PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO MIĘDZYNARODOWYCH TARGÓW POZNAŃSKICH W POZNANIU

Transkrypt

1 MPU-ORZ1/ /Sm/10 89/11 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OPRACOWANIE: ZESPÓŁ OPRACOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH MGR KATARZYNA SYDOR MGR INś. AGNIESZKA WIECZORKIEWICZ MGR JOANNA ZOMERSKA POZNAŃ, STYCZEŃ 2011 R./CZERWIEC 2011* * NINIEJSZA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO UWZGLĘDNIA ZMIANY PROJEKTU PLANU WYNIKAJĄCE Z UZYSKANYCH OPINII I DOKONANYCH UZGODNIEŃ

2 1. WPROWADZENIE Informacje wstępne Podstawy formalno-prawne opracowania Cel i zakres merytoryczny opracowania Wykorzystane materiały i metody pracy CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO PołoŜenie, uŝytkowanie i zagospodarowanie terenu Rzeźba terenu Budowa geologiczna i warunki gruntowe Warunki wodne Szata roślinna Świat zwierzęcy Powierzchnia ziemi Klimat lokalny Dziedzictwo kulturowe STAN ŚRODOWISKA ORAZ ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU Cel opracowania projektu planu Ustalenia projektu planu Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu23 5. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM I LOKALNYM ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO Oddziaływanie na powierzchnię ziemi Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne Oddziaływanie na róŝnorodność biologiczną i krajobraz Oddziaływanie na szatę roślinną Oddziaływanie na zwierzęta Oddziaływanie na ludzi Oddziaływanie na powietrze Oddziaływanie na klimat akustyczny Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe Oddziaływanie na dobra materialne Oddziaływanie na obszary Natura Oddziaływanie transgraniczne Pola elektromagnetyczne PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU WNIOSKI STRESZCZENIE ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE 1. Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp na tle ortofotomapy miasta Poznania 2. Dokumentacja fotograficzna terenu opracowania 3. Projekt mpzp Międzynarodowych Targów Poznańskich w Poznaniu, MPU 2010r. etap procedury planistycznej opiniowanie 4. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Międzynarodowych targów Poznańskich część A (uchwała Rady Miasta Poznania Nr XCI/1021/IV/2006 z dnia 11 kwietnia 2006 roku) 5. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Międzynarodowych targów Poznańskich część B (uchwała Rady Miasta Poznania Nr XLII/501/V/2008 z dnia 16 września 2008 roku) 6. Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego w porze dzienno-wieczorno-nocnej w stanie istniejącym. 7. Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego w porze nocnej w stanie istniejącym. 8. Zasięgi oddziaływania hałasu tramwajowego w porze dzienno-wieczorno-nocnej w stanie istniejącym. 9. Zasięgi oddziaływania hałasu tramwajowego w porze nocnej w stanie istniejącym. 2

3 1. WPROWADZENIE 1.1. Informacje wstępne Przedmiotem niniejszego opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Międzynarodowych Targów Poznańskich w Poznaniu. Projekt planu miejscowego opracowywany jest na podstawie uchwały Nr LXXIII/1016/V/2010 Rady Miasta Poznania z dnia 8 czerwca 2010 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Międzynarodowych Targów Poznańskich w Poznaniu. Planem objęto obszar połoŝony w centrum miasta Poznania, pomiędzy ulicami: F.D. Roosevelta, Głogowską, JJ. Śniadeckich, Święcickiego oraz Grunwaldzką. Powierzchnia obszaru objętego sporządzeniem planu miejscowego wynosi ok. 23 ha Podstawy formalno-prawne opracowania Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko wynika z ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko 1. W myśl powyŝszej ustawy prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Zgodnie z art. 51 ust. 1 organ opracowujący m.in. projekt planu zagospodarowania przestrzennego obligatoryjnie sporządza prognozę oddziaływania na środowisko. Na obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dotyczącej projektu planu miejscowego wskazuje równieŝ art. 17, pkt. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 2, zgodnie z którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą, uwzględniając zapisy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Stosownie do tej ustawy projekt planu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko przedkładane są instytucjom i organom właściwym do zaopiniowania i uzgodnienia projektu planu, a takŝe są przedmiotem społecznej oceny podlegają wyłoŝeniu do publicznego wglądu Cel i zakres merytoryczny opracowania Głównym celem sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko jest wskazanie przewidywanego wpływu na środowisko, jaki moŝe mieć miejsce na skutek realizacji dopuszczonych w projekcie planu form zagospodarowania przestrzennego. W tym celu w prognozie ocenia się relacje pomiędzy przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami planistycznymi, a uwarunkowaniami środowiska 1 Dz. U. Nr 199, poz ze zmianami 2 Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami 3

4 przyrodniczego, a takŝe aspektami gospodarczymi i społecznymi, zgodnie z zasadą zrównowaŝonego rozwoju. W prognozie oddziaływania na środowisko analizie i ocenie podlega projekt uchwały w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (tekst) wraz z rysunkiem, stanowiącym załącznik graficzny uchwały. Szczegółowy zakres informacji wymaganych w prognozie określony jest w art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z art. 52 ust. 1 ww. ustawy prognoza oddziaływania na środowisko musi być opracowana stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny, a informacje w niej zawarte dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości informacji zawartych w projekcie planu miejscowego oraz etapu przyjęcia tego dokumentu w procesie opracowywania projektów dokumentów powiązanych z tym dokumentem. Stosownie do wymogu art. 53 ww. ustawy zakres i stopień szczegółowości informacji zawartych w niniejszej prognozie został uzgodniony z właściwymi organami, wskazanymi w art. 57 i 58 ustawy Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu (pismem RDOŚ-30-OO.III /10/mm z dnia r.) oraz Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Poznaniu (pismem NS-72/1-131(1)/10 z dnia r.) Wykorzystane materiały i metody pracy Przy opracowaniu niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały źródłowe: Literatura: Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne Kondracki J., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. 1 Geomorfologia Krygowski B., PTPN, Wydz. Mat.- Przyr., Poznań 1961, Przyrodnicze aspekty bezpiecznego budownictwa JeŜ J., Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2001, Fizjografia urbanistyczna Szponar A., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Poznaniu Jackowiak B, Prace Zakładu Taksonomii Roślin UAM w Poznaniu, Poznań 1993, Wśród zwierząt i roślin, Kronika miasta Poznania, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2002, Zmienność przestrzenna wysokości opadów atmosferycznych na obszarze miasta Poznania, oprac. mgr Ryszard Farat, w: Wody powierzchniowe Poznania t.i pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej, Poznań Sorus 1995 r. Materiały kartograficzne mapa zasadnicza dla obszaru planu w skali 1:1000, mapa ewidencyjna gruntów w skali 1:1000, 4

5 mapa glebowo-rolnicza, mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N D Poznań, OPGK Poznań 1988/9, mapa sozologiczna w skali 1:50 000, ark. N D Poznań, OPGK Poznań 1992, szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark Poznań N D, Państwowy Instytut Geologiczny, 1990, mapa topograficzna w skali 1:10 000, ark. N D-d-1 Poznań Stare Miasto, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Akty prawne Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zmianami), Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, o udziale społeczeństwa, w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz ze zmianami), Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz ze zmianami), Ustawa z dnia z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity z dnia 12 listopada 2010 r., Dz. U. Nr 243, poz ze zmianami), Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162 poz ze zmianami), Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz ze zmianami). Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239 poz ze zmianami), Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zmianami), Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675) Rozporządzenie Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy aglomeracja Poznań (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826), Rozporządzenie Nr 40/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego uŝytkowania dla lotniska wojskowego Poznań-Krzesiny w Poznaniu (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 1/2008, poz. 1), 5

6 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, ze zmianami). Dokumenty, inne dostępne opracowania: projekt Uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Międzynarodowych Targów Poznańskich w Poznaniu, MPU 2010, Uchwała Nr LXXIII/1016/V/2010 Rady Miasta Poznania z dnia 8 czerwca 2010 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Międzynarodowych Targów Poznańskich w Poznaniu, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r., Uchwała Nr XCI/1021/IV/2006 Rady Miasta Poznania z dnia 11 kwietnia 2006 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów Międzynarodowych Targów Poznańskich część A, Uchwała Nr XLII/501/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 16 września 2008 r. w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów Międzynarodowych Targów Poznańskich część B, Program ochrony środowiska miasta Poznania na lata , Uchwała Nr LIV/729/V/2009 Rady Miasta Poznania z dnia 12 maja 2009 r., Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Etap I: Mapa akustyczna m. Poznania (2007), Etap II: Program ochrony przed hałasem (POH) (2008), Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, czerwiec 2008, Uchwała Nr XLIII/521/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r. (Dz. U. Woj. Wlkp. z dnia 24 listopada 2008 r. Nr 200, poz. 3281), Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2010, Roczna ocena jakości powietrza w woj. wielkopolskim za rok 2009, WIOŚ, Poznań 2010, Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, Arkusz Poznań (471), Ryszarda Chmal, PIG, Warszawa 1997, Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego POZNAŃ teren Międzynarodowych Targów Poznańskich, Rybczyński A., Harke G., Pracownia Geologiczno-Kartograficzna, Poznań, maj 2005, Prognoza oddziaływania na środowisko zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów Międzynarodowych Targów Poznańskich część A, Czaban A., Bąkowska Z., Zenkteler M.; MPU, Poznań, grudzień 2005, 6

7 Prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów Międzynarodowych Targów Poznańskich część B, Mielcarek M., Bąkowska Z., MPU, Poznań, marzec Inne źródła: wizja terenowa (grudzień 2010 r.), dokumentacja fotograficzna (MPU, listopad 2007 r., grudzień 2010 r.), PowyŜsze materiały w połączeniu z wizją terenową pozwoliły na opracowanie charakterystyki stanu funkcjonowania środowiska w podziale na poszczególne komponenty. Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metody opisowej, polegającej na charakterystyce istniejących zasobów środowiska oraz łączeniu w całość posiadanych informacji o dotychczasowych mechanizmach funkcjonowania środowiska i wskazaniu, jakie potencjalne skutki mogą wystąpić w środowisku w wyniku realizacji ustaleń planu. PosłuŜono się równieŝ metodą porównawczą, wykorzystując wiedzę o funkcjonowaniu środowiska jako całości. Skonfrontowano zaproponowane rozwiązania planistyczne z istniejącymi uwarunkowaniami środowiskowymi. Prognozę oddziaływania na środowisko przedstawiono w zakresie, jaki umoŝliwia obecny stan dostępnej informacji o środowisku oraz w tym kontekście stopień ogólności (lub szczegółowości) ustaleń planu. 2. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 2.1. PołoŜenie, uŝytkowanie i zagospodarowanie terenu Obszar objęty ustaleniami projektu planu Międzynarodowych Targów Poznańskich w Poznaniu połoŝony jest w centralnej części Poznania, w dzielnicy JeŜyce, w obrębie terenu zwartej zabudowy śródmiejskiej. Ustalenia projektu planu obejmują obszar ograniczony od północy ul. Grunwaldzką, od zachodu ulicami: J.J. Śniadeckich i Święcickiego oraz od wschodu i południowego wschodu ulicami: Głogowską i F.D. Roosevelta. Analizowany obszar stanowi przestrzeń targową obejmującą budynki i hale wystawiennicze, budynki gastronomiczne oraz tereny komunikacji pieszej i kołowej. Poza licznymi wystawami obszar Targów stanowi miejsce wydarzeń kulturalnych, sportowych, a takŝe słuŝy organizacji zjazdów i kongresów. WyróŜnia się równieŝ na tle innych targów europejskich ze względu na znaczne nawarstwienie sentymentalnych form zabudowy, związanych z najstarszą historią targów, sięgających początków XX wieku, w szczególności Powszechnej Wystawy Krajowej. Kilka pawilonów jest wpisanych do rejestru zabytków: Hala Reprezentacyjna PWK z 1929 roku (ul. F.D. Roosevelta/Bukowska), Budynek Administracji z 1924 roku (ul. Głogowska 14), Pałac 7

8 Targowy z 1924 roku oraz WieŜa Górnośląska z Całość jest ogrodzona, wejścia na teren targowy znajdują się przy ulicy Bukowskiej, F.D. Roosevelta, Święcickiego oraz J.J. Śniadeckich. W centralnej części zachowały się pozostałości parku targowego. Nie zachowały się natomiast widoczne ślady dawnego cmentarza Ŝydowskiego, usytuowanego pomiędzy halą nr 15 a zabudową ul. Śniadeckich 3. Teren naleŝy do zespołu urbanistyczno-architektonicznego Łazarza, wpisanego do rejestru zabytków pod nr A 239, decyzją z dnia W strefie ochrony konserwatorskiej bezwzględnie obowiązuje zachowanie historycznej struktury urbanistycznej z istniejącymi budynkami i osiami widokowymi. NajbliŜsze otoczenie obszaru opracowania stanowi intensywna zabudowa śródmiejska mieszkaniowa, mieszkaniowo-usługowa oraz usługowa. W kontekście otoczenia komunikacyjnego, omawiany teren połoŝony jest pomiędzy głównymi elementami systemu komunikacyjnego miasta Poznania, stanowiącymi podstawowe elementy komunikacji samochodowej w Poznaniu: ul. Głogowską, stanowiącą jedną z waŝniejszych tras wylotowych z miasta, posiadających połączenie z autostradą A2 oraz ul. Grunwaldzką. Ulice te prowadzą takŝe ruch komunikacji miejskiej, zarówno autobusowej jak i tramwajowej. Ponadto obszar opracowania znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie dworca kolejowego Poznań Główny oraz w niedalekiej odległości od dworca autobusowego PKS Rzeźba terenu Według regionalizacji fizyczno-geograficznej Kondrackiego 4 obszar opracowania znajduje się częściowo w obrębie mezoregionu Poznański Przełom Warty (315.52) (wschodni fragment) oraz częściowo w obrębie mikroregionu Równina Poznańska ( ), mezoregion Pojezierze Wielkopolskie (315.51) (zachodnia część obszaru opracowania). Zgodnie z podziałem geomorfologicznym Niziny Wielkopolskiej Krygowskiego 5 badany obszar występuje w obrębie Wysoczyzny Poznańskiej (VIII), w subregionie Równiny Poznańskiej (VIII 6 ). Obszar opracowania usytuowany jest w strefie krawędziowej pradoliny Warty, lekko pochylony w kierunku wschodnim ku rzece. Jedynie zachodnią część terenu Międzynarodowych Targów Poznańskich stanowi płaska wysoczyzna morenowa, wyniesiona na wysokość m n.p.m., schodząca łagodnym zboczem w kierunku niŝej połoŝonego poziomu sandrowego w pradolinie (76 79 m n.p.m.), zajmując jego wschodni skraj. 3 Prognoza oddziaływania na środowisko zmiany mpzp terenów Międzynarodowych Targów Poznańskich część A, oprac. MPU: Czaban A. i in., Poznań 2005, 4 Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, 5 Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. 1 Geomorfologia, PTPN, Wydz. Mat.-Przyr., Poznań 1961, 8

9 Pierwotna rzeźba obszaru opracowania została mocno zmieniona na skutek prowadzonej na przestrzeni wieków działalności człowieka, czego śladem są występujące w podłoŝu grunty nasypowe o miąŝszości dochodzącej miejscami do 6 m Budowa geologiczna i warunki gruntowe 7 Na całym analizowanym obszarze grunty rodzime przykryte są warstwą kulturowych nasypów, w większości nie budowlanych, formowanych w sposób przypadkowy. Ich średnia miąŝszość waha się od 1 do 2,5 m, sięgając miejscami do 6 m. W ich składzie, obok mineralnych glin lub piasków, występują grunty organiczne i próchniczne, gruz ceglany i betonowy oraz odpady typu wapno, ŜuŜel, szkło, lepik itp. Pod warstwą nasypów zalega warstwa plejstoceńskich glin morenowych zlodowacenia bałtyckiego o miąŝszości 6-10 m. Tylko lokalnie, w północnej części terenu MTP, gliny morenowe przykryte są cienką warstwą zaglinionych piasków przeobraŝonych pochodzących z wietrzenia gliny, a w części wschodniej na stropie gliny została odłoŝona warstwa piasków rzecznych. We wschodniej części obszaru opracowania gliny bałtyckie są wyerodowane. Bezpośrednio pod warstwą nasypów zalega tu seria piaszczysto-ŝwirowych osadów wodnolodowcowych, o kilku - kilkunastometrowej miąŝszości, odłoŝonych na skonsolidowanych glinach z okresu zlodowacenia środkowopolskiego. Wyłączywszy strefy występowania niekontrolowanych nasypów, podłoŝe wysoczyznowej części terenu stanowią mineralne grunty spoiste bezpośredniej akumulacji lodowca, wykształcone w postaci gliny piaszczystej lub piasków gliniastych o konsystencji twardoplasycznej lub półzwartej. Jedynie lokalnie, w strefie występowania wody gruntowej, stwierdzono grunty plastyczne i miękkoplastyczne. JednakŜe, tylko w północno-wschodniej części terenu MTP moŝna wydzielić strefę zalegania gruntów spoistych o nieco gorszych parametrach geotechnicznych. W obrębie strefy krawędziowej wysoczyzny zaznacza się wyraźny spadek miąŝszości gliny górnej, a pod coraz cieńszą warstwą gruntów spoistych zaznacza się występowanie średniozagęszczonych i zagęszczonych gruntów piaszczysto-ŝwirowych akumulacji wodnolodowcowej. Lokalnie na ich stropie znajdują się młodsze piaski próchniczne w stanie z pogranicza gruntów luźnych i średniozagęszczonych. Pod kilkumetrową serią osadów międzymorenowych zalega glina zwałowa (skonsolodowana) z okresu zlodowacenia środkowopolskiego, reprezentowana przez półzwarte i zwarte gliny piaszczyste. Warunki podłoŝa moŝna uznać za stabilne, a występujące w podłoŝu grunty rodzime charakteryzują się korzystnymi warunkami mechanicznymi. Trudności w posadowieniu budynków naleŝy się spodziewać w miejscach występowania przypowierzchniowych nasypów, które ze względu na zróŝnicowany skład i stan oraz niekiedy znaczną miąŝszość uznaje się za nieprzydatne dla fundamentowania. NaleŜy takŝe zwrócić uwagę na specyficzne właściwości gruntów spoistych. Gliny, a zwłaszcza piaski gliniaste, są gruntami bardzo wraŝliwymi na dodatkowe nawodnienia ulegają 6 Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb mpzp Poznań teren Międzynarodowych Targów Poznańskich, Rybczyński A., Harke G., Poznań 2005, 7 jw. 9

10 wówczas uplastycznieniu. MoŜliwe są zatem utrudnienia prowadzenia budowy w okresie wzmoŝonych deszczów na podłoŝu gliniastym Warunki wodne Wody powierzchniowe rzeki Warty. Obszar opracowania pod względem hydrograficznym połoŝony jest w zlewni bezpośredniej Wody podziemne Wody gruntowe swym charakterem i głębokością występowania odzwierciedlają cechy konfiguracyjne terenu oraz budowę geologiczną podłoŝa. W obrębie obszaru opracowania wody gruntowe naleŝą do dwóch stref wodnych: - obszarów dolinnych (pradolinnych), będących strefą koncentracji wód powierzchniowych i podziemnych, charakteryzujących się swobodnym zwierciadłem wód gruntowych, utrzymującym się na głębokości około 4 8 m p.p.t., - obszarów pozadolinnych o zwierciadle wody gruntowej utrzymującym się w warstwie międzymorenowych piasków i Ŝwirów, z reguły na głębokości ponad 8 m p.p.t. 8 Zasilanie wód gruntowych w omawianym podłoŝu odbywa się głównie przez opady atmosferyczne oraz spływ z terenów wyŝej połoŝonych. Słaboprzepuszczalne podłoŝe zbudowane głównie z glin zwałowych i piasku gliniastego charakteryzuje okresowe gromadzenie wody gruntowej na stropie gruntów spoistych. Taka sytuacja moŝe mieć miejsce w okresie wiosennych roztopów oraz intensywnych, długotrwałych opadów atmosferycznych. Biorą pod uwagę skalę zainwestowania terenu MTP (uszczelnienie podłoŝa i odprowadzanie wód opadowych do kanalizacji deszczowej) powyŝsze sytuacje będą występować bardzo rzadko Szata roślinna Ze względu na specyficzny charakter analizowanego terenu (tereny wystawiennicze) występująca tu roślinność jest niezwykle uboga. Stanowi ją przede wszystkim roślinność wysoka (skupiona głównie w północnej części opracowania) oraz roślinność ozdobna niska, nasadzona w sąsiedztwie niektórych hal. Dominujący udział w tutejszej dendroflorze mają drzewa liściaste reprezentowane w większości przypadków przez gatunki tj.: lipa (Tilia), klon (Acer) oraz kasztanowiec (Aesculus). Najstarsze i najbardziej okazałe drzewa znajdują się na obszarze dawnego cmentarza ewangelickiego, przekształconego w późniejszym czasie w park targowy (w północno-zachodniej części omawianego obszaru). Do dnia dzisiejszego zachowały się jedynie nasadzenia w formie alei, tworzonych głównie 8 Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb mpzp Poznań teren Międzynarodowych Targów Poznańskich, Rybczyński A., Harke G., Poznań

11 przez okazałe kasztanowce, którym towarzyszy dąb bezszypułkowy (Quercus robur), dąb czerwony (Quercus rubra), lipa drobnolistna (Tilia cordata) oraz platan klonolistny (Platanus acerifolia). Miejscami występują równieŝ pojedyncze okazy jesionu wyniosłego (Fraxinus ecelsior) oraz wiązu syberyjskiego (Ulmus pumila). Ponadto na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich występują takŝe drzewa iglaste reprezentowane przez daglezję zieloną (Pseudotsuga menziesii) oraz srebrzystą odmianę świerka kłującego (Picea pungens). Lokalną szatę roślinną uzupełniają róŝnego rodzaju gatunki roślin ozdobnych, obejmujących przede wszystkim ozdobne odmiany krzewów iglastych oraz mniej licznych krzewów liściastych, rosnących na niewielkich, najczęściej zadarnionych powierzchniach. Część roślin jest nasadzanych w betonowych pojemnikach, usytuowanych w sąsiedztwie hal wystawienniczych. Nielicznie występują tu pospolite gatunki roślin zielnych, przystosowanych do Ŝycia w warunkach charakterystycznych dla centrum duŝego miasta. Przyczyną tej sytuacji jest ograniczenie areału powierzchni biologicznie czynnej (niewielkie skwery oraz powierzchnie wokół pni drzew), umoŝliwiającej rozwój roślin Świat zwierzęcy Środowisko miejskie, które w sposób istotny odbiega od warunków naturalnych, jest miejscem Ŝycia gatunków zwierząt, które potrafiły się przystosować do Ŝycia na terenach silnie zurbanizowanych, lub które od dawna towarzyszą siedzibom ludzkim. Naturalnymi siedliskami przedstawicieli fauny miast są tereny zieleni tworzące w Poznaniu tzw. kliny zieleni, jednakŝe zwierzęta coraz częściej przystosowują się do Ŝycia w warunkach nawet najbardziej ścisłej zabudowy miejskiej. Dotychczasowy sposób zagospodarowania i uŝytkowania analizowanego obszaru oraz jego lokalizacja spowodowała, Ŝe lokalna fauna jest wyjątkowo uboga. W obrębie nielicznych fragmentów zieleni spotkać moŝna najczęściej pospolite gatunki ptaków, które przystosowały się do Ŝycia w centrum miasta. Są to m.in.: gołąb miejski (Columba livia), sierpówka (Streptopelia decaocto), wróbel (Passer domesticus) czy sroka (Poca pica). Do zwierząt, które przystosowały się do Ŝycia w tych trudnych warunkach, naleŝą równieŝ rozmaite gatunki niewielkich rozmiarów bezkręgowców Powierzchnia ziemi Na terenie śródmieścia mamy do czynienia z wysoko przekształconym, antropogenicznym środowiskiem, co objawia się w prawie całkowitym uszczelnieniu podłoŝa poprzez intensywną zabudowę kubaturową oraz zabetonowanie lub zaasfaltowanie gruntu. Powierzchnia ziemi na terenach silnie zurbanizowanych charakteryzują się bardzo duŝym stopniem przekształcenia naturalnych właściwości. 11

12 Ze względu na niemalŝe całkowite uszczelnienie powierzchni terenu analizowany obszar pozbawiony jest naturalnej warstwy gleby. Zostały one całkowicie przeobraŝone. Ich naturalna struktura i stosunki powietrzno-wilgotnościowe są z pewnością zaburzone. Tylko miejscami stanowią one podłoŝe dla zieleni towarzyszącej zabudowie, w tym m.in. występującym zadrzewieniom wskazanym w pkt. 2.5 Prognozy. Niekorzystny wpływ na zmianę jej właściwości fizycznych i chemicznych ma wiele procesów związanych z działalnością człowieka. Do najwaŝniejszych z nich moŝemy zaliczyć zakłócanie obiegu wód podziemnych i powierzchniowych poprzez ingerencję w skład oraz zagęszczenie poszczególnych warstw profilu glebowego, przemieszanie warstw, zmianę sposobu uŝytkowania, a takŝe umieszczanie szeregu elementów sieci infrastruktury technicznej w profilu glebowym. Tego typu zmiany występują na skutek umieszczania pod powierzchnią terenu fundamentów i innych elementów konstrukcji budowlanych oraz doprowadzania do budynków podziemnej infrastruktury technicznej, powodując jednocześnie nieodwracalną utratę naturalnych właściwości fizycznych, chemicznych oraz biologicznych gleby. Gleby antropogeniczne, poza występowaniem zanieczyszczeń fizycznych (Ŝwir, gruz i podobne materiały wykorzystywane przy inwestycjach budowlanych), wykazują równieŝ obecność zanieczyszczeń chemicznych, takich jak metale cięŝkie (ołów i kadm) oraz węglowodory wielopierścieniowe. Obecność w glebie zwiększonych ilości poszczególnych pierwiastków spowodowana jest głównie emisją zanieczyszczeń z ruchu komunikacyjnego i kumulowaniem się tych substancji w warstwach gleby na terenach leŝących w bezpośrednim sąsiedztwie szlaków komunikacyjnych Klimat lokalny Warunki klimatyczne analizowanego obszaru są zbliŝone do panujących na terenie Niziny Wielkopolskiej. Zgodnie z regionalizacją klimatyczną Polski wg Okołowicza ( ) Poznań połoŝony jest w obrębie regionu Śląsko Wielkopolskiego, odznaczającego się klimatem o przewadze wpływów oceanicznych. Cechami charakterystycznymi tego klimatu są stosunkowo małe roczne amplitudy temperatury powietrza, wczesna wiosna, długie lato, łagodna i krótka zima z mało trwałą pokrywą śnieŝną. Okres wegetacyjny trwa tutaj 220 dni i zaliczany jest do najdłuŝszych w Polsce. Według Wosia (1994) Nizina Wielkopolska połoŝona jest w obrębie czterech regionów klimatycznych, pomiędzy którymi zaznaczają się bardziej lub mniej wyraźne granice, co oznacza wówczas zbliŝone, do sąsiednich regionów, warunki klimatyczne. Zgodnie z tym podziałem miasto Poznań leŝy w obrębie Regionu Środkowowielkopolskiego. W porównaniu z pozostałymi regionami charakteryzuje go częstsze występowanie pogody bardzo ciepłej i pochmurnej bez opadu. Jednocześnie odznacza się on częstszym występowaniem dni z pogodą przymrozkową, bardzo chłodną z duŝym zachmurzeniem i opadem. Na klimat miasta Poznania w duŝym stopniu wpływ mają napływające znad Atlantyku masy powietrza polarno-morskiego. Stanowią one ponad 75% wszystkich mas napływających nad Poznań. 12

13 Taki rozkład warunkuje przede wszystkim napływ wiatrów z sektora zachodniego, północnego i południowo-zachodniego, o prędkości dochodzącej do 5 m/s. Średnia roczna temperatura powietrza dla analizowanego obszaru jest zbliŝona do panującej na terenie całego Poznania i wynosi 8,2 C. Rozkład opadów charakteryzuje wyraźny cykl roczny. Średnia roczna suma opadów dla terenu Poznania naleŝy do najniŝszych w kraju. Pomiary wielkości opadów atmosferycznych dla posterunku Poznań Ławica wykazały, Ŝe średnia wartość opadu atmosferycznego z wielolecia (w okresie ) 9 wynosiła 527mm. Mikroklimat obszaru projektu planu wykazuje cechy typowe dla klimatu śródmiejskiego 10. W centrach miast moŝna zaobserwować największy wpływ działalności człowieka na pogodę. Rozległe powierzchnie dachów, chodników i ulic, zmniejszenie powierzchni czynnej, wpływają na stosunki wodne i pogodę. Brak moŝliwości wsiąkania wód opadowych powoduje ich szybki odpływ do kanalizacji miejskiej, a tym samym ograniczenie zasilania wód podziemnych. Szybsze i większe nagrzewanie się powierzchni zabudowanych, sztuczne ciepło pochodzące ze spalania surowców energetycznych oraz zanieczyszczenie atmosfery powodują powstawanie nad miastem wysp ciepła. Wskutek róŝnic temperatur, a co za tym idzie ciśnienia, nad miastem częściej niŝ gdzie indziej powstają chmury i pada deszcz, jest mniej dni pogodnych, więcej mgieł, intensywność wiatrów jest niewielka, notuje się duŝy % cisz atmosferycznych. Z uwagi na połoŝenie wewnątrz zwartej zabudowy miejskiej, braku zieleni teren projektu planu kwalifikowany jest do najcieplejszych obszarów w mieście. Wyspy ciepła o największym natęŝeniu w centrum miasta pojawiają się w około 70% dni w roku, częściej latem niŝ zimą. W obrębie miasta wiatry wytracają około 30% prędkości - zwiększa się częstość przypadków małej prędkości lub cisz atmosferycznych. W Poznaniu dominują wiatry słabe o prędkościach 0-5 m/s. NiezaleŜnie od pory roku i dnia, procentowy udział cisz w zwartej zabudowie jest wyŝszy niŝ na peryferiach miasta. W związku z tym moŝe występować zjawisko stagnowania mas zanieczyszczonego powietrza. Istotne teŝ jest to, Ŝe kierunki wiatru notowane w obrębie miasta nie wykazują dominanty kierunku zachodniego. Wszystko to moŝe mieć niekorzystny wpływ na moŝliwości przewietrzania omawianego terenu. Innym skutkiem wysp ciepła moŝe być pojawianie się opadów ulewnych. Sprzyjające warunki dla ich powstawania mają miejsce przewaŝnie w okresie letnim. Wskutek kilkudniowego nagrzania miasta mogą rozwinąć się silne prądy wstępujące, a unoszące się nad miastem pyły i gazy, jako aktywne jądra kondensacji, mogą spowodować tworzenie się silnych opadów Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu; 10 mgr Romana Koczorowska Rozkład podstawowych parametrów meteorologicznych w wybranych punktach miasta Poznania, w: Wody powierzchniowe Poznania t.i pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej. Sorus Poznań mgr Ryszard Farat: Zmienność przestrzenna wysokości opadów atmosferycznych na obszarze miasta Poznania, w: Wody powierzchniowe Poznania t.i pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej Poznań Sorus 1995 r. 13

14 2.9. Dziedzictwo kulturowe W granicach obszaru objętego opracowaniem mpzp znajdują się obiekty wpisane do rejestru zabytków (wskazane na rysunku planu i wymienione w pkt Prognozy). Analizowany teren znajduje się ponadto na obszarze zespołu urbanistyczno-architektonicznego Łazarza, wpisanego do rejestru zabytków pod numerem A 239 (decyzją z dnia ). W strefie ochrony konserwatorskiej bezwzględnie obowiązuje zachowanie historycznej struktury urbanistycznej z istniejącymi budynkami i osiami widokowymi. 3. STAN ŚRODOWISKA ORAZ ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY Jakość powietrza Na stan higieny atmosfery w mieście ma wpływ emisja zanieczyszczeń powstających w wyniku spalania surowców energetycznych dla celów grzewczych, powstających w wyniku procesu technologicznego zakładów produkcyjno-usługowych oraz emisja zanieczyszczeń komunikacyjnych. W rejonie analizowanego terenu najbardziej istotne źródła emisji zanieczyszczeń gazowych stanowią instalacje grzewcze zlokalizowane w budynkach (emitory punktowe). Eksploatacja instalacji grzewczych zlokalizowanych w obrębie zabudowy wiąŝe się z emisją większych ilości zanieczyszczeń w postaci tlenków siarki (głównie SO 2 ), tlenków azotu (NO x ), dwutlenku węgla (CO 2 ) oraz pyłów o zróŝnicowanym składzie frakcyjnym, szczególnie w okresie zimowym (w okresie grzewczym). DuŜy udział w kształtowaniu poziomu stęŝeń zanieczyszczeń ma równieŝ emisja spalin z silników spalinowych samochodów poruszających się ulicami: Głogowską, F.D. Roosevelta, Grunwaldzką, Święcickiego i J.J. Śniadeckich, stanowiących granice projektu planu. Ulice te charakteryzują się stosunkowo duŝym natęŝeniem ruchu. DuŜe natęŝenie ruchu, a takŝe specyfika ruchu samochodowego odbywającego się ruchliwymi ulicami centrum (niewielkie prędkości, częste zwalnianie, zatrzymywanie pojazdów, brak płynności ruchu), powoduje, Ŝe emisja zanieczyszczeń komunikacyjnych w znacznym stopniu wpływa na kształtowanie jakości powietrza na terenach całego śródmieścia. Zgodnie z art. 89 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska 12 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, dokonuje corocznej oceny jakości powietrza dla całego województwa wielkopolskiego, celem uzyskania informacji o stęŝeniu zanieczyszczeń w powietrzu. Pod kątem ochrony zdrowia ludzi bada się stęŝenie w powietrzu następujących substancji: dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, benzenu, ołowiu, kadmu, arsenu, niklu, benzopirenu, tlenku węgla, ozonu oraz pyłu PM10. Po raz pierwszy w ocenie za rok 2010 uwzględniono pył PM2,5. 12 Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zmianami 14

15 Tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego zmierzone w ramach monitoringu środowiska dla wybranych substancji w punkcie pomiarowym zlokalizowanym najbliŝej obszaru opracowania na stacji w rejonie ul. Dąbrowskiego w 2010 r. przedstawia poniŝsza tabela 1: Tabela 1. StęŜenia kilku substancji w powietrzu w 2010 r., odnotowane na stacji pomiarowej zlokalizowanej w rejonie ul. Dąbrowskiego w Poznaniu TLENKI AZOTU (NO X ) µg/m 3 DWUTLENEK AZOTU (NO 2 ) µg/m 3 DWUTLENEK AZOTU (NO 2 ) µg/m 3 DWUTLENEK SIARKI (SO 2 ) µg/m 3 DWUTLENEK SIARKI (SO 2 ) µg/m 3 DWUTLENEK SIARKI (SO 2 ) µg/m 3 TLENEK WĘGLA (CO) BENZENE OKRES UŚREDNIANIA 1 ROK 1 GODZ. 1 ROK 1 GODZ. 24 GODZ. 1 ROK 8 GODZ. 1 ROK 42,9 157,6 26,8 83,5 40,1 5, ,5 0,6 WARTOŚCI DOPUSZCZALNE Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; Legenda: pomiary pod kątem ochrony zdrowia nie uwzględniane w ocenie Badania przeprowadzone w 2010 r. na stacji pomiarowej przy ul. Dąbrowskiego wykazały przekroczenie dopuszczalnych norm dla tlenków azotu. Stan jakości powietrza za rok 2010 w strefie aglomeracja poznańska przedstawia poniŝsza tabela. Tabela 2. Strefa aglomeracja poznańska z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia: NAZWA SYMBOL KLASY STRFEY DLA POSZCZEGÓLNYCH SUBSTANCJI STREFY NO 2 SO 2 CO C 6 H 2 pm2,5 PM10 BAP AS CD NI PB O 3 aglomeracja A A A A A C C A A A A A poznańska Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; Pod kątem ochrony zdrowia aglomeracja poznańska zakwalifikowana została do klasy C ze względu na przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla pyłu PM10 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu. Przekroczenia pyłu PM10 dotyczyły wyłącznie stęŝeń 24-godzinnych, nie zanotowano przekroczeń stęŝeń średnich rocznych. Przekroczenia stęŝenia pyłu wykazują wyraźną zmienność sezonową, dotyczą tylko sezonu zimowego (grzewczego). MoŜna więc przypuszczać, Ŝe powodem przekroczeń w sezonie grzewczym jest niska emisja z sektora komunalno-bytowego wpływająca na wyraźne pogorszenie warunków aerosanitarnych w miastach. Wszystkie strefy, w których stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych stęŝeń substancji, zakwalifikowane zostały do obszarów, dla których istnieje konieczność wyznaczenia obszarów 15

16 przekroczeń stęŝeń danej substancji oraz dla których naleŝy opracować program ochrony powietrza. Dla pyłu PM10 program naprawczy dla Poznania został juŝ wcześniej opracowany. Ze względu na przekroczenia dopuszczalnych poziomów stęŝeń pyłu PM10 w trakcie badań przeprowadzonych w 2005 r. w trzech punktach pomiarowych zlokalizowanych na terenie miasta, Wojewoda Wielkopolski rozporządzeniem Nr 39/07 z dnia 31 grudnia 2007 r. 13 określił program ochrony powietrza dla strefy aglomeracja Poznań. Zgodnie z rozporządzeniem konieczne jest podjęcie działań niezbędnych do przywrócenia dopuszczalnych poziomów pyłu zawieszonego PM10. W tym zakresie wskazano na konieczność m.in.: ograniczenia zuŝycia produkowanej energii, zastępowanie ogrzewania indywidualnego sieciowym, zastępowania wysokoemisyjnych nośników energii (głównie starych kotłów węglowych) nośnikami bardziej ekologicznymi i mniej emisyjnymi (tj. nowsze modele kotłów węglowych lub ogrzewanie gazowe, olejowe, elektryczne, alternatywne źródła energii), ograniczanie emisji ze źródeł liniowych poprzez realizację odpowiednich inwestycji drogowych (III ramy komunikacyjnej, obwodnicy miasta), regularne utrzymanie czystości nawierzchni, wprowadzenie strefy ograniczonej emisji komunikacyjne, odpowiednie projektowanie linii zabudowy, wskaźników i parametrów zabudowy nowych terenów inwestycyjnych. NaleŜy jednak podkreślić, Ŝe niektóre z zadań wskazywanych w rozporządzeniu nie stanowi zakresu ustaleń planów miejscowych i ze względów formalnych nie moŝna wprowadzań ich do mpzp. StęŜenia pozostałych substancji pod kątem ochrony zdrowia - NO 2, SO 2, CO, C 6 H 6, As, Cd, Ni, Pb, O 3, a takŝe ocenianego po raz pierwszy pyłu PM2,5 - nie przekraczały odpowiednio poziomów dopuszczalnych, docelowych lub długoterminowych (w zaleŝności od substancji), dlatego aglomeracja poznańska zaliczona została do klasy A. Pod kątem ochrony roślin strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy C ze względu na stęŝenie O 3. StęŜenia pozostałych substancji pod kątem ochrony roślin NO x, SO 2 - nie przekraczały poziomów dopuszczalnych, dlatego strefa wielkopolska zaliczona została do klasy A. Klimat akustyczny Obszar planu obejmuje tereny połoŝone w centrum Poznania w sąsiedztwie dworca kolejowego PKP Poznań Główny oraz istotnych dla miasta szlaków komunikacji samochodowej, autobusowej i tramwajowej, tj. ul. Głogowska (fragment w granicach ustaleń projektu planu), ul. F.D. Roosevelta, ul. Grunwaldzka. Obecnie, tereny w granicach projektu planu charakteryzują się duŝym stopniem zainwestowania i dosyć jednolitą strukturą funkcjonalną obszar planu stanowią przede wszystkim tereny zabudowy usługowej w śródmieściu. Dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyŝej 100 tys. mieszkańców przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska oraz rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku 14 definiują standardy akustyczne 13 Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r. 14 Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz

17 w środowisku. Ponadto na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich znajdują się budynki lub pomieszczenia, wewnątrz których muszą być spełnione wymagania akustyczne według polskich norm, stosowanych w akustyce budowlanej. Zgodnie w ww. rozporządzeniem dla przedmiotowego terenu ustalono dopuszczalny poziom hałasu w środowisku w porze dziennej LDWN = 65 db, natomiast w porze nocnej LN = 55 db (wartości określone dla hałasu powodowanego przez drogi i linie kolejowe). W stanie istniejącym obszar projektu planu znajduje się w zasięgu hałasu samochodowego i tramwajowego 15. Hałas kolejowy i lotniczy nie stanowi zagroŝenia dla klimatu akustycznego w środowisku 16. Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego w stanie istniejącym zilustrowano na Załącznikach 6 i 7 odpowiednio dla poziomów LDWN i LN. Źródłami hałasu samochodowego są przejazdy pojazdów samochodowych, osobowych i cięŝarowych, ulicami: Głogowską, F.D. Roosevelta i Grunwaldzką, które nie znajdują się jednak w granicach planu (w granicach ustaleń projektu planu znajduje się jedynie fragment ul. Głogowskiej). Zasięg hałasu samochodowego od osi ul. Głogowskiej i ul. F.D. Roosevelta wynosi - dla kryterium LDWN: ok. 25 m dla LDWN = 65 db, oraz dla kryterium LN: ok. 20 m dla LN = 55 db. Natomiast od osi ul. Grunwaldzkiej (w północno-zachodnim fragmencie opracowania) zasięg hałasu samochodowego dla kryterium LDWN wynosi: ok. 40 m dla LDWN = 65 db, oraz dla kryterium LN: ok. 45 m dla LN = 55 db. Cytowana juŝ mapa akustyczna nie przedstawia zasięgów oddziaływania od pozostałych ulic graniczących z obszarem opracowania ul. J.J. Śniadeckich i ul. Święcickiego. Przewiduje się, Ŝe ulice te nie generują ruchu o tak duŝym natęŝeniu aby mogły one stanowić zagroŝenie dla klimatu akustycznego terenu w granicach ustaleń projektu planu. Zasięgi oddziaływania hałasu tramwajowego w stanie istniejącym zilustrowano na Załącznikach 8 i 9 odpowiednio dla poziomów LDWN i LN. Źródłami hałasu tramwajowego są przejazdy taboru tramwajowego, ulicami: Głogowską, F.D. Roosevelta i Grunwaldzką. Zasięgi hałasu tramwajowego od ul. Głogowskiej i od ul. F.D. Roosevelta wynoszą dla kryterium LDWN: od 20 m na odcinku południowym do nawet 100 m dla LDWN = 65 db na skrzyŝowaniu ul. Głogowskiej z Mostem Dworcowym, oraz dla kryterium LN: od 20 m na odcinku południowym do 60 m dla LN = 55 db w części północnej obszaru opracowania. Natomiast od ul. Grunwaldzkiej zasięg hałasu tramwajowego dla kryterium LDWN wynosi: ok m dla LDWN = 65 db, oraz dla kryterium LN: ok. 70 m dla LN = 55 db Jakość wód Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej spowodowało konieczność dostosowania systemu monitoringu środowiska do prawa obowiązującego w Unii. Wynikiem stopniowego wdraŝania Ramowej 15 Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Etap I: Mapa akustyczna m. Poznania (2007), Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, czerwiec 2008, Uchwała Nr XLIII/521/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r. (Dz. U. Woj. Wlkp. z dnia 24 listopada 2008 r. Nr 200, poz. 3281) 16 Rozporządzenie Nr 40/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego uŝytkowania dla lotniska wojskowego Poznań Krzesiny w Poznaniu 17

18 Dyrektywy Wodnej (2000/60/WE), ogólnego aktu prawnego, określającego wymagania w zakresie zapobiegania dalszemu pogarszaniu oraz ochrony i poprawy jakości środowiska wodnego państw Wspólnoty, są równieŝ modyfikacje badań i oceny jakości wód podziemnych. Z tego względu od 2007 r. ocena jakości wód podziemnych prowadzona jest dla jednolitych części wód (JCWPd). Miasto Poznania połoŝone jest w obrębie jednolitej części wód podziemnych nr 62. Badania przeprowadzone w 2009 r. przez Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie wskazały na zagroŝenie JCWPd nr 62 nieosiągnięcia dobrego stanu 17. W 2009 r. w ramach monitoringu operacyjnego przeprowadzono równieŝ badania jakości wód podziemnych, którym zostały objęte jednolite części wód podziemnych zagroŝone nieosiągnięciem dobrego stanu, w tym JCWPd nr 62. Sieć obejmowała 71 punktów pomiarowych, z których w 33 ujmowano wody gruntowe, a w 38 - wody wgłębne. Ocena jakości wód została wykonana w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych. 18 W obrębie obszaru JCWPd nr 62 na większości stanowiskach, po uwzględnieniu oceny pochodzenia wskaźników fizykochemicznych, oznaczono wody o zadowalającej jakości. 19 Obszary oraz obiekty chronione Na obszarze objętym projektem mpzp Międzynarodowych Targów Poznańskich w Poznaniu nie występują cenne zasoby przyrodnicze, objęte obecnie prawną ochroną w formie: parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego, obszaru chronionego krajobrazu, obszaru Natura 2000, zespołu przyrodniczo-krajobrazowego, uŝytku ekologicznego, stanowiska dokumentacyjnego, pomników przyrody oraz ich otulin, ustanowione w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Na omawianym obszarze nie występują równieŝ pozostałe obszary chronione, podlegające ochronie na podstawie innych przepisów odrębnych, tj. lasy, grunty rolne, główne zbiorniki wód podziemnych, ujęcia wody oraz ich strefy ochronne, obszary ciche w aglomeracji. Omawiany obszar nie jest równieŝ zlokalizowany w zasięgu obszarów, na których obowiązują, niekiedy znaczące, ograniczenia w zagospodarowaniu terenów, np. obszarów ograniczonego uŝytkowania lub obszarów naraŝonych na niebezpieczeństwo powodzi. Biorąc powyŝsze pod uwagę, nie stwierdzono występowania ograniczeń w realizacji załoŝeń projektu mpzp, wynikających z występowania na omawianym obszarze obszarów prawnie chronionych z zakresu ochrony przyrody lub ochrony środowiska. Wyjątek stanowią ograniczenia w zagospodarowaniu i uŝytkowaniu terenów i zabudowy, wynikające z połoŝenia obszaru projektu planu w strefie ochrony konserwatorskiej oraz występowania w jego granicach budynków wpisanych do rejestru zabytków. 17 Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2010, s Dz. U. Nr 143, poz Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2010, s

19 4. INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU 4.1. Cel opracowania projektu planu Stosownie do zapisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, głównym celem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Międzynarodowych Targów Poznańskich w Poznaniu, jest ustalenie przeznaczenia terenów oraz określenie sposobów ich zagospodarowania i zabudowy, z jednoczesnym uwzględnieniem konieczności kształtowania ładu przestrzennego oraz konieczności dostosowania funkcji, struktury zabudowy i intensywności zagospodarowania do uwarunkowań przestrzennych i przyrodniczych terenu. Obecnie na analizowanym terenie obowiązują ustalenia dwóch miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, a mianowicie: zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów Międzynarodowych Targów Poznańskich część A (zatwierdzonego uchwałą nr XCI/1021/IV/2006 Rady Miasta Poznania z dnia 11 kwietnia 2006 r.) oraz zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów Międzynarodowych Targów Poznańskich część B (zatwierdzonego uchwałą nr XLII/501/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 16 września 2008 r.). Analizowany projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Międzynarodowych Targów Poznańskich w Poznaniu jest opracowywany na wniosek Zarządu Międzynarodowych Targów Poznańskich (wniosek z dnia 26 stycznia 2010 r. kierowany do Prezydenta Miasta Poznania), wskazującego na potrzebą dalszego kształtowania przestrzeni targowej, wynikającej zarówno z wymogów współczesnego wystawiennictwa, duŝych imprez masowych jak i rozwijającej się na terenie Targów działalności konferencyjno-kongresowej Ustalenia projektu planu Projekt planu składa się z części tekstowej, sporządzonej w formie projektu uchwały Rady Miasta Poznania (tekst) oraz z części graficznej rysunku projektu planu, sporządzonego w skali 1:1000. W części tekstowej projektu mpzp zawarto zapisy ogólne, odnoszące się do wszystkich terenów znajdujących się w granicach analizowanego obszaru (dotyczące przeznaczenia terenów) oraz zapisy szczegółowe, ustalające dla poszczególnych terenów m.in. zasady: ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, a takŝe modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji oraz infrastruktury technicznej. W zakresie przeznaczenia terenów w projekcie planu wyznaczono: teren zabudowy usługowej, oznaczony na rysunku planu symbolem U oraz teren drogi publicznej, oznaczony na rysunku planu symbolem KD-G. Zgodnie z projektem, niemal całą powierzchnię analizowanego terenu obejmować będzie teren zabudowy usługowej wystawienniczej i targowej U, z dopuszczeniem lokalizacji obiektów o funkcji: konferencyjno widowiskowej, biurowej, handlu i gastronomii, kultury, sportu i rekreacji, garaŝowej oraz turystycznej. 19

20 W zakresie parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu U ustalono lokalizację zabudowy zgodnie z liniami zabudowy określonymi na rysunku planu (z wyjątkiem wyznaczonej strefy zakazu zabudowy), określając równocześnie maksymalną powierzchnię zabudowy (nie większą niŝ wynikającą z linii zabudowy) oraz udział powierzchni biologicznie czynnej, wynoszący minimum 5% powierzchni terenu. W sposób szczegółowy określono takŝe wysokość zabudowy. Wysokość budynków nie moŝe być niŝsza niŝ 12,0m i jednocześnie wyŝsza niŝ 25,0m (z wyjątkiem obiektów wpisanych do rejestru zabytków). W przypadku istniejących obiektów budowlanych niŝszych niŝ 12,0m dopuszcza się zachowanie istniejącej wysokości przy ich przebudowie. Ponadto określono wysokość obiektów budowlanych do 148 m nad poziomem morza, z zastrzeŝeniem, Ŝe dla obiektów trudno dostrzegalnych z powietrza, w tym napowietrznych linii, masztów, anten obowiązuje wysokość do 138 m nad poziomem morza, zgodnie z przepisami odrębnymi. PowyŜsze ograniczenia wysokości obejmują równieŝ wszystkie urządzenia umieszczone na obiektach budowlanych. Dla terenu usługowego (U) projekt planu w sposób szczegółowy określa dostęp do dróg publicznych oraz normatyw parkingowy, uwzględniający wymagane w granicy działek miejsca postojowe dla samochodów osobowych i rowerów. Dla obsługi zabudowy usługowej wprowadzono równieŝ nakaz zapewnienia miejsc do przeładunku towarów, zlokalizowanych poza stanowiskami postojowymi dla samochodów osobowych i rowerów. W odniesieniu do sieci infrastruktury technicznej ustalono jej powiązanie z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci, zgodnie z przepisami odrębnymi. Dla wszystkich terenów znajdujących się w granicach projektu mpzp dopuszczono równieŝ moŝliwość prowadzenia robót budowlanych, zarówno w zakresie sieci infrastruktury technicznej, jak i systemu monitoringu wizyjnego oraz systemu słuŝb ratowniczych i bezpieczeństwa publicznego. Poza terenem usługowym, w granicach projektu mpzp Międzynarodowych Targów Poznańskich wyznaczono teren drogi publicznej, oznaczonej na rysunku planu symbolem KD-G. Dla terenu tego ustalono przeznaczenie pod rozbudowę przyległej drogi publicznej z dopuszczeniem (w ramach uzupełnienia funkcji) lokalizacji urządzeń technicznych związanych z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a takŝe urządzeń związanych z potrzebami zarządzania drogą. Ponadto, w zakresie wymagań wynikających z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych, dopuszczono moŝliwości realizacji elementów przejścia podziemnego, planowanego pod ulicą F. D. Roosevelta. Do projektu planu wprowadzono równieŝ ustalenia (istotne z punktu widzenia charakteru niniejszego opracowania), dotyczące zagadnień związanych z ochroną i kształtowaniem środowiska przyrodniczego, w tym jego poszczególnych komponentów. W tym zakresie ustalono: ochronę istniejących drzew, a w przypadku ich kolizji z infrastrukturą lub planowaną zabudową wymaga się ich przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń w granicach planu (dla terenu U), 20