OCENA DOROBKU NAUKOWEGO I AUTOREFERATU HABILITACYJNEGO DR INŻ. JOLANTY TOMASZEWSKIEJ

Transkrypt

1 Prof. dr hab. inż. Helena Janik, prof. nadzw. PG Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska, ul. Narutowicza 11/ Gdańsk Gdańsk, 29 stycznia 2013 r. OCENA DOROBKU NAUKOWEGO I AUTOREFERATU HABILITACYJNEGO DR INŻ. JOLANTY TOMASZEWSKIEJ na temat Tworzywa kompozytowe na osnowie poli(chlorku winylu) z udziałem mikro- i nanonapełniaczy. Podstawa do opracowania recenzji: Pismo DC 65/4/03/2012 Dziekana Wydziału Technologii Chemicznej Politechniki Poznańskiej z dnia 30 listopada 2012 roku. Przedmiotem oceny jest dorobek naukowy, dydaktyczny, organizacyjny i popularyzatorski dr inż. Jolanty Tomaszewskiej, adiunkta na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy w związku z przeprowadzaniem postępowania habilitacyjnego wszczętego w dniu 8 października 2012 roku w dziedzinie nauk chemicznych, w dyscyplinie technologia chemiczna na Wydziale Technologii Chemicznej Politechniki Poznańskiej. Osiągnięcia naukowe do postępowania habilitacyjnego stanowi wskazany przez Autorkę cykl 18 prac oraz 5 zgłoszeń patentowych. Wszystkie prace są wieloautorskie szkoda, że Habilitantka nie pokusiła się o publikację chociażby jednej pracy indywidualnej. Deklarowany przez Habilitantkę najwyższy wkład koncepcyjno-badawczy (60%) dotyczy pracy dwuautorskiej deklarowanej przez Autorkę jako przyjętą do druku w 2012 roku w czasopiśmie Polimery. W dwóch pracach Autorka ma udział 50%-owy, w ośmiu %- owy a w 6-ciu 25-30%-owy. Wiodący udział Autorki opracowania (wg podanych %) to 4 prace, równorzędny udział z jednym ze współautorów - 9 prac i mniejszościowy - 5 prac. W dwóch pracach jest tzw. Corresponding autor. Zgłoszenia patentowe rzucają niewątpliwie pozytywne światło na znaczące postępy w aplikacji wyników działalności naukowobadawczej Habilitantki, ale w świetle ogłoszonych w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego kryteriów oceny osiągnięć osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego de facto dopiero udzielone patenty międzynarodowe i krajowe stanowią element oceny dorobku naukowo-badawczego. Spośród 18 prac zgłoszonych do 1

2 oceny dorobku habilitacyjnego jedna praca należy do tzw. prac wysoko ocenianych w rankingu czasopism wg Web of Knowledge (Composite Science and Technology Q1, poz. B6), 2 prace należą do przedziału Q2 ( Journal of Vinyl and Additive Technology, poz. B7 i B9) i 2 prace (Journal of Applied Polymer Science, poz. B2 i B3) do Q3. Pozostałe prace nie są indeksowane w bazie FN Thomson Reuters Web of Knowledge. Dla porządku odnotuję, że 2 prace ukazały się w wydawnictwie zbiorowym nierecenzowanych prac autorów (B43, B40). Łączny IF (impact factor) publikacji po doktoracie wynosi 8,634 (przed doktoratem: 4.476), liczba cytowań (bez autocytowań) z dnia 29 stycznia 2013 roku to liczba 33 (w tym przed doktoratem: 15) oraz Indeks Hirscha 6 (w tym przed doktoratem 3) (uwaga: dane podane w Autoreferacie to cytowania: 29, IH-5. Różnica pomiędzy moimi danymi z roku 2013 a danymi Habilitantki z końca roku 2012 świadczy na korzyść Habilitantki. Różnica ta oznacza, że prace opublikowane przez Habilitantkę cały czas zyskują nowe uznanie w środowisku naukowym). W oparciu o dane scientometryczne dorobek naukowy kandydatki można zaliczyć, jako średni. Docenić należy wysiłki Habilitantki w kierunku publikowania swoich wyników badań również w najlepszych czasopismach. Zapewne mogłoby ich być więcej - kierunek publikacyjny już podjęty jest słuszny. Porównując dorobek przed i po doktoracie (w oparciu o przedstawione parametry) można zaobserwować istotną aktywność naukową Habilitantki po doktoracie. Wśród informacji dotyczącej przebiegu kariery naukowej Habilitantki należy zwrócić uwagę na fakt że, patrząc od strony formalnej, podjęła ona działalność naukową dopiero po przejściu na etat adiunkta. Miało to miejsce w roku Poprzednie zatrudnienia to stażysta, samodzielny chemik czy specjalista naukowo-techniczny. Ten model zatrudnienia, który już przemija niewątpliwie, nie dał pełnej swobody badań i działalności naukowej Pani dr inż. Tomaszewskiej w początkowym etapie. Wspomniana dokumentacja została przygotowana starannie, ale niedosyt nieco budzi określenie udziału %-owego, co do poszczególnych etapów opublikowanych prac (a mianowicie % w koncepcji, % w wykonaniu eksperymentów itd.) przy tak licznych i wieloautorskich pracach, szczególnie, jeżeli prawie wszyscy pozostali współautorzy deklarują współautorstwo w opracowywaniu koncepcji. Podanie sumarycznego udziału nie oddaje w pełni udziału merytorycznego członków zespołu badawczego. Tu dopiero wnikliwa ocena prac innych prac współautorów (w szczególności jednoautorskich) pozwoliła głębiej wniknąć w dorobek merytoryczny samej Habilitantki. 2

3 Zainteresowania badawcze dr inż. Jolanty Tomaszewskiej są ukierunkowane dwutorowo. Pierwszy element, to dominujący obiekt badań rozpoczęty na etapie doktoryzowania i kontynuowany również po doktoracie to zagadnienia chemii, fizykochemii i technologii polimerów a w szczególności poli(chlorku winylu) (PVC). W tym zakresie badań dr inż. Jolanta Tomaszewska dokonała wieloczynnikowej analizy zjawisk występujących podczas przetwórstwa PVC i określiła współzależność parametrów przetwórstwa (temperatury, szybkości ścinania, czasu przebywania surowca w różnych strefach temperaturowych), morfologii, rodzaju i właściwości nieplastifikowanego PVC. Habilitantka uwzględniła w swych badaniach i analizach współoddziaływanie w/w parametrów przetwórstwa, efektu samonagrzewania żelującej mieszaniny oraz wyjściowej morfologii ziarna surowca, czego do tej pory nie analizowali tak kompleksowo inni autorzy. W tej dziadzinie badań interesujące są również prace poznawcze nad tzw. strącanym PVC. Pomimo tego, że PVC jest przetwarzany od ponad stu lat wiele zagadnień technologicznych jego otrzymywania oraz przetwarzania uzyskuje nowe kompleksowe wyjaśnienia przy wykorzystaniu nowszych metod badawczych. W związku z tym, że PVC jest jednym z najtańszych polimerów, o zastosowaniu konstrukcyjnym oraz przy produkcji wyrobów codziennego użytku, każde nowe wyjaśnienie zjawisk przetwórczych ma duży zasięg praktyczny. Habilitantka wskazała także na aplikacyjny charakter swoich badań do wykorzystania w technologii przetwórstwa PVC (głownie metodą wytłaczania) oraz jego kontroli. Sformułowała szczegółowe wnioski praktyczne związane z szybkością obrotową ślimaka, wydajnością procesu wytłaczania i jakością wytworzonego wyrobu. Wyniki tej części badań prezentowała Habilitantka wielokrotnie na konferencjach i seminariach naukowo-technicznych oraz spotkaniach z dużymi, małymi i średnimi przedsiębiorstwami województwa kujawsko-pomorkiego, co sugeruje, że w przyszłości może być dobrym łącznikiem między nauką a przemysłem. Ten nurt badań tym samym ma większe znaczenie dla środowiska praktyków, a zatem wywołuje mniejsze zainteresowanie w środowisku naukowym, o czym świadczy analiza cytowań Autorki dla tej części badań. Drugi nurt badań projektowanie i badania nad przetwórstwem kompozytów poli(chlorku winylu) to obszar nowych zainteresowań Habilitantki po doktoracie, nieco słabo wyartykułowany w celu naukowym cyklu prac habilitacyjnych i mniej wnikliwie opracowany w świetle badań innych autorów (potraktowany jako jedna linijka w celu badań w świetle 6 linijek dotyczących pierwszego nurtu badań), a to właśnie ten nurt badań należy do badań jak najbardziej nowoczesnych, proekologicznych o znaczeniu zarówno badań podstawowych jak 3

4 i technologicznych. To właśnie w tym nurcie badań Habilitantka zaczyna dominować w pracach wieloautorskich i sięgnęła także po jedno z najlepszych czasopism (czasopismo z tzw. Q1: Composites Science and Technology, IF=2, 856), aby opublikować swoje wyniki badań w tym zakresie. Dzięki temu jej cytowania wzrosły. Praca została opublikowana w roku 2010, a jej znaczenie w dorobku jest istotne (najwyższa liczba cytowań w dotychczasowym dorobku naukowym Habilitantki). W tym zakresie badań zajmowała się takimi kompozytami jak PVC/mączka drzewna, PVC/PE/mączka drzewna, PVC/nanonapelniacze (krzemionka, nanorurki). Ten nurt badań zaczyna dominować i stanowi znaczny Jej indywidualny wkład w dorobek zespołu, dorobek o charakterze podstawowym i technologicznym. Szkoda, że autorka w tej części nie omówiła krótko swoich wyników badań w odniesieniu do literatury światowej tak jak to uczyniła w cz. I. Proste wpisanie hasła do bazy Web of knowledge: PVC wood composites daje około 200 pozycji w tym zakresie. Sumaryczny dorobek naukowy dr Tomaszewskiej wyraża się ilościowo liczbą 36 publikacji w czasopismach (w tym 28 po doktoracie), 6 rozdziałów w książkach (wszystkie po doktoracie), 14 prac w opracowaniach zbiorowych (10 po doktoracie), 44 streszczenia w materiałach konferencyjnych (32 po doktoracie). Łącznie stanowi to 102 pozycje, a zatem świadczy o dużej aktywności naukowo-technologicznej dr Tomaszewskiej, szczególnie w pracach zespołowych. Tylko 4 prace spośród 102 to prace autorstwa jedynie Habilitantki (załączone poza cyklem zgłoszonych prac habilitacyjnych). 13 prac ukazało się w czasopismach o międzynarodowym szerokim zasięgu. Pozostałe prace to prace o zasięgu lokalnym lub takie, które ukazały się w fachowych wydawnictwach zbiorowych i konferencyjnych. Średnia wartość IF w cyklu prac habilitacyjnych, wynosząca 1,439 na jeden artykuł lokuje tę część dorobku w obszarze przyzwoitego osiągnięcia. Ilość publikacji przeliczona na jeden rok po doktoracie to 1-2 pozycji. Ponadto Habilitantka współpracuje z wieloma ośrodkami w kraju i za granicą. Odbyła bardzo krótkie (tygodniowe) 2 wizyty naukowe w Ośrodkach Uniwesyteckch za granicą. Szkoda, że nie pokusiła się wówczas o wygłoszenie wykładu/seminarium w tych Ośrodkach. Uczestniczyła po doktoracie czynnie w 6 konferencjach zagranicznych (referowała 2 referaty) oraz 12 konferencjach krajowych (referowała 6 prac). Recenzowała już projekty badawcze. 4

5 Wymienione niżej osiągnięcia Habilitantki, a mianowicie ustalenie współzależności pomiędzy temperaturą, szybkością ścinania i czasem przetwarzania nieplastyfikowanego PVC a morfologią i właściwościami otrzymanych próbek dogłębny opis zjawisk zachodzących podczas żelowania PVC w różnych warunkach z wykorzystaniem badań plastografometrycznych oraz badań elektronomikroskopowych poznanie i opis procesu żelowania osnowy PVC w kompozytach z napełniaczem drewnopochodnym, szczególnie o wysokim stopniu napełnienia poznanie i opis wpływu wielokrotnego przetwórstwa PVC na strukturę i właściwości kompozytów opracowanie nowych materiałów nanokompozytowych z wykorzystaniem nieplastyfikowanego PVC oraz nanorurek węglowych lub nanokrzemionki opracowanie nowych materiałów polimerowych otrzymanych z wykorzystaniem PCV i mączki drzewnej oraz reglanulatów lub recyklatów poliolefinowych oraz uzasadnienie naukowo-technologiczne tej koncepcji jako jednej z dróg zagospodarowania odpadów polimerowych przyczyniły się do istotnego poszerzenia wiedzy w zakresie poznania procesu żelowania PVC oraz poznania wpływu tego procesu na właściwości wyrobów wykonanych z tego polimeru a także poszerzenia wiedzy w zakresie kompozytów polimerowych, a w szczególności kompozytów PVC. Dorobek dydaktyczny dr Jolanty Tomaszewskiej jest całkiem pokaźny. Habilitantka prowadzi zajęcia na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych. Prowadzi zajęcia w formie wykładów w ramach 4-ch przedmiotów (nie podała jednak, w jakiej ilości godzin i w jakim charakterze, czy osoby odpowiedzialnej za przedmiot czy też pomocniczej); natomiast zajęcia laboratoryjne w ramach 8 przedmiotów. Była także kierownikiem 30 prac inżynierskich i magisterskich. Działalność organizacyjna i popularyzatorska jest szeroka. Do najważniejszych, moim zdaniem, należy funkcja prodziekana ds. dydaktycznych i studenckich od roku 2008, przewodniczącej Senackiej Komisji ds. dydaktycznych i studenckich (lata ), koordynacja wdrażania KRK, udział w przygotowaniu dokumentów do akredytacji i wniosków na realizacje projektów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. 5

6