Warszawa, 22 kwietnia 2015 r. Szanowna Pani Minister Joanna Kluzik-Rostkowska Minister Edukacji Narodowej al. J. Ch. Szucha 25, Warszawa

Transkrypt

1 Warszawa, 22 kwietnia 2015 r. Szanowna Pani Minister Joanna Kluzik-Rostkowska Minister Edukacji Narodowej al. J. Ch. Szucha 25, Warszawa Szanowna Pani Minister, W imieniu Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej (TEA) oraz Koalicji na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej porozumienia 55 organizacji pozarządowych i partnerów społecznych działających na rzecz edukacji i równości - ponownie zwracamy się do Pani Minister, przypominając o naszych postulatach i wyrażając nadzieję na Pani reakcję oraz podjęcie konkretnych działań. Najnowsze badanie dotyczące zjawiska dyskryminacji w szkołach Dyskryminacja w szkole obecność nieusprawiedliwiona" (2015), zrealizowane z udziałem uczniów i uczennic oraz nauczycieli i nauczycielek przez Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej (TEA) jednoznacznie wskazują, że: 1. Nierówne traktowanie ze względu na płeć, niepełnosprawność, wyznanie lub bezwyznaniowość, kolor skóry, pochodzenie etniczne, orientację seksualną, tożsamość płciową i status społeczno-ekonomiczny jest codziennością w polskich szkołach. Uczniowie i uczennice doświadczają dyskryminacji zarówno w relacjach rówieśniczych, jak i ze strony nauczycielek i nauczycieli. 2. Dyskryminacja przejawia się najczęściej w zachowaniach, których nie rejestrują urządzenia monitorujące: izolacji, lżeniu, wyśmiewaniu, drwinach. Agresji słownej, mającej miejsce nie tylko w fizycznej przestrzeni szkoły, ale również w internecie, towarzyszy przemoc fizyczna. Niektóre przypadki prześladowań trwają przez kilka lat i skutkują m.in. próbami samobójczymi. 3. Powszechności dyskryminacji towarzyszy bierność kadry pedagogicznej oraz samych uczennic i uczniów, wynikająca w dużej mierze z niewiedzy na temat tego, czym jest dyskryminacja i w jaki sposób można w szkole sobie z nią radzić i jej przeciwdziałać.

2 Aktualne badanie TEA jednoznacznie wskazuje, że istniejące, nieliczne, rozwiązania systemowe w polskiej oświacie są w odniesieniu do przeciwdziałania dyskryminacji niewystarczające i mało skuteczne. Zdefiniowane w podstawie programowej zobowiązanie szkół do zapobiegania wszelkiej dyskryminacji nie jest realizowane, natomiast wymóg realizacji działań antydyskryminacyjnych zawarty w Systemie Ewaluacji Oświaty, najczęściej jest spełniany jedynie pozornie lub w bardzo ograniczonym stopniu. Bez szeroko zakrojonych działań służących podniesieniu poziomu świadomości, wiedzy i umiejętności nauczycieli oraz nauczycielek w rozpoznawaniu i radzeniu sobie z dyskryminacją, wyeliminowanie dyskryminacji, przemocy motywowanej uprzedzeniami i mowy nienawiści ze szkół jest niemożliwe. Działania prowadzone incydentalnie i doraźnie nie są adekwatnym rozwiązaniem. Konieczne jest intensywne i szeroko zakrojone wsparcie merytoryczne szkół w zakresie realizacji działań antydyskryminacyjnych. W związku z powyższą diagnozą Koalicja na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej apeluje do Pani Minister o podjęcie adekwatnej reakcji i doprowadzenie do realizacji trzech obecnie najpilniejszych działań: 1. Uruchomienia regularnego kursu doskonalenia nauczycieli/nauczycielek, wzmacniającego ich kompetencje do reagowania i przeciwdziałania dyskryminacji, mowie nienawiści oraz przemocy motywowanej uprzedzeniami. Obecnie brakuje regularnego trybu doskonalenia nauczycieli/nauczycielek w obszarze edukacji antydyskryminacyjnej, przygotowującego do reagowania i przeciwdziałania dyskryminacji w szkołach. Nauczyciele/nauczycielki nie mają usystematyzowanego dostępu do tego ważnego obszaru wiedzy. Dobrze przygotowani nauczyciele/nauczycielki to podstawowy warunek zapewnienia dzieciom i młodzieży bezpieczeństwa oraz poszanowania ich praw bez względu na jakąkolwiek cechę. Kluczowym elementem programów doskonalących nauczycieli/nauczycielki powinno być wzmacnianie umiejętności adekwatnego reagowania na dyskryminację. 2. Przygotowania i szerokiego upowszechnienia informacji dla nauczycieli/nauczycielek, rodziców oraz dzieci i młodzieży na temat możliwości reagowania i postępowania w przypadkach dyskryminacji i przemocy doświadczanej w szkole.

3 Wyjątkowo pilnym, ale też praktycznym działaniem jest upowszechnienie rzetelnych i wyczerpujących informacji na temat możliwości pomocy, jaką uczniowie/uczennice i ich rodzice mogą uzyskać w sytuacji dyskryminacji i przemocy motywowanej uprzedzeniami, do której doszło w szkole. Podobnie, przystępnych i konkretnych informacji na temat możliwości reagowania w takich sytuacjach potrzebują nauczyciele/nauczycielki. Wierzymy, że bezczynność wobec istniejących naruszeń praw dziecka, wynika często nie tyle ze złej woli, lecz przede wszystkim z braku wiedzy na temat właściwych możliwości działania. 3. Powołania przy Ministerstwie Edukacji Narodowej zespołu ds. wspierania równości i działań antydyskryminacyjnych w środowisku szkolnym. Przeciwdziałanie dyskryminacji i przemocy motywowanej uprzedzeniami powinno stanowić stały komponent polityki oświatowej państwa oraz wszelkich programów na rzecz bezpieczeństwa w szkołach. Dyskusja o wdrażaniu edukacji antydyskryminacyjnej do systemu oświaty powinna być zatem prowadzona nie tylko na poziomie indywidualnych nauczycieli i nauczycielek oraz organizacji pozarządowych, ale przede wszystkim na poziomie centralnym z aktywnym rolą przedstawicieli środowisk pozarządowych i akademickich oraz liderskim udziałem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Przerwanie kręgu bezczynności w przypadku dyskryminacji i przemocy motywowanej uprzedzeniami jest sprawą o kluczowym znaczeniu dla podniesienia poziomu bezpieczeństwa wszystkich uczniów i uczennic w szkołach. Potrzebę działań służących podnoszeniu świadomości i wiedzy na temat przeciwdziałania dyskryminacji formułują wprost sami nauczyciele i nauczycielki, a także uczniowie i uczennice. Liczymy, że Pani Minister nie pozostanie obojętna na te głosy. W imieniu Koalicji na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej, Z poważaniem, Małgorzata Dymowska Członkini Zarządu Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej Marta Rawłuszko Współkoordynatorka Koalicji na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej

4 Kontakt w sprawie listu: Marta Rawłuszko, Natalia Sarata, koalicja@tea.org.pl Organizacje członkowskie Koalicji na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej: 1. Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, Warszawa 2. Amnesty International Polska, Warszawa 3. Fundacja Autonomia, Kraków 4. Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 5. Centrum Inicjatyw UNESCO, Wrocław 6. Ekspedycja w Głąb Kultury, Zabrze 7. Fundacja Feminoteka, Warszawa 8. Fundacja na rzecz Różnorodności Społecznej, Warszawa 9. Stowarzyszenie Homo Faber, Lublin 10. Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa 11. Stowarzyszenie Lambda Warszawa, Warszawa 12. Stowarzyszenie Inicjatyw Niezależnych MIKUSZEWO, Poznań 13. Fundacja Dla Odmiany, Warszawa 14. Stowarzyszenie Jeden świat, Poznań 15. Związek Nauczycielstwa Polskiego, Warszawa 16. Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita, Warszawa 17. Grupa Edukatorów Seksualnych PONTON, Warszawa 18. Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, Warszawa 19. Stowarzyszenie Pro Humanum, Warszawa 20. Fundacja Przestrzeń Kobiet, Kraków 21. Stowarzyszenie W stronę dziewcząt, Warszawa 22. Stowarzyszenie Rodzin i Opiekunów Osób z Zespołem Downa Bardziej kochani, Warszawa 23. Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Warszawa 24. Fundacja Klamra, Żywiec 25. Stowarzyszenie Romów w Polsce, Oświęcim 26. Stowarzyszenie Kulturalno-Edukacyjno-Naukowe KEN", Warszawa 27. Stowarzyszenie Promocji Wielokulturowości INTERKULTURALNI PL, Kraków 28. Stowarzyszenie na rzecz Kultury i Dialogu 9/12, Białystok

5 29. Grupa Edukacyjna Poradni Zdrowia Psychoseksualnego Bez tabu", Gdańsk 30. Stowarzyszenie dla Dzieci i Młodzieży SZANSA, Głogów 31. Fundacja Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego, Warszawa 32. Fundacja Osiem Marzeń, Szydłowiec 33. Stowarzyszenie NIGDY WIĘCEJ", Warszawa 34. Hollaback! Polska, Warszawa 35. Fundacja Trans-Fuzja, Warszawa 36. Centrum Żydowskie w Oświęcimiu, Oświęcim 37. Fundacja Rownosc.org.pl, Kraków 38. Stowarzyszenie Na Rzecz Lesbijek, Gejów, Osób Biseksualnych, Osób Transpłciowych Oraz Osób Queer Pracownia Różnorodności", Toruń 39. Fundacja REVERS, Wrocław 40. Akceptacja. Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Osób Homoseksualnych, Biseksualnych i Transpłciowych, Warszawa 41. Stowarzyszenie Kolektyw Odrobina Kultury, Warszawa 42. Fundacja Aktywizacja, Warszawa 43. Stowarzyszenie na rzecz Profilaktyki i Edukacji Seksualnej TUMA, Starogard Gdański 44. Stowarzyszenie Kofe(m)ina, Olsztyn 45. Fundacja Pozytywnych Zmian, Bielsko-Biała 46. Fundacja na rzecz Różnorodności Polistrefa, Kraków 47. Fundacja na rzecz Równości, Wrocław 48. Fundacja Ośrodka KARTA, Warszawa 49. ANTERIS Fundacja Pomocy Prawnej, Gdynia 50. Fundacja HerStory, Lublin 51. Stowarzyszenie Naukowe Psychologia i Seksuologia LGBT, Kędzierzyn-Koźle 52. Stowarzyszenie Montaż, Bielsko-Biała 53. Fundacja Punkt Widzenia, Wrocław 54. Stowarzyszenie na rzecz Osób LGBT Tolerado, Gdańsk 55. Stowarzyszenie Strefa Wenus z Milo, Kraków Do wiadomości: Pani prof. Małgorzata Fuszara, Pełnomocniczka Rządu ds. Równego Traktowania Pani prof. Irena Lipowicz, Rzecznik Praw Obywatelskich Fundacja na rzecz Równości