PARAZYTOLOGIA. Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej WLK SUM Monika Kabała 2016
|
|
- Marta Jakubowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PARAZYTOLOGIA Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej WLK SUM Monika Kabała 2016
2 Pasożytnictwo jest związkiem pomiędzy dwoma gatunkami, z których jeden (pasożyt) jest uzależniony metabolicznie od drugiego (żywiciela). Cykl rozwojowy (życiowy) pasożyta całość ontogenetycznego rozwoju pasożyta, obejmującego jego wszystkie postacie rozwojowe Cykl holokseniczny odbywający się bez zmiany żywiciela np.: Ascaris lumbricoides. Cykl heterokseniczny w którym występuje więcej niż jeden żywiciel (pośredni, ostateczny) Żywiciel stanowi dla pasożyta środowisko bytowania (mikrohabitat), poprzez które pasożyt jest związany ze środowiskiem zewnętrznym (makrohabitat). Żywiciel pośredni organizm w którym (na którym) występują postacie larwalne pasożyta. Żywiciel ostateczny (definitywny) to taki, w którym (na którym) bytuje dorosła postać pasożyta. Postacie pasożytnictwa Zewnętrzne (ectoparasita) żyjące na zewnętrznych częściach ciała żywiciela w jamach ciała bezpośrednio łączących się z otaczającym środowiskiem np. jama nosowa, gębowa Wewnętrzne (endoparasita) żyjące wewnątrz ciała żywiciela\ Polikseniczne wielożywicielowe pasożytują na osobnikach różnego gatunku, które nie muszą być ze sobą spokrewnione komary, kleszcze Monokseniczne jednożywicielowe pasożytują na osobnikach jednego gatunku wesz ludzka
3 Klasyfikacja pasożytów PIERWOTNIAKI (Protozoa Pierwotniaki zwierzęce) Są to organizmy jednokomórkowe, które pod względem fizjologicznym stanowią samodzielny organizm. Podziału pierwotniaków dokonujemy na podstawie ich organelli ruchu: pełzaki: nibynóżki (pseudopodia) wiciowce wici (undulopodia, falagellae) orzęski krótkie undulopodia o charakterze rzęsek (cilia) U Protozoa można zaobserwować postać wegetatywną trofozoit, oraz przetrwalną cysta. PŁAZIŃCE (Platyhelminthes) Do płazińców należą trzy gromady, dwie z nich są chorobotwórcze dla człowieka i są to: przywry (Trematoda) oraz tasiemce (Cestoda). Są to zwierzęta o spłaszczonym (najczęściej grzbietowo-brzusznie) ciele, okryte worem powłokowo-mięśniowym. Przywry są kształtu owalnego lub liścia, posiadają przyssawki. Tasiemce mają ciało segmentowane, (segmenty to proglotydy), przednia część ciała posiadająca narządy czepne to skoleks, za którym znajduje się szyjka (niesegmentowana). Każdy proglotyd stanowi jednostkę autonomiczną z kompletem narządów wewnętrznych. OBLEŃCE (Nemathelminthes) Pasożyty o wydłużonym, niesegmentowanym ciele Nicienie (Nematoda) są przeważnie rozdzielnopłciowe, większość z nich jest jajorodna Pasożyty te można dostrzec gołym okiem
4 Wybrane parazytozy przewodu pokarmowego Giardioza (lamblioza) Gardia lamblia (Lamblia intestinalis) Źródłem zarażenia jest kał ludzi chorych zawierających cysty formy inwazyjne. U dorosłych choroba może przebiegać bezobjawowo. Mogą występować różne objawy pochodzące ze strony układu pokarmowego (bóle brzucha, biegunki, brak łaknienia). Kał biegunkowy jest z dużą ilością tłuszczu, nie ma w nim domieszki krwi. Postać przewlekła może doprowadzić do spadku masy ciała i niedokrwistości. Diagnostyka lambliozy: Materiałem do badania jest kał. W badaniu mikroskopowym poszukujemy cyst (konieczne jest kilkukrotne badanie) Wykrywanie koproantygenu w teście immunoenzymatycznym ELISA Badanie treści dwunastniczej Leczenie: pochodne 5-nitroimidazoli: metronidazol, tynidazol, ornidazol (ew. albendazol, furazolidon, paromomycyna, nitazoksanid)
5 Entameboza (pełzakowica) Entamoeba histolytica Pełzak czerwonki Wyróżniamy pełzakowicę jelitową i pozajelitową. Pełzakowica jelitowa może mieć charakter ostry (dyzenteria czerwonka pełzakowa) lub przewlekły; przebiegająca z owrzodzeniem jelita grubego. Pełzakowica pozajelitowa. Na skutek przebicia się pełzaka z jelita grubego do naczyń krwionośnych i limfatycznych, może on dostać się do innych narządów. Najczęściej lokalizuje się w wątrobie, a także skórze, płucach i mózgu. Diagnostyka pełzakowicy: Przy podejrzeniu pełzakowicy materiałem do badania jest kał, w którym poszukuje się cyst i trofozoitów (preparat w soli fizjologicznej z dodatkiem lub nie płynu Lugola). Metody genetyczne stosuje się dla odróżnienia E. histolytica od innych pełzaków jelitowych. Badania serologiczne wykrywanie koproantygenów w kale metodą ELISA oraz przeciwciał głównie w postaci uogólnionionej. W diagnostyce pozajelitowych postaci pełzakowicy, pomocne są również USG i tomografia komputerowa. Leczenie: metronidazol, tynidazol, ornidazol oraz diloksanid, jodokwinol dla eradykacji cyst pasożyta. Ropnie pełzakowe wymagają leczenia skojarzonego, dożylnego metronidazol + tetracykliny, drenaż przezskórny, zabieg chirurgiczny.
6 Kryptosporydioza Cryptosporidium parvum Cryptosporidium pierwotniak, rozwijający się w komórkach nabłonka jelitowego. Konsekwencja zarażenia (gł. u osób z obniżoną odpornością) rozwój stanu zapalnego błony śluzowej jelita i okrężnicy. Kryptosporydioza jest uważana za jedną z ważniejszych przyczyn biegunek u człowieka. U osób immunokompetentnych nie stanowi zagrożenia. Objawy choroby są niespecyficzne biegunki, bóle brzucha, nudności, wymioty, osłabienie, podwyższona temperatura ciała, anoreksja. Diagnostyka kryptosporydiozy: Materiał badany kał Również treść dwunastniczą, plwocinę lub treści dróg oddechowych Barwienie Kinyouna (oocysty są czerwone a drożdże i inne artefakty niebieskie lub zielone) Stosuje się również metody IF oraz testy ELISA Leczenie objawowe, przy przedłużających się objawach: paromomycyna, azytromycyna lub nitazoksanid
7 Enterobioza (owsica) Enterobius vermicularis Owsik ludzki Samica owsika (dł mm), samce (2-5 mm) pasożytują w jelicie grubym, końcowym odcinku jelita cienkiego oraz w wyrostku robaczkowym. Samica składa jaja w fałdach odbytowych żywiciela. Na owsicę chorują głównie dzieci. Zarażenie : drogą doustną lub inhalacyjną. Z jaj w jelicie cienkim rozwijają się larwy, dojrzewające w jelicie grubym Owsica u osób dorosłych może przebiegać bezobjawowo. Objawy: u dzieci świąd w okolicy odbytu, zmniejszenie apetytu, pobudzenie ruchowe, zgrzytanie zębami. Diagnostyka owsicy: Samice można zaobserwować w okolicach odbytu (głównie godziny wieczorne) lub w świeżym kale. Stosuje się metodę przylepca celofanowego (metoda Grahama). Poszukiwanie jaj w kale nie jest zalecane. Leczenie pyrantel, mebendazol lub albendazol, doustnie w jednej dawce! Wskazane jest jednoczesne leczenie wszystkich potencjalnych żywicieli w otoczeniu. Trichuroza (włosogłówczyca) Trichuris trichiura włosogłówka ludzka Przednia część ciała nitkowata, cienka, za pomocą której wnicowywują w błonę śluzową jelita grubego. Wyraźny dymorfizm płciowy (samica długość do 5 cm, samiec mniejszy). W Polsce włosogłówczyca przechodzi zazwyczaj jako zarażenie bezobjawowe. W krajach tropikalnych choroba ta dotyczy głównie dzieci, u których może doprowadzić do wyniszczenia organizmu. Diagnostyka: jaja w kale można stwierdzić 3 miesiące po zarażeniu (metoda sedymentacji lub rozmaz bezpośredni). Leczenie: terapia albendazolem, mebendazolem lub iwermektyną.
8 Glistnica (askarioza) Ascaris lumbricoides Glista ludzka Zarażenie jajami glisty drogą doustną (zanieczyszczone wodę, pożywienie, dłonie) Cykl rozwojowy glisty ludzkiej w jednym żywicielu (złożony) Po połknięciu jaja z larwą; z jelita cienkiego przez układ krwionośny do wątroby. Z wątroby do prawej komory serca i płuc. W pęcherzykach płucnych kolejne stadium rozwoju : larwa wędrując wzdłuż tchawicy trafia do jamy ustnej, gdzie jest ponownie połknięta. Larwy ponownie trafiają do jelita cienkiego, gdzie dojrzewają. Pierwsze objawy pojawiają się w związku z migracją larw do płuc: gorączka, dreszcze, duszność, kaszel, zespół Löfflera W czasie przebywania dojrzałych glist w jelicie bóle brzucha, nudności, wymioty. U dzieci awitaminoza, niedożywienie. Działanie toksyczne objawy neurologiczne Powikłania glistnicy jelitowej glistnica narządowa, niedrożność jelit, zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie otrzewnej. Glistnica wewnątrzmaciczna, guzki robacze. Diagnostyka: Jaja w kale po 2 miesiącach od zarażenia. Eozynofilia (plwocina), radiologia. Leczenie: albendazol i mebendazol lub iwermektyna, doustnie w jednorazowej dawce.
9 Strongyloidoza (węgorczyca) Strongyloides stercoralis Węgorek jelitowy Formy występowania: osobniki dorosłe (samice większe od samców) jaja larwy rabditopodobne rozwijające się z jaj larwy filariopodobne rozwijające się z larw rabditopodobnych, cieńsze i dłuższe, z ostro zakończonym długim ogonem ułatwiającym przenikanie przez skórę. Zarażenie człowieka przez larwę filariopodobną. Naczyniami krwionośnymi dostaje się do serca i płuc, tchawicą dostają się do gardła. Dojrzewają w jelicie cienkim. U osób immunokompetentnych węgorczyca najczęściej przebiega bezobjawowo. Objawy skórne (larva migrans), objawy żołądkowo-jelitowe lub płucne. Postać rozsiana wielonarządowa u osób w immunosupresji. Diagnostyka węgorczycy Wykrycie larw rabditoidalnych w kale, treści dwunastniczej, plwocinie, popłuczynach oskrzelowo-pęcherzykowych. Larwy filariopodobne można spotkać w PMR w przypadku rozsianej węgorczycy. Difylobotrioza Diphyllobothrium latum Bruzdogłowiec szeroki Dorosły osobnik: 2-15 m. Skoleks podłużny, bez haków, 2 podłużne bruzdy czepne Żywiciel ostateczny człowiek, niedźwiedź, kot, pies Żywiciel pośredni: widłonogi, ryby słodkowodne Objawy: łagodne dolegliwości jelitowe, u ok. 2% zarażonych niedokrwistość megaloblastyczna spowodowanej wychwytywaniem przez tasiemca wit. B12 Diagnostyka: obecność jaj w kale. Leczenie prazykwantel w jednorazowej dawce, niedokrwistość wymaga substytucji wit. B12 Leczenie iwermektyna lub albendazol.
10 Teniarynchoza (tasiemczyca, tenioza) Taenia saginata Tasiemiec nieuzbrojony Dorosły osobnik 4-10 m ( proglotydów). Skoleks z 4 przyssawkami. Dojrzałe proglotydy zawierają obojnacze narządy płciowe, w końcowych częściach strobili proglotydy ciężarne zawierające macicę wypełnioną jajami (ok jaj) mogą samodzielnie wydostawać się przez odbyt żywiciela. Żywiciel ostateczny człowiek. Po zjedzeniu mięsa z wągrem bydlęcym w jelicie cienkim po 2-3 miesiącach rozwija się postać dorosła płazińca. Żywiciel pośredni bydło domowe, rzadziej inne zwierzęta (kozy, owce, wielbłądy). Pasożyt może żyć w jelicie przez 30 lat. Tasiemczyca przebiega ze skąpymi objawami ze strony przewodu pokarmowego. U dzieci może pojawić się brak apetytu, utrata wagi, osłabienie. Diagnostyka: kał wykrywanie poruszających się proglotydów oraz jaj Leczenie: prazykwantel, niklozamid.
11 Tenioza (wywołuje dorosła postać tasiemca) Cysticerkoza (wągrzyca) (wywołuje postać larwalna) Taenia solium - Tasiemiec uzbrojony Dorosły osobnik 2-4 m ( proglotydów). Skoleks o średnicy ok. 1mm jest zaopatrzony w 4 przyssawki oraz wysuwalny ryjek uzbrojony w podwójny wieniec haków. Żywiciel ostateczny: człowiek, niektóre gat. małp Żywiciel pośredni: świnia, dzik, człowiek Objawy kliniczne: tasiemczyca brak/ lekkie zaburzenia czynnościowe jelit wągrzyca objawy zależne od miejsca bytowania wągra: skóra, mięśnie, mięsień sercowy, mózg, oko objawy neurologiczne padaczka (50% chorych), bóle głowy, zawroty głowy, zespół wzmożonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego, zaburzenia mowy, widzenia, objawy psychiatryczne agresja, apatia, otępienie Diagnostyka: Kał wykrywanie proglotydów oraz jaj. W rozpoznaniu wągrzycy pomocne są badania RTG, TK, MRI. Leczenie: kuracja prazykwantelem lub niklozamidem. W nietypowych przypadkach wągrzycy wskazany zabieg chirurgiczny u podstawy mózgu, w jego komorach lub w przypadku operacyjnie dostępnych pojedynczych wągrów Niekiedy poprzestaje się tylko na terapii przeciwpadaczkowe
12 Bąblowica jednojamowa (hydatidoza), echinokokoza jednokomorowa Echinococcus granulosus Tasiemiec bąblowcowy Dorosły osobnik o długości 2-9 mm, strobila zbudowana z trzech proglotydów (młodociany, rozrodczy i maciczny). Skoleks kulisty z 4 przyssawkami oraz podwójnym wieńcem haków osadzonych na wystającym ryjku Żywiciel ostateczny pies (mięsożerne psowate). Żywiciel pośredni owce, kozy, świnie, konie i dziko żyjące np. antylopy. Człowiek żywiciel przypadkowy Człowiek zaraża się po przypadkowym spożyciu jaj, z których w dwunastnicy uwalnia się onkosfera. Z onkosfery rozwija się bąblowiec (echinococcus), we wnętrzu której znajdują się protoskoleksy. Przebieg choroby zależy od lokalizacji pęcherzy bąblowcowych. Wątroba, płuca stany zapalne tych narządów. Mózg objawy guza mózgu. Niebezpieczne jest pęknięcie pęcherza i uwolnienie płynu z licznymi protoskoleksami (wstrząs anafilaktyczny). Diagnostyka: wykrycie skoleksów w pęcherzach wyciętych od chorego. RTG, TK, zajętych narządów. Leczenie: chirurgiczne, kuracja albendazolem.
13 Bąblowica wielojamowa (echinokokoza wielojamowa) Główna odmiana choroby bąblowica wątrobowa (alweokokoza) Echinococcus multilocularis Tasiemiec bąblowcowy wielojamowy Dorosła postać długość 2 mm, cztery proglotydy (ostatni proglotyd maciczny dłuższy od pozostałych), na skoleksie dwa wieńce haków. Żywiciel ostateczny: lisy, kojoty, jenoty, wilki, sporadycznie psy, koty. Żywiciel pośredni: mysz domowa, myszy polne, nornice, lemingi, Żywiciel przypadkowy: człowiek, psy, koty. Diagnostyka: Choroba przez długi czas może rozwijać się bezobjawowo. Pomocne są badania USG, TK, RTG. Badania serologiczne wykrywanie antygenu E. multilocularis metodą ELISA. Leczenie: Usuwanie chirurgiczne zmian w we wczesnej fazie choroby. Wieloletnia terapia albendazolem.
14 Hymenolepioza (hymenolepidoza) Hymenolepsis nana Tasiemiec karłowaty Pasożyt tylnej części jelita cienkiego człowieka, dł. 1-4 cm. Stanowi przykład tasiemca, którego rozwój przebiega w ciele jednego żywiciela. Obraz kliniczny hymenolepiozy lekkie dolegliwości jelitowe. U dzieci może wystąpić niedożywienie, bladość powłok skórnych. Diagnostyka badanie koproskopowe w poszukiwaniu jaj tasiemca. Leczenie prazykwantel. Kuracje należy powtarzać z racji możliwości reinwazji przez cysticerkoidy obecne w kosmkach. Fascjoloza Fasciola hepatica Motylica wątrobowa Przywra kształtu listkowatego o długości 30 mm. Postać dorosła bytuje głównie w przewodach żółciowych i miąższu wątroby. Samica składa 6000 jaj dziennie. Człowiek jest żywicielem przypadkowym. Zarażenie następuje zazwyczaj po spożyciu metacerkarii znajdujących się na roślinach wodnych. Objawy pojawiają się najczęściej po 2 tygodniach od zarażenia i są one związane z mechanicznym uszkodzeniem tkanek wątroby (kolce na ciałach przywr) oraz reakcją alergiczną na toksyny pasożyta. Triada objawów: hepatomegalia, nieregularna gorączka, eozynofilia. Diagnostyka: Jaja w kale, możliwe jest również badanie treści dwunastniczej. W fazie ostrej przydatne są badania immunoenzymatyczne (ELISA). Pomocniczo stosuje się techniki radiologiczne. Leczenie: triklabendazol.
15 Wybrane pasożyty dróg moczowo-płciowych, krwi i tkanek Rzęsistkowica (trichomonoza) Trichomonas vaginalis Rzęsistek pochwowy Występuje tylko w postaci trofozoitu (nie wytwarza cyst). Trofozoit jest gruszkowatego kształtu ale może się zmieniać łącznie z formą kulistą. Na trofozoicie występują cztery wici wolne przednie i jedna tylna sterująca, połączona z błoną falującą. Zarażenie następuje na drodze seksualnej, rzadziej przez używanie tych samych urządzeń sanitarnych. U mężczyzn częste nosicielstwo bezobjawowe (możliwe zapalenie napletka, żołędzi, cewki moczowej, pęcherza moczowego) U kobiet: zapalenia pochwy, szyjki macicy, cewki moczowej, pęcherza moczowego. Objawy upławami (cuchnące, pieniste, surowiczo-ropne), obrzękiem błon śluzowych dróg moczowo-płciowych (nadżerki), częstomoczem, bólami w podbrzuszu. Diagnostyka: Preparat przyżyciowy z wydzieliny pochwowej lub cewki moczowej mężczyzny. W 0,9% NaCl poszukuje się żywych trofozoitów. Można dodać 0,1 % roztworu safraniny. Preparaty trwałe utrwalone w metanolu (Giemsa, Wright) Metody hodowlane (podłoże Diamonda, Roiron-Rattner) Diagnostyka serologiczna i molekularna Żywe trofozoity można znaleźć w moczu oraz nasieniu Leczenie: metronidazol, alternatywnie tynidazol, ornidazol
16 Toksoplazmoza Toxoplasma gondii Żywiciel ostateczny kot i kotowate Żywiciel pośredni ssaki (człowiek, bydło domowe, pies, świnia), ptaki Człowiek może się zarazić przez: spożycie surowego mięsa zawierającego cysty tkankowe spożycie oocyst (produkty spożywcze, brudne ręce, woda) droga wertykalna przetaczanie krwi bądź transplantację narządów uszkodzoną skórę bądź dospojówkowo podczas pracy z materiałem zakaźnym T. gondii rozmnaża się w nabłonku jelita cienkiego żywiciela. Z kałem jest usuwana oocysta. Oocysta dzieli się i powstają w jej wnętrzu komórki sporozoity inwazyjna forma oocysty. Zawarte w oocyście pierwotniaki są uwalniane w jelicie cienkim żywiciela pośredniego. Po wniknięciu do komórek żernych powstają tachyzoity, które krwią i chłonką są przenoszone do różnych narządów. Rozmnażanie wewnątrz komórek narządów doprowadza do powstania cyst tkankowych, które zawierają bradyzoity. Toksoplazmoza nabyta (okres inkubacji od 2 tygodni do 2 miesięcy) u większości bezobjawowa (objawy u 5-20% pacjentów) Postać węzłowa: powiększenie węzłów chłonnych, gł. szyjnych, podżuchwowych, karkowych, pachowych oraz rzadziej pachwinowych i podbrzusza, limfadenopatia, objawy grypopodobne. Postać mononukleozopodobna: objawy grypopodobne, powiększenie szyjnych węzłów chłonnych, atypowe limfocyty we krwi obwodowej Postać brzuszna: pogorszenie łaknienia, bóle brzucha, wymioty, powiększenie wątroby, śledziony, węzłów chłonnych krezkowych, oraz żółtaczka. Postać oczna lub oczno-węzłowa warstwy wewnętrzne siatkówki na całej jej grubości, i przylegającą naczyniówkę. Zmiany bliznowate na dnie oczu powodują ubytki w polu widzenia i obniżenie ostrości wzroku. Neurotoksoplazmoza osoby z HIV, z immunosupresją.
17 Obraz kliniczny wrodzonej toksoplasmozy bardzo zróżnicowany. Najczęściej występują: hypotrofia, małogłowie, małopłytkowość, hepato- i splenomegalia, uszkodzenie OUN W rzadkich przypadkach występuje Triada Sabina-Pinkertona: zapalenie siatkówki i naczyniówki wodogłowie lub małogłowie zwapnienie śródczaszkowe Diagnostyka toksoplazmozy wrodzonej Należy ustalić status serologiczny kobiety przed rozpoczęciem ciąży W kolejnych trymestrach ciąży należy wykonywać testy serologiczne Przeciwciała IgM mogą utrzymywać się przez wiele lat, dlatego sama ich obecność nie świadczy o pierwotnej toksoplazmozie Pierwotne zarażenie T. gondii można uznać za wysoce prawdopodobne w przypadkach: wykazania znaczącego wzrostu stężenia IgG (3 4-krotny) i równoczesnej obecności swoistych przeciwciał IgM i/lub IgA Oznaczenie awidności przeciwciał wysokiego stężenia IgG (>300 IU/ml) przy obecności swoistych IgM i/lub IgA oraz pojawienia się limfadenopatii wysokiego stężenia IgG przy obecności IgM i/lub IgA w III trymestrze ciąży bez limfadenopatii Diagnostyka płodu obejmuje: Wykrywanie materiału genetycznego T. gondii w płynie owodniowym Pomocniczo badania USG Diagnostyka pourodzeniowa: Badanie łożyska Badania serologiczne krwi pępowinowej Porównanie profilu przeciwciał w surowicy matki i noworodka metodą Western-blot Leczenie: Spiramycyna (Rovamycyna) II i III trymestr Fansidar (Sulfadoxinum, Pyrimethaminum)
18 Leiszmanioza Leishmania spp. Wektory dorosłe samice much piaskowych (Phlebotomus i Lutzomyia) Naturalne rezerwuary: gryzonie, mrówkojady, leniwce, koty i psy W obszarach świata gdzie leiszmanioza występuje endemicznie, zarażenie może być przenoszone: drogą człowiek-wektor-człowiek przez bezpośredni kontakt z raną chorego przez przetoczenie krwi chorego, przeszczepy narządów przez kontakty seksualne, zakażenia wrodzone Leiszmanioza narządowa (kala-azar, czarna choroba) Leishmania donovani gatunek zbiorczy: L. infantum, L. chagasi, L. archibaldi Jest to choroba układu siateczkowo-śródbłonkowego komórek wątroby, śledziony i szpiku kostnego. Występuje ciemne zabarwienie skóry. okres wylęgania od kilku tyg. do roku gorączka (z okresami nasilenia), obfite pocenie się, nudności, obrzęki, uczucie rozbicia, obecność płynu w jamie otrzewnej, spadek masy ciała, anemia. Powiększenie śledziony, wątroby, uszkodzenie nerek, szare zabarwienie skóry (czarna febra) Leiszmanioza skórna Leishmania tropica: L. tropica, L. major, L. aetiopica. Leishmania mexicana: L. mexicana, L. amazonensis, L. venezuelensis, L. pifanoi i L. garnhami Leishmania braziliensis: L. brazilensis, L. peruviana, L. guyanensis, L. panamenensis Objawy kliniczne: leiszmanioza skórna (biały trąd) owrzodzenia skóry, martwica tkanek pozostawiająca blizny po dłuższym czasie, trudno gojące się rany. Zmiany chorobowe obejmują najczęściej twarz, szyję, kończyny (generalnie odkryte części ciała) leiszmanioza skórno-śluzówkowa zmiany w błonach śluzowych gł. nosa i jamy ustnej, zniekształcenia twarzy, uszkodzenia tkanek miękkich, chrząstek i kości nosa Diagnostyka: objawy kliniczne oraz wykrycie amastigota w próbkach klinicznych lub promastigota w hodowli: barwienie rozmazów, preparatów odciskowych z biopsji owrzodzenia lub hodowla tkanki owrzodzonej PCR biopsja śledziony, wątroby, aspiraty z węzłów chłonnych testy wykrywające Ag leiszmaniozy trzewnej w moczu Leczenie: związki antymonu antymonoglukonian sodowy flukonazol, miltefozyna, amfoterycyna B W przypadku leiszmaniozy skórnej podaje się również ketokonazol Alternatywą dla chemioterapii przy postaci skórnej jest krioterapia i/lub wycięcie chirurgiczne.
19 Świdrowce Trypanosoma spp. Trypanosoma brucei gambiense Trypanosoma brucei rhodesiense trypanosomoza (śpiączka) afrykańska, rodezyjska Transmisja muchy tse-tse Trypanosoma cruzi trypanosomoza amerykańska, choroba Chagasa Transmisja pluskwy prawdziwe (Triatomidae, Reduviidae) tzw. całujące
20 Śpiączka afrykańska (trypanosomoza) Trypanosoma brucei gambiense świdrowiec gambijski Trypanosoma brucei rhodesiense świdrowiec rodezyjski Zarażenie człowieka następuje po wniknięciu trypomastigoty po ukąszeniu przez muchę tse-tse. Pasożyt bytuje we krwi i PMR człowieka. Śpiączka przebiega w dwóch fazach I okres przebywania pasożyta w osoczu nieregularna wysoka gorączka, dreszcze, bóle głowy, powiększenie węzłów chłonnych i śledziony II okres występowania świdrowca w PMR zaburzenia psychiczne, stany pobudzenia, śpiączki. Choroba prowadzi do wyniszczenia organizmu i śmierci. Diagnostyka: objawy kliniczne badanie mikroskopowe grubych i cienkich rozmazów krwi, PMR i płynów aspirowanych z węzłów chłonnych W rozmazie bezpośrednim obserwuje się poruszające świdrowce, można stosować preparat barwiony Giemsy testy serologiczne IF, ELISA, precypitacji, aglutynacji PCR Lekiem z wyboru w ostrych etapach choroby (we krwi i limfie) jest suramina, a alternatywą pentamidyna. Przy objawach z OUN melarsoprol (związek chem. zawierający arsen i mający wiele skutków ubocznych ale skuteczny) DFMO (difluorometylornityna) lek cytostatyczny w ostrym i późnym etapie choroby.
21 W cyklu życiowym Trypanosoma cruzi występują 3 formy morfologiczne: Trypomastigota forma inwazyjna. Stwierdzana w jelicie pluskwiaka, oraz we krwi ssaków i człowieka. Epimastigota dzieląca się forma w org. pluskwiaka. Amastigota forma wewnątrzkomórkowa, pasożyt o kształcie okrągłym, bez wici i bez pofalowanej błony (czasem z krótką wicią) Trypanosoma amerykańska (Chagasa) Trypanosoma cruzi Zarażenie człowieka następuje po wniknięciu trypomastigoty przez uszkodzoną skórę, śluzówki jamy ustnej wraz z kałem pluskwiaków z rodziny Reduviidae (Zajadkowate). Amastigota pasożytuje w układzie siateczkowo-śródbłonkowym narządów miąższowych, węzłów chłonnych, włókna mięśnia sercowego, mięśni poprzecznie prążkowanych, mózgu. We krwi występuje w postaci trypomastigoty. Wywołuje chorobę Chagasa objawiającą się gorączką, obrzękiem powiek, twarzy, powiększeniem węzłów chłonnych, wątroby, śledziony, zapaleniem mięśnia sercowego, opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu Rozpoznanie: cienkie i grube rozmazy krwi lub krwi zagęszczonej pobranej na antykoagulant, PMR, w poszukiwaniu poruszających się świdrowców amastigota znajdowane są w bioptatach węzłów, szpiku, wątroby, śledziony, mięśni Diagnostyka: odczyny hemaglutynacji i IF pośredniej stosowane są do wykrycia IgM w przewlekłej fazie choroby ELISA: przeciwciała IgM i IgG oraz anty SAPA (shed acute-phase antygen osłonowy Ag ostrej fazy) są wykrywane w 90% fazy ostrej i 10% przypadków przewlekłych metody molekularne Leczenie pacjenci w ostrej fazie zarażenia powinni być leczeni bez względu na jego przebieg nifurtimoks przez dni ma liczne skutki uboczne i działa tylko na ostrą fazę (nie działa na amastigota). alternatywa benznidazol, dni. Chorzy z przewlekłą fazą sercową leczeni są już tylko objawowo. Megaesophagus usunięcie przez kardiomiotomię typu Hellera (nacięcie przełyku przy ujściu do żołądka) lub powietrzne rozszerzenie połączenia przełykowo-żołądkowego. A także śródzwieraczowe wstrzykiwania toksyny tężcowej efekty w leczeniu achalazji. Megacolon z zatrzymywaniem, kału, guzami kałowymi i skrętami okrężnicy jest wskazaniem do leczenia chirurgicznego kolektomia.
22 Trichinelloza (włośnica) Trichinella spiralis Włosień kręty Pasożyt człowieka i wielu ssaków, występujący w mięśniach poprzecznie prążkowanych. Zarażenie następuje przez spożycie mięsa (niedosmażone, niedogotowane, słabo uwędzone) z larwami, głównym rezerwuarem dla człowiek jest świnia. Połknięte larwy uwalniają się z torebek w jelicie cienkim gdzie dojrzewają. Dorosłe postacie włośnia pasożytują w jelicie. Larwy są roznoszone naczyniami krwionośnymi i osadzają się w mięśniach (larwa otorbiona). Objawy kliniczne włośnicy okres wylęgania 5-45 dni w zależności od intensywności zarażenia. Objawy utrzymują się 3-4 tyg. po czym ustępują nie pozostawiając następstw. Zespół biegunkowy nieżyt jelita cienkiego z biegunką, zwykle 1-2 dni od spożycia mięsa (obecność dojrzałych samic w bł. śluzowej) utrata łaknienia, nudności, wymioty, ból w nadbrzuszu. Zespół włośnicowy (penetracja larw do kom. mięśnia) wysoka gorączka (często >40 C), silne bóle mięśni: gałki ocznej, karku, zginacze kończyn, złe samopoczucie, alergiczne zapalenie naczyń: obrzęk wokół oczu, wybroczyny dospojówkowe i podpaznokciowe. Zespół zaburzeń metabolicznych (w okresie otorbiania) hipoalbuminemia, hipokaliemia, hipoglikemia we krwi obwodowej. Diagnostyka: objawy kliniczne biopsja mięśnia naramiennego lub brzuchatego łydki (metoda trichinoskopowa) poszukiwanie larw badania histopatologiczne pomocniczo: testy serologiczne (Ag krążący), przeciwciała Leczenie: albendazol, alternatywnie mebendazol, objawowe unikanie obciążenia mięśni, pozostanie w łóżku przez kilka tyg., stos. środków przeciwzapalnych, glikokortykoidy w ciężkich przypadkach.
23 Toksokaroza (zespół larwy trzewnej wędrującej) Toksocara canis Glista psia Toksocara cati Glista kocia Człowiek jest żywicielem przypadkowym. Zaraża się jajem inwazyjnym podczas zabawy ze zwierzęciem lub przez zanieczyszczoną glebę (dzieci). Obraz kliniczny toksokarozy: 1) Postać bezobjawowa 2) Pełnoobjawowy zespół larwy wędrującej trzewnej (syndroma larvae migrantis visceralis) gorączka, powiększenie wątroby, śledziony, znaczna eozynofilia, hipergammaglobulinemia. Dodatkowo: bóle brzucha, utrata masy ciała, napady duszności, kaszel, przelotne wysypki skórne, zapal. węzłów chłonnych, mięśni stawów, mięśnia sercowego. 3) Zespół larwy wędrującej ocznej (syndroma larvae migrantis ocularis): zapalenie wewnętrznego oka z odwarstwieniem siatkówki, ropnie, zaburzenia przejrzystości ciała szklistego, wewnątrzgałkowe zapal. nerwu wzrokowego, naczyniówki, twardówki, spojówki, rogówki. 4) Neurotoksokaroza zapalenie mózgu, czasem z napadami padaczkowymi. 5) Postać ukryta ostre zapalenie oskrzeli, płuc, czasem z obecnością zespołu Löfflera, astmy oskrzelowej, pokrzywki, wyprysków alergicznych, uogólnionej limfadenopatii czy zapalenia mięśni i stawów. Diagnostyka: Leczenie: obecność swoistych przeciwciał eozynofilia badania obrazowe jamy brzusznej badania okulistyczne Zespół larwy wędrującej trzewnej albendazol Postać oczna glikokortykosteroidy, leczenie zabiegowe: fotokoagulacja laserowa, witrektomia Neurotoksokaroza albendazol, kortykosteroidy, leki obniżające ciśnienie śródczaszkowe i przeciwpadaczkowe, czasem wymagany zabieg chirurgiczny Leczenie postaci bezobjawowej i ukrytej ogranicza się do jednorazowego podania albendazolu co ma zapobiec postaci pełnoobjawowej
24 Literatura Alicja Buchacz Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy Emilia Andrzejewska-Golec, Lucjan Świątek Materiały do ćwiczeń z parazytologii dla studentów farmacji Piotr Heczko, Marta Wróblewska, Agata Pietrzyk Mikrobiologia lekarska Zdzisław Dziubek Choroby zakaźne i pasożytnicze
Tomograficzne obrazowanie zmian ogniskowych w nerkach
Tomograficzne obrazowanie zmian ogniskowych w nerkach Zmiany ogniskowe w nerkach torbielowate łagodne guzy lite złośliwe guzy lite Torbielowate Torbiel prosta (niepowikłana) 50% populacji powyżej 50 r.ż.
Bardziej szczegółowoZATRUCIA POKARMOWE KAŻDE ZATRUCIE POKARMOWE MOŻE BYĆ GROŹNE, SZCZEGÓLNIE DLA NIEMOWLĄT I DZIECI DO LAT 3, LUDZI OSŁABIONYCH I STARSZYCH.
ZATRUCIA POKARMOWE Zatrucia pokarmowe to ostre i gwałtowne dolegliwości żołądkowo-jelitowe objawiające się zwykle biegunką i wymiotami. Występują w stosunkowo krótkim czasie po spożyciu żywności skażonej
Bardziej szczegółowo1.Charakterystyka pasożytniczych pierwotniaków budowa, rozmnażanie, cykle rozwojowe, chorobotwórczość, diagnostyka
Program ćwiczeń z przedmiotu PARAZYTOLOGIA LEKARSKA dla kierunku Lekarskiego, rok II studia stacjonarne 2015/2016 Ćwiczenie nr 1 (26.02.16r.) Temat: Pasożytnicze Protozoa 1.Charakterystyka pasożytniczych
Bardziej szczegółowoProducent P.P.F. HASCO-LEK S.A nie prowadził badań klinicznych mających na celu określenie skuteczności produktów leczniczych z ambroksolem.
VI.2 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktów leczniczych z ambroksolem VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Wskazania do stosowania: Ostre i przewlekłe choroby płuc i oskrzeli
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE V OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA NICIENI GLISTNICE CZŁOWIEKA,ŚWIŃ,KONI, PTAKÓW
ĆWICZENIE V OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA NICIENI GLISTNICE CZŁOWIEKA,ŚWIŃ,KONI, PTAKÓW Rodzina Ascarididae -Ascaris lumbricoides Ascaris suum -Parascaris equorum -Ascaridia galli, -Ascaridia columbae Rodzina
Bardziej szczegółowoChoroby brudnych rąk
Choroby brudnych rąk Wraz z rozpowszechnieniem się w Europie chrześcijaństwa, dla higieny osobistej nastały bardzo ciężkie czasy Kościół potępił bowiem nie tylko stosowanie kosmetyków, lecz także kąpieli.
Bardziej szczegółowo1.Charakterystyka pasożytniczych pierwotniaków budowa, rozmnażanie, cykle rozwojowe, chorobotwórczość, diagnostyka
Program ćwiczeń z przedmiotu PARAZYTOLOGIA dla kierunku Dietetyka rok I studia stacjonarne licencjat, 2015/2016 Ćwiczenie nr 1 (09.10.15) Temat: Pasożytnicze Protozoa cz. I 1.Charakterystyka pasożytniczych
Bardziej szczegółowoMłodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Młodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era) Wersja 2016 1. CZYM SĄ MŁODZIEŃCZE SPONDYLOARTROPATIE/MŁODZIEŃCZE
Bardziej szczegółowoIV. Ostre choroby jamy brzusznej PYTANIA. Andrzej Żyluk
Chirurgia_repetytorium_cz.II-V_druk:Layout 1 2016-05-31 13:35 Strona 109 IV. Ostre choroby jamy brzusznej PYTANIA Andrzej Żyluk Chirurgia_repetytorium_cz.II-V_druk:Layout 1 2016-05-31 13:35 Strona 110
Bardziej szczegółowoHistoria naturalna zaka enia HIV
Ma³gorzata Paw³owska, Waldemar Halota Historia naturalna zaka enia HIV Rozdzia³ IV Wykładniki kliniczne zakażenia HIV (fazy zakażenia) to: pierwotne zakażenie HIV, ostra choroba retrowirusowa występuje
Bardziej szczegółowoUlotka dla pacjenta. NUROFEN, żel, 50 mg/g (Ibuprofenum)
Ulotka dla pacjenta Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje dla pacjenta. Lek ten jest dostępny bez recepty, aby można było leczyć niektóre schorzenia bez pomocy lekarza.
Bardziej szczegółowoPułapki (bardzo) wczesnej diagnostyki nowotworów układu rozrodczego
Pułapki (bardzo) wczesnej diagnostyki nowotworów układu rozrodczego Radosław Mądry i Janina Markowska Katedra i Klinika Onkologii Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Poznań 17-10-2014
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-17/10:16:18
Europejski Dzień Prostaty obchodzony jest od 2006 roku z inicjatywy Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. Jego celem jest zwiększenie społecznej świadomości na temat chorób gruczołu krokowego. Gruczoł
Bardziej szczegółowoEpidemiologia weterynaryjna
Jarosław Kaba Epidemiologia weterynaryjna Testy diagnostyczne I i II i III Zadania 04, 05, 06 Warszawa 2009 Testy diagnostyczne Wzory Parametry testów diagnostycznych Rzeczywisty stan zdrowia chore zdrowe
Bardziej szczegółowoZeszyt ćwiczeń z parazytologii
Katedra Biologii i Parazytologii Lekarskiej Zeszyt ćwiczeń z parazytologii Zeszyt przygotowali (w kolejności alfabetycznej): Agnieszka Cisowska, Andrzej Hendrich, Marta Kicia, Dorota Tichaczek-Goska, Maria
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE PRACOWNIKÓW NARAśONYCH NA SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE. Szkolenia bhp w firmie szkolenie pracowników naraŝonych na czynniki szkodliwe 27
SZKOLENIE PRACOWNIKÓW NARAśONYCH NA SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Szkolenia bhp w firmie szkolenie pracowników naraŝonych na czynniki szkodliwe 27 Informowanie pracowników Pracodawca ma obowiązek poinformowania
Bardziej szczegółowoBól w klatce piersiowej - przyczyny. Ból dławicowy. Diagnostyka różnicowa bólu w klatce piersiowej 2015-04-23. Ból w klatce piersiowej skąd pochodzi?
Ból w klatce piersiowej skąd pochodzi? Diagnostyka różnicowa bólu w klatce piersiowej II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 1. wnętrza klatki piersiowej Serca, aorty, tętnicy płucnej, śródpiersia Tchawicy,
Bardziej szczegółowoChoroby alergiczne układu pokarmowego
Choroby alergiczne układu pokarmowego Zbigniew Bartuzi Katedra i Klinika Alergologii, Immunologii Klinicznej i Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK 4 Reakcje alergiczne na pokarmy Typy
Bardziej szczegółowoDOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych
DOPALACZE - nowa kategoria substancji psychoaktywnych CZYM SĄ DOPALACZE? Dopalacze stosowana w Polsce, potoczna nazwa różnego rodzaju produktów zawierających substancje psychoaktywne, które nie znajdują
Bardziej szczegółowoROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepo àdanych odczynów poszczepiennych.
Dziennik Ustaw Nr 241 15978 Poz. 2097 2097 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepo àdanych odczynów poszczepiennych. Na podstawie art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 6 wrzeênia
Bardziej szczegółowoPROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów
I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie
Bardziej szczegółowoGrypa Objawy kliniczne choroby Przeziębieniem Objawy przeziębienia
Grypa jest ostrą, bardzo zaraźliwą chorobą układu oddechowego, wywołaną przez RNA wirusy z rodziny Orthomyxoviridae. Wyróżniamy wirusy A i B tworzące jeden rodzaj i wirus C rodzajowo odmienny. Grypa występuje
Bardziej szczegółowoMalaria. Jakie są drogi szerzenia choroby?
Malaria Czym jest malaria? Malaria (zimnica) jest ostrą lub przewlekłą tropikalną chorobą pasożytniczą wywoływaną przez pierwotniaka - zarodźca malarii z rodzaju Plasmodium, przenoszonego przez komary
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA PROCESU PIELĘGNOWANIA
DOKUMENTACJA PROCESU PIELĘGNOWANIA Nazwa placówki szkoleniowej:. Oddział: Nazwisko i imię studenta:. Arkusz gromadzenia danych o pacjencie A. Dane personalne Inicjały pacjenta:. Płeć: M K Wiek: Stan cywilny:.
Bardziej szczegółowo... (imię, nazwisko, data urodzenia, nr hist. chor.)
REN URETER RVU dr Informacja dla pacjentów i rodziców dzieci operowanych z powodu chorób nerek i moczowodów (w trybie planowym lub pilnym) Krwotok lub krwawienie Zakażenie rany pooperacyjnej Uszkodzenie
Bardziej szczegółowoWITAMINY. www.pandm.prv.pl
WITAMINY - wpływa na syntezę białek, lipidów, hormonów a szczególnie hormonów tarczycy - pomaga w utrzymaniu prawidłowej czynności uk.immunologicznego - pomaga w leczeniu : rozedmy płuc i nadczynności
Bardziej szczegółowoWojewództwo kujawsko-pomorskie 43 Województwo lubelskie 43. Województwo śląskie 47
SPIS TREŚCI Dolne drogi moczowe, czyli jak jest kontrolowane oddawanie moczu 11 Budowa dolnych dróg moczowych 11 Dno i ściany pęcherza 12 Szyja pęcherza 13 Cewka moczowa 13 Kontrola oddawania moczu czy
Bardziej szczegółowoPlamica Schönleina-Henocha
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Plamica Schönleina-Henocha Wersja 2016 1. CO TO JEST PLAMICA SCHÖNLEINA-HENOCHA 1.1 Co to jest? Plamica Schönleina-Henocha (PSH) jest chorobą, w której występuje
Bardziej szczegółowoPhytophthora cactorum (Leb. & Cohn) Schröeter
PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA GŁÓWNY INSPEKTORAT PIORIN ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa tel: (22) 623 23 02, fax: (22) 623 23 04 www.piorin.gov.pl; e-mail gi@piorin.gov.pl Phytophthora
Bardziej szczegółowoKWALIFIKACJA I WERYFIKACJA LECZENIA DOUSTNEGO STANÓW NADMIARU ŻELAZA W ORGANIZMIE
Opis świadczenia KWALIFIKACJA I WERYFIKACJA LECZENIA DOUSTNEGO STANÓW NADMIARU ŻELAZA W ORGANIZMIE 1. Charakterystyka świadczenia 1.1 nazwa świadczenia Kwalifikacja i weryfikacja leczenia doustnego stanów
Bardziej szczegółowoTRENING ZDROWOTNY jest to rodzaj aktywności fizycznej podjętej z motywów zdrowotnych, mającej na celu podniesienie poziomu wydolności i sprawności
TRENING ZDROWOTNY jest to rodzaj aktywności fizycznej podjętej z motywów zdrowotnych, mającej na celu podniesienie poziomu wydolności i sprawności psychofizycznej oraz usprawnienie procesów życiowych własnego
Bardziej szczegółowoProgramy badań przesiewowych Wzrok u diabetyków
Programy badań przesiewowych Wzrok u diabetyków Dokładniejsze badania i leczenie retinopatii cukrzycowej Closer monitoring and treatment for diabetic retinopathy Ważne informacje o ochronie zdrowia Important
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ.
INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ. I. UWAGI OGÓLNE. 1. Dostarczanie posiłków, ich przechowywanie i dystrybucja musza odbywać się w warunkach zapewniających
Bardziej szczegółowoKoszty obciążenia społeczeństwa. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012
Koszty obciążenia społeczeństwa chorobami układu krążenia. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012 Badania kosztów chorób (COI Costof illnessstudies) Ekonomiczny ciężar choroby;
Bardziej szczegółowoSzybkoschładzarki SZYBKOSCHŁADZARKI. Szybkoschładzarki z funkcją 50 szybkozamrażania
SZYBKOSCHŁADZARKI Szybkoschładzarki z funkcją 50 szybkozamrażania SZYBKOSCHŁADZARKI DLACZEGO WARTO ICH UŻYWAĆ? Wszystkie świeże produkty zawierają naturalną florę bakteryjną, która w sprzyjających warunkach
Bardziej szczegółowoDokumentacja obejmuje następujące części:
Załącznik nr 6 WYMAGANIA, JAKIM POWINNA ODPOWIADAĆ DOKUMENTACJA NIEZBĘDNA DO OCENY SUBSTANCJI CZYNNEJ JAKĄ SĄ MIKROORGANIZMY, W TYM TAKŻE WIRUSY I GRZYBY, ZAWARTE W PRODUKCIE BIOBÓJCZYM Wymagania ogólne.
Bardziej szczegółowoTerapeutyczna moc rozciągania mięśni ćwiczenia w procesie autoterapii i profilaktyki najczęstszych dolegliwości i dysfunkcji narządu ruchu
J AKUB L I S O W S K I W O J C I E C H H A G N E R Terapeutyczna moc rozciągania mięśni ćwiczenia w procesie autoterapii i profilaktyki najczęstszych dolegliwości i dysfunkcji narządu ruchu Bóle kręgosłupa
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
ANEKS III 1 CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE 4. l Wskazania do stosowania Leczenie ostrego bólu (patrz punkt 4.2) Leczenie objawowe dolegliwości bólowych w przebiegu choroby
Bardziej szczegółowo8 osób na 10 cierpi na choroby przyzębia!
8 osób na 10 cierpi na choroby przyzębia! Wiemy jak Państwu pomóc Jesteśmy po to, aby Państwu doradzić! Czym jest zapalenie przyzębia (periodontitis)? Przyzębie to zespół tkanek otaczających ząb i utrzymujących
Bardziej szczegółowopodręcznik chorób alergicznych
podręcznik chorób alergicznych Gerhard Grevers Martin Rócken ilustracje Jurgen Wirth Redaktor wydania drugiego polskiego Bernard Panaszek I. Podstawy alergologii... 1 II. Diagnostyka chorób alergicznych...
Bardziej szczegółowoStowarzyszenie Lokalna Grupa Działania EUROGALICJA Regulamin Rady
Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania EUROGALICJA Regulamin Rady Rozdział I Postanowienia ogólne 1 1. Rada Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Eurogalicja, zwana dalej Radą, działa na podstawie: Ustawy
Bardziej szczegółowoGorączka reumatyczna i popaciorkowcowe reaktywne zapalenie stawów
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Gorączka reumatyczna i popaciorkowcowe reaktywne zapalenie stawów Wersja 2016 1. CO TO JEST GORĄCZKA REUMATYCZNA 1.1 Co to jest? Gorączka reumatyczna jest
Bardziej szczegółowoPromieniowanie podczerwone
Promieniowanie podczerwone Charakterystyka czynnika Dla okreêlenia promieni podczerwonych cz sto u ywa si skrótu angielskiego terminu Infra Red IR. Promieniowaniem podczerwonym nazywamy promieniowanie
Bardziej szczegółowoKwestionariusz - wizyta wstępna
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - PZH 00-791 Warszawa, ul. Chocimska 24 Tel: (22) 542-13-72, E-mail: beki@pzh.gov.pl Badanie Epidemiologii Krztuśca Kwestionariusz - wizyta wstępna 1.1. Data wizyty
Bardziej szczegółowoBudowa organizmów zwierzęcych. Rozpoznaj i podpisz rodzaje komórek przedstawionych na ilustracjach oraz podaj 2 cechy róŝniące te komórki
Budowa organizmów zwierzęcych Zadanie 1 Rozpoznaj i podpisz rodzaje komórek przedstawionych na ilustracjach oraz podaj 2 cechy róŝniące te komórki A) B) A) B)............ Zadanie 2 Obok X na rysunku podaj
Bardziej szczegółowoNorma Krajów Rady Współpracy Zatoki Perskiej GS 993/1998 SASO 630 (GS 993) WYMOGI DOTYCZĄCE UBOJU ZWIERZĄT ZGODNIE Z ZASADAMI PRAWA ISLAMU
SASO 630 (GS 993) ICS: Data zatwierdzenia przez Radę Dyrektorów GSMO : 1419(H)-05-24 (1998-09-15) Data publikacji w Dzienniku Urzędowym : 1420(H)-02 20 (1999-06-04) Data wdrożenia niniejszych standardów
Bardziej szczegółowoREGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW. OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO LUB PRZEWLEKLE CHOREGO
Załącznik nr 1 do Uchwały Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Opolu Nr 786/VI/2014 z dnia 29.09.2014 r. REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE nr 11/2016 Dyrektora Przedszkola Publicznego nr 13 w Radomiu z dnia 17 II 2016 r.
PP nr 13/021/11/2016 w sprawie: ZARZĄDZENIE nr 11/2016 Dyrektora Przedszkola Publicznego nr 13 w Radomiu z dnia 17 II 2016 r. WPROWADZENIA: - PROCEDURY PRZYPROWADZANIA I ODBIERANIA DZIECI Z PRZEDSZKOLA,
Bardziej szczegółowoMieszkańcy przewodu pokarmowego jak wyglądają, jak można ich rozpoznać i leczyć?
Mieszkańcy przewodu pokarmowego jak wyglądają, jak można ich rozpoznać i leczyć? Dariusz M. Lebensztejn Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Alergologii Dziecięcej UM w Białymstoku Pasożyty przewodu
Bardziej szczegółowoPrzygotowały: Magdalena Golińska Ewa Karaś
Przygotowały: Magdalena Golińska Ewa Karaś Druk: Drukarnia VIVA Copyright by Infornext.pl ISBN: 978-83-61722-03-8 Wydane przez Infornext Sp. z o.o. ul. Okopowa 58/72 01 042 Warszawa www.wieszjak.pl Od
Bardziej szczegółowoCHOROBY I HIGIENA UKŁADU ODDECHOWEGO
CHOROBY I HIGIENA UKŁADU ODDECHOWEGO ZAKAŻENIE KROPELKOWE Polega na przenoszeniu zarazków od chorej osoby poprzez kropelki śliny, parę wodna podczas kichania, kaszlu, rozmowy czy wydychania powietrza.
Bardziej szczegółowoDostęp do przewodu pokarmowego
Dostęp do przewodu pokarmowego Tomasz Kowalczyk Oddział Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Gastroenterologicznej, Szpital Uniwersytecki, Kraków Poradnia Żywieniowa, Nutricare, Kraków 1 Żywienie przez zgłębnik
Bardziej szczegółowoSeminarium 1: 08. 10. 2015
Seminarium 1: 08. 10. 2015 Białka organizmu ok. 15 000 g białka osocza ok. 600 g (4%) Codzienna degradacja ok. 25 g białek osocza w lizosomach, niezależnie od wieku cząsteczki, ale zależnie od poprawności
Bardziej szczegółowo2.Prawo zachowania masy
2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. Czym jest głos? 11. 2. Jak powstaje głos? 29. 3. W jaki sposób przygotować się do pracy nad głosem? 77
Spis treści Dla kogo przeznaczona jest ta książka? 5 Wstęp jak korzystać z poradnika? 7 1. Czym jest głos? 11 Głos jako mieszanka tonów i szumów 12 Głos jako fala 15 Głos jako jedna z funkcji krtani 17
Bardziej szczegółowoOCHRONA DRZEW NA TERENACH INWESTYCYJNYCH
OCHRONA DRZEW NA TERENACH INWESTYCYJNYCH Teren budowy jest miejscem, gdzie występują liczne zagrożenia dla żywotności i stanu sanitarnego drzew i krzewów w postaci bezpośrednich uszkodzeń mechanicznych
Bardziej szczegółowooraz nowego średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego ze sprzętem ratowniczogaśniczym
Samorządowy Program dotyczący pomocy finansowej dla gmin/miast na zakup nowych samochodów ratowniczo - gaśniczych ze sprzętem ratowniczogaśniczym zamontowanym na stałe oraz zakup sprzętu ratowniczo-gaśniczego
Bardziej szczegółowoHarmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem
Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania
Bardziej szczegółowoTEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie
Bardziej szczegółowoWZORU UŻYTKOWEGO EGZEMPLARZ ARCHIWALNY. d2)opis OCHRONNY. (19) PL (n)62894. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa, PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej d2)opis OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 112772 (22) Data zgłoszenia: 29.11.2001 EGZEMPLARZ ARCHIWALNY (19) PL (n)62894 (13)
Bardziej szczegółowoŚwiadomość Polaków na temat zagrożenia WZW C. Raport TNS Polska. Warszawa, luty 2015. Badanie TNS Polska Omnibus
Świadomość Polaków na temat zagrożenia WZW C Raport TNS Polska Warszawa, luty 2015 Spis treści 1 Informacje o badaniu Struktura badanej próby 2 Kluczowe wyniki Podsumowanie 3 Szczegółowe wyniki badania
Bardziej szczegółowoUchwała Nr... Rady Miejskiej Będzina z dnia... 2016 roku
Uchwała Nr... Rady Miejskiej Będzina z dnia... 2016 roku w sprawie określenia trybu powoływania członków oraz organizacji i trybu działania Będzińskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego. Na podstawie
Bardziej szczegółowoD- 10.03.01 TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH
D- 10.03.01 TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH SPIS TREŚCI. 1. WSTĘP 2. MATERIAŁY 3. SPRZĘT 4. TRANSPORT 5. WYKONANIE ROBÓT 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 7. OBMIAR ROBÓT 8. ODBIÓR ROBÓT 9.
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM?
SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM? Cele: - rozpoznawanie oznak stresu, - rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, - dostarczenie wiedzy na temat sposobów
Bardziej szczegółowoPROJEKT FOLDERU. 2. Folder powinien zawierać logo: a) Miasta Słupska 1. b) Pozytywnie Otwarci
Załącznik nr 1 do Umowy Nr../ZiSS/2014 z dnia... PROJEKT FOLDERU 1. Folder powinien zawierać informacje o finansowaniu folderu ze środków pozyskanych przez Miasto Słupsk w ramach konkursu Pozytywnie Otwarci.
Bardziej szczegółowoImplant ślimakowy wszczepiany jest w ślimak ucha wewnętrznego (przeczytaj artykuł Budowa ucha
Co to jest implant ślimakowy Implant ślimakowy to bardzo nowoczesne, uznane, bezpieczne i szeroko stosowane urządzenie, które pozwala dzieciom z bardzo głębokimi ubytkami słuchu odbierać (słyszeć) dźwięki.
Bardziej szczegółowoPRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc
PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych
Bardziej szczegółowoWstęp Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa 1. Fakty i liczby
Spis treści Wstęp 11 Przedmowa do wydania polskiego 13 Przedmowa 15 1. Fakty i liczby 17 Płuca 17 Węzły chłonne 21 W jaki sposób pracują płuca? 23 Czym jest rak płuc? 24 W jaki sposób dochodzi do rozwoju
Bardziej szczegółowoII edycja akcji Przedszkolak pełen zdrowia
II edycja akcji Przedszkolak pełen zdrowia Odporność wzmacniamy, bo o zdrowe żywienie i higienę dbamy I tydzień: Uświadomienie dzieciom, co oznaczają pojęcia : zdrowie i choroba. Jakie są objawy choroby
Bardziej szczegółowoRegulamin Zarządu Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju
Regulamin Zarządu Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju Art.1. 1. Zarząd Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju, zwanego dalej Stowarzyszeniem, składa się z Prezesa, dwóch Wiceprezesów, Skarbnika, Sekretarza
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA
SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA NAWIERZCHNIE Z PŁYT ŻELBETOWYCH SST-03 SPIS TREŚCI 1. Wstęp... 2 2. Materiały... 2 3. Sprzęt.... 3 4. Transport.... 3 5. Wykonanie robót.... 4 6. Kontrola jakości robót....
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR./06 RADY DZIELNICY PRAGA PÓŁNOC M. ST. WARSZAWY
UCHWAŁA NR./06 RADY DZIELNICY PRAGA PÓŁNOC M. ST. WARSZAWY Z dnia 2006r. Projekt Druk nr 176 w sprawie: zarządzenia wyborów do Rady Kolonii Ząbkowska. Na podstawie 6 ust. 1, 7 i 8 Załącznika nr 2 do Statutu
Bardziej szczegółowoPoniżej aktualny regulamin certyfikacji ośrodków jeździeckich. REGULAMI CERTYFIKACJI OŚRODKÓW JEŹDZIECKICH
Uchwała U/523/2/Z/2015 Zarządu Polskiego Związku Jeździeckiego z dnia 29 stycznia 2015 roku w sprawie dofinansowania kosztów certyfikowania ośrodków jeździeckich. 1. Nadanie certyfikatu następuje na podstawie
Bardziej szczegółowoŁOKIEĆ GOLFISTY, OSZCZEPNIKA (epicondylis radii, Medial Epicondylitis)
ŁOKIEĆ GOLFISTY, OSZCZEPNIKA (epicondylis radii, Medial Epicondylitis) Łokieć golfisty - (zapalenie nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej) Zespół bólowy tkanek miękkich położonych bocznie w stosunku
Bardziej szczegółowoTechniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu
Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Jak ju wspomniano, kinesiotaping mo e byç stosowany jako osobna metoda terapeutyczna, jak równie mo e stanowiç uzupe nienie innych metod fizjoterapeutycznych.
Bardziej szczegółowoDr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne
Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 3 Sposoby podwyższania sprawności elektrowni 2 Zwiększenie sprawności Metody zwiększenia sprawności elektrowni: 1. podnoszenie temperatury i ciśnienia
Bardziej szczegółowopo rednie: które powstaje bez przep ywu pr du przez organizm cz owieka, np. uszkodzenie wzroku poprzez dzia anie uku elektrycznego.
Cz owiek u ytkuje zarówno proste narz dzia, jak i coraz bardziej z o one maszyny i urz dzenia techniczne. U atwiaj mu one prac, zast puj mi nie, a nawet umys, uprzyjemniaj ycie, daj inne, dawniej niewyobra
Bardziej szczegółowobiuro@cloudtechnologies.pl www.cloudtechnologies.pl Projekty uchwał dla Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia
Warszawa, 11 kwietnia 2016 roku Projekty uchwał dla Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia w sprawie przyjęcia porządku obrad Zwyczajne Walne Zgromadzenie przyjmuje następujący porządek obrad: 1. Otwarcie Zgromadzenia,
Bardziej szczegółowo2. Co to jest HIV? Ludzki wirus nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności. To skrót od angielskiej nazwy Human Immunodeficiency Virus.
Runda I 1. Co oznacza skrót AIDS? AIDS jest skrótem od angielskiego określenia dla nabytego zespołu niedoboru odporności (Acquired Immune Deficiency Syndrome). 2. Co to jest HIV? Ludzki wirus nabytego
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin. Dominika Sowa
Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin Dominika Sowa Szczecin, 8 maj 2014 Program prezentacji: 1. Definicja substancji i mieszanin chemicznych wg Ustawy o substancjach chemicznych
Bardziej szczegółowoOdkrywanie wiedzy z danych przy użyciu zbiorów przybliżonych. Wykład 3
Odkrywanie wiedzy z danych przy użyciu zbiorów przybliżonych Wykład 3 Tablice decyzyjne Spójnośd tablicy decyzyjnej Niespójna tablica decyzyjna Spójnośd tablicy decyzyjnej - formalnie Spójnośd TD a uogólniony
Bardziej szczegółowoPL 211524 B1. FAKRO PP SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Nowy Sącz, PL 29.10.2007 BUP 22/07 31.05.2012 WUP 05/12. WACŁAW MAJOCH, Nowy Sącz, PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 211524 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 379508 (51) Int.Cl. E06B 7/14 (2006.01) E04D 13/03 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoPasożyty a narządy ruchu (dr Irena Wartołowska)
Pasożyty a narządy ruchu (dr Irena Wartołowska) Irena Wartołowska była lekarzem, pracującym w jednej z dziecięcych poradni alergologicznych w Warszawie. Po latach pracy napisała dwa teksty (drugi znajdziesz
Bardziej szczegółowoRosliny do oczka wodnego Utworzono : 21 czerwiec 2016
Rośliny > ZIOŁA > Model : - Producent : - kontakt : - biuro@roslinydooczka.pl Strona 1 Rośliny > ZIOŁA > kontakt : - biuro@roslinydooczka.pl Strona 2 Rośliny > ZIOŁA > kontakt : - biuro@roslinydooczka.pl
Bardziej szczegółowoZAKRES OBOWIĄZKÓW I UPRAWNIEŃ PRACODAWCY, PRACOWNIKÓW ORAZ POSZCZEGÓLNYCH JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH ZAKŁADU PRACY
ZAKRES OBOWIĄZKÓW I UPRAWNIEŃ PRACODAWCY, PRACOWNIKÓW ORAZ POSZCZEGÓLNYCH JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH ZAKŁADU PRACY Szkolenia bhp w firmie szkolenie wstępne ogólne 8 Obowiązki pracodawcy Podstawowy obowiązek
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XVII/245/2016 RADY MIEJSKIEJ W MIECHOWIE. z dnia 4 kwietnia 2016 r.
UCHWAŁA NR XVII/245/2016 RADY MIEJSKIEJ W MIECHOWIE z dnia 4 kwietnia 2016 r. w sprawie przyjęcia Programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy Miechów
Bardziej szczegółowoOPERACYJNE USUNIĘCIE ZAĆMY POŁĄCZONE Z WSZCZEPEM SZTUCZNEJ SOCZEWKI
OPERACYJNE USUNIĘCIE ZAĆMY POŁĄCZONE Z WSZCZEPEM SZTUCZNEJ SOCZEWKI Szanowni Państwo, Rutynowe badanie okulistyczne wykazało u Pani/Pana obecność zaćmy, która powoduje zaburzenia widzenia w jednym lub
Bardziej szczegółowoParafina ciekła - Avena
Oznakowanie opakowania bezpośredniego (butelka PE, 500 g) Opakowanie przeznaczone do stosowania w lecznictwie zamkniętym Parafina ciekła - Avena Paraffinum liquidum Płyn doustny i na skórę, 1g/ 1g Zawartość
Bardziej szczegółowo1) Dziekan lub wyznaczony przez niego prodziekan - jako Przewodniczący;
Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL Wydziałowa Komisja ds. Jakości Kształcenia Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, tel. +48 81 445 37 31; fax. +48 81 445 37 26, e-mail: wydzial.prawa@kul.pl
Bardziej szczegółowoRegulamin lodowiska BIAŁY ORLIK przy Zespole Szkół nr 1 w Nowym Dworze Mazowieckim
Regulamin lodowiska BIAŁY ORLIK przy Zespole Szkół nr 1 w Nowym Dworze Mazowieckim I. Część ogólna 1. Lodowisko jest obiektem sportowym ogólnodostępnym, którego właścicielem jest Miasto Nowy Dwór Mazowiecki,
Bardziej szczegółowoAPAp dla dzieci w zawiesinie
APAp dla dzieci w zawiesinie Paracetamol usp to skuteczny, wysokiej jakości lek o działaniu: II II przeciwgorączkowym przeciwbólowym Walory smakowe w przypadku leku dla dzieci są równie ważne jak skuteczność
Bardziej szczegółowoUkład wydalniczy i skóra
Układ wydalniczy i skóra 1. Zaznacz definicję wydalania. A. Usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. B. Pobieranie przez organizm substancji niezbędnych do podtrzymywania funkcji Ŝyciowych
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (12) PL (11) 189831
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (12) PL (11) 189831 (21) Numer zgłoszenia: 340955 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 15.12.1998 (86) Data i numer zgłoszenia
Bardziej szczegółowoZGONY NIEMOWLĄT W WOJEWÓDZTWIE KATOWICKIM W 1991 R.
» WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH ZGONY NIEMOWLĄT W WOJEWÓDZTWIE KATOWICKIM W 1991 R. MARZEC. 1992 Opracowała mgr Małgorzata WIOUCH Celem opracowania jest przedstawienie poziomu timieralności
Bardziej szczegółowoLaboratorium analityczne ZAPRASZA. do skorzystania
Laboratorium analityczne ZAPRASZA do skorzystania z promocyjnych PAKIETÓW BADAŃ LABORATORYJNYCH Pakiet I Pakiet II Pakiet III Pakiet IV Pakiet V Pakiet VI Pakiet VII Pakiet VIII Pakiet IX Pakiet X "CUKRZYCA"
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA 1
ULOTKA DLA PACJENTA 1 Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta CHORAGON 5000, 5000 j.m./ml, proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań Gonadotropinum chorionicum Należy
Bardziej szczegółowoSYLABUS na rok 2013/2014
SYLABUS na rok 201/201 (1) Nazwa przedmiotu Patologia (2) Nazwa jednostki Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego prowadzącej przedmiot Katedra: Położnictwa () Kod przedmiotu - () Studia Kierunek
Bardziej szczegółowowww.nauczycielka.com ARKTYKA KRAINA WIECZNEGO LODU I ŚNIEGU
ARKTYKA KRAINA WIECZNEGO LODU I ŚNIEGU ARKTYKA GRENLANDIA Arktyka to obszar wokół bieguna północnego obejmujący Morze Arktyczne, Grenlandię, część Kanady i Syberię. Mieszkają tu Eskimosi i Lapończycy.
Bardziej szczegółowoTemat lekcji: Bakterie a wirusy.
Anna Tomicka Scenariusz lekcji biologii Dział: Różnorodność organizmów. Klasa: I b Temat lekcji: Bakterie a wirusy. 1.Cele lekcji: Cel ogólny: Uczeń: omawia budowę komórki bakterii oraz wirusów, wyjaśnia
Bardziej szczegółowoZapytanie ofertowe nr 1/2015/ WND-POKL.09.02.00-32-026/13
Kamień Pomorski, dnia 09 stycznia 2015 r. Szanowni Państwo, Zapytanie ofertowe nr 1/2015/ WND-POKL.09.02.00-32-026/13 W związku z realizacją projektu Lokata na jutro, współfinansowanego ze środków Unii
Bardziej szczegółowo