KOMPLEKSOWE PARTNERSTWO W ROLNICTWIE

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "KOMPLEKSOWE PARTNERSTWO W ROLNICTWIE"

Transkrypt

1 KOMPLEKSOWE PARTNERSTWO W ROLNICTWIE

2

3 Spis treêci Wst p str. 5 SKUP ZBÓ Skup zbó dajemy nowe mo liwoêci Sytuacja na rynku zbó w Polsce i na Êwiecie MATERIA SIEWNY Kukurydza - jakà odmian wybraç? ES Combi Kombinacja najlepszych cech ES Paroli Wzorzec stabilnoêci Eurostar Klasyka uprawy ziarnowej NK Nekta Imperium plonów SY Respect Budzi respekt! Mas 13.L, Mas 19.H, Mas 20.F, Mas 22.R Sebastian Wysoko plonujàcy j czmieƒ browarny Frontier Uznanie dla wiernoêci Czy jest alternatywa dla gorczycy w zmianowaniach z rzepakiem? ÂRODKI OCHRONY ROÂLIN Przygotowywanie mieszanin Êrodków ochrony roêlin krok po kroku Potencjalne zagro enia w ochronie ozimin po ruszeniu wegetacji w 2012 roku ACCENT 75 WG w pigułce ACCENT 75 WG karta charakterystyki produktu A mo e właênie MOCARZ? MOCARZ 75 WG karta charakterystyki produktu Tecamin Max - pomó roêlinie osiàgnàç maximum potencjału! KINTO DUO 080 FS karta charakterystyki produktu CAPALO 337,5 SE karta charakterystyki produktu Medax Top 350 SC kształtuje plon! MEDAX TOP 350 SC karta charakterystyki produktu Caryx najlepsze rozwiàzanie dla najwy szych plonów w rzepaku CARYX 240 SL karta charakterystyki produktu PICTOR 400 SC karta charakterystyki produktu str. 6 str. 7 str. 8 str. 9 str. 10 str. 11 str. 12 str. 13 str. 14 str. 16 str. 17 str. 18 str. 20 str. 22 str. 27 str. 29 str. 31 str. 32 str. 33 str. 36 str. 38 str. 40 str. 42 str. 44 str. 46 str. 48 Betanal maxxpro 209 OD najlepsze rozwiàzanie dla najwy szych plonów w rzepaku ADENGO odpowiedê na chwasty w kukurydzy ADENGO 315 SC karta charakterystyki produktu OLYMPUS 480 SC karta charakterystyki produktu AXIAL 100 EC karta charakterystyki produktu LUMAX 537,5 SE karta charakterystyki produktu TOPREX 375 SC karta charakterystyki produktu Program ochrony zbó HaGe Polska Program ochrony rzepaku HaGe Polska Program ochrony kukurydzy HaGe Polska NAWOZY SUPER 5 Receptura na wzrost SUPER 3 Trzecia pot ga plonowania Nawo enie dolistne koniecznoêç czy zb dny luksus Dlaczego warto stosowaç wapno rolnicze z HaGe Polska produkowane przez Dankalk? OLEJE I TWORZYWA SZTUCZNE Oleje i tworzywa sztuczne HaGe Polska Poradnik u ytkownika folii Poliwrap praktyczne wskazówki HaGe POLSKA W POLU Krzysztof Dziarnecki, Skàpe Zbigniew Tracz, Łowinek Krzysztof Sadowski, Papowo Biskupie HaGe POLSKA PO GODZINACH Lanzarote 2010 Egipt 2011 Spotkania z naszymi Klientami str. 50 str. 52 str. 54 str. 56 str. 58 str. 60 str. 62 str. 63 str. 64 str. 65 str. 69 str. 72 str. 73 str. 77 str. 83 str. 84 str. 86 str. 88 str. 89 str. 90 str. 91 str. 92 DZIA PASZ Dział pasz HaGe Polska str. 94 AGRINAVIA Agrinavia Management ciàgły rozwój Zyskali z Agrinavià str. 98 str. 99 Poradnik Agro Wiosna

4 HaGe Polska nale y do Grupy DLG 4 Poradnik Agro Wiosna 2012

5 Zespół handlowy HaGe Polska Szanowni Paƒstwo, Drodzy Klienci, Po raz kolejny oddajemy w Paƒstwa r ce Poradnik Agro HaGe Polska z ofertà produktów na sezon wiosenny Prezentujemy w nim artykuły z praktycznymi poradami agrotechnicznymi oraz szereg materiałów pomocnych w produkcji roêlinnej. Tworzàc nasz Poradnik, korzystamy z praktycznej wiedzy naszych doradców oraz przedstawicieli handlowych, a tak e pracowników naukowych. Mamy nadziej, i bogata oferta produktów oraz ich wysoka jakoêç spełnià Paƒstwa oczekiwania i zach cà do współpracy z HaGe Polska. HaGe Polska to solidny partner w rolnictwie na ka de czasy! HaGe Polska to: WYSOKA JAKOÂå - dzi ki wieloletniemu doêwiadczeniu na polskim rynku, proponujemy naszym klientom produkty najwy szej jakoêci i potwierdzonej skutecznoêci. UZNANIE KLIENTÓW - w Poradniku prezentujemy Paƒstwu produkty znanych Êwiatowych marek, wêród nich kilka nowoêci. Wiele z nich dost pnych jest wyłàcznie w HaGe Polska. Nasza oferta od wielu lat cieszy si du ym uznaniem wêród polskich rolników. W Poradniku znalazły si wi c bardzo cenne opinie naszych klientów na temat oferowanego przez nas asortymentu: materiału siewnego, nawozów, Êrodków ochrony roêlin oraz olejów i tworzyw sztucznych. KOMPLEKSOWA OFERTA kompleksowa oferta HaGe Polska obejmuje grupy produktów z zakresu uprawy roêlinnej oraz hodowli zwierz cej. Obejmuje ona materiał siewny, z wyselekcjonowanymi odmianami, odznaczajàcymi si wysokim potencjałem plonowania i odpornoêcià; Êrodki ochrony roêlin i nawozy wiodàcych producentów krajowych oraz zagranicznych, a tak e oleje i tworzywa sztuczne niezb dne w ka dym gospodarstwie. Prowadzimy tak e całozroczny skup zbó i rzepaku, oferujàc konkurencyjne ceny, szybki odbiór towaru oraz krótkie terminy płatnoêci. W ofercie HaGe Polska znajdujà si równie doskonale zbilansowane pasze, premiksy, koncentraty oraz mieszanki mineralno-witaminowe dla wszystkich grup zwierzàt. PARTNERSKA WSPÓŁPRACA - bogata oferta handlowa HaGe Polska w połàczeniu z profesjonalnym doradztwem i mo liwoêcià barterowego rozliczania sprawiły, e jesteêmy postrzegani jako rzetelny i niezawodny partner w rolnictwie! Poradnik Agro Wiosna

6 Skup zbó Skup zbó dajemy nowe mo liwoêci HaGe Polska jest sprawdzonym i wiarygodnym partnerem w obrocie zbo em i rzepakiem. Zakupione zbo a i rzepak odbieramy z gospodarstwa własnym transportem, tak e bezpoêrednio z pola. Baza magazynowa HaGe Polska to nowoczesne elewatory i magazyny zlokalizowane w Pobłociu Wielkim, Kaêmierzu, oraz Âmiałowicach. Zbo a paszowe kupujemy równie w naszych wytwórniach pasz w Zalewie oraz oł dowie. ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY Kontakt do działu Zbó : Maciej Misiak Manager działu zbó Tel.: Kom.: Regionalny Kierownik ds. skupu zbó : Region warmiƒsko-mazurski Kom.: Region zachodniopomorski Kom.: Prowadzimy całoroczny skup i sprzeda : Pszenicy konsumpcyjnej i paszowej, Pszen yta, yta konsumpcyjnego i paszowego, J czmienia paszowego, J czmienia browarnego, Owsa zwykłego i bezłuskowego, Kukurydzy, Rzepaku, Dla naszych klientów Êwiadczymy tak e usługi składowania, suszenia oraz czyszczenia zbo a w konkurencyjnych cenach! Zapewniamy profesjonalnà obsług, szybki odbiór towaru oraz krótkie i pewne terminy płatnoêci! Zawsze słu ymy poradà na temat bie àcej sytuacji rynkowej oraz polityki zarzàdzania własnymi płodami rolnymi. Kontraktujemy rzepak i zbo a na niwa w Proponujemy pakiety sprzeda owe, dzi ki którym macie Paƒstwo gwarancj zakupu Êrodków do produkcji rolnej oraz mo liwoêç sprzeda y płodów rolnych w konkurencyjnych cenach. Za zakupione w HaGe Polska zbo a otrzymujesz gwarancj szybkiej płatnoêci! Od daty otrzymania faktury, pieniàdze przelewamy ju w ciàgu 3 dni! Promocja dotyczy wyłàcznie Producentów Rolnych. PUNKTY SKUPU: Âmia owice k. Âwidnicy (zbo a i rzepak) tel Kaêmierz k. Poznania (zbo a i rzepak) tel (do 91) Pob ocie Wielkie k. Karlina (zbo a i rzepak) tel o dowo k. Bydgoszczy (zbo a paszowe) tel Zalewo k. Ostródy (zbo a paszowe) tel Poradnik Agro Wiosna 2012

7 Skup zbó Sytuacja na rynku zbó w Polsce i na Êwiecie W bie àcym sezonie 2011/2012 krajowe zapotrzebowanie na zbo e zmniejszy si i mo e wynieêç wg szacunków ARR 27,5 mln ton. Powodem tego b dzie mniejsze zu ycie zbo a do produkcji pasz m.in. na skutek zmniejszenia pogłowia trzody chlewnej a tak e mniejsze zapotrzebowanie na cele konsumpcyjne i przemysłowe. Ró nice mi dzy cenami zbó konsumpcyjnych i paszowych mogà byç jednak znacznie wi ksze ni w poprzednich sezonach z uwagi na niedobór ziarna dobrej jakoêci. Dzia Zbó HaGe Polska Firma HaGe Polska od wielu lat aktywnie uczestniczy w obrocie płodami rolnymi na rynku krajowym i zagranicznym. Zainteresowani jesteêmy zakupem wszystkich gatunków zbó paszowych i konsumpcyjnych a tak e rzepakiem i kukurydzà. Korzystamy z doêwiadczeƒ naszych fi rm macierzystych w Niemczech i w Danii co pozwala nam na bie àco Êledziç Êwiatowe tendencje i trendy na rynkach płodów rolnych. Obecnie jesteêmy w połowie sezonu 2010/2011 i szacujemy, i łàcznie zebrano w Polsce ok. 26,8 mln ton zbó (wg GUS 26,3 mln ton) tj. o ok. 3,5% mniej ni w poprzednim roku. Spadek zbiorów wynikał z ni szych plonów a ponadto jakoêç zebranego ziarna jest znacznie gorsza ni przed rokiem. Niesprzyjajàca pogoda w okresie zbiorów spowodowała spadek zasobów zbó a szczególnie pszen yta i yta. Nie skompensowały tego nawet wy sze ni przed rokiem zbiory pszenicy, kukurydzy i owsa. Krajowe zapasy zbó z sezonie 2011/2012 zmalały o 5,7% do 30,5 mln ton. Jednak w warunkach rosnàcego globalnego popytu i pomimo wy szych plonów kukurydzy oraz pszenicy paszowej ceny zbó na rynku wcià pozostajà na stosunkowo wysokim poziomie. Prognozy na sezon 2011/ 2012 Zmiany cen na rynkach zagranicznych b dà miały znaczàcy wpływ na ceny zbó w Polsce. Szczególnie mocno oddziaływaç b dzie na rynek krajowy popyt ze strony Niemiec oraz dost pnoêç taniego zbo a z W gier i Słowacji. Z powodu słabej jakoêci zebranego ziarna pszenicy mogà si pojawiç niedobory pszenicy konsumpcyjnej, które tradycyjnie trzeba b dzie pokryç ziarnem z importu. Nie b dzie on jednak tak du y jak w latach poprzednich i dlatego poda całkowita zbó w sezonie 2011/2012 zmniejszy si o 6,8% do 33,3 mln ton. Rynek zbó na Êwiecie Wg szacunków globalnych zbiorów zbó w sezonie 2011/2012 produkcja zbó na Êwiecie wzroênie do rekordowego poziomu 1819 mln ton wobec 1750 mln w sezonie 2010/2011 z czego blisko 38% stanowiç b dzie pszenica. Jednak e wcià Êwiatowe zapotrzebowanie w bie àcym sezonie prognozowane na 1828 mln ton przekroczy produkcj co w rezultacie przeło y si na spadek poziomu zapasów drugi sezon z rz du. Stanowiç to b dzie czynnik wspierajàcy utrzymywanie si wysokich cen surowców zbo owych na rynkach. Poradnik Agro Wiosna

8 Materia siewny Kukurydza jakà odmian wybraç? Jak co roku stajemy przed dylematem odpowiedniego doboru odmian kukurydzy, pami tajàc, i sprzyjajàce warunki pogodowe sà w stanie zapewniç sukces w uprawie pod warunkiem właêciwego doboru odmian. Za kryterium wyboru powinny słu yç informacje na temat przydatnoêci, wydajnoêci i zdrowotnoêci roêliny, ale równie jej wczesnoêci. WczesnoÊç mieszaƒców, czyli długoêç okresu wegetacyjnego jest okreêlana liczbà FAO, która ma zwiàzek z akumulacjà suchej masy, co przekłada si na zawartoêç wody przy zbiorze. Wybór zbyt póênej odmiany niesie ryzyko nadmiernie du ej wilgotnoêci ziarna przy zbiorze. Efektem tego jest wzrost nakładów na suszenie ziarna lub opóênienie terminu zbioru. WczesnoÊç kukurydzy ma zwiàzek z jej plennoêcià odmiany wczesne wytwarzajà ni szy plon. Wybór zbyt wczesnej odmiany ni jest zalecana w danym rejonie spowoduje utrat cz Êci plonu, którà potencjalnie mo na uzyskaç przy wyborze odmiany póêniejszej i plenniejszej. Ze wzgl du na liczb FAO mieszaƒce podzielone sà na cztery grupy wczesnoêci: grupa wczesna FAO do 210 grupa Êrednio wczesna FAO grupa Êrednio póêna FAO grupa póêna FAO od 290 Uprawa kukurydzy w Polsce jest ÊciÊle zrejonizowana. Nieprzestrzeganie zasad rejonizacji mieszaƒców jest przyczynà wielu niepowodzeƒ w uprawie kukurydzy. Umiej tnoêç doboru odmiany o odpowiedniej liczbie FAO ma kluczowe znaczenie i jest najtaƒszym czynnikiem agrotechnicznym. Rejon I czyli południowo-wschodnia i południowo-zachodnia cz Êç Polski odznacza si najkorzystniejszymi warunkami klimatycznymi w zwiàzku z czym zaleca si siew na ziarno mieszaƒców z grupy Êrednio wczesnej i Êrednio póênej o liczbie FAO do 280 i w uprawie kiszonki do 300. Rejon II Êrodkowy, preferuje mieszaƒce z grupy Êrednio wczesnej w uprawie na ziarno i kiszonk liczba FAO do 250. W rejonie III Polski północnej na ziarno powinny byç uprawiane mieszaƒce z grupy wczesnej, a na kiszonk z grupy Êrednio wczesnej. Rejony uprawy kukurydzy w Polsce Zalecenia uprawy: - Rejon I - FAO do Rejon II - FAO Rejon III - FAO do Poradnik Agro Wiosna 2012

9 Materia siewny FAO ES Combi Kombinacja najlepszych cech SILNE STRONY Stabilny w latach plon ziarna Doskonały dry down Unikalny profi l wczesnoêci Bardzo szybkie dosychanie ziarna Wczesny wigor: Êredni Wyleganie: Êrednio podatny Fusarium: odyg mało podatny, kolb mało podatny NOWOÂå Typ: mieszaniec pojedynczy (SC), flint/dent Zalecany kierunek uprawy: ziarno / bioetanol Zalecana obsada: szt./ha Rejestracja: Austria 2010, EU Katalog WysokoÊç roêlin: 250cm Wys. osadzenia kolby: 150cm WilgotnoÊç ziarna % wg COBORU/PZPK ,3 21,9 Chrzàstowo wzorzec ES Combi 22,4 16,8 Ârem 25,1 20,7 Mas owice 28,0 23,9 G ubczyce Poradnik Agro Wiosna

10 Materia siewny ES Paroli Wzorzec stabilnoêci FAO 250 SILNE STRONY Od czterech lat odmiana wzorcowa w COBORU Od czterech lat stabilny plon ziarna nie schodzàcy poni ej wzorca RegularnoÊç plonowania w pogodowo zró nicowanych latach Niezrównana na dobrych stanowiskach Odporna na wyleganie Doskona a zdrowotnoêç roêlin Bardzo mocny stey green Olbrzymie roêliny o du ych liêciach Typ: mieszaniec pojedynczy, flint/dent Zalecany kierunek uprawy: ziarno / kiszonka / biogaz Suma Temp. Efektywnych Ziarno 32% H2O: 1665 C Kiszonka 30% SM : 1445 C Zalecana obsada: ziarno szt./ha kiszonka szt./ha Wczesny wigor: Dobry Wyleganie: Mało podatny Helminthosporium: Mało podatny Fusarium: Mało podatny Plon ziarna dt z ha wg COBORU/PZPK 2011 wzorzec 121,2 126,3 G bokie ES Paroli Âredni plon ziarna dt/ha wg. COBORU PDO na przestrzeni 4 lat wzorzec ES Paroli 134,6 136,0 Zybiszów 137,1 142,2 Mas owice 125,7 128,4 Luçmierz 143,5 152,7 Cicibór Du y ,4 108, ,5 116, ,3 98,5 136,5 141,0 G ubczyce ,4 127,6 10 Poradnik Agro Wiosna 2012

11 Materia siewny FAO 240 Eurostar Klasyka uprawy ziarnowej SILNE STRONY Bardzo wysoki potencjał plonowania Znany i doceniany w całej Europie Bardzo uniwersalny Odporny na choroby Wczesny wigor: Dobry Wyleganie: DoÊç odporny Helminthosporium: Mało wra liwy Fusarium: Mało wra liwy Typ: mieszaniec pojedynczy (SC), flint/dent Zalecany kierunek uprawy: ziarno / kiszonka Suma Temp. Efektywnych Ziarno 35% H2O: 1645 C Kiszonka 32% SM: 1480 C Zalecana obsada: dobre stanowisko ziarno szt./ha kiszonka szt./ha s abe stanowisko ziarno szt./ha kiszonka szt./ha mgr in. Jerzy Adamczak, Prezes Przedsi biorstwa Rolniczo-Handlowego w Wieszczycach, W naszym gospodarstwie uprawiamy kukurydz od wielu lat zarówno na ziarno jak równie na kiszonk. W roku 2011 zostało posiane 140ha kukurydzy. Jednà z odmian był Eurostar, którego sialiêmy równie w latach ubiegłych. Zdecydowałem si na t właênie odmian ze wzgl du na jej niezawodnoêç i zadawalajàce plony, które zawsze dawała. Eurostar nie zawiódł równie w tym roku, posiany na 45ha, na stanowisku słabym z glebami w klasie IVb uzyskaliêmy plon 135dt/ha o wilgotnoêci 33%. W porównaniu z innymi odmianami Eurostar wypadł bardzo dobrze. Rejestracja: Austria, Francja, Niemcy 2000, Czechy, Słowacja, W gry, Bułgaria, Rosja, Ukraina Rejestracja w Polsce 2001 r. Poradnik Agro Wiosna

12 Materia siewny NK Nekta Imperium plonów FAO 250 SILNE STRONY Bardzo wysoki potencja plonowania na ziarno w badaniach COBORU PDO Szybki poczàtkowy wzrost roêlin Bardzo dobra zdrowotnoêç roêlin i kolb Kolba du a, równomiernie osadzona na roêlinach Cienka osadka - wysoki udzia ziarna w masie Wysoka wartoêç ywieniowa (udzia skrobii i w ókna strawnego) RoÊliny z widocznym efektem stay green Bardzo dobre zdolnoêci adaptacyjne do wszystkich kompleksów glebowych Typ: mieszaniec pojedynczy Zalecany kierunek uprawy: ziarno / kiszonka / bioetanol Zalecana obsada: szt./ha Wymagania glebowe: uniwersalny w zakresie przydatnoêci do uprawy w zmiennych warunkach glebowo-klimatycznych Plon ziarna dt z ha wg COBORU/PZPK 2011 wzorzec 97,0 100,5 Âwiebodzin 118,2 121,8 Tomaszów 131,8 148,8 Ârem 121,2 133,7 G bokie 137,9 149,0 KoÊcielna WieÊ NK Nekta 136,5 146,5 G ubczyce 12 Poradnik Agro Wiosna 2012

13 Materia siewny FAO 240 SY Respect Budzi respekt! SILNE STRONY Wysoki potencja plonowania na kiszonk w zmiennych warunkach Wysokie i stabilne plony ziarna Mo liwe podwójne wykorzystanie na kiszonk i ziarno Szybki wzrost poczàtkowy RoÊliny wysokie i bogato ulistnione Wysoka zdrowotnoêç ca ych roêlin Szybkie nalewanie skrobi Ziarno fl int, kolba typu fl ex Typ: mieszaniec trójliniowy Zalecany kierunek uprawy: ziarno / kiszonka Zalecana obsada: szt./ha Wymagania glebowe: wszystkie stanowiska glebowe z wyjàtkiem najl ejszych stanowisk Wskaênik koncentracji energii wg COBORU/PZPK ,7 35,6 Wrócikowo wzorzec SY Respect 38,4 40,4 38,3 40,4 Smolice Kobierzyce 35,4 36,6 Sulejów 38,2 39,2 Cicibór Du y Poradnik Agro Wiosna

14 Materia siewny Mas 13.L Z 220 / K 230 Elitarny, wczesny mieszaniec na ziarno Bardzo dobra korelacja plonu do wczesnoêci, potwierdzona przez 3 lata plonowania w Polsce Ziarno o wysokiej zdrowotnoêci i wartoêci pokarmowej dla drobiu i Êwiƒ Mas 19.H Z 230 / K 230 Wysoka i bujna roêlina, super plon, du o zielonej masy Du a zawartoêç skrobii, energetyczna kiszonka Dobry wigor poczàtkowy Mas 20.F Z 220 / K 220 Bezpieczny wybór na ziarno, sprawdzony i stabilny plon Wspania e przystosowanie do klimatu kontunentalnego: tolerancja na ch odne wiosny i na susz w cz Êci lata Ziarno o bardzo wysokiej wydajnoêci alkoholu, potwierdzone przez badania PZPK Mas 22.R Z 240 / K 240 Nowy Hit na ziarno, mieszaniec o wysokim i regularnym potencjale plonowania Regularne, pi kne kolby o dobrym oddawaniu wody Dobra odpornoêç kolb na Fuzarioz 14 Poradnik Agro Wiosna 2012

15 Ballerina Super smak i wyglàd Znakomita odmiana ziemniaka jadalnego Odmiana wczesna ale przystosowana do d ugiego okresu przechowywania Zalecana uprawa na glebach zasobniejszych i w lepszej kulturze o Êrednim poziomie nawo enia. Zaleca si równie mniejszy odst p mi dzy roêlinami. Przeznaczenie: Odmiana: Pokrój roêliny : Bulwy: Barwa mià szu: Typ kulinarny: Przechowywanie : odmiana jadalna równie typ sa atkowy wczesna do Êrednio-wczesnej raczej niskie ale pokrywajàce mi dzyrz dzia pi kna skórka, owalne bulwy ó ta AB rekomendowana do d ugiego przechowywania, nie traci swoich walorów smakowych ani wizualnych OdpornoÊç na nematody: wra liwa Wirus liêciozwoju: Êrednio odporna Parch zwyk y: dobra odpornoêç NOWOÂå! Idealna na frytki Doskona a odmiana ziemniaka jadalnego Równie z przeznaczeniem na frytki Du y potencja plonotwórczy Bardzo adnie ukszta towane ó te bulwy Folva jest bardzo atwa w uprawie, wykazuje bardzo wysoki potencja plonowania, rekomendowana do d ugiego przechowywania. Przeznaczenie: Odmiana: LiÊcienie: Bulwy: Barwa mià szu: Typ kulinarny: odmiana jadalna przydatna na frytki Êrednio wczesna wysokie, szybko przykrywajàce mi dzyrz dzia Êrednie i du e o owalnym kszta cie i atrakcyjnym wyglàdzie ó ta B OdpornoÊç na nematody: Ro1,Ro2,Ro3,Ro4 i Ro5 Wirus liêciozwoju: tendencja Êrednia do wysokiej Parch zwyk y: odmiana bardzo odporna HaGe Polska Sp. z o.o. ul. dr. A. Schmidta 1, o dowo, Osielsko k. Bydgoszczy INFORMACJE I ZAMÓWIENIA: Dzia Nasion, tel.:

16 Materia siewny Sebastian Wysoko plonujàcy j czmieƒ browarny Odmiana browarna o dobrej do bardzo dobrej wartoêci browarnej - 6,85 Wysoka jakoêç ziarna Wysoki plon ziarna, Wysoka celnoêç ziarna o niskiej zawartoêci białka Odmiana Êrednio-wczesna Rosliny niskie o du ej odpornoêci na wyleganie Dobra odpornoêç na osypywanie ziarna Czynniki wp ywajàce na plon i jakoêç j czmienia browarnego: Dobre przygotowanie gleby P ytka uprawa przedsiewna w celu uzyskania wi kszego podsiàku wody. Odpowiednie nawo enie: Maksymalne dawki azotu w zale noêci od kompleksu, przedplonu, plonu powinny si wahaç od 50 do 80 kgn/ha. Wa na jest kompozycja formy azotanowej - szybkodzia ajàcej z wolnodzia ajàcà - amonowà i wspó dzia anie z siarkà i fosforem. Szczególnie w przypadku j czmienia browarnego du à rol odgrywa nawo enie makro- i mikroelementami. Przy braku jakiegokolwiek z niezb dnych sk adników Mg, S, Cu, B, nawet przy dobrym zbilansowaniu nawo enia N-P-K, mo e nastàpiç niew aêciwe wykorzystanie azotu. Zamiast zwi kszyç mas plonu, pos u y do zwi kszenia zawartoêci bia ka. Fosfor stymuluje rozwój systemu korzeniowego. J czmieƒ pobiera fosfor podczas pierwszych 6 tygodni, wi c bardzo istotna jest dost pnoêç zastosowanego fosforu. Brak fosforu w poczàtkowym okresie powoduje s abe k oszenie i nierównomierne dojrzewanie ziarna. Brak potasu powoduje mniejszà odpornoêç na susz, podatnoêç na wyleganie, redukcj êdêbe k osonoênych, ziarniaków w k osie, zawartoêci skrobi w ziarniaku. Poprzez w aêciwe nawo enie wzrasta udzia % skrobi powodujàc spadek zawartoêci % bia ka. Poprzez stosowanie nawozów wielosk adnikowych o odpowiednio skomponowanym sk adzie stwarzamy mo liwoêç wy szego nawo enia azotem. Kompleksowo od ywiona roêlina lepiej wykorzystuje wysokie nawo enie azotem dajàc wy szy plon o lepszej jakoêci. 16 Poradnik Agro Wiosna 2012

17 Materia siewny Frontier Uznanie dla wiernoêci Bardzo wysoki potencjał plonowania Wzorzec w COBORU Odmiana wczesna Krótka, sztywna s oma Du a odpornoêç na wyleganie Bardzo dobra odpornoêç na osypywanie Czynniki wp ywajàce na plon: Niewàtpliwie jednym z najwa niejszych czynników jest wybór plennej odmiany. Warunki glebowo-klimatyczne Polski sprzyjajà uprawie j czmienia jarego na terenie ca ego kraju, pami taç jednak nale y, e j czmieƒ jary ma doêç du e wymagania glebowe ze wzgl du na s abo rozwini ty system korzeniowy i krótki okres wegetacji. Zadaniem wiosennej uprawy jest zmagazynowanie wilgoci, spulchnienie i wyrównanie powierzchni przed siewem. Wa ne cechy (wg COBORU PDO 2010) WysokoÊç roêlin wzorzec Rdza j czmienia Rynchosporioza Czarna plamistoêç wzorzec Frontier ZdrowotnoÊç (w skali 0-9 COBORU PDO 2010) Frontier 75cm 66cm Wyleganie przed zbiorem 7,1 7,7 7,6 7,7 7,6 7,8 7,2 7,5 Nawo enie mineralne to kolejny wa ny czynnik plonotwórczy. WielkoÊç optymalnych dawek azotu waha si w granicach kg/ha i zale na jest od yznoêci gleby. Du e potrzeby nawo enia N wyst pujà gdy opady zimowe znacznie przekraczajà norm wieloletnià, a przedplon by gorszy - nawo ony ma à dawkà azotu. Dawki N do 50kg/ha zaleca si stosowaç jednorazowo przed siewem, wy sze dzielimy stosujàc przedsiewnie 40-50kg/ha a reszt w fazie strzelania w êdêb o. Nawo enie fosforem i potasem na glebach ci szych korzystniej jest zastosowaç jesienià, natomiast na glebach l ejszych wczesnà wiosnà. J czmieƒ zalicza si do roêlin wra liwych na kwaêny odczyn gleby, dlatego wapnowanie powinno byç zastosowane pod przedplon j czmienia. W przypadku niskiej zasobnoêci gleby w magnez zaleca si zastosowanie wapna magnezowego lub siarczanu magnezu czy kizerytu. Nale y pami taç, e w aêciwa ochrona obejmujàca zwalczanie chwastów, szkodników chorób to równie wa ny czynnik plonotwórczy w technologii produkcji j czmienia. Poradnik Agro Wiosna

18 Materia siewny Czy jest alternatywa dla gorczycy w zmianowaniach z rzepakiem? Anna Pastuszka, Jadwiga Andrzejewska Katedra Szczegółowej Uprawy RoÊlin, UTP w Bydgoszczy Rzepak to bardzo wa na i perspektywiczna roêlina w naszym rolnictwie. Zainteresowanie jego uprawà wyraênie wzrosło wraz z wykorzystaniem oleju do produkcji biopaliw. WłaÊciciele gospodarstw bardzo cz sto podkreêlajà te, e uprawiajà rzepak nie tylko ze wzgl du na pewnoêç zbytu, ale tak z tego powodu, e zostawia dobre stanowisko dla zbó. Obecnie powierzchnia uprawy tej roêliny szacowana jest na 0,7-0,8 mln ha i prawdopodobnie w najbli szych latach jeszcze wzroênie. Du y udział rzepaku w zmianowaniu stwarza niebezpieczeƒstwo obni enia jakoêci zbieranego surowca (zwy ka zawartoêci kwasu erukowego i glukozynolanów aikenowych), a tak e zainfekowania siedliska glebowego agrofagami chorobotwórczymi. Od kilku lat notuje si systematyczny i znaczàcy wzrost pora enia roêlin rzepaku przez znane wczeêniej choroby. Pojawiajà si tak e nowe, które dotychczas w Polsce nie wyst powały, jak na przykład pałecznica rzepaku. Najgroêniejsze choroby rzepaku to: zgorzel siewek, sucha zgnilizna kapustnych, czerƒ krzy owych, zgnilizna twardzikowa, cylindrosporioza oraz szara pleêç. Ostatnio jest coraz wi cej sygnałów o objawach kiły kapuêcianej na korzeniach rzepaku. Rzadziej i zazwyczaj w mniejszym nasileniu wyst pujà: werticilioza, màczniak prawdziwy i màczniak rzekomy kapustnych, choç zdarza si, e i one w sprzyjajàcych warunkach dla ich rozwoju mogà staç si bardzo groêne. Ka dego roku obserwuje si kilkunastoprocentowe straty w plonie rzepaku spowodowane chorobami grzybowymi, które w warunkach ciepłej i wilgotnej pogody mogà si gaç nawet 50%. Uprawa rzepaku po rzepaku lub po innych roêlinach kapustowatych (krzy owych) prowadzi tak e do nasilenia wyst powania szkodników takich jak pchełki rzepakowe, chowacz brukwiaczek, pryszczarek kapustnik. Uprawne roêliny krzy owe i ich pozostałoêci, a nawet chwasty pot gujà nasilenie wyst powania tantnisia krzy owiaczka oraz groênych ostatnio rolnic. SpecjaliÊci od uprawy twierdzà, e ze wzgl dów fi tosanitarnych nie nale y dopuszczaç do wi kszego ni 20-25% (co piàty, czwarty rok) udziału rzepaku w rotacji. W przypadku 1-krotnego wyst powania buraka w zmianowaniu, udział rzepaku ju powy ej 12,5% zwi ksza populacj màtwika burakowego. Tymczasem w praktyce cz sto si o tych zaleceniach zapomina lub je lekcewa y. Mo e zdarzyç si tak, e w 4-letniej rotacji a trzy razy obecne b dà roêliny kapustowate. Po zbiorze rzepaku na polu kiełkujà jego osypane nasiona. Z jednej strony jest to korzystne, bo te samosiewy skutecznie wychwytujà azotany nie dopuszczajàc do ich strat i zanieczyszczenia wód gruntowych. Z drugiej jednak strony stanowià doskonałà po ywk do kontynuacji rozwoju patogenów grzybowych i szkodników. Wielu rolników korzysta z mo liwoêci jakie dajà programy rolno-êrodowiskowe i w celu uzyskania dopłat uprawiajà gorczyc białà z przeznaczeniem na mulcz. Gorczyca biała, ale tak e sarepska oraz rzodkiew oleista i perko sà ywicielami dla tych samych chorób i szkodników, które atakujà rzepak. Trzeba te pami taç, e tylko niektóre nowe odmiany gorczycy białej i rzodkwi oleistej sà màtwikobójcze, a stare, popularne odmiany podobnie jak rzepak stymulujà namna anie màtwika burakowego. Trudno jest rolnikom zrezygnowaç z dopłat na upraw mi dzyplonów. Problem polega jednak na tym, e liczba gatunków roêlin przydatnych do siewu w okresie od połowy sierpnia do koƒca wrzeênia jest bardzo ograniczona. Poza roêlinami z rodziny kapustowatych pozostaje praktycznie tylko facelia. RoÊlina ta jednak przy braku nawo enia azotem roênie bardzo wolno i daje niskie plony, a warunkiem uzyskania dopłaty jest zaniechanie nawo enia pod roêlinà przeznaczonà do mulczowania. W tej sytuacji warto si zastanowiç nad wykorzystaniem owsa jako alternatywy dla gor- 18 Poradnik Agro Wiosna 2012

19 Materia siewny czycy białej. Owies jest nazywany roêlinà fi - tosanitarnà, gdy nie jest ywicielem tych chorób, które pora ajà inne zbo a. W Katedrze Szczegółowej Uprawy RoÊlin Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy w 2011 roku rozpocz to doêwiadczenia polowe, w których porównuje si plonowanie gorczycy białej i owsa wysiewanych w terminach zalecanych dla póênych mi dzyplonów Êcierniskowych (Tabela 1). Plony zielonki z owsa były ni sze od plonów gorczycy, ale w przypadku uprawy na mulcz nie poziom plonu jest najwa niejszy, ale tak e zdolnoêç roêlin do pokrycia gleby i zabezpieczenia jej przed erozjà. Dotychczas nie zalecano uprawy owsa w siewach letnich, gdy sà one bardzo silnie pora ane przez rdz koronowà. Nasze doêwiadczenia wykazały, e im póêniej siejemy owies tym to pora enie jest mniejsze. W doêwiadczeniach wykorzystaliêmy tak e jednà odmian amerykaƒskà Forage Plus, na której praktycznie wcale nie było objawów rdzy (Tabela 2). Owies, gdy nie jest zaatakowany przez rdz to w porównaniu z gorczycà daje zielonk o wy szej wartoêci paszowej i dlatego mo na go ewentualnie wykorzystaç jako jesienne pastwisko. Tabela 1. Plon zielonki (t/ha) gorczycy białej i owsa w zale noêci od terminu siewu* Data siewu RoÊlina Owies 7,87 5,61 1,10 Gorczyca biała 10,96 9,20 1,75 *Plon oznaczono Tabela 2. Plon zielonki odmian owsa i stopieƒ pora enia przez rdz Odmiana owsa plon t/ha pora enie rdzà plon t/ha pora enie rdzà plon t/ha pora enie rdzà Berdysz 9,51 bardzo silne 8,89 Êrednie 7,26 Breton 6,88 bardzo silne 7,35 małe 5,85 Zuch 7,63 bardzo silne 8,87 małe 5,94 brak pora enia brak pora enia brak pora enia Forage Plus 5,88 brak pora enia 5,24 brak pora enia 3,88 brak pora enia Koszt materiału siewnego owsa jest wi kszy ni gorczycy. Jednak obecnie w strukturze kosztów bezpoêrednich koszty zwalczania chorób rzepaku wynoszà 7-10%, a ochrony przed szkodnikami 5-8%. Wszystko wskazuje na to, e je eli nie ograniczy si wysycenia zmianowaƒ roêlinami kapustowatymi to koszty ochrony b dà szybko rosły. Gorczyca biała i owies na pierwszym planie z siewu , na drugim z (autor: S. Ignaczak) Poradnik Agro Wiosna

20 Przygotowywanie mieszanin Êrodków ochrony roêlin krok po kroku Ârodki ochrony roêlin Marcin Mulcan przedstawiciel handlowy HaGe Polska Stosowanie mieszanin Êrodków ochrony roêlin (ÂOR), a tak e mo liwoêç ich łàcznego stosowania z nawozami dolistnymi cieszà si coraz wi kszym zainteresowaniem wêród rolników. Mo liwoêç zastosowania podczas jednego przejazdu wielu preparatów pozwala obni yç koszty wykonywania zabiegów (mniej wjazdów w pole) jak równie poprawia organizacj prac polowych. Nowoczesne technologie ochrony roêlin wprowadzajà do poszczególnych upraw nowe mo liwoêci walki z agrofagami (choroby, szkodniki, chwasty) z jednoczesnà poprawà kondycji roêlin. Systematyczny wzrost nakładów w produkcji roêlinnej na zakup ÂOR, nawozów i paliw nakłaniajà rolników do łàcznego stosowania wszelkiego rodzaju agrochemikaliów. Nale y jednak pami taç o podstawowych informacjach zasadach których nale y przestrzegaç podczas tworzenia mieszanin zbiornikowych. Nieodpowiedni dobór składowych mieszaniny mo e doprowadziç do odmiennych skutków ni oczekujemy np. mo e spowodowaç uszkodzenia roêlin, lub obni yç skutecznoêç działania Êrodków ochrony roêlin. Coraz cz Êciej producenci ÂOR wraz z naukowcami opracowujà poparte wieloma badaniami mo liwoêci mieszanin agrochemikaliów i publikowane sà w postaci np. tabel mieszanin nawozów dolistnych z poszczególnymi Êrodkami ochrony roêlin, choç wdro enie tego typu zaleceƒ, wymaga równie zmian w prawie. Je eli decydujemy si na zastosowanie kilku komponentów do sporzàdzenia mieszaniny zbiornikowej wa na jest kolejnoêç mieszania składników oraz niedopuszczenie aby ciecz uległa rozwarstwieniu lub wytràciły si z niej osady. Dlatego ciecz u ytkowà powinniêmy sporzàdzaç bezpoêrednio przed wykonywanym zabiegiem, gdy dłu szy odst p pomi dzy mieszaniem komponentów a zabiegiem mo e doprowadziç do nieprzewidzianych reakcji chemicznych. JeÊli jest tylko mo liwe powinniêmy wykonywaç testy (w małych pojemnikach) na trwałoêç roztworu, jego pienienie i ewentualne wytràcanie si osadów. Najlepszym sposobem na zabezpieczenie si przed wytràcaniem osadów jest łàczenie sporzàdzonych uprzednio wodnych roztworów składników tzn. wodny roztwór mocznika, wodny roztwór nawozów mikroelementowych, wodny roztwór ÂOR. Ciecz roboczà przygotowuje si zachowujàc kolejnoêç poszczególnych składników a jest ona nast pujàca: woda (około połowy zbiornika) - rozpuszczony uprzednio mocznik - płynny lub rozpuszczony wczeêniej nawóz mikroelementowy roztwory Êrodków ochrony roêlin woda do pełnej obj toêci zbiornika. Nale y pami taç aby ciecz przez cały okres jej sporzàdzania była mieszana. KROK 1 Sporzàdzanie mieszaniny bezpoêrednio przed wykonywanym zabiegiem. KROK 2 Napełnienie wodà - około połowa zbiornika KROK 3 Dodanie rozpuszczonego uprzednio mocznika. KROK 4 Dodanie płynnego lub rozpuszczonego wczeêniej nawozu mikroelementowego. KROK 5 Dodanie roztworów Êrodków ochrony roêlin KROK 6 Napełnienie wodà do pełnej obj toêci zbiornika. Nale y pami taç aby ciecz przez cały okres jej sporzàdzania była mieszana. Dla bezpieczeƒstwa nie zostawiaj niewykorzystanej cieczy roboczej w zbiorniku. WSKAZÓWKA: Najlepszym sposobem na zabezpieczenie si przed wytràcaniem osadów jest łàczenie sporzàdzonych uprzednio wodnych roztworów składników tzn. wodny roztwór mocznika, 20 Poradnik Agro Wiosna 2012

21 Ârodki ochrony roêlin wodny roztwór nawozów mikroelementowych, wodny roztwór ÂOR. Ârodek ochrony roêlin dodaje si jako ostatni, a w przypadku gdy jest to kilka preparatów nale y przestrzegaç kolejnoêci wg form u ytkowych to znaczy najpierw zawiesiny, nast pnie emulsje, a na koƒcu roztwory. Wa ne jest aby wst pnie rozpuszczone roztwory ÂOR były dodawane powoli aby uniknàç wytràcania si osadów lub kłaczenia roztworu. KolejnoÊç dodawania ÂOR wg najwa niejszych form u ytkowych: 1. WP - proszek do sporzàdzania zawiesiny wodnej 2. WG - granule do sporzàdzania zawiesiny wodnej 3. SC - koncentrat w postaci st onej zawiesiny 4. SE - zawiesina-emulsja 5. CS - zawiesina kapsuł 6. EW - emulsja, olej w wodzie 7. EC - koncentrat do sporzàdzania emulsji wodnej 8. OD - koncentrat w formie zawiesiny olejowej do rozcieƒczania wodà Podczas sporzàdzania cieczy roboczej powinniêmy pami taç o temperaturze wody i jej zbyt wysokiej twardoêci i ph. JeÊli chodzi o temperatur nie powinna ona byç ni sza ni 10 stopni Celsjusza o czym cz sto zapominamy. Nale y równie pami taç i rozpuszczanie mocznika jest procesem endotermicznym, który powoduje obni enie temperatury roztworu w przeciwieƒstwie do rozpuszczania siarczanu magnezu który jest procesem egzotermicznym, powodujàcym nieznaczne podniesienie temperatury roztworu TwardoÊç wody okreêla st enie soli wapnia, magnezu i innych jonów metali. TwardoÊç wody ma du e znaczenie na napi cie powierzchniowe, a im wi ksze napi cie powierzchniowe tym trudniej zwil yç pokrytà powierzchnie. Najlepiej wykonaç analiz wody przeznaczonej do zabiegów u ywajàc do tego specjalnych testerów, lub oddaç próbk do wyspecjalizowanych laboratoriów np. stacja chemiczno-rolnicza. Je eli łàczna zawartoêç jonów wapnia, magnezu i sodu nie przekroczy 200 mg/l a zawartoêç elaza mieêci si w zakresie 1 mg/l, mo emy bez obaw u yç naszej wody. JeÊli chodzi ph wody, mo emy wyró niç 3 zakresy tego parametru: - ph 4-6 woda zdatna do sporzàdzania cieczy i krótkiego przetrzymywania ÂOR w zbiorniku opryskiwacza (do 24 h), - ph 6,1-7 woda zdatna do przygotowywania cieczy z wi kszoêcià preparatów, lecz nie zaleca si prztrzymywania roztworu w zbiorniku dłu ej ni 2 godziny, - ph powy ej 7 - w tym przypadku zaleca si stosowania Êrodków buforujàcych lub kondycjonera. Kondycjonery stosujemy w przypadku wody o podwy szonej zawartoêci zwiàzków mineralnych (woda twarda) lub w przypadku koniecznoêci obni enia ph roztworu. Kondycjonery oprócz kondycjonowania wody twardej i Êrodków buforujàcych ph zawieraç mogà azot amoniakalny, który wg badaƒ zwi ksz pobieranie Êrodków ochrony roêlin przez roêlin. Rodzaje wody Woda TwardoÊç ogólna mg CaC0 3 /l mmol/l mval/l n (dh) bardzo mi kka ,89 0-1, mi kka ,89-1,78 1,78-3, Êrednio twarda ,78-3,57 3,57-7, twarda ,57-5,35 7,13-10, bardo twarda >510 >5,35 >10,7 30 Poradnik Agro Wiosna

22 Ârodki ochrony roêlin Potencjalne zagro enia w ochronie ozimin po ruszeniu wegetacji w 2012 roku dr Andrzej Bruderek Technical Sales Support, SYNGENTA Crop Protection Oceniajàc stan plantacji ozimin po ustaniu wegetacji jesienià 2011 roku, nale y zastanowiç si nad skutkami złego ich przezimowania oraz potencjalnymi zagro eniami wiosnà po ruszeniu wegetacji. Jesienny przebieg pogody nie sprzyjał optymalnemu wzrostowi ozimin. Poczàtkowy okres siewu ozimin sprzyjał ich wzrostowi, jednak póêniejsza ponad 6 tygodniowa susza spowodowała nierównomierne ich wschody i lokalnie silne przerzedzenie plantacji. Wy sze temperatury na tle wielolecia w warunkach narastajàcej suszy sprzyjały tak e pora eniu chorobami, w pszenicy ozimej wystàpił màczniak prawdziwy a w j czmieniu ozimym w nasileniu Êrednim wystàpiła plamistoêç siatkowa, powodujàc koniecznoêç wykonywania zabiegu ich zwalczania. Lokalnie plantacje j czmion ozimych zostały silnie pora one pałecznicà traw, szczególnie na stanowiskach gleb l ejszych. RoÊliny pora one lub w przypadku grubo zalegajàcej okrywy Ênie nej, mo e dojêç do sprzyjajàcych warunków wst powania chorób w efekcie do pogorszenia stanu plantacji. W przypadku długo zalegajàcej grubej okrywy Ênie nej mo e dojêç do silnego wystàpienia pleêni Êniegowej szczególnie na plantacjach yta ozimego, pszen yta ozimego, oraz g stych silniej rozwini tych plantacjach pszenicy ozimej. Z kolei w warunkach szybkiego zaniku okrywy Ênie nej w skutek wystàpienia silnych przymrozków wiosennych, cz Êç roêlin wypadnie wskutek przemro enia i zalania systemu korzeniowego. W tych warunkach długi okres osłabnia roêlin i zastoju w ich wzroêcie sprzyjaç b dzie nasileniu wyst powania fuzarioz na podstawie êdêbła i liêciach. Z charakterystycznymi objawami w postaci watowatej grzybni z ró owawym nalotem a po zanikni ciu nalotu wodnistych plam na liêciach. Z kolei plantacje póênych siewów z objawami ółkni cia i zamierania liêci a na szyjce korzeniowej wyst powania charakterystycznych brunatnych sklerot powodowały masowe ich wypadanie. W warunkach Ênie nej mroênej zimy a szczególnie silnego przemro enia warstwy ornej słabo rozkrzewione b dà wymagały dodatkowych zabiegów dokrzewiania i stymulacji wzrostu i rozwoju êdêbeł bocznych, celem poprawy krzewistoêci produkcyjnej. Aby osiàgnàç właêciwy efekt dokrzewiania zbó, czyli ograniczenia dominacji 22 Poradnik Agro Wiosna 2012

23 Ârodki ochrony roêlin êdêbła głównego w stosunku do bocznych pseudoêdêbeł, nale y wykonaç jednoczeênie kilka zabiegów w okresie poczàtku do pełni krzewienia roêlin; przyêpieszyç nawo enie startowe zbó azotem w formie saletrzanej, wykonaç zabieg regulatorem wzrostu Moddus w dawce 0,2l/ha, zastosowaç schelatyzowane mikroelementy zawierajàce mangan, molibden, bor, cynk, wykonaç dodatkowe zabiegi ograniczajàce dominacje p du głównego tj. herbicydy z grupy sulfonylomoczników lub fungicydy z grupy morfolin. Tak wi c plantacje ozimin w okresie ruszania wegetacji wymagały b dà wnikliwych ocen i wielu lustracji pól, celem zaplanowania efektywnych zabiegów agrotechnicznych, stymulujàcych wzrost roêlin. Nowe zagro enia w uprawie rzepaku Z kolei wyjàtkowo długi okres wegetacji jesiennej sprzyjał optymalnemu wzrostowi i rozwojowi roêlin rzepaku, szczególnie na plantacjach zało onych w opóênionym terminie. Jednak dla wi kszoêci plantacji zało onych w optymalnym terminie siewu długa a poczàtkowo mokra jesieƒ sprzyjała nadmiernemu wzrostowi roêlin i wynoszeniu pàka wierzchołkowego. Na wi kszoêci plantacji szczególnie w warunkach przeg szczonego siewu, zachodziła koniecznoêç wykonywania dodatkowych zabiegów regulacji wzrostu rzepaku. Wyjàtkowo bujny wzrost roêlin powodował wzrost potrzeb w pobieraniu składników pokarmowych, co sprzyjało wyst powaniu objawów ich niedoborów szczególnie siarki, magnezu i azotu. Z kolei w okresie narastajàcych spadków temperatur i narastajàcej suszy wywołujàcej silny spadek ph gleby na wielu plantacjach rzepaku spowodował silna blokada pobierania fosforu i potasu a w efekcie silne fi oletowienie liêci, pogarszajàc warunki hartowania si roêlin. Jednak najistotniejszym dodatkowym czynnikiem pogarszajàcym stan plantacji rzepaku była lokalnie silna infekcja kiłà kapustnych. Ju na poczàtku lat 2000 zaobserwowano narastajàcy problem wyst powania kiły kapustnych w rejonach intensywnej uprawy rzepaku szczególnie w Polsce północnej. Do terenów najbardziej zagro onych wyst powaniem sprawcy kiły kapustnych nale à województwa zachodnio-pomorskie, pomorskie warmiƒsko-mazurskie oraz cz Êç kujawsko-pomorskiego, dolnoêlàskiego, podkarpackiego oraz lubuskiego. Do czynników sprzyjajàcych infekcji i rozprzestrzeniania nale à: 1. ph gleby szybszemu uwalnianiu zarodników wiciowych z plasmodii w glebie sprzyja równie wysokie ph gleby optimum do infekcji ph 5,3-5,7, natomiast ph powy ej 6,5 spowalnia nieco tempo infekcji. 2. Temperatura gleby rozwój choroby nast puje w szerokim zakresie temperatur od 9 do 35 C (optimum temperatur C). 3. WilgotnoÊç gleby sprzyjajàcym tempu rozwoju infekcji roêlin jest nadmierna wilgotnoêç gleby i opady po siewie rzepaku. 4. Aktywne poruszanie i przemieszczanie zarodników w glebie ułatwiajà nieuregulowane stosunki wodne (poziom melioracji, cieki wodne, erozja wodna, silne deszcze). Tempu infekcji sprzyjajà spływy wód powierzchniowych do studzienek melioracyjnych, umo liwiajàcy bierny transport zarodników. èródłem infekcji pola mo e byç tak e u ywanie wody gruntowej ze zbiorników otwartych (stawów), do zabiegów opryskiwania roêlin. 5. Z czàstkami gleby zarodniki mogà byç przenoszone przez zwierz ta i sprz t uprawowy. 6. Choroba mo e byç przenoszona z nawo- eniem organicznym np. obornikiem, gdy zarodniki przetrwalnikowe nie ginà w przewodzie pokarmowym zwierzàt. 7. Zbyt wczesny siew im wczeêniej, tym bardziej sprzyjajàce temperatury i warunki do infekcji. 8. Chwasty z rodziny kapustnych - du e nasilenie w uprawie roêlin nast pczych, nieskuteczne ich zwalczanie oraz uprawa w poplonach roêlin krzy owych sprzyja infekcji. Tempo infekcji roêlin przez chorob jest bardzo szybkie po pierwszym roku infekcji pola na poziomie 1% roêlin w sprzyjajàcych warunkach w 3-cim roku nast puje 100% pora enie roêlin. Nasilenie wyst powania tej choroby przepisywano szczególnie glebom ci kim zlewnym, podmokłym. Jednak jak si okazało choroba Poradnik Agro Wiosna

24 Ârodki ochrony roêlin równie szybko rozwija si i coraz powszechniej wyst puje na typowych glebach Êrednich płowych zakwaszonych. Po latach okazało si jednak, e czynnikiem sprawczym jest głównie wadliwe nast pstwo roêlin zbyt cz sta jego uprawa w zmianowaniu. Niestety problem jej wyst powania ciàgle wzrasta i nasilił si szczególnie w ostatnich 3 latach, w warunkach wyst powania nasilonych opadów w okresie poczàtkowego rozwoju roêlin i nadmiernej wilgotnoêci gleby w okresie jesiennej wegetacji. Takie warunki sprzyjajà szybkiemu uwalnianie zarodników pływkowych z plasmodii do gleby i szybkiej infekcji roêlin. Istotnym czynnikiem wpływajàcym na uwalnianie zarodniki pływkowych z osłon elowych plasmodiijest impuls wywołany obecnoêcià substancji wydzielanych przez stref korzeniowà roêliny krzy owe. Zarodniki posiadajàce jednà wiç za pomocà jej ruchu przemieszczajà si w rozworze wodnym gleby i docierajà do strefy włoênikowej korzeni roêlin krzy owych. W strefi e zainfekowanego odcinka korzeni nast puje szybki namna anie komórek roêliny i powstawanie naroêli (galasów). W zale noêci od miejsca infekcji i rozwoju galasów na systemie korzeniowym wyró niamy 3 stopnie pora enia roêlin. I stopieƒ galasy wytworzone na korzeniach bocznych, brak reakcji na roêlinach w okresie wegetacji jesiennej - skutki spadku plonu nie istotne jednak obserwuje si istotny spadek plonu wyst pujàcy ju przy pora eniu ponad 15% roêlin II stopieƒ galasy wyst pujà na korzeniu palowym na dolnym jego odcinku oraz na rozgał zieniach bocznych korzeni - objawy pora enia widoczne na roêlinach (słabszy rozwój, fi oletowienie liêci, obni ony turgor roêlin wiosnà roêliny po regeneracji systemu korzeniowego sà wyraênie ni sze i słabiej plonujà. III stopieƒ galasy wyst pujà na korzeniu palowym w górnym odcinku 2-3 cm od szyjki korzeniowej - roêliny silnie pora one wi dnà, fi oletowiejà, tracà turgor i zamierajà - brak mo liwoêci regeneracji systemu korzeniowego. RoÊliny zamierajà ju jesienià lub wiosnà w okresie ruszania wegetacji. Kolejnym problemem w zwalczaniu chorób rzepaku jest wertycylioza. Chorob której êrodłem infekcji sà mikrosklerocja rozwijajàce si w obumierajàcych cz Êciach szyjki korzeniowej i korzenia palowego. Infekcja korzenia rozpoczyna si wczesnà wiosnà w okresie formowania łodygi rzepaku. Zarodniki kiełkujace z mikrosklerocji b dàcych w wierzchniej warstwy gleby dostajàc si poprzez stref włoênikowà korzeni rozwijajà si w wiàzkach przewodzàcych korzeni i formujàcej si łodygi. Objawem infekcji wertycyliozà sà pomaraƒczowe smugi na łodydze oraz zamierajàce liêcie ogonkowe, które sà w połowie ółtobiałe w połowie zielone. Gwałtowny rozwój choroby doprowadza do szybkiego opadania liêci a roêlina przedwczeênie zasycha i zamiera wydajàc poêlednie nasiona. Objaw zamarcia szyjki korzeniowej i korzenia palowego jest widoczny w poprzecznym przekroju jako metaliczno czarne smugi na wiàzkach przewodzàcych korzeni. Producenci rzepaku mylà cz sto objawy przedwczeênie obumarłych roêlin rzepaku wyst powaniem zgnilizny twardzikowej rzepaku. Przebieg zimy a szczególnie długo zalegajàca gruba okrywa Ênie na z temperaturà około zera stopni Celsjusza pod okrywà Ênie nà w okresie zaniku okrywy Ênie nej w czasie ruszania wegetacji sprzyja wyst pieniu, kolejnej groênej choroby rzepaku opisanej jako zgnilizny rzepaku. Chorob tà obserwowano w poprzednich latach szczególnie w Polsce południowej w regionach intensywnej uprawy rzepaku, jednak coraz cz Êciej wyst puje na terenie całego kraju. Pałecznica zgnilizna rzepakowa Sprawca: grzyby rodzaju Typhula a szczególnie dwa gatunki Typhula gyrans (synonim T. setipes) i Typhula brassicae. èródło pora enia: Pierwotnym êródłem choroby sà owalne skleroty T. gyrans i T. brassicae, o Êrednicy ok. 1 mm i barwie od jasnobràzowej, przez ciemnobràzowà do czarnej. WielkoÊcià nieco przypominajà nasiona rzepaku, lecz w przeciwieƒstwie do nich posiadajà chropowatà powierzchni. Sà one nieliczne a mo na je odnaleêç zarówno na glebie jak i w tkankach liêciowych. W sprzyjajàcych warunkach ze sklerot rozwija si grzybnia lub tworzà si owocniki z bardzo licznymi zarodnikami podstawkowymi, słu àcymi do rozprzestrzeniania si grzyba. Rozwojowi choroby sprzyja długo zalegajàca okrywa Ênie na, niedostateczne zaopatrzenie roêlin w tlen, 24 Poradnik Agro Wiosna 2012

25 Ârodki ochrony roêlin wysoka wilgotnoêç oraz ograniczony dost p Êwiatła. Pod Êniegiem, ze sklerot lub zarodników, wyrasta grzybnia, która w temperaturze 0-2 C pora a rzepak. Objawy choroby na roêlinach: pojawiajà si wiosnà po ruszeniu wegetacji i sà podobne do wymarzania, z tà ró nicà, e w przypadku pora enia przez grzyby rodzaju Typhula uszkodzeniu ulegajà tylko liêcie korzeƒ zaê pozostaje zdrowy. Objawy nasilajà si zwłaszcza po zimach z długo zalegajàcà okrywà Ênie nà. Pora one liêcie poczàtkowo jasnobe owe, póêniej szarobrunatne zasychajà i sà płasko rozło one na powierzchni gleby. Bardzo cz sto mo na obserwowaç uszkodzenia sto ka wzrostu, który brunatnieje i zamiera. RoÊliny cz sto regenerujà si, wytwarzajàc wiele p dów bocznych. W ekstremalnych warunkach cała nadziemna cz Êç roêliny zamiera i wówczas regeneracja nie jest ju mo liwa. Zwalczanie: nie ma jak dotàd opracowanych metod chemicznej ochrony rzepaku przed pałecznicà - zgniliznà rzepakowà. Ze wzgl du na du à prze ywalnoêç sklerot w glebie, w celu ograniczenia rozwoju choroby zaleca si kilkuletnià przerw w uprawie rzepaku jak równie zwalczanie samosiewów rzepaku w innych uprawach. Dobór odmiany mniej podatnej na t chorob pozwoli równie na zmniejszenie ryzyka jej wystàpienia. Podsumowujàc skutki intensyfi kacji produkcji rzepaku, niestety niosà za sobà nowe wyzwania w ochronie tej cennej uprawy. Coraz wi kszym stopniu wzrasta wi c ranga trafnej diagnostyki chorób oraz dobór metod ich zwalczania. W podejmowaniu decyzji o zasiewie rzepaku wa nym jest ocena stanowiska b dàcego przedplonem rzepak. Ju dziê dysponujemy prostymi testami na obecnoêç zarodni kiły kapustnej. Warto je wykonaç przed siewem rzepaku aby nakłady na zało enie i prowadzenie plantacji rzepaku jesienià nie były zniweczone przez koniecznoêç likwidacji plantacji wiosnà. Objawy choroby na polu (Pa ecznica - zgnilizna rzepakowa) Skleroty grzyba (Pa ecznica - zgnilizna rzepakowa) Tak wi c wiosnà w okresie ruszania wegetacji plantacje ozimin b dà wymagały wnikliwych lustracji polowych, celem okreêlenia potencjalnego zagro enia wyst powania agrofagów i właêciwych metod skutecznego ograniczania ich rozwoju. Poradnik Agro Wiosna

26

27 Ârodki ochrony roêlin ACCENT 75 WG w pigu ce Accent 75 WG to nowy herbicyd firmy DuPont, pioniera i lidera wêród producentów Êrodków z grupy sulfonylomoczników. S u y do powschodowego zwalczania chwastów jednoliêciennych oraz dwuliêciennych w kukurydzy. Zawierajàc nikosulfuron w ulepszonej formulacji granulatu rozszerza gam korzyêci oferowanych do tej pory przez tà substancj aktywnà: lepsza stabilnoêç w zbiorniku opryskiwacza, atwiejszy w transporcie, przechowywaniu i odmierzaniu ni formulacja p ynna, niskie dawki na hektar, wi ksze bezpieczeƒstwo dla roêliny uprawnej, szersze mo liwoêci tworzenia mieszanin zbiornikowych z innymi herbicydami stosowanymi w uprawie kukurydzy, szersze spektrum zwalczanych chwastów. Substancja aktywna: 75% nikosulfuron Formulacja: granule do sporzàdzania zawiesiny wodnej Dawka: g/ha + Trend 90 EC (0,1%) Zalecana iloêç wody: l/ha Nast pstwo roêlin: brak ZAKRES ZWALCZANYCH CHWASTÓW Chwasty jednoliêcienne: chwastnica jednostronna, perz w aêciwy, owies g uchy, wiechlina roczna, w oênica zielona, w oênica sina, wyczyniec polny. Chwasty dwuliêcienne: bodziszek drobny, dymnica pospolita, fio ek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, krzywoszyj polny, maruna bezwonna, mlecz polny, przytulia czepna, przetacznik perski, psianka czarna, rdest powojowy, rumian polny, szar at szorstki, tasznik pospolity, tobo ki polne, wilczomlecz obrotny. ZALECENIA STOSOWANIA: ACCENT 75 WG jest selektywnym herbicydem o dzia aniu uk adowym. Pobierany jest g ównie poprzez liêcie i szybko przemieszczany w roêlinie, hamujàc jej wzrost i rozwój. Ârodek dzia a najskuteczniej na m ode, intensywnie rosnàce chwasty. Zabieg najlepiej wykonaç, kiedy chwastnica jednostronna i inne chwasty prosowate znajdujà si w fazie 3 liêci do koƒca fazy kwitnienia, a wi kszoêç chwastów dwuliêciennych znajduje si w fazie 2-4 liêci. Poradnik Agro Wiosna

28 Ârodki ochrony roêlin Accent 75 WG zawsze stosuje si àcznie z adiuwantem Trend 90 EC w st eniu 0,1% (100 ml na 100 l wody). Zabieg jednorazowy Accent 75 WG 60-80g/ha + Trend 90 EC (0,1%) Zabieg dzielony Polecany w przypadkach bardzo silnego zachwaszczenia plantacji i przy nierównomiernych wschodach chwastów. I zabieg: Accent 75 WG 50g/ha + Trend 90 EC (0,1%) II zabieg: w 10 do 14 dni po pierwszym zabiegu Accent 75 WG 30g/ha + Trend 90 EC (0,1%) ACCENT 75 WG MIESZANKI STOSOWA- NE W PRAKTYCE ROLNICZEJ Formulacja granulatu Êrodka Accent 75 WG umo liwia atwe tworzenie mieszanek z innymi herbicydami, szczególnie w sytuacjach bardzo du ego nasilenia wyst powania chwastów Êrednio wra liwych na Accent 75 WG. Cz sto stosowanymi rozwiàzaniami sà mieszanki ze Êrodkami zawierajàcymi takie substancje aktywne, jak: dikamba (0,5-0,7 l/ha przy formulacji 480 SL), 2,4D, bromoksynil (1-1,5 kg/ha przy formulacji 20 WP) i terbutylazyna/petoksamid (2-2,5 l/ha przy formulacji 487,5 EC). W takich przypadkach Accent 75 WG stosujemy w dawce 60 g/ha. 28 Poradnik Agro Wiosna 2012

Tabela. Kukurydza kiszonkowa odmiany badane w 2014 r.

Tabela. Kukurydza kiszonkowa odmiany badane w 2014 r. Kukurydza. Kukurydza odznacza się wszechstronnością użytkowania i jest wykorzystywana na cele: pastewne, spożywcze, przemysłowe. Jako pasza energetyczna (ziarno, kiszonka z całych roślin, kiszonka z kolb,

Bardziej szczegółowo

Załącznik do zezwolenia MRiRW nr R - 166/2012 z dn. 30.11.2012 r.

Załącznik do zezwolenia MRiRW nr R - 166/2012 z dn. 30.11.2012 r. Załącznik do zezwolenia MRiRW nr R - 166/2012 z dn. 30.11.2012 r. Posiadacz zezwolenia: Rotam Agrochemical Europe Ltd., Hamilton House, Mabledon Place, Londyn, WC1H9BB, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii

Bardziej szczegółowo

Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów

Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów Wynagrodzenia i podwyżki w poszczególnych województwach Średnie podwyżki dla specjalistów zrealizowane w 2010 roku ukształtowały się na poziomie 4,63%.

Bardziej szczegółowo

A-PDF PPT TO PDF DEMO: Purchase from www.a-pdf.com to remove the watermark. Różne gatunki poplonów i ich atuty agronomiczne

A-PDF PPT TO PDF DEMO: Purchase from www.a-pdf.com to remove the watermark. Różne gatunki poplonów i ich atuty agronomiczne A-PDF PPT TO PDF DEMO: Purchase from www.a-pdf.com to remove the watermark Różne gatunki poplonów i ich atuty agronomiczne GORCZYCA Rodzina: kapustowate Korzeń: palowy Łodyga: prosto wzniesiona, rozgałęziona

Bardziej szczegółowo

POLE WOLNE OD CHWASTÓW JU JESIENIÑ.

POLE WOLNE OD CHWASTÓW JU JESIENIÑ. POLE WOLNE OD CHWASTÓW JU JESIENIÑ. Tradycja i zaufanie. przez rolników herbicydów zbo owych stosowanych jesienià. www.dupont.pl 1 Dlaczego warto zwalczaç chwasty w zbo ach w terminie jesiennym? Nale y

Bardziej szczegółowo

CZY WIELKOTOWAROWE GOSPODARSTWA ROLNE MOG PRODUKOWAÃ ZDROW ÝYWNOÚÃ?

CZY WIELKOTOWAROWE GOSPODARSTWA ROLNE MOG PRODUKOWAà ZDROW ÝYWNOÚÃ? CZY WIELKOTOWAROWE GOSPODARSTWA ROLNE MOG PRODUKOWAà ZDROW ÝYWNOÚÃ? Istnieje doœã powszechne przekonanie, e tradycyjne, chùopskie, maùe gospodarstwa rolne stanowi¹ w obecnych czasach jedyn¹ gwarancjê produkcji

Bardziej szczegółowo

skuteczny Êrodek w walce z chwastami w kukurydzy Herbicyd o zdwojonej sile dzia ania Bezpieczny dla kukurydzy atwy w stosowaniu

skuteczny Êrodek w walce z chwastami w kukurydzy Herbicyd o zdwojonej sile dzia ania Bezpieczny dla kukurydzy atwy w stosowaniu A5-Hector2011/12 12/18/11 4:03 PM Page 1 Herbicyd o zdwojonej sile dzia ania Bezpieczny dla kukurydzy atwy w stosowaniu D uga faza stosowania: 2-8 liêci kukurydzy skuteczny Êrodek w walce z chwastami w

Bardziej szczegółowo

Stanisław Wójtowicz KUKURYDZA I SORGO JAKO CELOWE SUBSTRATY DO PRODUKCJI BIOGAZU

Stanisław Wójtowicz KUKURYDZA I SORGO JAKO CELOWE SUBSTRATY DO PRODUKCJI BIOGAZU RAGT Semences Polska Sp. z o.o. ul. Sadowa 10 A, 87-148 Łysomice tel/ fax. (056) 678-32-79, 678-32-07 e-mail: ragt_pl@to.onet.pl Stanisław Wójtowicz KUKURYDZA I SORGO JAKO CELOWE SUBSTRATY DO PRODUKCJI

Bardziej szczegółowo

Atpolan BIO 80 EC. Atpolan BIO 80 EC

Atpolan BIO 80 EC. Atpolan BIO 80 EC Nowy, opatentowany adiuwant olejowy w formie koncentratu do sporządzania emulsji wodno-olejowej, olejowej, dodawany do zbiornika opryskiwacza w celu wspomagania działania ania środków w ochrony roślin

Bardziej szczegółowo

AKTUALNA SYGNALIZACJA WYSTĘPOWANIA CHORÓB I SZKODNIKÓW W UPRAWACH ROLNICZYCH NA DZIEŃ 09.10.2014R.

AKTUALNA SYGNALIZACJA WYSTĘPOWANIA CHORÓB I SZKODNIKÓW W UPRAWACH ROLNICZYCH NA DZIEŃ 09.10.2014R. AKTUALNA SYGNALIZACJA WYSTĘPOWANIA CHORÓB I SZKODNIKÓW W UPRAWACH ROLNICZYCH NA DZIEŃ 09.10.2014R. RZEPAK Ciepła jesień z niewielką ilością opadów sprzyja licznemu występowaniu mszycy kapuścianej. Mszyce

Bardziej szczegółowo

Program ochrony kukurydzy

Program ochrony kukurydzy 1 Program ochrony kukurydzy Ochrona przed chorobami grzybowymi Wczesny zabieg Późny zabieg Ochrona przed chwastami 1 l/ha LUB 1 l/ha 1,5 l/ha 3,5-4 l/ha siew wschody 2 liście 3 liście 4 liście 5 liści

Bardziej szczegółowo

niezbędny składnik pokarmowy zbóż

niezbędny składnik pokarmowy zbóż POTAS niezbędny składnik pokarmowy zbóż kształtujący wielkość i jakość plonu ziarna Dostępność glebowych zasobów potasu dla roślin zbożowych Gleby zawierają duże zasoby potasu (K), nawet do 50 t/ha w warstwie

Bardziej szczegółowo

Nie racjonalnych powodów dla dopuszczenia GMO w Polsce

Nie racjonalnych powodów dla dopuszczenia GMO w Polsce JANUSZ WOJCIECHOWSKI POSEŁ DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO WICEPRZEWODNICZĄCY KOMISJI ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Tekst wystąpienia na Konferencji: "TRADYCYJNE NASIONA - NASZE DZIEDZICTWO I SKARB NARODOWY. Tradycyjne

Bardziej szczegółowo

PRZEDMOWA... 11 WYKAZ

PRZEDMOWA... 11 WYKAZ Spis treści PRZEDMOWA... 11 WYKAZ WAśNIEJSZYCH OZNACZEŃ... 15 ROZDZIAŁ 1 Jerzy Chojnacki AGREGATOWANIE SPRZĘTU ROLNICZEGO... 19 1.1. ZASADY ZESTAWIANIA AGREGATÓW CIĄGNIKOWYCH... 20 1.2. UWARUNKOWANIA ROLNICTWA

Bardziej szczegółowo

Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu

Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Jak ju wspomniano, kinesiotaping mo e byç stosowany jako osobna metoda terapeutyczna, jak równie mo e stanowiç uzupe nienie innych metod fizjoterapeutycznych.

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ.

INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ. INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ. I. UWAGI OGÓLNE. 1. Dostarczanie posiłków, ich przechowywanie i dystrybucja musza odbywać się w warunkach zapewniających

Bardziej szczegółowo

Phytophthora cactorum (Leb. & Cohn) Schröeter

Phytophthora cactorum (Leb. & Cohn) Schröeter PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA GŁÓWNY INSPEKTORAT PIORIN ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa tel: (22) 623 23 02, fax: (22) 623 23 04 www.piorin.gov.pl; e-mail gi@piorin.gov.pl Phytophthora

Bardziej szczegółowo

4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach

4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach 4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach Baza noclegowa stanowi podstawową bazę turystyczną, warunkującą w zasadzie ruch turystyczny. Dlatego projektując nowy szlak należy ją

Bardziej szczegółowo

Komunikat 16 z dnia 2015-05-07 dotyczący aktualnej sytuacji agrotechnicznej

Komunikat 16 z dnia 2015-05-07 dotyczący aktualnej sytuacji agrotechnicznej Komunikat 16 z dnia 2015-05-07 dotyczący aktualnej sytuacji agrotechnicznej www.sad24.com Wszystkie poniższe informacje zostały przygotowane na podstawie obserwacji laboratoryjnych oraz lustracji wybranych

Bardziej szczegółowo

Infrastruktura techniczna. Warunki mieszkaniowe

Infrastruktura techniczna. Warunki mieszkaniowe Daniela Szymańska, Jadwiga Biegańska Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Instytut Geografii, Gagarina 9, 87-100 Toruń dostępne na: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/rl_charakter_obszar_wiejskich_w_2008.pdf

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Załącznik Nr 2 do uchwały Nr V/33/11 Rady Gminy Wilczyn z dnia 21 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej

Bardziej szczegółowo

DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych

DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych DOPALACZE - nowa kategoria substancji psychoaktywnych CZYM SĄ DOPALACZE? Dopalacze stosowana w Polsce, potoczna nazwa różnego rodzaju produktów zawierających substancje psychoaktywne, które nie znajdują

Bardziej szczegółowo

Posiadacz zezwolenia: Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8, 01-748 Warszawa, tel.: 22 326 06 01, fax: 22 326 06 99. MODDUS START 250 DC

Posiadacz zezwolenia: Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8, 01-748 Warszawa, tel.: 22 326 06 01, fax: 22 326 06 99. MODDUS START 250 DC Załącznik do zezwolenia MRiRW nr R - 191/2015 z dnia 29.10.2015 r. Posiadacz zezwolenia: Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8, 01-748 Warszawa, tel.: 22 326 06 01, fax: 22 326 06 99. MODDUS START

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 3 Sposoby podwyższania sprawności elektrowni 2 Zwiększenie sprawności Metody zwiększenia sprawności elektrowni: 1. podnoszenie temperatury i ciśnienia

Bardziej szczegółowo

Satysfakcja pracowników 2006

Satysfakcja pracowników 2006 Satysfakcja pracowników 2006 Raport z badania ilościowego Listopad 2006r. www.iibr.pl 1 Spis treści Cel i sposób realizacji badania...... 3 Podsumowanie wyników... 4 Wyniki badania... 7 1. Ogólny poziom

Bardziej szczegółowo

Handel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z Norwegią w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r.

Handel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z Norwegią w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r. BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA Warszawa, 2014-09-26 Handel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z Norwegią w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r. Norwegia jest państwem zbliŝonym pod względem

Bardziej szczegółowo

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2.

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2. Od redakcji Niniejszy zbiór zadań powstał z myślą o tych wszystkich, dla których rozwiązanie zadania z fizyki nie polega wyłącznie na mechanicznym przekształceniu wzorów i podstawieniu do nich danych.

Bardziej szczegółowo

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Warszawa, 15.05.2009 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS POGŁOWIE TRZODY CHLEWNEJ WEDŁUG STANU W KOŃCU MARCA 2009 ROKU 1 W

Bardziej szczegółowo

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI SKLAROWANEGO SOKU JABŁKOWEGO Skutecznym sposobem leczenia soku

Bardziej szczegółowo

System wczesnego ostrzegania z dnia 27 kwietnia 2012r. Wielkopolska i Polska Centralna

System wczesnego ostrzegania z dnia 27 kwietnia 2012r. Wielkopolska i Polska Centralna System wczesnego ostrzegania z dnia 27 kwietnia 2012r. Wielkopolska i Polska Centralna BASF Polska Sp. z o.o., infolinia: (22) 570 99 90, www.agro.basf.pl Ostatnie opady deszczu i wzrost temperatury powietrza

Bardziej szczegółowo

M U S T A N G F O R T E 195 SE

M U S T A N G F O R T E 195 SE Posiadacz zezwolenia: Dow AgroSciences Polska Sp. z o.o ul Domaniewska 50 A, 02-672 Warszawa, Rzeczpospolita Polska, tel.: 22 854 03 20, faks: 22 854 03 29, e-mail: fwrpols@dow.com, www.dowagro.com Przestrzegaj

Bardziej szczegółowo

Rodzaje biomasy wykorzystywane na cele energetyczne:

Rodzaje biomasy wykorzystywane na cele energetyczne: Energia z biomasy Pojecie biomasy: Biomasa to substancja organiczna pochodzenia roślinnego, powstająca poprzez fotosyntezę. Do biomasy zaliczamy również odpady z produkcji zwierzęcej oraz gospodarki komunalnej

Bardziej szczegółowo

YaraBela YaraMila YaraVita. Wysokiej jakości produkty i kompetencja w nawożeniu

YaraBela YaraMila YaraVita. Wysokiej jakości produkty i kompetencja w nawożeniu Bela Wysokiej jakości produkty i kompetencja w nawożeniu Bela nawozy azotowe Zawartość składników pokarmowych w nawozach [%] Nawóz N ogółem N-NO 3 N-NH 4 O MgO CaO SO 3 Bela EXTRAN 27 (CAN) Saletra wapniowo-amonowa

Bardziej szczegółowo

BOOGIE Xpro 400 EC. Środek przeznaczony do stosowania przez użytkowników profesjonalnych

BOOGIE Xpro 400 EC. Środek przeznaczony do stosowania przez użytkowników profesjonalnych Załącznik do decyzji MriRW nr R- 457/205d z dnia 01.06.2015 r. zmieniającej zezwolenie MRiRW nr R - 46 /2014 z dnia 28.03.2014 r. Posiadacz zezwolenia: Bayer CropScience AG, Alfred Nobel-Strasse 50, D-40789

Bardziej szczegółowo

Fot. Sebastian Nowaczewski Fot. 1. Gęsi podkarpackie (Pd) cechują się stosunkowo długim grzebieniem mostka i tułowiem i przeważnie białym upierzeniem

Fot. Sebastian Nowaczewski Fot. 1. Gęsi podkarpackie (Pd) cechują się stosunkowo długim grzebieniem mostka i tułowiem i przeważnie białym upierzeniem INFORMACJA z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej Tytuł zadania: Analiza zmienności cech użytkowych i reprodukcyjnych oraz jakości jaj wylęgowych hodowlanych populacji

Bardziej szczegółowo

Proces wprowadzania nowo zatrudnionych pracowników

Proces wprowadzania nowo zatrudnionych pracowników Proces wprowadzania nowo zatrudnionych pracowników poradnik dla bezpoêredniego prze o onego wprowadzanego pracownika WZMOCNIENIE ZDOLNOÂCI ADMINISTRACYJNYCH PROJEKT BLIèNIACZY PHARE PL03/IB/OT/06 Proces

Bardziej szczegółowo

U C H W A Ł A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

U C H W A Ł A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ U C H W A Ł A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 22 lutego 2007 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz niektórych innych ustaw

Bardziej szczegółowo

Profesjonalna ochrona buraka cukrowego

Profesjonalna ochrona buraka cukrowego Profesjonalna ochrona buraka cukrowego SPIS TREŚCI HERBICYDY 03 Pyramin Turbo 520 SC 04 Kosynier 420 SC 05 Focus Ultra 100 EC 06 Program ochrony buraka cukrowego przed chwastami FUNGICYDY 08 Duett Star

Bardziej szczegółowo

Rzepak ozimy prawidłowe prowadzenie plantacji jesienią

Rzepak ozimy prawidłowe prowadzenie plantacji jesienią Rzepak ozimy prawidłowe prowadzenie plantacji jesienią Rzepak ozimy to roślina wymagająca profesjonalnego podejścia od momentu siewu do zbioru. Okres wegetacyjny trwa ok. 11 miesięcy (czasami nawet 12

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu

Bardziej szczegółowo

Wapniowanie żyzna gleba wyższe plony

Wapniowanie żyzna gleba wyższe plony Wapniowanie żyzna gleba wyższe plony www.pulawy.com 1 Kiedy i jak wapnowaæ? Termin wapnowania Najbardziej optymalnym terminem jest okres po niwach, późne lato do późnej jesieni. Zastosowanie wapna w tym

Bardziej szczegółowo

Hurtownia Materiałów Przemysłowych FAZOT Więtczak i Wspólnicy Sp. Jawna Gnojno 30A Kutno OFERTA : RZEPAK Odmiany : OZIME Producent Monsanto

Hurtownia Materiałów Przemysłowych FAZOT Więtczak i Wspólnicy Sp. Jawna Gnojno 30A Kutno  OFERTA : RZEPAK Odmiany : OZIME Producent Monsanto Hurtownia Materiałów Przemysłowych FAZOT Więtczak i Wspólnicy Sp. Jawna Gnojno 30A 99-300 Kutno OFERTA : RZEPAK Odmiany : OZIME Producent : Monsanto Odmiany: DK EXSTROM (s. 2-4) DK EXQUISITE (s. 5-6) 1.

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów Warszawa, 19 września 2014 r. Informacja sygnalna Wyniki finansowe banków w I półroczu 2014 r. 1 W końcu czerwca 2014 r. działalność

Bardziej szczegółowo

4.1. Transport ISK SKIERNIEWICE, PL

4.1. Transport ISK SKIERNIEWICE, PL TRANSPORT 18 4.1. Transport Transport, w szczególności towarów niebezpiecznych, do których należą środki ochrony roślin, jest zagadnieniem o charakterze przygotowawczym nie związanym ściśle z produkcją

Bardziej szczegółowo

Setki zastosowań ALLU na całym świecie

Setki zastosowań ALLU na całym świecie Setki zastosowań ALLU na całym świecie W załeżności od aplikacji i maszyny bazowej gama produktówallu może łatwo przekształcić zwykłą ładowarkę w efektywne urządzenie Przesiewająco-kruszące, które zastąpi

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Przedsiębiorstw. Grupy przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r.

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Przedsiębiorstw. Grupy przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r. Materiał na konferencję prasową w dniu 28 stycznia 2010 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r. Wprowadzenie * Badanie grup przedsiębiorstw prowadzących działalność

Bardziej szczegółowo

Dr hab. inż. Jacek Dach, mgr inż. Andrzej Lewicki, dr inż. Krzysztof Pilarski

Dr hab. inż. Jacek Dach, mgr inż. Andrzej Lewicki, dr inż. Krzysztof Pilarski ANALIZA UZYSKU BIOGAZU I METANU Z ŻYTA MIESZAŃCOWEGO (GPS I ŚRUTA ZIARNA), KISZONKI KUKURYDZY ORAZ RÓŻNYCH MIESZANIN TYCH SUBSTRATÓW Dr hab. inż. Jacek Dach, mgr inż. Andrzej Lewicki, dr inż. Krzysztof

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH

POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH Ludwik Synoradzki Jerzy Wisialski EKONOMIKA Zasada opłacalności Na początku każdego

Bardziej szczegółowo

DB Schenker Rail Polska

DB Schenker Rail Polska DB Schenker Rail Polska Bariery rozwoju transportu kolejowego w Polsce DB Schenker Rail Polska Zbigniew Pucek Członek Zarządu ds. Bocznic i Kolei Przemysłowych Członek Zarządu ds. Sprzedaży, Sosnowiec,

Bardziej szczegółowo

ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY

ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 1. ZMIANA GRUPY PRACOWNIKÓW LUB AWANS W przypadku zatrudnienia w danej grupie pracowników (naukowo-dydaktyczni, dydaktyczni, naukowi) przez okres poniżej 1 roku nie dokonuje

Bardziej szczegółowo

Cena lodówki wraz z 7% podatkiem VAT wynosi 1337 zł 50 gr. Oblicz ile wynosi podatek VAT.

Cena lodówki wraz z 7% podatkiem VAT wynosi 1337 zł 50 gr. Oblicz ile wynosi podatek VAT. www.zadania.info NAJWIEKSZY INTERNETOWY ZBIÓR ZADAŃ Z MATEMATYKI ZADANIE 1 Cenę płaszcza zimowego obniżono wiosna o 15% i wówczas cena wynosiła 510 zł. Oblicz cenę płaszcza przed obniżka. ZADANIE 2 Ksiażka

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie z działalności Rady Nadzorczej TESGAS S.A. w 2008 roku.

Sprawozdanie z działalności Rady Nadzorczej TESGAS S.A. w 2008 roku. Sprawozdanie z działalności Rady Nadzorczej TESGAS S.A. w 2008 roku. Rada Nadzorcza zgodnie z treścią Statutu Spółki składa się od 5 do 9 Członków powoływanych przez Walne Zgromadzenie w głosowaniu tajnym.

Bardziej szczegółowo

Segment detaliczny. Strategia

Segment detaliczny. Strategia P K N O R L E N R A P O R T R O C Z N Y 2 0 0 6 Segment detaliczny Dzia alnoêç detaliczna Grupy ORLEN obejmowa a rynki Polski, Niemiec oraz Republiki Czeskiej. Wraz z przej ciem AB Mažeikiu Nafta pod koniec

Bardziej szczegółowo

OFERTA SŁONECZNA / OFERTA 18.04-30.06.2016 Infolinia: 12 687 57 47. ultralekki fluid do twarzy SPF 50+, 50 ml TWÓJ ZESTAW PREZENTÓW

OFERTA SŁONECZNA / OFERTA 18.04-30.06.2016 Infolinia: 12 687 57 47. ultralekki fluid do twarzy SPF 50+, 50 ml TWÓJ ZESTAW PREZENTÓW / OFERTA 18.04-30.06.2016 Infolinia: 12 687 57 47 ultralekki fluid do twarzy SPF 50+, 50 ml TWÓJ ZESTAW PREZENTÓW SUNBRELLA DUO SPF 30+ Mleczko ochronne, 200g + Chłodzący balsam po opalaniu, 200g SUNBRELLA

Bardziej szczegółowo

System wczesnego ostrzegania Stacja Doświadczalna BASF w Pągowie woj. opolskie, 18.05.2012r.

System wczesnego ostrzegania Stacja Doświadczalna BASF w Pągowie woj. opolskie, 18.05.2012r. System wczesnego ostrzegania Stacja Doświadczalna BASF w Pągowie woj. opolskie, 18.05.2012r. BASF Polska Sp. z o.o., infolinia: (22) 570 99 90, www.agro.basf.pl Zmienne warunki atmosferyczne panujące w

Bardziej szczegółowo

wielorzędowe Saaten Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska DE Melania KWS Lochow-Petkus Polska sp. z o.o. Kondratowice ul.

wielorzędowe Saaten Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska DE Melania KWS Lochow-Petkus Polska sp. z o.o. Kondratowice ul. Jęczmień ozimy Ozima forma jęczmienia jest uprawiana głównie z przeznaczeniem na cele paszowe. Powierzchnia uprawy jęczmienia ozimego była niewielka w skali kraju podobnie w woj. lubelskim. Ze względu

Bardziej szczegółowo

Mechanizm samonaliczania w VAT - półprodukty z metali nieżelaznych

Mechanizm samonaliczania w VAT - półprodukty z metali nieżelaznych Mechanizm samonaliczania w VAT - półprodukty z metali nieżelaznych Senat Komisja Gospodarki Narodowej Komisja Budżetu i Finansów Publicznych 18 listopada 2014, Warszawa 1 sty-10 lut-10 mar-10 kwi-10 maj-10

Bardziej szczegółowo

Stan wegetacyjny rzepaku jesienią 2015 roku w woj. podlaskim

Stan wegetacyjny rzepaku jesienią 2015 roku w woj. podlaskim Stan wegetacyjny rzepaku jesienią 2015 roku w woj. podlaskim Eugeniusz Stefaniak SITR Oddział Białystok Białystok 15.01. 2016 rok. Struktura zasiewów w 2014 r. w woj. podlaskim (dane: US Białystok) Struktura

Bardziej szczegółowo

I. Charakterystyka przedsiębiorstwa

I. Charakterystyka przedsiębiorstwa I. Charakterystyka przedsiębiorstwa Firma odzieżowa jest spółką cywilną zajmującą się produkcją odzieży i prowadzeniem handlu hurtowego w całym kraju. Jej siedziba znajduje się w Chorzowie, a punkty sprzedaży

Bardziej szczegółowo

System wczesnego ostrzegania z dnia 18 maja 2012 Wielkopolska i Polska Centralna

System wczesnego ostrzegania z dnia 18 maja 2012 Wielkopolska i Polska Centralna System wczesnego ostrzegania z dnia 18 maja 2012 Wielkopolska i Polska Centralna BASF Polska Sp. z o.o., infolinia: (22) 570 99 90, www.agro.basf.pl Opady deszczu w maju są wyższe niż w latach poprzednich

Bardziej szczegółowo

PRZYSZŁOŚĆ ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII NA TLE WYZWAŃ ENERGETYCZNYCH POLSKI. Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki

PRZYSZŁOŚĆ ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII NA TLE WYZWAŃ ENERGETYCZNYCH POLSKI. Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki PRZYSZŁOŚĆ ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII NA TLE WYZWAŃ ENERGETYCZNYCH POLSKI Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki ENERGIA WARUNKIEM WZROSTU GOSPODARCZEGO W XX wieku liczba ludności świata wzrosła 4-krotnie,

Bardziej szczegółowo

Sytuacja w 2004 roku ceny środków produkcji i ceny produktów rolnych

Sytuacja w 2004 roku ceny środków produkcji i ceny produktów rolnych Sytuacja w 2004 roku ceny środków produkcji i ceny produktów rolnych Relacje cen produktów rolnych do cen środków produkcji mają zasadniczy wpływ na poziom dochodów uzyskiwanych z produkcji rolnej. W 2003

Bardziej szczegółowo

Oferty portalu. Statystyki wejść w oferty wózków widłowych na tle ofert portalu w latach 2011-2014 oraz I kw.2015 r. 2011 2012 2013 2014 I kw.

Oferty portalu. Statystyki wejść w oferty wózków widłowych na tle ofert portalu w latach 2011-2014 oraz I kw.2015 r. 2011 2012 2013 2014 I kw. 1 kwartał 215 rok Oferty portalu Dane na przedstawionym wykresie pokazują kolejne etapy wzrostu zainteresowania ofertami, które publikowane są na portalu. W 214 roku, w stosunku do pierwszego roku działalności

Bardziej szczegółowo

Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży 42

Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży 42 Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży 42 Anna Salata 0 1. Zaproponowanie strategii zarządzania środkami pieniężnymi. Celem zarządzania środkami pieniężnymi jest wyznaczenie

Bardziej szczegółowo

TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp

TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie

Bardziej szczegółowo

Nasz kochany drogi BIK Nasz kochany drogi BIK

Nasz kochany drogi BIK Nasz kochany drogi BIK https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/bankowosc/biuro-informacji-kredytowej-bik-koszty-za r Biznes Pulpit Debata Biuro Informacji Kredytowej jest jedyną w swoim rodzaju instytucją na polskim rynku

Bardziej szczegółowo

Wykop chwasty z kukurydzy

Wykop chwasty z kukurydzy Wykop chwasty z kukurydzy Kompletne rozwiązanie! 2 l/ha Dzięki tej zagrywce za jednym zamachem usuniesz chwasty z kukurydzy. Stosuj w fazie od 2. do 4. liścia kukurydzy w dawce 2 l/ha. 1. Złota zasada

Bardziej szczegółowo

NOWOŚĆ TWOJA PRZEWAGA W WALCE Z GRZYBAMI.

NOWOŚĆ TWOJA PRZEWAGA W WALCE Z GRZYBAMI. NOWOŚĆ TWOJA PRZEWAGA W WALCE Z GRZYBAMI www.ciechgroup.com zawiera tebukonazol z grupy triazoli. Fungicyd jest w formie płynu do sporządzania emulsji wodnej o działaniu układowym do stosowania zapobiegawczego

Bardziej szczegółowo

MAKSYMALNA WYDAJNOŚĆ MŁOTY HYDRAULICZNE TYPU TXH

MAKSYMALNA WYDAJNOŚĆ MŁOTY HYDRAULICZNE TYPU TXH MAKSYMALNA WYDAJNOŚĆ MŁOTY HYDRAULICZNE TYPU TXH MŁOTY HYDRAULICZNE TYPU TXH SKONCENTROWANA MOC Solidność i precyzja Wysokowydajne młoty hydrauliczne Terex, poszerzające wszechstronność koparko-ładowarek,

Bardziej szczegółowo

DZIENNICZEK PRAKTYK ZAWODOWYCH

DZIENNICZEK PRAKTYK ZAWODOWYCH DZIENNICZEK PRAKTYK ZAWODOWYCH ZAWÓD: TECHNIK ROLNIK 314207 Zespół Szkół Nr 1 im. Batalionów Chłopskich, 95-011 Bratoszewice, Plac Staszica 14 tel. 42/719 89 83, faks 42/719 66 77 2 I. DANE OSOBOWE DOTYCZĄCE

Bardziej szczegółowo

INSTRUMEWNTY FINANSOWE umożliwiające pomoc rolnikom w usuwaniu skutków niekorzystnych zjawisk atmosferycznych

INSTRUMEWNTY FINANSOWE umożliwiające pomoc rolnikom w usuwaniu skutków niekorzystnych zjawisk atmosferycznych INSTRUMEWNTY FINANSOWE umożliwiające pomoc rolnikom w usuwaniu skutków niekorzystnych zjawisk atmosferycznych Aleksandra Szelągowska Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Rozporządzenie Rady Ministrów z

Bardziej szczegółowo

Korekta jako formacja cenowa

Korekta jako formacja cenowa Korekta jako formacja cenowa Agenda Co to jest korekta i jej cechy Korekta a klasyczne formacje cenowe Korekta w teorii fal Geometria Czas - jako narzędzie Przykłady Korekta To ruch ceny na danym instrumencie

Bardziej szczegółowo

D- 10.03.01 TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH

D- 10.03.01 TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH D- 10.03.01 TYMCZASOWE NAWIERZCHNIE Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH SPIS TREŚCI. 1. WSTĘP 2. MATERIAŁY 3. SPRZĘT 4. TRANSPORT 5. WYKONANIE ROBÓT 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 7. OBMIAR ROBÓT 8. ODBIÓR ROBÓT 9.

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNE PROBLEMY GOSPODARKI ŚWIATOWEJ

GŁÓWNE PROBLEMY GOSPODARKI ŚWIATOWEJ GŁÓWNE PROBLEMY GOSPODARKI ŚWIATOWEJ Tomasz Białowąs bialowas@hektor.umcs.lublin.pl Główne problemy gospodarki 1) Globalne ocieplenie światowej 2) Problem ubóstwa w krajach rozwijających się 3) Rozwarstwienie

Bardziej szczegółowo

Biuro Ruchu Drogowego

Biuro Ruchu Drogowego KOMENDA GŁÓWNA G POLICJI Biuro Ruchu Drogowego Kampania pod hasłem ODBLASKI ŻYCIA W okresie od stycznia do października 2008 roku miało miejsce: 40 725 wypadków drogowych, w wyniku których 51 987 osób

Bardziej szczegółowo

newss.pl Expander: Bilans kredytów we frankach

newss.pl Expander: Bilans kredytów we frankach Listopadowi kredytobiorcy mogą już cieszyć się spadkiem raty, najwięcej tracą osoby, które zadłużyły się w sierpniu 2008 r. Rata kredytu we frankach na kwotę 300 tys. zł zaciągniętego w sierpniu 2008 r.

Bardziej szczegółowo

OCHRONA DRZEW NA TERENACH INWESTYCYJNYCH

OCHRONA DRZEW NA TERENACH INWESTYCYJNYCH OCHRONA DRZEW NA TERENACH INWESTYCYJNYCH Teren budowy jest miejscem, gdzie występują liczne zagrożenia dla żywotności i stanu sanitarnego drzew i krzewów w postaci bezpośrednich uszkodzeń mechanicznych

Bardziej szczegółowo

Drodzy Państwo, CAPITAL SERVICE Oferujemy kompleksowe wsparcie w prowadzeniu własnego biznesu.

Drodzy Państwo, CAPITAL SERVICE Oferujemy kompleksowe wsparcie w prowadzeniu własnego biznesu. Drodzy Państwo, CAPITAL SERVICE jest dynamicznie rozwijającą się instytucją finansową z wieloletnim doświadczeniem. Firma powstała w 1999 roku i posiada ponad 100 oddziałów pod marką KredytOK na terenie

Bardziej szczegółowo

INSTYTUCJE WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI WARSZAWA, LIPIEC 2000

INSTYTUCJE WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI WARSZAWA, LIPIEC 2000 CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-58 - 95, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl

Bardziej szczegółowo

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA OBSŁUGI URZĄDZENIA: 0101872HC8201

INSTRUKCJA OBSŁUGI URZĄDZENIA: 0101872HC8201 INSTRUKCJA OBSŁUGI URZĄDZENIA: PZ-41SLB-E PL 0101872HC8201 2 Dziękujemy za zakup urządzeń Lossnay. Aby uŝytkowanie systemu Lossnay było prawidłowe i bezpieczne, przed pierwszym uŝyciem przeczytaj niniejszą

Bardziej szczegółowo

Coca-Cola HBC Polska

Coca-Cola HBC Polska , 15 16 maja, Kraków Wynagradzanie za wyniki doświadczenia Coca-Cola HBC Polska w wynagradzaniu Specjalistów ds. Rozwoju Rynku Coca-Cola HBC Polska Tomasz Dejtrowski Dyr. ds Polityki Wynagrodzeń i Prawnych

Bardziej szczegółowo

Ekspert w walce z chwastami w kukurydzy i ziemniakach Skutecznie zwalcza chwasty jednoi dwuliścienne w kukurydzy

Ekspert w walce z chwastami w kukurydzy i ziemniakach Skutecznie zwalcza chwasty jednoi dwuliścienne w kukurydzy ZAWIERA RIMSULFURON ZAWIERA NIKOSULFURON Ekspert w walce z chwastami w kukurydzy i ziemniakach Skutecznie zwalcza chwasty jednoi dwuliścienne w kukurydzy www.chemirol.com.pl Ze środków ochrony roślin należy

Bardziej szczegółowo

WSTĘP. Szanowni Państwo,

WSTĘP. Szanowni Państwo, ODMIANY KUKURYDZY 2017 SPIS TREŚCI Wstêp... 3 LG... 4 LG 30.229... 5 Mas 26.B... 6 SY Splitter... 7 Kresowiak... 8 Mas 17.G... 9 Mas 27.L... 10 Borgi CS... 11 Telesto CS... 12 Skoli CS... 13 Adengo...

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 13.12.2006 KOM(2006) 796 wersja ostateczna Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przedłużenia okresu stosowania decyzji 2000/91/WE upoważniającej Królestwo Danii i

Bardziej szczegółowo

WYJASNIENIA I MODYFIKACJA SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA

WYJASNIENIA I MODYFIKACJA SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA Szczecin dnia 28.07.2015r. Akademia Sztuki w Szczecinie Pl. Orła Białego 2 70-562 Szczecin Dotyczy: Przetarg nieograniczony na dostawę urządzeń i sprzętu stanowiącego wyposażenie studia nagrań na potrzeby

Bardziej szczegółowo

Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą

Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą 1. 1. Opis Oferty 1.1. Oferta Usługi z ulgą (dalej Oferta ), dostępna będzie w okresie od 16.12.2015 r. do odwołania, jednak nie dłużej niż do dnia 31.03.2016 r.

Bardziej szczegółowo

ENETOSH Standard kompetencji dla instruktorów i trenerów ds. bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

ENETOSH Standard kompetencji dla instruktorów i trenerów ds. bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ENETOSH Standard kompetencji dla instruktorów i trenerów ds. bezpieczeństwa i ochrony zdrowia Pole kompetencji Bezpieczeństwo i higiena pracy Level: 6 Credit: Umiejętności Wiedza 1 Stawia pytania odnośnie

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK O OSZACOWANIE SZKÓD. 1.Wnioskodawca (imię i nazwisko) : 2.Adres zamieszkania wnioskodawcy:... 3. Adres siedziby gospodarstwa rolnego:.

WNIOSEK O OSZACOWANIE SZKÓD. 1.Wnioskodawca (imię i nazwisko) : 2.Adres zamieszkania wnioskodawcy:... 3. Adres siedziby gospodarstwa rolnego:. .. miejscowość, data URZĄD GMINY W REŃSKIEJ WSI ul. Pawłowicka 1 WNIOSEK O OSZACOWANIE SZKÓD 1.Wnioskodawca (imię i nazwisko) : 2.Adres zamieszkania wnioskodawcy:........ 3. Adres siedziby gospodarstwa

Bardziej szczegółowo

PROJEKTOWANIE PROCESÓW PRODUKCYJNYCH

PROJEKTOWANIE PROCESÓW PRODUKCYJNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW PRODUKCYJNYCH Do celów projektowania naleŝy ustalić model procesu wytwórczego: Zakłócenia i warunki otoczenia Wpływ na otoczenie WEJŚCIE materiały i półprodukty wyposaŝenie produkcyjne

Bardziej szczegółowo

4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca

4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca 4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca [w] Małe i średnie w policentrycznym rozwoju Polski, G.Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str. 88-96 W publikacji zostały zaprezentowane wyniki

Bardziej szczegółowo

Do grupy roślin zbożowych zaliczamy, Systematyka roślin zbożowych, Plon roślin zbożowych, Znaczenie gospodarcze,

Do grupy roślin zbożowych zaliczamy, Systematyka roślin zbożowych, Plon roślin zbożowych, Znaczenie gospodarcze, Produkcja roslinna klasa 3 Technik rolnik Klasa III linnarok szkolny 2014/2015 przedmiot: produkcja roslinna nr programu nauczania dla zawodu TR/PZS1/PG/2012 Prowadzący mgr inż. Marlena Zywicka - Czaja

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1 GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów Warszawa, 18 czerwca 2014 r. Informacja sygnalna Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1 W końcu marca 2014 r. działalność

Bardziej szczegółowo

Zapytanie ofertowe nr 3

Zapytanie ofertowe nr 3 I. ZAMAWIAJĄCY STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH M. WAWRZONEK I SPÓŁKA s.c. ul. Kopernika 2 90-509 Łódź NIP: 727-104-57-16, REGON: 470944478 Zapytanie ofertowe nr 3 II. OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia

Bardziej szczegółowo

Powiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy. w powiecie trzebnickim w 2008 roku Absolwenci w powiecie trzebnickim

Powiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy. w powiecie trzebnickim w 2008 roku Absolwenci w powiecie trzebnickim Powiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy Załącznik do Monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie trzebnickim w 2008 roku Absolwenci w powiecie trzebnickim Trzebnica, wrzesień 2009 Opracowanie:

Bardziej szczegółowo

DZIAŁALNOŚĆ SPÓŁEK Z UDZIAŁEM KAPITAŁU ZAGRANICZNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM W 2009 R.

DZIAŁALNOŚĆ SPÓŁEK Z UDZIAŁEM KAPITAŁU ZAGRANICZNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM W 2009 R. 93-176 Łódź ul. Suwalska 29 tel. 42 6839-100, 6839-101 Informacja sygnalna DZIAŁALNOŚĆ SPÓŁEK Z UDZIAŁEM KAPITAŁU ZAGRANICZNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM W 2009 R. Prezentowane dane charakteryzują zbiorowość

Bardziej szczegółowo

Efektywna strategia sprzedaży

Efektywna strategia sprzedaży Efektywna strategia sprzedaży F irmy wciąż poszukują metod budowania przewagi rynkowej. Jednym z kluczowych obszarów takiej przewagi jest efektywne zarządzanie siłami sprzedaży. Jak pokazują wyniki badania

Bardziej szczegółowo

Recepta na wiosenne zwalczanie chwastów w zbożach

Recepta na wiosenne zwalczanie chwastów w zbożach https://www. Recepta na wiosenne zwalczanie chwastów w zbożach Autor: ekspert ŚOR Synthos AGRO Małgorzata Dulska Data: 15 marca 2018 Wyjątkowo długa i ciepła jesień sprawiły, że wiosenne zwalczanie chwastów

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do ubezpieczeƒ podró nych POLSKA

Wprowadzenie do ubezpieczeƒ podró nych POLSKA Wprowadzenie do ubezpieczeƒ podró nych POLSKA Witaj mi oêniku podró y, cieszymy si, e kupi eê nasze ubezpieczenie. Wiemy, e podczas swojej podró y chcesz si cieszyç wolnym czasem a bezpieczeƒstwo jest

Bardziej szczegółowo