IMMUNOGENETYKA Anna Werner
|
|
- Dorota Kwiatkowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 IMMUNOGENETYKA Anna Werner Efekt końcowy Po zakończeniu seminarium powinieneś umieć: zdefiniować pojęcie antygenu oraz przedstawić budowę i proces powstawania przeciwciał, wyjaśnić na czym polega odporność humoralna i komórkowa, określić typy i rodzaje przeszczepów oraz omówić antygeny transplantacyjne, opisać mechanizmy odrzucania przeszczepu oraz wyjaśnić na czym polega reakcja przeszczep przeciwko biorcy, opisać zjawisko immunosupresji, przedstawić kierunki rozwoju transplantologii. Wraz z postępem rozwoju technik biologii molekularnej znacząco wzrosła wiedza o genetycznych uwarunkowaniach działania układu immunologicznego. Obszarem zainteresowań immunogenetyki są genetyczne uwarunkowania mechanizmów odpowiedzi immunologicznej organizmu. Odpowiedź immunologiczna Zasadniczym elementem, dzięki któremu układ odpornościowy rozpoznaje i neutralizuje intruzów (bakterie, wirusy, pasożyty), jest duża cząsteczka białkowa przeciwciało (immunoglobulina). Każdy rodzaj immunoglobulin rozpoznaje tylko jeden antygen, a właściwie jedną z determinant antygenowych (epitopów) znajdujących się na powierzchni antygenu. Antygenem jest każdy związek chemiczny, który charakteryzuje się następującymi cechami: immunogennością, czyli wywołaniem swoistej odpowiedzi immunologicznej, przejawiającej się wytworzeniem przeciwciał i uczulonych limfocytów oraz antygenowością, czyli zdolnością do reakcji z produktami odpowiedzi immunologicznej. Po stymulacji antygenem może powstawać wiele rodzajów przeciwciał, dostosowanych do różnych epitopów. Pomimo tej dużej różnorodności wszystkie immunoglobuliny zbudowane są według jednego schematu. Każde przeciwciało składa się z 2 łańcuchów lekkich L (κ lub λ) i 2 łańcuchów ciężkich H, połączonych wiązaniami dwusiarczkowymi (ryc. 1). V L J L C L V H D H J H C H C H C H V H D H J H C H C H C H V L J L C L Rycina 1. Struktura immunoglobuliny. Każdy łańcuch (L i H) składa się z części zmiennej V (odpowiednio V H i V L ) i stałej C (C H i C L ). Część stała jest wspólna dla wielu immunoglobulin, natomiast przeciwciała wiążące różne antygeny mają różne części zmienne. Część zmienna łańcucha L jest kodowana 1
2 przez dwie grupy genów V i J, a część stała przez gen C. Na chromosomie 2 są geny kodujące łańcuchy lekkie κ, na chromosomie 22 geny kodujące łańcuch lekki λ, a na chromosomie 14 znajdują się geny kodujące łańcuch ciężki immunoglobulin. Dotychczas zidentyfikowano około 300 genów V i 5 genów J kodujących V L oraz 200 genów V, 12 genów D i 4 geny J kodujące V H. Podczas produkcji immunoglobuliny, w DNA limfocytu B, następuje zbliżenie przypadkowo wybranego genu V do jednego z genów J na drodze rekombinacji (rearanżacji). W ten sposób powstaje pojedynczy duży gen, który koduje V L i który podlega transkrypcji wraz z genem kodującym C. Informacyjny RNA (mrna) nie może być wykorzystany bezpośrednio do syntezy białka, ponieważ przepisaniu uległ również zbędny odcinek DNA leżący pomiędzy genem VJ i genem C. Dopiero po jego wycięciu powstaje dojrzały mrna, na matrycy, którego syntetyzowany jest lekki łańcuch immunoglobuliny. Łańcuch ciężki immunoglobuliny powstaje na podobnej zasadzie jak łańcuch lekki (rycina 2). Jednak główną różnicą jest obecność dodatkowej grupy genów D, zlokalizowanej pomiędzy genami V i J. W ten sposób powstaje zrekombinowany gen VDJ kodujący V H. Zarodkowe DNA V1 V2 Vn D1 D2 Dn J1 J2 J3 J4 C DNA limfocytu B Rekombinacja (rearanżacja) V1 V2 D2 J3 J4 C Transkrypcja m RNA V2 D2 J3 C Modyfikacja RNA m RNA V2 D2 J3 C Translacja Białko łańcuch immunoglobulinowy ciężki V C Rycina 2. Rekombinacja somatyczna genów immunoglobulinowych na przykładzie genów kodujących łańcuch ciężki (wg Gołąb i wsp. 2006). Geny determinujące immunoglobiny nie rekombinują równocześnie; najpierw rearanżacji i ekspresji ulegają geny kodujące łańcuch ciężki, a później geny kodujące łańcuch lekki. Zatem w cytoplazmie prekursora limfocytu B można znaleźć jedynie łańcuchy ciężkie, ponieważ dopiero na etapie limfocytu B dochodzi do powstania łańcuchów lekkich. W pełni funkcjonalna cząsteczka przeciwciała powstaje dopiero po połączeniu się łańcucha lekkiego z ciężkim. Zdolność ludzkiego układu immunologicznego do wytworzenia wielu różnych rodzajów przeciwciał jest zdumiewająca. Taka różnorodność immunoglobulin jest możliwa dzięki różnej liczbie genów V (D) J kodujących V H i V L, rekombinacji tych genów, różnym kombi- 2
3 nacjom łączenia łańcuchów H i L, zmienności na złączach pomiędzy genami V-J, V-D, D-J oraz dzięki mutacjom somatycznym. Układ immunologiczny tworzy system wzajemnie powiązanych ze sobą komórek, tkanek i narządów. Zdolność rozróżniania tego co swoje od tego co nie swoje nabywana jest w czasie rozwoju embrionalnego; jest to okres adaptacyjny, który trwa u człowieka do 6 miesiąca życia płodowego. W tym okresie organizm uzyskuje trwałą tolerancję immunologiczną dla własnych antygenów (autoantygenów). Drugi okres immunogenezy (okres neutralny) trwa od około 6 miesiąca życia płodowego do około 3 miesiąca życia po urodzeniu. Indukcja tolerancji immunologicznej w tym okresie nie jest już możliwa i organizm nie jest wtedy jeszcze zdolny do wzbudzenia odpowiedzi immunologicznej na obce antygeny. Do końca okresu neutralnego obce antygeny nie są niszczone np. przeszczep allogeniczny, a nawet ksenogeniczny, będzie traktowany jak własny narząd, aż do następnego okresu, w którym rozpocznie się odrzut przeszczepu. Trzeci okres immunogenezy (dojrzałości układu immunologicznego) trwa od około 3 miesiąca życia do starości. Obce antygeny zewnętrzne (wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty, antygeny przeszczepu) oraz wewnętrzne (komórki nowotworowe), są niszczone przez układ odpornościowy. Wprowadzenie obcej substancji do organizmu powoduje wywołanie odpowiedzi immunologicznej. Wyróżniamy dwa typy odpowiedzi immunologicznej: humoralną i komórkową. Odpowiedź typu humoralnego związana jest z wytwarzaniem przeciwciał przez limfocyty B we krwi, limfie i płynach tkankowych. Jest to podstawowy mechanizm obronny przeciwko zewnątrzkomórkowym mikroorganizmom i toksynom. Powstały kompleks antygen-przeciwciało aktywuje białka układu dopełniacza, które powodują lizę tego kompleksu. Odpowiedź typu komórkowego związana jest z bezpośrednią reakcją limfocytów T z antygenem. Ten typ odpowiedzi nazywa się także odpowiedzią późną, ponieważ lokalne podanie antygenu powoduje naciekanie przez komórki miejsca podania antygenu dopiero po 24 godzinach. Odpowiedź typu komórkowego zapewnia ochronę przeciwko wewnątrzkomórkowym mikroorganizmom, nieosiągalnym dla krążących przeciwciał. Cytotoksyczne limfocyty T (Tc) po przyłączeniu się do komórki zaatakowanej przez patogen, powodują jej lizę. Natomiast pomocnicze limfocyty T (T H ) wydzielają cytokiny pobudzające odpowiedź typu humoralnego i komórkowego (rycina 3). Odpowiedź humoralna Limfocyt B Limfocyt T H Komórka plazmatyczna ү ү Komplement ү ү џ џ Liza komórki Limfocyt T C Aktywny limfocyt T C Zakażona komórka Odpowiedź komórkowa Rycina 3. Schemat odpowiedzi immunologicznej humoralnej i komórkowej (wg Darell i Lodish, 1990 zmodyfikowano). 3
4 Immunologia transplantacyjna W procesie odrzucania przeszczepów dużą rolę odgrywają antygeny transplantacyjne. Reakcja odrzucenia jest pod kontrolą skupiska genów leżących obok siebie, zwanych głównym kompleksem zgodności tkankowej (MHC), które kodują antygeny zgodności tkankowej (antygeny transplantacyjne). Wszystkie kręgowce wyższe mają podobne zespoły genów zgodności tkankowej. U człowieka jest to zespół HLA znajdujący się na krótkim ramieniu chromosomu 6. Antygeny transplantacyjne są to glikoproteiny, które biorą udział w procesie różnicowania własnych komórek organizmu i w mechanizmie rozpoznawania obcych antygenów oraz w inicjacji odpowiedzi immunologicznej. Antygeny transplantacyjne klasy I występują na wszystkich komórkach jądrzastych, a także w mniejszej liczbie na niedojrzałych erytrocytach. Do antygenów tej klasy należą antygeny HLA- A, B i C. Cząsteczka antygenu HLA klasy I składa się z glikoproteinowego łańcucha ciężkiego α (produkt genów HLA- A, B lub C) i z β-2-mikroglobuliny; geny kodujące mikroglobulinę są na chromosomie 15. Antygeny tej klasy umożliwiają rozpoznanie i zniszczenie przez cytotoksyczne limfocyty T komórek nowotworowych lub zakażonych wirusami. Są to także silne antygeny transplantacyjne powodujące odrzucanie przeszczepów allogenicznych. Antygeny transplantacyjne klasy II występują niemal wyłącznie na powierzchni komórek biorących udział w odpowiedzi immunologicznej (limfocytach B, makrofagach, komórkach dendrytycznych, niektórych limfocytach T i granulocytach). Do tej klasy należą antygeny HLA DP, DQ i DR kodowane przez geny HLA-D składające się z blisko położonych loci DR, DQ, DP. Antygeny tej klasy są zbudowane z 2 łańcuchów glikoproteinowych (α i β); biorą udział we współpracy pomiędzy limfocytami, a komórkami prezentującymi antygen oraz są odpowiedzialne za reakcję przeszczepu przeciw gospodarzowi (GvH). Antygeny transplantacyjne klasy III to głównie składniki układu dopełniacza (komplementu). Ich rolą jest usuwanie kompleksów immunologicznych oraz obrona przeciwzakaźna. Niezrównoważenie sprzężeń jest ciekawym zjawiskiem związanym z kompleksem MHC, które polega na nieprzypadkowym sprzężeniu 2 lub więcej alleli znajdujących się w różnych loci; tzn., że w danej populacji niektóre alelle występują razem częściej niż wynika to z częstości występowania danych alleli każdego z osobna. W odmiennych grupach etnicznych, a nawet w populacjach istnieją znaczne różnice w częstości występowania takich sprzężeń. Przyczyna tego zjawiska nie jest jeszcze ostatecznie wyjaśniona. Obecność określonych antygenów HLA w dużym stopniu można wiązać z podatnością osoby na daną chorobę. Siłę tej podatności wyraża wskaźnik względnego ryzyka: względne ryzyko = axb : cxd a liczba chorych z określonym antygenem, b liczba zdrowych z określonym antygenem, c liczba chorych bez określonego antygenu, d liczba zdrowych bez określonego antygenu Jeśli wskaźnik względnego ryzyka jest > 1, to posiadanie określonego antygenu HLA wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na daną chorobę. Przykłady związku zapadalności na wybrane choroby z obecnością określonych antygenów kompleksu zgodności tkankowej przedstawiono w tabeli. 4
5 Tabela 1. Przykłady powiązania występowania antygenów HLA z ryzykiem rozwoju wybranych chorób. Choroba Antygen układu HLA Względne ryzyko Celiakia (choroba trzewna) DR3 DR7 B Choroba Gravesa-Basedowa DR3 3,7 Cukrzyca typu I DR3 DR4 DR2 Łuszczyca Cw6 7,5 Mononukleoza zakaźna Bw35 3,5 Narkolepsia DR2 130 Reumatoidalne zapalenie stawów DR4 5 Stwardnienie rozsiane DR2 4,1 Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (choroba Bechterewa) 3,3 6,4 0,2 B27 87,4 Poznanie mechanizmów immunologicznych oraz występowanie różnic genetycznych pomiędzy dawcą a biorcą pozwoliło na następującą klasyfikację przeszczepów (rycina 4): autologiczny (autoprzeszczep) przeszczep tkanek w obrębie jednego organizmu (transplantacja skóry); syngeniczny (izoprzeszczep) - przeszczep tkanek lub narządów między genetycznie identycznymi osobnikami (np. transplantacja nerki między bliźniakami jednojajowymi); allogeniczny (alloprzeszczep) - przeszczep tkanek lub narządów między genetycznie różnymi osobnikami tego samego gatunku; ksenogeniczny (ksenoprzeszczep) - przeszczep tkanek lub narządów między osobnikami różnych gatunków; przeszczepy wykonywane między ewolucyjnie zbliżonymi do siebie gatunkami (np. człowiek małpa, pies - wilk) są bardziej zgodne niż przeszczepy między gatunkami ewolucyjnie od siebie oddalonymi (np. świnia - człowiek). Uwzględniając miejsce transplantacji u biorcy można wyróżnić przeszczepy: ortotropowe do miejsca anatomicznie prawidłowego (ubytek skóry pokrywa się własnym płatem skórnym biorcy); hetrotropowe do miejsca anatomicznie odmiennego (przeszczepy nerki pod skórę szyi). Alloprzeszczep Autoprzeszczep Izoprzeszczep Ksenoprzeszczep Bardziej zgodny Mniej zgodny Rycina 4. Schemat klasyfikacji przeszczepów. 5
6 Przeżycie przeszczepów autologicznych i syngenicznych zapewnia genetyczna zgodność dawcy i biorcy. Przeszczepy allogeniczne są z reguły odrzucane, co wynika z ogólnych tendencji układu odpornościowego do zachowania integralności ustroju. Natomiast przeszczepy ksenogeniczne są stosunkowo szybko odrzucane, ze względu na duże różnice antygenowe, niezależnie od stosowanej immunosupresji. Reakcja na przeszczep u biorcy może przebiegać w postaci nadostrej, ostrej lub przewlekłej. Odrzucanie nadostre rozpoczyna się w ciągu kilku minut do kilku godzin po transplantacji i jest wynikiem obecności swoistych przeciwciał skierowanych głównie przeciwko antygenom HLA klasy I dawcy. Przeciwciała te mogą powstawać w wyniku uprzednich transfuzji krwi, przebytych ciąż lub odrzuconych przeszczepów. Ryzyko nadostrego odrzucania przeszczepu wyklucza się przed transplantacją poprzez rutynowe stosowanie próby krzyżowej (surowica biorcy + limfocyty T dawcy w obecności dopełniacza) oraz przez rygorystyczne przestrzeganie doboru dawcy i biorcy w zakresie układu ABO. Odrzucanie ostre może wystąpić w przeciągu kilku tygodni i miesięcy po transplantacji. Za tę reakcję odpowiedzialne są głównie cytotoksyczne limfocyty T i w mniejszym stopniu przeciwciała. Wczesne rozpoznanie rozwijającej się reakcji pozwala na zwiększenie dawek leków immunosupresyjnych (szczególnie kortykosterydów). Przewlekłe odrzucanie przejawia się klinicznie narastającą niewydolnością przeszczepionego narządu lub tkanki. W odróżnieniu od ostrego odrzucania, ten typ reakcji jest oporny na immunosupresję farmakologiczna i najczęściej prowadzi do nieodwracalnych zmian w przeszczepionym narządzie. Intensywność reakcji odrzucania przeszczepu może zależeć od stopnia zgodności między dawcą a biorcą, rodzaju przeszczepionego narządu oraz od sposobu i intensywności leczenia immunosupresyjnego. Dawca i biorca powinni być dobrani pod względem zgodności antygenów HLA oraz antygenów układu grupowego krwi ABO. W szczególnych przypadkach transplantacji dochodzi do ujawnienia się reakcji przeszczep przeciwko biorcy (GvH Graft versus Host), która jest uwarunkowana: (1) obecnością w przeszczepie komórek, które rozpoznają i reagują z antygenami biorcy; (2) obecnością u biorcy antygenów transplantacyjnych nie występujących u dawcy; (3) brakiem lub znacznym osłabieniem reakcji biorcy na przeszczep. Aby nie doszło do odrzucenia przeszczepu biorcę należy poddać immunosupresji (wywołanie osłabienia odpowiedzi immunologicznej). Są trzy grupy immunosupresorów: fizyczne (drenaż przewodu piersiowego, naświetlania promieniami rentgenowskimi, usunięcie narządów układu limfatycznego); chemiczne (cyklosporyna, glikokortykosterydy); biologiczne (surowica antylimfocytarna, przeciwciała monoklinalne antylimfocytarne). Zalecane piśmiennictwo: 1. Gołąb J., Jakóbsiak M., Lasek W., Immunologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. IV, Lydyard P. M., Whelan A., Fanger M. W. Immunologia. Krótkie wykłady. Wydawnictwo Naukowe PWN, Zembala M., Górski A.. Zarys immunologii klinicznej. Wydawnictwo Lekarskie, Drewa G., Ferenc T. Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, wydanie II,
2016-05-30. Czego się obawiać? Przed czym się bronić? Czy wszyscy jesteśmy tak samo zagrożeni patogenami?
Układ immunologiczny ( ) nadaje kręgowcom zdolność do odróżniania swego od obcego i do odpowiedzi immunologicznej, dzięki której zwalcza infekcje wirusów, bakterii i pierwotniaków, odrzuca obce przeszczepy
Bardziej szczegółowoEdycja geometrii w Solid Edge ST
Edycja geometrii w Solid Edge ST Artykuł pt.: " Czym jest Technologia Synchroniczna a czym nie jest?" zwracał kilkukrotnie uwagę na fakt, że nie należy mylić pojęć modelowania bezpośredniego i edycji bezpośredniej.
Bardziej szczegółowoHarmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem
Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania
Bardziej szczegółowoPROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów
I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie
Bardziej szczegółowoMłodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Młodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era) Wersja 2016 1. CZYM SĄ MŁODZIEŃCZE SPONDYLOARTROPATIE/MŁODZIEŃCZE
Bardziej szczegółowoZamawiający potwierdza, że zapis ten należy rozumieć jako przeprowadzenie audytu z usług Inżyniera.
Pytanie nr 1 Bardzo prosimy o wyjaśnienie jak postrzegają Państwo możliwość przeliczenia walut obcych na PLN przez Oferenta, który będzie składał ofertę i chciał mieć pewność, iż spełnia warunki dopuszczające
Bardziej szczegółowoREGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW. OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO LUB PRZEWLEKLE CHOREGO
Załącznik nr 1 do Uchwały Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Opolu Nr 786/VI/2014 z dnia 29.09.2014 r. REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA
Bardziej szczegółowoKWALIFIKACJA I WERYFIKACJA LECZENIA DOUSTNEGO STANÓW NADMIARU ŻELAZA W ORGANIZMIE
Opis świadczenia KWALIFIKACJA I WERYFIKACJA LECZENIA DOUSTNEGO STANÓW NADMIARU ŻELAZA W ORGANIZMIE 1. Charakterystyka świadczenia 1.1 nazwa świadczenia Kwalifikacja i weryfikacja leczenia doustnego stanów
Bardziej szczegółowoTEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie
Bardziej szczegółowoTemat lekcji: Bakterie a wirusy.
Anna Tomicka Scenariusz lekcji biologii Dział: Różnorodność organizmów. Klasa: I b Temat lekcji: Bakterie a wirusy. 1.Cele lekcji: Cel ogólny: Uczeń: omawia budowę komórki bakterii oraz wirusów, wyjaśnia
Bardziej szczegółowoPodatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07
Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07 2 Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowo-wytwórczej) Podatek przemysłowy (lokalny podatek
Bardziej szczegółowoZAKRES OBOWIĄZKÓW I UPRAWNIEŃ PRACODAWCY, PRACOWNIKÓW ORAZ POSZCZEGÓLNYCH JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH ZAKŁADU PRACY
ZAKRES OBOWIĄZKÓW I UPRAWNIEŃ PRACODAWCY, PRACOWNIKÓW ORAZ POSZCZEGÓLNYCH JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH ZAKŁADU PRACY Szkolenia bhp w firmie szkolenie wstępne ogólne 8 Obowiązki pracodawcy Podstawowy obowiązek
Bardziej szczegółowoStatystyczna analiza danych w programie STATISTICA. Dariusz Gozdowski. Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW
Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA ( 4 (wykład Dariusz Gozdowski Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW Regresja prosta liniowa Regresja prosta jest
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR.../.../2015 RADY MIASTA PUŁAWY. z dnia... 2015 r.
Projekt z dnia 24 czerwca 2015 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR.../.../2015 RADY MIASTA PUŁAWY z dnia... 2015 r. w sprawie zwolnienia od podatku od nieruchomości budynków lub ich części w ramach pomocy
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl/index.php?
1 z 6 2013-10-03 14:58 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl/index.php?id=221 Szczecin: Usługa zorganizowania szkolenia specjalistycznego
Bardziej szczegółowo1 Jeżeli od momentu złożenia w ARR, odpisu z KRS lub zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności
Załącznik nr 2 Zasady przyznawania autoryzacji dla zakładów produkcyjnych (przetwórczych) i zakładów konfekcjonujących oraz autoryzacji receptury produktów pośrednich 1. Autoryzację w ramach niniejszego
Bardziej szczegółowoOdpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01
Odpowiedzi na pytania zadane do zapytania ofertowego nr EFS/2012/05/01 1 Pytanie nr 1: Czy oferta powinna zawierać informację o ewentualnych podwykonawcach usług czy też obowiązek uzyskania od Państwa
Bardziej szczegółowoProjektowanie bazy danych
Projektowanie bazy danych Pierwszą fazą tworzenia projektu bazy danych jest postawienie definicji celu, założeo wstępnych i określenie podstawowych funkcji aplikacji. Każda baza danych jest projektowana
Bardziej szczegółowoWYTYCZNE MCPFE DO OCENY LASÓW I INNYCH GRUNTÓW LEŚNYCH CHRONIONYCH I ZE STATUSEM OCHRONNYM W EUROPIE
Living Forest Summit Czwarta Konferencja Ministerialna w sprawie Ochrony Lasów w Europie 28-30 kwietnia 2003 r., Wiedeń Austria WYTYCZNE MCPFE DO OCENY LASÓW I INNYCH GRUNTÓW LEŚNYCH CHRONIONYCH I ZE STATUSEM
Bardziej szczegółowoTABELA ZGODNOŚCI. W aktualnym stanie prawnym pracodawca, który przez okres 36 miesięcy zatrudni osoby. l. Pornoc na rekompensatę dodatkowych
-...~.. TABELA ZGODNOŚCI Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz.
Bardziej szczegółowoProcedura nadawania uprawnień do potwierdzania Profili Zaufanych w Urzędzie Gminy w Ryjewie
WÓJT GMINY RYJEWO Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr 13/15 Wójta Gminy Ryjewo z dnia 20 lutego 2015 roku w sprawie zmiany treści zarządzenia Nr 45/14 Wójta Gminy Ryjewo z dnia 30 czerwca 2014 roku w sprawie
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie
RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada
Bardziej szczegółowoUchwała nr 21 /2015 Walnego Zebrania Członków z dnia 11.12.2015 w sprawie przyjęcia Regulaminu Pracy Zarządu.
Uchwała nr 21 /2015 Walnego Zebrania Członków z dnia 11.12.2015 w sprawie przyjęcia Regulaminu Pracy Zarządu. Na podstawie 18 ust. 4.15 Statutu Stowarzyszenia, uchwala się co następuje. Przyjmuje się Regulamin
Bardziej szczegółowoKoszty jakości. Definiowanie kosztów jakości oraz ich modele strukturalne
1 Definiowanie kosztów jakości oraz ich modele strukturalne Koszty jakości to termin umowny. Pojęcie to nie występuje w teorii kosztów 1 oraz nie jest precyzyjnie zdefiniowane ani przez teoretyków, ani
Bardziej szczegółowo1) Dziekan lub wyznaczony przez niego prodziekan - jako Przewodniczący;
Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL Wydziałowa Komisja ds. Jakości Kształcenia Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, tel. +48 81 445 37 31; fax. +48 81 445 37 26, e-mail: wydzial.prawa@kul.pl
Bardziej szczegółowoLicencję Lekarską PZPN mogą uzyskać osoby spełniające następujące wymagania:
Uchwała nr III/46 z dnia 19 marca 2014 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie zasad przyznawania licencji dla lekarzy pracujących w klubach Ekstraklasy, I i II ligi oraz reprezentacjach
Bardziej szczegółowoRozp. w sprawie pobierania, przechowywania i przeszczepiania
Rozp. w sprawie pobierania, przechowywania i przeszczepiania Dz. U. 2009 nr 213. Data publikacji: 16 grudnia 2009 r.poz. 1656 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 4 grudnia 2009 r. w sprawie szczegółowych
Bardziej szczegółowoMechanizm zawarty w warunkach zamówienia podstawowego. Nie wymaga aneksu do umowy albo udzielenia nowego zamówienia. -
Załącznik nr 1a Lista sprawdzająca dot. ustalenia stosowanego trybu zwiększenia wartości zamówień podstawowych na roboty budowlane INFORMACJE PODLEGAJĄCE SPRAWDZENIU Analiza ryzyka Działanie Uwagi Czy
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).
Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki
Bardziej szczegółowoPrezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 12 /SK/2010 Wójta Gminy Dębica z dnia 06 kwietnia 2010 r.
Zarządzenie Nr 12 /SK/2010 Wójta Gminy Dębica z dnia 06 kwietnia 2010 r. w sprawie określenia i wdrożenia audytu wewnętrznego w Urzędzie Gminy Dębica oraz jednostkach organizacyjnych Gminy Dębica. Na podstawie
Bardziej szczegółowo- o zmianie o Krajowym Rejestrze Sądowym
Warszawa, dnia 28 sierpnia, 2012 rok Grupa Posłów na Sejm RP Klubu Poselskiego Ruch Palikota Szanowna Pani Ewa Kopacz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji
Bardziej szczegółowoEpidemiologia weterynaryjna
Jarosław Kaba Epidemiologia weterynaryjna Testy diagnostyczne I i II i III Zadania 04, 05, 06 Warszawa 2009 Testy diagnostyczne Wzory Parametry testów diagnostycznych Rzeczywisty stan zdrowia chore zdrowe
Bardziej szczegółowoJak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach.
Jak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach. 1 PROJEKTY KOSZTOWE 2 PROJEKTY PRZYCHODOWE 3 PODZIAŁ PROJEKTÓW ZE WZGLĘDU
Bardziej szczegółowoUstawa o obywatelstwie polskim z dnia 15 lutego 1962 r. (Dz.U. Nr 10, poz. 49) tekst jednolity z dnia 3 kwietnia 2000 r. (Dz.U. Nr 28, poz.
Data generacji: 2009-5-11 20:13 ID aktu: 25900 brzmienie od 2007-07-20 Ustawa o obywatelstwie polskim z dnia 15 lutego 1962 r. (Dz.U. Nr 10, poz. 49) tekst jednolity z dnia 3 kwietnia 2000 r. (Dz.U. Nr
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim. Rozdział 1 Obywatele polscy
Kancelaria Sejmu s. 1/1 Dz.U. 1962 Nr 10 poz. 49 USTAWA z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim Rozdział 1 Obywatele polscy Opracowano na podstawie: tj. Dz.U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353, z 2001
Bardziej szczegółowo- 70% wg starych zasad i 30% wg nowych zasad dla osób, które. - 55% wg starych zasad i 45% wg nowych zasad dla osób, które
Oddział Powiatowy ZNP w Gostyninie Uprawnienia emerytalne nauczycieli po 1 stycznia 2013r. W związku napływającymi pytaniami od nauczycieli do Oddziału Powiatowego ZNP w Gostyninie w sprawie uprawnień
Bardziej szczegółowoWarunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą
Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą 1. 1. Opis Oferty 1.1. Oferta Usługi z ulgą (dalej Oferta ), dostępna będzie w okresie od 16.12.2015 r. do odwołania, jednak nie dłużej niż do dnia 31.03.2016 r.
Bardziej szczegółowoRegulamin Konkursu Start up Award 9. Forum Inwestycyjne 20-21 czerwca 2016 r. Tarnów. Organizatorzy Konkursu
Regulamin Konkursu Start up Award 9. Forum Inwestycyjne 20-21 czerwca 2016 r. Tarnów 1 Organizatorzy Konkursu 1. Organizatorem Konkursu Start up Award (Konkurs) jest Fundacja Instytut Studiów Wschodnich
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU CHEMIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA
SCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU CHEMIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA Temat lekcji Jak dowieść, że woda ma wzór H 2 O? Na podstawie pracy uczniów pod opieką Tomasza
Bardziej szczegółowoREGULAMIN SAMORZĄDU UCZNIOWSKIEGO GIMNAZJUM W ZABOROWIE UL. STOŁECZNA 182
Załącznik nr 6 REGULAMIN SAMORZĄDU UCZNIOWSKIEGO GIMNAZJUM W ZABOROWIE UL. STOŁECZNA 182 Na podstawie atr.55 Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 roku (Dz.U. z 1991 roku nr 59 poz.425) ze zmianami
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR
5.4.2013 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 95/9 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 313/2013 z dnia 4 kwietnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1126/2008 przyjmujące określone międzynarodowe standardy
Bardziej szczegółowoDr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne
Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 3 Sposoby podwyższania sprawności elektrowni 2 Zwiększenie sprawności Metody zwiększenia sprawności elektrowni: 1. podnoszenie temperatury i ciśnienia
Bardziej szczegółowoII. WNIOSKI I UZASADNIENIA: 1. Proponujemy wprowadzić w Rekomendacji nr 6 także rozwiązania dotyczące sytuacji, w których:
Warszawa, dnia 25 stycznia 2013 r. Szanowny Pan Wojciech Kwaśniak Zastępca Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego Pl. Powstańców Warszawy 1 00-950 Warszawa Wasz znak: DRB/DRB_I/078/247/11/12/MM W
Bardziej szczegółowoUmowa w sprawie przyznania grantu Marie Curie 7PR Wykaz klauzul specjalnych
WYKAZ WSZYSTKICH KLAUZUL SPECJALNYCH MAJĄCYCH ZASTOSOWANIE DO WZORU UMOWY W SPRAWIE PRZYZNANIA GRANTU MARIE CURIE W RAMACH REALIZACJI SIÓDMEGO PROGRAMU RAMOWEGO WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ (2007-2013) SPIS
Bardziej szczegółowo3 4 5 Zasady udzielania urlopów 6 7 8
Zarządzenie nr 143 z dnia 27 listopada 2012 Dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w sprawie zasad wykorzystania urlopów wypoczynkowych przez nauczycieli akademickich Na podstawie 27 ust
Bardziej szczegółowoSzczegółowy opis zamówienia
ZFE-II.042.2. 24.2015 Szczegółowy opis zamówienia I. Zasady przeprowadzenia procedury zamówienia 1. Zamówienie realizowane jest na podstawie art.70 1 i 70 3 70 5 Kodeksu Cywilnego ( Dz. U. z 2014 r. poz.
Bardziej szczegółowoSeminarium 1: 08. 10. 2015
Seminarium 1: 08. 10. 2015 Białka organizmu ok. 15 000 g białka osocza ok. 600 g (4%) Codzienna degradacja ok. 25 g białek osocza w lizosomach, niezależnie od wieku cząsteczki, ale zależnie od poprawności
Bardziej szczegółowoDokumentacja obejmuje następujące części:
Załącznik nr 6 WYMAGANIA, JAKIM POWINNA ODPOWIADAĆ DOKUMENTACJA NIEZBĘDNA DO OCENY SUBSTANCJI CZYNNEJ JAKĄ SĄ MIKROORGANIZMY, W TYM TAKŻE WIRUSY I GRZYBY, ZAWARTE W PRODUKCIE BIOBÓJCZYM Wymagania ogólne.
Bardziej szczegółowoREGULAMIN OBRAD WALNEGO ZEBRANIA CZŁONKÓW STOWARZYSZENIA LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA STOLEM
Załącznik do uchwały Nr 8/08 WZC Stowarzyszenia LGD Stolem z dnia 8.12.2008r. REGULAMIN OBRAD WALNEGO ZEBRANIA CZŁONKÓW STOWARZYSZENIA LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA STOLEM Rozdział I Postanowienia ogólne 1.
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR LV/552/2014 RADY GMINY SZEMUD. z dnia 29 maja 2014 r.
UCHWAŁA NR LV/552/2014 RADY GMINY SZEMUD z dnia 29 maja 2014 r. w sprawie określenia rodzajów świadczeń oraz warunków i sposobu ich przyznawania w ramach pomocy zdrowotnej dla nauczycieli, nauczycieli
Bardziej szczegółowooraz nowego średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego ze sprzętem ratowniczogaśniczym
Samorządowy Program dotyczący pomocy finansowej dla gmin/miast na zakup nowych samochodów ratowniczo - gaśniczych ze sprzętem ratowniczogaśniczym zamontowanym na stałe oraz zakup sprzętu ratowniczo-gaśniczego
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA... Rady Miejskiej w Słupsku z dnia...
Projekt Druk Nr 13/19 UCHWAŁA... Rady Miejskiej w Słupsku z dnia... w sprawie aneksu do porozumienia międzygminnego zawartego pomiędzy Gminą Miejską Słupsk a Gminą Kobylnica i Gminą Słupsk dotyczącego
Bardziej szczegółowoKOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 13.12.2006 KOM(2006) 796 wersja ostateczna Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przedłużenia okresu stosowania decyzji 2000/91/WE upoważniającej Królestwo Danii i
Bardziej szczegółowoInstrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina
Załącznik Nr 1 Do zarządzenia Nr 92/2012 Prezydenta Miasta Konina z dnia 18.10.2012 r. Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina Jednostką dominującą jest Miasto Konin (Gmina Miejska
Bardziej szczegółowoProcedura nadawania uprawnień do potwierdzania, przedłuŝania waŝności i uniewaŝniania profili zaufanych epuap. Załącznik nr 1
Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 204/2014 Burmistrza Miasta Kudowa-Zdrój z dnia 5 sierpnia 2014 r. Procedura nadawania uprawnień do potwierdzania, przedłuŝania waŝności i uniewaŝniania profili zaufanych
Bardziej szczegółowoDE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15
DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 Wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia Dotyczy: postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na Usługę druku książek, nr postępowania
Bardziej szczegółowoRegulamin serwisu internetowego ramowka.fm
Regulamin serwisu internetowego ramowka.fm Art. 1 DEFINICJE 1. Serwis internetowy serwis informacyjny, będący zbiorem treści o charakterze informacyjnym, funkcjonujący pod adresem: www.ramowka.fm. 2. Administrator
Bardziej szczegółowoPROJEKT. w sprawie: wyboru Przewodniczącego Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Spółki
Załącznik nr 2 o zwołaniu Spółki w sprawie: wyboru Przewodniczącego Spółki Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie TAURON Polska Energia S.A. z siedzibą w Katowicach, działając na podstawie art. 409 Kodeksu spółek
Bardziej szczegółowoRegulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska
Załącznik nr 1 do Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2008-2015 Regulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska Przepisy ogólne 1 1. Walne Zebranie Członków
Bardziej szczegółowoUmowa o pracę zawarta na czas nieokreślony
Umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony Uwagi ogólne Definicja umowy Umowa o pracę stanowi dokument stwierdzający zatrudnienie w ramach stosunku pracy. Według ustawowej definicji jest to zgodne oświadczenie
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity)
Dz.U.98.21.94 1998.09.01 zm. Dz.U.98.113.717 art. 5 1999.01.01 zm. Dz.U.98.106.668 art. 31 2000.01.01 zm. Dz.U.99.99.1152 art. 1 2000.04.06 zm. Dz.U.00.19.239 art. 2 2001.01.01 zm. Dz.U.00.43.489 art.
Bardziej szczegółowo4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach
4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach Baza noclegowa stanowi podstawową bazę turystyczną, warunkującą w zasadzie ruch turystyczny. Dlatego projektując nowy szlak należy ją
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-17/10:16:18
Europejski Dzień Prostaty obchodzony jest od 2006 roku z inicjatywy Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. Jego celem jest zwiększenie społecznej świadomości na temat chorób gruczołu krokowego. Gruczoł
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE
ZASADY PRZYZNAWANIA REFUNDACJI CZĘŚCI KOSZTÓW PONIESIONYCH NA WYNAGRODZENIA, NAGRODY ORAZ SKŁADKI NA UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE SKIEROWANYCH BEZROBOTNYCH DO 30 ROKU ŻYCIA PRZEZ POWIATOWY URZĄD PRACY W JAWORZE
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 8. Warunki i obsługa gwarancyjna
Załącznik nr 8 Warunki i obsługa gwarancyjna 1. Definicje. Dla potrzeb określenia zakresów Usług gwarancyjnych, przyjmuje się że określenia podane poniżej, będą miały następujące znaczenie: Usterka Zdarzenie,
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRAKTYKI ZAWODOWEJ. Kierunek studiów: PSYCHOLOGIA. Edycja 2014
PROGRAM PRAKTYKI ZAWODOWEJ Kierunek studiów: PSYCHOLOGIA Specjalność: PSYCHOLOGIA DIALOGU MIĘDZYLUDZKIEGO Studia: STACJONARNE/ NIESTACJONARNE I. ORGANIZACJA PRAKTYKI Edycja 2014 1. Praktyka zawodowa na
Bardziej szczegółowoB/ZA Grudziądz, dnia...
B/ZA Grudziądz, dnia...... (pieczęć firmowa Wnioskodawcy) Prezydent Grudziądza za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy w Grudziądzu ul. Parkowa 22 WNIOSEK o zatrudnienie osoby bezrobotnej do 30 roku
Bardziej szczegółowo8 osób na 10 cierpi na choroby przyzębia!
8 osób na 10 cierpi na choroby przyzębia! Wiemy jak Państwu pomóc Jesteśmy po to, aby Państwu doradzić! Czym jest zapalenie przyzębia (periodontitis)? Przyzębie to zespół tkanek otaczających ząb i utrzymujących
Bardziej szczegółowoZaproszenie do składania oferty cenowej
UZP Procedura udzielania zamówień publicznych Załącznik nr 4 Wersja: 2 Strona: 1 z 3 Zaproszenie do składania oferty cenowej Podstawa prawna: zgodnie z przepisem art. 4 pkt 8 ustawy z dnia 29 stycznia
Bardziej szczegółowoIII. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE
III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE 1. GOSPODARSTWA DOMOWE I RODZINY W województwie łódzkim w maju 2002 r. w skład gospodarstw domowych wchodziło 2587,9 tys. osób. Stanowiły one 99,0%
Bardziej szczegółowoAkademickie Centrum Informatyki PS. Wydział Informatyki PS
Akademickie Centrum Informatyki PS Wydział Informatyki PS Wydział Informatyki Sieci komputerowe i Telekomunikacyjne ROUTING Krzysztof Bogusławski tel. 4 333 950 kbogu@man.szczecin.pl 1. Wstęp 2. Tablica
Bardziej szczegółowoZAPYTANIE OFERTOWE dot. rozliczania projektu. realizowane w ramach projektu: JESTEŚMY DLA WAS Kompleksowa opieka w domu chorego.
ZAPYTANIE OFERTOWE dot. rozliczania projektu Wrocław, 31-07-2014 r. realizowane w ramach projektu: JESTEŚMY DLA WAS Kompleksowa opieka w domu chorego. Zamówienie jest planowane do realizacji z wyłączeniem
Bardziej szczegółowoZP/6/2015 WYKONAWCA NR 1 Pytanie 1 Odpowiedź: Pytanie 2 Odpowiedź: Pytanie 3 Odpowiedź: Pytanie 4 Odpowiedź: Pytanie 5 Odpowiedź:
30.04.2015 r. Działając zgodnie z treścią art. 38 ust. 1 i 2 Pzp, Zamawiający informuje, że w postępowaniu prowadzonym pod numerem ZP/6/2015, w dniu 29 kwietnia 2015 r., Wykonawcy złożyli pytania do treści
Bardziej szczegółowoRachunek zysków i strat
Rachunek zysków i strat Pojęcia Wydatek rozchód środków pieniężnych w formie gotówkowej (z kasy) lub bezgotówkowej (z rachunku bankowego), który likwiduje zobowiązania. Nakład celowe zużycie zasobów w
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-30/02:29:36. Wpływ promieni słonecznych na zdrowie człowieka
Wpływ promieni słonecznych na zdrowie człowieka Światło słoneczne jest niezbędne do trwania życia na Ziemi. Dostarcza energii do fotosyntezy roślinom co pomaga w wytwarzaniu tlenu niezbędnego do życia.
Bardziej szczegółowoRegulamin Drużyny Harcerek ZHR
Regulamin Drużyny Harcerek ZHR (jednolity tekst obowiązujący od dnia 19.01.98 zgodnie z Uchwałą Naczelnictwa ZHR nr 80/7 z dnia 18.01.98) 1. Drużyna jest podstawową jednostką organizacyjną ZHR i podstawowym
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE PRACOWNIKÓW NARAśONYCH NA SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE. Szkolenia bhp w firmie szkolenie pracowników naraŝonych na czynniki szkodliwe 27
SZKOLENIE PRACOWNIKÓW NARAśONYCH NA SZKODLIWE CZYNNIKI CHEMICZNE Szkolenia bhp w firmie szkolenie pracowników naraŝonych na czynniki szkodliwe 27 Informowanie pracowników Pracodawca ma obowiązek poinformowania
Bardziej szczegółowoObjaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017
Załącznik Nr 2 do uchwały Nr V/33/11 Rady Gminy Wilczyn z dnia 21 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej
Bardziej szczegółowoRegulamin Pracy Komisji Rekrutacyjnej w Publicznym Przedszkolu Nr 5 w Kozienicach
Regulamin Pracy Komisji Rekrutacyjnej w Publicznym Przedszkolu Nr 5 w Kozienicach Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 2156 ze zm.),
Bardziej szczegółowoZapytanie ofertowe dotyczące wyboru wykonawcy (biegłego rewidenta) usługi polegającej na przeprowadzeniu kompleksowego badania sprawozdań finansowych
Zapytanie ofertowe dotyczące wyboru wykonawcy (biegłego rewidenta) usługi polegającej na przeprowadzeniu kompleksowego badania sprawozdań finansowych Data publikacji 2016-04-29 Rodzaj zamówienia Tryb zamówienia
Bardziej szczegółowoKLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH
PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH ZMIANY NR 3/2012 do CZĘŚCI II KADŁUB 2011 GDAŃSK Zmiany Nr 3/2012 do Części II Kadłub 2011, Przepisów klasyfikacji i budowy statków morskich, zostały zatwierdzone
Bardziej szczegółowoZESTAWIENIE UWAG. na konferencję uzgodnieniową w dn. 7.06.2011 r. poświęconą rozpatrzeniu projektu. rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
ZESTAWIENIE UWAG na konferencję uzgodnieniową w dn. 7.06.2011 r. poświęconą rozpatrzeniu rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie współdziałania Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Szefa
Bardziej szczegółowoSTOWARZYSZENIE LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA JURAJSKA KRAINA REGULAMIN ZARZĄDU. ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne
Załącznik do uchwały Walnego Zebrania Członków z dnia 28 grudnia 2015 roku STOWARZYSZENIE LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA JURAJSKA KRAINA REGULAMIN ZARZĄDU ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne 1 1. Zarząd Stowarzyszenia
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU DOSTAWY
Nr zamówienia MZK/ZP/02/2015 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU DOSTAWY Dostawa 3 sztuk używanych, trzydrzwiowych autobusów komunikacji miejskiej marki Mercedes Benz O 530 Citaro, pokrytych powłoką lakierniczą w
Bardziej szczegółowoWynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów
Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów Wynagrodzenia i podwyżki w poszczególnych województwach Średnie podwyżki dla specjalistów zrealizowane w 2010 roku ukształtowały się na poziomie 4,63%.
Bardziej szczegółowoJĘZYK ROSYJSKI POZIOM ROZSZERZONY
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 JĘZYK ROSYJSKI POZIOM ROZSZERZONY ROZWIĄZANIA ZAAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA MAJ 2014 ZAANIA OTWARTE Zadanie 1. Przetwarzanie tekstu (0,5 pkt) 1.1. туристов 1.2.
Bardziej szczegółowoObowiązek wystawienia faktury zaliczkowej wynika z przepisów o VAT i z faktu udokumentowania tego podatku.
Różnice kursowe pomiędzy zapłatą zaliczki przez kontrahenta zagranicznego a fakturą dokumentującą tę Obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej wynika z przepisów o VAT i z faktu udokumentowania tego podatku.
Bardziej szczegółowoKifoplastyka i wertebroplastyka
Opracowanie zawiera opis przebiegu operacji wraz ze zdjęciami śródoperacyjnymi. Zawarte obrazy mogą być źle tolerowane przez osoby wrażliwe. Jeśli nie jesteście Państwo pewni swojej reakcji, proszę nie
Bardziej szczegółowoUMOWA (wzór) zawarta w dniu... w Płaskiej, pomiędzy: Gminą Płaska, Płaska 53, 16-326 Płaska, NIP 846-159-32-61, REGON 790671001,
UMOWA (wzór) zawarta w dniu... w Płaskiej, pomiędzy: Gminą Płaska, Płaska 53, 16-326 Płaska, NIP 846-159-32-61, REGON 790671001, reprezentowaną przez Wójta Gminy Płaska Wiesława Gołaszewskiego zwaną w
Bardziej szczegółowoAneks nr 8 z dnia 24.07.2013 r. do Regulaminu Świadczenia Krajowych Usług Przewozu Drogowego Przesyłek Towarowych przez Raben Polska sp. z o.o.
Aneks nr 8 z dnia 24.07.2013 r. do Regulaminu Świadczenia Krajowych Usług Przewozu Drogowego Przesyłek Towarowych przez Raben Polska sp. z o.o. 1 Z dniem 24 lipca 2013 r. wprowadza się w Regulaminie Świadczenia
Bardziej szczegółowoREGULAMIN SAMORZĄDU SZKOŁY W ZESPOLE SZKÓŁ IM. JANUSZA KORCZAKA W PRUDNIKU
Załącznik nr 3 do Statutu Zespołu Szkół im. Janusza Korczaka w Prudniku REGULAMIN SAMORZĄDU SZKOŁY W ZESPOLE SZKÓŁ IM. JANUSZA KORCZAKA W PRUDNIKU 1 1 PRZEPISY DOTYCZĄCE SAMORZĄDNOŚCI UCZNIÓW 1. Członkami
Bardziej szczegółowoProjekt U S T A W A. z dnia
Projekt z dnia U S T A W A o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu
Bardziej szczegółowoI. REKLAMA KIEROWANA DO LEKARZY
Instrukcja postępowania w sprawie warunków i formy reklamy produktów leczniczych w Specjalistycznym Szpitalu Klinicznym Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Instrukcja określa
Bardziej szczegółowoTechniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu
Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Jak ju wspomniano, kinesiotaping mo e byç stosowany jako osobna metoda terapeutyczna, jak równie mo e stanowiç uzupe nienie innych metod fizjoterapeutycznych.
Bardziej szczegółowoTOM II ISTOTNE DLA STRON POSTANOWIENIA UMOWY. Opis przedmiotu zamówienia opis techniczny + schematy przedmiar robót
TOM II ISTOTNE DLA STRON POSTANOWIENIA UMOWY Rozdział 1 Rozdział 2 Wzór umowy Opis przedmiotu zamówienia opis techniczny + schematy przedmiar robót R O Z D Z I A Ł 1 Wzór umowy WZÓR UMOWY U M O W A NR.
Bardziej szczegółowo2.Prawo zachowania masy
2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA PODATKOWE W BRANŻY ENERGETYCZNEJ - VAT
ZAGADNIENIA PODATKOWE W BRANŻY ENERGETYCZNEJ - VAT Szanowni Państwo! Prowadzenie działalności w branży energetycznej wiąże się ze specyficznymi problemami podatkowymi, występującymi w tym sektorze gospodarki.
Bardziej szczegółowoREGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W TOLKMICKU. Postanowienia ogólne
Załącznik Nr 1 do Zarządzenie Nr4/2011 Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tolkmicku z dnia 20 maja 2011r. REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ
Bardziej szczegółowo