METODYKA I DOKUMENTACJA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKACH PRACY W PGL - LASY PAŃSTWOWE

Transkrypt

1 Załącznik do Zarządzenia Nr Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z r. znak EB-130-1/00 METODYKA I DOKUMENTACJA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKACH PRACY W PGL - LASY PAŃSTWOWE Opracował zespół: mgr inż. Elżbieta Krzakiewicz (RDLP Krosno) mgr inź. Andrzej Olszewski (DGLP) dr inż. Leszek Pietrzak (CIOP) inż. Lech Sawa (RDLP Szczecinek)

2 Metodyka i dokumentacja oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w PGL Lasy Państwowe I. Wstęp Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy jest istotnym elementem zarządzania bezpieczeństwem pracy. Pracodawca pozostaje zainteresowany tym działaniem, gdyż niezależnie od oczekiwanych efektów poznawczych pozwalających racjonalizować środowisko pracy - wypełnia obowiązujące go z mocy prawa powinności. Kodeks pracy w art. 226 stanowi bowiem że, pracodawca jest zobowiązany informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami". Rozwinięcie tego nakazu zawarto w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ustalając w 39 że, pracodawca jest obowiązany oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe występujące przy określonych pracach, oraz stosować niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko". W cytowanym powyżej akcie prawnym zdefiniowano również pojęcie ryzyka zawodowego określając je jako prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracownika niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy". Bardziej skrótowo, ale podobnie, definiowane jest ryzyko zawodowe w niektórych opracowaniach Centralnego Instytutu Ochrony Pracy, gdzie określa się je jako prawdopodobieństwo wystąpienia skutków zagrożenia z uwzględnieniem ciężkości następstw dla zdrowia i życia". Niniejsze opracowanie ma za zadanie przedstawić - na potrzeby jednostek organizacyjnych PGL - Lasy Państwowe - jednolitą metodykę prowadzenia oceny ryzyka zawodowego oraz zasad jej dokumentowania. Szczegółowe rozwiązania z tego zakresu zawarto w dalszych rozdziałach opracowania. Ocenę ryzyka prowadzić należy w odniesieniu do wszystkich stanowisk pracy, na których występują zagrożenia tj. zachodzi sytuacja ekspozycji na czynnik szkodliwy (prowadzący do stopniowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka) lub czynnik niebezpieczny (stwarzający możliwość urazu lub innego natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka). W załączniku nr 1 do niniejszego opracowania zawarto Zestawienie zagrożeń zawodowych na wybranych stanowiskach pracy" typowych dla jednostek organizacyjnych PGL - Lasy Państwowe. W przypadku potrzeby wykonania oceny ryzyka na stanowisku pracy nie zawartym w tym zestawieniu można - po dokonaniu identyfikacji zagrożeń występujących na tym stanowisku - dokonać oceny i dokumentacji ryzyka na zasadach ogólnych określonych w niniejszym opracowaniu. Dokumentację oceny ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy stanowi Karta oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy" sporządzona według wzoru stanowiącego załącznik nr 3 opracowania. Dokument ten po wypełnieniu wszystkich zawartych w nim rubryk powinien być przechowywany przez pracodawcę i aktualizowany w miarę potrzeb wynikających ze zmian w środowisku pracy rzutujących na charakter i wielkość zagrożeń w nim występujących. W przypadku występowania na ocenianym stanowisku różnic wyposażenia, zróżnicowanego stanu technicznego elementów oprzyrządowania stanowiska pracy, zróżnicowania zakresu obowiązków pracowników - karta" opracowywana jest imiennie dla każdego pracownika objętego oceną ryzyka na stanowisku pracy. W przypadku, gdy opisane zróżnicowanie jest małe - co szczególnie często występuje na stanowiskach nierobotniczych, ale nie tylko - dopuszcza się opracowanie karty" dla całej grupy pracowników zatrudnionych na określonym stanowisku po przez umieszczenie ich imiennie 1

3 na liście i zastosowanie zasad oceny ryzyka określonych w niniejszym opracowaniu. Potwierdzenie przyjęcia do wiadomości ustaleń karty" należy uzyskać od wszystkich pracowników wymienionych na tej liście. II. Założenia metodyczne oceny ryzyka II.A. Tok postępowania przy ocenie ryzyka zawodowego Przebieg procesu analizy ryzyka przedstawiono na poniższym rysunku. ANALIZA RYZYKA - opis obiektu - identyfikacja zagrożeń OCENA RYZYKA Czy ryzyko może być zaakceptowane? Realizacja działań ograniczających ryzyko, RYZYKO NIEAKCEPTOWALNE wprowadzenie zmian - oszacowanie ryzyka Określenie działań ograniczających ryzyko RYZYKO AKCEPTOWALNE Okresowa analizy ryzyka Zespół (lub osoba) wykonujący ocenę powinien kolejno: 1. zebrać informacje, niezbędne do oceny ryzyka, 2. przeanalizować zebrane informacje i zidentyfikować występujące na stanowisku zagrożenia, 3. oszacować i ocenić ryzyko, związane ze zidentyfikowanymi zagrożeniami, 4. sformułować zalecenia odnośnie działań eliminujących lub ograniczających ryzyko. II.B. Źródłem informacji potrzebnych do oceny ryzyka mogą być: dane techniczne o obiekcie lub procesie, otrzymane od producenta lub dostawcy, procedury technologiczne i instrukcje obsługi, obserwacja środowiska pracy,

4 obserwacja zadań wykonywanych na stanowisku pracy, obserwacja zadań wykonywanych poza stanowiskiem pracy, obserwacja przebiegu pracy (sprawdzenie, czy praca jest wykonywana zgodnie z ustalonymi procedurami), wywiady z pracownikami, wyniki pomiarów czynników szkodliwych i niebezpiecznych, występujących na stanowisku pracy, obserwacja czynników zewnętrznych, które mogą wpłynąć na stanowisko pracy (np. prace wykonywane przez pracowników zewnętrznych), dane statystyczne o wypadkach przy pracy i chorobach zawodowych, analiza czynników psychologicznych, społecznych i fizycznych, które mogą wywołać stresy oraz ich związków z organizacją i środowiskiem pracy, analiza organizacji działań, których celem jest zapewnienie właściwych warunków pracy. II.C. Identyfikacja zagrożeń powinna obejmować: określenie wszelkich czynników niebezpiecznych i szkodliwych występujących na stanowisku pracy wybór tych właściwości czynników szkodliwych i niebezpiecznych, których oddziaływania ma decydujący wpływ na człowieka i określenie ich wartości ustalenie w jaki sposób czynniki te mogą oddziaływać na człowieka (drogi przechodzenia do organizmu, mechanizm oddziaływania i zakres zmian) określenie czasu lub częstotliwości ekspozycji człowieka na istniejące zagrożenia Identyfikacja zagrożeń powinna obejmować także sposób w jaki te zagrożenia się ujawniają. Zagrożenia związane z czynnikami niebezpiecznymi, których oddziaływanie prowadzi najczęściej do wystąpienia nagłych zmian stanu zdrowia (zwykle są to urazy o różnym stopniu ciężkości) powinny być określane według rodzaju i intensywności z jaką się ujawniają. Zagrożenia związane z czynnikami uciążliwymi, prowadzące na ogół do powolnych zmian stanu zdrowia powinny być określane według czasu narażenia (czasu ekspozycji) oraz rodzaju i intensywności występowania czynnika.

5 Do identyfikacji zagrożeń można wykorzystać listę kontrolną (załącznik nr 2) obejmującą odpowiedni zestaw pytań umożliwiający sprawdzenie stanu bezpieczeństwa, albo zastosować metodę analizy bezpieczeństwa pracy. Stosując metodę analizy bezpieczeństwa pracy należy określić kolejne czynności, wykonywane na stanowisku pracy i rozważyć: - jakiego rodzaju wypadki mogą wystąpić podczas wykonywania czynności? - czy podczas wykonywania pracy mogą wystąpić problemy lub odchylenia od jej normalnego przebiegu? - czy wykonywanie zadań jest związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub obciążeniem psychicznym? - czy czynności mogą być wykonywane w sposób inny niż ustalony procedurami? - czy podczas wykonywania czynności pracownik jest eksponowany na szkodliwe czynniki fizyczne (hałas, drgania, promieniowanie itp.)? - czy podczas wykonywania czynności pracownik jest eksponowany na szkodliwe czynniki chemiczne lub biologiczne? - czy spełnione są warunki ergonomiczne na stanowisku pracy? III. Oszacowanie ryzyka zawodowego związanego z występowaniem danego zagrożenia Analiza metod wskaźnikowych stosowanych do oceny ryzyka zawodowego (np. PHA -Preliminary Hazard Analysis, WPR - Wskaźnik poziomu ryzyka, Risk Score i inne) a także zasad zawartych w polskiej normie PN-N Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wytyczne do oceny ryzyka zawodowego" wskazuje na konieczność zastosowania - w odniesieniu do pracowników PGL Lasy Państwowe - metody pośredniej. Metoda ta musi łączyć w sobie zalety szacowania punktowego pozwalające na różnicowanie ryzyka między poszczególnymi stanowiskami pracy oraz zasad szacowania ryzyka na podstawie wartości charakteryzujących narażenie. Wybrana metoda oparta jest na zmodyfikowanym sposobie obliczania wskaźnika ryzyka według metody Risk Score oraz normie PN-N w zakresie szacowania ryzyka na podstawie wartości charakteryzującej narażenie. Do oszacowania ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy przyjęto Wskaźnik Ryzyka WR" obliczany według wzoru: WR = C x E x P gdzie: C - stopień ciężkości potencjalnych następstw zagrożenia, - E - ekspozycja (czas narażenia pracownika na zagrożenie), P - prawdopodobieństwo urazu lub utraty zdrowia.

6 Tabela 1. Ocena parametru C - stopień ciężkości potencjalnych następstw zagrożenia Wartość Ciężkość następstw Opis 15 bardzo duża ofiara lub ofiary śmiertelna 7 duża ciężkie uszkodzenie ciała 3 średnia absencja 1 mała Np. udzielenie pierwszej pomocy Do małej ciężkości następstw zalicza się zaburzenia stanu zdrowia prowadzące do chwilowego złego samopoczucia (niewielkie stłuczenia, zranienia, podrażnienie oczu objawy niewielkiego zatrucia, bóle głowy itp.). Do średniej ciężkości następstw zalicza się urazy i choroby, które powodują niewielkie, ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z krótkimi okresami absencji; są to np. zranienia, oparzenia II stopnia na niewielkiej powierzchni ciała, alergie skórne, nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo-szkieletowego (np. zapalenie ścięgna) itp. Do następstwo dużej szkodliwości zalicza się urazy i choroby, które powodują ciężkie i stałe dolegliwości; są to np. oparzenia III stopnia, oparzenia II stopnia na dużej powierzchni ciała, amputacje, skomplikowane złamania z następową dysfunkcją, choroby nowotworowe, toksyczne uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu nerwowego w wyniku narażenia na czynniki chemiczne, zespół wibracyjny, zawodowe uszkodzenia słuchu, astma, zaćma itp. Do następstw o bardzo dużej ciężkości należą wypadki śmiertelne z udziałem jednej lub wielu osób Wartość parametru E (ekspozycja) szacujemy korzystając z tabeli nr 2. Tabela 2. Ocena parametru E - ekspozycja Wartość Opis 10 Stała ekspozycja (8 godzin) dziennie) 6 Częsta (kilka razy dziennie) 3 Sporadyczna (raz na tydzień) 2 Okazjonalna (raz na miesiąc) 1 Minimalna (kilka razy rocznie) 0.5 Znikoma (raz w roku) Prawdopodobieństwo urazu lub utraty zdrowia szacujemy według opisu w tabeli nr 3. Tabela 3. Ocena parametru P - prawdopodobieństwo urazu lub utraty zdrowia Wartość Opis 10 Wysoce prawdopodobne 6 Prawdopodobne 3 Mało prawdopodobne ale możliwe 1 Tylko sporadycznie możliwe 0.5 Praktycznie możliwe 0.2 Teoretycznie możliwe

7 Wartość wskaźnika ryzyka WR" określamy jako iloczyn oszacowanych parametrów. IV. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy Na podstawie wartości wskaźnika ryzyka WR" lub wartości wielkości charakteryzującej narażenie (N) dokonujemy oceny i ustalamy kategorię ryzyka zawodowego związanego z określonym zagrożeniem (tabela nr 4). Każdej ustalonej kategorii towarzyszą określone wytyczne do działań profilaktycznych. Podjęcie decyzji o wyborze określonego sposobu zmniejszania poziomu ryzyka zawodowego (kategorii ryzyka) musi być związane z realiami ocenianego stanowiska pracy. Przekroczenia wymagań obowiązujących przepisów prawnych, norm technicznych i wymagań zawartych w innych dokumentach normatywnych klasyfikują ryzyko zawodowe do grupy ryzyka dużego (nieakceptowalnego) i w takiej sytuacji działania zmierzające do redukcji ryzyka należy podjąć natychmiast. Tabela 4. Ustalanie kategorii ryzyka zawodowego Kategoria ryzyka Wartość WR Wielkość Działania profilaktyczne charakteryzująca narażenie (N) pomijalnie małe do 20 Nie jest konieczne podejmowanie działań małe N < 0.5 Nmax Utrzymać ryzyko na tym samym poziomie iub dążyć do jego zmniejszenia średnie Nmax >N > 0.5 Nmax Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka Duże N>Nmax Podjąć natychmiastowe działania w ceiu zmniejszenia ryzyka do poziomu akceptowalnego. Planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego Bardzo duże ponad 401 Praca nie może być rozpoczęta ani kontynuowana do czasu obniżenia poziomu ryzyka N m ax - wartość dopuszczalna wielkości charakteryzującej narażenie, ustalana na podstawie obowiązujących przepisów (może to być odpowiednia wartość NDS - najwyższego dopuszczalnego stężenia lub NDN - najwyższego dopuszczalnego natężenia). Przekroczenie wartości N max automatycznie klasyfikuje ryzyko do grupy ryzyka dużego.

8 V. Wskazówki do sporządzania Karty oceny ryzyka na stanowisku pracy". Karta oceny ryzyka na stanowisku pracy" zwana w dalszej części rozważań kartą" stanowi, jak powiedziano na wstępie, dokumentację przeprowadzonej oceny ryzyka dla określonego stanowiska pracy. Wykonanie oceny ryzyka i wypełnienie karty" nadleśniczy (odpowiednio dyrektor zakładu) może powierzyć pracownikowi służby bhp lub 2-3 osobowemu zespołowi w skład którego powinien wchodzić ten pracownik. Sporządzenie karty" należy rozpocząć od wypełnienia rubryk porządkowych: data, numer karty (w kolejności sporządzania dla danego nadleśnictwa w danym roku np. 13/00 lub 13/01), nazwisko osoby sporządzającej kartę" (lub skład zespołu), nazwa ocenianego stanowiska pracy (zgodnie z tabelą stanowisk i kwalifikacyjnym taryfikatorem stanowisk pracy obowiązującym w PGL- Lasy Państwowe), nazwisko i imię pracownika zatrudnionego na ocenianym stanowisku pracy, a w przypadku stanowisk o jednolitym charakterze zagrożeń dane grupy pracowników według listy. W następnej kolejności sporządzamy charakterystykę stanowiska pracy (wykaz głównych czynności wynikających z przyjętego zakresu obowiązków) i określamy dokumenty odniesienia (dokumenty wykorzystywane do dokonania oceny). Właściwa ocena ryzyka następuje w drodze wyspecyfikowania wszystkich zagrożeń występujących na danym stanowisku pracy i oszacowania dla każdego z nich parametrów kształtujących wskaźnik ryzyka WR". Pomocą w zakresie identyfikacji zagrożeń służy wspomniane na wstępie Zestawienie zagrożeń zawodowych na wybranych stanowiskach pracy". W następnej kolumnie należy podać źródło zagrożenia (np. maszyna, czynnik środowiska pracy, itp.), a w przypadku zagrożeń charakteryzowanych przez NDS i NDN - obowiązkowo wartość ustaloną w wyniku pomiaru (przy braku aktualnego pomiaru można posiłkować się danymi z instrukcji obsługi maszyny, literatury fachowej itp.). W odniesieniu do zagrożeń w stosunku do których stosowane są standardowo środki ochrony indywidualnej wartości podawać należy z uwzględnieniem redukcji zagrożenia wynikającej z zastosowania środka ochronnego, np. wartość hałasu emitowanego przez pilarkę podać należy w formie 100dB(A) / 80dB(A), co będzie przykładowo oznaczać, że maszyna emituje hałas na poziomie 100dB(A), zaś do uszu pilarza stosującego konkretną markę ochronników słuchu dociera hałas na poziomie 80dB(A). Fakt uznania konieczności stosowania ochron musi w każdym przypadku znaleźć odbicie w formie stosownego zapisu w kolumnie Działania profilaktyczne". W kolumnie tej pominąć należy działania z zakresu profilaktyki medycznej, gdyż mają one charakter uniwersalny wynikający z ogólnie obowiązujących przepisów państwowych, co pozwala przyjąć, że są one rutynowo realizowane we wszystkich jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych. W trakcie ustalania, w kolejnych kolumnach, wartości parametrów określających wskaźnik ryzyka WR" dla każdego zagrożenia należy również redukować je do wartości wynikających z zastosowania środków ochronnych, o ile środki te są odnotowane w kolumnie..działania profilaktyczne". Ustalanie wartości poszczególnych parametrów kształtujących wartość wskaźnika ryzyka WR" ma decydujące znaczenia dla rzetelności oceny ryzyka, W trakcie ich ustalania pomocna może być lista kontrolna stanowiąca załącznik nr 2 do niniejszego opracowania, ale decydującą rolę odgrywać będzie znajomość realiów ocenianego stanowiska pracy pozwalająca na przeprowadzenie analizy bezpieczeństwa pracy w aspekcie kryteriów przedstawionych w rozdziale II. Analiza bezpieczeństwa pracy wymaga ustalenia wszelkich czynności wykonywanych na stanowisku pracy i zidentyfikowanie towarzyszących im zagrożeń a następnie oszacowaniu poszczególnych parametrów (C, E, P) decydujących o wartości wskaźnika ryzyka WR".

9 Ustalenie wskaźnika ryzyka WR", po oszacowaniu wartości poszczególnych jego parametrów, jest prostym działaniem matematycznym. Wyliczona wartość WR" charakteryzuje kategorię narażenia stosownie do zapisów tabeli zawartej w rozdziale IV i na jej podstawie pozwala wypełnić kolumnę Kategoria ryzyka" dla każdego analizowanego zagrożenia. Decyzję odnośnie wpisu do rubryki Ogólna ocena ryzyka" podejmuje się na podstawie najwyższej kategorii ryzyka ustalonej dla całej listy zagrożeń występujących na danym stanowisku pracy. W przypadku podjęcia innej decyzji musi ona znaleźć odpowiednie uzasadnienie w rubryce Działania profilaktyczne". Zatwierdzenia karty" dokonuje nadleśniczy (odpowiednio dyrektor zakładu) lub jego zastępca. Potwierdzenie przez zainteresowanego pracownika przyjęcia do wiadomości ustaleń zawartych w karcie" powinno być poprzedzone omówieniem dokonanych w niej ustaleń ze szczególnym podkreśleniem znaczenia środków profilaktycznych ustalonych do stosowania na danym stanowisku pracy i konsekwencji wynikających z zaniechania tego obowiązku. Przy braku możliwości dokonania na druku karty" kompletnych zapisów ustaleń wynikających z oceny ryzyka występującego na analizowanym stanowisku pracy dopuszcza się zamieszczenie ich na odwrocie karty" po dopisaniu na dole jej awersu klauzuli VERTE" - bądź też możliwość kontynuowania zapisów na drugim egzemplarzu karty" po przez zamieszczenie przy jej numerze zapisu c.d. 8

10 Załącznik nr 1 Zestawienie zagrożeń zawodowych na wybranych stanowiskach pracy Lp. Stanowisko Nadleśniczy, Strażnik Drwal Robotnik Operator Kierowca Pomocnik Kierowca Mechanik, Palacz Operator Wozak - ^ ^ Z-ca nadleśnicz., leśny, operator leśny, ciągnika sam. operatora sam. osób. pracownik co, na zrywkarz Leśniczy, Strażnik pilarki pomocnik zrywkowego i ciężar. ciągnika i osob- warsztat. dozorca stanowisku Podleśniczy, łowiecki drwala ciągnika oraz sam. terenowego konserwator z Inżynier nadzoru rolniczego ciężar. urządzeń monitorem Zagrożenia Specjalista wyk. \f ekranowym pracę w terenie, Gajowy A B C D E F G H I J K L Ł M 1 Zagrożenie urazami powodowanymi ruchomymi częściami maszyn 2 Zagrożenie urazami powodowanymi przez narzędzia podstawowe oraz narzędzia z własnym napędem 3 Zagrożenie urazami powodowanymi przez środki transportu pionowego i poziomego oraz transportowane materiały X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Strona 1 z 6

11 Lp. Nadleśniczy, Z-ca Strażnik Drwal Robotnik Operator Kierowca Pomocnik Kierowca Mechanik, Palacz co, Operator na Wozak nadleśnicz., leśny, operator leśny, ciągnika sam. operatora sam. osób. i pracownik dozorca stanowisku z -zrywkarz Leśniczy, Strażnik pilarki pomocnik zrywkowego i ciężar. ciągnika osob-tereno warsztat, monitorem Stanowisko Podleśniczy, Inżynier nadzoru Specjalista wyk. łowiecki drwala ciągnika rolniczego oraz sam ciężar wego konserwator urządzeń ekranowym pracę w terenie, Gajowy A B C D E F G H 1 J K L Ł M 4 Zagrożenie urazami w wyniku poślizgnięć, potknięć i upadków 5 Zagrożenie urazami powodowanymi upadkiem osób i przedmiotów z wysokości 6 Zagrożenie urazami powodowanymi przez wystające elementy, ostre krawędzie, chropowate powierzchnie 7 Zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Strona 2 z 6

12 Lp. Stanowisko Nadleśniczy, Strażnik Drwal Robotnik Operator Kierowca Pomocnik Kierowca Mechanik, Palacz Operator Wozak - Z--ca nadleśnicz., leśny, operator leśny, ciągnika sam. operatora sam. osób. pracownik co, na zrywkarz Leśniczy, Strażnik pilarki pomocnik zrywkowego i ciężar. ciągnika i osob- warsztat. dozorca stanowisku Podleśniczy, łowiecki drwala ciągnika oraz sam. terenowego konserwator z Inżynier nadzoru rolniczego ciężar. urządzeń monitorem Specjalista wyk. ekranowym Zagrożenia pracę w terenie, Gajowy 8 Zagrożenie elektrycznością statyczną A B C D E F G H I J K L Ł M 9 Zagrożenie działaniem X X X pola elektro - magnetycznego radiotelefon radiotele. radiotele. 10 Narażenie na hałas X X X 11 Narażenie na drgania X X X maszyn i narzędzi 12 Narażenie związane z X X niewłaściwym natężeniem oświetlenia, obciążenie wzroku Strona 3 z 6

13 Lp. Nadleśniczy, Z-ca Strażnik Drwal Robotnik Operator Kierowca Pomocnik Kierowca Mechanik, Palacz Operator na Wozak nadleśnicz., leśny, operator leśny, ciągnika sam. operatora sam. osób. i pracownik co, stanowisku z -zrywkarz Leśniczy, Strażnik pilarki pomocnik zrywkowego i ciężar. ciągnika osob-tereno warsztat, dozorca monitorem Stanowisko Podleśniczy, Inżynier nadzoru łowiecki drwala ciągnika rolniczego oraz sam ciężar. wego konserwator urządzeń ekranowym Specjalista wyk. pracę w terenie, Gajowy A B C D E F G H I J K L Ł M 13 Zagrożenie olśnienieniem, zjawiskiem stroboskopowym 14 Zagrożenie promieniowaniem (podczerwień, ultrafiolet, laser) X X spawanie 15 Występowanie niskiej lub wysokiej temperatury oraz wilgotności w pomieszczeniu 16 Zagroź, poparzeniem lub odmrożeniem w związku ze źródłami wysokiej lub niskiej temperatury X X X X X X Strona 4 z 6

14 Lp. Stanowisko Nadleśniczy, Strażnik Drwal Robotnik Operator Kierowca Pomocnik Kierowca Mechanik, Palacz Operator Wozak - ^^ Z-ca nadleśnicz., leśny, operator leśny, ciągnika sam. operatora sam. osób. pracownik co, na zrywkarz ^ ^ ^ ^ Leśniczy, Strażnik pilarki pomocnik zrywkowego i ciężar. ciągnika i osób- warsztat. dozorca stanowisku ^ ^ ^ ^ Podleśniczy, łowiecki drwala ciągnika oraz sam. terenowego konserwator z ^ \ Inżynier nadzoru rolniczego ciężar urządzeń monitorem Zagrożenia Specjalista wyk. ekranowym pracę w terenie, Gajowy A B C D E F G H I J K L Ł M 17 Praca na otwartym powietrzu w zmiennych warunkach atmosfer. X X X X X X X X 18 Narażenie na środki zawierające szkodliwe X pestycydy X pestycydy X pestycydy X X X pestycyd substancje chemiczne (stałe, ciekłe i gazowe) 19 Narażenie na pyły X X X 20 Kontakt z drobnoustrojami chorobotwórczymi 21 Zagrożenie pogryzieniem przez zwierzęta X X X X X X X X X X X X X X X X X Strona 5 z 6

15 Lp. Stanowisko Nadleśniczy, Strażnik Drwal Robotnik Operator Kierowca Pomocnik Kierowca Mechanik, Palacz Operator Wozak - ^ ^ Z-ca nadleśnicz., leśny, operator leśny, ciągnika sam. operatora sam. osób. pracownik co, na zrywkarz ^ ^ ^ ^ Leśniczy, Strażnik pilarki pomocnik zrywkowego i ciężar. ciągnika i osob- warsztat. dozorca stanowisku ^ ^ ^ ^ Podleśniczy, łowiecki drwala ciągnika oraz sam. terenowego konserwator z ^ \ Inżynier nadzoru rolniczego ciężar. urządzeń monitorem Specjalista wyk. ekranowym Zagrożenia pracę w terenie, Gajowy A B C D E F G H 1 J K L Ł M 22 Zagrożenia związane z X X agresją osób trzecich 23 Wymuszona pozycja X X X X przy pracy 24 Przenoszenie i X X X X X X X X podnoszenie ciężarów 25 Stres psychologiczny w X X X X X pracy 26 Zagrożenie pożarem X X lub wybuchem Strona 6 z 6

16 Załącznik nr 3 Nadle śnictwo lub zakład KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY Data Numer Karty Sporządził Stanowisko pracy Nazwisko i imię pracownika lub dane Charakterystyka stanowiska pracy grupy pracowników Dokumenty odniesienia Lp Zagrożenie Źródło zagrożenia Ciężkość Prawdopodo- Oszacowanie Kategoria Uwagi Wynik pomiaru Szkód Ekspozycja bieństwo Ryzyka C E P WR= CxExP Ryzyka 1 A 7 fi Działania profilaktyczne Ogólna ocena ryzyka Zatwierdzenie karty Potwierdzenie przyjęcia do wiadomości przez pracownika Podpis Data

17 Załącznik nr 4 do Zarządzenia nr 32 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie wprowadzenia metodyki i dokumentacji oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w PGL-Lasy Państwowe Ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas jako czynnik szkodliwy dla narządu słuchu (według wytycznych normy PN-N-18002:2000) Narażenie na hałas może być charakteryzowane przez następujące wielkości: - poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8 - godzinnego dnia pracy (L EX, 8 h) lub odpowiadająca mu dzienna ekspozycja na hałas (E Al8 h) lub w przypadku nierównomiernego oddziaływania hałasu na organizm ludzki: poziom ekspozycji na hałas odniesiony do tygodnia pracy (L EX, W ) lub odpowiadająca ekspozycja tygodniowa (E A)W ), maksymalny poziom dźwięku A - L Am ax, szczytowy poziom dźwięku C - L Cp eak- Ryzyko związane z narażeniem na hałas można oszacować zgodnie z zasadami dotyczącymi oceny oddziaływania czynników, charakteryzowanych przez zmierzone parametry dotyczące narażenia, przedstawionymi w metodyce oceny ryzyka zawodowego. W poniższej tabeli 1 przedstawiono zasady szacowania ryzyka zawodowego związanego z hałasem jako czynnikiem szkodliwym dla narządy słuchu. Tabela 1. Oszacowanie ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas Wartości parametrów Oszacowanie ryzyka zawodowego Ux,8h(LEx,w)>85dB Ryzyko zawodowe duże lubl Amax >115dB lub L C p e ak> 135 db 82 db < L EX,8h (LEX,W) < 85 db i Ryzyko zawodowe średnie *) 109dB<L Amax <115dB i 129db<L Cpeak < 135 db L E x,8h(l E x,w)<82db Ryzyko zawodowe małe lubl Amax <109dB lubl C peak< 129 db *) - połowy najwyższych dopuszczalnych wartości ze względu na ochronę słuchu.

18 Ocena ryzyka zawodowego powodowanego narażeniem na drgania mechaniczne na stanowiskach pracy (według wytycznych normy PN-N-18002:2000) Podstawą oszacowania ryzyka zawodowego związanego ze szkodliwym oddziaływaniem drgań na pracownika jest krotność czynnika dominującej składowej drgań. Gdzie:...,, aw,eq,8h Krotność = aw, dop aw,eq,bn- równoważna za 8 godzin wartość ważona przyśpieszenia drgań zmierzona na danym stanowisku pracy, aw,dop - dopuszczalna wartość przyśpieszenia drgań na danym stanowisku pracy. Tabela 2. Oszacowanie ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na drgania mechaniczne Wartość krotności Kr> 1 Oszacowanie ryzyka zawodowego Ryzyko zawodowe duże 0,5 < Kr < 1 Ryzyko zawodowe średnie Kr < 0,5 Ryzyko zawodowe małe