Obecnie większość BIOS-ów zapisywana jest w pamięciach typu Flash, co umożliwia ich późniejszą modyfikację.

Transkrypt

1

2 BIOS BIOS to zapisany w pamięci stałej, inny dla każdego typu płyty głównej komputera, zestaw podstawowych procedur pośredniczących pomiędzy systemem operacyjnym a sprzętem. Program konfiguracyjny BIOS-a to BIOS setup. Program zapisany w pamięci ROM (Read Only Memory - pamięć tylko do odczytu) płyty głównej oraz innych urządzeń takich jak karta graficzna. W wypadku płyty głównej BIOS testuje sprzęt po włączeniu komputera, przeprowadza tzw. POST (akronim ang. "Power On Self Test"), zajmuje się wstępną obsługą urządzeń wejścia/wyjścia, kontroluje transfer danych pomiędzy komponentami takimi jak dysk twardy, procesor czy napęd CD-ROM. Inicjuje program rozruchowy. BIOS potrzebny jest w komputerach osobistych ze względu na architekturę płyt głównych, gdzie dzięki ACPI kontroluje zasilanie, a poza tym monitoruje temperaturę itp. Za pomocą wbudowanego w BIOS programu setup można zmieniać standardowe ustawienia BIOS-u, np. parametry podłączonych dysków twardych lub zachowanie się komputera po jego włączeniu (np. szybkość testowania pamięci RAM), a także włączać/wyłączać niektóre elementy płyty głównej, np. porty komunikacyjne. Za pomocą BIOS-u można też przetaktowywać procesor (zmiana częstotliwości i mnożnika), jednak nie jest to zalecane, ponieważ może doprowadzić do przeciążenia urządzenia, a nawet jego uszkodzenia. Obecnie większość BIOS-ów zapisywana jest w pamięciach typu Flash, co umożliwia ich późniejszą modyfikację.

3

4 Jak działa BIOS? W układzie scalonym, BIOS jest spakowany. Po uruchomieniu komputera, rozpakowuje się do pamięci operacyjnej, Wykrywa kartę graficzną i uruchamia się monitor, Wykrywa chipset karty graficznej, Sprawdza pamięć(czy nie zawiera błędów i ile jej jest), Sprawdza procesor(pokazuje jaką ma prędkość i częstotliwość magistrali), Sprawdza jakie napędy pamięci masowej są zainstalowane w komputerze(stacje dysków i CD-ROMY`y), Sprawdza jeszcze, czy klawiatura jest podłączona do portu i zaczyna ładować system. W tym celu sprawdza po kolei napędy w/w pamięci masowej w poszukiwaniu sektora startowego. Jeśli nie znajdzie w/w sektora na pierwszej stacji dysków, to przechodzi do następnej. Po odczytaniu sektora, ładuje się system operacyjny, który przejmuje kontrolę nad komputerem.

5 Producenci W komputerach osobistych klasy PC najczęściej stosowane są BIOS-y następujących firm: American Megatrends (AMI) Phoenix Technologies (Phoenix BIOS) Award Software International (połączył się z Phoenix w 1998 roku) MicroID Research (MRBIOS) Insyde Software (Insyde) General Software (General Software)

6 Kombinacje klawiszy umożliwiające wejście do BIOS setup ABIT - [Del] Acer - [F2] lub [Ctrl][Alt][Esc] ASUS - [Del] lub [F2] ASRock - [F2] American Megatrends (AMI) - [Del] lub [F1] AST Advantage, Tandon - [Ctrl][Alt][Esc] Award - [Del] lub [F1] Compaq - [F10], gdy na ekranie w górnym rogu pojawi się mały kwadrat Dell - [Del], [F2], [F1], [Ctrl][Alt][Enter], wcisnąć Reset dwa razy Hewlett Packard - [F1], [F2] gdy pojawi się logo HP lub [F10] dla nowszych wersji IBM - [F1], [Ins], (wcisnąć i przytrzymać obydwa klawisze myszy) NEC, Packard Bell, Amax, Micron, Aptiva, Sharp - [F1], [F2] Phoenix BIOS - [F1], [F2], [Ctrl][Alt][Ins], [Ctrl][S], [Ctrl][Alt][Esc], [Ctrl][Alt][S], [Ctrl][Alt][Enter], [del] Sony - [F3] potem [F1] lub [F2] Toshiba - [Esc], [F1], [F2] Zenith - [Ctrl][Alt][Ins] Powstają coraz to nowsze kombinacje uruchamiające program konfiguracyjny. Jeżeli użycie powyższych kombinacji nie daje rezultatu, można spróbować użyć następujących: [Ctrl][Alt][Delete], [Ctrl][q], [Ctrl][s], [Alt][s], [Esc], [Alt][Esc], [Ctrl][Alt][Esc], [Ctrl][Alt][Enter], [Ctrl][Alt][F8], [Ctrl][Alt][Insert], [Ctrl][Alt][q], [Ctrl][Alt][s], [Ctrl][Alt][d], [Ctrl][Alt][p], [Ctrl][Esc], [Ctrl][Shift][s].

7 Reanimacja BIOS-u Bios oprócz kawałka układu scalonego, jest przede wszystkim programem(układ scalony jest tylko nośnikiem danych). Wobec tego jest narażony na wiele przykrych niespodzianek: atak wirusa, Niewłaściwa aktualizacja, Przerwa w dostawie prądu aktualizacji, Zapisanie innego BIOSu niż być powinien, Inne eksperymenty(edycja itd.) Jeśli któraś z tych rzeczy nam się przydarzyła to na pewno zauważymy, ponieważ komputer prawdopodobnie się nie uruchomi. Jeśli mamy szczęście można jeszcze odzyskać. Jeśli na samym początku uruchomienia pali się kontrolka w stacji dyskietek, to oznacza że zachował się tzw. Boot Block i reanimacja jest możliwa. Aby jej dokonać należy przygotować dyskietkę do przywracania BIOSa. Dysk należy włożyć do komputera i odpalić sprzęt. Powinien się rozpocząć automatyczny recover. Po skończonej operacji nastąpi długi pisk. Włączamy ponownie komputer i mamy z powrotem naszego starego BIOSa.

8 Komunikaty Błędów Address Line Short! - błędnie zdekodowany adres Cache Memory Bad, Do Not Enable Cache! - pamięć podręczna cache procesora jest uszkodzona CH-2 Time Error - błąd zegara CMOS Battery State Low - bateria podtrzymująca pamięć jest na wyczerpaniu CMOS battery failed zużyła się bateria na płycie głównej CMOS Checksum Failure/BIOS ROM checksum error - błąd sumy kontrolnej BIOS-u CMOS System Options Not Set - brak ustawień konfiguracyjnych pamięci CMOS DMA Error - błąd sterownika DMA DMA #X Error - błąd w kanale DMA nr X.

9 Komunikaty Błędów(c.d.) FDD Controller Failure - błąd sterownika napędu FDD Fixed Disk 0/Disk 1 Failure błąd nadrzędnego dysku twardego Fixed Disk Controller Failure BIOS nie może znależc dysku twardego HDD Controller Failure - błąd sterownika dysku twardego Hard disk install failure BIOS nie może zainicjować dysku twardego HDD Controller Failure BIOS nie może znaleźć dysku twardego Primary Boot Device Not Found brak dysku twardego, przez co nie może być uruchomiony system. PCI IRQ Conflict/Bad PnP Serial ID Checksum błąd kart rozszerzeń System Cache error wyłączona pamięć podręczna procesora System battery is dead wyczerpała się bateria, która podtrzymuje pamięć CMOS

10 Kody dźwiękowe BIOS AWARD i PHOENIX AWARD 1 krótki - wszystko w porządku. 1 długi - błąd pamięci 1 długi, 2 krótkie - błąd parzystości RAM 1 długi 2 krótkie - błąd karty graficznej 1 długi 3 krótkie błąd pamięci karty graficznej lub jej brak Powtarzający - błąd pamięci RAM Zmienny niski i wysoki - błąd procesora Podczas pracy komputera przegrzanie procesora

11 Muzyka z BIOSu Domyślnie BIOS wydaje przy starcie jedynie cichy pisk. Jest możliwość zmiany tego i zmuszenia BIOSu do odgrywania przy starcie krótkiej melodii. Jest to jednak możliwe tylko wtedy, gdy są zaimplementowane w BIOSie procedury odtwarzania dźwięków - niestety niektórzy mogą więc nic nie usłyszeć. Do zainstalowania dźwięku potrzebny jest program cbrom oraz krótka melodyjka w formacie WAV, mająca kilka kb - tak aby zmieściła się w BIOSie. Wystarczy tryb mono, 8 bit, 8kHz. Wrzucić ją do naszego BIOSu można poleceniem cbrom.exe bios.bin /other 4019:0 sound.wav. Po restarcie komputera powinno być już słychać nasz dźwięk. Gdyby sprzęt się uruchomił, ale nie byłoby efektów, można pokusić się o zastosowanie innego formatu dźwięku. Czasami jednak BIOS może odmówić pracy po zbyt intensywnych próbach.

12 BIOS AMI 1 krótki - błąd odświeżania pamięci RAM 2 krótkie - błąd parzystości pamięci RAM 3 krótkie - błąd w pierwszych 64KB pamięci RAM 4 krótkie - błąd zegara systemowego lub pierwszego wtyku pamięci 5 krótkich - błąd procesora 6 krótkich - błąd kontrolera klawiatury 7 krótkich - błąd trybu wirtualnego procesora 8 krótkich - błąd I/O pamięci karty graficznej 9 krótkich - błąd sumy kontrolnej BIOS-u 10 krótkich - błąd rejestru I/O pamięci CMOS 11 krótkich - błąd pamięci cache L2 procesora 1 długi, 2 krótkie błąd karty graficznej 1 długi 3 krótkie błąd pamięci RAM 1 długi 8 krótkie problemy związane z wyświetlaniem obrazu przez kartę graficzną Ciągły dźwięk brak pamięci RAM lub karty graficznej

13 BIOS PHOENIX błąd procesora lub gdy niski ton błąd płyty głównej 1-1-3/4-2-2 błąd pamięci CMOS błąd parzystości pamięci RAM błąd zegara systemowego błąd kontrolera DMA błąd kontrolera DMA błąd dotyczący odświeżania pamięci RAM błąd testu pamięci RA błąd pierwszego wtyku pamięci RAM błąd parzystości pamięci RAM w pierwszych 64 KB błąd lini adresowej pamięci błąd parzystości pamięci RAM 1-4-3/1-4-4 błąd magistrali EISA 2-x-x - błąd pamięci RAM błąd kontrolera DMA (Slave) błąd kontrolera DMA (Master)

14 BIOS PHOENIX(c.d.) błąd kontrolera przerwań (Master) błąd kontrolera przerwań (Slave) błąd kontrolera klawiatury wyczerpała się bateria CMOS błąd pamięci CMOS błąd karty graficznej błąd karty graficznej błąd zegara systemowego brak połączenia z klawiaturą przerwany test procesora błąd podczas testu pamięci RAM błąd zegara systemowego błąd zegara czasu rzeczywistego błąd portu szeregowego błąd portu równoległego błąd procesora

15 Aktywowanie hasła w BIOS - ie. Program Basic Input/Output System (BIOS) udostępnia opcje pozwalające zabezpieczyć hasłem dostęp do komputera (System) lub ustawień biosu (SETUP). W BIOS-ach AMI hasło aktywujemy w opcji BIOS Setting Password, znajdującej się w głównym menu programu. Po najechaniu na opcję i wciśnięciu klawisza Enter wpisujemy hasło ( do ośmiu znaków ) które potwierdzamy w następnym oknie. o założeniu hasła przechodzimy do opcji Password Check w menu Adwanced BIOS Features. jeżeli jest dostępna w posiadanej wersji BIOS-u. Tutaj określamy czy hasło ma zabezpieczać dostęp do ustawień BIOS-u ( SETUP ), czy uruchomienia komputera ( Always ) W programach wyprodukowanych przez Phoenix/Award udostępnione są w menu głównym dwie opcje. Pierwsza Set Supervisor Password pozwala założyć hasło administratora, natomiast druga Set User Password ustawia hasło użytkownika. W obydwu przypadkach dostęp do opcji uzyskujemy po naciśnięciu klawisza Enter. W dostępnym oknie ustalamy hasło i powtarzamy wpis w następnym okienku. Użytkownik po zalogowaniu się do programu SETUP nie może dokonywać żadnych zmian w ustawieniach BIOS-u. Może tylko zmienić lub usunąć swoje hasło. Podobnie jak w programie firmy AMI możemy określić co zabezpieczamy przed dostępem. Wchodzimy do opcji Security Option, która znajduje się w menu Adwanced BIOS Features. Ustawienie Setup zabezpiecza dostęp do ustawień BIOS-u, natomiast parametr System zabezpiecza komputer przed nieautoryzowanym uruchomieniem. Przy usuwaniu haseł postępujemy podobnie jak podczas ustawiania, z tą różnicą że pole na hasło zostawiamy puste i potwierdzamy chęć usunięcia.

16 Jaki BIOS kryje się w moim komputerze? Kiedy zwracamy się z prośbą o pomoc techniczną, a także poszukując uaktualnienia BIOS-u, musimy wiedzieć, jaki BIOS i w jakiej wersji znajduje się w naszym komputerze. Najlepszym źródłem tych informacji jest ekran wyświetlany podczas startu systemu. Nie zawsze jest to jednak pierwszy komunikat pojawiający się po włączeniu komputera, ponieważ bardzo często jako pierwsza zgłasza się karta graficzna. Dopiero gdy na ekranie ukaże się test pamięci, możemy być pewni, że znajdujemy się we właściwym miejscu. Jeśli producent BIOS-u zapewnił już na tym etapie obsługę klawiatury, możemy wcisnąć przycisk [Pause] i w ten sposób zatrzymać wyświetlany obraz na dłużej. Gdy mamy mniej szczęścia i klawiatura nie działa, możemy co najwyżej wejść do BIOS-u i wyłączyć opcję szybkiego testowania (Quick Power On Test ustawiamy jako Disabled), dzięki czemu informacje będą wyświetlane przez dłuższy czas. W górnej części ekranu powinno pojawić się logo BIOS-u oraz nazwa producenta, włącznie z wersją BIOS-u, po której zobaczymy numer wersji BIOS-u definiowanej przez producenta płyty głównej. To właśnie ta ostatnia informacja ma decydujące znaczenie przy poszukiwaniu uaktualnienia. Zazwyczaj na samym dole wyświetlany jest jeszcze bardzo długi ciąg znaków alfanumerycznych. Zależnie od producenta BIOS-u znajdziemy tutaj mniej lub więcej różnych danych, częściowo zapisanych otwartym tekstem, częściowo zakodowanych, takich jak data produkcji, obsługiwany chipset i producent płyty głównej. Jeśli kiedyś zdarzy nam się trafić na płytę główną bez dokumentacji, której producenta nie będziemy mogli ustalić, możemy zwrócić się bezpośrednio do producenta BIOS-u i - najlepiej pocztą elektroniczną - przesłać wszystkie dane wyświetlane na ekranie informacyjnym. W odpowiedzi powinniśmy otrzymać informację o tym, kto wyprodukował naszą płytę. Na serwerach WWW firm American Megatrends i Award (patrz ramka"info" na końcu tekstu) znajdują się wskazówki, w jaki sposób odnaleźć kod producenta płyty głównej oraz tabele pozwalające na podstawie takiego kodu ustalić nazwę firmy, która wyprodukowała płytę.

17 KONIEC