z odliczenia od dochodu w ramach ulgi rehabilitacyjnej mają prawo skorzystać również osoby, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełno-

7 Pułapki w rozliczeniach z iskusem 7 sprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają 9120 zł. Zobrazujmy to na przykładzie: córka utrzymuje swoją niepełnosprawną matkę. Roczny dochód matki to niespełna 9 tys. zł. Córka w swoim zeznaniu podatkowym może pomniejszyć dochód o wydatki poniesione w danym roku na rehabilitację swojej matki. Mogą to być np. wydatki na dojazdy na zabiegi rehabilitacyjne, remont mieszkania w celu jego przystosowania do niepełnosprawności matki czy w końcu wydatki na leki. Jeśli jednak roczny dochód matki będzie wyższy chociażby o 1 grosz od 9120 zł, córka w swoim rozliczeniu podatkowym ulgi rehabilitacyjnej nie uwzględni. Będzie to jednak mogła zrobić matka we własnym indywidualnym PIT, oczywiście po spełnieniu innych ustawowych warunków do tego odliczenia. PODSTAWA PRAWNA Art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób izycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.). Nie każdy wydatek można odliczyć Osoby niepełnosprawne często myślą, że w rocznym zeznaniu PIT mogą uwzględnić każdy wydatek, jaki ponoszą w danym roku. Dla nich przepustką do takiego postępowania jest posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności. Niestety to błędne myślenie, które w razie kontroli iskusa może nas słono kosztować. Podatnicy mogą od dochodu odliczyć kwoty poniesione na wskazane w ustawie o PIT cele. Za wydatki rehabilitacyjne uważa się wydatki poniesione na: 1) adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, 2) przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, 3) zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego, 4) zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, 5) odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym, 6) odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne, 7) opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł,

8 8 e-biblioteka Gazety Prawnej 8) utrzymanie przez osoby niewidome psa przewodnika w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł, 9) opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa, 10) opłacenie tłumacza języka migowego, 11) kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia, 12) leki w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo), 13) odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne: a) osoby niepełnosprawnej karetką transportu sanitarnego, b) osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a), 14) używanie samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł, 15) odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem: a) na turnusie rehabilitacyjnym, b) w zakładach, o których mowa w pkt 6, c) na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa w pkt 11. Pomniejszenie dochodu o wydatki niewykazane w tym katalogu wiąże się z ryzykiem zakwestionowania takiego odliczenia przez urzędników iskusa. Gdy tak się stanie, konieczne będzie skorygowanie zeznania podatkowego. Dodatkowo po korekcie i wykreśleniu z zeznania ulgi rehabilitacyjnej może się okazać, że trzeba będzie dopłacić podatek do urzędu skarbowego. Konieczność wpłaty zaległości podatkowej to jedno. Od długu trzeba też będzie naliczyć i wpłacić odsetki za zwłokę. I niestety to nie koniec inansowych kłopotów. Urząd skarbowy za błędne rozliczenie i zaniżenie podstawy opodatkowania może nas ukarać sankcjami przewidzianymi w kodeksie karnym skarbowym. Ich wysokość zależy m.in. od kwoty uszczuplonej z budżetu państwa. Warto więc ostrożnie odliczać od dochodu wydatki na rehabilitację. Pozwoli to uniknąć kłopotów często inansowych z iskusem. Poniższa tabela pomoże zobrazować, które wydatki można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Prezentuje ona przykładowe wydatki, które podatnicy mogą lub nie powinni uwzględniać w zeznaniach. Sposób ich rozliczenia potwierdziły organy podatkowe w wydawanych interpretacjach.