MIĘDZYNARODOWE KONWENCJE I UMOWY WPŁYWAJĄCE NA PRACĘ SPEDYTORA (ADR, ATA, ATP, TIR, CMR)

Transkrypt

1 MIĘDZYNARODOWE KONWENCJE I UMOWY WPŁYWAJĄCE NA PRACĘ SPEDYTORA (ADR, ATA, ATP, TIR, CMR) 1

2 KONWENCJE Konwencja CMR określająca wzór międzynarodowego listu przewozowego Konwencja ADR dotycząca transportu materiałów niebezpiecznych Konwencja TIR dotycząca tranzytu towarów samochodami ciężarowymi w transporcie międzynarodowym Konwencja ATP dotycząca przewozów towarów szybkopsujących się Konwencja ATA dotycząca bezcłowego czasowego przywozu towarów 2

3 ADR ADR (L' Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route) Międzynarodowa konwencja dotycząca drogowego przewozu towarów i ładunków niebezpiecznych. Została ratyfikowana przez Państwo Polskie w 1975 r. Przepisy umowy ADR są nowelizowane w cyklu dwuletnim. Umowa obowiązuje obecnie w 44 krajach. ADN przepisy europejskie dotyczące o międzynarodowym przewozie towarów niebezpiecznych w żegludze śródlądowej. Od 2003 roku każde przedsiębiorstwo związane z transportem drogowym towarów niebezpiecznych (przewoźnik, firma odbierająca i wysyłająca towary niebezpieczne) zobowiązane jest do współpracy z doradcą ds. bezpieczeństwa (Doradca ADR), którego zadaniem jest pomoc w realizacji wymagań nałożonych przez konwencję, sporządzanie obowiązkowych sprawozdań rocznych do wojewody, oraz wprowadzanie odpowiednich procedur i instrukcji bezpieczeństwa. Umowa ADR ma wspólne źródła z umowami dotyczącymi międzynarodowego transportu: drogą morską (IMDG), kolejową (RID) i lotniczą (ICAO). 3

4 ADR Umowa ADR jest nowelizowana co dwa lata w roku nieparzystym. Od 1 stycznia danego roku obowiązuje nieobligatoryjnie (można stosować wersję poprzednią konwencji), od 1 lipca obowiązuje zawsze obligatoryjnie. Aktualnie obowiązująca wersja Umowy ADR to wersja 2009 która obowiązuje obligatoryjnie od 1 lipca Składa się ona z Umowy właściwej oraz z załączników A i B, będących jej integralną częścią. Umowa właściwa określa stosunki prawne między uczestniczącymi państwami, natomiast załączniki zawierają przepisy regulujące w szerokim zakresie warunki przewozu poszczególnych materiałów niebezpiecznych w międzynarodowym transporcie samochodowym. 4

5 ADR Załącznik A Załącznik A obejmuje podział wszystkich produkowanych na świecie materiałów niebezpiecznych na 13 klas zagrożeń oraz zawiera szczegółową klasyfikację tych materiałów w poszczególnych klasach: KLASA 1 Materiały i przedmioty wybuchowe 2 Gazy 3 Materiały ciekłe zapalne 4.1 Materiały stałe zapalne 4.2 Materiały samozapalne 4.3 Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne 5.1 Materiały utleniające 5.2 Nadtlenki organiczne 6.1 Materiały trujące 6.2 Materiały zakaźne 7 Materiały promieniotwórcze 8 Materiały żrące 9 Różne materiały i przedmioty niebezpieczne Dodatkowo w tym załączniku określone zostały ogólne i szczegółowe warunki opakowania pojedynczych materiałów, wymagania w zakresie oznakowania materiałów oraz warunki badań i znakowania tych materiałów. 5

6 6

7 ADR Załącznik B W załączniku B określone są: warunki przewozu poszczególnych materiałów niebezpiecznych warunki techniczne pojazdów samochodowych warunki techniczne przyczep (naczep), cystern i kontenerówcystern warunki oznakowania pojazdów i dodatkowego ich wyposażenia warunki załadunku i wyładunku poszczególnych materiałów zakazy ładowania ładunku razem w jednym pojeździe wymagania dotyczące osób uczestniczących w przewozie niezbędna dokumentacja przy tych przewozach 7

8 Państwa które ratyfikowały umowę ADR Obecnie do Umowy ADR należą państwa: Albania, Austria, Azerbejdżan, Belgia, Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czarnogóra, Dania, Estonia, Federacja Rosyjska, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Kazachstan, Liechtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Macedonia, Malta, Maroko, Mołdawia, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Republika Czeska, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Tunezja, Ukraina, Węgry, Wielka Brytania, Włochy 8

9 TABLICA ADR Tablica ADR (pomarańczowa odblaskowa tablica informacyjna umieszczona na pojazdach przewożących substancje niebezpieczne) zawiera dwa numery rozpoznawcze przewożonej substancji tj.: numer rozpoznawczy niebezpieczeństwa - dwie lub trzy cyfry (w liczniku), numer rozpoznawczy materiału - cztery cyfry (w mianowniku). Tablica z umieszczonymi na niej numerami rozpoznawczymi stosowana jest przy przewozach materiałów niebezpiecznych w cysternach lub luzem. Przy przewozach w tzw. sztukach przesyłki stosowane są tablice pomarańczowe bez numerów rozpoznawczych. Wymiar standardowy tablicy to 40x30 cm. Obowiązuje w międzynarodowym transporcie drogowym na podstawie umowy ADR. Tablica ostrzegawcza ADR. Do oznakowania pojazdów przewożących benzynę (węglowodory ciekłe o temperaturze zapłonu niższej niż 21 C) 9

10 Tablica ADR Znaczenie numerów rozpoznawczych niebezpieczeństwa (licznik) Numer rozpoznawczy niebezpieczeństwa 30 - ciecz zapalna (temp. zapłonu od 21ºC do 100ºC) 33 - ciecz łatwo zapalna (temp. zapłonu niższa od 21ºC) Znaczenie cyfr w numerze rozpoznawczym niebezpieczeństwa 2 emisja gazu spowodowana ciśnieniem lub reakcją chemiczną 3 zapalność cieczy (par) i gazów 4 zapalność materiałów stałych 5 działanie utleniające (podtrzymujące palenie) 6 działanie trujące 7 działanie promieniotwórcze 8 działanie żrące 9 zagrożenie samorzutną i gwałtowną reakcją 0 brak dodatkowego zagrożenia Numer rozpoznawczy materiału (mianownik) 202 olej napędowy do silników ZS (węglowodory ciekłe o temperaturze zapłonu ponad 55 do 100 C) 1203 benzyna (węglowodory ciekłe o temperaturze zapłonu niższej niż 21 C)

11 ATP Konwencja została ustanowiona mając na względzie polepszenie warunków zachowania jakości szybko psujacych się artykułów żywnościowych w czasie ich przewozu, w szczególności w ramach handlu miedzynarodowego, co ma wpływ na rozwój handlu szybko psujacymi sie artykułami żywnosciowymi 11

12 ATA Zastosowanie konwencji ATA ma na celu ułatwienia formalności związanych z bezcłowym czasowym przywozem towarów. Zapewnia systemom celnym państw-sygnatariuszy wyższy stopień zharmonizowania i jednolitości oraz przynosi zasadnicze korzyści dla międzynarodowej działalności w zakresie handlu lub kultury. Konwencja celna ATA dotyczy ułatwień przy przywozie towarow przeznaczonych do wystawienia lub wykorzystania na wystawach, targach, kongresach lub podobnych imprezach. 12

13 ATA cd. Karnet A.T.A. (Admission Temporaire - Temporary Admission) Karnety A.T.A. wydają zrzeszenia posiadające zezwolenie władz celnych państw-sygnatariuszy na wydawanie karnetow A.T.A. na terytorium tego państwa, Towary przeznaczone do przerobu lub naprawy nie mogą być przywożone na podstawie karnetow A.T.A. Zrzeszenia wydające nie mogą wydawać karnetow A.T.A., ktorych okres ważności przekracza jeden rok od daty wydania. Muszą one wskazać na okładce karnetu A.T.A. kraje, w ktorych karnet posiada ważność, jak rownież odpowiednie zrzeszenia gwarantujące. Po wydaniu karnetu A.T.A. żaden dodatkowy towar nie może być dopisany do listy towarow wyliczonych na odwrocie okładki karnetu ani na żadnych ewentualnie załączonych do niej kartkach dodatkowych (wykaz ogolny). Termin ustalony dla powrotnego wywozu towarow przywożonych na podstawie karnetu A.T.A. nie może w żadnym razie przekraczać okresu ważności danego karnetu. 13

14 ATA cd. Każde zrzeszenie gwarantujące poręcza władzom celnym kraju, w ktorym ma swoją siedzibę, zapłatę sumy należności przywozowych i innych sum należnych w razie nieprzestrzegania warunkow ustalonych dla odprawy warunkowej lub tranzytu towarow, przywiezionych do danego kraju na podstawie karnetow A.T.A., wydanych przez odpowiednie zrzeszenie wydające. Jest ono zobowiązane do zapłaty tych sum łącznie i solidarnie z osobami, od ktorych należy się zapłata sum wyżej wymienionych. Dowodem powrotnego wywozu towarow przywiezionych na podstawie karnetu A.T.A. jest zaświadczenie powrotnego wywozu wystawione w tym karnecie przez władze celne kraju, do ktorego towary zostały czasowo przywiezione. W przypadku oszustwa, wykroczenia lub nadużycia Umawiające się Strony mają prawo, niezależnie od postanowień niniejszej konwencji, do wszczęcia postępowania przeciwko osobom posługującym się karnetem A.T.A. w celu ściągnięcia należności przywozowych i innych należnych sum, jak rownież w celu nałożenia na te osoby kar, przewidzianych za takie czyny. W tym przypadku zrzeszenia powinny udzielić pomocy władzom celnym. 14

15 ATP ATP KONWENCJA PRZEWOZU TOWARÓW ŁATWOPSUJACYCH SIĘ o międzynarodowych przewozach szybko psujacych sie artykułów żywnosciowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP) została sporządzona w Genewie dnia 1 września 1970 r. 15

16 ATP SPECJALNE ŚRODKI TRANSPORTU Pojazdy wykorzystywane do przewozów szybko psujących się artykułów żywnościowych takie jak przyczepy, naczepy i kontenery muszą spełniać określone w załączniku do umowy normy, które są określone dla poszczególnych kategorii: izolowany cieplnie środek transportu: - środek transportu z izolacją normalną - środek transportu z izolacją wzmocnioną którego nadwozie wykonane jest z izolowanych termicznie ścian ograniczających wymianę ciepła z otoczeniem środek transportu chłodzony w sposób inny niż mechaniczny przy wykorzystaniu źródła zimna w postaci lodu naturalnego, płyt eutektycznych, suchego lodu lub gazów skroplonych pozwala obniżyć temperaturę wewnątrz nadwozia dla klas od A do D środek transportu chłodzony mechanicznie (agregat sprężarkowy, urządzenie absorbcyjne) pozwalający przy średniej temperaturze zewnętrznej +30 C obniżać temperaturę wewnątrz próżnego nadwozia, a następnie utrzymywać ją zgodnie z normami dla określonej klasy od A do F ogrzewany środek transportu - wyposażony w urządzenie grzewcze pozwalający przy średniej temperaturze zewnętrznej utrzymywać temperaturę wewnątrz próżnego nadwozia przez 12 godzin, a następnie utrzymywać ją zgodnie z normami dla określonej klasy A lub B 16

17 ATP Postanowienia umowy stosuje się do: każdego przewozu wykonywanego na rzecz osób trzecich lub na własny rachunek wyłącznie, transportem kolejowym lub samochodowym lub obydwoma tymi rodzajami transportu. do przewozów morskich na odległość mniejszą niż 150 km, pod warunkiem że ładunki dostarczane są bez przeładunku środkami transportu używanymi do przewozu lądowego lub przewozów lądowych i pod warunkiem że przewozy te poprzedza lub następuje po nich jeden lub kilka przewozów lądowych, albo są one wykonywane między dwoma takimi przewozami lądowymi. 17

18 ATP WŁAŚCIWOŚCI POJAZDÓW TRANSPORTOWYCH Transport chłodniczy posiada zabudowę chłodniczą, która jest wyposażona w dodatkowe urządzenie chłodzące, przy pomocy którego przy średniej temperaturze zewnętrznej +30 C temperatura we wnętrzu pustej zabudowy może być obniżona i utrzymana w następujący sposób: Klasa A: Zabudowa z urządzeniem chłodzącym, które umożliwia wybrać temperaturę pomiędzy +12 C a 0 C Klasa B: Zabudowa z urządzeniem chłodzącym, które umożliwia wybrać temperaturę pomiędzy +12 C a -10 C Klasa C: Zabudowa z urządzeniem chłodzącym, które umożliwia wybrać temperaturę pomiędzy +12 C a -20 C 18

19 ATP SYMBOLE UMIESZCZANE NA TABLICZKACH ZNAMIONOWYCH I TABLICZKACH IDENTYFIKACYJNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU Tabliczki identyfikacyjne Zabudowa chłodnicza standardowa klasy A FNA Zabudowa chłodnicza wzmocniona klasa A FRA Zabudowa chłodnicza wzmocniona klasa B FRB Zabudowa chłodnicza wzmocniona klasa C FRC Na tabliczce musi być naniesiona data upływu ważności (miesiąc, rok). 19

20 TIR TIR Międzynarodowy Tranzyt Drogowy (Transports Internationaux Routiers) międzynarodowa konwencja celna dotycząca tranzytu towarów samochodami ciężarowymi w transporcie międzynarodowym, pozwalająca uprościć procedury na granicach i w urzędach celnych, celem większej efektywności przewozów drogowych. Pojazd poruszający się na karnecie TIR wyruszający z jednego państwa jest - w myśl konwencji TIR - sprawdzany i plombowany na granicy lub w dowolnym Urzędzie Celnym zlokalizowanym wewnątrz państwa wywozu ładunku, a zostaje odplombowany oraz skontrolowany dopiero w kraju docelowym ładunku, zaś wszystkie granice państw tranzytowych mija z formalnościami ograniczonymi do minimum. Pojazd przewożący ładunek pod osłoną karnetu TIR opatrzony powinien być niebieską tabliczką z białym literowym skrótem TIR 20

21 TIR 21

22 TIR Ciemny zielony - Państwa strony konwencji TIR Jasny zielony - Państwa stosujące konwencję bez jej podpisania 22

23 CMR Konwencję stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsce przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdą się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się. Dowodem zawarcia umowy przewozu jest list przewozowy. Brak, nieprawidłowość lub utrata listu przewozowego nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu, która mimo to podlega przepisom niniejszej Konwencji. List przewozowy wystawia się w trzech oryginalnych egzemplarzach, podpisanych przez nadawcę i przez przewoźnika, przy czym podpisy te mogą być wydrukowane lub też zastąpione przez stemple nadawcy i przewoźnika, jeżeli pozwala na to ustawodawstwo kraju, w którym wystawiono list przewozowy. Pierwszy egzemplarz wręcza się nadawcy, drugi towarzyszy przesyłce, a trzeci zatrzymuje przewoźnik Jeżeli przeznaczony do przewozu towar ma być ładowany na różne pojazdy lub jeżeli chodzi o różne rodzaje towarów albo o oddzielne partie, nadawca lub przewoźnik ma prawo wymagać wystawienia tylu listów przewozowych, ile pojazdów należy użyć lub ile jest rodzajów bądź partii towarów. 23

24 CMR List przewozowy powinien zawierać następujące dane : a. miejsce i datę jego wystawienia b. nazwisko (nazwę) i adres nadawcy c. nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika d. miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania e. nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy f. powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie g. ilość sztuk, ich cechy i numery h. wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru i. koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy) j. instrukcje niezbędne dla załatwienia formalności celnych i innych k. oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom 24 Konwencji

25 Prawa i obowiązki nadawcy Nadawca odpowiada za wszelkie koszty i szkody, jakie mógłby ponieść przewoźnik na skutek nieścisłości, lub niedostateczności i wszelkich innych danych lub instrukcji, wydanych przez niego w celu wystawienia listu przewozowego lub w celu wniesienia ich do niego. Nadawca odpowiada wobec przewoźnika za szkody, wyrządzone osobom, wyposażeniu lub innym towarom, jak również za koszty, których przyczyną byłoby widoczne wadliwe opakowanie towaru chyba, że wadliwość była widoczna lub znana przewoźnikowi w chwili jego przyjęcia, a przewoźnik nie wzniósł zastrzeżeń w tym przedmiocie. Nadawca ma prawo rozporządzać towarem, a w szczególności zażądać od przewoźnika wstrzymania przewozu, zmiany miejsca przewidzianego dla wydania towaru albo też wydania go odbiorcy innemu niż wskazany w liście przewozowym. 25

26 Odpowiedzialność przewoźnika 1. Przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpiło w czasie między przyjeciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy. 2. Przewoźnik jest zwolniony od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie, uszkodzenia lub opóźnienie spowodowane zostało winą osoby uprawnionej, jej zleceniem nie wynikającym z winy przewoźnika, wadą własną towaru lub oklicznościami, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec. 3. Przewoźnik nie może powoływać się dla zwolnienia się od odpowiedzialności ani na wady pojazdu, którym się posługuje dla wykonania przewozu, ani na winę osoby lub pracowników osoby, u której pojazd wynajął. 26

27 Odpowiedzialność przewoźnika cd Przewoźnik jest zwolniony od swej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie towaru powstało ze szczególnego niebezpieczeństwa wynikającego z jednej lub kilku nastepujących przyczyn: a. użycie pojazdów otwartych i nie przykrytych opończą, jeżeli to użycie było wyraźnie uzgodnione i zaznaczone w liście przewozowym b. brak lub wadliwe opakowanie, jeżeli towary, ze względu na swe naturalne właściwości, w razie braku lub wadliwego opakowania, narażone są na zaginięcie lub uszkodzenie c. manipulowanie, ładowanie, rozmieszczenie lub wyładowanie towaru przez nadawcę lub przez odbiorcę albo przez osoby działające na rachunek nadawcy lub odbiorcy d. naturalne właściwości niektórych towarów, mogące powodować całkowite lub częściowe ich zaginięcie albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, samoistne wewnętrzne zepsucie, wyschnięcie, wyciek, normalny ubytek lub działanie robactwa i gryzoni e. niedostateczność lub wadliwość cech lub numerów na sztukach przesyłki f. przewóz żywych zwierząt 27

28 Prawa i obowiązki odbiorcy Odbiorca, nawet jeżeli uprzednio odmówił przyjęcia towaru, może zawsze domagać się jego wydania, dopóki przewoźnik nie otrzyma przeciwnych instrukcji od nadawcy. Po przybyciu towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania, odbiorca ma prawo żądać od przewoźnika wydania, za pokwitowaniem, drugiego egzemplarza listu przewozowego oraz towaru. Jeżeli stwierdzono zaginięcie towaru lub jeżeli towar nie przybył po upływie terminu przewidzianego w artykule 19, odbiorca może w imieniu własnym dochodzić wobec przewoźnika praw wynikajacych z umowy przewozu. Odbiorca, który korzysta z praw, jakie mu przysługują w myśl ustępu 1 niniejszego artykułu, obowiązany jest zapłacić kwotę należności wynikającą z listu przewozowego. W przypadku sporu w tym przedmiocie przewoźnik obowiązany jest dostarczyć towar tylko wówczasm gdy odbiorca udzieli mu zabezpieczenia. 28

29 CMR Reklamacja i roszczenia 1. Jeżeli odbiorca przyjął towar, nie sprawdziwszy wraz z przewoźnikiem jego stanu albo nie zgłosiwszy przewoźnikowi zastrzeżeń wskazujących ogólnie rodzaj braku lub uszkodzena najpóźniej w chwili dostawy, jeśli idzie o widoczne braki lub uszkodzenia, lub w siedem dni od daty dostawy, nie wliczając niedziel i dni świątecznych, jeśli idzie o braki lub uszkodzenia niewidoczne - domniemywa się, jeżeli nie ma dowodu przeciwnego, że otrzymał towar w stanie opisanym w liście przewozowym. Zastrzeżenia, przewidziane wyżej, powinny być dokonane na piśmie, jeśli idzie o braki lub uszkodzenia niewidoczne. 2. Jeżeli stan towaru został sprawdzony wspólnie przez odbiorcę i przewoźnika, dowód przeciwny wynikowi tego sprawdzenia nie może być przeprowadzony, chyba że chodzi o braki lub uszkodzenia niewidoczne i jeżeli odbiorca zgłosił przewoźnikowi pisemne zastrzeżenia w ciągu siedmiu dni od daty tego sprawdzenia, nie licząc niedziel i dni świątecznych. 3. Opóźnienie dostawy może stanowić podstawę do odszkodowania tylko wówczas, gdy zastrzeżenie zostało skierowane na piśmie w terminie 21 dni od dnia postawienia towaru do dyspozycji odbiorcy. 29

30 CMR W razie potrzeby list przewozowy powinien zawierać poza tym następujące dane : a. zakaz przeładunku b. koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie c. kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru d. zadeklarowaną wartość towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie e. instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki f. umówiony termin, w jakim ma być wykonany przewóz g. wykaz dokumentów wręczonych przewoźnikowi Strony mogą wnosic do listu przewozowego wszelkie inne dane, jakie uznają za potrzebne. 30