KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH KOMUNIKAT KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

Transkrypt

1 KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia KOM(2006) 140 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO w sprawie wprowadzenia w życie programu ENERGY STAR we Wspólnocie Europejskiej w latach PL PL

2 KOMUNIKAT KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO w sprawie wprowadzenia w życie programu ENERGY STAR we Wspólnocie Europejskiej w latach WPROWADZENIE Urządzenia biurowe, tj. komputery, drukarki, kopiarki itp., mają znaczący udział w zużyciu energii elektrycznej w sektorze usługowym i mieszkaniowym w Unii Europejskiej. Udział ten wzrasta ze względu na szybkie przenikanie technologii teleinformatycznych ogólnie, a w szczególności urządzeń biurowych, do wszystkich sektorów społeczeństwa oraz ciągły wzrost wydajności tych urządzeń. W związku z tym, że handel urządzeniami biurowymi jest prowadzony na całym świecie, w grudniu 2000 r. podpisano Umowę między Stanami Zjednoczonymi Ameryki a Wspólnotą Europejską w sprawie koordynacji programów etykietowania w odniesieniu do efektywności energetycznej urządzeń biurowych 1. Celem była koordynacja programów etykietowania urządzeń biurowych o wysokiej efektywności energetycznej na dwóch głównych globalnych rynkach tych produktów. Program ENERGY STAR, stanowiący własność Agencji Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych (EPA), jest wprowadzany w życie również u innych głównych partnerów handlowych na świecie. Umowa ma na celu stymulowanie międzynarodowego handlu urządzeniami biurowymi poprzez uproszczenie procedur udziału w programie ENERGY STAR dla podmiotów na rynku urządzeń biurowych. Umowa ta wygaśnie w czerwcu 2006 r. Na podstawie Umowy, Agencja Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych (US EPA) i Komisja Europejska wspólnie zarządzają programem ENERGY STAR dla urządzeń biurowych. Program został wprowadzony w życie w UE decyzją Rady z dnia 8 kwietnia 2003 r. dotyczącą zawarcia w imieniu Wspólnoty Umowy między Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki a Wspólnotą Europejską w sprawie koordynacji programów etykietowania w odniesieniu do efektywności energetycznej urządzeń biurowych (2003/269/WE) 2 oraz rozporządzeniem (WE) Nr 2422/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie wspólnotowego programu znakowania sprawności energetycznej urządzeń biurowych 3. Program ENERGY STAR ustanawia ramy dla wspierania efektywności energetycznej urządzeń biurowych poprzez koordynację programów etykietowania tych produktów w USA i w UE. Program daje producentom urządzeń biurowych możliwość zarejestrowania na dobrowolnej zasadzie tych produktów, które spełniają określone wymagania dotyczące efektywności energetycznej zdefiniowane w ramach programu, oraz wykorzystania etykiet i/lub logo ENERGY STAR dla celów marketingowych. Ponadto tworzy się i wprowadza narzędzia służące do promocji urządzeń biurowych o wysokiej efektywności energetycznej, w celu poprawy przejrzystości rynku i wzmocnienia świadomości Dz.U. L 172 z , str. 3 Dz.U. L 99 z , str. 47 Dz.U. L 332 z , str. 1 PL 2 PL

3 użytkowników w kontekście efektywności energetycznej. Końcowym celem jest zachęcenie i wspieranie nabywców oraz konsumentów do zakupu urządzeń o wysokiej efektywności energetycznej i energooszczędnego korzystania ze sprzętu. Wprowadzenie programu w życie powierzono Komisji jako podmiotowi zarządzającemu, wspieranemu przez organ konsultacyjny, Radę Energy Star WE (ECESB; decyzja Komisji z dnia 11 marca 2003 r. ustanawiająca Radę Energy Star Wspólnoty Europejskiej 4 ). We współpracy z ECESB, Komisja przeprowadziła działania w celu odnowienia wymogów technicznych produktów kwalifikujących się do ENERGY STAR, zarejestrowała i promowała zakwalifikowane produkty oraz zapewniła społeczeństwu informacje dotyczące efektywnego korzystania z urządzeń biurowych. Poniższe sprawozdanie przedstawia ogólny zarys tych działań: aktualny stan rzeczy w zakresie wysiłków w kwestii odnowienia wymogów technicznych przedstawiono w sekcji 2; aktualizacja działań promujących program ENERGY STAR przedstawiono w sekcji 3; podsumowanie wyników z dyskusji ECESB oraz doświadczenia zdobyte podczas wprowadzania w życie programu ENERGY STAR w UE w latach przedstawiono w sekcji 4; wnioski Komisji dotyczące możliwego odnowienia Umowy w efekcie konsultacji z ECESB i z US EPA przedstawiono w sekcji AKTUALNY STAN RZECZY W KWESTII AKTUALIZACJI WYMOGÓW TECHNICZNYCH Celem programu ENERGY STAR jest optymalizacja zużycia energii przez urządzenia biurowe. Aby osiągnąć ten cel, wymogi techniczne produktów kwalifikujących się do ENERGY STAR muszą mieć charakter dynamiczny, tak aby nadążały zarówno za szybkim rozwojem technologicznym, jak i transformacją rynkową wywołaną samym programem ENERGY STAR. Wymogi techniczne zawarte w umowie koncentrują się na wymaganiach dotyczących trybu spoczynku, tj. trybu o ograniczonym zużyciu energii, w który uaktywnione urządzenie wejdzie po pewnym okresie bezczynności. Wymagania takie, mimo iż nadal konieczne, odnoszą się jedynie do jednej części zużycia energii przez sprzęt biurowy. Zużycie energii w trybie pracy (trybie aktywnym) staje się coraz bardziej istotne ze względu na urządzenia o coraz większej mocy, które są wprowadzane na rynek. Ponadto zwiększone wykorzystanie np. aplikacji internetowych czy komunikacyjnych może sugerować, że urządzenia pozostają w trybie pracy przez dłuższy czas. Aspekty te prowadzą do zwiększonego znaczenia statusu trybu pracy w całkowitym zużyciu energii. W celu dostosowania przestarzałych wymogów technicznych zawartych w umowie do najnowszych osiągnięć technologicznych i zmieniającego się modelu wykorzystania, Komisja z pomocą niektórych państw członkowskich i zainteresowanych stron aktywnie włączyła się w aktualizację wymogów technicznych dla monitorów do komputerów, komputerów i urządzeń przetwarzających obraz. W tym celu zorganizowano kilka spotkań 4 Dz.U. L 67 z , str. 22 PL 3 PL

4 ECESB i jej podgrup ekspertów technicznych. Wyniki zostały uznane i wykorzystane przez podmioty zarządzające. Komisja uważa, że wkład ekspertów europejskich jest ważny dla wypracowania spójnych i wysokich wymagań technicznych. Monitory do komputerów Aktualizacja wymogów technicznych dla monitorów do komputerów została ukończona w 2004 r. Europejscy partnerzy programu konstruktywnie przyczynili się do procesu aktualizacji. Wymogi techniczne dla monitorów do komputerów zawierają w przeciwieństwie do wcześniej obowiązujących wymogów technicznych postanowienia dotyczące zużycia energii w trybie pracy i nie dopuszczają wyjątków od obowiązujących wymogów, wynikających z warunków istniejących przed ich wprowadzeniem. Wymogi 1 szczebla obowiązują od dnia 1 stycznia 2005 r. Jeszcze bardziej rygorystyczne wymogi 2 szczebla są stosowane od dnia 1 stycznia 2006 r. Komputery Proces aktualizacji wymogów technicznych dla komputerów nadal trwa. Podczas spotkań podgrupy technicznej ECESB w dniach 15 lutego i 26 maja 2005 r., eksperci i przedstawiciele zainteresowanych stron omówili przyszły sposób odnawiania wymogów technicznych dla komputerów. Eksperci WE wsparli EPA w przygotowaniu dokumentu ramowego, definiującego zakres zaktualizowanych wymogów technicznych. Następnym krokiem jest zdefiniowanie poziomów zużycia energii. Aktualnie gromadzi się i analizuje dane, zwłaszcza dotyczące definicji poziomów zużycia energii w różnych trybach. Zakończenie aktualizacji wymogów technicznych przewiduje się na drugi kwartał 2006 r. Rozpoczęcie stosowania zaktualizowanych wymogów technicznych pierwszego szczebla dla komputerów jest planowane na dzień 1 stycznia 2007 r. Urządzenia przetwarzające obraz Aktualizacja wymogów technicznych dla urządzeń przetwarzających obraz (kopiarki, drukarki, urządzenia wielofunkcyjne, itp.) jest wciąż w toku. Podgrupa techniczna ECESB odbyła spotkania w dniach 15 lutego i 26 maja 2005 r. Eksperci WE wspomagali EPA w przygotowaniu procedur testowych trybu działania (OM) i typowego zużycia energii (TEC), które będą wykorzystywane do określania zużycia energii przez dane urządzenie. Opracowano również warunki testowe. Aktualnie gromadzi się i analizuje dane w celu zdefiniowania kryteriów zużycia energii przez zastosowanie nowych warunków testowych. Zakończenie aktualizacji wymogów technicznych jest przewidziane na drugi kwartał 2006 r. Rozpoczęcie stosowania zaktualizowanych wymogów technicznych dla urządzeń przetwarzających obraz planuje się na dzień 1 stycznia 2007 r. 3. PROMOCJA I REJESTRACJA PRODUKTÓW Komisja stworzyła portal internetowy który istnieje w sieci od jesieni 2003 r. Witryna ułatwia dostęp do stosownych informacji dostosowanych do odpowiednich uczestników, łącznie ze wskazówkami dla wytwórców dotyczącymi udziału w programie, wyszukiwarką bazy danych produktów zarejestrowanych w ENERGY STAR, dostępnych na rynku WE (patrz: poniżej), informacjami na temat nowości dotyczących programu ENERGY STAR, poradami dotyczącymi odpowiedniej konfiguracji i wykorzystania zarządzania energią, przypadkami badań dotyczących opłacalnych oszczędności energii, kalkulatorem PL 4 PL

5 oszczędności energii, informacjami technicznymi dotyczącymi określonego postępowania i obsługi zarządzania energią w różnych systemach operacyjnych, itp. Portal stanowi również główne narzędzie dostępu publicznego, zapewniające przejrzystość związaną z działaniami prowadzonymi w ramach programu, łącznie z informacjami o działalności ECESB, nowymi wymogami technicznymi i regularnymi aktualizacjami rocznego planu roboczego. Portal będzie utrzymywany i nadal rozwijany. Niektóre części portalu są dostępne w 11 językach urzędowych Wspólnoty, wykazując ok trafień i 600 odwiedzających dziennie (dane statystyczne za drugi kwartał 2005 r.). Mając na uwadze wymagania odnośnie do sprawozdawczości w zakresie penetracji rynkowej produktów opatrzonych logo ENERGY STAR, EICTA (Europejskie Stowarzyszenie Producentów Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych) dostarczyło dane pięciu spółek, dotyczące: Dane 1. procentu zarejestrowanych modeli jako odsetka liczby modeli na rynku, łącznie z USA, Dane 2. procentu wszystkich zarejestrowanych modeli na rynku UE jako odsetka liczby modeli na rynku UE, Dane 3. procentu modeli zarejestrowanych przez UE jako odsetka liczby wszystkich zarejestrowanych modeli, Dane 4. wysyłek jednostkowych (całkowitej liczby zakwalifikowanych urządzeń)/procent ogólnej liczby wysyłek jednostkowych, które się kwalifikują: Spółka Dane 1. Dane 2. Dane 3. Dane ,20% 100% 96,30% % 100% 100% /100% 3 96% 96% /100% 4 99,50% 99,50% / 5 60% 60% /80% (Stan: czerwiec 2005 r.) Na podstawie dostępnych danych można wywnioskować, że do chwili obecnej prawie wszystkie modele tych spółek, które przedłożyły dane, spełniają wymogi techniczne ENERGY STAR. Podkreśla to potrzebę szybkiego odnowienia wymogów technicznych. Z drugiej strony można się spodziewać, że po pewnym okresie wysokie odnowione wymogi techniczne zostaną spełnione przez dużą część rynku. Wynika to głównie z faktu, że wymogi techniczne ENERGY STAR są wykorzystywane jako wymagania dotyczące zamówień publicznych w USA. Stąd też można oczekiwać, że zdefiniowanie wysokich wymogów technicznych przyniesie znaczne oszczędności energii. PL 5 PL

6 Baza danych ENERGY STAR Komisja nieustannie rejestruje zakwalifikowane produkty sprzedawane na rynku europejskim (EOG). Stanowi to część odpowiedzialności Komisji jako podmiotu zarządzającego w WE, którą zgodziła się ona rozszerzyć na EOG po podpisaniu umowy z krajami EFTA i US EPA. Użytkownicy mają dostęp do bazy danych zarejestrowanych produktów i wytwórców poprzez strony internetowe. Poza produktami zarejestrowanymi w WE, baza danych zawiera również produkty zarejestrowane przez EPA do sprzedaży na rynku WE. W tym celu dane dotyczące modeli zarejestrowanych przez EPA są przekazywane, sprawdzane i jeśli modele są w sprzedaży w WE publikowane na stronach internetowych WE. Baza danych na stronach ENERGY STAR WE oraz wykaz zarejestrowanych spółek i produktów są regularnie odpowiednio aktualizowane. Obecnie baza danych zawiera ok modeli. ECESB uznała bazę danych za cenne narzędzie sprzyjające przejrzystości rynku. W związku z tym, że dane są dostępne publicznie, państwa członkowskie mogą wykorzystywać bazę danych ENERGY STAR jako podstawę dla narzędzi umożliwiających identyfikację szczególnie energooszczędnych produktów. 4. WNIOSKI WYCIĄGNIĘTE W OKRESIE OD 2001 DO 2005 R. Zgodnie z potrzebą, Komisja utworzyła Radę Energy Star WE (ECESB) w celu prowadzenia regularnych konsultacji z przedstawicielami państw członkowskich i zainteresowanymi stronami, takimi jak wytwórcy urządzeń biurowych i ich stowarzyszenia, eksperci do spraw transformacji rynkowej (agencje ds. energii z państw członkowskich), ekologiczne organizacje pozarządowe (np. WWF Światowy Fundusz na rzecz Przyrody) i organizacje konsumenckie (ANEC). ECESB również aktywnie przyczyniła się do aktualizacji wymogów technicznych (patrz: wyżej). Komisja zorganizowała specjalistyczne warsztaty, w których udział wzięli wszyscy najważniejszy przedstawiciele zainteresowanych stron z całego świata i podczas których omówiono ogólne, podstawowe założenia programu ENERGY STAR dla urządzeń biurowych (Frankfurt nad Menem, kwiecień 2004 r.). Główne wnioski są następujące: Zainteresowane strony popierają nową Umowę Energy Star z USA, a zarazem zwracają się o bardziej skuteczne wprowadzanie programu w życie w UE. Szczególnie należy skrócić procedurę aktualizacji wymogów technicznych. Jest to konieczne w celu poradzenia sobie z wysoce innowacyjnym charakterem i szybkimi cyklami rozwojowymi produktów w ramach urządzeń biurowych. Wymagana byłaby bardziej sprawna koordynacja pomiędzy US EPA i Komisją WE w kontekście prowadzenia konsultacji z zainteresowanymi stronami, dotyczącymi aktualizacji wymogów. Konieczne jest wzmocnienie zasobów ludzkich do sterowania procesem aktualizacji. Skuteczność i wiarygodność programu zależy w dużej mierze od poziomu ambicjonalnego wymogów technicznych dla produktów kwalifikujących się do ENERGY STAR. Stąd też zainteresowane strony uważają, że w zasadzie wymogi techniczne powinny być ustalane tak, aby w momencie definiowania kryteriów tylko około 25 % modeli dostępnych na rynku kwalifikowało się do etykietowania. PL 6 PL

7 Komisja analizowała sposoby uproszczenia/skrócenia procesu uzyskiwania wypracowanych i uzgodnionych zaktualizowanych wymogów technicznych. Ze względów podstawowych należy utrzymać tłumaczenie na języki oficjalne Wspólnoty i publikację wymogów technicznych w Dzienniku Urzędowym. Podstawowym sugerowanym uproszczeniem jest to, że nie byłoby konieczności konsultacji ze specjalnym komitetem 133 Rady w sprawie aktualizacji wymogów technicznych, biorąc pod uwagę fakt, że konsultacje z delegacjami państw członkowskich prowadzone są już poprzez ECESB i w praktyce specjalny komitet 133 jedynie zatwierdza opinie swoich przedstawicieli w Radzie Energy Star. Z drugiej strony sugeruje się, iż można by uchylić kilka obowiązków w zakresie sprawozdawczości ujętych w aktualnym rozporządzeniu, które to obowiązki uznano za niewspółmiernie trudne w porównaniu do celu tego dobrowolnego programu. Z uwagi na zapewnienie państw członkowskich, że zaktualizowane wymogi techniczne są wysokie, ewentualna nowa umowa zawierałaby postanowienie, nakładające na obydwa podmioty zarządzające (Komisję i EPA) obowiązek ustalania wymogów technicznych w taki sposób, aby w momencie definiowania kryteriów tylko około 25 % modeli dostępnych na rynku mogło im sprostać. Przez włączenie takiego postanowienia Rada dałaby wyraźne upoważnienie Komisji do aktualizacji wymogów technicznych, co dodatkowo uzasadniałoby zniesienie konieczności konsultowania się ze specjalnym komitetem 133. Proponuje się, aby nie wymagać od państw członkowskich promowania urządzeń opatrzonych etykietą ENERGY STAR. Wynika to z faktu, że etykietowanie ENERGY STAR stanowi dla wytwórców narzędzie do promowania urządzeń opatrzonych taką etykietą. Stąd też działania promujące etykietowanie powinny być prowadzone i opłacane przez wytwórców. Publiczna baza danych ENERGY STAR mogłaby pomóc konsumentom i organom publicznym w definiowaniu najwyższych poziomów efektywności energetycznej w kontekście pożądanej wydajności funkcjonalnej, zwłaszcza dla celów związanych z zamówieniami publicznymi. 5. WNIOSEK: PROPOZYCJA ODNOWIENIA UMOWY Aktualnie obowiązująca umowa wygasa w czerwcu 2006 r. Przesłanki dla zawarcia Umowy z USA w latach dziewięćdziesiątych zyskują aktualnie na sile. Biorąc pod uwagę doświadczenia zdobyte w pierwszym okresie wprowadzania w życie programu ENERGY w UE, sugeruje się kontynuację udziału WE w programie ENERGY STAR przez kolejny okres pięciu lat z następujących powodów: Efektywne wykorzystanie energii jest jednym z podstawowych filarów trwałej dostawy energii we Wspólnocie. Zielona Księga Komisji w sprawie efektywności energetycznej określa następujące główne korzyści efektywnego wykorzystania energii: zapewnienie konkurencyjności przemysłu europejskiego odnoszącego korzyści z ograniczonych wydatków na energię, ochrona środowiska w związku z ograniczeniem emisji dwutlenku węgla spowodowanej wykorzystaniem energii, zapewnienie dostaw energii w związku z redukcją zapotrzebowania na energię i w efekcie, redukcja zależności od importu energii. Urządzenia biurowe mają znaczący udział w zużyciu energii elektrycznej w WE. Może on wzrosnąć np. w związku ze zwiększoną funkcjonalnością i wydajnością (np. szybkość przetwarzania komputera) oraz ze względu na rosnącą sprzedaż na użytek prywatny PL 7 PL

8 i firmowy. Stąd też wydajność energetyczna urządzeń biurowych musi być nadal optymalizowana. Program ENERGY STAR WE zapewnia ramy dla koordynacji wysiłków państw członkowskich i Komisji zmierzających do zwiększenia efektywności energetycznej urządzeń biurowych. Skoordynowane podejście jest konieczne w celu zminimalizowania niekorzystnego wpływu na przemysł i handel, ponieważ nieskoordynowane wymagania krajowe narzucałyby dodatkowe koszty na wytwórców i handel, a w konsekwencji na nabywców i użytkowników urządzeń biurowych. W związku z tym, że handel urządzeniami biurowymi jest prowadzony na całym świecie, środki zmierzające do optymalizacji ich efektywności energetycznej powinny być wprowadzane w życie wraz z partnerami i decydentami działającymi globalnie. Program ENERGY STAR zapewnia ramy dla koordynacji działań, mających na celu zwiększenie efektywności energetycznej urządzeń biurowych w USA, Japonii, Korei i na innych kluczowych rynkach. Program ENERGY STAR jest szeroko akceptowany przez wytwórców. Co więcej, w USA jest on istotny dla zamówień publicznych, ponieważ jego wymogi techniczne muszą być respektowane w ramach działań w zakresie zamówień publicznych, co znacznie zwiększa znaczenie programu. Jeśli od władz publicznych we Wspólnocie wymagałoby się zakupu sprzętu o przynajmniej takiej efektywności energetycznej, jak określona w wymogach technicznych programu ENERGY STAR, to skłoniłoby rynek ku bardziej efektywnym urządzeniom. W idealnej sytuacji doprowadziłoby to do tego, że - po pewnym czasie znaczna część urządzeń dostępnych na rynku spełniałaby wymogi techniczne ENERGY STAR. Stąd też możliwe jest osiągnięcie znaczących oszczędności energii pod warunkiem, że wymogi techniczne będą wysokie (tj. obejmujące 25 % modeli, jak proponuje nowy projekt Umowy) w momencie definiowania kryteriów. Komisja uważa, że wkład ekspertów WE jest istotny i przyczynia się do wypracowania spójnych i wysokich wymogów technicznych. W związku z tym, że jest prawdopodobne, iż po pewnym czasie duża część rynku będzie wykazywała zgodność ze wymogami technicznymi ENERGY STAR, definiowanie wysokich wymagań doprowadzi do znaczącej poprawy zużycia energii w sektorze urządzeń biurowych. Mimo iż nie można określić ilościowo do jakiego stopnia, jednakże służby Komisji uważają, że program ENERGY STAR dla urządzeń biurowych wpływa korzystnie na podniesienie efektywności energetycznej urządzeń biurowych. Z drugiej strony, istnieją nadal znaczne możliwości poprawienia w opłacalny sposób wydajności energetycznej urządzeń biurowych. Gwałtowne tempo innowacji i cykli rozwojowych produktów wymaga wysoce elastycznych instrumentów, takich jak dobrowolne programy etykietowania, które mogą być szybciej dostosowywane do osiągnięć rozwojowych na rynku w celu poprawienia efektywności energetycznej urządzeń biurowych. Program ENERGY STAR jest uważany za najbardziej odpowiedni instrument polityki Wspólnoty w celu uzyskania potencjalnych oszczędności energii, w porównaniu do obowiązkowego znakowania energetycznego w ramach dyrektywy 92/75/WE. Stanowi on również uzupełnienie dyrektywy 2005/32/WE w kontekście ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu. PL 8 PL

9 Program Energy Star zwłaszcza jego baza danych zarządzana przez Komisję i EPA może być wykorzystywany jako podstawa działań krajowych, regionalnych i lokalnych władz w celu promowania szczególnie energooszczędnych urządzeń biurowych. Program sprzyja przejrzystości rynku w sektorze urządzeń biurowych, szczególnie w odniesieniu do wydajności energetycznej urządzeń biurowych. Jest to warunek wstępny dla działań mających na celu motywowanie zarówno konsumentów, jak i podmiotów usługowych i organów zamówień publicznych do uwzględniania w decyzji zakupowej efektywności energetycznej i całkowitego kosztu własności, łącznie ze zużyciem energii. Podczas spotkania w dniu 2 grudnia 2005 r., strony w ramach ECESB poparły tę ocenę i zatwierdziły zasadę zawarcia nowej umowy z USA ze zmianami wynikającymi z pierwszego okresu. PL 9 PL