Analiza społeczno gospodarcza powiatu świdnickiego

Transkrypt

1 Analiza społeczno gospodarcza powiatu świdnickiego

2 Spis treści 1. Charakterystyka obszaru Położenie Powierzchnia Sfera ekonomiczna Analiza sytuacji w trzech sektorach gospodarki rolniczym, przemysłowym i usługowym w powiecie świdnickim Podmioty gospodarcze w powiecie świdnickim i w powiatach porównawczych Analiza rynku pracy w powiecie świdnickim Stopa i struktura bezrobocia Analiza dochodów i wydatków budżetowych powiatu świdnickiego Zasoby mieszkaniowe Strefa społeczna Aktualna sytuacja demograficzna z wyróżnieniem grup mających szczególne znaczenie dla rynku pracy Stan i struktura ludności Procesy i prognozy demograficzne Infrastruktura społeczna Ochrona zdrowia NZOZ Mikulicz Edukacja Kultura Infrastruktura turystyczna Sport Pomoc społeczna Spis tabel Spis wykresów Spis rysunków

3 1. Charakterystyka obszaru 1.1. Położenie Powiat świdnicki znajduje się w południowo zachodniej części Polski, w południowej części województwa dolnośląskiego. Z punktu widzenia geograficznego położony jest w południowej części Niziny Śląskiej, u podnóża Gór Sowich i Wałbrzyskich. Położenie geograficzne środka Powiatu (miasto Jaworzyna Śląska) wyznacza 16 stopni 26 min długości geograficznej wschodniej i 50 stopni 57 min szerokości geograficznej północnej Rysunek 1 Położenie powiatu świdnickiego w województwie dolnośląskim Źródło danych: strategia rozwoju województwa dolnośląskiego. 3

4 Powiat świdnicki graniczy z pięcioma powiatami województwa dolnośląskiego: dzierżoniowskim, wrocławskim, średzkim, złotoryjskim i wałbrzyskim. W skład powiatu świdnickiego wchodzi 8 gmin: miasto Świdnica stolica powiatu, gmina miejska Świebodzice, trzy gminy miejsko-wiejskie: Jaworzyna Śląska, Strzegom i Żarów oraz trzy gminy wiejskie: Dobromierz, Marcinowice i Świdnica. Rysunek 2 Powiat świdnicki Źródło danych : Starostwo Powiatowe w Świdnicy. Powiat oddalony jest administracyjne o 30 kilometrów od Wrocławia i znajduję się prawie 7 kilometrów na południowy zachód od autostrady A4. Powiat przecina także droga krajowa nr 5 (Świecie Bydgoszcz Poznań Wrocław Kostomłoty Przejście Graniczne w Lubawce) oraz droga krajowa nr 35 (Przejście Graniczne w Golińsku Mieroszów Wałbrzych Świebodzice Świdnica - Wrocław). Dużym atutem powiatu jest położenie w niewielkiej odległości od Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej INVEST-PARK (ok. 10 km), a także usytuowanie na terenie Powiatu Świdnickiego (Gmina Żarów, Świdnica, Strzegom) podstrefy Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. 4

5 Centrum administracyjnym i gospodarczym powiatu jest Swidnica. Miasto pełni funkcje związane z realizacją wielu potrzeb społeczności lokalnej m.in. w zakresie szkolnictwa ponadpodstawowego, sądownictwa, ochrony zdrowia, zaopatrzenia, obsługi finansowej i kultury. Pełnieniu tych funkcji przez Świdnicę pomaga centralne położenie miasta w powiecie oraz rozwinięte powiązania komunikacyjne z gminami oraz umieszczenie terenów podstrefy WSSE na terenie trzech dużych miast powiatu. Na terenie miasta znajdują się urzędy powiatowe i gminne a także Sąd Okręgowy i Rejonowy oraz Prokuratura Okręgowa i Rejonowa. Ponadto funkcjonuje wiele instytucji regionalnych: Polsko Czeska Izba Przemysłowo-Handlowa, Centrum Wspierania, Biznesu, Izba Rzemieślnicza. W 2004 roku z części Archidiecezji Wrocławskiej i Diecezji Legnickiej utworzono nową Diecezję Świdnicką z siedzibą biskupią i katedrą w Świdnicy. Położenie powiatu na pograniczu kilku krajów powodowało stosunkowo częste zmiany przynależności państwowej obszaru powiatu. Tereny obecnego powiatu świdnickiego były integralną częścią polskiej monarchii piastowskiej od końca X w. Następnie teren powiatu należał do niezależnego księstwa świdnicko jaworskiego ze stolicą w Świdnicy, rządzonego przez piastowskich książąt. W przeciągu kolejnych wieków obszar ten podlegał oprócz państwowości polskiej także czasowej zwierzchności państwowej Czech, Austrii, Prus i Niemiec. Po drugiej wojnie światowej w wyniku konferencji poczdamskiej ponownie znalazł się w granicach Polski. Ziemia świdnicka ma długą i bardzo interesującą historię, kształtowaną wpływami kultur: polskiej, czeskiej, niemieckiej, morawskiej, śląskiej czy żydowskiej. Można znaleźć i odkryć tu niepowtarzalne zabytki obrazujące wielowiekową i wielobarwną historię regionu, kształtowaną przez przedstawicieli rożnych narodów Powierzchnia Powiat świdnicki jest średniej wielkości powiatem łączna powierzchnia powiatu wynosi 741km², co stanowi 3,7 % powierzchni województwa dolnośląskiego. Największymi gminami powiatu są gmina wiejska Świdnica (208 km²) oraz gmina Strzegom (145 km²) Tabela 1 Powierzchnia powiatu świdnickiego i gmin powiatu świdnickiego Jednostki Powierzchnia w km² Powiat świdnicki 741 Gmina miejska Świdnica 22 Gmina Świebodzice 30 Gmina Jaworzyna Śląska w tym miasto 67 5 Gmina Strzegom w tym miasto Gmina Żarów w tym miasto 88 6 Gmina wiejska Świdnica 86 Gmina Dobromierz 95 Gmina Marcinowice 238 Źródło danych : Bank Danych Regionalnych, Główny Urząd Statystyczny 5

6 2. Sfera ekonomiczna 2.1. Analiza sytuacji w trzech sektorach gospodarki rolniczym, przemysłowym i usługowym w powiecie świdnickim Analiza struktury zatrudnienia w powiecie świdnickim wskazuje na przewagę sektorów usługowego oraz przemysłowego nad rolniczym, w liczbie osób pracujących. W sektorze przemysłowym zatrudnionych jest 47,4% pracujących, natomiast w sektorze usługowym pracuje 42%. W sektorze rolniczym pracuje mniejsza część populacji 10,5%, co wpisuje się w trend zmniejszania się liczby gospodarstw rolnych. Porównanie z danymi dotyczącymi województwa dolnośląskiego, wskazuje na większy udział mieszkańców województwa zatrudnionych w sektorze usługowym 55,3% i mniejszy odsetek pracujących w województwie w przemyśle 35,1%. Rolnictwo, pod względem zatrudnienia, stanowi w województwie dolnośląskim mniejszy sektor zatrudnienia od powiatu świdnickiego, skupiający 9,4% pracujących. Analiza struktury zatrudnienia wśród gmin należących do powiatu świdnickiego wskazuje na podobny trend przewagi sektorów przemysłowego i usługowego nad sektorem rolniczym. W sektorze usługowym najwięcej osób zatrudnionych jest w gminie wiejskiej Marcinowice (56,6%), gminie miejskiej Świdnica (54,4%) oraz gminie wiejskiej Świdnica (44,4%). Przewagę zatrudnionych w sektorze przemysłowym zauważa się zwłaszcza w miejsko-wiejskich gminach Żarów (75,5%) oraz Strzegom, gdzie w tej branży odsetek wynosi aż 63%. Duża liczba zatrudnionych w przemyśle może wynikać z faktu, iż gmina Strzegom jest jednym z największych centrów przemysłu kamieniarskiego regionu, skupiającym wiele zakładów przemysłowych. Większość pracującą w przemyśle zauważa się także w gminie wiejskiej Dobromierz (57,7%) oraz gminie miejskiej Świebodzice (55,9%) a także gminie miejsko-wiejskiej Jaworzyna Śląska (55,8%). Najmniej osób pracuje w sektorze rolniczym, jednak średnia dla powiatu jest nieco wyższa niż w przypadku województwa. Najmniej pracujących w rolnictwie jest w gminach miejskich Świdnica (0,6%) i Świebodzice (0,59%), ze względu na miejski charakter tych jednostek terytorialnych. Największy procent zatrudnionych w sektorze rolniczym występuje w gminach wiejskich Świdnica (18,1%) oraz Marcinowice (10,3%). 6

7 Tabela 2 Zatrudnienie w poszczególnych sektorach gospodarki w powiecie świdnickim, koniec 2008 r. WYSZCZEGÓLNIENIE WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE w tym POWIAT ŚWIDNICKI Sektor rolniczy procent dane liczbowe Sektor przemysłowy dane procent liczbowe Sektor usługowy procent dane liczbowe 9,4% ,1% ,3% ,5% ,4% % Gminy miejskie Świdnica* 0,6% ,9% ,4% Świebodzice* 0,59% 24 55,9% ,4% Gminy miejsko-wiejskie Jaworzyna Śląska* 3,9% 73 55,8% ,1% 736 Strzegom* 2,1% % ,7% Żarów* 0,84% 25 75,5% ,6% 697 Gminy wiejskie Dobromierz* 6% 37 57,7% ,2% 222 Marcinowice* 10,3% 43 33% ,6% 235 Świdnica* 18,1% ,3% ,4% 659 Źródło danych: opracowanie własne na podstawie danych GUS ( oraz (*) Województwo Dolnośląskie, Podregiony, Powiaty, Gminy, Urząd Statystyczny we Wrocławiu, 2009 r. Wykres 1 Zatrudnieni w sektorze rolniczym w powiecie świdnickim w podziale na gminy, koniec 2008 r. Gmina wiejska Świdnica Gmina wiejska Marcinowice Gmina wiejska Dobromierz Gmina miejsko - wiejska Jaworzyna Śląska Gmina miejsko-wiejska Strzegom Gmina miejsko-wiejska Żarów Gmina miejska Świdnica Gmina miejska Świebodzice 6% 3,90% 2,10% 0,84% 0,60% 0,59% 10,30% 18,10% 0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 7

8 Wykres 2 Zatrudnieni w sektorze przemysłowym w powiecie świdnickim w podziale na gminy, koniec 2008 r. Gmina miejsko-wiejska Żarów 75,50% Gmina miejsko-wiejska Strzegom Gmina wiejska Dobromierz Gmina miejska Świebodzice Gmina miejsko-wiejska Jaworzyna Śląska Gmina miejska Świdnica Gmina wiejska Świdnica Gmina wiejska Marcinowice 63% 57,70% 55,90% 55,80% 44,90% 37,30% 33% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Wykres 3 Zatrudnieni w sektorze usługowym w powiecie świdnickim w podziale na gminy, koniec 2008 r. Gmina wiejska Marcinowice Gmina miejska Świdnica 56,60% 54,40% Gmina wiejska Świdnica Gmina miejska Świebodzice Gmina miejsko-wiejska Jaworzyna Śląska Gmina wiejska Dobromierz Gmina miejsko-wiejska Strzegom 44,40% 43,40% 40,10% 36,20% 34,70% Gmina miejsko-wiejska Żarów 23,60% 0,00% 10,00 % 20,00 % 30,00 % 40,00 % 50,00 % 60,00 % 8

9 Powiat świdnicki charakteryzuje się przewagą ludzi pracujących w sektorze przemysłowym nad sektorem usługowym. Wyniki dla pozostałych powiatów będących przedmiotem porównania wskazuję przeważnie na odwrotne proporcje, tj. większy odsetek zatrudnionych w usługach, choć w przypadku powiatów dzierżoniowskiego i ostrowskiego przewaga jest minimalna. Powiat świdnicki charakteryzuje się największym odsetkiem osób zatrudnionych w sektorze przemysłowym (47,4%), na tle powiatów wybranych do analizy porównawczej. Jest to wynik znacznie wyższy niż średnia dla województwa, wynosząca 35,1% i dla kraju (29,6%). Porównanie sektora usługowego wskazuje na mniejszy niż w przypadku województwa dolnośląskiego i Polski odsetek ludzi pracujących w tym sektorze, w powiecie świdnickim. W powiecie jest to 42% pracujących, w województwie 55,3% natomiast w Polsce 50,5%. Tabela 3 Zatrudnienie w poszczególnych sektorach gospodarki na tle porównawczym, koniec 2008 r. Sektor rolniczy Sektor przemysłowy Sektor usługowy Ogółem (%) dane dane dane dane liczbo (%) (%) (%) liczbowe liczbowe liczbowe we Świdnicki 10,5% ,4% % % Dzierżoniows ki 11,2% ,2% ,4% % Ostrowski 24,37% ,26% ,35% % Wałbrzyski 3,3% ,5% ,1% % Zgierski 19,9% ,2% ,8% % Dolnośląskie 9,4% ,1% ,3% % POLSKA 19,8% 29,6% ,5% 193 Źródło danych: opracowanie własne na podstawie danych GUS ( % Wykres 4 Zatrudnieni w sektorze rolniczym porównanie powiatów, stan na koniec 2008 roku Ostrowski Zgierski POLSKA Świdnicki Dolnośląskie Dzierżoniowski Wałbrzyski 3,30% 10,50% 9,40% 11,20% 19,90% 19,80% 24,37% 0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 9

10 Wykres 5 Zatrudnieni w sektorze przemysłowym porównanie powiatów, stan na koniec 2008 r. Świdnicki Dzierżoniowski Wałbrzyski 44,20% 43,50% 47,40% Ostrowski Zgierski Dolnośląskie 37,20% 35,10% 38,26% Polska 29,60% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% Wykres 6 Zatrudnieni w sektorze usługowym porównanie powiatów, stan na koniec 2008 r. Dolnośląskie Wałbrzyski Polska Dzierżoniowski Zgierski Świdnicki Ostrowski 55,30% 53,10% 50,50% 44,40% 42,80% 42% 37,35% 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 2.2. Podmioty gospodarcze w powiecie świdnickim i w powiatach porównawczych Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w rejestrze REGON na koniec 2009 roku wynosiła , z czego stanowiły przedsiębiorstwa zarejestrowane w sektorze prywatnym, natomiast w publicznym. W latach zauważalny był wzrost liczby firm w powiecie świdnickim o 5,54%, z do W roku 2009 nastąpił spadek liczby firm 10

11 do wartości bliskiej 2006 roku przedsiębiorstw. Przyczyną tego może być kryzys gospodarczy, z końca 2008 roku. Spadek ilości przedsiębiorstw w roku 2009 zauważalny jest we wszystkich gminach powiatu świdnickiego, oprócz gminy wiejskiej Świdnica, gdzie zanotowano niewielki wzrost, o 4 firmy. Wśród gmin wchodzących w skład powiatu, najwięcej firm jest zarejestrowanych w Świdnicy, największym mieście powiatu, będącym siedzibą władz powiatowych. Należy jednak zaznaczyć, że liczba przedsiębiorstw datowana na koniec 2009 roku jest najniższa w analizowanym okresie lat W roku 2009 przedsiębiorstw w Świdnicy było o 126 (1,56%) mniej niż w roku W mieście Świebodzice ilość firm w 2009 roku również zmniejszyła się do poziomu niższego niż w 2005 roku, o 32 (1,28%). Największą dynamiką wzrostu przedsiębiorstw w latach , mimo spadku ich ilości w ostatnim analizowanym roku, zauważono w gminie miejsko-wiejskiej Jaworzyna Śląska (wzrost o 24,9%) oraz gminach wiejskich Dobromierz (wzrost o 18,3%) i Marcinowice (wzrost o 14,3%). Poniższa tabela przedstawia liczbę podmiotów gospodarczych w powiecie świdnickim zarejestrowanych w REGON, zieloną czcionką oznaczono dane w latach, gdy liczba podmiotów wzrosła, czcionką czerwoną dane w latach, w których liczba ta zmalała. Tabela 4 Liczba podmiotów gospodarczych w powiecie świdnickim zarejestrowanych w REGON WYSZCZEGÓLNIENIE WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE sektor prywatny sektor publiczny POWIAT ŚWIDNICKI sektor prywatny sektor publiczny

12 WYSZCZEGÓLNIENIE Gminy miejskie Świdnica sektor prywatny sektor publiczny Świebodzice sektor prywatny sektor publiczny Gminy miejsko-wiejskie Jaworzyna Śląska sektor prywatny sektor publiczny Strzegom sektor prywatny sektor publiczny Żarów sektor prywatny sektor publiczny Gminy wiejskie Dobromierz sektor prywatny sektor publiczny Marcinowice sektor prywatny sektor publiczny Świdnica sektor prywatny sektor publiczny Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS ( 12

13 Wykres 7 Liczba podmiotów gospodarczych w gminach powiatu świdnickiego, koniec 2009 r. Wykres 8 Rozwój firm w powiecie świdnickim w ujęciu dynamicznym w latach We wszystkich powiatach porównawczych w roku 2009 odnotowano spadek liczby przedsiębiorstw gospodarczych w stosunku do roku 2008, największy w powiecie zgierskim (16%) oraz dzierżoniowskim (12%). Zmniejszenie liczby firm w powiecie świdnickim o 3,45% w stosunku do roku poprzedniego nie jest więc w porównaniu do analizowanych powiatów znaczące. W powiecie 13

14 wałbrzyskim nastąpił spadek ilości funkcjonujących podmiotów gospodarczych o 4,74% natomiast w powiecie ostrowskim raptem o 0,21%. W latach liczba przedsiębiorstw w badanych powiatach nieustannie rosła, z wyjątkiem powiatu ostrowskiego, w którym w roku 2007 zarejestrowano spadek tychże. Największa dynamika wzrostu liczby firm w latach wystąpiła w powiecie dzierżoniowskim (6%) oraz świdnickim (5,88%). Można przypuszczać, że w miarę wychodzenia światowej gospodarki z okresu kryzysu w latach następnych, liczba przedsiębiorstw gospodarczych będzie się zwiększać. Liczbę podmiotów gospodarczych w powiecie świdnickim w porównaniu z danymi powiatów porównywanych przedstawia Tabela 5, zieloną czcionką oznaczono dane w latach, gdy liczba podmiotów wzrosła, czcionką czerwoną dane w latach, w których liczba ta zmalała. Tabela 5 Liczba podmiotów gospodarczych wg. REGON na tle innych powiatów Powiat Świdnicki Dzierżoniowski Ostrowski Wałbrzyski Zgierski Dolnośląskie POLSKA Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS ( Wykres 9 Liczba podmiotów gospodarczych wg. REGON na tle innych powiatów, koniec 2009 r. 14

15 W powiecie świdnickim najwięcej podmiotów gospodarczych zarejestrowanych jest w Sekcji G Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów oraz artykułów użytku domowego i osobistego 4437 firm, co stanowi 26% wszystkich zarejestrowanych na obszarze powiatu. W innych powiatach Sekcja G jest również najliczniej reprezentowaną wśród zestawień PKD, przy czym najbardziej w powiecie ostrowskim (31%), powiecie zgierskim (29,83%) oraz dzierżoniowskim (28%). W powiecie wałbrzyskim odsetek firm należących do Sekcji G jest mniejszy i stanowi 25,83%. Wyróżnia się również duża ilość podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Sekcji L, związaną z obsługa rynku nieruchomości. W powiecie świdnickim stanowią one 15,6% wszystkich firm, co jest wskaźnikiem mniejszym od wyniku dla powiatu wałbrzyskiego (21,8%), gdzie działalności związanych z tą sekcją jest najwięcej, co wiąże się prawdopodobnie z wielkością miasta Wałbrzych i tym samym dużym zapotrzebowaniem na tego typu usługi. Pozostałe powiaty poddane analizie wykazują się znacznie mniejszą ilością podmiotów zarejestrowanych w sekcji L. W dziale przetwórstwa przemysłowego (Sekcja C) w powiecie świdnickim działa 11,5% wszystkich przedsiębiorców z terenu powiatu świdnickiego. Jest to wynik zbliżony do powiatu dzierżoniowskiego (11,7%) i wyraźnie mniejszy od powiatu zgierskiego (17%), wyższy jednak niż zauważony w powiecie ostrowskim (10,5%) oraz wałbrzyskim, gdzie wynosi 5,3%. W budownictwie (Sekcja F) działa 11,4% firm powiatu świdnickiego, co jest wynikiem porównywalnym z powiatem zgierskim (11,3%). Wyższym wynikiem charakteryzuje się powiat ostrowski (12,8%) oraz dzierżoniowski (11,8%). Znaczącą przewagę nad analizowanymi powiatami posiada powiat świdnicki w liczbie przedsiębiorstw działających w sekcji B górnictwo, które nie stanowią dużego udziału w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych i wynikają ze specyfiki gminy Strzegom, w której dzięki zasobom naturalnym rozwija się przemysł wydobywczy. Tabela 6 Liczba podmiotów gospodarczych według sekcji PKD 2007 na tle innych powiatów, koniec 2009 r. Podmioty gospodarcze wg sekcji Powiat Dzierżo niowski Powiat Ostrow ski Powiat Świdnic ki Powiat Wałbrzy ski Powiat Zgierski Sekcja A Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo Sekcja B Górnictwo Sekcja C Przetwórstwo przemysłowe Sekcja D Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę Sekcja E Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Sekcja F Budownictwo

16 Podmioty gospodarcze wg sekcji Sekcja G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego Sekcja H Transport, gospodarka magazynowa i łączność Sekcja I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Powiat Dzierżo niowski Powiat Ostrow ski Powiat Świdnic ki Powiat Wałbrzy ski Powiat Zgierski Sekcja J Informacja i komunikacja Sekcja K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Sekcja L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Sekcja M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Sekcja N Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Sekcja O Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Sekcja P Edukacja Sekcja Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Sekcja R Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją Sekcja S Pozostała działalność usługowa Sekcja T Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeb Sekcja U Organizacje i zespoły eksterytorialne Źródło danych: opracowanie własne na podstawie danych GUS ( Analiza liczby podmiotów gospodarczych przypadających na 10 tysięcy ludności pozwala na dokładniejsze porównania potencjału i rozwoju gospodarczego powiatu świdnickiego do analizowanych jednostek samorządu terytorialnego. Analiza tego współczynnika lokuje powiat świdnicki w czołówce badanych powiatów, z wynikiem przedsiębiorstw na 10 tys. ludności na koniec 2009 roku. Wyższy wynik ma tylko powiat wałbrzyski (1 097), przy czym pamiętać należy, że główny ośrodek miejski powiatu wałbrzyskiego miasto Wałbrzych, ma niemal dwukrotnie większą liczbę mieszkańców niż Świdnica. W roku 2009 zanotowano spadek liczby firm na 10 tys. mieszkańców, w przypadku powiatu świdnickiego spadek ten wyniósł 3,4%, natomiast w powiecie wałbrzyskim 4%, do poziomu niemal 16

17 identycznego z zanotowanym w roku Największy spadek liczby firm na 10 tys. ludności uwidocznił się w powiecie zgierskim, o 176 firm (16,9%). Analizowane dane przedstawia Tabela 7, zieloną czcionką oznaczono dane w latach, gdy wskaźnik wzrósł w stosunku do roku poprzedniego, czcionką czerwoną dane w latach, w których wskaźnik zmalał. Tabela 7 Liczba podmiotów gospodarczych wg. REGON na 10 tys. ludności na tle innych powiatów Powiat Świdnicki Dzierżoniowski Ostrowski Wałbrzyski Zgierski Dolnośląskie POLSKA Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS ( Wykres 10 Liczba podmiotów gospodarczych na 10 tys. ludności na tle innych powiatów, koniec 2009 r. Poniższa Tabela 8 zawiera zestawienie liczby nowo powstałych podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w REGON na 10 tysięcy ludności. Największą wartością wskaźnika nowo utworzonych firm notuje się w powiecie wałbrzyskim (90) oraz zgierskim (100). W powiecie świdnickim w roku 2009 powstały 93 nowe firmy na 10 tys. mieszkańców, jest to wynik porównywalny z powiatem ostrowskim (92). We wszystkich analizowanych powiatach zauważyć 17

18 można trend wzrostu ilości nowo zarejestrowanych firm na 10 tysięcy mieszkańców, co w zestawieniu z analizowanymi wcześniej danymi wskazującymi na spadek liczby przedsiębiorstw we wszystkich analizowanych powiatach, pozwala stwierdzić, że wpływ na zmniejszenie się liczby przedsiębiorstw ma upadanie i wyrejestrowywanie istniejących już firm w analizowanych powiatach, a nie zmniejszenie dynamiki powstawania nowych podmiotów gospodarczych. W poniższej tabeli zieloną czcionką oznaczono dane w latach, gdy liczba nowych podmiotów wzrosła, czcionką czerwoną dane w latach, w których liczba ta zmalała w stosunku do roku poprzedniego. Tabela 8 Liczba podmiotów gospodarczych nowo zarejestrowanych w REGON na 10 tys. ludności na tle innych powiatów Powiat Dzierżoniowski Ostrowski Świdnicki Wałbrzyski Zgierski Województwo Dolnośląskie POLSKA Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS ( Wykres 11 Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 10 tys. ludności na tle innych powiatów, koniec 2009 r. 18

19 Wykres 12 Rozwój nowo zarejestrowanych podmiotów w powiecie świdnickim na 10 tys. ludności w ujęciu dynamicznym na lata W powiecie świdnickim pod względem struktury wielkości podmiotów gospodarczych dominują mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników, Na koniec 2008 roku 1 było ich Liczba mikroprzedsięborstw w analizowanym okresie zwiększyła się o 6%. Małych przedsiębiorstw, w których zatrudnionych jest do 49 pracowników, w 2008 roku było 701 i w badanym okresie nastąpił ich wzrost o 3,3%. Przedsiębiorstw o średniej wielkości, będących miejscem pracy o maksymalnie 249 pracownikach jest w powiecie świdnickim 128 i ich liczba w badanym okresie zmniejszyła się o 3 podmioty. Przedsiębiorstw zatrudniających do 999 pracowników jest 14, o dwa więcej niż w latach Przedsiębiorstw bardzo dużych, zatrudniających powyżej 1000 osób w analizowanym powiecie nie ma. Rozkład liczby podmiotów gospodarczych ze względu na ich wielkość przedstawia Tabela 9. Zielona czcionka oznacza przyrost liczby podmiotów w stosunku do roku ubiegłego, czerwona czcionka zmniejszenie liczby podmiotów. 1 W źródłach Głównego Urzędu Statystycznego brak jest na dzień sporządzania niniejszej analizy danych aktualnych dla roku

20 Tabela 9 Podmioty gospodarcze wg. struktury wielkości w powiecie świdnickim (brak danych dla 2009 r.) Podmioty gospodarcze Mikroprzedsiębiorstwa (0-9 pracowników) Małe przedsiębiorstwa (10-49 pracowników) Średnie przedsiębiorstwa ( pracowników) Duże przedsiębiorstwa ( pracowników) Bardzo duże przedsiębiorstwa (1000 i więcej pracowników) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS ( Wykres 13 Podmioty gospodarcze wg. struktury wielkości w powiecie świdnickim, koniec 2008 r. 20

21 2.3. Analiza rynku pracy w powiecie świdnickim Stopa i struktura bezrobocia Powiat świdnicki charakteryzuje się dość wysoką stopą bezrobocia, wyższą zarówno od średniej krajowej, jak i średniej wojewódzkiej. Należy jednak zauważyć znaczny spadek bezrobocia, z poziomu 23,9% w roku 2005 do 11,9 % w 2008, czyli o 12 punktów procentowych. Trend ten także zgodny jest z trendem utrzymującym się w całym województwie dolnośląskim. Na tle analizowanych powiatów województwa dolnośląskiego powiat świdnicki charakteryzuje się najniższą stopą bezrobocia wynoszącą 14,1% w 2009 roku. Stopa bezrobocia w powiecie wałbrzyskim wyniosła tymczasem ponad 18%, w powiecie dzierżoniowskim ponad 23%. Bardzo podobnie wygląda sytuacja w powiecie zgierskim (spadek bezrobocia z 25,3% w 2005 do 14,3 w 2009). Najmniejszym bezrobociem charakteryzuje się spośród analizowanych powiatów powiat ostrowski, stopa bezrobocia wynosiła tu w 2009 roku 12,9% i wartością zbliżona była do średniej krajowej. W 2009 roku we wszystkich analizowanych powiatach nastąpił wzrost bezrobocia, co jest trendem zauważalnym również w skali całego kraju, związanym z recesją spowodowaną kryzysem gospodarczym. Powiat ostrowski, mimo najniższego bezrobocia w 2009 roku, odnotowuje jednak największy wśród analizowanych powiatów wzrost wskaźnika, o 4,6punktów procentowych. Wyraźny spadek wskaźnika bezrobocia w latach widoczny zarówno w powiecie świdnickim, jak i w powiatach sąsiednich (o około 10%) związany jest z pewnością z dynamicznym rozwojem Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (WSSE) oraz wysokim stopniem zagospodarowania obszarów objętych strefą (włączając pełne wykorzystanie dostępnych terenów w podstrefach świdnickiej i dzierżoniowskiej). Od roku 2004 roku weszły w życie przepisy umożliwiające ustanowienie podstrefy WSSE na nowym obszarze, do tej pory nie objętym specjalną strefą ekonomiczną. Warunkiem ustanowienia nowej podstrefy była realizacja nowej inwestycji o wartości co najmniej 40 mln Euro lub tworzącej co najmniej 500 nowych miejsc pracy. Z nowych uregulowań skorzystały takie firmy, jak: Electrolux, Whirlpool, Wabco, Colgate czy Cadbury. Kolejnym przełomowym rokiem w historii funkcjonowania WSSE "INVEST-PARK" był rok 2006, w którym tereny strefy zostały zagospodarowane w ponad 85%. Podjęte działania zaowocowały zwiększeniem obszaru strefy o prawie 500 ha na początku 2007 roku 2. Spadek wskaźnika bezrobocia w miastach byłego województwa wałbrzyskiego jest wyższy zarówno od średniej krajowej, jak i wojewódzkiej. Podobną dynamiką można zaobserwować w powiecie zgierskim, dużo mniejszą w powiecie ostrowskim, spowodowaną niższą wartością wskaźnika bezrobocia w roku Na podstawie 21

22 Stopę bezrobocia rejestrowanego w powiecie świdnickim w latach przedstawia poniższy wykres. Stopę bezrobocia w powiecie świdnickim przedstawia Tabela 10. Czcionka zielona oznacza spadek stopy bezrobocia w stosunku do poprzedniego roku, czcionka czerwona wzrost stopy bezrobocia w stosunku do roku ubiegłego. Wykres 14 Stopa bezrobocia rejestrowanego w powiecie świdnickim w ujęciu dynamicznym w latach Tabela 10 Stopa bezrobocia rejestrowanego na tle innych powiatów Powiaty Dzierżoniowski 33,1% 29,5% 23,7% 21,1% 23,1% Ostrowski 19,1% 14,7% 10,1% 8,3% 12,9% Świdnicki 23,9% 20% 12,1% 11,9% 14,1% Wałbrzyski 27,1% 23,8% 16,2% 15,1% 18,2% Zgierski 25,3% 20,5% 15,3% 13,1% 14,3% Dolnośląskie 20,6% 16,6% 11,4% 10,0% 12,5% POLSKA 17,6% 14,8% 11,2% 9,5% 11,9% Źródło danych: opracowanie własne na podstawie danych GUS ( 22