Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Środa Wielkopolska

Transkrypt

1 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Środa Wielkopolska Środa Wielkopolska 2006

2 I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO... 4 II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA GMINY Dane ogólne o gminie Środa Wielkopolska Położenie Powierzchnia Ludność Środowisko przyrodnicze Informacje ogólne Gleby Surowce mineralne Warunki hydrologiczne Jeziora Wody podziemne Lasy Klimat Obszary chronionego krajobrazu Pomniki przyrody Turystyka Zagospodarowanie przestrzenne Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego Infrastruktura techniczna Komunikacja drogowa Komunikacja kolejowa Gospodarka ściekowa Źródła zanieczyszczeń wód Oczyszczalnie ścieków Oczyszczalnia miejska w Chwałkowie Oczyszczalnie wiejskie o przepustowości powyżej 5 m 3 /d Oczyszczalnie wiejskie o przepustowości poniżej 5 m 3 /d oraz oczyszczalnie indywidualne Gospodarka odpadami Odpady gospodarcze Odpady komunalne Odpady niebezpieczne Stan obiektów dziedzictwa kulturowego Gospodarka Informacje ogólne Struktura podstawowych branż na terenie gminy Struktura zatrudnienia w poszczególnych branżach Sfera społeczna Sytuacja demograficzna i społeczna gminy Grupy społeczne wymagające wsparcia Rynek pracy III. ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTAUACJI NA OBSZARZE GMINY ŚRODA WIELKOPOLSKA IV. PROJEKTY I ZADANIA OBJĘTE PLANEM ROZWOJU LOKALNEGO WRAZ Z HARMONOGRAMEM ICH REALIZACJI W LATACH ORAZ

3 1.1. Wykaz inwestycji z podziałem na lata realizacji Inwestycje z podziałem na zakres, stan realizacji oraz termin zakończenia realizacji V. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY VI. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Wskaźniki dla poszczególnych projektów Budowa pierwszego odcinka obwodnicy Miasta Środa Wlkp. - ulicy łączącej ul. Hallera z ul. Topolską Budowa kolektora sanitarnego w ulicy łączącej ul. Hallera z ul. Topolską oraz w skrzyżowaniu ul. Kosynierów i Kórnickiej Budowa linii kablowej oświetleniowej w ulicy łączącej ul Hallera z Topolską VII. PLAN FINANSOWY NA LATA (OBLIGATORYJNIE) I NA NASTĘPNE PLANOWANE LATA (FAKULTATYWNIE) Analiza budżetu Gminy Środa Wielkopolska w latach Analiza generalna wielkości dochodów i wydatków budżetu Gminy w latach Ocena struktury dochodów i wydatków Gminy w roku 2004 i Analiza wielkości i struktury inwestycji w latach Źródła finansowania poszczególnych projektów VIII. SYSTEM WDRAŻANIA I MONITORINGU Koordynator realizacji zadań Planu Rozwoju Lokalnego Monitoring Planu Rozwoju Lokalnego Ocena Planu Rozwoju Lokalnego Karta ewaluacyjna projektu IX. Public Relations PLANU ROZWOJU LOKALNEGO

4 I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Środa Wielkopolska obejmuje zadania inwestycyjne, których źródłem finansowania jest budżet gminy i/lub środki zewnętrzne. Zakres czasowy realizacji zadań inwestycyjnych zawartych w Planie Rozwoju Lokalnego to rok 2006 oraz lata , dotyczące inwestycji, których rozpoczęcie będzie miało miejsce w 2006 roku. Plan Rozwoju Regionalnego został oparty na Strategii Rozwoju Gminy i Miasta Środa Wielkopolska, Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Środa Wielkopolska, Planie Gospodarki Odpadami, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego. Dane zawarte w Planie pochodzą ze źródeł własnych gminy oraz opracowań statystycznych innych instytucji. 4

5 II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA GMINY 1. Dane ogólne o gminie Środa Wielkopolska 1.1. Położenie Gmina Środa Wielkopolska stanowi jedną z pięciu gmin Powiatu Średzkiego i położona jest w centralnej części województwa wielkopolskiego. Środa Wielkopolska ma bardzo korzystne położenie geograficzne. Miasto leży nie tylko w niewielkiej odległości od stolicy województwa Poznania, ale posiada ponadto bardzo dobre połączenia komunikacyjne z wieloma innymi ośrodkami. Przez Środę przebiega kolejowa magistrala północ południe oraz droga krajowa nr 11 łącząca środkowe wybrzeże Morza Bałtyckiego ze Śląskiem. Wielkim atutem miasta jest budowana autostrada A2 łącząca Moskwę z Berlinem, której najbliższe węzły znajdują się w odległości 25 km do Środy. O 36 km oddalone jest międzynarodowe lotnisko Poznań Ławica Powierzchnia Powierzchnia gminy Środa Wielkopolska wynosi 207,1 km 2, z czego na miasto Środa Wielkopolska przypada 18 km 2. Środa Wielkopolska od 1999 roku jest jednym z 35 miast powiatowych województwa wielkopolskiego. Powiat Średzki zajmuje obszar 623,2 km 2. Obszar gminy stanowi 33,23 % obszaru powiatu średzkiego i 0,69 % obszaru województwa wielkopolskiego. Pod względem wielkości powierzchni ogólnej gmina zajmuje 21 miejsce w województwie wielkopolskim. W skład gminy wchodzi miasto Środa Wielkopolska oraz 18 sołectw. W skład sołectw wchodzą następujące miejscowości: Annopole, Babin, Bieganowo, Brodowo, Brzeziak, Brzezie, Brzeziny, Chocicza, Chudzice, Chwałkowo, Czartki, Czarne Piątkowo, Dębicz, Dębiczek, Gajówka, Grójec, Henrykowo, Janowo, Januszewo, Jarosławiec, Kijewo, Koszuty, Koszuty Huby, Lorenka, Marcelino, Marianowo Brodowskie, Mączniki, Nadziejewo, Nietrzanowo, Olszewo, Ołaczewo, Pętkowo, Pierzchnica, Pierzchno, Pławce, Podgaj, Połażejewo, Ramotki, Romanowo, Rumiejki, Ruszkowo, Słupia Wielka, Staniszewo, Starkówiec Piątkowski, Strzeszki, Szlachcin, Szlachcin Huby, Tadeuszewo, Topola, Trzebisławki, Turek, Ulejno, Urniszewo, Winnagóra, Włostowo, Zdziechowice, Zielniczki, Zielniki, Zmysłowo, Żabikowo 5

6 1.3. Ludność Gmina Środa Wielkopolska liczy (stan r.) mieszkańców, w tym osób zamieszkałych w mieście (71% mieszkańców gminy). Mieszkańcy gminy Środa Wielkopolska stanowią 57% mieszkańców Powiatu Średzkiego, który liczy mieszkańców. Według kryterium wielkości zaludnienia wsie gminy można podzielić na następujące grupy: wsie duże (powyżej 500 mieszkańców): Jarosławiec, Słupia Wielka, wsie średnie (od mieszkańców): Brodowo, Kijewo, Koszuty, Pławce, Szlachcin, Winna Góra, wsie małe (od mieszkańców): Babin, Bieganowo, Chwałkowo, Czarne Piątkowo, Mączniki, Nadziejewo, Pętkowo, Połażejewo, Starkówiec Piątkowski, Trzebisławki, wsie bardzo małe (do 150 mieszkańców): Annopole, Brzezie, Brzeziny, Chocicza, Chudzice, Dębicz, Dębiczek, Grójec, Henrykowo, Janowo, Januszewo, Lorenka, Marianowo Brodowskie, Nietrzanowo, Olszewo, Ołaczewo, Pierzchnica, Pierzchno, Podgaj, Romanowo, Rumiejki, Ruszkowo, Staniszewo, Strzeszki, Tadeuszewo, Topola, Ulejno, Włostowo, Zdziechowice, Zielniczki, Zielniki, Zmysłowo, Żabikowo. 2. Środowisko przyrodnicze 2.1. Informacje ogólne Środa Wielkopolska leży na terenach, które są tylko w niewielkim stopniu zróżnicowane pod względem wysokości nad poziomem morza. Najdłuższą rzeką gminy jest Moskawa. W wyniku jej spiętrzenia powstał sztuczny zbiornik Jezioro Średzkie (Zalew Średzki). Dopływem Moskawy jest Struga Średzka, która od strony południowo-zachodniej tworzy rozległe Bagna Średzkie - obszar chronionego krajobrazu zamieszkany przez rzadkie i znajdujące się pod ochroną gatunki ptaków, jak: czaple, łabędzie nieme, perkozy, mewy śmieszki, czajki, remizy i inne Gleby Gmina Środa Wielkopolska jest gminą o charakterze rolniczym, o czym świadczy ponad 75% gruntów ornych w powierzchni gminy. Grunty orne I klasy nie występują. Grunty II klasy stanowią około 4% powierzchni użytków rolnych. Grunty klasy IIIa obejmują 26% a klasy IIIb 19% powierzchni użytków rolnych. Grunty klasy IVa to 28% a klasy IVb 10% powierzchni użytków 6

7 rolnych. Ogólna powierzchnia najsłabszych gleb (kl. V i VI) stanowi 13,2% powierzchni użytków rolnych Surowce mineralne Na terenie gminy Środa Wielkopolska znajduje się 10 udokumentowanych złóż kruszywa naturalnego piaskowego i piaskowo żwirowego. Złoża eksploatowane to Czarne Piątkowo, Czarne Piątkowo DW, Czarne Piątkowo IV, Grójec, Nietrzanowo i Szlachcin. Status złoża rozpoznanego szczegółowo posiadają Czarne Piątkowo I, Czarne Piątkowo III. Grójec I to złoże zaniechane. Stan zasobów kruszywa naturalnego, łącznie ze złożem Nietrzanowo wynosił na koniec 1994 r. ponad 2,6 mln ton. Na terenie gminy znajduje się także jedno eksploatowane złoża surowca ilastego Chocicza. Rozpoznane wstępnie złoża torfu zaliczono do złóż o zasobach szacunkowych. Na terenie gminy Środa Wielkopolska znajdują się również złoża gazu ziemnego Warunki hydrologiczne Główną rzeką płynącą przez teren gminy Środa Wielkopolska jest Moskawa, stanowiąca prawobrzeżny dopływ Warty. Ujście do rzeki Warty następuje w pobliżu miejscowości Józefowo, około 11 km na wschód od miasta Śrem. Rzeka Moskawa zarówno pod względem wielkości powierzchni zlewni jak i długości jest jednym z większych dopływów rzeki Warty. Całkowita długość Maskawy wynosi 56,4 km, a powierzchnia zlewni 620,8 km 2. Obszar źródłowy stanowią podmokłe łąki koło wsi Nekielka, około 10 km na wschód od miejscowości Kostrzyn. Głównym dopływem prawobrzeżnym jest: Struga Średzka o długości 15,7 km i powierzchni zlewni 58,2 km 2, Głównymi dopływami lewobrzeżnymi są: Wielka (Wielki Rów) o długości 27,2 km i powierzchni zlewni 99,8 km 2, Miłosławka o długości 36,3 km i powierzchni zlewni 182,9 km Jeziora Teren gminy Środa Wielkopolska jest obszarem całkowicie pozbawionym jezior naturalnych. Jedynym reprezentantem wód powierzchniowych stojących jest sztuczny zbiornik wodny powstały przez spiętrzenie wód rzeki Moskawy w północnej części miasta Środa Wielkopolska w latach Ma on powierzchnię geodezyjną 47,7 ha. Jazy pozwalają na piętrzenie wody w celu 7

8 nawadniania podsiąkowego lub ujęć bezpośrednich. Powierzchnia zalewu w zależności od napełnienia waha się w granicach 22,9 do 45 ha. Zbiornik powstał w celu zwiększenia retencji, a także dla potrzeb rolnictwa, przemysłu i służb przeciwpożarowych. Obecnie wodę do nawodnień pobiera kilku rolników, a przemysł nie korzysta z niej z żadnym stopniu. Zbiornik spełnia głównie rolę zaplecza rekreacyjnego dla potrzeb mieszkańców Środy Wielkopolskiej. Na jego lewym brzegu blisko zapory czołowej (jeszcze w granicach administracyjnych miasta Środa Wielkopolska) znajduje się ośrodek sportowy Wody podziemne Na terenie gminy Środa Wielkopolska występują i są eksploatowane wody dwóch pięter wodonośnych: czwartorzędowego i trzeciorzędowego. Piętro czwartorzędowe z uwagi na niewielki zasięg i miąższość wodonośca nie odgrywa większego znaczenia. Lokalnie zasoby czwartorzędowej warstwy wodonośnej są eksploatowane i wykorzystywane przez odbiorców indywidualnych (studnie kopane). Piętro trzeciorzędowe stanowi główną użytkową warstwę wodonośną o zasięgu regionalnym. Jest to poziom mioceński, który budują piaski pylaste i drobne zalegające pod nadkładem iłów poznańskich o znacznej miąższości. Miąższość warstwy wodonośnej wynosi średnio m i wyraźnie wzrasta w kierunku północnym. W rejonie Środy Wielkopolskiej zasoby eksploatacyjne wycinka basenu mioceńskiego wynoszą 539 m 3 /h. Łącznie zatwierdzone zasoby wód podziemnych dla gminy Środa Wielkopolska wynoszą 1403,3 m 3 /h, z czego 70,0 m 3 /h przypada na czwartorzędowe ujęcie w Brodowie, a 1333,3 m 3 /h na pozostałe ujęcia trzeciorzędowe (Środa Wielkopolska, Babin, Koszuty, Trzebisławki, Starkówiec Piątkowski) na terenie gminy włącznie z szeregiem ujęć trzeciorzędowych zakładowych aktualnie w większości nieczynnych (Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego Kijewo Cukrownia Środa Wielkopolska Zakłady Mięsne), których łączne zasoby eksploatacyjne przekraczają m 3 /h Lasy Lasy i zadrzewienia zajmują 6,70 % ogólnej powierzchni gminy Środa Wielkopolska Większość z nich koncentruje się w okolicy: Urniszewa Podgaju Bieganowa w północno zachodniej części gminy Ulejna w północnej części gminy Winnej Góry we wschodniej części gminy Nietrzanowa w południowej części gminy. 8

9 Wszystkie te obszary są rozmieszczone na obrzeżach gminy. Tereny leśne w środkowej części gminy występują jedynie wzdłuż rzek Moskawy i Strugi Średzkiej Klimat Klimat obszaru gminy kształtuje się w 60 % pod wpływem wilgotnych mas oceanicznych napływających z zachodu i północnego Atlantyku. Latem jest to powietrze chłodne, powodujące znaczne zachmurzenie i opady atmosferyczne. W zimie powietrze to powoduje ocieplenie i odwilż. Rzadziej, bo w 30 % występują suche masy powietrza kontynentalnego napływające ze wschodu i południa, z Europy Wschodniej i Azji. Przynoszą one ochłodzenie z jednoczesnym wypogodzeniem. To powietrze napływa głównie zimą i wiosną. Znikomy udział mają masy powietrza arktycznego 6 % i zwrotnikowego 2 %. Przedmiotowy obszar należy do regionu klimatycznego wyróżniającego się najniższymi w Polsce opadami i małą częstotliwością gradu. Średnioroczna suma opadów atmosferycznych kształtuje się tutaj poniżej 550 mm. Długość okresu wegetacyjnego (temp. powyżej 5ºC) wynosi 215 dni, a okresu dojrzewania (z temp ponad 15ºC) od 97 do 105 dni. Dni mroźnych jest 90 przy zaleganiu pokrywy śnieżnej przez dni. Najczęstsze wiatry wieją z zachodu i południowego zachodu. Najsilniejsze wiatry występują zimą z zachodu, jedynie w marcu przeważają wiatry wschodnie Obszary chronionego krajobrazu Na terenie Gminy Środa Wielkopolska obszar administracyjny miasto Środa Wielkopolska Rada Miejska ustanowiła Obszar Chronionego Krajobrazu Bagna Średzkie. Południowy fragment gminy Środa Wielkopolska należy do projektowanych obszarów chronionego krajobrazu w Krajowej Sieci Ekologicznej jako korytarz ekologiczny o znaczeniu krajowym (27k Śremski Warty) Pomniki przyrody Na terenie Gminy Środa Wielkopolska ochronie prawnej podlega 12 pomników przyrody. Są to: buk zwyczajny w parku wiejskim w Strzeszkach, lipa drobnolistna przy kościele w Winnej Górze, dąb szypułkowy w parku pałacowym w Winnej Górze (obwód na wysokości 1,3 m 325 cm, wysokość 22 m), 9

10 platan klonolistny w parku wiejskim w Szlachcinie (7 konarowy, obwód pnia nad ziemią 630 cm), jesion wyniosły w parku pałacowym w Winnej Górze (obwód na wysokości 1,3 m 282 cm, wysokość 25 m), jesion wyniosły w parku pałacowym w Winnej Górze (obwód na wysokości 1,3 m 365 cm, wysokość 25 m), jesion wyniosły w parku pałacowym w Winnej Górze (obwód na wysokości 1,3 m 340 cm, wysokość 22 m), lipa drobnolistna w parku pałacowym w Winnej Górze (obwód na wysokości 1,3 m 360 cm, wysokość 22 m), platan kloniasty w parku pałacowym w Winnej Górze (obwód na wysokości 1,3 m 410cm, wysokość 31 m), sosna zwyczajna w parku pałacowym w Winnej Górze (obwód na wysokości 1,3 m 460 cm, wysokość 20 m), wiąz szypułkowy w parku pałacowym w Winnej Górze (obwód na wysokości 1,3 m 375 cm, wysokość 26 m), drzewo gat. topola biała (łac. populus alba) o nazwie KRÓLOWA ŚNIEGU rosnące w miejscowości Środa Wielkopolska na działce geodezyjnej o numerze ewidencyjnym 3074 będącej własnością Skarbu Państwa. 3. Turystyka Na terenie miasta i gminy znajduje się wiele pamiątek potwierdzających bogatą historię, stanowiących ciekawe obiekty dla zwiedzających. Szczególnego podkreślenia wymaga zachowana po dziś dzień siatka ulic miasta, oddająca jego średniowieczny układ. Ulice te położone są wokół Starego Rynku, przy którym znajduje się kilka szczytowych domów mieszczańskich z XVIII w. Do najpiękniejszych zabytków Środy Wielkopolskiej należy niewątpliwie późnogotycka kolegiata p.w. NMP Wniebowziętej. Ma ona ponad 570 lat, została pobudowana z cegły w latach , jako jednonawowy kościół na miejscu wcześniejszego drewnianego. Do budowy walnie przyczynił się król Władysław Jagiełło. Na szczególną uwagę zasługują znajdujące się w kolegiacie przepiękne obrazy. Są to: oryginalne dzieło włoskiego malarza renesansu Cathariniego "Madonna z Dzieciątkiem, które podaje swej matce kwiatek"; dwa obrazy, których autorzy są nieznani: "Podwyższenie Krzyża" - szkoły flamandzkiej Rubensa oraz "Zaparcie się św. Piotra" - szkoły hiszpańskiej lub holenderskiej. Cennym wyposażeniem kolegiaty jest spiżowa krata oddzielająca przejście z kościoła do kaplicy Gostomskich. Wykonano ją w 1598 r., a wyszła spod ręki 10

11 gdańskiego mistrza Krzysztofa Olendorfa. Sama kaplica jest godna szczególnej uwagi. Pobudowana w latach stanowi przepiękny przykład renesansowej, ośmiobocznej kaplicy grobowej. Warto wspomnieć, że przez ponad 300 lat odbywały się w kolegiacie sejmiki dla szlachty województw kaliskiego i poznańskiego. Bardzo wiele miejscowości wchodzących w skład gminy Środa Wielkopolska ma także bardzo bogatą historię i pamiątki, nierozerwalnie związane z historią Wielkopolski i Polski. Są to zazwyczaj obiekty sakralne lub ich wyposażenie, cmentarze z grobowcami, pomnikami czy płyty nagrobne, pojedyncze zagrody z ciekawymi budynkami mieszkalnymi lub zabudowaniami gospodarczymi - obory, stajnie, stodoły. Na terenie gminy znajdują się także dworki szlacheckie i pałace. Do najciekawszych należy pałac w Winnejgórze z Izbą Pamięci J.H. Dąbrowskiego oraz dworek szlachecki w Koszutach, w którym mieści się Muzeum Ziemi Średzkiej. Atrakcją turystyczną jest także przebiegająca przez gminę Transwielkopolksa Trasa Rowerowa, a także wąskotorowa linia kolejowa łącząca Środę Wielkopolską z Zaniemyślem. Na terenie gminy znajdują się także gospodarstwa agroturystyczne. W Szlachcinie oraz Czarnym Piątkowym przygotowano 10 pokoi na 20 osób. Położenie Środy, przy jednej z głównych dróg krajowych bez wątpienia ma wpływ na wielkość miejsc noclegowych oraz obiektów gastronomicznych. W 6 obiektach, w których całorocznie świadczone są usługi hotelarskie liczba miejsc noclegowych ogółem wynosi 308. Na terenie gminy działają 64 zakłady gastronomiczne. 4. Zagospodarowanie przestrzenne 4.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego Działania na rzecz ochrony środowiska to między innymi: ochrona powietrza; ochrona przed hałasem komunikacyjnym; ochrona przed zanieczyszczeniem wód; gospodarka odpadami. 11

12 4.1. Infrastruktura techniczna Komunikacja drogowa Przez obszar gminy przebiega droga krajowa nr 11 Kołobrzeg - Poznań - Pleszew Bytom. Z układem miejskim m. Środa Wielkopolska droga ta łączy się za pośrednictwem 3 skrzyżowań jednopoziomowych przy ulicach: Kórnickiej, Niedziałkowskiego i Brodowskiej. Droga wojewódzka nr 432 Śrem - Środa Wielkopolska - Września łączy się z drogą krajową nr 11 skrzyżowaniem jednopoziomowym i przebiega układem ulicznym miasta: ul. Niedziałkowskiego, 3 Maja, Zamoyskich, Gnieźnieńską. Do dróg powiatowych zaliczono następujące odcinki: Swarzędz Krerowo Środa Wielkopolska, Kostrzyn Pławce Środa Wielkopolska, Środa Wielkopolska Chłapowo Nekla, Chłapowo Borzejewo Pławce, Środa Wlkp. Szlachcin Miłosław, Połażejewo Szlachcin Brodowo, dr. 259 Czarne Piątkowo dr , Kijewo Nadziejewo Krzykosy, Trzebisławki Koszuty Słupia Wielka Kijewo, Zaniemyśl Śnieciska Słuipa Wielka, Jarosławiec Kromolice, Dębicz Babin Biegunowo, Gablin Zdziechowice, Dębicz Szrapki Dominowo, Janowo Dębiczek, Tadeuszewo Dębiczek, Środa Wlkp. Chudzice, Szlachcin Połczyn, droga nr 42 Trzebisławki Kromolice. Ulice powiatowe w mieście Środa Wielkopolska stanowią: Plac Armii Poznań, ulice: 20 Października, Brodowska, Daszyńskiego, Dąbrowskiego, Dolna, Hallera, Harcerska, Jażdżewskiego, Kilińskiego, Kosynierów, Kościuszki, Kórnicka, Limanowskiego, Nakielska, Paderewskiego, Strzelecka, Szpitalna, Topolska, Wałowa, Wiosny Ludów, Witosa, Wrzesińska, Żwirki i Wigury Do dróg gminnych zaliczono 52 odcinki dróg wyszczególnione w uchwale WRN w Poznaniu z dnia 10 października 1986 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Poznańskiego Nr 13) Komunikacja kolejowa Przez gminę przebiega linia kolejowa o państwowym znaczeniu Poznań Środa Wielkopolska Jarocin Ostrów Kluczbork. Linia ta zaliczona jest do kategorii pierwszorzędnych, dwutorowa, zelektryfikowana. 12

13 Stacja Środa Wielkopolska posiada rozbudowany system bocznic i umożliwia przeładunki na tory wąskotorowe. W rejonie stacji Środa Wielkopolska zlokalizowany jest system torów wąskotorowych. Czynny jest wyłącznie odcinek Środa Wielkopolska Zaniemyśl Gospodarka ściekowa Źródła zanieczyszczeń wód Najważniejszym źródłem zanieczyszczenia wód są ścieki, dla których odbiornikami są na obszarze Gminy Środa Wielkopolska rzeki przepływające przez jej teren lub małe cieki lub rowy melioracyjne o niewielkich przepływach pełniące niekiedy rolę kolektorów ściekowych. Zanieczyszczenia (ścieki powstające w gminie) Maskawy i Strugi Średzkiej pochodzą również z terenów innych gmin. Nie bez znaczenia są rozproszone punkty zrzutu ścieków do szamb przydomowych lub gospodarskich w nieskanalizowanych wsiach. Stopień skanalizowania miejscowości wiejskich gminy wynosi 75 %, natomiast same miasto Środa Wielkopolska skanalizowane jest w 68 % na odcinku 20,5 km (brak kanalizacji na obszarach zabudowy jednorodzinnej miasta). Powoduje to zanieczyszczenie wód śródlądowych płynących i taki stan będzie się prawdopodobnie utrzymywał (przy niskiej jeszcze świadomości ekologicznej) do czasu skanalizowania miasta w całości oraz wszystkich obszarów wiejskich i podłączenia do sieci kanalizacyjnej wszystkich gospodarstw z terenu gminy Oczyszczalnie ścieków Oczyszczalnie ścieków na terenie Gminy Środa Wielkopolska można podzielić na trzy grupy: oczyszczalnia miejska w Chwałkowie oczyszczalnie wiejskie o przepustowości powyżej 5 m 3 /d oczyszczalnie wiejskie o przepustowości poniżej 5 m 3 /d Oczyszczalnia miejska w Chwałkowie Główna przepompownia ścieków znajduje się w rejonie obwodnicy Środy Wielkopolskiej, przy szosie wylotowej z miasta w kierunku Chwałkowa (dz. nr 20/10 i 20/11). 13

14 Na tym samym terenie zlokalizowany jest hermetyczny punkt zlewny ścieków dowożonych. Administracyjnie oczyszczalnia ścieków i wszystkie jej obiekty znajdują się na działkach nr 58/2, 58/5 i 71/1 stanowiących własność gminy Środa Wielkopolska i otoczonych ogrodzeniem. Do oczyszczalni ścieków w Chwałkowie doprowadzane są bezpośrednio ścieki komunalne w terenu miasta Środa Wielkopolska oraz Kijewa i Chwałkowa. Docelowo planuje się doprowadzić ścieki sanitarne kanalizacją z kolejnych wsi. Projektowana ilość ścieków doprowadzanych do oczyszczalni wynosi: 5 000,00 m 3 /d i max h = 875,00 m 3 /h. Średnie stężenia zanieczyszczeń doprowadzanych do oczyszczalni wynoszą: BZT 5 650,0 g/m 3 CHZT 1400,0 g/m 3 Zawiesina ogólna 400,0 g/m 3 Azot ogólny 60,0 g/m 3 Fosfor ogólny 16,0 g/m 3. Dla oczyszczalni ścieków w Chwałkowie z zakresem RLM powyższe wartości stężeń nie powinny być wyższe niż: BZT 5 15,0 g/m 3 CHZT 125,0 g/m 3 Zawiesina ogólna 35,0 g/m 3 Azot ogólny 15,0 g/m 3 Fosfor ogólny 2,0 g/m 3. Oczyszczalnia pracuje w układzie mechaniczno biologicznego oczyszczania ścieków, zgodnie z najnowszymi tendencjami światowymi, ujmującymi denitryfikacje i nitryfikację z symultanicznym chemicznym strącaniem fosforu. Oczyszczalnia ścieków w Chwałkowie posiada pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie oczyszczonych ścieków do rowu D-4 i następnie do cieku Drgoń. Pozwolenie wodnoprawne nakłada na użytkownika instalacji obowiązki wynikające z przepisów prawnych: prowadzenie pomiarów ilościowych odprowadzanych ścieków oraz badania wód odprowadzanych do rowu D-4 celem sprawdzenia poprawności funkcjonowania oczyszczalni ścieków. Odprowadzane ścieki nie mogą przekraczać następujących wartości wskaźników jakości wód odprowadzanych do wód i do ziemi: BZT 5 15,0 g/m 3 CHZT 125,0 g/m 3 14

15 Zawiesina ogólna 35,0 g/m 3 Azot ogólny 15,0 g/m 3 Fosfor ogólny 2,0 g/m 3. Średni przepływ ścieków wypływających z oczyszczalni ścieków w Chwałkowie wynosi m 3 /dobę, przy zmienności od 2000 do 5053 m 3 /d Oczyszczalnie wiejskie o przepustowości powyżej 5 m 3 /d Według stanu na maj 2004 r. na terenie gminy Środa Wielkopolska zlokalizowanych jest 17 wiejskich oczyszczalni ścieków o przepustowości powyżej 5,0 m 3 /d. Większość z nich obsługuje jedną miejscowość, niektóre tylko część gospodarstw położonych w obrębie danej wsi Oczyszczalnie wiejskie o przepustowości poniżej 5 m 3 /d oraz oczyszczalnie indywidualne Według stanu na maj 2004 r. na terenie gminy Środa Wielkopolska zlokalizowanych jest 165 wiejskich oczyszczalni ścieków o przepustowości poniżej 5,0 m 3 /d i oczyszczalni indywidualnych. Większość z nich obsługuje jedno gospodarstwo domowe Gospodarka odpadami W Gminie Środa Wielkopolska wytwarzane są niewielkie ilości odpadów niebezpiecznych usuwanych w różnoraki sposób. Segregacja odpadów u źródeł nie jest jeszcze w pełni zorganizowana w sposób systemowy. W gminie Środa Wielkopolska odzyskuje się surowce wtórne z odpadów gromadzonych w specjalnych pojemnikach dla makulatury, tworzyw sztucznych i szkła w niewielkiej ilości rzędu 1-2 %. Gmina Środa Wielkopolska nie dysponuje składowiskiem odpadów przemysłowych (niebezpiecznych), posiada jednak własne składowisko odpadów komunalnych jako składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych w Nadziejewie. Dalsze składowanie odpadów możliwe będzie tylko w sytuacji zbudowania kwatery nr 3 o powierzchni. W Gminie Środa Wielkopolska nie ma instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów tj. sortownia z liniami segregacyjnymi, kompostownia, elektrownia biogazowa, oczyszczalnia odcieków składowiskowych. Sposób zbiórki odpadów niesegregowanych jest typowy dla warunków polskich i nie odbiega pod względem technicznym (stosowanych pojemników, samochodów) od standardów przyjętych w 15

16 krajach Unii Europejskiej. Na terenach wiejskich stosowane są do zbierania odpadów duże pojemnościowo kontenery (KP-7 i KP-10) rozmieszczone w dogodnych do ich odbioru miejscach oraz mniejsze pojemnościowo (głownie 110 dm 3 ) przy indywidualnych posesjach. Natomiast na terenach miejskich stosowane są duże pojemniki w zabudowie osiedlowej blokowej albo pojemniki zbiorcze o mniejszej pojemność, rozmieszczone przy posesjach. Zbiórka odpadów wielkogabarytowych w sposób zorganizowany odbywa się sporadycznie, systemem tzw. wystawki. Powszechne jest, tak jak w całym kraju, wystawianie przez mieszkańców zużytych urządzeń przy pojemnikach na odpady. Powoduje to, że tzw. zbieracze rozbierają pozostawione urządzenia dla pozyskania surowców wtórnych, a do środowiska przedostają się substancje niebezpieczne (freony, oleje). Zbiórka odpadów niebezpiecznych prowadzona jest akcyjnie na niewielką skalę Odpady gospodarcze Odpady z sektora gospodarczego dotyczą odpadów powstających w zakładach przemysłowych i różnych firmach produkcyjnych i usługowych. Producenci odpadów we własnym zakresie prowadzą ewidencję ilości i jakości wyprodukowanych odpadów, a także zagospodarowują je w odpowiedni sposób (składowanie na składowiskach, recykling, zbywanie wyspecjalizowanym firmom itp.). Problemem na terenie całej gminy (podobnie jak na terenie powiatu, województwa i kraju) są przemysłowe odpady niebezpieczne. O ile prowadzenie precyzyjnej ewidencji nie jest szczególnym utrudnieniem (dla gminy Środa Wielkopolska dostępne są dane z lat ), o tyle problemem jest prawidłowe ich zagospodarowanie Odpady komunalne Na terenie gminy Środa Wielkopolska w 2005 roku zebrano 9 664, 28 t odpadów komunalnych, powstających w gospodarstwach domowych, a także odpadów niezawierających odpadów niebezpiecznych pochodzących od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. W odpadach komunalnych wytwarzanych na terenach miejskich dominują odpady organiczne pochodzenia roślinnego (32%), a na terenach wiejskich frakcja drobna (poniżej 10 mm), którą stanowi głównie popiół z palenisk domowych (33%). W masie odpadów z obiektów infrastruktury najwięcej jest papieru i tworzyw sztucznych. Skład i właściwości odpadów komunalnych są bardzo zróżnicowane w zależności od charakteru środowiska w jakim powstają (np. tereny miejskie, tereny wiejskie, obszar z ogrzewaniem lokalnym czy centralnym itp.). 16

17 Odpady niebezpieczne Największym producentem odpadów niebezpiecznych jest szpital w Środzie, gdyż w 51 Mg odpadów 2,88 Mg to odpady niebezpieczne (głównie medyczne) w postaci igieł, części ciał i organów ludzkich, odpadków zakaźnych, zużytych substancji chemicznych i leków. Ocenia się, że w odpadach komunalnych występuje 1,5 2,0 % odpadów niebezpiecznych opakowaniowych: szklanych po rozpuszczalnikach z tworzyw sztucznych po środkach czystości puszek metalowych po farbach i lakierach. Od 2003 r. listę wytwórców odpadów niebezpiecznych zwiększają: PPH Polipak 0,001 Mg Firma Handlowa A. Bretkowski 0,010 Mg Lena Lightning Sp. z o.o. 0,040 Mg Wytwórnia Urządzeń Grzejnych 0,040 Mg. Ogólne dane szacunkowe dla Gminy Środa Wielkopolska w ilości wytworzonych odpadów niebezpiecznych rzędu Mg/rok Stan obiektów dziedzictwa kulturowego Na terenie gminy Środa Wielkopolska znajdują się liczne obiekty, objęte ochroną konserwatorską. Wśród nich można wyróżnić: Babin - dwór, park; Brodowo - park; Chudzice - dwie osady wczesnośredniowieczne, park; Chwałkowo - park; Czarne Piątkowo - cmentarzysko całopalne; Dębicz - pałac; Januszewo - grodzisko wczesnośredniowieczne; Jarosławiec - dwór, park; Koszuty - dwór, park, wyposażenie kościoła pw. Św. Katarzyny; Mączniki - kościół Św. Wawrzyńca i wyposażenie kościoła; Nadziejewo - park; Nietrzanowo - dwór, dwór, park, wyposażenie kościoła Wszystkich Świętych; 17

18 Pętkowo - park; Pierzchno - park; Pławce - chrzcielnica w kaplicy Św. St. Kostki, osada neolityczna, stanowisko wielokulturowe, park; Połażejewo - dwór; Słupia Wielka - pałac, park; Strzeszki - park; Szlachcin - pałac, park; Środa Wielkopolska - kościół podominikański, kościół NMP, plebania, wyposażenie kościoła, ratusz, wieża ciśnień, domy przy ul. Dąbrowskiego, Starym Rynku, Kilińskiego. miasto średniowieczne, zamknięte czytelnym do dziś obwodem dawnych fortyfikacji, relikty osady wczesnośredniowiecznej przy kolegiacie i w przyległym od północy Przedmieściu Góreckim, trzy przedmieścia: Góreckie, Pydrskie i Poznańskie, rozwijające się od średniowiecza wzdłuż skorygowanych po wytyczeniu miasta wylotów niektórych dróg. 5. Gospodarka 5.1. Informacje ogólne Na dzień 31 grudnia 2004r. działalność gospodarczą na terenie gminy Środa Wielkopolska prowadziło ogółem 3250 podmiotów gospodarczych, z czego 97,75% z nich należało do sektora prywatnego. Od 1998r. można zauważyć tendencję wzrostową w ogólnej liczbie podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON. W 2003r. w stosunku do roku 1998 przyrost nastąpił o 772 podmioty, tj. o 31%. Porównując jednak rok 2004 do 2003, zanotowany został minimalny spadek (o 27 podmiotów). Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON według sektorów własności - gmina Środa Wielkopolska w latach Rok ogółem publiczny sektor prywatny z ogółu spółki prawa handlowego spółki fundacje osoby 18

19 razem w tym z udziałem kapit. zagranicznego cywilne spółdzielnie fizyczn e b.d b.d b.d b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d b.d * Źródło: roczniki statystyczne GUS; b.d. brak danych; *) dane te obejmują fundacje, stowarzyszenia, organizacje społeczne Największe znaczenie w lokalnej gospodarce odgrywają mikroprzedsiębiorcy, mali i średni przedsiębiorcy, którzy zapewniają zatrudnienie i dochody. Ilość zakładów osób fizycznych w latach wzrosła o 519, tj. o 25%. Natomiast porównując rok 2003 i 2004, to w tym ostatnim nastąpił spadek o 27 podmiotów. Podobnie jest w przypadku spółek prawa handlowego, których ilość ciągle rośnie i w porównaniu roku 1998 do 2003 nastąpił ich przyrost w sektorze prywatnym o 66%. W tej grupie podmiotów znaczny przyrost nastąpił w latach i był częściowo spowodowany zmianą przepisów prawnych, które zobligowały przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w formie spółek cywilnych i przekraczających pewien próg przychodów, do przekształcenia się w spółki prawa handlowego. Ilość przerejestrowanych podmiotów wpłynęła zapewne na wzrost ogólnej liczby podmiotów prowadzonych w formie spółek prawa handlowego, co z drugiej strony wskazuje jednocześnie na dobrą pozycję tych podmiotów na rynku lokalnym i dobre wyniki finansowo-ekonomiczne. Dynamika podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON dla gminy Środa Wielkopolska i województwa wielkopolskiego - rok 1998 do 2004 Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON Przyrost w % gmina Środa Wlkp /1998 woj. wlkp. gmina Środa Wlkp. woj. wlkp. gmina Środa Wlkp. woj. wlkp. gmina Środa Wlkp. woj. wlkp. Ogółem ,74 27,12 Sektor publiczny ,98 49,32 19

20 Sektor prywatny: ,35 26,55 -os. fiz ,61 24,27 -sp. hand ,10 73,28 Źródło: roczniki statystyczne GUS Z danych statystycznych wynika, że dynamika czyli przyrost liczby podmiotów gospodarki narodowej w gminie Środa Wielkopolska była wyższa niż w województwie Wielkopolskim o 2,62 %, co świadczy o szybszym przyroście podmiotów. Przyrost ten dotyczył zarówno sektora publicznego jak i sektora prywatnego. Gmina Środa Wielkopolska cechuje się różnorodnym rozwojem gospodarki, który odbywa się w branżach: przetwórstwa, produkcji przemysłowej (obróbka metali, przemysł motoryzacyjny, stolarski, odzieżowy, chemiczny, budowlany) oraz w szerokiej branży usług (transportowa, informatyczna, biurowa, budowlana, finansowa, handlowa itd.). Funkcjonują tutaj oddziały lub placówki terenowe banków: PKO BP S.A., BGŻ S.A., PeKaO S.A., BZ WBK S.A.. Jest tu także Bank Spółdzielczy oraz wiele innych przedstawicielstw instytucji finansowych i bankowych. Na terenie gminy znajduje się obecnie 6 obiektów świadczących usługi hotelarskie liczących ogółem 308 miejsc noclegowych. W obiektach tych świadczonych jest także wiele innych dodatkowych usług: bogata baza gastronomiczna, usługi parkingowe, sale konferencyjne, solaria, sauny, usługi rozrywkowe itd. Do najbardziej aktywnych, dynamicznie rozwijających się przedsiębiorstw, które odgrywają bardzo ważną rolę na lokalnym rynku należy zaliczyć niżej wymienione zakłady. - Zakład Ceramiki Sanitarnej Stanisław Hybner Środa Wielkopolska ul.prądzyńskiego - Stomil Sp. z o.o. Środa Wielkopolska ul. Prądzyńskiego 16 - Średzka Spółdzielnia Mleczarska Jana Środa Wielkopolska ul.daszyńskiego 9 - Lena Lighting S.A. Środa Wielkopolska ul. Kórnicka 52 - Decora S.A. Środa Wielkopolska ul. Prądzyńskiego 24a - Aquaform Sp. z o.o. Środa Wielkopolska ul. Prądzyńskiego 24a - MC Bauchemia Sp. z o.o. Środa Wielkopolska ul. Prądzyńskiego 20 - Solaris Bus & Coach Sp. z o.o. - Zakład produkcyjny w Środzie Wielkopolskiej ul. Kórnicka 52 - Pfeifer & Langen Polska Sp. z o.o. Cukrownia w Środzie Wielkopolskiej przy ul. Niedziałkowskiego 27 20

21 - Usługi Komunalne Sp. z o.o. Środa Wielkopolska ul. Wiosny Ludów 3 - Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, Wody i Kanalizacji Sp. z o.o. Środa Wielkopolska ul. Harcerska 16 Wyżej wymienione przedsiębiorstwa są jednocześnie głównymi pracodawcami gminy Środa Wielkopolska. W gminie Środa Wielkopolska przedsiębiorczość mierzona jest również ilością podmiotów gospodarczych przypadających na 1000 ludzi w wieku produkcyjnym, tj. ludność w wieku zdolności do pracy (dla mężczyzn przyjęto wiek 18-64, dla kobiet 18-59). Przedsiębiorczość gminy Środa Wielkopolska na tle powiatu średzkiego i województwa wielkopolskiego w latach Jednostka administracyjna Ilość przedsiębiorstw Ludność w wieku produkcyjnym Przedsiębiorczość (ilość przedsiębiorstw na 1000 ludzi w wieku produkcyjnym) gmina Środa Wielkopolska powiat średzki ,4 Województwo wielkopolskie , Gmina Środa Wielkopolska ,8 Powiat średzki ,7 Województwo wielkopolskie , gmina Środa Wielkopolska ,2 powiat średzki ,6 województwo wielkopolskie b.d. b.d. b.d gmina Środa Wielkopolska ,5 powiat średzki ,4 województwo wielkopolskie , gmina Środa Wielkopolska ,9 powiat średzki ,9 województwo wielkopolskie gmina Środa Wielkopolska powiat średzki ,4 województwo wielkopolskie ,

22 gmina Środa Wielkopolska ,3 powiat średzki ,3 województwo wielkopolskie ,1 Źródło: GUS Wskaźnik ten przyjmuje pozycję rosnącą, choć w roku 2004 w odniesieniu do 2003 roku nastąpił minimalny spadek. W 2003 roku, na 1000 ludności gminy Środa Wielkopolska w wieku produkcyjnym przypadło 169 podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanej w rejestrze REGON, podczas gdy w województwie wielkopolskim wskaźnik ten wyniósł 157,4 a w powiecie średzkim 150,4. Dla porównania w 1998r. wskaźnik ten w gminie wynosił 136, w województwie 130,9, a w powiecie 116,4. Strukturę powyższego wskaźnika przedsiębiorczości w gminie Środa Wielkopolska na tle powiatu średzkiego i województwa wielkopolskiego przedstawiają poniższe wykresy. Wykres. Przedsiębiorczość gminy Środa Wielkopolska na tle powiatu średzkiego i województwa wielkopolskiego w latach (przedsiębiorczość ilość przedsiębiorstw na 1000 osób w wieku produkcyjnym) wskaźnik przedsiębiorczości gmina Środa Wlkp. powiat średzki woj.. Wielkopolskie 22

23 Wykres. Przedsiębiorczość gminy Środa Wielkopolska na tle powiatu średzkiego i województwa wielkopolskiego w latach (przedsiębiorczość ilość przedsiębiorstw na 1000 osób w wieku produkcyjnym). 200 wskaźnik przedsiębiorczości gm ina Środa Wlkp. powiat średzki woj.. Wielkopolskie Struktura podstawowych branż na terenie gminy W latach liczba przedsiębiorców działających w oparciu o wpis do ewidencji działalności gospodarczej wzrosła o 247. Największą dynamikę wzrostu podmiotów odnotowano w zakresie usług, które obejmują m.in.: usługi informatyczne, księgowe, reklamowe, usługi medyczne, pośrednictwa finansowego i ubezpieczeniowe itd. Ponadto najliczniejszą grupę stanowią przedsiębiorcy działający w branży handlowej, obejmującej handel hurtowy, pośrednictwo handlowe, handel obwoźny i oczywiście handel detaliczny. Poniższa tabela przedstawia strukturę wpisów do ewidencji działalności gospodarczej z uwzględnieniem wybranych rodzajów działalności gospodarczej. Dane te dotyczą wyłącznie osób fizycznych wpisanych do ewidencji działalności gospodarczej. Struktura wpisów do ewidencji działalności gospodarczej w latach Rodzaj działalności produkcja spożywcza b.d produkcja przemysłowa b.d produkcyjno - usługowa b.d handel gastronomiahotelarstwo

24 transport usługi budowlane, b.d mechanika i naprawy pozostałe usługi ogółem Źródło: dane Urzędu Miejskiego w Środzie Wielkopolskiej, Referat Działalności Gospodarczej Ilość sklepów w gminie Środa Wielkopolska R O K Źródło: dane Urzędu Miejskiego w Środzie Wielkopolskiej, Referat Działalności Gospodarczej dane szacunkowe, gdyż wiele przedsiębiorców prowadzących działalność handlową zarejestrowana jest w innym urzędach gmin oraz w Krajowym Rejestrze Sądowym Struktura zatrudnienia w poszczególnych branżach W 2003 roku grupa osób pracujących na terenie gminy Środa Wielkopolska liczyła 6754 osoby, w tym 3134 kobiety, a w 2004 roku 7228 w tym 3216 kobiet. Pracujący w gospodarce narodowej poza rolnictwem indywidualnym stanowili 34,8% ogółu ludności w wieku produkcyjnym, podczas gdy w 1998 roku liczba osób pracujących liczyła 8129 (w tym 3810 kobiet), co stanowiło 44,1% ogółu ludności w wieku produkcyjnym. Głównym miejscem pracy w 2003 roku były zakłady sektora przemysłowego, w których pracowało 50,4% ogółu pracujących. Drugą grupę zakładów pracy tworzyły zakłady usługowe, w których pracowało 46,9% ogółu zatrudnionych. Tabela. Stan zatrudnienia w gminie w latach rok Ogółem zatrudnienie Sektor rolniczy Sektor przemysłowy Usługi rynkowe Usługi nierynkowe ogółem % ogółem % ogółem % ogółem % ogółem % , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00 24

25 Źródło: GUS (bez rolników indywidualnych, duchownych i zakładów osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, w których liczba pracujących nie przekracza 5 osób) Poniżej przedstawiono także strukturę zatrudnienia w latach porównując miasto, gminę oraz powiat średzki, z wyszczególnieniem także kobiet w poszczególnej grupie. Struktura zatrudnienia w latach , w mieście, gminie i powiecie, z wyszczególnieniem kobiet rok Ogółem zatrudnienie Sektor rolniczy Sektor przemysłowy Usługi rynkowe Usługi nierynkowe ogółe m kobiet y ogółe m kobiet y ogółe m kobiet y ogółe m kobiet y ogółe m kobiet y 1998 powiat średzki gmina Środa Wlkp. miasto Środa Wlkp powiat średzki gmina Środa Wlkp. miasto Środa Wlkp powiat średzki gmina Środa Wlkp. miasto Środa Wlkp powiat średzki gmina Środa Wlkp. miasto Środa Wlkp powiat średzki gmina Środa Wlkp. miasto

26 Środa Wlkp. powiat średzki gmina Środa Wlkp. miasto Środa Wlkp. powiat średzki gmina Środa Wlkp. miasto Środa Wlkp

27 6. Sfera społeczna 6.1. Sytuacja demograficzna i społeczna gminy Liczba ludności gminy z podziałem na miejsce zamieszkania. Lata Miasto Wieś Ogółem Liczba osób % Liczba osób % Liczba osób % , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0 Źródło: dane Urzędu Miejskiego w Środzie Wielkopolskiej 27

28 Liczba ludności gminy z podziałem na kategorie wiekowe Wiek Miasto Wieś Ogółem osób % Osób % osób % , , , lat 855 3, , , lat , , , lat , , , lat mężczyźni , , , lat kobiety , , ,46 65 lat i więcej 899 4, , ,07 mężczyźni 60 lat i więcej kobiety , , ,48 RAZEM Źródło: dane Urzędu Miejskiego w Środzie Wielkopolskiej Liczba ludności gminy z podziałem na kategorię przedprodukcyjną, produkcyjną, poprodukcyjną miasto Wieś Ogółem W wieku osób % osób % osób % Przedprodukcyjny , , ,91 Produkcyjny , , ,55 Poprodukcyjny , , ,54 Razem Źródło: dane Urzędu Miejskiego w Środzie Wielkopolskiej Przyrost naturalny w poprzednich latach kształtował się następująco: 1994 r. 86 osób, 1995 r. 32 osoby, 1996 r. 119 osób, 1997 r. 38 osób, 1998 r. 4 osoby, 1999 r. 104 osoby r. 15 osób 2001 r. 51 osób 2002 r. 74 osoby 2003 r. 38 osób 28

29 2004 r. 40 osób 2005 r. 43 osób Średnia długość życia mieszkańców gminy w 1999 r. wyniosła 68,2 lata, w tym 63,6 lat mężczyźni i 72,8 lat kobiety. Prognozy stanu ludności, szacowane przez Urząd Miejski wskazują, że za 30 lat miasto Środa Wielkopolska będzie liczyć ok tys. mieszkańców. Gęstość zaludnienia gminy wyrażona we wskaźniku liczba ludności na 1 km 2 powierzchni gminy wynosi 147 osób, co wskazuje na miejski charakter obszaru gminy (w UE przyjmuje się za obszar miejski teren, na którym gęstość zaludnienia przekracza 100 osób na 1 km 2 powierzchni). W powiecie średzkim wskaźnik ten wynosi 88 osób na 1 km 2 powierzchni, w województwie wielkopolskim 112 osób na 1 km 2 zaś w Polsce 124 osoby na 1 km 2. Sieć osadnicza w gminie Środa Wielkopolska została zobrazowana w poniższej tabeli. Mieszkańcy Miejscowość Liczba % Gospodarstwa domowe Annopole 80 0,26 18 Babin 230 0,73 60 Bieganowo 202 0,66 39 Brodowo 434 1,42 93 Brzeziak 2 0,01 1 Brzezie 146 0,48 31 Brzeziny 48 0,16 9 Chocicza 107 0,34 20 Chudzice 91 0,29 23 Chwałkowo 157 0,50 40 Czarne Piątkowo 170 0,54 36 Dębicz 142 0,45 39 Dębiczek 97 0,31 20 Grójec 59 0,18 14 Henrykowo 25 0,07 4 Janowo 85 0,26 23 Januszewo 117 0,36 29 Jarosławiec , Kijewo 332 1,07 83 Koszuty 404 1,30 90 Lorenka 38 0,11 9 Marianowo Brodowskie 106 0,34 23 Mączniki 192 0,61 56 Nadziejewo 206 0,65 50 Nietrzanowo 33 0,10 10 Olszewo 132 0,

30 Pętkowo 199 0,64 46 Pierzchnica 27 0,08 6 Pierzchno 63 0,20 17 Pławce 407 1,32 98 Podgaj 17 0,05 6 Połażejewo 203 1,63 47 Romanowo 81 0,26 17 Rumiejki 84 0,27 16 Ruszkowo 106 0,34 20 Słupia Wielka 597 1, Staniszewo 14 0,05 3 Starkówiec Piątkowski 159 0,51 40 Strzeszki 95 0,30 20 Szlachcin 383 1,24 93 Środa Wielkopolska , Tadeuszewo 79 0,25 16 Topola 128 0,41 30 Trzebisławki 174 0,56 29 Ulejno 76 0,29 22 Winna Góra 397 1,28 94 Włostowo 43 0,13 10 Zdziechowice 148 0,48 39 Zielniczki 65 0,20 17 Zielniki 141 0,44 33 Zmysłowo 30 0,10 8 Żabikowo 104 0,33 31 Źródło: dane Urzędu Miejskiego w Środzie Wielkopolskiej 6.2. Grupy społeczne wymagające wsparcia Zadania pomocy, w oparciu o nową ustawę z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej realizuje Ośrodek Pomocy Społecznej w Środzie Wielkopolskiej. W 2004r. Ośrodek Pomocy Społecznej w Środzie Wielkopolskiej różnymi formami pomocy w ramach zadań zleconych i własnych objął środowisk, w tym 538 środowisk w formie pracy socjalnej wyrażającej się w działaniach niematerialnych poradnictwo specjalistyczne: rodzinne, prawne, psychologiczne i pedagogiczne oraz 81 środowisk objętych pomocą w formie usług opiekuńczych. Pomocą objęto ogółem osób. Środki na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej zasiłki i pomoc w naturze, składki na ubezpieczenia zdrowotne na 2004r. wynosiły: a/. zadania zlecone ,00 zł b/. zadania własne ,00 zł 30

31 Ustawa o świadczeniach rodzinnych obowiązująca od 1 maja 2004r. wprowadziła zupełnie nowy system świadczeń wsparcia rodziny znajdującej się w trudnej sytuacji materialnej, wychowującej dzieci uczęszczające do szkoły, w tym dzieci niepełnosprawne. Na nowy system świadczeń rodzinnych składają się 1. zasiłek rodzinny, 2. dodatki do zasiłku rodzinnego są ściśle skorelowane z uprawnieniem do zasiłku rodzinnego i wypłacane są z tytułu: a) urodzenia dziecka, b) opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, c) samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, d) samotnego wychowywania dziecka, e) kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, f) rozpoczęcia roku szkolnego, g) podjęcie przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania. 3. świadczenie pielęgnacyjne, 4. zasiłek pielęgnacyjny. W 2004r. wydano decyzje administracyjne, obejmując pomocą środowisk, w których żyje dzieci. Środki na realizację zadania i obsługę, pochodzące z budżetu państwa w 2004r. wyniosły ,52 zł. Gmina Środa Wielkopolska wspiera również mieszkańców poprzez wypłatę dodatków mieszkaniowych, zapewnianie lokali komunalnych, w tym socjalnych Rynek pracy Na dzień roku w Powiatowym Urzędzie Pracy zarejestrowanych było 2292 mieszkańców gminy Środa Wielkopolska. W porównaniu z nastąpiło zmniejszenie liczby bezrobotnych o 318 osób, czyli o ponad 12%. 31

32 III. ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTAUACJI NA OBSZARZE GMINY ŚRODA WIELKOPOLSKA Strategia rozwoju miasta i gminy Środa Wielkopolska ustaliła cel nadrzędny - wysoka jakość życia ludności miasta i gminy Środa Wielkopolska. Cel główny to zrównoważony społeczno - gospodarczy rozwój miasta i gminy Środa Wielkopolska. Cele strategiczne to: Cel strategiczny 1: Pełne uzbrojenie terenów w infrastrukturę techniczną. Cel strategiczny 2: Aktywizacja działalności gospodarczej. Cel strategiczny 3: Dobrze zorganizowane rolnictwo i nowoczesny sektor przetwórstwa rolno spożywczego. Cel strategiczny 4: Wysoki poziom usług społecznych w gminie. Cel strategiczny 5: Aktywna ochrona środowiska naturalnego. Cel strategiczny : Profesjonalna promocja miasta i gminy. Projektowane cele strategiczne w rozwoju gminy Środa Wielkopolska są zbieżne z generalnymi celami strategicznymi województwa wielkopolskiego przyjętymi w Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego. Generalnymi celami strategicznymi województwa wielkopolskiego są: 1. zapewnienie mieszkańcom warunków do podwyższania poziomu życia, 2. zwiększenie konkurencyjności gospodarki w stosunku do innych regionów Europy, 3. wzrost wewnętrznej integracji i istotna poprawa jakości przestrzennej, 4. dostosowanie potencjału, struktury i organizacji województwa do wyzwań XXI wieku i wymagań jednoczącej się Europy. 32