Rozwój. Janusz Lewandowski. Krzysztof Więckiewicz. Raportowanie środowiskowe. Debata międzysektorowa. numer 01 //

Transkrypt

1 DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z GAZETĄ WYBORCZĄ. ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAWPRESS. numer 01 // Janusz Lewandowski Ćwierć wieku rozwoju polskiej gospodarki i biznesu Krzysztof Więckiewicz Rola Biznesu w rozwiązywaniu problemów społecznych Raportowanie środowiskowe Wywiad z Laurą Bergedieck i Stevenem Tebbe Debata międzysektorowa Eksperci o 25 latach CSR w Polsce Partner merytoryczny: CSR & Rozwój Ograniczona liczba miejsc Wydarzenie płatne data: 15 października 2014 miejsce: Warszawa Więcej informacji na w w w. f o b o d p o w i e d z i a l n y b i z n e s. p l

2 DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z GAZETĄ WYBORCZĄ. ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAWPRESS. 2 ZDANIEM EKSPERTA Odpowiedzialność dała więcej Koncepcja odpowiedzialności przedsiębiorstw nie jest wymysłem ostatnich 25 lat, warto wiedzieć do jakich polskich idei możemy się odwoływać mówiąc o społecznej odpowiedzialności biznesu, zwanej CSR (ang. corporate social responsibility). operatywy czy spółdzielnie oszczędnościowo-kredytowe były organizacjami łączącymi idee społeczne z prowadzeniem biznesu. Polska gospodarka społeczna przetrwała I wojnę światową, a jej rozkwit nastąpił w okresie XX-lecia międzywojennego. Ruch spółdzielczy odrodził się po II wojnie światowej, poddany jednak represjom, likwidacji lub ubezwłasnowolnieniu przez władze powojennej Polski został trwale okaleczony. Obecnie etos wspólnego działania widoczny jest najlepiej w powstających spółdzielniach socjalnych i innych podmiotach ekonomii społecznej, a więc takich, które próbują łączyć zysk finansowy z zyskiem społecznym. przedmiotu. Mam zamiar założenia w Warszawie kasy wsparcia dla podupadłych literatów ich wdów i sierot życzyłbym sobie, aby nasza Gazeta wzięła w tej sprawie inicjatywę. Cukiernik Jan Wedel był przedsiębiorcą, który dbał o swoich pracowników i ich dzieci. Założył żłobek i przedszkole, wybudował dom wypoczynkowy, udzielał nieoprocentowanych pożyczek. Z kolei w Łodzi rodzina Scheiblerów, przemysłowców przeznaczała olbrzymie sumy na budowę potrzebnych miastu gmachów: szkół, szpitali, kościołów, wspierali wszelkiego rodzaju charytatywne akcje. Odpowiedzialny, czyli jaki? Inwestycje społeczne firm mogą pomóc ograniczać biedę i bezrobocie, jedne z najważniejszych wyzwan społecznych naszego kraju. Mirella Panek-Owsiańska Prezeska Forum Odpowiedzialnego Biznesu Wiedza o tym, że dynamicznie rozwijająca się gospodarka może szanować przyrodę, przynosić korzyści wszystkim i pracodawcom, i pracownikom, i konsumentom, i społecznościom lokalnym, jest coraz bardziej rozpowszechniona, a przedstawiciele i przedstawicielki środowisk biznesu mają coraz większą świadomość swoich powinności obywatelskich. Pokazywanie najlepszych wzorców w zakresie kultury korporacyjnej i dialogu społecznego, godzenie dobrych wyników finansowych z odpowiedzialnością społeczną to światowy trend w zarządzaniu przedsiębiorstwami, który coraz lepiej jest widoczny także w Polsce. Od spółdzielcy i filantropa do zaangażowanego biznesmena Jeśli prześledzimy historię, odkryjemy np. jak znaczący jest dorobek polskiej myśli i działalności spółdzielczej. Jak pisze Krzysztof Wittels w artykule Czy kogoś w Polsce dziś inspiruje przedwojenny ruch spółdzielczy? - początki ruchu spółdzielczego sięgają II połowy XIX w., okresu gwałtownej industrializacji, któremu towarzyszyło rozwarstwienie społeczne i pauperyzacja wsi. Spółdzielnie spożywców, banki ludowe, ko- Warto pamiętać także o działaniach filantropijnych prowadzonych przez znanych przedsiębiorców, taki jak np. Leopold Kronenberg, założyciel Banku Handlowego, który był mecenasem sztuki, wspierał literatów i artystów. Działalność filantropijna Kronenberga nie miała sobie równych w ówczesnym Królestwie Polskim. Wspierał zarówno ochronki, domy opieki czy towarzystwa dobroczynności, jak i instytucje nauki. W swoich przedsięwzięciach mecenatu i filantropii niejednokrotnie radził się swojego przyjaciela Józefa Ignacego Kraszewskiego: W końcu jeszcze chciałem poradzić się Szanownego Pana, co do jednego W polskich firmach CSR utożsamiany był zwykle z działaniami na rzecz społeczności lokalnej, które mają powodować pozytywne postrzeganie firmy. Koncepcja CSR wywodzi się z krajów o stabilnej gospodarce rynkowej i na nich się nadal koncentruje. Przywędrowała ona do naszego kraju w wyniku transformacji i przez ostatnie ćwierć wieku próbowaliśmy wdrażać ją w kraju, charakteryzującym się odmiennym systemem społecznym, religijnym, prawnym i politycznym. Pionierami w działaniach CSR były niewątpliwie wybrane korporacje międzynarodowe, które miały przede wszystkim potrzebny know-how z zewnątrz, a sama strategia CSR wpisana była w cele strategiczne całego globalnego koncernu. Wierzyły one, iż etyczne i odpowiedzialne postępowanie sprzyja budowaniu kultury organizacyjnej i reputacji. Z kolei w polskich firmach CSR utożsamiany był zwykle z działaniami na rzecz społeczności lokalnej, które mają powodować pozytywne postrzeganie firmy. Jeśli chodzi o polskie spółki będące własnością Skarbu Pan stwa, wartości związane z CSR miały najczęściej budować wiarygodność i transparentność, podkreślać, że firma jest dla otoczenia wartością. Większość polskich firm zaczynała od działan prospołecznych, ale raczej o charakterze jednorazowej filantropii, chcąc pokazać, że firma pełni rolę dobroczyn cy, wiele firm pozostało na tym etapie, chociaż warto docenić te przedsiębiorstwa, które przeszły drogę do strategicznego zaangażowania, spójnego ze strategią biznesową, z mierzalnymi celami wypracowywanymi w ramach dialogu z interesariuszami. Wyzwaniami dla polskiego biznesu pozostaje nadal wspieranie rozwoju kapitału społecznego, bez którego nawet najbardziej dynamicznej gospodarce grozi stagnacja. Oczekiwania społeczne wobec biznesu wiążą się nie tylko z tworzeniem miejsc pracy, ale także z ich jakością. Odpowiedzialne traktowanie pracowników i przestrzeganie nie tylko podstawowych praw, ale także dobrowolnych zobowiązan, będzie przyczyniać się do poprawy jakości ich życia, a także zwiększenia lojalności wobec pracodawcy. Warto głośno mówić o odpowiedzialności względem dostawców. Działania edukacyjne, wyzwalanie inicjatywy społecznej i aktywność obywatelską często decyduje o rozwoju społeczen stwa obywatelskiego. Tu także rolą biznesu może być wzmacnianie zaangażowania społecznego, partnerstwa z organizacjami pozarządowymi, czy też innowacyjne modele biznesowe. Inwestycje społeczne firm mogą pomóc ograniczać biedę i bezrobocie, jedne z najważniejszych wyzwan społecznych naszego kraju. Dodatkowo liderzy CSR powinni mieć świadomość, iż istnieją obszary ważne społecznie, które być może nie wiążą się ściśle ze strategią biznesową wielu firm, ale są niezwykle ważne dla rozwoju społeczen stwa obywatelskiego i budowy kapitału społecznego, i że tam bardzo potrzeba udziału biznesu. Budowa polskiego modelu CSR i zaangażowania społecznego to zadanie dla nas wszystkich na kolejne lata. Koordynator projektu: Bartosz Danel, tel , bartosz.danel@warsawpress.com Partner merytoryczny: Forum Odpowiedzialnego Biznesu Projekt graficzny, skład i łamanie: koko--studi0.com Fotografie: fotolia.com, zasoby własne Druk: AGORA S.A. Warsawpress nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. Redakcja ani wydawca Gazety Wyborczej nie ponoszą odpowiedzialności za żadne treści ani materiały zaprezentowane w dodatku. WYDAWCA: PARTNERZY STRATEGICZNI PROJEKTU: PARTNER MERYTORYCZNY:

3 3 DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z GAZETĄ WYBORCZĄ. ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAWPRESS. Rozwój 25 lat transformacji, rozwoju polskiej gospodarki i biznesu, który w tym czasie dojrzał do bycia odpowiedzialnym W gospodarczym chaosie końca lat 80-tych firmy państwowe obrastały siecią spółek, pasożytujących na ich majątku, co zyskała miano uwłaszczenia nomenklatury, kładąc się cieniem na późniejszej prywatyzacji. Z drugiej strony, na gruncie prawa spółdzielczego, a potem kodeksu handlowego, powstawały oddolnie spółdzielnie i spółki, które były wstępną szkołą samodzielnego gospodarowania. Janusz Lewandowski Ćwierćwiecze polskiej gospodarki rynkowej ma swoją prehistorię, z jej dobrymi i złymi zadatkami na przyszłość. Wspominane, patologiczne i obiecujące formy prywatne stanowiły jednak margines etatystycznej gospodarki, pogrążonej w anarchii i ucieczce od pieniądza. Przed takim wyzwaniem stanęły pierwsze rządy solidarnościowe, które - po wstępnym ustabilizowaniu gospodarki i nadaniu jej rynkowego oblicza musiały ruszyć z posad bryłę sektora pan stwowego. Otwarte pole wolności gospodarczej wypełniało się samo, ale zmiana proporcji własnościowych potrzebowała widzialnej ręki pan stwa. Z perspektywy czasu można czynić interesujące obserwacje przemian jakościowych w obu nurtach polskiej transformacji prywatyzowanego sektora pan stwowego oraz oddolnej przedsiębiorczości. Można porównywać ich wkład w sukces gospodarczy 25-lecia, ale także tempo dojrzewania standardów etycznych, kultury korporacyjnej i tego co nazywamy społeczną odpowiedzialnością biznesu. Zdany test na przedsiębiorczość Przeważa pogląd, że eksplozja przedsiębiorczości stanowiła szczególny wyróżnik polskich przemian. Zgadzam się. Świadectwo zaradności Polaków, widoczne w postaci niezliczonych ulicznych straganów i naprędce skleconych budek, oferujących domowy posiłek przy polskich drogach, nie miało odpowiednika w ówczesnej Czechosłowacji, na Węgrzech, nie wspominając o apatycznych terenach dawnego NRD. Bramy wolności otworzyła ustawa Mieczysława Wilczka u schyłku PRL-u, ale dopiero narodziny rynkowej gospodarki i prawdziwego pieniądza na progu roku 1990 wyzwoliły ogromny potencjał rodzimej przedsiębiorczości. Była to polska wersja pierwotnej akumulacji kapitału przez nowy biznes, głodny szybkiego sukcesu i wykorzystujący łapczywie wszelkie luki niedoskonałego prawa. Nie umniejsza to zasług setek tysięcy zaradnych i zarazem uczciwych ludzi, którzy przenosili się z pan stwowego w prywatne, tworząc podwaliny nowej gospodarki. W pamięci zbiorowej pozostają jednak takie wpadki, jak afera ART-B, zniekształcające historyczną perspektywę. Żaden inny kraj nie może równać się z Polską, która powiększyła swój PKB o 230 procent. Osobiście wiele mogę powiedzieć o blaskach i cieniach pierwszego pokolenia kapitalistów III RP, gdyż organizowałem ich spotkanie z sektorem pan stwowym w ramach prywatyzacji. Nastąpiło to w połowie 1991 roku, kiedy jasne już było, że rodzimy kapitał nie jest w stanie konkurować z zagranicą. By wyrównać szanse, wytypowano kilkanaście firm mniejszego kalibru, adresując ofertę do klienteli krajowej. Był to ryzykowny eksperyment, jak się okazało, bo nie było dobrego sposobu sprawdzenia wiarygodności potencjalnych nabywców. Rekomendacje ze strony lokalnych środowisk gospodarczych bywały zawodne, co ilustruje przypadek pierwszego nabywcy krakowskiej spółki Techma, który na zaufanie absolutnie nie zasługiwał, zmuszając nas do wycofania się z transakcji. Przebyliśmy od tej pory długą drogę dojrzewania rodzimego biznesu do europejskich standardów. Powiedzenie początki są trudne pasuje tu jak ulał! Konieczność dostosowania sektora państwowego Równolegle zmieniał się i przekształcał sektor pan stwowy. Socjalistyczne przedsiębiorstwo - z formy, a nie treści było bytem na wskroś socjalnym. Prowadziło przedszkola, domy wczasowe, świetlice i stołówki. Brakowało jedynie gospodarności i racjonalności, bo sztuka zarządzania w gospodarce braku polegała na pozyskaniu zaopatrzenia i perwersyjnej grze z centralnym planistą. Spoza tej socjalnej formy wyzierała szara, pracownicza rzeczywistość, co uchwycili najodważniejsi dokumentaliści PRL-u, z Kieślowskim na czele. Niepisanym przywilejem było wynoszenie za bramę, w odróżnieniu od górniczego deputatu węglowego, zapisanego w prawie. Był to bezcenny, nieformalny deputat w kraju pustych półek. Takie obyczaje musiał ukrócić prywatny inwestor, co rodziło napięcia w toku prywatyzacji. Wspomnę kosztowny dla mnie konflikt w wałbrzyskiej Porcelanie, doskonale ilustrujący iskrzenie przy zetknięciu pan stwowego z prywatnym. Akurat w tym przypadku, główną winę przypisuję nabywcom, ucieleśniającym w sposobie traktowania firmy i załogi polską odmianę nuworysza. Była to jedna z twarzy polskiego kapitalizmu w pierwszym pokoleniu Byli tacy, co oczekiwali cudu gospodarności od tzw. komercjalizacji - przekształcenia przedsiębiorstwa pan stwowego w spółkę Skarbu Pan stwa. Iluzja! Rzeczywiste dostosowanie spuścizny socjalizmu do logiki gospodarki rynkowej niosły zmiany własnościowe. Najszybciej i najgłębiej wkraczał strategiczny inwestor, co przebiegało łagodnie przy zetknięciu z doświadczonymi korporacjami zagranicznymi, a niekiedy iskrzyło, gdy wkraczali nasi, w stylu nabywców wałbrzyskiej Porcelany. Przy rozproszonym akcjonariacie giełdowym decydowała jakość managementu. Swoistą kategorię stanowiły bardzo liczne spółki pracownicze, gdzie także wiele zależało od autorytetu szefa, powściągającego roszczeniowe apetyty załogi. Nie ma lepszej ilustracji, niż TZMO Torun, pod wodzą prezesa Józefowicza, któremu zaufałem, a on rozwinął firmę w korporację międzynarodową. Istniejące do dziś pozostałości Skarbu Pan stwa (energetyka, górnictwo, infrastruktura) dotyka pokusa nomenklatury, przez co nie zawsze do głosu dochodzą talenty menadżerskie, których w Polsce XXI wieku nie brakuje. Swoją rolę w uszlachetnianiu sektora pan stwowego odegrał nieco zapomniany, oryginalny model restrukturyzacji przedsiębiorstw i banków. Zmuszał on obie strony do swoistej interakcji, zrywając pasożytnicze więzi między gospodarką realną, a pan stwowymi bankami, zanim nastąpiła ich prywatyzacja. Ile kosztuje zaniechanie, przekonuje Słowenia, gdzie pan stwowa bankowość była zalążkiem kryzysu, zatruwającego życie polityczne kraju. W ciągu 25-ciu lat oba nurty transformacji oddolna przedsiębiorczość i prywatyzowana gospodarka odmieniły naszą gospodarkę. Żaden inny kraj nie może równać się z Polską, która powiększyła swój PKB o 230 procent. Skróciliśmy dystans do Zachodu o połowę. Ilość stopniowo przechodzi w jakość. Prywatny biznes nagradzany jest na odświętnych galach za społeczną wrażliwość i czerpie z tego wyraźną satysfakcję. Są tacy i owacy, ale przebija się chęć budowania marki firmy na długie lata i pozyskiwania szacunku otoczenia. Sektor pan stwowy zamienił się w efektywne firmy prywatne, zaś pozostałości Skarbu Pan stwa są znacznie lepiej zarządzane, o ile opierają się nomenklaturze. Wyzbyły się bazy socjalnej, ale stały się społecznie odpowiedzialne w tym najgłębszym sensie, iż gospodarują racjonalnie i godziwie wynagradzają dobrą pracę. Polska zaprzeczyła uprzedzeniom i stereotypom, które doskonale pamiętam, jako świadek i uczestnik polskich przemian. Wybiwszy się na niepodległość, Polska wybiła się na gospodarność. Z dystansu widać lepiej!

4 DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z GAZETĄ WYBORCZĄ. ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAWPRESS. 4 Problemy społeczne, w których rozwiązaniu może pomóc biznes. Przedsiębiorczość na rzecz przedsiębiorczości społecznej Wizja społeczeństwa obywatelskiego bez przedsiębiorczości, jako jej elementu składowego, byłaby niekompletna. Podobnie jak niewłaściwe jest niedocenianie potencjału przedsiębiorców, który nie ogranicza się wyłącznie do działań określanych tradycyjnie jako CSR. Krzysztof Więckiewicz, Dyrektor Departamentu Pożytku Publicznego, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Intencją realizacji takiej wizji powinno być dążenie do zapewnienia symetrii w relacjach i partnerskiego modelu współpracy międzysektorowej, w którym tak inicjatywa, jak i wdrażanie są w równym stopniu udziałem dwóch lub trzech stron. Współpraca ta może znajdować silniejsze zakorzenienie, szczególnie w krajobrazie społeczności lokalnej, w ramach współpracy z mieszkan cami i samorządem. Przykładem może być formuła inicjatywy lokalnej, dzięki której wykorzystanie zasobów wszystkich aktorów przyczynia się do rozwiązania konkretnego problemu. Interesującym przykładem działan na styku II i III sektora, w ramach których działalność ekonomiczna służy realizacji celów społecznych, jest ekonomia społeczna. To specyficzna sfera aktywności obywatelskiej, która służy integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych marginalizacją społeczną, świadczeniu usług społecznych użyteczności publicznej (na rzecz interesu ogólnego) oraz rozwojowi lokalnemu. Mamy tu zatem do czynienia z podmiotami, które mogą być nie tylko odbiorcą wsparcia ze strony tradycyjnie rozumianej przedsiębiorczości, ale przede wszystkim partnerem biznesowym. Silna pozycja W Polsce jest 5 milionów dzieci poniżej 13. roku życia najmłodszych należących do pokolenia, dla którego obcowanie z nowoczesnymi rozwiązaniami i urządzeniami jest czymś zupełnie naturalnym. Często nie zdajemy sobie sprawy z potencjału, który w nich tkwi. Już kilkuletnie dzieci mogą obecnie korzystać z usług bankowości elektronicznej poprzez specjalnie stworzone do tego celu bezpieczne, animowane serwisy internetowe. rynkowa i konkurencyjność przedsiębiorstw społecznych samoistnie przekłada się na korzyści społeczne, np. w postaci stabilnych miejsc pracy dla osób, które mają najmniejsze szanse na zatrudnienie na rynku komercyjnym. Formy współpracy przedsiębiorstw społecznych z sektorem komercyjnego biznesu wskazane zostały w Krajowym Programie Rozwoju Ekonomii Społecznej (KPRES), przyjętym 12 sierpnia br. przez Radę Ministrów. Program przewiduje szeroką edukację w zakresie współpracy międzysektorowej i tworzenia partnerstw lokalnych, skierowaną do sektora biznesu i przedsiębiorstw społecznych, ale także do instytucji publicznych, organizacji pozarządowych oraz liderów społeczności lokalnych, w szczególności na terenach wiejskich. Znajomość specyfiki funkcjonowania partnera jest nieodzownym warunkiem efektywnej współpracy, szczególnie że rozpoznawalność idei ekonomii społecznej czy też jej marki jest jeszcze niewystarczająca. KPRES zakłada włączenie tematyki przedsiębiorczości społecznej do zajęć na kierunkach ekonomicznych oraz turystycznych, ze szczególnym naciskiem na wykorzystanie jej jako instrumentu przeciwdziałania i walki z wykluczeniem społecznym, tworzenia stabilnych miejsc pracy oraz jako instrumentu rozwojowego dla wspólnot lokalnych i tworzenia wysokiej wartości dodanej w łan cuchach wartości. PKO Junior, jako jedyny w Polsce i prawdopodobnie na świecie, wykorzystuje ten potencjał i umożliwia młodym klientom wspólną z rodzicami naukę przedsiębiorczości, systematyczności i zdobywania umiejętności związanych z zarządzaniem minibudżetem za pośrednictwem nowoczesnego serwisu bankowości elektronicznej pkobp.pl. Dzięki Szkolnym Kasom Oszczędności prowadzonym przez Bank uczniowie szkół podstawowych mogą korzystać z przystosowanego do ich wieku i gustu serwisu internetowego Atrakcyjna grafika z efektami dźwiękowymi ułatwia naukę oszczędzania, planowania wydatków i przede wszystkim korzystania z własnego bezpiecznego i atrakcyjnie oprocentowanego konta. Najmłodsi zarządzają swoim budżetem posługując się kartami przedpłaconymi nie tylko w formie tradycyjnej. W PKO Banku Polskim mogą korzystać także z naklejek, a nawet maskotek w kształcie żyrafy. W XXI wieku oferta ta nie byłaby pełna, gdyby dzieci nie mogły też w sklepie zapłacić za pomocą telefonu. W PKO Banku Polskim jest to możliwe dzięki płatnościom mobilnym IKO (dla dzieci poniżej 13. roku życia - w formie portmonetki IKO ). Współpraca W nowym okresie programowania środków unijnych promowane będzie także metodyczne i animacyjne włączanie przedsiębiorstw społecznych w działające inicjatywy klastrowe z udziałem tradycyjnych przedsiębiorstw. Klaster jest szczególną formułą kooperacji, w ramach której domniemana konkurencja pomiędzy podmiotami działającymi w tej samej branży zostaje przekształcona i wykorzystana do budowania potencjału klastra jako całości. Trzeba przy tym zaznaczyć, że często jest to konkurencyjność pozorna, ze względu na różną skalę działania, różną grupę odbiorców czy zasoby, uznane przez tradycyjny biznes za niewystarczająco efektywne, a z powodzeniem wykorzystywane przez przedsiębiorstwa społeczne. Powiązania kooperacyjne powinny opierać się także na transferze innowacji między tradycyjnymi przedsiębiorstwami, uczelniami, sektorem nauki, a przedsiębiorstwami społecznymi, co implikuje konieczność tworzenia przestrzeni dla wymiany informacji, np. poprzez organizację targów czy wspólny udział w misjach gospodarczych. Co istotne ekspercka wiedza przedsiębiorców powinna zostać włączona do działan mających na celu profesjonalizację przedsiębiorstw społecznych, które często borykają się z problemami wynikającymi z braku doświadczenia w obszarze zarządzania, np. poprzez włączenie mentoringu i tutoringu na rzecz przedsiębiorstw społecznych, prowadzonego przez doświadczonych przedsiębiorców, do zakresu usług świadczonych przez Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej. Współpraca taka mogłaby być prowadzona między innymi w formule wolontariatu pracowniczego lub wolontariatu osób, które przeszły na emeryturę. Ciekawą inicjatywę w tym zakresie podjęto w ramach projektu Zintegrowany system wsparcia ekonomii społecznej w ramach Działania 1.2 PO KL , w którym stworzona została sieć aniołów ekonomii społecznej (przez analogię do aniołów biznesu). Planowane jest także wykorzystanie współpracy z krajową siecią usług dla MŚP do komplementarnego do Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej wspierania przedsiębiorstw społecznych. Na pytanie o problemy społeczne, w których rozwiązaniu pomóc może biznes, odpowiedziałbym przewrotnie (i retorycznie zarazem) czy istnieją kwestie, w których pomoc ta nie byłaby potrzebna i pożyteczna? Chodzi jedynie o wypełnienie wspomnianych form współpracy treścią, wynikającą z diagnozy lokalnych problemów i potencjałów, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Mini ekonomia w maksi wymiarze Korzystając z produktów bankowych dzieci uczą się tzw. socjalizacji ekonomicznej, która wpływa na ich postawy związane m.in. z wydawaniem i oszczędzaniem pieniędzy, zrozumieniem systemu ekonomicznego. Wiedza ta przekazywana jest także w postaci gier, zabaw czy aplikacji, na przykład mobilnego wydania magazynu Brawo Bank oraz za pośrednictwem internetu (materiały przygotowane z myślą o dzieciach i ich rodzicach na portalu Przede wszystkim jednak najmłodsi nabywają umiejętności planowania, myślenia perspektywicznego. Uczą się odpowiedzialności i szacunku do pieniędzy. Dysponując własnym mini budżetem, zbierając środki na określone cele stają się powoli świadomymi konsumentami, którym łatwiej w przyszłości przyjdzie zarządzanie własnym majątkiem, korzystanie z najnowocześniejszych rozwiązan! Czy wiesz, że...? Przy Ministerstwie Gospodarki działa Zespół ds. Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw. Został powołany w 2009 roku jako organ pomocniczy Prezesa Rady Ministrów. Ministerstwo Gospodarki odpowiadało za organizację pracy Zespołu. W sierpniu 2013 roku Zespół został rozwiązany, zaś we wrześniu 2014 został reaktywowany przez wicepremiera i ministra gospodarki Janusza Piechocin skiego. Zgodnie ze strategią Komisji Europejskiej dotyczącą CSR, organy publiczne powinny odgrywać rolę pomocniczą, poprzez dobrowolne rozwiązania strategiczne oraz regulacje, aby promować m.in. przejrzystość, tworzyć zachęty rynkowe dla przedsiębiorstw i zapewniać odpowiedzialność korporacyjną. *** Ostatnie badania GUS pokazują, jak bardzo będziemy się starzeć. A wydłużenie wieku emerytalnego dodatkowo spowoduje przyrost liczby starszych pracowników. To wyzwanie dla pracodawców, którzy zmierzą się z zarządzaniem zróżnicowanym wiekowo zespołem. Taki zespół może być atutem. Wiedzą o tym firmy skupione wokół inicjatywy Karta Różnorodności ( Zobowiązują się do wprowadzenia zakazu dyskryminacji w miejscu pracy ze względu m.in. na wiek, płeć czy przynależność etniczną oraz dostrzegania w różnorodności potencjału zespołu. *** 10 lat Forum Darczyńców w Polsce Forum Darczyn ców zrzesza prywatne organizacje grantodawcze w Polsce. Obecnie do Forum należą 24 fundacje i stowarzyszenia. Od 2004 r. Forum Darczyn ców prowadzi działalność edukacyjną i badawczą, buduje sieci relacji między organizacjami w Polsce i za granicą, promuje strategiczną i przejrzystą filantropię instytucjonalną oraz wspiera swoich członków. Forum Darczyn ców promuje dobre praktyki oraz innowacyjne rozwiązania, służące podnoszeniu efektywności działalności społecznej. 17 października obchodzi swój jubileusz organizując z tej okazji konferencję pt. Rola darczyńców w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego. Więcej informacji na Edukacja finansowa dzieci to jeden z najważniejszych trendów w bankowości na całym świecie. Obecna oferta polskich banków stawia PKO Bank Polski wśród pionierów w myśleniu o finansach najmłodszych. CASE STUDY bankowych, a także racjonalnie ocenią korzyści i zagrożenia związane z poszczególnymi usługami. Dlatego warto zadbać o odpowiednią edukację dziecka, aby w dorosłym życiu swobodnie poruszało się w świecie ekonomii.

5 5 DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z GAZETĄ WYBORCZĄ. ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAWPRESS. Case study Wartości etyczne w biznesie Grupa LOTOS należy do czołówki polskich firm przemysłowych, będąc jednym z najbardziej efektywnych koncernów naftowych w Europie. Jesteśmy także największym pracodawcą na Pomorzu. Oznacza to istotną skalę wpływu społecznego i środowiskowego, jaki wywieramy na otoczenie. Dlatego u podstaw naszej działalności znajduje się odpowiedzialne podejście, zakładające postępowanie w zgodzie z przyjętymi przez nas wartościami etycznymi. Liliana Ciechanowicz Zespół ds. CSR, Grupa LOTOS Dążąc do zrównoważonego rozwoju, Grupa Kapitałowa LOTOS realizuje Strategię społecznej odpowiedzialności. Zawarte w niej kwestie społeczne, środowiskowe oraz etyczne zostały zintegrowane ze strategicznymi celami biznesowymi koncernu. Chcemy w ten sposób zwiększać pozytywny wkład naszej firmy w rozwój społeczny oraz minimalizować negatywne skutki naszej działalności, ograniczając ryzyka z tym związane. Nasze strategiczne podejście do wspomnianych kwestii wynika z faktu, iż zrównoważony rozwój i odpowiedzialność przyświecająca prowadzeniu przez nas działalności stanowi punkt wyjścia każdej decyzji biznesowej. Do zestawu wartości społecznej odpowiedzialności Grupy Kapitałowej LOTOS należy czystość, a więc nasze zobowiązanie do przestrzegania najwyższych standardów środowiskowych. To jednocześnie deklaracja etycznej i uczciwej konkurencji, a także braku zgody na naruszanie praw człowieka. Z kolei nasz stosunek do zmian, potrzeb świata i oczekiwań ludzi oddaje kolejna wartość otwartość. Innowacyjność zaś oznacza, iż dbamy o kapitał intelektualny, doceniając kompetencje ludzi w naszym otoczeniu społecznym. Ostatnia, ale równie ważna, jest szeroko rozumiana odpowiedzialność, która określa postawę LOTOSU wobec przyszłości ludzi i środowiska naturalnego, a także kraju i bezpieczeństwa jego pozycji w świecie wyjaśnia Jowita Twardowska, Dyrektor ds. Komunikacji i CSR Grupy LOTOS. Etyka to kultura! U podstaw opisanego podejścia leży działalność zgodna z wymogami prawa oraz najwyższymi standardami prowadzenia biznesu. Kierując się dbałością o etyczne postępowanie i transparentność procesów biznesowych, Zarząd Grupy LOTOS wdrożył kompleksowy Program etyczny, którego kluczowym elementem jest Kodeks etyki. Dokument ten jest wyrazem naszego dążenia do ciągłego doskonalenia kultury organizacyjnej, stanowiąc zbiór pożądanych zasad i norm postępowania mających swoje źródło w konkretnym systemie wartości. Zwracamy w nim uwagę na kwestie związane z etycznym podejściem do każdego z obszarów prowadzenia działalności, będąc przekonanymi o wadze odpowiedzialnego postępowania w biznesie zauważa Szef Biura Umów Korporacyjnych Grupy LOTOS Marta Zbucka, pełniąca funkcję Rzecznika ds. etyki Grupy Kapitałowej LOTOS. Zaznacza, iż Kodeks dotyczy nie tylko postaw pracowników, ale także podmiotów, z którymi koncern współpracuje. Zacząć od siebie Stawianie oczekiwan kontrahentom to kolejny przejaw dojrzałości organizacji, która dąży do minimalizowania ryzyk w biznesie. Podstawę zaś stanowią działania podejmowane przez firmę w ramach dobrowolnie przyjętych przez nią zobowiązan. Zapisy przyjętego w styczniu 2013 r. Kodeksu etyki Grupy Kapitałowej LOTOS pokazują, iż standardy etyczne promowane przez koncern znacznie wykraczają ponad obowiązujące prawo i normy postępowania obserwowane na rodzimym rynku. Tym samym firma nie tylko zrealizowała strategiczne podejście do zarządzania kwestiami etycznymi, ale także dołączyła do grona liderów, którzy promują standardy prowadzenia działalności na światowym poziomie. Realizując cel strategiczny, jakim jest budowa wartości dla akcjonariuszy, łączymy w LOTOSIE efektywność ekonomiczną z troską o przestrzeganie zasad etycznych. W tym celu firma realizuje kompleksowy Program etyczny, wdrażając narzędzia związane m.in. z edukacją etyczną, przejrzystą komunikacją i systemem zgłaszania naruszeń przyjętych zasad postępowania mówi Beata Ossowska-Lango, Dyrektor Biura Audytu Wewnętrznego Grupy LOTOS i Przewodnicząca Rady ds. etyki. Zauważa jednocześnie, że wypracowany w 2012 r. Kodeks etyki zastąpił istniejące od połowy minionej dekady dokumenty określające zasady postępowania pracowników i menadżerów grupy kapitałowej. Dokument ten określa zachowania wewnątrz organizacji, a także relacje z kluczowymi grupami interesariuszy, w tym uczestnikami rynku kapitałowego, klientami i partnerami, społecznością lokalną oraz konkurencją. Inny istotny element obowiązujących w organizacji norm stanowi przyjęta w 2012 r. Polityka przeciwdziałania nadużyciom. Ustanowienie obu dokumentów było zgodne z kluczowymi celami naszej Strategii społecznej odpowiedzialności na lata dodaje przedstawicielka Rady ds. etyki. Nowe wyzwania Na rozwiniętych rynkach CSR nie jest już traktowany jak element pozwalający budować przewagę konkurencyjną. Społeczna odpowiedzialność to punkt wyjścia wszelkich działan podejmowanych przez dojrzałych przedstawicieli biznesu, którzy skutecznie zarządzają różnego typu ryzykami, promując stosowanie najwyższych standardów etycznych. Prowadzone przez nas działania stanowią potwierdzenie, iż LOTOS jest godnym zaufania, stabilnym partnerem biznesowym. Jednocześnie oczekujemy tego typu zapewnień od naszych dostawców i podwykonawców. Dlatego też, traktując wartości etyczne jako punkt wyjścia do oceny szans i ryzyk biznesowych, w podpisywanych z nimi umowach stosujemy klauzule dotyczące działania zgodnego z przyjętymi zasadami etycznymi i społecznymi. Do wskazywanych w nich standardów pożądanych w relacjach z partnerami biznesowymi należą m.in. terminowość, wysoka jakość świadczonych usług czy zapewnienie kontrahentowi dostępu do rzetelnej informacji. Do analogicznych przejawów staranności i uczciwości prowadzenia biznesu zobowiązaliśmy się jako Grupa Kapitałowa LOTOS, wprowadzając Kodeks etyki i decydując się na respektowanie najwyższych standardów etycznych zauważa Marta Zbucka. Program etyczny Grupy Kapitałowej LOTOS to kompleksowe i systemowe podejście do zarządzania kwestiami etycznymi w firmie. Z pewnością nie byłoby to jednak możliwe bez aktywnej postawy pracowników, którzy włączyli się w konsultacje społeczne, a obecnie na bieżąco dzielą się swoimi wątpliwościami i pomysłami zarówno z Rzecznikiem ds. etyki, jak i z bezpośrednimi przełożonymi. Zaangażowanie kadry zarządzającej to drugi niezwykle istotny warunek skutecznej realizacji założen Programu etycznego. Jednocześnie koncernowi zależy na dalszym promowaniu najwyższych standardów etycznych wśród przedstawicieli swojego otoczenia. Wynika to z przekonania, że działalność biznesowa oparta na wartościach i normach postępowania skutecznie przygotowuje do sprostania wyzwaniom współczesnego świata. Paweł Olechnowicz, Prezes Zarządu, Dyrektor Generalny Grupy LOTOS Jesteśmy nowoczesnym koncernem o stabilnej pozycji, który dzięki konsekwentnie realizowanej strategii rozwija się dynamicznie nawet w najtrudniejszych warunkach, z poszanowaniem idei zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności. Działalność biznesowa LOTOSU oznacza wymierne korzyści dla gospodarki, regionu, naszych akcjonariuszy. Ale mamy świadomość, że nasze oddziaływanie sięga dużo dalej wpływamy także m.in. na jakość życia społeczności lokalnych, stan środowiska naturalnego. Dlatego tak ważne są najwyższe standardy, zgodnie z którymi prowadzimy działalność. Postawy i zachowania, które uznajemy za szczególnie cenne, mają swoje źródło w konkretnym systemie wartości etycznych. Co istotne, kluczowe wartości naszej organizacji, podobnie jak zapisy Kodeksu etyki, zostały przyjęte w wyniku prowadzonych wśród naszych pracowników konsultacji społecznych. Tym samym określony został zestaw wartości stanowiący powód do dumy wszystkich osób, które związały się zawodowo z naszą firmą. W rozwijaniu kultury etycznej LOTOSU wspiera nas realizacja Programu etycznego. Rozumiemy przez to kompleksowe i systemowe podejście do zarządzania kwestiami etycznymi w firmie. Celem podejmowanych w jego ramach działan jest zapewnianie wsparcia wszystkim pracownikom w ich staraniach o doskonalenie przyjętych standardów postępowania, które oparliśmy na uniwersalnych i szeroko akceptowanych zasadach. Jestem przekonany, że wzajemne wspieranie się w promowaniu standardów etycznych ma swoje odzwierciedlenie nie tylko w lepszej atmosferze pracy, ale także w wartości tworzonej dla naszych akcjonariuszy i pozostałych interesariuszy. Dlatego też pragnę podziękować wszystkim pracownikom, którzy przyczyniają się do doskonalenia naszej kultury etycznej, dając świadectwo własną postawą.

6 DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z GAZETĄ WYBORCZĄ. ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAWPRESS. 6 W kierun O tym, jakie miejsce zajmował odpowiedzialny biznes 25 lat temu oraz, jakie wyzwania stoją obecnie przed koncepcją CSR, rozmawiali uczestnicy debaty organizowanej przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu i Warsaw Press. Mirella Panek-Owsiańska: W tym roku obchodzimy 25. rocznicę transformacji ustrojowej. Czy ćwierć wieku temu mówiliśmy już o odpowiedzialnym biznesie? Bolesław Rok: Oczywiście 25 lat temu, od razu po transformacji, biznes miał wpływ społeczny, zarówno pozytywny, jak i negatywny. Tyle że wtedy nikt nie używał pojęcia CSR. Pierwszy raz usłyszałem o CSR równo 20 lat temu, kiedy pojechałem na pierwszą konferencję do Szwajcarii, ale niewiele z tego rozumiałem. Zresztą podobnie jak później menedżerowie spółek w Polsce, z którymi dzieliłem się tą wiedzą. Myślenie o tym, że biznes powinien odgrywać pozytywną rolę w społeczen stwie poza dostarczaniem miejsc pracy i dóbr, które wyprodukuje, wydawało się absurdalne. Było to jak powrót do dawnego systemu, kiedy przedsiębiorstwa miały budować przedszkola, domy wczasowe, zajmować się wszystkim, Mirella Panek-Owsiańska Prezeska Forum Odpowiedzialnego Biznesu, moderatorka Małgorzata Zdzienicka-Grabarz Dyrektor Departamentu Społecznej Odpowiedzialności Biznesu i Sponsoringu, Bank BGŻ S.A. Magdalena Pękacka Dyrektorka Forum Darczyn ców tylko nie biznesem. Po transformacji dominowało przekonanie, że jedyną rolą biznesu jest maksymalizacja korzyści finansowych dla akcjonariuszy. Najsmutniejsze jest to, że wielu dalej tak uważa. Kamil Wyszkowski: Geneza CSR w Polsce sięga dokładnie 1990 roku. Rozpoczęła się wtedy dyskusja między organizacjami międzynarodowymi a rządem polskim. Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ - przyp. red.) została zaproszona do rozmów przez pierwszy demokratyczny rząd Tadeusza Mazowieckiego i później poszczególni szefowie ONZ ten dialog kontynuowali. Najbardziej aktywny był ówczesny minister spraw zagranicznych Krzysztof Skubiszewski, który podjął temat gospodarki społecznej. Mirella Panek-Owsiańska: Jakie w takim razie pojawiły się oczekiwania wobec tego nowego, polskiego biznesu, a może to biznes wreszcie mógł mieć swoje oczekiwania? Transformacja rozumiana jako wielka zmiana, która wyzwoliła w polskich przedsiębiorcach optymizm, że będzie można prowadzić normalnie firmę. Bolesław Rok: Z własnych doświadczen wiem, że oczekiwania przedsiębiorców w tamtych czasach raczej sprowadzały się do podejmowania szans, które czekały niemal na każdym rogu. To dawało niezwykłą przyjemność. Nie myślałem, że zakładam biznes po to, żeby jak najszybciej i, jak najwięcej zarobić. Dla mnie była to forma samorealizacji. Niestety okazało się, że większość osób nie potrafiła się w tej rzeczywistości odnaleźć: utrata pracy, upadki dużych firm przemysłowych, wysoka inflacja. Wtedy pojawiły się oczekiwania społeczne. Biznes nie myślał o tych, którzy tracili w wyniku przemian. Szerokie dyskusje dotyczące kształtu naszej transformacji rozpoczęły się dopiero po 3-4 latach od 1989 roku. Jaka jest rola gospodarki w społeczen stwie, pan stwa i sektora obywatelskiego? Ta dyskusja trwa nadal, choć nie zawsze z użyciem terminu CSR. Mirella Panek-Owsiańska: Reprezentujemy tu różne światy, sektory: administracji państwowej, organizacji międzynarodowej, organizacji pozarządowej, biznesu, edukacji. I właśnie z tych różnych perspektyw zapytałabym o sukcesy i porażki rozwoju polskiego CSR-u. Kamil Wyszkowski: Jako in minus, mam wrażenie, że zatoczyliśmy trochę koło. Gdy zaczynaliśmy zajmować się CSR-em, towarzyszył nam duży entuzjazm. Rolę liderską pełniły firmy międzynarodowe, które chciały zaszczepiać tę idee w Polsce. Motywacja wtedy była również większa, bo było to coś nowego. Historia zatoczyła koło w tym sensie, że wypaliła się już motywacja liderów. Wolą zatrzymać się na poziomie CSR 1.0, spocząć na laurach, a nie wejść na poziom wyżej. Osobiście uważam, i to uznaję za sukces, że wreszcie skon czyliśmy z malowaniem płotów jeśli chodzi o CSR. Odszedł do lamusa wolontariat pracowniczy, który przez długi czas był dominującą formą prowadzenia działan społecznych w firmach, a dotyczył na przykład malowania huśtawek. Teraz mamy bogactwo różnorodnych, dobrych praktyk CSR. Małgorzata Zdzienicka-Grabarz: Ja zacznę od sukcesów ponieważ uważam, że jest ich zdecydowanie więcej. Zaczynaliśmy od zera. Pamiętam jak szefowie zagranicznych firm przejęci byli sytuacją, że w Polsce nie mają jak wdrażać strategicznego podejścia do odpowiedzialności w biznesie...tymczasem dziś w dużych firmach mamy strategiczne podejście do CSR i wyedukowanych specjalistów, choć jeszcze nie zawsze są odpowiednio wysoko umocowani. Myślenie o tym, że biznes powinien odgrywać pozytywną rolę w społeczen stwie poza dostarczaniem miejsc pracy i dóbr, które wyprodukuje, wydawało się absurdalne. Gdy w 2008 roku tworzyliśmy departament społecznej odpowiedzialności biznesu w Banku BGŻ, otrzymywaliśmy aplikacje od PR-owców lub marketingowców. Dziś, kiedy ogłaszamy rekrutację to mamy możliwość wyboru spośród kandydatów bardzo dobrze przygotowanych, ze skon czonymi studiami czy kursami w tym kierunku. Polski biznes ma zaplecze merytoryczne do tego, aby CSR rozwijać. Trudno jest mi wskazać porażki, bo dokonujemy ważnych przemian, a te mają swoją dynamikę. Jednak poważnym wyzwaniem pozostaje rozumienie etyki, moralności w relacjach międzyludzkich, nie tyko w biznesie. W tych sferach mamy jako społeczen stwo jeszcze dużo do zrobienia. Magdalena Pękacka: Z perspektywy 10 lat istnienia Forum Darczyn ców do porażek zaliczyłabym ciągle rzadkie podejmowanie trudnych, bardziej kontrowersyjnych tematów na polu zaangażowania społecznego biznesu. Z naszych badan i obserwacji wynika, że firmy wspierają podobne cele i odbiorców, głównie dzieci i młodzież, w tym mało jest programów dla tzw. trudnej młodzieży, z rodzin zagrożonych patologiami. Brakuje także programów skierowanych do seniorów. W Polsce firmy boją się tego głównie ze względów wizerunkowych. Sukcesem jest zdecydowanie bardziej strategiczne podejście do filantropii i tworzenie fundacji korporacyjnych - w Polsce jest już ich ponad 100. Firmy myślą w perspektywie długofalowej o swoim zaangażowaniu społecznym. Biorą pod uwagę posiadane cele biznesowe i własne kompetencje. Warto też docenić wzrost otwartości i transparentności. Wraz z 45 fundacjami korporacyjnymi prowadzimy obecnie prace nad wspólnymi standardami działan. Jacqueline Kacprzak: Porażką można nazwać patrzenie na CSR jak na public relations. A niestety często spotykamy się z takim utożsamieniem. Oczywiście można na to spojrzeć z innej perspektywy. Jeśli przedsiębiorcy na początku swojej drogi w ten sposób potraktują CSR, a będą zmierzać do bardziej strategicznego podejścia, to koniec kon ców będzie to dobre rozwiązanie. Sukcesem z punktu widzenia rozwoju CSR w Polsce było powstanie Zespołu ds. Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw. Wokół tej inicjatywy administracji publicznej powstała platforma wymiany doświadczen różnych środowisk. Mieliśmy przerwę w działaniu tego Zespołu, ale nie dalej jak kilka dni temu odbyło się pierwsze posiedzenie Zespołu ds. Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw powołanego przez Ministra Gospodarki. Wiążemy z nim duże nadzieje na kolejne spotkania, pomysły, projekty, które będą służyć rozwojowi idei CSR w Polsce. Ponadto, należy przyznać, że widać duży postęp w rozumieniu idei CSR. Jest to z pewnością wynik wspólnej pracy poszczególnych organizacji, prowadzenia szkolen, kampanii społecznych, wydawania publikacji, których moim zdaniem nigdy dosyć.

7 7 DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z GAZETĄ WYBORCZĄ. ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAWPRESS. ku CSR 3.0 Bolesław Rok: Na rozwój CSR w Polsce duży wpływ miała nasza akcesja do Unii Europejskiej. Mobilizowani byliśmy przez regulacje europejskie, oczekiwania Komisji Europejskiej. To była druga fala. Pierwsza miała miejsce w połowie lat 90. Wtedy motywacja do wprowadzania odpowiedzialnych praktyk pochodziła głównie z niektórych międzynarodowych korporacji. Myślę, że oczekujemy teraz na jakąś trzecią falę. I ta trzecia fala - CSR polega na interakcji, współdziałaniu, współpracy nie tylko instytucji, ale i ludzi. W tej trzeciej fali być może powinniśmy zapomnieć o terminie CSR. Zostawić to jako pewną wewnątrzśrodowiskową charakterystykę. Czas zacząć zwracać uwagę na to, w jaki sposób buduje się wspólną przestrzen : społeczną, ekonomiczną, itd. Mirella Panek-Owsiańska: Ale czy to nie jest tak, że my jako środowisko CSR-owe wciąż nie mamy wspólnych wyzwań? Nadal patrzymy silosowo, z perspektywy swojej organizacji, swojej firmy. Bolesław Rok: Smutne jest to, że żadne lub prawie żadne podmioty z Polski nie uczestniczą w globalnej dyskusji dotyczącej celów rozwojowych - Sustainable Development Goals (SDG przyp. red.). Cały świat o tym dyskutuje i rzeczywiście zaczyna już zgadzać się na wspólne priorytety. Kamil Wyszkowski: Rok 2015 nie tylko dla ONZ, ale i całego świata, będzie przełomowy. Nastąpi rewizja Milenijnych Celów Rozwoju i ustanowione zostaną nowe, nazywane Zrównoważonymi Celami Rozwoju (ang. Sustainable Development Goals przyp. red.). Wyzwania dotyczące chociażby klimatu są spektakularne. Nie możemy sobie pozwolić na działania pozorowane. Czego byśmy nie dotknęli, to ma to związek z globalnym podejściem. Uważam, że Zrównoważone Cele Rozwoju dla Polski to właśnie temat dla odtworzonego Zespołu ds. Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw przy Ministerstwie Gospodarki. Magdalena Pękacka: Z kolei wyzwaniem dla rozwoju strategicznej filantropii będzie współdziałanie, myślenie o dobru wspólnym. Żadna z firm nie rozwiąże samodzielnie żadnego problemu społecznego. A żeby się w ogóle z nimi mierzyć potrzebne jest sensowne diagnozowanie potrzeb, badania, w które warto zaangażować ośrodki akademickie i organizacje pozarządowe. Wyzwaniem jest to, aby bardziej inwestycyjnie myślano o filantropii, a działania społeczne prowadzono w oparciu o strategie i mierniki efektów. Bolesław Rok: To jest ta olbrzymia edukacyjna rola biznesu. Ci którzy już coś przeszli, są więksi, mogą edukować całą branżę. Magdalena Pękacka: Warto też skupić się na interesariuszach. Edukować pracowników i klientów, dawać im możliwości do włączania się w działania społeczne firmy poprzez programy filantropii indywidualnej, na przykład składki pracownicze czy marketing społecznie zaangażowany. Wyzwania dotyczące chociażby klimatu są spektakularne. Nie możemy sobie pozwolić na działania pozorowane. Małgorzata Zdzienicka-Grabarz: Jako przykład edukacji pracowników mogę podać obowiązkowe szkolenia online z zakresu zrównoważonego rozwoju biznesu realizowane w Banku BGŻ dla wszystkich pracowników, a tych mamy blisko Szkolenia te przedstawiają wyzwania globalne ukazując pracownikom kontekst ich odpowiedzialności i rolę firmy. Jeżeli 10% osób, które przeszły szkolenie zobaczy, że może mieć wpływ na zmianę rzeczywistości, to będzie już krok we właściwym kierunku. Mirella Panek-Owsiańska: Czy korzystając z naszych zróżnicowanych doświadczeń możemy zrobić coś, aby przyśpieszyć rozwój CSR w Polsce? Tak, żebyśmy za 5 lat nie spotkali się i nie powiedzieli ze mamy kolejne publikacje, ale problemy ubóstwa, środowiskowe czy demograficzne wciąż nas dotyczą w takim samym stopniu? Bolesław Rok: Jeżeli nie zaczniemy w poważny sposób rozwiązywać tych problemów w ciągu najbliższych lat, to za 5 lat nie spotkamy się w ogóle, bo znajdziemy się w obliczu rzeczywistej katastrofy. Mirella Panek-Owsiańska: Ale przecież każdy i każda z nas w swojej firmie czy organizacji nadal będzie robić bardzo potrzebne i pożyteczne projekty. Ale czy w ramach III fali rozwoju CSRu jesteśmy w stanie podjąć wspólne inicjatywy? Jacqueline Kacprzak: Dużym wyzwaniem będzie wykorzystanie i budowanie z tego, co już zostało wypracowane. Biorąc bowiem pod uwagę dotychczasowe zaangażowanie i dorobek wielu organizacji działających na rzecz CSR, doświadczen pracodawców, a także administracji w tym obszarze, możemy stwierdzić, że naprawdę mamy solidne podstawy, ale też dużo jeszcze do zrobienia. Stawiając czoła nowym wyzwaniom, należy mieć świadomość, że być może nie rozwiążemy wszystkich problemów, lecz wspólne inicjatywy i działania mogą nas do tego celu przybliżać. Wydaje się, że edukacja, upowszechnianie idei CSR to nadal ważne działania. Bolesław Rok: W Polsce jest ponad 3200 dużych firm. Skupmy się na nich, bo to daje realną szansę, że duże pociągną za sobą te mniejsze. Musimy edukować małych, ale jednocześnie pomóc dużym, aby zdecydowana większość z nich podjęła wyzwania społeczne w ramach swojej działalności. Magdalena Pękacka: Dla mnie potencjał tkwi także w zaangażowaniu prezesów firm. Ich autorytet oddziałuje na managerów i właścicieli małych spółek. Małgorzata Zdzienicka-Grabarz: Zaangażowanie szefów firm to sprawa kluczowa. To Zarząd Banku zdecydował o przyjęciu strategii CSR , angażując się w jej realizację, w tym także w nasze szkolenie zrównoważonego rozwoju dla pracowników. Jacqueline Kacprzak: Naszym celem jest tak pokierować pracami Zespołu ds. Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw, aby nie zaprzepaścić dotychczasowego dorobku, a już przede wszystkim, aby to nie były spotkania, z których nic nie wynika. Dostrzegamy potrzebę kontynuacji i konsekwencji działan, a także monitorowania zmieniającej się rzeczywistości i odpowiadania na oczekiwania społeczne. Jeśli będziemy kontynuować wspólne działania administracji publicznej, partnerów społecznych, organizacji społecznych jak i samych przedsiębiorców jestem głęboko przekonana, że uda nam się sprostać wyzwaniom, jakie się pojawią w ramach trzeciej fali rozwoju CSR. Kamil Wyszkowski: Innym pomysłem na wspólne działania jest rozwój pomiaru polityki publicznej w ramach CSR. Międzysektorowe zbieranie danych zapewnia większą wartość pomiaru. UN Global Compact prowadzi te badania od 2012 roku. Magdalena Pękacka: Warto również zastanowić się, jak wpłynąć na środowiska naukowe, aby rzetelna wiedza na temat CSR była przekazywana na uczelniach i, żeby więcej edukacji obywatelskiej znalazło się w polskim systemie kształcenia. Małgorzata Zdzienicka-Grabarz: Potrzebę takiej praktycznej edukacji potwierdza branżowa inicjatywa środowiska bankowego Bakcyl zmierzająca do zapełnienia poważnej luki w edukacji finansowej. Po dwóch latach projektu można śmiało stwierdzić, że to bardzo rozwojowy kierunek współpracy międzysektorowej. Bolesław Rok: Potrzebne są dwie równoległe strategie. Trzeba oczywiście kształcić, namawiać i pokazywać - to jest ten ewolucyjny rozwój. Oprócz tego potrzebne są istotne zmiany. Zagrożenia są znaczne, a szanse na przekonanie wszystkich nikłe, dlatego czeka nas prawdopodobnie bardzo poważne załamanie cywilizacyjne, społeczne i dopiero wtedy, na tych popiołach, zaczniemy myśleć, że biznes to jest coś więcej niż tylko zarabianie pieniędzy dla akcjonariuszy. Profesor ALK, dr hab. Bolesław Rok Centrum Etyki Biznesu i Innowacji Społecznych Akademia Leona Koźmin skiego Kamil Wyszkowski Krajowy Przedstawiciel UN Global Compact w Polsce Jacqueline Kacprzak Departament Innowacji i Przemysłu, Ministerstwo Gospodarki

8 DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z GAZETĄ WYBORCZĄ. ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAWPRESS. 8 równość Kobiety w biznesie miękko negocjujemy równość Nie każda kobieta musi marzyć o karierze. Nie każda chce osiągać sukces w biznesie. To jasne. Mamy jednak całą rzeszę pań wykształconych i ambitnych które chcą się rozwijać i realizować. Ciągle jednak, niezmiennie od lat, kobiety mają ograniczony dostęp do wyższych stanowisk, zmagają się z niższymi zarobkami. Ciągle jeszcze nie myśli się o nich jako liderach/rkach czy przywódcach/czyniach (forma leksykalna do wyboru dla zwolenników podejścia kto nie ma władzy, ma końcówki, a także tych, co stoją na straży stanowiska, że język kształtuje rzeczywistość). Ewa Leśnowolska Menedżerka Karty Różnorodności, Forum Odpowiedzialnego Biznesu Obecnie, według badan Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, na czele spółek notowanych na giełdzie zasiada ok. 7% kobiet; 18% to członkinie zarządów. Z kolei luka płacowa, w zależności od badan, wynosi między 18 a 25%. To dużo, szczególnie gdy weźmiemy pod uwagę fakt, że kobiety w Polsce są dwukrotnie lepiej wykształcone niż mężczyźni. Ciągle jeszcze wśród kadr zarządzających pokutują przekonania, że kobiety mają niewystarczające kompetencje, że są mniej zaangażowane w robienie kariery; obawy, że nie uda im się połączyć obowiązków zawodowych i rodzinnych, że z łatwością zrezygnują z zatrudnienia. Ponadto liczniejsza obecność mężczyzn na wyższych stanowiskach sprawia, że panowie do swojego grona częściej dobierają mężczyzn niż kobiety w myśl zasady, że wolimy te piosenki, które znamy. Idziemy krok za krokiem Czy zatem ostatnie lata nie przyniosły żadnych zmian na drodze do równości w miejscu pracy? Czy takie zjawiska jak szklany sufit, betonowy mur, lepka podłoga lub kręty labirynt są tak powszechne, że jak mówi Irene Natividad, inicjatorka Globalnego Szczytu Kobiet kobiety czują się imigrantkami w miejscu pracy? Na pewno wiele zmieniło się na lepsze. Widać to chociażby w szerszym dostępie kobiet do stanowisk menedżerskich średniego szczebla. Widać to również w działaniach podejmowanych przez firmy, które mają na celu wyłonienie liderek, a także wsparcie kobiet na drodze zawodowej. Warto tu wspomnieć o takich rozwiązaniach jak: mentoring, tworzenie sieci networkingowych, uelastycznienie czasu pracy, danie możliwości pracy na część etatu lub z domu. To również monitorowanie wskaźników zatrudnienia kobiet i mężczyzn, wyrównywanie płac, sprawiedliwe procesy rekrutacyjne i oceny pracownicze. To rozwiązania kierowane nie tylko do kobiet, ale także do mężczyzn. Warto podkreślić, że największą równością w miejscu pracy mogą pochwalić się te firmy, których zarządy rozumieją znaczenie i korzyści płynące z różnorodnych zespołów oraz te przedsiębiorstwa, w których kobiety same aktywnie działają na rzecz zwiększenia reprezentacji płci żen skiej w biznesie. To jednak wciąż mało Miękko od lat negocjujemy równość w miejscu pracy. Zmiany widzimy w poszczególnych firmach. Tymczasem generalnie rzecz ujmując, postęp jest bardzo powolny. Masa krytyczna liderek i szukanie sojuszników Co zatem warto robić? Na pewno łączyć siły w walce o równość. Bo równouprawnienie w miejscu pracy to nie tylko sprawa kobieca, to sprawa nas wszystkich. A zatem potrzebne są miękkie, wewnętrzne rozwiązania firm, potrzebni są liderzy i liderki życia społecznego stawiający na równość, potrzebne są kobiety, które odważnie i konsekwentnie walczą o swoje marzenia i cele, potrzebne są w kon cu rozwiązania systemowe. Niewątpliwie dobrym znakiem na przyszłość jest rozwój w Polsce inicjatyw takich jak Karta Różnorodności (promujących równouprawnienie w miejscu pracy), licznych ruchów kobiecych, stowarzyszen i fundacji. Również Pełnomocniczka Rządu ds. Równego Traktowania oraz Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej podejmują kroki na rzecz równouprawnienia kobiet i mężczyzn (przykładem jest chociażby realizowany obecnie projekt Równość w biznesie czy też wcześniejsze regulacje dotyczące urlopów ojcowskich). Poza tym rośnie świadomość Polaków związana z postrzeganiem ról społecznych kobiet i mężczyzn (o czym świadczy ostatnie badanie TNS Polska Polacy o roli kobiet i mężczyzn w rodzinie ). Idziemy zatem w stronę równości. Mówi się, że jest to ruch po spirali nielinearny, nie dość dynamiczny i nie zawsze wprost. Ale kierunek jest dobry. Od nas wszystkich zależy, czy uda się go wzmocnić, zintensyfikować, przyspieszyć. Zielona logistyka z DB Schenker Logistics W XXI wieku logistyka powinna być efektywna, nowoczesna, szybka, bezpieczna, ale także przyjazna dla środowiska. DB Schenker Logistics dba o równowagę między ekologią i biznesem. CASE STUDY Jednym z filarów strategii DB Schenker Logistics w Polsce jest ochrona środowiska oraz redukcja emisji CO2. Firma dokłada staran, aby dbać o ekologię na wszystkich płaszczyznach działalności i we wszystkich rodzajach transportu. Kładzie nacisk na rozwój świadomości ekologicznej wśród interesariuszy, inwestuje w konkretne ekorozwiązania dla klientów. Oznacza to możliwość skorzystania z pakietu usług, które będą powodowały jak najmniejsze obciążenie dla środowiska naturalnego i wspierały klientów w ich polityce środowiskowej. Wybieramy EKOdrogę W Polsce 80% transportu towarowego jest realizowane przez transport samochodowy. Dlatego efektywne i ekologiczne zarządzanie zasobami w tym aspekcie jest jednym z kluczowych obszarów dla operatora logistycznego. DB Schenker Logistics łączy przesyłki od różnych producentów w jednym środku transportu, tak aby dalej wspólnie podróżowały w jednej ciężarówce np. na sklepowe półki. Sposób ten jest o wiele bardziej efektywny, niż gdyby każda firma sama dostarczała swoje towary. Na drogach pojawia się mniej samochodów. To ważna korzyść wspierająca środowisko, jaką operator logistyczny oferuje dla biznesu. W tym aspekcie ważna jest również maksymalizacja wypełnienia aut, ograniczanie tzw. pustych przebiegów, tak aby zmniejszyć liczbę samochodów jeżdżących po polskich drogach. Dzięki temu tylko w 2013 roku firma zmniejszyła o 4500 liczbę przejazdów, a tym samym ograniczyła emisję CO2 o ponad 1100 ton. Inną bardzo ważną kwestią jest styl jazdy kierowców. Płynna jazda, na najwyższym biegu i na jak najniższych obrotach, stan samochodu, w tym opon, ma znaczenie dla zużycia paliwa. W DB Schenker Logistics od 2009 roku przeszkolono już około kierowców. W rezultacie w ostatnich pięciu latach kierowcy DB Schenker Logistics zużyli mniej paliwa o tysięcy litrów, co oznacza mniej emisji CO2 o ton. Pamiętajmy, że mniej samochodów ciężarowych na naszych drogach to także większe bezpieczen stwo w ruchu drogowym, mniej zanieczyszczen oraz hałasu. Mamy pociąg do ograniczania CO2 DB Schenker Logistics oferuje także rozwiązania intermodalne oraz kolejowe, a więc usługi transportowe, które generują niższą emisję CO2. Klienci firmy korzystają z regularnych połączen kolejowych i intermodalnych na różnych trasach. Warto wiedzieć, że transport kolejowy jest alternatywą nie tylko dla ciężarówek, ale również dla statków oceanicznych. Gdy myślimy o imporcie towarów z Dalekiego Wschodu, pierwszym skojarzeniem dla większości osób jest transport oceaniczny. W sieci DB Schenker oferujemy wiele możliwości importu towarów z Azji koleją. Porównując dostawy tych samych 1500 ton towarów z Chin do Polski różnymi środkami transportu, najlepiej pod względem emisji CO2 wypada kolej. Dla polskich importerów czas dostawy przesyłek koleją z Chin to około 20 dni, natomiast statkiem średnio o 10 dni więcej. Obieramy kurs na niższe emisje O ekologię można dbać także w transporcie lotniczym i oceanicznym. Np. w przypadku transportu lotniczego warto z niego korzystać na długich rejsach, na krótszych dystansach lepiej zdecydować się na ciężarówkę. Jest to bardziej korzystne dla środowiska. Dzięki umiejętnemu łączeniu różnych rodzajów transportu ograniczamy emisję CO2. DB Schenker Logistics współpracuje także z najlepszymi armatorami, dla których na równi z biznesem ważna jest troska o środowisko. Odpowiednią prędkością statku redukowany jest poziom zużycia paliwa i spaliny. Operator logistyczny łączy także różne rodzaje transportów, m.in. oceaniczny i lotniczy, a to oznacza niższe koszty oraz mniej CO2 nawet o 50%. Zahamowanie negatywnych trendów i ochrona środowiska wymaga wspólnego, odpowiedzialnego działania wszystkich uczestników łan cucha dostaw. Dlatego ważne jest budowanie świadomości ekologicznej. DB Schenker Logistics angażuje się w takie działania, we współpracy z klientami i dostawcami. Zachęca ich do korzystania z już istniejącej ekologicznej oferty. Dba o spełnianie norm ekologicznych przez podwykonawców czy w polityce zakupowej. Promuje narzędzia, które wspierają klientów w ich działaniach ekologicznych.

9 9 DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z GAZETĄ WYBORCZĄ. ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAWPRESS. początki csr Czasy bez CSR? Dbałość o pracowników czy zaangażowanie społeczne, stanowiące istotne elementy współczesnego CSR w Polsce, są dziś przez coraz większe grono firm traktowane jako właściwy i nowoczesny sposób prowadzenia biznesu. Liczne przykłady pokazują, że na ziemiach polskich w końcu XIX i w początkach wieku XX, do wybuchu II wojny światowej, takie podejście przedsiębiorców było niemal powszechne, choć oczywiście nikt wówczas nie określał tego słowem CSR. Justyna Kozera, Wicedyrektorka Forum Odpowiedzialnego Biznesu Szybki rozwój gospodarczy w XIX wieku wpłynął na dużą podaż miejsc pracy dla robotników. Przyczyniło się to do tego, że przedsiębiorcy oferowali swoim pracownikom szereg dodatkowych udogodnien, by ci chcieli pracować właśnie u nich. Przykładowo, przy Hucie szkła Czechy w Trąbkach, której założycielem i pierwszym właścicielem był Stanisław Hrodliczka, powstała osada fabryczna. Oprócz budynków fabrycznych i gospodarczych stanęły w niej domy dla szklarzy, szpital, sklepy, oberża, w której znaleźć można było również książki, prasę, bilard, kręgle. Z inicjatywy właściciela powstały także kasy: oszczędnościowa, pogrzebowa, emerytalna. Osiedla dla robotników i ich rodzin budowali wielcy fabrykanci w Łodzi (m.in. Scheibler, Biederman, Poznan ski), a niektóre z nich stoją do dziś. Nie brakowało ich także przy kopalniach na Górnym Śląsku: w 1877 roku takich domów było tam ponad Dbano przy tym nie tylko o robotników z rodzinami, ale także o nieżonatych. Najczęściej oferowano wynajem mieszkan po cenach dużo niższych niż Z inicjatywy właściciela, w Hucie szkła Czechy w Trąbkach, powstały także kasy: oszczędnościowa, pogrzebowa, emerytalna. rynkowe, zapewniając pracownikom nie tylko oszczędność pieniędzy, ale również czasu, jaki musieliby stracić na dostanie się do pracy. Niektórzy przedsiębiorcy troszczyli się także o wyżywienie pracujących Aleksander Feist, właściciel Fabryki Szczotek i Pędzli w Warszawie, był organizatorem tanich śniadan dla robotników. Za niewielką kwotę mogli posilić się zupą i kawałkiem chleba przed pójściem do pracy (śniadania wydawano przy ul. Piwnej i na Krakowskim Przedmieściu w godz. 6-8 rano). Jak podkreśla Barbara Barbasiewicz w książce Ludzie interesu w przedwojennej Polsce. Przedsiębiorcy Filantropi Kapitaliści, tego typu traktowanie pracowników również w II Rzeczypospolitej nie było niczym nadzwyczajnym. Na przykład przy Cukrowni w Chodorowie pod koniec lat 30 XX wieku prócz domów mieszkalnych znajdowało się kasyno dla urzędników, klub rzemieślniczy, park, boiska sportowe, sale teatralna i muzyczna, czytelnia, ochrona. Działały także kasy przezornościowe, gdzie gromadzone przez Spółkę fundusze na rzecz pracowników wypłacono emerytom po opuszczeniu zakładu. Jan Wedel z kolei w 1936 nabył nawet tereny pod ogródki działkowe dla swoich pracowników. Zaangażowanie społeczne Tak jak dbałość o pracowników, tak i zaangażowanie społeczne, w tym przede wszystkim filantropia, zajmowały ważne miejsce w odpowiedzialności przedsiębiorców kon ca XIX i początków XX wieku. Niezliczone szpitale, ochronki, kościoły, powstały dzięki hojności przedsiębiorców. Powstawały także szkoły (często przyzakładowe, dla dzieci pracowników) muzea, a nawet uczelnie wyższe (np. Politechnika Warszawska) czy obiekty kulturalne (np. filharmonia warszawska). Ale przekazywano nie tylko datki finansowe: Firma Bormann i Szwede wraz z firmą B. Hantke jako pierwsze przystąpiły do akcji Towarzystwa Higieny Dziecięcej, które polegało na udostępnieniu łaźni dla swych robotników na cotygodniowe kąpiele dzieci ze szkół warszawskich. Z kolei właściciele założonej w Zakopanem pierwszej w Polsce mechanicznej wytwórni nart Bracia Schiele i Spółka rozdali utalentowanym zawodnikom i młodzieży tysiące par nart skokowych, by ułatwić rozwój tej konkurencji narciarskiej w Polsce (choć ich produkcja była ekonomicznie nieopłacalna). Przedsiębiorcy wspierali także rozwój sztuki poprzez współpracę z twórcami. Przykładem jest Wedel, który dbając o wygląd opakowan swoich produktów, a nawet papierów pakowych, zatrudniał do ich projektowania znanych plastyków, których sowicie wynagradzał. Także Adam Piasecki, właściciel fabryki czekolady w Krakowie, wykonanie wystroju sklepu firmowego, otwartego w 1916 roku, zlecił cenionemu architektowi krakowskiemu. Wciąż aktualna inspiracja Te kilka zaledwie przytoczonych w tekście przykładów wskazuje, że społecznej wrażliwości i dbałości o pracowników nie brakowało w przedsiębiorstwach od dawna. Choć czasy i warunki społeczno-ekonomiczne uległy zmianie, wciąż działania te stanowić mogą inspirację dla firm i przedsiębiorców, którzy chcą działać w sposób społecznie odpowiedzialny. PAKIET SPOŁECZNY LIDER KONTO DLA ORGANIZACJI NON-PROFIT Jak umiejętnie łączyć cele społeczne i biznesowe? Odpowiedzią może być innowacyjny produkt Banku BGŻ. Pakiet Społeczny Lider wychodzi naprzeciw oczekiwaniom trzeciego sektora w Polsce i pozwala im na stabilny rozwój. Decyzję o tym, w którym banku założyć konto dla naszej fundacji podjęliśmy w ciągu pół godziny. Sprawa była prosta: na forach o fundacjach mówiło się niemal tylko o koncie Społeczny Lider w BGŻ. To jedyne na rynku konto przygotowane specjalnie dla organizacji pozarządowych. Polecamy to konto wszystkim organizacjom pozarządowym, zwłaszcza rozpoczynającym dopiero działalność. Krzysztof Szczerbacz, prezes Fundacji Teraz Senior klient pakietu społeczny lider Charakterystyka organizacji non-profit wymaga specjalnie dopasowanej oferty, która nie tylko ułatwi im codzienną pracę ale przede wszystkim nie będzie generować dodatkowych kosztów. Dlatego tak ważne jest np. prowadzenie rachunków bez opłat, czy darmowe przelewy do innego banku. Z naszych doświadczeń i diagnoz lokalnych wynikało, że lokalne NGO napotykają na wiele przeszkód już na samym początku działalności. Chcieliśmy ułatwić im dobry start. Stworzyliśmy więc ofertę, w której ograniczyliśmy formalności do minimum, pozostawiając przy tym niezbędne usługi banku bezpłatne. Iwona Wójcin ska, menadżer Produktu Pakiet Społeczny Lider Produkt ten jest dowodem na to, iż Bank BGŻ stale troszczy się o dobro wszystkich swoich interesariuszy. Dostrzeżenie problemu i szybka reakcja w postaci gotowego rozwiązania, w którym dobro klientów jest na pierwszym planie jasno świadczy o tym, że dzięki oferowanym produktom i odpowiedniej strategii biznesowej bank może mieć realny wpływ na rozwiązywanie problemów społecznych. Bank BGŻ posiada blisko 400 placówek w całej Polsce. Jesteśmy obecni w małych społecznościach i wiemy, że organizacje społeczne pełnią niezwykle ważną rolę w rozwoju lokalnym. Są dla nas bardzo ważnym partnerem, który przyczynia się do polepszania jakości życia w swoich miejscowościach. Marcin Grabiszewski, dyrektor Departamentu Produktów Biznesowych Dzięki dobremu rozpoznaniu potrzeb organizacji, dialogowi i ciągłemu doskonaleniu oferty, Pakiet Społeczny Lider jest realną odpowiedzią na potrzeby rynków lokalnych i ich rozwoju społecznego. Pakiet Społeczny Lider, czyli nasze konto z serduszkiem to produkt bardzo innowacyjny, ponieważ odpowiada na potrzeby sektora społecznego. Nie jest działaniem charytatywnym, lecz inwestycją społeczną w rozwój środowiska lokalnego. Tak działa biznes oparty o wartości, firma zrównoważonego rozwoju. Choć mam świadomość, że to zaledwie pierwsze kroki w drodze do tego wielkiego celu, to ważne, że podążamy w odpowiednim kierunku. Małgorzata Zdzienicka-Grabarz, dyrektor Departamentu Społecznej Odpowiedzialności Biznesu i Sponsoringu, prezes Fundacji BGŻ Produkt ten został doceniony przez III sektor. Do września 2014 roku zostało założonych niemal 9000 kont. Jak każda organizacja NGO poszukiwaliśmy rozwiązań, które pozwoliłyby ograniczyć wydatki na koszty administracyjne. Pakiet Społeczny Lider Banku BGŻ pozwolił nam na oszczędności. Zapewnia on bezpłatne korzystanie z rachunku bankowego, bezpłatne przelewy, wpłaty, wypłaty, bankowość elektroniczną. Oferuje nam też wiele ułatwień, np. miesięczne wyciągi generowane są automatycznie i przesyłane elektronicznie, a także pozwala ulokować środki na rachunku oszczędnościowym. System bankowości elektronicznej, choć na początku budził nasze obawy, okazał się łatwy w obsłudze. Wanda Smuła, Fundacja Delphinus klient pakietu społeczny lider We wrześniu 2014 r. Pakiet Społeczny Lider został wyróżniony tytułem Innowacyjna inicjatywa w konkursie miesięcznika Forbes i PWC. CASE STUDY! Agrotalenty edukacja dla rolnictwa Agrotalenty to program edukacyjny Banku i Fundacji BGŻ, który za cel stawia sobie rozwój innowacyjnego rolnictwa. Kierowany jest on do ludzi młodych, ambitnych, wyróżniających się nie tylko dobrymi wynikami w nauce, ale także pracowitością i przedsiębiorczością. Program obejmuje m.in. roczne stypendia dla laureatów Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych, spotkania z klientami Banku BGŻ - ludźmi sukcesu, udział w programach stażowych i praktykach w Banku. We współpracy z Polsko- -Amerykan ską Fundacją Wolności, najzdolniejszym studentom kierunków rolniczych oferowane są dodatkowo stypendia pomostowe. Otrzymywane stypendium to ogromna pomoc dla mnie, zarówno jako studenta, jak i mikroprzedsiębiorcy. Przyjemnie jest móc stosować w praktyce innowacje, które poznaję na uczelni. Wojciech Dyga student SGGW (stypendium pomostowe PAFW) *** Fundacja BGŻ działa na rzecz edukacji zdolnej, niezamożnej młodzieży z małych ośrodków poprzez prowadzenie autorskich programów społecznych i edukacyjnych, w tym m.in. stypendialny program ogólnokształcący Klasa BGŻ. Program Agrotalenty jest prowadzony od 2012 r.

10 DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z GAZETĄ WYBORCZĄ. ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAWPRESS. 10 sylwetka Raportowanie środowiskowe nowe wyzwanie w CSR Dobre strategie ograniczania negatywnego wpływu na środowisko przekładają się na efektywność przedsiębiorstw, a w konsekwencji na ich wyniki. 1. CDP jest jedną z najważniejszych organizacji pozarządowych na świecie analizujących wpływ firm na środowisko. Na czy polega Wasza działalność związana z międzynarodową polityką klimatyczną? Steven Tebbe: CDP jest międzynarodową organizacją pozarządową, która już od ponad 10 lat pomaga inwestorom w analizie ich inwestycji pod kątem wpływu na środowisko, w tym przede wszystkim na emisje dwutlenku węgla, zużycie wody i innych cennych zasobów. Obecnie raportuje do nas 4,5 tys. przedsiębiorstw. Jest wśród nich ponad 1 tys. spółek europejskich i zaledwie 15 firm z regionu Europy Środkowo- Wschodniej. Z naszych analiz natomiast korzysta już prawie 800 inwestorów. 2. Dlaczego to takie ważne? S. T.: Środowisko naturalne bywa często określane jako niemy interesariusz. Tymczasem to już od dawna nie jest prawda. Na świecie ma swoich adwokatów w postaci lokalnych społeczności, organizacji pozarządowych, a także ekonomistów, którzy przypisują konkretne wartości zarówno dostępnym zasobom jak i związanymi ze środowiskiem ryzykom. Najwięksi światowi inwestorzy rozumieją, że dobra strategia ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko przekłada się na efektywność przedsiębiorstwa, a w konsekwencji na jego wyniki. 3. Zakładacie więc, że przedsiębiorstwa tracą pozycję konkurencyjną i dostęp do rynku finansowego nie raportując? S. T.: Strategie klimatyczne, emisje dwutlenku węgla oraz działania mające na celu ich ograniczenie raportowane przez firmy do CDP oraz coroczny rating przedsiębiorstw, który publikujemy, dostępne są m.in. poprzez terminale Bloomberga, rating ESG (środowisko, społeczna odpowiedzialność, ład korporacyjny) czy Google Finance i stały się ważnym narzędziem analizy finansowej, a także dodatkową motywacją dla rozwoju firm. Obserwujemy wzrost inwestycji, rozwój innowacyjnych produktów i projektów obniżających negatywny wpływ na środowisko w codziennej działalności największych światowych przedsiębiorstw od Stanów Zjednoczonych, przez Europę Zachodnią, Chiny i Japonię. Steven Tebbe Dyrektor zarządzający CDP w Europie Ponad 80% firm z rankingu Global 500 raportuje swój wpływ na środowisko korzystając ze standardu Carbon Disclosure Project. 4. Dobrowolne nakładanie na siebie dodatkowych obowiązków raportowych idzie w sprzeczności z bardzo popularnymi w Polsce głosami nawołującymi do upraszczania przepisów dot. działalności gospodarczej. Jaki sens ma ponoszenie tego dodatkowego obciążenia dla firmy? Laura Bergedieck, Dyrektor ds. polityki i raportowania CDP w Europie S. T.: Musimy pamiętać, że raportowanie danych o wpływie na środowisko przestaje być kwestią dobrowolnego wyboru firm. We wrześniu bieżącego roku Rada Unii Europejskiej przyjęła nową dyrektywę w sprawie ujawniania informacji niefinansowych, którą objęte zostaną europejskie firmy zatrudniające ponad 500 pracowników. Pan stwa członkowskie mogą indywidualnie wybrać, jak interpretować sprawozdawczość środowiskową. To może potencjalnie stworzyć mozaikę fragmentarycznych i sprzecznych wymogów. Niejasne, niejednolite zasady raportowania są oczywiście wyzwaniem, którego firmy mogą się obawiać. Dlatego trzeba stworzyć spójny standard i promować zintegrowane podejście do raportowania informacji finansowych i niefinansowych. Warto, aby firmy wiedziały po co raportują, a regulator bazował w swoich przepisach na sprawdzonym standardzie. Struktura naszego raportu została wypracowana w procesie konsultacyjnym, wspólnie z inwestorami oraz największymi notowanymi firmami na świecie. Ponad 80% firm z rankingu Global 500 raportuje swój wpływ na środowisko korzystając ze standardu CDP. Wiele z nich przyznaje, że raportowanie wpływu na środowisko pomogło im znacznie lepiej zarządzać swoją codzienną działalnością. Zgodnie z maksymą Petera Druckera, że nie można zarządzać czymś czego nie można policzyć. 5. Jakie zatem konkretne korzyści daje policzenie wpływu firmy na środowisko? Laura Bergedieck: Raporty przekazywane do CDP dowodzą, że dzięki dokonywanej analizie danych firmy lepiej rozumieją swoje procesy, lepiej oceniają ryzyko, a także dostrzegają nowe szanse. Rosnące koszty energii, zmieniające się nawyki konsumenckie, zaburzenia łan cucha dostaw związane ze wzrostem częstotliwości i nasileniem ekstremalnych zjawisk pogodowych, czy wreszcie ryzyko regulacyjne, wynikające z pojawienia się nowych przepisów, wpływają coraz mocniej na bieżącą działalność przedsiębiorstw. Precyzyjne określenie tego wpływu pozwala na zidentyfikowanie obszarów, w których można dokonać optymalizacji lub całkiem poważnych zmian. W naszych raportach możemy znaleźć wiele przykładów działan strategicznych podejmowanych przez firmy, od efektywności energetycznej, przez nowy design produktów, po inwestycje w energetykę odnawialną, których punktem wyjścia była właśnie dokładna analiza wpływu. Wdrożenie strategii przynosi nie tylko ograniczenie emisji, ale pozwala na osiągnięcie wyższych wskaźników efektywności w bieżącej działalności, a w konsekwencji lepszych wyników finansowych. Z analiz CDP wynika, że firmy z jasno wyznaczonymi celami redukcji emisji dwutlenku węgla wykazują wyższy zwrot z zaangażowanego kapitału w porównaniu do konkurencji. 6. Dlaczego zatem tak mało firm z Europy Środkowo-Wschodniej decyduje się na przygotowanie takich raportów? L. B.: Rozumiemy, że przekazanie raportu do CDP to jest proces. Wymaga wdrożenia procedur analizy i zestawienia danych dotyczących emisji, następnie interpretacji ww. oraz wdrożenia adekwatnych strategii mających na celu ich ograniczenie. Cieszę się, że niektóre z największych firm zdecydowały się na ten krok. I chciałabym zachęcić firmy w tym regionie, aby potraktowały raportowanie do CDP jako proces rozwoju, lepszej analizy oraz lepszego zarządzania procesami w przedsiębiorstwie. Rozmawiał Marcin Grzybek, Menedżer Projektów Forum Odpowiedzialnego Biznesu *Laura Bergedieck będzie gościem specjalnym II Anty-Konferencji CSR 15 października br. w Warszawie. Organizatorem wydarzenia jest Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Kinder + Sport dbamy o rozwój kolejnych mistrzów CASE STUDY Mistrzostwa Świata w siatkówce mężczyzn odbywające się Polsce w 2014 roku, były druga co do wielkości imprezą sportowa po Euro 2012 odbywającą się w naszym kraju. Zmagania siatkarzy na polskich halach i Stadionie Narodowym, który był areną meczu otwarcia śledziło na żywo ponad pół miliona widzów. Wśród nich byli uczestnicy imprezy towarzyszącej imprezie głównej zawodów Mini Mistrzostw Świata. Projekt Mini Mistrzostw Świata był jednym z ważniejszych wydarzen towarzyszących siatkarskiemu mundialowi. We wszystkich miastach gospodarzach Katowicach, Wrocławiu, Bydgoszczy, Łodzi, Gdan sku, Krakowie oraz Warszawie podczas trwania turnieju rozgrywano rozgrywki dzieci i młodzieży. Do udziału zgłosiły się kluby sportowe oraz szkolne, które specjalnie na czas mistrzostw przybrały nazwy zespołów, które swoje zmagania miały na głównych parkietach mistrzostw. Projekt Mini Mistrzostw Świata był finansowany przez Ministerstwo Sportu, samorządy, Polski Związek Piłki Siatkowej oraz wieloletniego partnera najmłodszych kategorii siatkówki firmę Ferrero Polska i jej program CSR Kinder + Sport. Zmagania młodych siatkarzy i siatkarek odbywały się bądź w pobliżu obiektów sportowych (Stadion Narodowy w Warszawie, Spodek Katowice) lub w eksponowanych miejscach miast gospodarzy, jak ulica Piotrkowska w Łodzi. Młodzi siatkarzy nie tylko toczyli sportowe boje, ale mieli okazję do spotkania profesjonalistów, lub byłych gwiazd siatkówki jak ambasadorzy Kinder + Sport Sebastian Świderski i Piotr Gruszka. Zwycięzcy otrzymali pamiątkowe medale, będące replikami oficjalnych nagród mistrzostw świata, jednak każdy uczestnik wracał do domu z pamiątkowymi koszulkami i strojami sportowymi. Na uczestników finałów w stolicy czekała również niespodzianka, jaką był udział w ice bucket challenge przy asyście młodych sportowców Małgorzaty Niemczyk Wolskiej. Uczestnictwo Kinder + Sport w Mini Mistrzostwach Świata było naturalnym przedłużeniem odbywającego się od 6 lat Pucharu Kinder +Sport realizowanego przez Ferrero Polska przy współpracy z PZPS. To dziś najważniejszy turniej mini siatkówki na świecie, a w tegorocznej edycji udział wzięło blisko młodych siatkarzy i siatkarek. Tegoroczni zwycięzcy również zaprezentowali się podczas Mini Mistrzostw Świata w Łodzi, a o ich klasie i poziomie sportowym niech świadczy fakt, że zbudowane podczas kilku dni drużyny, wymieszane ze sportowców z całego kraju zajęły wszystkie miejsca na podium. Mini Mistrzostwa Świata to kolejny dowód na to, że w młodych ludziach drzemią niezwykłe pokłady chęci do rywalizacji i podnoszenia swojego poziomu. Projekt wspierany przez Ministerstwo Sportu oraz Międzynarodową Federację Siatkówki (FIVB) był doskonałym uzupełnieniem głównej imprezy sportowej, pokazującym jak ważnym sportem jest w Polsce piłka siatkowa.

11 11 DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z GAZETĄ WYBORCZĄ. ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAWPRESS. aspekty środowiskowe zrównoważony rozwój rola biznesu Pojęcie zrównoważonego rozwoju ma już prawie 30 lat. Oznacza ono wzrost gospodarczy, który nie przyczyni się do pogorszenia warunków życia przyszłych pokoleń. Choć zwrot ten na stałe zagościł w słowniku polityki i biznesu, jego znaczenie wciąż się rozwija.! Czy wiesz, że...? Zasada zrównoważonego rozwoju została zapisana w artykule 5. Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 roku: Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. I choć najczęściej przywołuje się ten fragment ustawy zasadniczej to warto także pamiętać o artykule 74., który niejako wyraża istotę zrównoważonego rozwoju: Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom. Agnieszka Abec, Koordynatorka projektów w Forum Odpowiedzialnego Biznesu Trudno dziś wyobrazić sobie strategię rozwoju pan stwa, czy plan biznesowy jakiejkolwiek firmy, które w pewien sposób nie nawiązywałyby do tej zasady. W Polsce coraz więcej uwagi poświęca się zielonemu wzrostowi gospodarczemu. Ma on, w założeniu zapewnić przede wszystkim bezpieczen stwo energetyczne, konkurencyjność kraju na arenie międzynarodowej, a także uniwersalny dostęp obywateli do owoców postępu gospodarczego i technologicznego. Standardem stało się także włączanie sektora prywatnego w realizację ekologicznej wizji przyszłości. Warto zastanowić się, na czym dokładnie może polegać rola biznesu w zrównoważonym rozwoju. Zysk z ekowydajności Jednym z podstawowych oczekiwan wobec biznesu jest minimalizacja negatywnego wpływu jego działalności na środowisko, przede wszystkim dzięki ograniczeniu emisji (zarówno gazów cieplarnianych, jak i odpadów). Ekowydajność i efektywność energetyczna umożliwiają realizację celów środowiskowych bez konieczności ograniczania produkcji i konsumpcji, których spadek przełożyłby się na spowolnienie wzrostu gospodarczego. Większość firm w ramach swojej odpowiedzialności społecznej, już niemal rutynowo przeprowadza termomodernizację budynków, poprawia wydajność transportu, czy wprowadza usprawnienia w logistyce. Jednym słowem, aspekty środowiskowe są istotne w całym łan cuchu dostaw. W obliczu rosnących kosztów energii, przedsiębiorców coraz łatwiej przekonać do ekoefektywności. Dodatkową zachętą dla wciąż zastanawiających się nad inwestycją w wydajność energetyczną mogą być wyliczenia wymiernych korzyści raportowane przez firmy od lat wdrażające prośrodowiskowe udoskonalenia. Liderzy CSR liderami zrównoważonego rozwoju Niemniej jednak, społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) ma tutaj głębszy wymiar. Ważnym aspektem wizji zrównoważonego rozwoju jest holistyczne spojrzenie na poszczególne elementy i aktorów systemu gospodarczego, jak środowisko naturalne, Ważnym aspektem wizji zrównoważonego rozwoju jest holistyczne spojrzenie na poszczególne elementy i aktorów systemu gospodarczego jak środowisko naturalne, biznes czy społeczen stwo. biznes czy społeczen stwo. W praktyce oznacza to szereg współzależności, a co za tym idzie współodpowiedzialności. W tym kontekście odpowiedzialność biznesu oznacza właśnie zrozumienie tych powiązan i świadome odziaływanie na innych uczestników systemu. Wpływ biznesu to zatem nie tylko zmiana sytuacji otoczenia, zachodząca na przykład, gdy zakład produkcyjny, dzięki uruchomieniu własnej spalarni odpadów, sprzedaje pobliskiej gminie nadwyżkę wyprodukowanej energii na preferencyjnych warunkach. Równie istotne jest pobudzenie innych do podjęcia konkretnych działan. Typowym przykładem jest wprowadzanie wymogów środowiskowych dla dostawców. Są firmy, które wprost deklarują, że podejmują współpracę tylko z tymi podmiotami, które zobowiązały się do przestrzegania określonych norm środowiskowych. Co więcej regularnie audytują one swoich dostawców, sprawdzając czy realizują oni swoje zobowiązania. Często bywa też, że to firmy-zleceniodawcy pomagają dostawcom we wdrażaniu nowych wymogów. Jeszcze dalej idą przedsiębiorcy wspomagający rozwój nowych technologii, szczególnie tych zazieleniających wzrost gospodarczy. Nieraz wymaga to decyzji by zainwestować w innowacyjne rozwiązania, które być może nie przynoszą natychmiastowego zysku, jednak w długiej perspektywie pomogą zmniejszyć negatywny wpływ środowiskowy. Jeśli okażą się skuteczne, technologie te mogą być stopniowo udostępniane i wdrażane przez kolejnych uczestników systemu. Takie działania wyróżniają liderów zrównoważonego rozwoju na tle innych przedsiębiorstw. Firmy biorące odpowiedzialność o stan środowiska, w którym obecnie funkcjonują, inwestując w zielone technologie przyszłości, pomagają zapewnić dobrobyt także przyszłym pokoleniom. *** Według Europejskiej Agencji Rozwoju Środowiska aż 430 tys. Europejczyków co roku umiera przez zanieczyszczone powietrze. Praktycznie co dziesiąty z nich to Polak. Sytuacja nie dziwi, biorąc pod uwagę, że to właśnie nasz kraj i Bułgaria zostały zaliczone do najbardziej zanieczyszczonych krajów europejskich. Źródło: wyborcza.pl *** Sieć dla Rozwiązan na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (ang. Sustainable Development Solutions Network, SDSN) w ramach Projektu Ścieżek Głębokiej Dekarbonizacji (ang. The Deep Decarbonization Pathways Project, DDPP) stworzyła 12 ścieżek rozwoju od współczesnej gospodarki do gospodarki niskoemisyjnej. DDPP prowadzone jest, co warto odnotować przez Jeffreya Sachsa doradcę Solidarności i Polskiego rządu w okresie przemian ustrojowych. Źródło: odpowiedzialnybiznes.pl *** Europejczycy średnio wytwarzają rocznie ponad 500 kg odpadów komunalnych na osobę. Przeciętnie połowa z tych odpadów poddawana jest recyklingowi. Niektóre pan stwa wyeliminowały składowanie, a współczynnik recyklingu wynosi 70 proc., w innych z kolei proporcje te odwracają się i ponad 90 proc. odpadów komunalnych jest składowane. W polskich domach powstaje rocznie 12 milionów ton odpadków z czego około 71 proc. trafia na wysypiska, reszta jest przetwarzana lub spalana. Kurczące się zasoby motywacją do innowacji i rozwoju samowystarczalności Przemysław Oczyp, Go Responsible Consulting, Intensywny wzrost ludności, podnoszenie jakości życia oraz zwiększanie konsumpcji zagraża zachowaniu zrównoważonego rozwoju zgodnie, z którym zaspokajanie obecnych potrzeb, nie powinno ograniczać możliwości zaspokojenia potrzeb przyszłych pokolen. Jak wynika z raportu WWF Living Planet Report, obecnie konsumujemy o 50% więcej zasobów, niż Ziemia jest w stanie nam zapewnić. Przy utrzymaniu tego trendu do 2030 roku, aby ludzkość mogła przetrwać będziemy potrzebowali więcej niż dwóch planet. Chcąc zapobiec scenariuszom rodem z filmów katastroficznych powinniśmy, poza bardziej racjonalnym wykorzystaniem zasobów, zintensyfikować działania w zakresie ekoinnowacji. Zapewni to większą samowystarczalność. Rozwój nowych technologii jest szansą na bardziej racjonalne wykorzystanie odnawialnych i nieodnawialnych zasobów naturalnych. Największy wpływ na eksploatację zasobów naturalnych ma produkcja energii elektrycznej. Na świecie zapotrzebowanie na energię w ciągu najbliższych 25 lat wzrośnie dwukrotnie. W Polsce intensywny wzrost zapotrzebowania na energię, zbyt wolne modernizacje sieci przesyłowych oraz brak nowych inwestycji w energetyce doprowadzi do tego, że już w 2016 roku możemy spodziewać się przerw w dostawie energii w godzinach szczytu. Dlatego istotna jest dywersyfikacja źródeł i rozwój odnawialnych źródeł energii, a także zwiększenie liczby i tworzenie zachęt dla prosumentów, czyli prywatnych osób, wytwarzających energię w przydomowych małych elektrowni wiatrowych i solarnych. Kolejnym kryzysowym zasobem jest woda. Pomimo, że zajmuje ona większość naszego globu to zasoby słodkiej wody użytecznej dla ludzi wynoszą mniej niż 1 procent, a Polska jest jednym z najuboższych w Europie krajów w wodę. Rozwój nowych technologii oraz wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych sprzyja opracowaniu efektywnych i niedrogich sposobów uzyskiwania pitnej wody z mórz i oceanów. W Ghanie trwa właśnie budowa pilotażowego zakładu odsalania wody morskiej, który będzie wytwarzać nawet metrów sześciennych wody pitnej dziennie i pozwoli na zaopatrzenie pół miliona mieszkan ców. W rozrastających się miastach wyzwaniem staje się również zapewnienie żywności ich mieszkan com. Dlatego trwają pracę nad przeniesieniem upraw do miast w specjalnie przystosowanych wieżowcach wertykalnych farmach. Dzięki takiemu rozwiązaniu można lepiej wykorzystać przestrzen w miastach, ograniczyć transport, a co za tym idzie emisję dwutlenku węgla. Do realizacji projektów, które w autentyczny sposób przyczynią się do ograniczenia zużycia zasobów naturalnych potrzeba nie tylko wizjonerów i odważnych inwestorów, ale przede wszystkim zmiany mentalności ludzi i edukacji w zakresie świadomej konsumpcji.

12 DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z GAZETĄ WYBORCZĄ. ZAWIERA WYŁĄCZNIE MATERIAŁY PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD WARSAWPRESS. 12 Case study Źródło: arctw Źródło: arctw Budowa Obwodnicy Chrzanowa z zastosowaniem kruszyw z Zakładu Górniczego Sobieski TAURON Wydobycie. Budowa wałów przeciwpowodziowych na rzece Wiśle w okolicy Oświęcimia z wykorzystaniem kruszyw z Zakładu Górniczego Janina TAURON Wydobycie. Z Odpadów w produkty Grupa TAURON wypracowała model pozwalający na zagospodarowanie produktów ubocznych procesu wydobycia węgla i wytwarzania energii, przynoszący korzyści ekonomiczne, a także ekologiczne i społeczne. Jego podstawą jest dążenie do wyeliminowania źródeł powstawania odpadów oraz przetworzenie TYCH JUŻ powstałych w użyteczne produkty, TO ZAŚ PRZYCZYNI SIĘ DO poprawy jakości środowiska w otoczeniu przemysłu górniczo-energetycznego.! Czy wiesz, że...? Od chwili uruchomienia instalacji do produkcji kruszyw i mieszanek kruszywowych w zakładach górniczych TAURON Wydobycie od kwietnia 2010 r. do chwili obecnej wyprodukowano i sprzedano tys. ton kruszywa w tym: Małgorzata Kołodziej TAURON Polska Energia Grupa TAURON realizuje cele zrównoważonego rozwoju zgodnie z przyjętą strategią w tym zakresie - m.in. poprzez dbałość o środowisko naturalne. Jednym z ważniejszych wyzwan stojących przed nią jest zrównoważona gospodarka odpadami, dlatego Grupa wdraża systemy zarządzania środowiskowego, by usystematyzować i skoordynować działania wszystkich spółek, a w szczególności tych zajmujących się wydobyciem węgla i produkcją energii, gdzie powstaje zdecydowana większość odpadów. Działania, które skupiają się na minimalizacji wpływu na środowisko, obniżeniu poziomu zanieczyszczen oraz zagospodarowaniu odpadów wytwarzanych w zakładach górniczych i energetycznych należących do Grupy, docelowo mają zagwarantować wyeliminowanie problemu odpadów, na skutek ich całkowitego zagospodarowania. Jednym z ważniejszych wyzwan stojących przed Grupą TAURON jest zrównoważona gospodarka odpadami. Zagospodarowanie odpadów społecznie, ekologicznie i ekonomicznie uzasadnione Istotne jest zwiększenie efektywności gospodarowania odpadami poprzez poszukiwanie dla nich nowych zastosowan. Celem Grupy TAURON jest minimalizacja ilości odpadów trafiających na składowiska i pełne wykorzystanie ich w charakterze surowców. Produkcja węgla kamiennego jest ściśle związana z wytwarzaniem ogromnych ilości odpadowych mas skalnych, potocznie nazywanych odpadami poprodukcyjnymi. Należą do nich przede wszystkim skała płonna oraz odpadowe muły węglowe. Produkcja energii natomiast wiąże się z wytwarzaniem odpadów powstałych w procesie spalania węgla - głównie popiołów i żużlu. Przez lata materiały te były gromadzone na hałdach lub w osadnikach i niekorzystnie kształtowały krajobraz terenów związanych z górnictwem czy energetyką, stwarzając poważne zagrożenie dla środowiska naturalnego oraz zdrowia i życia ludzkiego. Odpady pogórnicze, popioły i żużle powstałe w procesach produkcyjnych górnictwa i energetyki dzięki rozwojowi myśli technicznej znajdują dziś wiele użytecznych zastosowan w różnych gałęziach przemysłu. Z uwagi na swoje pochodzenie i właściwości stały się stosunkowo tanim, łatwo dostępnym substytutem materiałów naturalnych. Współpraca górnictwa i energetyki w Grupie TAURON sprawiła, że wytwarzane w kopalniach i elektrowniach odpady znalazły nowe możliwości wykorzystania. Jednym z nich są produkowane przez TAU- RON Wydobycie kruszywa i mieszanki kruszywowe, które są dziś wykorzystane do budowy nasypów drogowych czy wałów przeciwpowodziowych. Znalazły też zastosowanie w rekultywacji technicznej i niwelacji terenów. Badania środowiskowe i atesty potwierdziły, że nie stanowią one żadnego zagrożenia dla środowiska naturalnego. Kopalnia i elektrownia bezodpadowa Przyjęta w Grupie TAURON polityka racjonalnego gospodarowania odpadami, polega przede wszystkim na zwiększeniu efektywności ekologicznej i ekonomicznej w procesach produkcyjnych. Wprowadzanie innowacyjnych technologii pozwalających na zminimalizowanie powstawania odpadów zarówno podczas wydobycia węgla jak i produkcji energii oraz poszukiwanie dla nich nowych zastosowan umożliwi realizację przyjętych założen. Prowadzone prace badawczo-rozwojowe oraz planowane inwestycje związane z wykorzystaniem i przetwarzaniem odpadów mają na celu do 2020 r. doprowadzić do uzyskania technicznych możliwości do zagospodarowania ok. 90 proc. wytwarzanych odpadów poprodukcyjnych. Działania proekologiczne Grupy TAURON zatem ukierunkowane są na doprowadzeniu do powstania kopalni i elektrowni bezodpadowych. Wdrożenie nowatorskich technologii granulowania mułów węglowych oraz produkcji mieszanek kruszywowo-spoiwowych zostało dostrzeżone i wyróżnione w kraju oraz za granicą, za co spółki Grupy otrzymały najwyższe wyróżnienia m.in. na międzynarodowych targach Badan Naukowych i Nowych Technik BRUSSELS INNOVA w Brukseli oraz targach wynalazczości CONCOURS LÉPINE w Paryżu. Celem Grupy TAURON jest minimalizacja ilości odpadów trafiających na składowiska i pełne wykorzystanie odpowiednio przygotowanych odpadów. Wdrażanie nowatorskich technologii nie byłoby też możliwe bez dobrej współpracy z uczelniami, instytutami branżowymi i ośrodkami technologicznymi. Wykonane badania i wdrożenia przynoszą efekty ekologiczne i ekonomiczne, a niektóre z nich są chronione prawami patentowymi. Dla środowiska Kompleksowe podejście do całego łan cucha wartości i przyjęta polityka polegająca na dążeniu do ograniczania i całkowitej eliminacji wytwarzanych odpadów poprodukcyjnych jest doskonałym przykładem na realizację strategii opartej o zasady społecznej odpowiedzialności biznesu. Dla Grupy TAURON podstawowym celem jest budowanie wartości firmy poprzez ujednolicone i wzajemnie uzupełniające się procesy biznesowe. Podejmowane działania przyczyniają się nie tylko do eliminacji źródeł powstawania odpadów i pomagają w zagospodarowaniu ich, ale także pozwalają uzyskać korzyści ekonomiczne ze sprzedaży nowych produktów. Choć górnictwo węgla kamiennego jak i energetyka są branżami, w których pracę i funkcjonowanie wpisane jest negatywne oddziaływanie na środowisko to dzięki przyjętym w Grupie TAURON standardom postępowania z odpadami możliwe jest ograniczenie tych oddziaływan do minimum. 200 tys. ton kruszywa do budowy dróg; 365 tys. ton kruszywa do rekultywacji składowiska odpadów komunalnych w Jaworznie-Pieczyskach; 776 tys. ton kruszywa do budowy wałów przeciwpowodziowych na rzece Wiśle w okolicy Oświęcimia. W zakładach górniczych TAURON Wydobycie pracują: instalacje przetwarzające odpadowy muł węglowy w niskokaloryczne paliwo granulowane lub granulat przeznaczony do zabudowy w obiekty ziemne. Obie instalacje mają obecnie techniczne możliwości przetworzenia ok. 90 proc. wytwarzanych odpadowych mułów węglowych; instalację do produkcji kruszyw i mieszanek kruszywowych z wykorzystaniem popiołów i żużli z elektrowni i elektrociepłowni. Możliwości produkcyjne instalacji pozwalają na przetworzenie na kruszywa i mieszanki ok. 90 proc. odpadowej skały płonne o frakcji 0 31,5 mm. Ochrona środowiska w łan cuchu wartości to jeden z głównych celów strategii zrównoważonego rozwoju Grupy TAURON na lata z perspektywą do roku 2023.