Stanowiska rzadkich i interesujących gatunków roślin naczyniowych we wschodniej części Pogórza Szydłowskiego (Wyżyna Kielecka)

Transkrypt

1 62 Stanowiska rzadkich i interesujących gatunków roślin naczyniowych we wschodniej części Pogórza Szydłowskiego (Wyżyna Kielecka) Localities of rare and interesting vascular plants in the eastern part of the Szydłów Foothills (Kielce Upland) Agnieszka Pierścińska Abstrakt: Praca przedstawia nowe stanowiska 63 gatunków roślin naczyniowych zlokalizowane we wschodniej części Pogórza Szydłowskiego. Stanowiska zostały stwierdzone w latach Większość z wymienionych gatunków posiada kategorie zagrożenia na Wyżynie Małopolskiej (43 gatunki), 13 znajduje się na krajowej czerwonej liście, natomiast 22 gatunki objęte są prawną ochroną gatunkową. Słowa kluczowe: rośliny naczyniowe, nowe stanowiska, Pogórze Szydłowskie, gatunki zagrożone. Wstęp Pogórze Szydłowskie w ujęciu Kondrackiego (2009) stanowi mezoregion w obrębie Wyżyny Kieleckiej. Od północy graniczy z Górami Świętokrzyskimi, natomiast od południa łagodnie przechodzi w Nieckę Połaniecką zaliczaną do Niecki Nidziańskiej. Przejściowy charakter przysparzał trudności w regionalizacji fizyczno-geograficznej tego terenu. Zagadnienie to szczegółowo przedstawił Nowak (1986). Pod względem rzeźby, teren ma charakter pagórkowatej niziny. Kierunek przebiegu pasm i grzbietów oraz obecność skał paleozoicznych stanowią cechy nawiązujące do pobliskich Gór Świętokrzyskich. Najbardziej urozmaiconą rzeźbą odznaczają się zachodnie partie mezoregionu: Wzgórza Sobkowsko-Korytnickie, Grzbiet Zbrzański, Grzbiet Morawicki, Grzbiet Szczecniański, Wzgórza Pierzchnickie (Wróblewski 1977). We wschodniej części Pogórza brak już paleozoicznych wypiętrzeń, a w podłożu zalegają osady mioceńskie, głównie piaskowce. Bogactwo rzeźby wzrasta ponownie w skrajnie wschodnich partiach terenu, na pograniczu Wyżyny Sandomierskiej, gdzie występują pokłady lessu zalegające na wapieniach dewońskich i dolomitach. W podziale geobotanicznym kraju (Szafer 1977) tereny Pogórza Szydłowskiego niemal w całości należą do Okręgu Staszowskiego Krainy Miechowsko-Sandomierskiej. Jedynie północno-zachodnie krańce przynależą do Okręgu Chęcińskiego Krainy Świętokrzyskiej. Spośród opracowań publikowanych najwięcej danych florystycznych z tego

2 NATURALIA 1: (2012) 63 terenu dostarczyły m.in. następujące prace: Bróż 1977, 1977a; Bróż & Przemyski 1981, 1983, 1985, 1987; Przemyski 1987; Ochyra 1979, Flora naczyniowa obszarów należących do Pogórza była również obiektem prac licencjackich i magisterskich (Burak 2004; Chromiec 2004; Kulesza 2007; Pierścińska 2004, 2006; Woźniak 2005, 2007). Liczne daty florystyczne zawiera ponadto praca doktorska Przemyskiego (1988). Jak dotąd brak jednak zestawienia gatunków i ich stanowisk dla całego mezoregionu. W pracy przedstawiono wykaz gatunków rzadkich, zagrożonych oraz interesujących ze względu na rozmieszczenie i status we florze krajowej i regionalnej. Dane te zostały zebrane w latach we wschodniej części Pogórza Szydłowskiego, w obszarze stykowym wspomnianego mezoregionu z Górami Świętokrzyskimi, Niecką Połaniecką oraz Wyżyną Sandomierską. Pod względem administracyjnym obszar ten leży w zasięgu terytorialnym gminy Staszów. W siatce ATPOL (Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce), położony jest w kwadratach: EE 98 oraz EF: 07, 08, 09 (Zając 1978). Lokalizację terenu badań na tle siatki ATPOL przedstawia rycina. Ryc. Położenie terenu badań w sieci ATPOL Fig. The investigated area in the ATPOL grid Wykaz gatunków Układ gatunków jest alfabetyczny. Nazewnictwo przyjęto za Mirkiem i in. (2002). Przy gatunkach zagrożonych podano kategorie zagrożenia w skali kraju (Zarzycki & Szeląg 2006) i/lub regionu (Bróż & Przemyski 2009). Gatunki objęte ochroną wyszczególniono zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. (Dz. U. 2012, Nr 0, poz. 81). Element wysokościowy podano wg Zając (1996). Dla wszystkich gatunków podano siedliska, na których je stwierdzono oraz stanowiska odniesione do sieci ATPOL 2,5 2,5 km. Objaśnienia użytych skrótów i symboli: * antropofit; chr. ść. chroniony ściśle; dol. dolina; gat. gatunek; k. koło; leśn. leśnictwo; m. między; obr. obręb leśny; oddz. oddział leśny; ogóln. ogólnogórski; regl. reglowy; rz. rzeka; w. wieś; zagr. zagrożony w kraju ([E] gatunek wymierający krytycznie zagrożony na izolowanych stanowiskach, V gatunek narażony, [V] gatunek narażony na izolowanych stanowiskach, R gatunek rzadki potencjalnie zagrożony); zagr. reg. zagrożony w regionie (EN gatunek wymierający, VU gatunek narażony, NT gatunek bliski zagrożenia, LC gatunek najmniejszej troski). Aconitum variegatum subsp. variegatum gat. górski (regl.), chr. śc., zagr. reg. (VU). Wilgotne zarośla nad strumieniem: ok. 0,5 km na N od wsi Kaczkówka k. Smerdyny Allium victorialis gat. górski (ogóln.), zagr. ([E]), zagr. reg. (VU). Wilgotne lasy liściaste, brzegi śródleśnych strumieni: na W od w. Swoboda, w dolinie dopływu rz. Kacanki, w oddz. 157 obr. Kurozwęki, leśn. Przyjmy (EE9831); 1 km na NNE od w. Czernica-Przyjmy, w oddz. 191 obr. Kurozwęki, leśn. Przyjmy (EF0801); 1,5-2 km na NE od w. Łaziska, w oddz. 111 obr. Klimontów, leśn. Żyznów (EF 0900); 1 km na SSE od w. Budy k. Jurkowic,

3 64 w oddz. 77 obr. Klimontów, leśn. Smerdyna (EF0912). Alnus incana gat. górski (regl.). Łęg jesionowo-olszowy w dol. strumienia, dopływu rzeki Kacanki, na W od w. Swoboda (EE9831). Andromeda polifolia gat. zagr. reg. (LC). Torfowisko wysokie, na S od w. Wagnerówka Androsace septentrionalis gat. zagr. reg. (VU). Murawa psammofilna, w dol. rz. Czarnej Staszowskiej, 0,5 km na W od w. Jasień (EF0702). Anemone ranunculoides gat. zagr. reg. (LC). Łęgi, grądy, wilgotne zarośla w dolinach cieków wodnych: na W od w. Swoboda (EE9831); dolina rz. Kacanki na NW od w. Mostki (EF0802); dolina strumienia na E od w. Łaziska (EF0900); Kaczkówka Anemone sylvestris gat. chr. śc., zagr. reg. (NT). Murawy kserotermiczne: 0,5-1 km na NW od w. Jasień (EF0702);1 km na NNE od w. Jasień (EF0703). Arctostaphylos uva-ursi gat. chr. śc., zagr. reg. (NT). Bór sosnowy, przy drodze leś- Fot. 1. Pogórze Szydłowskie w okolicach Szydłowa wiosną (fot. A. Pierścińska) Photo 1. Szydłów Foothills near Szydłów in spring (photo by A. Pierścińska) Fot. 2. Groszek wschodniokarpacki Lathyrus laevigatus gatunek górski, chroniony ściśle i zagrożony na Wyżynie Małopolskiej (fot. A. Pierścińska) Photo 2. Lathyrus laevigatus a mountain species, strictly protected and endangered in the Małopolska Upland (photo by A. Pierścińska)

4 NATURALIA 1: (2012) 65 nej, m. w. Swoboda a Wola Malkowska (EE9831). Armeria maritima subsp. elongata gat. zagr. reg. (NT). Murawa na piasku: 1,5 km na SEE od w. Kotuszów, k. mostu na rz. Czarnej Staszowskiej (EF0713). Aruncus sylvestris gat. górski (regl.), chr. śc., zagr. reg.(nt). Łęg jesionowo-olszowy w dol. rz. Korzennej, 1 km na SW od w. Łaziska, u podnóża G. Winnicy (EF0813). Asparagus officinalis gat. zagr. reg. (NT). Ciepłolubne murawy: na E od Korytnicy (EF0702); na NNE od w. Jasień (EF0703). Astrantia major wilgotne lasy grądowe, łęgi jesionowo-olszowe w dolinach strumieni: 1 km na SW od w. Łaziska (EF0813); 1-1,5 km na E od w. Łaziska (EF0900); Chrapy Gorzyczańskie (EF0901); 0,5 km na S od w. Łaziska Butomus umbellatus gat. zagr. reg. (VU). Brzeg zbiornika wodnego Chańcza, 1,5 km na N od w. Korytnica (EF0702). Campanula sibirica gat. chr. śc. Ciepłolubne murawy, ściany kamieniołomów: Fot. 3. Tajęża jednostronna Goodyera repens gatunek górski, chroniony ściśle, zagrożony w regionie i kraju (fot. A. Pierścińska) Photo 3. Creeping lady s tresses Goodyera repens a mountain species, strictly protected and endangered in the region and in the country (photo by A. Pierścińska) Fot. 4. Zawciąg pospolity Armeria maritima subsp. elongata w dolinie Czarnej Staszowskiej (fot. A. Pierścińska) Photo 4. Tall thrift Armeria maritima subsp. elongata in the Czarna Staszowska River valley (photo by A. Pierścińska)

5 66 0,5 km na NW od w. Jasień (EF0702); 1 km na NE od w. Jasień (EF0703); 0,5 km na E od w. Kotuszów (EF0713); 0,5 km na SE od w. Kamionka (EF0813); kamieniołomy k. wsi Przyłaski (EF0911). Carex davalliana gat. chr. śc., zagr. (V), zagr. reg. (NT). Podtorfione łąki nad rz. Korzenną, m. w. Łaziska a w. Wiśniowa (EF0813, EF0910). Carex praecox gat. zagr. (V), zagr. reg. (VU). Murawa na skarpie, na poboczu drogi gruntowej k. w. Swoboda (EE9831). Cephalanthera damasonium gat. chr. śc., zagr. (V), zagr. reg. (VU). Grądy: 0,2 km na E od siedziby leśnictwa Przyjmy, w oddz. 192 obr. Kurozwęki (EF0801); 1 km na NE od Smerdyny, w oddz. 91 obr. Klimontów, leśn. Smerdyna (EF0913). Chaerophyllum hirsutum gat. górski (ogóln.). Lasy łęgowe w dolinach strumieni, zarośla nadrzeczne: na W od w. Swoboda, w dol. dopływu rz. Kacanki (EE 9831); w dolinie rz. Korzennej, m. w. Łaziska a w. Wiśniowa (EF0813, EF0910); 1 km na E od w. Łaziska (EF 0900); m. w. Chrapy Gorzyczańskie a w. Kaczkówka Chimaphila umbellata gat. chr. śc., zagr. reg. (NT). Bory sosnowe i mieszane: 1 km na S od w. Wólka Łaziska, w oddz. 118 obr. Klimontów, leśn. Żyznów (EF0813); 0,5 km na NEE od w. Łukawica, w uroczysku Ojców (EF0911). Cirsium canum gat. zagr. reg. (NT). Wilgotna łąka, w. Przyłaski k. Smerdyny (EF0911). Clematis recta gat. chr. śc., zagr. reg. (VU). Murawa na zboczu, k. nieczynnego kamieniołomu, m. w. Wronia Góra a w. Kolonia Wiązownica (FF0010); 0,1 km na SE od Gajówki Budy, przy linii oddziałowej m. oddz. 77/78 (EF0912). Cyperus fuscus gat. zagr. reg. (VU).Wyrobiska potorfowe na S od w. Czernica-Laski (EF0810). Dentaria glandulosa gat. górski (regl.), zagr. reg. (NT). Grąd z bukiem, 1 km na N od w. Poddębowiec (EF 0801); łęg nad rz. Kacanką, w oddz. 152 obr. Kurozwęki, leśn. Malkowice (EF 0802). Dryopteris cristata gat. zagr. (V), zagr. reg. (VU). Łęg jesionowo-olszowy w dol. rz. Korzennej, 1,5 km na SW od w. Łaziska (EF 0813). Elymus hispidus subsp. hispidus gat. zagr. (R), zagr. reg. (LC). Ciepłolubne murawy, miedze: m. w. Korytnica a w. Kotuszów oraz na NW od w. Jasień (EF0702); 0,5-1 km na NE od w. Jasień (EF0703); m. w. Kotuszów a w. Kurozwęki (EF0713); Kamionka (EF 0813); kamieniołomy k. w. Przyłaski (EF0911); kamieniołomy k. Smerdyny (EF0912); 1 km na NE od w. Wronia Góra (EF0913). Epipactis atrorubens gat. chr. śc., zagr. reg. (VU). Pobocze drogi leśnej w grądzie, 1 km na NNE od w. Poddębowiec, oddz. 166 obr. Kurozwęki, leśn. Przyjmy (EF 0801). Euphorbia amygdaloides gat. zagr. reg. (NT). Lasy grądowe: na W od w. Swoboda, w dol. strumienia (EE9831); oddz. 181 obr. Kurozwęki, leśn. Przyjmy (EF0801); 1,5-2 km na NW od w. Kolonia Bogoria (EF0802); 0,8-1 km na N od w. Wiśniowa (EF0813); 0,5-1 km na E od w. Łaziska (EF0900); 1 km na SE od w. Łaziska *Euphorbia exigua w uprawach na podłożu wapiennym: Korytnica (EF0702). Galanthus nivalis gat. chr. śc., zagr. reg. (VU). Lasy łęgowe nad strumieniem m. w. Łaziska a w. Chrapy Gorzyczańskie (EF0900). Gentiana cruciata gat. chr. śc., zagr. reg. (VU). Murawy kserotermiczne i ciepłolubne zarośla: 0,5 km na NW od w. Jasień (EF0702); na NE od w. Jasień (EF0703); m. Kotuszowem a Wolą Osową, 0,2 km na NE od mostu na rz. Czarnej Staszowskiej (EF0713). Goodyera repens gat. górski (ogóln.), chr. śc., zagr. ([E]), zagr. reg. (VU). Bory sosnowe: przy drodze leśnej, m. w. Swoboda

6 NATURALIA 1: (2012) 67 a w. Wola Malkowska (EE9831); 1,5 km na NE od w. Wola Osowa (EF0703); 2 km na NW od w. Poddębowiec, w oddz. 189 obr. Kurozwęki, leśn. Przyjmy (EF0801). Huperzia selago gat. górski (ogóln.), chr. śc., zagr. ([V]), zagr. reg. (VU). W dolinie śródleśnego strumienia na W od w. Swoboda (EE 9831). *Hyoscyamus niger gat. zagr. reg. (VU). Przydroże wiejskie w Wiśniowej Inula ensifolia gat. zagr. reg. (NT). Murawa kserotermiczna, 0,5 km na NW od w. Jasień (EF0702). Isopyrum thalictroides grąd w dol. strumienia, dopływu rz. Kacanki, na W od w. Swoboda (EE9831). Juncus capitatus gat. zagr. reg. (NT). W uprawie zboża k. w. Poddębowiec (EF0801). Lathyrus laevigatus gat. górski (ogóln.), chr. śc., zagr. reg. (EN). W dolinie leśnego strumienia, dopływu rz. Kacanki, na W od w. Swoboda (EE9831); brzeg strumienia, 0,2 km na SW od w. Kaczkówka Lilium martagon gat. chr. śc. Lasy grądowe: na W od w. Swoboda, w dol. strumienia (EE9831); 1 km na NW od w. Czernica-Przyjmy (EF0800); 0,5-1 km na NE od w. Poręby (EF0802); 1 km na NW od w. Kopanina (EF0811); 1,5 km na NEE od w. Łaziska, oddz. 116 obr. Klimontów, leśn. Żyznów (EF0900); 0,2 km na SW od w. Kaczkówka, w dol. strumienia (EF0901); 1,5 km na SW od w. Łukawica, oddz. 137 obr. Klimontów, leśn. Smerdyna (EF0910); 1-1,5 km na NE od w. Smerdyna (EF0912); 1,5-2 km na N od w. Wronia Góra (EF0913). Listera ovata gat. chr. śc., zagr. reg. (VU). Łęg jesionowo-olszowy w dol. strumienia, dopływu rz. Kacanki, na W od w. Swoboda (EE9831); 1 km na E od w. Łepki k. Wiśniowej, w dol. leśnego strumienia Melittis melissophyllum gat. chr. śc. Lasy grądowe: 0,5 km na NEE od w. Czernica- Przyjmy (EF0801); 0,5-1 km na SE od w. Łaziska (EF0910); 1-1,5 km na NE od w. Smerdyna (EF0912); 1,5-2 km na N od w. Wronia Góra (EF0913). Neottia nidus-avis gat. chr. śc. Lasy grądowe: na SSE od w. Łaziska, oddz. 124 obr. Klimontów, leśn. Smerdyna (EF0910); 1,5 km na NE od w. Smerdyna (EF0912); 2 km na N od w. Wronia Góra (EF0913). *Nigella arvensis gat. zagr. (V), zagr. reg. (NT). Pola na podłożu wapiennym: Korytnica (EF0702); Jasień (EF0703); 1 km na NE od Kotuszowa (EF0713); 1 km na SW od w. Łukawica (EF0910); Przyłaski k. Smerdyny (EF0911); Smerdyna (EF0912). Petrorhagia prolifera gat. zagr. reg. (NT). Ciepłolubne murawy, kamieniołomy, pobocza dróg: 0,5 km na NW od w. Jasień (EF0702); 1-1,5 km na NE od w. Kotuszów (EF0713); 0,5 km na SE od w. Dobra (EF0812); 0,5 km na N od G. Winnicy k. Wiśniowej (EF 0813). Peucedanum cervaria murawy kserotermiczne i ciepłolubne zarośla: 0,5 km na NW od w. Jasień oraz 0,5-1 km na SE od w. Korytnica (EF0702). Plantago arenaria murawy na piaskach: 0,5 km na NW od w. Jasień (EF0702); Sztombergi (EF0812). Platanthera bifolia gat. chr. śc. Lasy grądowe: w dol. dopływu rz. Kacanki na W od w. Swoboda (EE9831); 0,5-1 km na SE od w. Łaziska, oddz. 124 obr. Klimontów, leśn. Smerdyna Platanthera chlorantha gat. chr. śc. Lasy grądowe, bory mieszane: 1-1,5 km na NE od w. Smerdyna (EF0912); 1,5-2 km na N od w. Wronia Góra (EF0913). Poa remota łęgi w dol. strumieni: na W od w. Swoboda (EE9831); 0,5 km na E od w. Łaziska (EF0900). *Polycnemum majus w kamieniołomach: m. w. Podmaleniec a w. Poddębowiec (EF0811); k. w. Przyłaski (EF0911).

7 68 Potentilla alba bór mieszany, 1,5 km na SW od w. Łukawica, oddz. 137 obr. Klimontów, leśn. Smerdyna Prunella grandiflora murawy kserotermiczne: 0,5 km na NW od w. Jasień (EF0702). Pulmonaria mollis gat. zagr. reg. (VU). Las grądowy: 0,5-1 km na S od w. Łaziska Pulsatilla pratensis gat. chr. śc., zagr (V), zagr. reg. (NT). Murawy kserotermiczne, 0,5 km na NW od w. Jasień (EF0702). Radiola linoides gat. zagr. (V), zagr. reg. (NT).Wilgotne pola uprawne i drogi leśne: Poddębowiec (EF0801); Łukawica (EF0911). Ranunculus cassubicus łęgi i grądy w dolinach strumieni: na W od w. Swoboda (EE9831); na NW od w. Poręby (EF0802); m. w. Łukawica a w. Chrapy Gorzyczańskie (EF 0900); 1,5 km na NW od w. Czajków Północny Ranunculus lingua gat. zagr. (V), zagr. reg. (NT). Rozlewiska rz. Kacanki na N od w. Sztombergi (EF0812). Senecio ovatus gat. górski (regl.), zagr. reg. (VU). Wilgotne lasy liściaste: na W od w. Swoboda, w dol. strumienia (EE9831); 1 km na SW od w. Łaziska Sesleria uliginosa gat. zagr. (V), zagr. reg. (NT). Wilgotne łąki: 0,5 km na N od zespołu pałacowego w Kurozwękach (EF0713); Łaziska (EF0900). Thalictrum aquilegiifolium gat. zagr. reg. (LC). Śródleśna łąka w dolinie strumienia, ok. 1 km na SW od w. Łaziska Valeriana dioica gat. zagr. reg. (EN). Łęg w dol. strumienia, dopływu rz. Kacanki na W od w. Swoboda (EE9831). Valeriana sambucifolia gat. górski (ogóln.). Łęgi w dol. strumieni: na W od w. Swoboda (EE9831); 0,8 km na NW od Kurozwęk (EF0713); 1,5-2 km na NNW od w. Mostki (EF0802); 1 km na SW od w. Łaziska (EF0813); 0,5 km na SEE od w. Łaziska (EF0900); 0,5 km na SE od w. Wagnerówka (EF0901); 0,5 km na SW od w. Łaziska Veratrum lobelianum gat. górski (ogóln.), chr. śc., zagr. reg. (VU). Brzeg strumienia, 0,2 km na SW od w. Kaczkówka *Xanthium strumarium przydroża wiejskie: Korytnica (EF0702); Wola Osowa (EF0703). Podsumowanie W powyższym wykazie uwzględniono 63 gatunki roślin naczyniowych. Spośród wymienionych 22 podlegają w kraju ścisłej ochronie gatunkowej, zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem (2012). Kategorię zagrożenia w kraju posiada 13 gatunków, natomiast 43 zamieszczone zostały na regionalnej czerwonej liście. Pod względem siedliskowym wyraźną przewagę mają gatunki żyznych lasów liściastych. Głównie z tego typu siedliskami związane są na niżu gatunki górskie. W pracy wymieniono ich 12, w tym 5 reglowych i 7 ogólnogórskich. Do szczególnie interesujących składników flory górskiej na Pogórzu Szydłowskim należą: Lathyrus laevigatus oraz Allium victorialis. Gatunki te występują tu na granicy krajowych zasięgów. Zdaniem Bróża i Przemyskiego (1983) należy traktować je tu jako relikty wieku glacjalnego. Pogórze Szydłowskie jako mezoregion odznacza się wysokim udziałem gatunków górskich, co upodabnia florę tego terenu do flory Gór Świętokrzyskich. Z drugiej jednak strony niemniej istotnym rysem szaty roślinnej analizowanego terenu jest obecność licznych gatunków roślin siedlisk kserotermicznych, m.in.: Clematis recta, Gentiana cruciata, Anemone sylvestris, Prunella grandiflora.

8 NATURALIA 1: (2012) 69 Piśmiennictwo Bróż E Zapiski florystyczne z lasów Okręgu Staszowskiego. Fragm. Flor. Geobot. 23(2): Bróż 1977a. Allium victorialis L. na obszarze Gór Świętokrzyskich i ich pobrzeży. Fragm. Flor. Geobot. 23(3-4): Bróż E. & Przemyski A Chronione oraz rzadsze elementy flory naczyniowej Krainy Świętokrzyskiej. Stud. Kiel. 4(32): Bróż E. & Przemyski A Interesująca szata roślinna kompleksu leśnego Żyznów koło Klimontowa w województwie tarnobrzeskim. Chrońmy Przyr. Ojcz. 39(6): Bróż E. & Przemyski A Nowe stanowiska rzadkich gatunków roślin naczyniowych z lasów Wyżyny Środkowomałopolskiej. Fragm. Flor. Geobot. 29(1): Bróż E. & Przemyski A Chronione oraz rzadsze elementy flory naczyniowej Krainy Świętokrzyskiej (część II). Stud. Kiel. 4(56): Bróż E., Przemyski A The red list of vascular plants in the Wyżyna Małopolska Upland (S Poland). [In]: Rare, relict and endangered plants and fungi in Poland. Z. Mirek, A. Nikel (eds). W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, pp Burak M (mscr.). Flora naczyniowa zachodniej części Pogórza Szydłowskiego. Praca magisterska wykonana pod kierunkiem dr E. Bróża. Akademia Świętokrzyska, Kielce. Chromiec A (mscr.). Flora naczyniowa środkowej części Pogórza Szydłowskiego. Praca magisterska wykonana pod kierunkiem dr E. Bróża. Akademia Świętokrzyska, Kielce. Kondracki J Geografia regionalna Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. Kulesza B (mscr.). Flora naczyniowa gminy Raków. Praca magisterska wykonana pod kierunkiem dr E. Bróża. Akademia Świętokrzyska, Kielce. Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A. & Zając M Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Biodiversity of Poland 1. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków. Nowak W. A Fizycznogeograficzne regionalizacje Niecki Nidziańskiej. Studia Ośrodka Dokument. Fizjograf. 14(1): Ochyra R Flora lejków krasowych okolic Staszowa. I. Rośliny naczyniowe. Fragm. Flor. Geobot. 25 (2): Ochyra R Roślinność lejków krasowych w okolicach Staszowa na Wyżynie Małopolskiej. Monogr. Bot. 66: Pierścińska A (mscr.) Flora naczyniowa północno-wschodniej części gminy Staszów. Praca licencjacka wykonana pod kierunkiem dr E. Bróża. Akademia Świętokrzyska, Kielce. Pierścińska A (mscr.) Flora naczyniowa gminy Staszów. Praca magisterska wykonana pod kierunkiem dr E. Bróża. Akademia Świętokrzyska, Kielce. Przemyski A Nowe stanowiska rzadkich i chronionych gatunków roślin naczyniowych z lasów Okręgu Staszowskiego. Stud. Kiel. 4(56): Przemyski A (mscr.) Zbiorowiska leśne Okręgu Staszowskiego oraz uwagi dotyczące przynależności geobotanicznej tego obszaru. Praca doktorska wykonana pod kierunkiem doc. dr hab. S. Cieślińskiego. WSP, Kielce. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. (Dz. U. z 2012 r. Nr 0, poz. 81). Szafer W Szata roślinna Polski niżowej. W: Szafer W. & Zarzycki K. (red.) Szata roślinna Polski 2. Państwowe Wy-

9 70 dawnictwo Naukowe, Warszawa, s Woźniak I (mscr.). Flora naczyniowa północnej części gminy Szydłów. Praca licencjacka wykonana pod kierunkiem dr E. Bróża. Akademia Świętokrzyska, Kielce. Woźniak I (mscr.). Flora naczyniowa gmin Szydłów i Gnojno. Praca magisterska wykonana pod kierunkiem dr E. Bróża. Akademia Świętokrzyska, Kielce. Wróblewski T Rzeźba Gór Świętokrzyskich. Rocz. Świętokrz. 5: Zając A Założenia metodyczne Atlasu rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Wiad. Bot. 22(3): Zając M Mountain Vascular Plants in the Polish Lowlands. Pol. Bot. Stud. 11: Zarzycki K. & Szeląg Z Red list of the vascular plants in Poland. W: Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W. & Szeląg Z. (red.) Red list of plants and fungi in Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, p Agnieszka Pierścińska Usługi Ekologiczne Alojzy Przemyski ul. Rajska 4, Sędziszów pierscinska.agnieszka@gmail.com Summary: Szydłów Foothills is a mesoregion within the Kielce Upland. There is no complete floristic study of this area. The paper presents a list of 63 rare and interesting vascular plants found in in the eastern part of the Szydłów Foothills within the Staszów Commune. The localisation is given according to the ATPOL grid. For all species the type of habitat and the status in the country and region are given. Most of the enlisted species prefer forest habitats. In this group mountain species, such as Allium victorialis, Lathyrus laevigatus, Veratrum lobelianum, recorded mainly in the valleys of forest streams are particularly interesting. The species of dry grasslands, such as Clematis recta, Gentiana cruciata, Anemone sylvestris, are numerous as well; the presence of this group is a characteristic feature of the Szydłów Foothills vegetation. Among the enlisted species 22 are strictly protected in Poland, 43 are threatened in the region and 13 are placed on national red list.