URZĄDZENIA INFRASTRUKTURY

Transkrypt

1 DHV POLSKA Sp z o.o. DHV POLSKA Sp. z o.o. ul. Domaniewska 41; Warszawa Tel ; fax : dhvpolska@dhv.pl TOM I URZĄDZENIA INFRASTRUKTURY Zamierzenie budowlane: Nazwa i adres Inwestora: Rodzaj opracowania: DROGA EKSPRESOWA S3 NA ODCINKU OD GORZOWA WIELKOPOLSKIEGO DO WĘZŁA MIĘDZYRZECZ PÓŁNOC ODCINEK 1 i 3 GENERALNA DYREKCJA DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD ODDZIAŁ W ZIELONEJ GÓRZE Ul. Bohaterów Westerplatte 31, Zielona Góra SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE Warszawa luty 2009r

2 SPIS TREŚCI SPIS SZCZEGÓŁOWYCH SPECYFIKACJI TECHNICZNYCH URZĄDZENIA INFRASTRUKTURA D PRZEBUDOWA NAPOWIETRZNYCH LINII ELEKTROENERGETYCZNYCH WN 1 D _01 PRZEBUDOWA I BUDOWA LINII NAPOWIETRZNYCH NISKIEGO NAPIĘCIA NA SŁUPACH ŻELBETOWYCH NN 19 D _02 PRZEBUDOWA I BUDOWA LINII NAPOWIETRZNYCH ŚREDNIEGO NAPIĘCIA NA SŁUPACH ŻELBETOWYCH SN 31 D _01 a PRZEBUDOWA I BUDOWA LINII KABLOWYCH NISKIEGO NAPIĘCIA 46 b PRZEBUDOWA PRZEJAZDU KOLEJOWEGO-CZĘŚĆ DOTYCZĄCA ELEKTROENERGETYKI 60 c PRZEBUDOWA PRZEJAZDU KOLEJOWEGO- CZĘŚĆ DOTYCZĄCA AUTOMATYKI 70 D PRZEBUDOW I BUDOWA LINII KABLOWYCH ŚREDNIEGO NAPIĘCIA 84 D D D /a D /b PRZEBUDOWA I BUDOWA TELEKOMUNIKACYJNYCH LINII NAPOWIETRZNYCH 97 PRZEBUDOWA PRZEJAZDU KOLEJOWEGO- CZĘŚĆ DOTYCZĄCA TELEKOMUNIKACJI 105 PRZEBUDOWA I BUDOWA KANALIZACJI PIERWOTNEJ / WTÓRNEJ 115 PRZEBUDOWA I BUDOWA KABLOWYCH LINII TELEKOMUNIKACYJNYCH MIEJSCOWYCH 131 D /c PRZEBUDOWA I BUDOWA RUROCIĄGU KABLOWEGO 147 DHV 3 Polska Sp. z o.o. Projekt drogi ekspresowej S3 Gorzów Wlkp. Węzeł Międzyrzecz Północ, ODCINEK 1 i 3

3 SPIS TREŚCI D D PRZEBUDOWA LINII OPTOTELEKOMUNIKACYJNEJ 157 D ROBOTY BUDOWLANE W ZAKRESIE RUROCIĄGÓW NAFTOWYCH ROBOTY 173 D MONTAŻ DROGOWEJ STACJI METEO 208 D KANALIZACJA DESZCZOWA 228 D DRENAŻ PASA DZIELĄCEGO 252 D s SEPARATORY ZAWIESINY I SUBSTANCJI ROPOPOCHODNYCH 260 D BUDOWA I PRZEBUDOWA OŚWIETLENIA DROGOWEGO 266

4 D CVP Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN 1 D PRZEBUDOWA NAPOWIETRZNYCH LINII ELEKTROENERGETYCZNYCH WN 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z przebudową elektroenergetycznych linii napowietrznych wysokiego napięcia Zakres stosowania SST Niniejsza szczegółowa specyfikacja techniczna (SST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie 1.1. związanych z z budową drogi ekspresowej S3 na odcinku: ODCINEK 1, od km do km o dł. 7,460 km wraz z łącznikiem do drogi krajowej DK 24 o dł. ok.4,180km ODCINEK 3, od km do km o dł. 11,646 km od węzła Skwierzyna 2 do węzła Międzyrzecz Północ wraz z budową obwodu utrzymania drogowego (OUD) i rondem łączącym OUD z istniejącą DK3 i węzłem Międzyrzecz Północ Zakres robót objętych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem przebudowy napowietrznych linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia WN kolidujących z przebudową i budową drogi ekspresowej nr 3 oraz dróg gminnych, dojazdowych i zbiorczo-rozprowadzających objętych zakresem niniejszego przedsięwzięcia. Projekt przebudowy sieci i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych, kolidujących z nowym układem drogowym obejmuje przebudowę: odcinka linii napowietrznej 400kV relacji Plewiska Krajnik krzyżującego drogę S3 w km , odcinka linii napowietrznej 400kV relacji Plewiska Krajnik krzyżującego drogę S3 w km , odcinka linii napowietrznej 110kV relacji Gorzów Międzyrzecz krzyżującego drogę S3 w km , W zakres prac wchodzą: wyłączenia linii, prace geodezyjne, wykonanie wykopów, zasypania i zagęszczenia wykopów, demontaż przewodów, łańcuchów izolatorowych i osprzętu, demontaż słupów, demontaż fundamentów, ustawianie fundamentów, wykonanie uziomów, montaż i stawianie słupów, montaż łańcuchów izolatorowych, przewodów i osprzętu, malowanie słupów, przywrócenie terenu do stanu pierwotnego po wykonanych przebudowach. Szczegółową lokalizację przebudowanych linii napowietrznych wysokiego napięcia przedstawia projekt - Tom Określenia podstawowe Elektroenergetyczna linia napowietrzna - urządzenie napowietrzne prądu przemiennego przeznaczone do przesyłania energii elektrycznej, składające się z przewodów, izolacji, konstrukcji wsporczych, osprzętu oraz innych elementów wynikających ze sposobu pracy linii Napięcie znamionowe linii U - napięcie międzyprzewodowe, na które jest zbudowana linia Przewód linii element służący do przekazywania energii lub informacji względnie do ochrony innych elementów linii i jej otoczenia Przewód roboczy przewód służący do przesyłu energii elektrycznej, nieuziemiony, który może być przewodem pojedynczym lub wiązką przewodów składających się z dwóch lub więcej przewodów pojedynczych.

5 2 Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN D CVP Przewód fazowy przewód roboczy linii prądu przemiennego, połączony z określoną fazą systemu elektroenergetycznego Przewód odgromowy przewód uziemiony chroniący przewody robocze przed bezpośrednim wyładowaniem atmosferycznym; może być wykorzystywany również do innych celów, jak zamykanie obwodu zwarcia doziemnego, ograniczanie oddziaływania zwarć na urządzenia telekomunikacji, prowadzenie światłowodów Odległość pionowa - odległość między rzutami prostokątnymi przedmiotów na płaszczyznę pionową Odległość pozioma - odległość między rzutami prostokątnymi przedmiotów na płaszczyznę poziomą Przęsło - część linii napowietrznej, zawarta między sąsiednimi konstrukcjami wsporczymi Zwis f - odległość pionowa między przewodem a prostą łączącą punkty zawieszenia przewodu w środku rozpiętości przęsła Słup - konstrukcja wsporcza linii osadzona w gruncie bezpośrednio lub za pomocą fundamentu Słup przelotowy P - słup przeznaczony do podtrzymywania przewodów bez przejmowania naciągu lub przyjmujący obciążenie równoległe do linii i ustawiony na szlaku prostym lub na załomie wynikającym z wytrzymałości słupa, lecz przy kącie odchylenia trasy nie przekraczającym 2 o Słup odporowo-narożny N - słup mocny przeznaczony do przejmowania naciągu i spełniający funkcję słupa odporowego oraz narożnego Skrzyżowanie - usytuowanie linii takie, że rzuty prostokątne na płaszczyznę poziomą jakichkolwiek części linii oraz innego obiektu pokrywają się lub przecinają, a także takie, gdy odległość pozioma linii od obiektów jest mniejsza niż odległość określona w odpowiednich rozdziałach normy [1] Zbliżenie - takie usytuowanie linii, że odległość pozioma linii i innego obiektu jest mniejsza niż połowa wysokości zawieszenia najwyżej położonego przewodu roboczego linii na wyższym słupie i nie zachodzi przy tym skrzyżowanie; określenie to nie dotyczy przewodów różnych linii elektrycznych prowadzonych na wspólnych konstrukcjach wsporczych Obostrzenie linii - szereg dodatkowych zabezpieczeń dotyczących linii na odcinku wymagającym zwiększonego bezpieczeństwa obiektów krzyżowanych lub będących w zbliżeniu. Rozróżnia się trzy stopnie obostrzenia Łańcuch izolatorowy - jeden lub więcej izolatorów wiszących, połączonych szeregowo wraz z osprzętem umożliwiającym przegubowe połączenie izolatorów między sobą, z konstrukcją zawieszeniową, z uchwytem przewodu, a w razie potrzeby wyposażony również w sprzęt do ochrony łańcucha przed skutkami łuku elektrycznego Jednorzędowy łańcuch izolatorowy łańcuch złożony z jednego lub więcej izolatorów wiszących połączonych szeregowo Wielorzędowy łańcuch izolatorowy - zespół dwóch lub więcej jednorzędowych łańcuchów izolatorowych o tym samych właściwościach elektrycznych i mechanicznych, połączonych równolegle tak, aby obciążenie zewnętrzne rozkładało się równomiernie na każdy łańcuch zarówno w normalnych, jak również w awaryjnych warunkach pracy Ustalona strefa działania dźwignic, dźwigów lub urządzeń przeładunkowych - obszar wyznaczony lokalizacją oraz skrajnymi położeniami elementów dźwignicy, dźwigu, urządzenia przeładunkowego łącznie z przemieszczanym ładunkiem, przy czym przekroczenie skrajnego położenia jest uniemożliwione odpowiednim rozwiązaniem maszyn, lub innymi urządzeniami Pozostałe określenia wg [1] [42] oraz SST D-M Wymagania ogólne 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M Wymagania ogólne. Wykonawca przed przystąpieniem do wykonywania robót, powinien przedstawić do aprobaty Inżyniera program zapewnienia jakości (PZJ). 2. MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania Ogólne wymagania dotyczące materiałów podano w SST D-M Wymagania ogólne. Wszystkie zakupione przez Wykonawcę materiały, dla których normy PN i BN przewidują posiadanie zaświadczenia o jakości lub atestu, powinny być zaopatrzone przez producenta w taki dokument. Należy stosować materiały i wyroby nowe, o najwyższych parametrach, spełniające warunki aprobat i kryteriów technicznych dotyczących tych wyrobów. Zastosowane urządzenia powinny: być opisane w języku polskim i oznaczone zgodnie z dokumentacją i obowiązującymi przepisami, spełniać wymagania ochrony przeciwporażeniowej oraz przepisy BHP. Inne materiały powinny być wyposażone w takie dokumenty na życzenie Inżyniera Fundamenty

6 D CVP Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN 3 Fundamenty słupów projektowanych należy wykonać z fundamentów prefabrykowanych, terenowych oraz studniowych - zgodnie z wymaganiami PN-E :1998 [1], PN-B-03205:1996 [3], PN-80/B [4], PN-B-06050:1999 [5] Fundamenty prefabrykowane typu F180/250 składają się z płyty i trzonu. Tworzy jeden wspólny element powstały na etapie prefabrykacji. Elementy fundamentów powinny posiadać parametry techniczno-materiałowe potwierdzone przez producenta. Części kotew wystające ponad trzon fundamentu należy ocynkować ogniowo. Śruby łączące płyty stopowe z trzonami oraz powierzchnie fundamentów stykające się z gruntem należy pokryć powłokami bitumicznymi Abizolem R i P Fundamenty prefabrykowane typu SF 230/320-2 składają się z płyty i trzonu. Elementy te łączone ze sobą na placu budowy śrubami kl.5.8. Do każdej śruby należy zastosować 2 nakrętki i 2 podkładki kwadratowe 95x95x8mm. Śruby, podkładki oraz nakrętki cynkować ogniowo. Elementy prefabrykowane fundamentów powinny posiadać parametry techniczno-materiałowe potwierdzone przez producenta. Części kotew wystające ponad trzon fundamentu należy ocynkować ogniowo. Śruby łączące płyty stopowe z trzonami oraz powierzchnie fundamentów stykające się z gruntem należy pokryć powłokami bitumicznymi Abizolem R i P Fundamenty terenowe typu FT-4/B1 wykonane są z betonu B25 i składają się z trzonu w kształcie ostrosłupa ściętego. Część dolna fundamentów ma kształt prostopadłościanów nałożonych na siebie. W trzonach osadzono kotwy stalowe. Powierzchnie fundamentów stykających się z gruntem oraz powierzchnie górne wyprofilowane ze spadkiem należy pokryć powłokami bitumicznymi Abizolem R i P Fundamenty studniowe powinny być wykonane jako monolityczne z kręgów żelbetowych o średnicy 1800mm wypełnionych betonem B25. Kręgi należy połączyć prętami 8. Zbrojenie fundamentu stanowią pręty pionowe 16 ze stali A-III połączone strzemionami 8 ze stali A-0. Przy osadzeniu kotew należy zwrócić uwagę na ich prawidłowe usytuowanie. Powierzchnie górne fundamentów wyprofilowane z 2% spadkiem oraz powierzchnie stykające się z gruntem na głębokość 50cm pokryć powłokami bitumicznymi Abizolem R i P Konstrukcje wsporcze Konstrukcje wsporcze elektroenergetycznych napowietrznych linii powinny wytrzymywać siły pochodzące od zawieszonych przewodów, uzbrojenia i parcia wiatru. Ich budowa powinna być taka, aby w żadnym miejscu naprężenia materiału nie przekraczały dopuszczalnych naprężeń zwykłych, a dla warunków pracy zakłóceniowej lub montażowej - dopuszczalnych naprężeń zwiększonych. Ogólne wymagania dotyczące konstrukcji wsporczych zawarte są w PN-E :1998 [1]. Konstrukcje słupów powinny odpowiadać normie PN-B-03205:1996 [3], PN-93/E [2]. Przy przebudowie istniejących linii WN należy stosować słupy kratowe stalowe, ocynkowane serii: Y52 (dla linii 400kV) wg dokumentacji X i X (KRT-073) ENERGOPROJEKTu Kraków z uwzględnieniem zmian zawartych w Dokumentacji Projektowej - wykonanie wzmocnień, H52 (dla linii 220kV) wg dokumentacji X B (KRT-037) ENERGOPROJEKTu Kraków, B2 (dla linii 110kV) wg dokumentacji X C (KRT-075) ENERGOPROJEKTu Kraków. Z uwagi na ograniczenie zniszczeń terenu słupy powinny byś stawiane metodą wysokościową. Słupy linii 220kV i 400kV należy pomalować. Malowanie należy wykonać systemem Duplex wg specyfikacji technicznej i wymagania PSE SA dotyczące zabezpieczeń antykorozyjnych konstrukcji stalowych i stalowych ocynkowanych, stosując farby zgodne z specyfikacją techniczną Wykaz zestawów powłok malarskich dopuszczonych do zabezpieczeń antykorozyjnych konstrukcji stalowych i stalowych ocynkowanych opracowaną przez PSE Operator S.A. Poprzeczniki i trzony izolatorów powinny przenosić obciążenia wynikające z zawieszenia przewodów i parcia wiatru oraz odpowiadać PN-E :1998-[1] Osprzęt Osprzęt przeznaczony do budowy elektroenergetycznych napowietrznych linii powinien spełniać wymagania PN-78/E [21], w zakresie wytrzymałości mechanicznej wymagania PN-E :1998 [1]. Osprzęt powinien być odporny na wpływy atmosferyczne i korozję wg PN-93/E Części osprzętu przewodzącego prąd powinny być wykonane z materiałów mających przewodność elektryczną zbliżoną do przewodności przewodu oraz powinny mieć zapewnioną dostatecznie dużą powierzchnię styku i dokładność połączenia z przewodem lub innymi częściami przewodzącymi prąd, ponadto powinny być zabezpieczone od możliwości powstawania korozji elektrolitycznej. Do budowy linii należy stosować osprzęt nie powodujący nadmiernego powstawania ulotu oraz strat energii. Osprzęt dla linii 220kV i 400kV powinien spełniać wymagania Specyfikacji Technicznej opracowanej przez PSE SA Wymagania techniczne PSE SA dla osprzętu liniowego.

7 4 Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN D CVP Izolatory Izolację w odcinkach przebudowywanych linii stanowić będą łańcuchy izolatorowe, złożone z porcelanowych, długopniowych izolatorów z masy ceramicznej 130, o drodze upływu dla pierwszej strefy zabrudzeniowej zgodnie z Dokumentacją Projektową. Izolatory powinny odpowiadać normie PN-E-06303:1998 [16], PN-88/E [19], PN-E :1998(1) W łańcuchach zastosować izolatory typu: LP-85/37W (linia 400 kv), LP-75/31W (linia 220 kv), LP-75/31 (linia 110 kv) Stosowane izolatory powinny być wykonane z standardową specyfikacją techniczną opracowaną przez PSE Operator Przewody W odcinkach przebudowywanych linii WN należy zawiesić przewody określone przez Dokumentację Projektową i odpowiadające normie PN-IEC 1089:94 [22]. Należy zastosować przewody stalowo - aluminiowe robocze typu AFL mm 2 (linia 220kV i 400kV), AFL-6 240mm 2 (linia 110kV) oraz odgromowe typu AFL-1,7 70mm 2. Istniejący przewód odgromowy OPGW typu 30/38mm 2 /.496 w linii 400kV Plewiska - Krajnik pozostaje bez zmian. Prace należy wykonać w sposób zapewniający nieprzerwaną pracę w zakresie transmisji sygnałów. Stosowane przewody stalowo aluminiowe w liniach 220kV i 400kV powinny być zgodne z Specyfikacją techniczną dla przewodów stalowo aluminiowych opracowaną przez PSE SA Pozostałe materiały Pozostałe materiały, podobnie jak wyszczególnione powyżej winny być zgodne z normami określonymi w p SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania Wykonawca jest zobowiązany do używania jedynie takiego sprzętu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jakość wykonywanych robót, zarówno w miejscu tych robót, jak też przy wykonywaniu czynności pomocniczych oraz w czasie transportu, załadunku i wyładunku materiałów, sprzętu itp. Sprzęt używany przez Wykonawcę powinien uzyskać akceptację Inżyniera. Liczba i wydajność sprzętu powinna gwarantować wykonanie robót zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji projektowej SST i wskazaniach Inżyniera w terminie przewidzianym kontraktem Sprzęt do wykonywania przebudowy linii napowietrznych Wykonawca przystępujący do przebudów linii napowietrznych wysokiego napięcia i w celu zagwarantowania właściwej jakości robót powinien dysponować sprzętem, urządzeniami oraz narzędziami i przyrządami specjalistycznymi wg ogólnego wykazu podanego w poniższej tablicy. Wykaz sprzętu, urządzeń i narzędzi, stosowanych przy budowie linii elektroenergetycznych WN. Rodzaj robót Lp. Wyszczególnienie sprzętu urządzeń i narzędzi Odtwarzanie trasy linii Roboty ziemne i fundamentowe Montaż i stawianie słupów 1. Ciągnik gąsienicowy x x 2. Koparka mechaniczna x Rozciąganie i montaż przewodów Montaż instalacji uziemiającej 3. Samochód ciężarowy terenowy x x x x x 4. Przyczepa dłużycowa x x 5. Bęben hamulcowy x 6. Bęben magazynujący x 7. Urządzenie wciągająco -hamujące Tesmec x Uwagi

8 D CVP Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN 5 Lp. Wyszczególnienie sprzętu urządzeń i narzędzi Odtwarzanie trasy linii Roboty ziemne i fundamentowe Rodzaj robót Montaż i stawianie słupów Rozciąganie i montaż przewodów Montaż instalacji uziemiającej Uwagi 8. Żuraw samochodowy x x x 9. Wciągarka mechaniczna x 10. Wciągarka kołowa 1500 kg x 11. Wielokrążek 3000, 6000, 8000 i kg x x 12. Wciągarka Tirfor 1500, 2500 i 4000 kg x x 13. Rolki montażowe z uchwytami φ 200 do φ 800 mm x x 14. Podnośniki śrubowe lub korbowe do 5000 kg x x 15. Przyczepka dwukołowa do rozwijania przewodów x 16. Podnośnik bębnów z osią φ 60 i 80 mm x 17. Liny konopne φ 10 do 20 w odcinkach 20 do 60 m x x 18. Liny stalowe φ 10 do 28 w odcinkach 50 do 300 m x x 19. Osprzęt do łączenia lin /zaciski, kausze/ x x 20. Pęta lin stalowych długości 2 do 12 m x x x 21. Kliny kotwiczne z ceownika 120 długości 1,5 m x x 22. Żerdzie drewniane i wirowane / na bramki skrzyżowaniowe/ x 23. Drewno / deski i kantówki/ lub kręgi stalowe do szalowania x x wykopów 24. Pompa odwadniająca szlamowa z napędem spalinowym x 25. Narzędzia ręczne do robót ziemnych / łopaty, kilofy, łomy/ x x x x x 26. Sprzęt do pomiaru długości przymiary, suwmiarki, taśmy/ x x x x x 27. Inne przyrządy i sprzęt jak teodolit, niwelator, poziomice, tyczki, szpilki, x x x x kołki traserskie, pion itp. Narzędzia do montażu połączeń 28. śrubowych / klucze widlaste i x x x nasadowe o wym / Narzędzia ślusarskie jak: młotki, przecinaki, przebijaki, 29. pilniki, piłka do metalu, wiertarka, x x x wiertła φ 4 do 12 mm 30. Sprzęt do utrzymania łączności: - radiotelefon przenośny x x Spawarka elektryczna z napędem 31. spalinowym lub butle z osprzętem x do spawania gazowego 32. Praska hydrauliczna z napędem spalinowym x

9 6 Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN D CVP TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania Wykonawca jest zobowiązany do stosowania jedynie takich środków transportu, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość wykonywanych robót. Liczba środków transportu powinna gwarantować prowadzenie robót zgodnie z zasadami określonymi Dokumentacją Projektową, SST i wskazaniami Inżyniera oraz w terminie przewidzianym kontraktem Transport materiałów i elementów Przewożone materiały i elementy powinny być układane zgodnie z warunkami transportu wydanymi przez wytwórcę dla poszczególnych materiałów i elementów oraz zabezpieczone przed ich przemieszczeniem się na środkach transportu. Środki transportowe wyszczególniono w p Odbiór materiałów na budowie Materiały na budowę należy dostarczać łącznie ze świadectwami jakości, kartami gwarancyjnymi i protokołami odbioru technicznego. Dostarczane na miejsce budowy materiały należy sprawdzić pod względem kompletności i zgodności z danymi producenta. W razie stwierdzenia wad lub wystąpienia wątpliwości, co do jakości materiałów, należy przed zabudowaniem poddać je badaniom określonym przez Inżyniera. 5. WYKONYWANIE ROBÓT 5.1. Przebudowa linii Wykonawca przedstawi Inżynierowi do akceptacji projekt organizacji i harmonogram robót uwzględniający wszystkie warunki, w jakich będą wykonywane roboty związane z przebudową linii napowietrznej WN. Niezależnie, Wykonawca jest zobowiązany uwzględniać wymogi Instrukcji bezpiecznej organizacji robót BHP nr 204/1993 opracowanej przez PT-U Elbud Kraków [31] oraz Instrukcji remontu R nr 301/1998 opracowanej przez PT-U Elbud Gdańsk Holding S.A [32]. Przygotowanie do realizacji budowy obejmuje następujące zadania: a) przygotowanie fachowych zespołów pracowniczych, b) ustalenie szczegółowych metod wykonywania robót, w oparciu o Dokumentację Projektową oraz projekt organizacji robót, c) przygotowanie środków technicznych montażu, d) ustalenie metod porozumiewania się i przygotowania środków łączności, przy czym rozróżnia się: porozumienie bezpośrednie z wykorzystaniem megafonu /elektroakustycznego lub turystycznego/, łączność radiową /radiotelefony przenośne i przewoźne/, znaki i sygnały umowne łącznie z zastosowaniem rakietnicy /w przypadkach awaryjnych np. defektu innych środków łączności/, e) organizację placu budowy Demontaże Wymagania ogólne Demontaż kolizyjnych odcinków linii napowietrznych należy wykonać zgodnie z Dokumentacją Projektową i SST oraz zaleceniami użytkownika tych urządzeń. Wykonawca ma obowiązek wykonania demontażu linii w taki sposób, aby elementy urządzeń demontowanych nie zostały zniszczone i znajdowały się w stanie poprzedzającym ich demontaż. W szczególnych przypadkach Wykonawca może pozostawić elementy konstrukcji bez ich demontażu (np. fundamenty), o ile uzyska na to zgodę Inżyniera. Wszelkie wykopy związane z demontażem słupów i fundamentów powinny być zasypane gruntem zagęszczanym warstwami co 20 cm i wyrównane do poziomu istniejącego terenu. Wykonawca zobowiązany jest do nieodpłatnego przekazania wszystkich materiałów pochodzących z demontażu Inwestorowi lub do wskazanego przez niego miejsca Prowadzenie prac Przy realizacji prac demontażowych zarówno zasady ich prowadzenia jak i przepisy obowiązuję takie same jak przy budowie, Należy jednak pamiętać o wyłączeniu i zabezpieczeniu linii przed przystąpieniem do prac.

10 D CVP Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN 7 Gospodarkę odpadami należy realizować zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U nr 62 poz. 628 z p.zm.) [27] Wykopy pod słupy i fundamenty Odtwarzanie trasy linii Podstawa i zakres prac. Podstawę do odtworzenia trasy stanowi dokumentacja prawna i Dokumentacja Projektowa, a w szczególności: plan sytuacyjny przebiegu trasy, opisy topograficzne załomów, plan sytuacyjny i opisy topograficzne początku i końca linii, profil podłużny trasy z rozstawem słupów, rysunki rozstawu kotew. Zwraca się uwagę na istotne znaczenie stabilizacji trasy i opisów topograficznych. Wytyczenie stanowisk projektowanych słupów wykona geodeta z uprawnieniami Charakterystyka czynności i tok postępowania Odtwarzanie trasy wymaga dużej dokładności i rozwagi. Odtwarzanie trasy należy rozpocząć od upewnienia się czy punkty załomowe odtwarzanego odcinka są położone zgodnie z opisami topograficznymi zawartymi w operacie. Czynności odtwarzania należy rozpoczynać od środka tzn. od pali kierunkowych najbardziej oddalonych od załomu, unikając w ten sposób błędów kątowych. Celuje się od pala punktu załomowego wstecz i w przód od pali kierunkowych najbardziej oddalonych. Jeśli w ten sposób zostaje osiągnięty poszukiwany pal, jest to potwierdzeniem ścisłego odtworzenia osi trasy. Przy pomiarach odtwarzania i wyznaczania należy przestrzegać zasady, iż są to specjalistyczne czynności odbiegające od specyfiki robót elektromontażowych. Dlatego powinny być one realizowane przez fachowy personel w zakresie pomiarów geodezyjnych i przy stosowaniu właściwych przyrządów / teodolit, itd./ Roboty ziemne i fundamentowe Ogólna charakterystyka robót Roboty ziemne obejmują wykonanie dołów, ich zasypanie oraz makroniwelację terenu montażu. Doły przeznaczone są do posadowienia stóp fundamentów słupów oraz osadzenia kotew odciągów stałych i montażowych. Doły, w zależności od wymiarów, mogą być wykonywane ręcznie lub mechanicznie, przy czym ręcznie należy wykonywać pochylenia skarp dołów, dna wykopów, drobne niwelacje oraz niewielkie pojedyncze doły. Niezależnie od wybranej metody kopania, należy pamiętać o właściwym zabezpieczeniu wykopów przed samo zasypaniem przez: pochylenie ścian, szalowanie deskami lub stosowanie kręgów stalowych. Do robót tych należy również oznakowanie i ogrodzenie dołów nie zasypywanych w ciągu jednej zmiany, celem zabezpieczenia przechodniów i zwierząt gospodarskich przed wpadnięciem. Roboty fundamentowe obejmują montaż i ustawienie fundamentów prefabrykowanych lub terenowych oraz ich przemieszczanie w obrębie stanowiska słupa. Do robót fundamentowych należy również zabezpieczenie powierzchni bloków fundamentów przed szkodliwym działaniem agresywnych wód gruntowych. Właściwe ustawienie poszczególnych stóp fundamentowych uzyskuje się przez wypoziomowanie den dołów i skręcanie kolejno ustawianych stóp fundamentowych ramami montażowymi. Przed przystąpieniem do ustawiania stóp fundamentów należy sprawdzić czy kategoria gruntu zgodna jest z przyjętą w dokumentacji oraz czy konfiguracja terenu pozwala na stawianie słupa według projektu organizacji robót Wykonywanie wykopów Do kopania dołów w gruntach kat. I-IV należy stosować koparki mechaniczne. Wykopy nie zasypywane w tym samym dniu należy oznakować i ogrodzić, a w pobliżu przejść i dróg dodatkowo oznaczyć latarnią koloru czerwonego. Wykopy pod fundamenty należy wykonać bez naruszenia naturalnej struktury gruntu poniżej poziomu fundamentu. Przy wykonywaniu wykopów za pomocą maszyn należy na dnie zostawić warstwę gruntu grubości 0,2 0,3 m powyżej przewidywanego poziomu posadowienia. Dalsze roboty ziemne należy wykonać ręcznie. Wyrównywanie lub podnoszenie dna wykopu przez podsypywanie rodzimym gruntem jest niedopuszczalne.

11 8 Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN D CVP Nie można dopuścić do zalania dna wykopów wodami opadowymi lub gruntowymi. Należy przewidzieć odprowadzenie wód opadowych oraz obniżenie wody gruntowej tak by prace fundamentowe wykonywać na sucho. Niedopuszczalne jest usuwanie wody gruntowej przez pompowanie jej bezpośrednio z wykopu. W przypadku zalania dna wykopu wodą opadową należy ją wypompować i zbadać czy nie nastąpiło naruszenie naturalnej struktury gruntu w podłożu. Rozluźnioną górną warstwę gruntu należy usunąć, zastępując ją do poziomu posadowienia fundamentu betonem B10, piaskiem grubo- lub średnioziarnistym stabilizowanym cementem, pospółką lub żwirem w stanie zagęszczonym Transport fundamentów Fundamenty prefabrykowane należy transportować z wytwórni samochodami ciężarowymi, zwracając uwagę na równomierny rozkład ciężaru oraz zabezpieczenie przed przetaczaniem. W obrębie stanowiska montażowego fundamenty należy przemieszczać dźwigiem lub ciągnikiem gąsienicowym z zabudowanym wysięgnikiem i łożem. Przy przemieszczaniu fundamentów, należy je mocować za sworznie lub kotwy Montaż fundamentów Montaż i zabezpieczenie fundamentów Fundamenty składane należy montować ustawiając płytę fundamentu na podkładach drewnianych. Następnie za pomocą dźwigu należy ustawić na niej fundament. W czasie opuszczania należy naprowadzić na siebie otwory/ w obu elementach/, dla śrub do skręcenia. Fundamenty narażone na działanie agresywnych wód gruntowych należy zabezpieczyć przez powlekanie substancjami antykorozyjnymi Ustawianie fundamentów w wykopach Fundamenty prefabrykowane należy ustawić w wykopach za pomocą dźwigu. W czasie ustawiania poszczególnych stóp należy zwrócić uwagę na właściwe ustawienie kotew zawiasowych / zgodnie z ustalonym kierunkiem stawiania słupa/. Dla ustawiania fundamentów należy stosować ramę montażową skręcając ją z kolejno ustawionymi stopami. Wypoziomowanie poszczególnych kotew należy sprawdzić teodolitem i łatą mierniczą wspartą o kotwę. Prace ziemne i fundamentowe należy wykonywać zgodnie z: - PN-B-06050:1999 Geotechnika. Roboty ziemne. Wymagania ogólne. [5] - PN-63-B Roboty betonowe i żelbetowe. Wymagania ogólne. [23] - Warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych. Tom I Budownictwo ogólne Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1989r. [29]. Ogólne zasady wykonywania fundamentów zawiera Instrukcja montażu L/S nr 101/2000 fundamenty na liniach i stacjach elektroenergetycznych [34], opracowana przez TP-WBE Elbud -Warszawa Montaż słupów stalowych kratowych Montaż wysokościowy polega na zmontowaniu konstrukcji słupa podzielonej na większe zespoły, podniesieniu w górę każdego zespołu i połączeniu go z fundamentem lub z górą już ustawionej fundamencie konstrukcji. Połączenia poszczególnych elementów dokonują monterzy pracujący na wysokości. Do zakresu montażu należy: przygotowanie stanowiska montażu, rozpakowanie i segregacja montażowa elementów słupa wraz ze sprawdzeniem ich kompletności i jakości, montaż zespołów na poziomie terenu, wysokościowy montaż zespołów. Montaż należy realizować zgodnie z Dokumentacją Projektową oraz w oparciu o projekt organizacji robót przygotowany przez Wykonawcę. Po montażu słupa następuje sprawdzenie poprawności wykonania. Sprawdzeniu podlega pionowość słupa i połączenie z fundamentem / zawiasy, śruby/. Szczegółowe zasady montażu zawiera Instrukcja montażu L nr 104/2000- montaż i stawianie wysokościowe słupów linii napowietrznych (kratowych) i wysokich wież wolnostojących, opracowana przez TP-WBE Elbud Warszawa [36].

12 D CVP Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN Montaż przewodów Wymagania ogólne Wybór metody rozciągania przewodów uwarunkowany jest ukształtowaniem terenu oraz liczbą i rodzajem krzyżowanych obiektów. Krzyżowane szlaki komunikacyjne zabezpiecza się w zależności od ich ważności i nasilenia ruchu przez ustawienie bramek skrzyżowaniowych i posterunków lub wstrzymanie ruchu na czas rozwijanie i naprężania przewodów. Szczegóły należy uzgodnić z użytkownikiem obiektu krzyżowanego. Zawieszenie łańcuchów izolatorów na słupie można wykonywać w czasie rozciągania przewodów: do zmontowanego łańcucha izolatorów dołączyć rolkę montażową, wyłożyć przewód na nią i całość wciągnąć na słup, lub zawiesić na słupie łańcuchy izolatorów z dołączanymi rolkami montażowymi a następnie za pomocą dodatkowej rolki podciągnąć rozwijany przewód na słup i tam wyłożyć go na rolkę przy izolatorze. Wybór wariantu zależy od posiadanego sprzętu i częściowo od metody rozciągania przewodów Odległość przewodów od powierzchni ziemi Najmniejsze dopuszczalne odległości pionowe przewodów elektroenergetycznych, będących pod napięciem, przy największym zwisie normalnym na całej długości linii napowietrznej z wyjątkiem przęseł krzyżujących drogi lądowe i wodne oraz obiekty, od powierzchni ziemi powinny wynosić: dla linii 110 kv - 5,74 m, dla linii 220 kv - 6,47 m, dla linii 400 kv - 7,67 m, Czynności wstępne Przed przystąpieniem do rozciągania przewodów w sekcji naciągowej należy sprawdzić stan konstrukcji wsporczych. Prace związane z montażem i stawianiem słupów powinny być całkowicie zakończone - co powinno być stwierdzone odpowiednim zapisem w dzienniku budowy. Następnie kierownik budowy, lub upoważniony przez niego pracownik wraz z brygadzistą powinni dokonać obchodu trasy dla ustalenia: warunków terenowych, ilości i rodzaju skrzyżowań oraz sposobu przeprowadzenia przez nie przewodów, ewentualnych zbliżeń do istniejących / czynnych/ linii elektroenergetycznych i opracowania harmonogramu koniecznych wyłączeń, miejsc ustawienia sprzętu i wykonania potrzebnych kotwień, przęseł do pomiaru zwisów, sposobu zapewnienia ruchu na krzyżowanych liniach komunikacyjnych względnie jego wstrzymania, sposobu łączności dla wydawania poleceń i sygnalizacji sytuacji awaryjnych, sposobu zapewnienia bezpieczeństwa osobom postronnym i zwierzętom mogącym się znaleźć w sąsiedztwie lub strefie zagrożenia podczas prowadzonych prac Przygotowanie sekcji do rozciągania i montażu przewodów Poprzeczki bramek skrzyżowaniowych należy wykonać z drewna, niezależnie od materiału, z którego wykonane są podpory. Wymiary poziome poprzeczki powinny być takie, aby rozciągany przewód znajdował się w odległości nie mniejszej niż 0,5 m od jej brzegu. Głębokość zakopania wsporników bramek w gruncie powinna wynosić 1,2 m dla wsporników o długości do 8 m i 1,8 m dla wsporników dłuższych. Linie elektroenergetyczne i telekomunikacyjne krzyżujące się z trasą budowanej linii należy na czas rozciągania przewodów tak zabezpieczyć bramkami, aby przewody rozciągane nie tarły o przewody linii istniejącej. W przypadku trudności w ustawieniu odpowiedniej wysokości bramek dopuszcza się wykonanie skrzyżowania przez opuszczenie przewodów istniejących linii na ziemię i zabezpieczenie ich przed uszkodzeniem mechanicznym przez pokrycie deskami. Krzyżowane linie elektroenergetyczne na czas wykonywania prac należy wyłączyć i uziemić. Dotyczy to również linii, do których następują zbliżenia. Możliwe jest rozciąganie przewodów bez wyłączenia linii, jednak wymaga to opracowania indywidualnego projektu organizacji i technologii robót uwzględniającego wszystkie lokalne warunki. Zabezpieczenie ruchu na drogach państwowych należy wykonać w porozumieniu z użytkownikiem. Na skrzyżowaniach z drogami lokalnymi należy ustawić pracownika brygady, który w czasie rozciągania i montażu przewodów ostrzegałby użytkowników drogi o ewentualnych zagrożeniach.

13 10 Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN D CVP W przypadku mniejszej widoczności niz. 200 m w obie strony od skrzyżowania należy ustawić pracowników w odległości 50 m od skrzyżowania. Na drogach polnych należy ustawić tablice ostrzegawcze po prawej stronie drogi, z obu stron skrzyżowania. Słupy ograniczające sekcję odciągową należy poddać dodatkowej kontroli obejmującej kompletność montażu i stan elementów zakratowania. Na czas rozciągania i montażu przewodów słupy ograniczające sekcję odciągową należy zabezpieczyć odciągami liniowymi, których zadaniem jest zabezpieczenie słupa przed działaniem sił naciągu przewodów w czasie ich montażu. Liny odciągów słupów kratowych należy mocować do uchwytów przewidzianych do stawiania słupów. Odciągi pojedyncze należy formować w kształt litery Y. Długość liny rozwartych ramion nie powinna być mniejsza niż 10m. Ramiona z liną odciągu należy połączyć za pomocą rolki wyrównawczej Rozciąganie przewodów Przewód biegnie od bębna przewodowego poprzez bębny hamulcowe do pończochy końcowej, którą jest połączony z linką poprzez odprężacz skrętów. Linka wstępna przewleczona przez rolkę montażową zawieszoną na izolatorze, przez drugi odprężacz skrętów połączona jest z urządzeniem naciągowym. W czasie rozwijania przewodu należy tak regulować siłę hamowania bębnów hamulcowych, by w miejscu największego zwisu rozciągany przewód znajdował się, co najmniej 1 m nad ziemią. Przewód należy ułożyć w bieżniku rolki montażowej i za pomocą liny stalowej przewleczonej przez rolkę zamocowaną do poprzecznika unieść na wysokość izolatora Naprężanie przewodów i regulacja zwisów Do pomiaru zwisów należy wybierać przęsła najdłuższe, położone najniżej, poziome. Długość przęsła, na którym wykonany jest pomiar zwisu należy sprawdzić w terenie. Temperaturę przewodu należy zmierzyć bezpośrednio przed pomiarem zwisu. Ze względu na zjawisko płynięcia przewodów należy stosować tabele zwisów montażowych. Pomiar zwisu należy wykonać odmierzając na słupach wielkość zwisu od punktów zawieszenia przewodu na rolkach montażowych. Punkty te oznaczyć drewnianymi łatami za pomocą lornetki lub niwelatora zamocowanego do słupa obserwować przewód by w czasie regulacji naprężenia przyjął położenie styczne do wyznaczonej linii celowej. Szczegółowe zasady montażu przewodów roboczych zawiera Instrukcja montażu L nr 104-T/1995 montaż przewodów linii wysokiego napięcia przy użyciu urządzeń wyciągarkowo-hamujących, opracowana przez PT-U Elbud Kraków [38] oraz ogólna Instrukcja montażu L nr 105/2000 przewody linii wysokiego napięcia, opracowana przez TP-W Elbud Warszawa [39]. Szczegółowe zasady montażu przewodu OPGW zawiera Instrukcja montażu L nr 107/2000-światłowody na napowietrznych liniach elektroenergetycznych wysokiego napięcia, opracowana przez TP-WBE Elbud Warszawa [40] Montaż łańcuchów izolatorów Montaż łańcuchów izolatorów należy wykonać na stole warsztatowym lub rozłożonej macie. Elementy składowe należy montować zgodnie z rysunkiem łańcucha, zwracając szczególną uwagę na zabezpieczenia połączeń / zawleczki, podkładki itp. / oraz staranne oczyszczenie powierzchni izolatora czyściwem bawełnianym. Części metalowe zmontowanego łańcucha należy pokryć cienką warstwą wazeliny bezkwasowej. Należy zwrócić uwagę na rozpakowywanie izolatorów by w czasie tych czynności nie uszkodzić ich polewy. Opakowania izolatorów należy w poprawnym stanie technicznym odesłać do producenta. Zasady montażu łańcuchów izolatorowych zawiera Instrukcja remontu R nr 301/1998- elektroenergetyczne linie napowietrzne kv (wymiana przewodów, osprzętu, izolacji i światłowodów), opracowana przez PT-U Elbud Kraków [33] Obostrzenia W zależności od ważności obiektu, z którym elektroenergetyczna linia napowietrzna krzyżuje się lub do którego się zbliża, w odcinkach linii na skrzyżowaniach i zbliżeniach należy stosować obostrzenia 1, 2 lub 3 stopnia. Przy obostrzeniu linii dodatkowe wymagania dotyczą słupów, przewodów, izolatorów, zawieszenia przewodów i ich mocowania wg warunków podanych w p

14 D CVP Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN Słupy Przy obostrzeniu 1 stopnia mogą być stosowane słupy jak dla linii bez wykonywanych obostrzeń. Przy obostrzeniu 2 stopnia należy stosować słupy skrzyżowaniowe, odporowe, odporowo-narożne lub krańcowe. Przy obostrzeniu 3 stopnia należy stosować słupy jak dla 2 stopnia, a w przypadku słupów zlokalizowanych wewnątrz odcinka skrzyżowania, również słupy jak dla linii bez obostrzeń Przewody Przy obostrzeniu 2 i 3 stopnia zabrania się stosowania przewodów AL wg PN-74/E i AFL wg PN-74/E o przekroju mniejszym niż 25 mm 2. Ponadto zabrania się łączenia przewodów i odgałęziania się od nich w przęśle obostrzeniowym. Przy obostrzeniu 3 stopnia należy stosować naprężenia zmniejszone Izolatory Przy obostrzeniu 1 stopnia mogą być stosowane izolatory jak dla linii bez obostrzeń. Obostrzenie 2 lub 3 stopnia uzyskuje się przez stosowanie: dodatkowych izolatorów - w przypadku izolatorów stojących, dwu- lub trójrzędowych łańcuchów - w przypadku izolatorów wiszących Zawieszenie przewodów W przypadku linii z izolatorami stojącymi: dla 1 stopnia obostrzenia, należy stosować przewód zabezpieczający przymocowany do tego samego izolatora, na którym jest zawieszony przewód roboczy, dla 2 i 3 stopnia należy stosować przewód zabezpieczający przymocowany do dodatkowego izolatora lub zawieszenie na izolatorze odciągowym szpulowym. W przypadku linii z łańcuchami izolatorów wiszących dla 2 i 3 stopnia obostrzenia, należy stosować zawieszenie bezpieczne przelotowe, odciągowe lub przelotowo-odciągowe Uchwycenie przewodu Dla 2 i 3 stopnia obostrzenia należy stosować taki rodzaj wiązania, aby przewód w razie zerwania się w przęśle sąsiednim mógł się przesunąć na odległość uwarunkowaną dopuszczalną odległością przewodu od obiektu Tablice ostrzegawcze i informacyjne Na słupach elektroenergetycznych linii napowietrznych o napięciu wyższym niż 1 kv należy umieszczać w widocznym miejscu, na wysokości od 1,5 do 2 m nad ziemią tablice ostrzegawcze wg PN-88/E [12]. Słupy wszystkich linii elektroenergetycznych powinny być zaopatrzone w trwałe znaki lub tablice numeracyjne. Tablice numeracyjne na słupach linii o napięciu 110 kv i wyższym powinny oprócz numeru zawierać także symbol linii. W liniach wielotorowych o napięciu wyższym niż 1 kv, na każdym słupie powinno być oznaczenie toru. Tablice informacyjne powinny być wykonane wg rysunków zamieszczonych w typowych katalogach budowanych linii Ochrona odgromowa Ochronę odgromową linii elektroenergetycznych napowietrznych należy wykonać zgodnie z Zarządzeniem Ministra Górnictwa i Energetyki oraz Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych [42] Uziemienia ochronne Montaż uziomów poziomych Uziomy poziome / otokowe i promieniste/ należy układać w ziemi na głębokości 0,6 m. Po wykopaniu rowów należy wzdłuż ich brzegów ułożyć bednarkę i wyprostować /młotkiem gumowym/, a następnie ułożyć na dnie rowu. Konieczne połączenia wykonać przez spawanie na zakładkę. Spawy oraz miejsca wykazujące uszkodzenia powłoki antykorozyjnej należy pokryć lakierem asfaltowym. Powierzchnia pomalowana nie może przekraczać 10% całkowitej powierzchni bednarki. Bednarkę należy zasypać czystą ziemią Montaż uziomów pionowych Pogrążenie i montaż uziomów pionowych /głębinowych/ należy wykonać zgodnie ze wskazówkami zawartymi w instrukcji. Ogólne zasady wykonywania uziemień zawiera Instrukcja montażu L/S nr 102/1996 montaż uziomów i instalacji uziemiających, opracowana przez PT-U Elbud Kraków [37].

15 12 Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN D CVP Skrzyżowania i zbliżenia linii napowietrznych z drogami kołowymi Linie elektroenergetyczne na skrzyżowaniach i zbliżeniach z drogami kołowymi należy tak prowadzić i wykonywać, aby nie powodowały przeszkód i trudności w ruchu kołowym i pieszym oraz w należytym utrzymaniu dróg i na warunkach podanych w zezwoleniu zarządu drogi na prowadzenie robót w pasie drogowym. W przypadku skrzyżowania lub zbliżenia z drogą kołową w linii należy zastosować obostrzenia - wg tablicy 12. Tablica 12. Stopień obostrzenia linii napowietrznych na skrzyżowaniu z drogą Linia napowietrzna o napięciu znamionowym Kategoria drogi do 1 kv wyższym niż 1 kv skrzyżowanie zbliżenie skrzyżowanie zbliżenie Droga ogólnodostępna gminna lub lokalna miejska Droga ogólnodostępna krajowa lub wojewódzka Droga ekspresowa lub autostrada Napowietrzne linie elektroenergetyczne przebiegające wzdłuż pasów drogowych poza obszarem zabudowanym, powinny być usytuowane poza granicami pasa drogowego, w odległości co najmniej 5 m od granicy pasa, chyba że zarząd drogi wyrazi zgodę na odstępstwo od tej zasady. W szczególnie uzasadnionych wypadkach, napowietrzne linie elektroenergetyczne mogą być budowane w pasie drogowym na warunkach określonych w ustawie o drogach publicznych: na terenach zalewowych - na skarpach nasypów drogowych, z wyjątkiem nasypów spełniających jednocześnie funkcje wałów przeciwpowodziowych, a w braku takiej możliwości - na krawędzi korony drogi, na terenach górskich i zalesionych - w pasie drogowym poza koroną drogi. Na każde skrzyżowanie napowietrznej linii elektroenergetycznej z drogą wymagane jest zezwolenie zarządu drogowego. Należy tak wykonywać skrzyżowanie linii elektroenergetycznej z drogą, aby kąt skrzyżowania był nie mniejszy niż 45 o, a przęsła skrzyżowań z obostrzeniem 3 stopnia były ograniczone słupami odporowymi, odporowo-narożnymi lun krańcowymi. Przy skrzyżowaniach linii 400 kv z publicznymi drogami kołowymi należy ustawić znak zakazu zatrzymywania się. Znak powinien być ustawiony na poboczu drogi w odległości 20 m od skrajnego przewodu linii, zgodnie z PN-E [1]. Minimalna odległość przewodów linii napowietrznej pod napięciem od powierzchni dróg publicznych, przy największym zwisie normalnym, powinna wynosić: dla linii 110 kv - 7,74 m, dla linii 220 kv - 8,47 m, dla linii 400 kv - 9,67 m. W szczególnych wypadkach, np. na drogach gdzie odbywa się ruch pojazdów ponadnormatywnych, zarząd drogowy może zwiększyć minimalne odległości przewodów od powierzchni drogi Skrzyżowania linii WN z drogami kołowymi i strefami działania maszyn lub urządzeń Skrzyżowania i zbliżenia linii elektroenergetycznych z drogami kołowymi Postanowienia ogólne. Linię elektroenergetyczną na skrzyżowaniach i zbliżeniach należy tak prowadzić i wykonać, aby nie powodowała przeszkód lub trudności w ruchu kołowym i pieszym oraz w należytym utrzymaniu dróg. W przypadku skrzyżowania lub zbliżenia z drogą kołową w linii elektroenergetycznej należy zastosować obostrzenia: 1 stopnia dla skrzyżowania i zbliżenia z drogą wojewódzką, gminną i lokalną, 2 stopnia dla skrzyżowania i 1 stopnia dla zbliżenia z drogą krajową i miejską, 3 stopnia dla skrzyżowania i 1 stopnia dla zbliżenia z autostradą, drogą szybkiego ruchu i drogą ekspresową Zabrania się ustawiać słupy linii elektroenergetycznych w obrębie pasa drogowego publicznej drogi kołowej pierwszego, drugiego i trzeciego rzędu. Zakaz ten nie dotyczy: odcinków dróg znajdujących się na terenach zalewanych, zalesionych, zadrzewionych i sadów, dróg, ulic i placów w obrębie wsi, osiedli i miast w przypadku, gdy ustawianie słupów linii elektroenergetycznej poza pasami drogowymi byłoby związane z dużymi trudnościami lub kosztami. Ustawienie słupa przy skrzyżowaniu dróg lub w obrębie pasa drogowego drogi kołowej może nastąpić po uzyskaniu na to zgody władzy administracyjnej drogi.

16 D CVP Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN 13 Zaleca się tak wykonać skrzyżowanie linii z drogą, aby kąt skrzyżowania był nie mniejszy niż 30 0, a przęsła z obostrzeniem 3 stopnia były ograniczone słupami mocnymi Odległość pionowa od powierzchni drogi do przewodów linii o napięciu wyższym niż 1 kv Odległość pionowa od powierzchni drogi przewodów linii o napięciu wyższym niż 1 kv. L p. Rodzaj drogi kołowej 1 Dworzec autobusowy, Oznaczony parking 2 Droga krajowa 3 Droga wojewódzka przy największym zwisie normalnym U Odległość pionowa /przy największym zwisie/ od drogi Przewód linii o napięciu wyższym niż 1 kv Przewód nieuziemiony Przewód uziemiony Przewód telekomunikacyjny, kabel światłowodowy samonośny, przy zwisie katastrofalnym U przy zerwaniu przewodu w sąsiednim przęśle nie dotyczy U przy największym zwisie normalnym nie przewodzący przy zwisie katastrofalnym 5,5 5,0 4 Droga gminna, droga lokalna miejska 5 Droga zakładowa, droga wewnętrzna 6 Droga polna U U nie dotyczy 4,5 4,0 U napięcie znamionowe linii w kilowoltach Prowadzenie elektroenergetycznych linii napowietrznych w pobliżu stref działania maszyn lub urządzeń przemysłowych Skrzyżowanie ustalonych stref działania dźwignic lub urządzeń przeładunkowych przez linie elektroenergetyczne, czy zbliżenie takich linii do ustalonych stref działania powyższych urządzeń jest dopuszczalne, lecz nie zalecane. W razie konieczności zbliżenia lub skrzyżowania ustalonych stref działania tych maszyn lub urządzeń liniami elektroenergetycznymi, odległości między liniami a tymi strefami nie powinny być mniejsze niż podane w tablicy, a obostrzenie linii: 1 stopnia przy zbliżeniu oraz 3 stopnia przy skrzyżowaniu. Odległości poziome i pionowe linii elektroenergetycznych od ustalonych stref działania dźwignic i urządzeń przeładunkowych, takich jak urządzenia dźwigowo transportowe, maszyny i urządzenia do robót ziemnych itp. Lp. Napięcie znamionowe linii elektroenergetycznej kv 1 wyższe niż 30 do wyższe niż 110 do 400 Odległość pozioma przewodu skrajnego, nieuziemionego linii od ustalonej strefy działania dźwignic lub urządzeń przeładunkowych U - napięcie znamionowe linii elektroenergetycznej, kv Odległość pionowa przewodów linii napowietrznej od ustalonej strefy działania dźwignic lub urządzeń przeładunkowych posiadających przekładnie linowe m U U nie posiadających przekładni linowych U U

17 14 Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN D CVP Skrzyżowania i zbliżenia linii napowietrznych z wiaduktami i mostami Linie elektroenergetyczne na skrzyżowaniach i zbliżeniach z wiaduktami i mostami należy tak prowadzić i wykonywać, aby zakładanie, istnienie i utrzymanie linii nie powodowało przeszkód w ruchu, utrzymaniu i obsłudze tych budowli. Budowa nowych linii napowietrznych na odcinku skrzyżowania lub zbliżenia z mostami lub wiaduktami, wymaga akceptacji zarządu drogowego, zgodnie z ustawą o drogach publicznych. Zabrania się prowadzenia linii napowietrznych pod wiaduktami i mostami. Dopuszcza się prowadzenie linii nad tymi obiektami tylko w przypadku wiaduktów i mostów istniejących, zachowując obostrzenia i odległości przewodów od powierzchni jezdni jak dla dróg komunikacyjnych. Przęsła linii przechodzące wzdłuż wiaduktów i mostów powinny mieć stopień obostrzenia taki, jak w przypadku zbliżenia z drogą komunikacyjną Prowadzenie linii napowietrznych przez tereny leśne i w pobliżu drzew Odległość przewodu linii napowietrznej od każdego punktu korony drzewa mierzona w dowolnym kierunku, przy bezwietrznej pogodzie oraz dowolnym zwisie normalnym, powinna wynosić co najmniej: dla linii 110 kv - 3,24 m, dla linii 220 kv - 3,97 m, dla linii 400 kv - 5,17 m, Odległości przewodów od koron drzew powinny być ustalone na podstawie aktualnych wymiarów koron, z uwzględnieniem 5-letniego przyrostu właściwego dla gatunku i siedliska drzewa. Odległości te należy powiększyć co najmniej o 1 m w przypadku zbliżenia przewodów do drzew owocowych lub ozdobnych podlegających przycinaniu, przy czym należy uwzględnić długość narzędzi ogrodniczych. Szerokość pasa wycinki (podlegającego orzeczeniu zmiany uprawy leśnej i dopuszczeniu do korzystania) S w m powinna być obliczana wg wzoru: U S = B + 2(2,5 + ) 150 w którym: B - odległość między skrajnymi przewodami linii, U - napięcie znamionowe linii, kv Prace końcowe Prace porządkowe W ramach prac końcowych należy uporządkować teren, zebrać narzędzia i opakowania zwrotne oraz pozostałe po montażu materiały z podziałem na materiały do dalszego wykorzystania i materiały złomowe. W ramach porządkowania terenu należy zasypać wszystkie doły po kotwieniach oraz zniwelować teren. Zebrane narzędzia należy pakować, zwracając uwagę na ich stan techniczny. Narzędzia zużyte lub uszkodzone należy oddzielić, a pozostałe zakonserwować. Opakowania zwrotne należy doprowadzić do poprawnego stanu i przekazać dostawcy Prace wykończeniowe. Po zakończeniu montażu należy na słupach zawiesić tabliczki: ostrzegawcze i numeracyjne, oznakowania faz. W przypadku konstrukcji wsporczych 220kV i 400kV należy wykonać ich malowanie metodą duplex. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M Wymagania ogólne. Celem kontroli jest stwierdzenie osiągnięcia założonej jakości wykonywanych robót przy przebudowie napowietrznych linii elektroenergetycznych.. Wykonawca ma obowiązek wykonania pełnego zakresu badań na budowie w celu wskazania Inżynierowi zgodności dostarczonych materiałów i realizowanych robót z dokumentacją projektową SST i PZJ. Materiały posiadające atest producenta stwierdzający ich pełną zgodność z warunkami podanymi w specyfikacjach, mogą być przez Inżyniera dopuszczone do użycia bez badań. Przed przystąpieniem do badania, Wykonawca powinien powiadomić Inżyniera o rodzaju i terminie badania. Po wykonaniu badania, Wykonawca przedstawia na piśmie wyniki badań do akceptacji Inżynierowi. Wykonawca powiadamia pisemnie Inżyniera o zakończeniu każdej roboty zanikającej, którą może kontynuować dopiero po stwierdzeniu przez Inżyniera.

18 D CVP Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót, Wykonawca powinien uzyskać od producentów zaświadczenia o jakości lub atesty stosowanych materiałów. Do materiałów, których badania powinien przeprowadzić Wykonawca, należą materiały do wykonania fundamentów na mokro i ustojów słupów. Uwzględniając nieskomplikowany charakter robót fundamentowych, na wniosek Wykonawcy, Inżynier może zwolnić go z potrzeby wykonania badań materiałów dla tych robót. Na żądanie Inżyniera, należy dokonać testowania sprzętu posiadającego możliwość nastawienia mechanizmów regulacyjnych. W wyniku badań testujących należy przedstawić Inżynierowi świadectwa cechowania Badania w czasie wykonywania robót Wykopy pod fundamenty Sprawdzeniu podlega lokalizacja wykopów, ich wymiary oraz ewentualne zabezpieczenie ścianek przed osypywaniem się ziemi. Wykopy powinny być tak wykonane, aby zapewnione było w nich ustawienie fundamentów lub ustojów, których lokalizacja i rzędne posadowienia były zgodne z dokumentacją projektową Fundamenty i ustoje Program badań powinien obejmować sprawdzenie kształtu i wymiarów, wyglądu zewnętrznego oraz wytrzymałości. Parametry te powinny być zgodne z wymaganiami zawartymi w dokumentacji projektowej oraz wymaganiami PN wymienionych w pkt Ponadto należy sprawdzić usytuowanie fundamentów w planie i rzędne posadowienia Słupy stalowe kratowe Słupy stalowe kratowe po ich zmontowaniu i ustawieniu, powinny spełniać wymagania PN-B-06200:1997 [6]. W trakcie montażu należy sprawdzić zgodność z dokumentacją projektową i SST w zakresie: zastosowania materiałów, stanu antykorozyjnych powłok ochronnych konstrukcji i osprzętu, dokładności wykonanych elementów, kompletności elementów słupa, prawidłowości układu geometrycznego elementów oraz dokładności zestawienia konstrukcji, stanu i kompletności połączeń Zawieszenie przewodów Podczas montażu przewodów należy sprawdzić jakość połączeń zamontowanych izolatorów i osprzętu oraz przeprowadzić kontrolę wartości naprężeń zawieszanych przewodów. Naprężenia nie powinny przekraczać dopuszczalnych wartości normalnych (jeżeli przęsło linii nie podlega obostrzeniu albo podlega obostrzeniu 1 lub 2 stopnia) i zmniejszonych (przy 3 stopniu obostrzenia). Wartości tych naprężeń dla poszczególnych rodzajów przewodów i typów linii należy przyjąć z dokumentacji projektowej lub SST. W liniach o napięciu znamionowym 60kV i wyższym należy sprawdzić zabezpieczenia przed skutkami drgań mechanicznych przewodów. Po wybudowaniu linii należy sprawdzić wysokości zawieszonych przewodów nad obiektami krzyżującymi. Przewody nie powinny być zawieszone niżej niż podano w PN-E :1998 [1] Instalacja przeciwporażeniowa Podczas wykonywania uziomów taśmowych należy wykonać pomiar głębokości ułożenia bednarki, stanu połączeń spawanych, a po zasypaniu wykopu, sprawdzenie stopnia zagęszczenia gruntu. Po wykonaniu uziomów ochronnych należy wykonać pomiary ich rezystancji. Wartości pomierzonych rezystancji powinny być mniejsze lub co najmniej równe wartościom podanym w Dokumentacji Projektowej Badania po wykonaniu robót W przypadku zadawalających wyników pomiarów i badań wykonanych przed i w czasie wykonywania robót, na wniosek Wykonawcy, Inżynier może wyrazić zgodę na niewykonywanie badań po wykonaniu robót.

19 16 Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN D CVP OBMIAR ROBÓT Ogólne wymagania dotyczące obmiaru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne. Obmiaru robót dokonać należy w oparciu o Dokumentację Projektową i ewentualnie dodatkowe ustalenia, wynikłe w czasie budowy, akceptowane przez Inżyniera i Kierownika Projektu. Jednostką obmiarową jest: dla demontażu - 1m zdemontowanej linii napowietrznej danego typu, dla montażu - 1m montowanej linii napowietrznej danego typu. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne wymagania dotyczące odbioru robót podano w SST D-M Wymagania ogólne. Wykonawca zobowiązany jest dostarczyć Zamawiającemu następujące dokumenty: atesty zastosowanych materiałów, protokoły z wykonanych pomiarów / sprawdzeń/, protokół odbioru robót, Odbioru robót dokonuje Inwestor oraz właściciel linii. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Ogólne wymagania dotyczące podstawy płatności podano w SST D-M Wymagania ogólne. Płaci się za rzeczywiście wykonaną i odebraną ilość m przebudowanej linii wysokiego napięcia Demontaż linii napowietrznej Cena demontażu obejmuje całkowite zdemontowanie 1 m linii napowietrznej wysokiego napięcia poczynając od odłączenia linii od sieci, a kończąc na przewiezieniu zdemontowanych materiałów do Właściciela i uporządkowaniu terenu. Cena jednostkowa obejmuje: koszt wyłączeń linii, koszt ograniczeń ruchu na drogach kołowych, opracowanie Organizacji Ruchu, opracowanie harmonogramu wyłączeń, wykonanie wykopów, zasypanie i zagęszczenie wykopów, demontaż przewodów ze słupów. demontaż łańcuchów izolatorowych, demontaż słupów, doprowadzenie terenu do stanu pierwotnego, odwiezienie materiałów z rozbiórki na miejsce wskazane przez Inżyniera, wypłacenie odszkodowań właścicielom gruntów, koszt nadzoru użytkownika linii Montaż linii napowietrznej Cena montażu obejmuje całkowite wybudowanie 1 m linii napowietrznej wysokiego napięcia poczynając od przewiezienia materiałów na budowę, a kończąc na podłączeniu linii do sieci i uporządkowaniu terenu. Cena jednostkowa obejmuje: opracowanie Organizacji Ruchu, koszt ograniczeń ruchu na drogach kołowych, opracowanie harmonogramu wyłączeń, geodezyjne wytyczenie trasy linii, koszt materiałów i pracy wymaganego sprzętu, dostarczenie materiałów na teren budowy, wykonanie wykopów, odwodnienie wykopów, montaż i ustawienie słupów, zasypanie i zagęszczenie wykopów, rozplantowanie nadmiaru ziemi, zainstalowanie na słupach osprzętu i przewodów,

20 D CVP Przebudowa napowietrznych linii elektroenergetycznych WN 17 montaż łańcuchów izolatorowych, montaż zawiesi, montaż przewodów na słupach, regulacja zwisów przewodów w całej sekcji odciągowej, wykonanie uziomów, malowanie słupów linii 220 kv i 400 kv, prace rozruchowo-regulacyjne, doprowadzenie terenu do stanu pierwotnego, opracowanie instrukcji eksploatacji, opracowanie paszportu linii, odbiory, wypłacenie odszkodowań właścicielom gruntów za powstałe straty spowodowane budową linii, koszt nadzoru użytkownika linii, wykonanie w razie potrzeb koniecznych prolongat uzgodnień Dokumentacji Projektowej. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. PN-E :1998 Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa. Linie prądu przemiennego z przewodami roboczymi gołymi. 2. PN-93/E Elektroenergetyczne stalowe konstrukcje wsporcze. Powłoki ochronne cynkowe zanurzeniowe. 3. PN-B-03205:1996 Konstrukcje stalowe. Podpory linii elektroenergetycznych. Projektowanie i wykonanie. 4. PN-80/B Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Fundamenty konstrukcji wsporczych. Obliczenia statyczne i projektowanie. 5. PN-B-06050:1999 Geotechnika. Roboty ziemne. Wymagania ogólne. 6. PN-B-06200:1997 Konstrukcje stalowe budowlane. Warunki wykonania i odbioru. Wymagania podstawowe. 7. PN-88/B Beton zwykły. 8. PN-73/B Prefabrykaty budowlane z betonu. Metody badań wytrzymałościowych. 9. PN-86/B Kruszywa mineralne do betonu. 10. PN-EN 197-1:2002 Cement Część 1: Skład, wymagania i kryteria zgodności dotyczące powszechnego użytku 11. BN-88/ Cement. Transport i przechowywanie 12. PN-88/E Urządzenia elektryczne. Tablice i znaki bezpieczeństwa. 13. PN-E-02051:2002 Izolatory elektroenergetyczne. Nazwy, określenia, podział i oznaczenie. 14. PN-EN :1999 Koordynacja izolacji. Definicje, zasady i reguły. 15. PN-EN :2000 Koordynacja izolacji. Przewodnik stosowania. 16. PN-E-06303:1998 Narażenie zabrudzeniowe izolacji napowietrznej i dobór izolatorów do warunków zabrudzeniowych. 17. PN-IEC 383-1/Ak:1997 Izolatory do linii napowietrznych o znamionowym napięciu powyżej 1000 V. Izolatory ceramiczne lub szklane do sieci prądu przemiennego. Definicje, metody badań i kryteria doboru (arkusz krajowy). 18. PN-IEC 383-2:1997 Izolatory do linii napowietrznych o znamionowym napięciu powyżej 1000 V. Łańcuchy izolatorów z osprzętem do sieci prądu przemiennego. Definicje, metody badań i kryteria doboru. 19. PN-88/E Dobór izolatorów liniowych i stacyjnych pod względem wytrzymałości mechanicznej. 20. PN-EN 61284:2002 Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Wymagania i badanie dotyczące osprzętu. 21. PN-78/E Osprzęt linii napowietrznych i stacji. Postanowienia ogólne 22. PN-IEC 1089:94 Przewody gołe okrągłe o skręcie regularnym do linii napowietrznych. 23. PN-EN 60433:2001 Izolatory do linii napowietrznych o znamionowym napięciu powyżej 1 kv. Izolatory ceramiczne do sieci prądu przemiennego. Właściwości izolatorów długopniowych. 24. PN-B-06050:1999 Geotechnika. Roboty ziemne. Wymagania ogólne 25. PN-63-B Roboty betonowe i żelbetowe. Wymagania ogólne 10.2 Inne przepisy i opracowania