Prof. dr hab. inż. Andrzej K. Biń Warszawa, ul. Sozopolska 1 m. 102, Warszawa Politechnika Warszawska

Transkrypt

1 Prof. dr hab. inż. Andrzej K. Biń Warszawa, ul. Sozopolska 1 m. 102, Warszawa Politechnika Warszawska Uwagi wstępne Recenzja dorobku naukowego dr inż. Hanny Kierzkowskiej-Pawlak Niniejszą ocenę opracowałem na podstawie pisma Prodziekana Wydziału Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Politechniki Łódzkiej z dn przesłanego do mnie w imieniu Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów, w którym zostałem poinformowany o powołaniu w skład przedmiotowej komisji habilitacyjnej (w roli recenzenta) w celu przeprowadzenia postępowania habilitacyjnego dr inż. Hanny Kierzkowskiej-Pawlak. Drogą elektroniczną otrzymałem kompletną dokumentację zawierającą materiały i informacje o Kandydatce wymagane w Ustawie o Stopniach i Tytułach z dn. 14 marca 2003 (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.). Dr inż. Hanna Kierzkowska-Pawlak, absolwentka Wydziału Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Politechniki Łódzkiej z r. 1994, rozpoczęła bezpośrednio po studiach pracę zawodową na tym samym Wydziale. W r uzyskała z wyróżnieniem stopień dra nauk technicznych na podstawie rozprawy Zastosowanie kalorymetrii reakcyjnej do badania procesów absorpcji (promotor-prof. dr hab. R. Zarzycki) nadany uchwałą Rady Wydziału Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Politechniki Łódzkiej. Ocena osiągnięć naukowych Zainteresowania badawcze dr inż. H. Kierzkowskiej-Pawlak koncentrują się wokół zagadnień separacji dwutlenku węgla z mieszanin gazowych metodą absorpcji/desorpcji chemicznej, w szczególności z wykorzystaniem wodnych roztworach amin trzeciorzędowych. Tą tematyką badawczą zajmowała się począwszy od pracy dyplomowej (1994r.), poprzez rozprawę doktorską (2000r.) aż do chwili obecnej, kiedy zdecydowała się na podsumowanie swoich osiągnięć naukowych uzyskanych po r Warto przy tym podkreślić, iż w kolejnych etapach pracy naukowej udoskonalała warsztat badawczy przez wykorzystanie nowoczesnej techniki pomiarowej opartej na kalorymetrii reakcyjnej, co umożliwiło Jej uzyskanie nowych danych doświadczalnych o lepszej dokładności oraz precyzyjniejsze

2 określenie wpływu głównych parametrów układu (w szerszym zakresie ich wartości) na badane procesy. Przedmiotem obecnej oceny jest cykl siedmiu jednotematycznych publikacji z zakresu absorpcji CO 2 w roztworach metylodietanoloaminy (MDEA), który Kandydatka wskazała jako główne osiągnięcie naukowe w związku z postępowaniem habilitacyjnym. Artykuły te zostały opublikowane w latach w czasopismach naukowych wymienionych na tzw. liście filadelfijskiej (JCR), posiadające wskaźnik IF w granicach od 0.25 do Pięć spośród nich to publikacje współautorskie, przy czym Kandydatka występuje w nich jako pierwszy autor, zaś wkład w ich opracowaniu jest nie mniejszy niż 70%, co zostało pisemnie potwierdzone przez pozostałych autorów. Pierwsze dwie publikacje z tego cyklu odnoszą się do aspektów termodynamicznych w układach CO 2 -wodne roztwory MDEA (rozpuszczalność oraz towarzyszące efekty energetyczne), zaś w pozostałe pięć dotyczy zagadnień kinetyki procesów absorpcji oraz desorpcji CO 2 w wymienionych układach. W pierwszej z tych publikacji Kandydatka zakwestionowała stosowalność analogii rozpuszczalności CO 2 oraz N 2 O w aminach w pełnym zakresie stężeń aminy (MDEA), zaś w drugim dzięki wykorzystaniu kalorymetrii reakcyjnej, wyznaczyła entalpię absorpcji CO 2 w wodnych roztworach MDEA w szerokim zakresie stężeń aminy. Są to oryginalne osiągnięcia Autorki, potwierdzone znacznym zainteresowaniem w literaturze zagadnienia (cytowane kilkanaście razy). Publikacje dotyczące zagadnień kinetyki procesu absorpcji oraz desorpcji CO 2 stanowią zasadniczą część osiągnięć naukowych Kandydatki. Pomimo znacznej popularności prac badawczych na ten temat, jakie można znaleźć w literaturze światowej, Jej wkład w lepszym zrozumieniu mechanizmów wspomnianych procesów oraz w opracowaniu modeli matematycznych umożliwiających poprawną ich symulację jest godny podkreślenia. Zastosowanie przez Nią nowoczesnych technik pomiarowych (tzw. stopped-flow technique w połączeniu z konduktometryczną metodą detekcji) przyczyniło się do uzyskania danych kinetycznych o lepszej dokładności. Warto też podkreślić bardzo skuteczne zastosowanie numerycznych metod rozwiązywania złożonych układów równań opisujących proces absorpcji CO 2 w wodnych roztworach MDEA, reprezentującego przypadek transportu masy ze złożoną reakcją chemiczną. W ostatniej publikacji z serii stanowiącej prezentację osiągnięć Kandydatka dokonała krytycznego przeglądu stosowanych metod pomiarowych w badaniach układów reakcyjnych gaz-ciecz ze szczególnym uwzględnieniem procesu absorpcji CO 2 w wodnych roztworach MDEA i przeprowadziła ponowną interpretację własnych, wcześniejszych opublikowanych 2

3 danych wykazując, że zastosowana metoda analizy danych doświadczalnych wynikająca z przyjętych założeń dotyczących kinetyki reakcji wywiera istotny wpływ na zależność stałej szybkości reakcji II rzędu od temperatury. Na podkreślenie zasługuje publikacja dotycząca kinetyki desorpcji CO 2 z wodnych roztworów N-metylodietanoloaminy. Przedstawiono w niej oryginalny i dokładniejszy model tego procesu, dobrze zgodny z wynikami własnych doświadczeń. Proces desorpcji gazów z roztworów ciekłych z udziałem reakcji chemicznych jest stosunkowo rzadko przedmiotem badań i publikacji. W autoreferacie Kandydatka wymienia szereg innych własnych publikacji oraz opracowań (nie włączonych przez Nią do wspomnianego cyklu prac wskazanych przez Nią jako osiągnięcia będące przedmiotem obecnej oceny), które dotyczyły badań nad procesem desorpcji CO 2 z roztworów amin, w tym z użyciem tzw. aktywatorów. Z całą pewnością są to zagadnienia bardzo interesujące i ważne zarówno poznawczo jak i praktycznie z uwagi na zastosowania przemysłowe i, jak można zauważyć, są przedmiotem kontynuacji w formie projektu badawczego. Ocena aktywności naukowej Ocena ilościowa aktywności w postaci dorobku naukowego Habilitantki po uzyskaniu stopnia doktora przedstawia się następująco. Na ogólną liczbę zestawionych przez Nią 54 pozycji 17 publikacji stanowią prace w czasopismach znajdujących się na liście filadelfijskiej (JCR), 2 rozdziały w monografiach, 4 artykuły opublikowane w czasopismach z listy MNiSW, 15 referatów prezentowanych na konferencjach międzynarodowych oraz 16 na konferencjach krajowych. Sumaryczna wartość IF dla publikacji w czasopismach wymienianych na liście JCR wynosi, zależnie od sposobu liczenia, 11.1 lub 14.53, zaś suma punktów według punktacji MNiSW jest równa 325. Są to dobre wskaźniki aktywności Kandydatki. Liczba cytowań Jej prac (z pominięciem autocytowań) jest stosunkowo niewielka i wynosi 18 (wg WoS), zaś indeks Hirscha 3. Taki obraz statystyczny aktywności naukowej Habilitantki może wiązać się z zakresem badań, jakimi się zajmuje. Należy go jednak uzupełnić informacją o czynnym uczestnictwem w kilkunastu międzynarodowych konferencjach naukowych, w tym prestiżowych kongresach inżynierii chemicznej oraz kierowaniem trzech projektów badawczych MNiSW. Wśród publikacji Kandydatki stanowiących niejako uzupełnienie głównego tematu Jej zainteresowań można wymienić prace dotyczące absorpcji CO 2 w ciekłych układach dwufazowych oraz w innych rozpuszczalnikach (wodne roztwory DMEPEF i DEA). 3

4 Pewnym ograniczeniem w działalności badawczej dr inż. H. Kierzkowskiej-Pawlak jest monotematyczność polegająca na skoncentrowaniu uwagi na układ absorpcyjny CO 2 -wodne roztwory MDEA. Od szeregu lat główny nurt badań nad usuwaniem CO 2 z gazów metodami absorpcji chemicznej związany jest z poszukiwaniem rozpuszczalników w postaci układów mieszanych amin o różnej rzędowości oraz dodatków (aktywatorów), które cechuje lepsza efektywność absorpcyjna, mniejsze zużycie energii podczas regeneracji, większa stabilność chemiczna itp. Warto podkreślić, że aktywność naukowa dr inż. H. Kierzkowskiej-Pawlak w obszarze absorpcyjnych metod usuwania CO 2 została doceniona przez Departament Energii Komisji Europejskiej, czego przejawem było powołanie Jej do grona ekspertów oceniających wnioski projektowe w ramach 7 Programu Ramowego UE w obszarze energii (FP7-ENERGY, Clean Coal-CCS). Ponadto uczestniczyła w ewaluacji wniosków w Programie Współpraca (Cooperation), zaś w 2012 roku została zaproszona do udziału w ewaluacji wniosków w ramach konkursu FP7-ENERGY Ocena dorobku w zakresie działalności organizacyjnej i dydaktycznej Dr inż. Hanna Kierzkowska-Pawlak bardzo aktywnie uczestniczy w działalności organizacyjnej Wydziału (Festiwale Nauki, Techniki i Sztuki, Pikniki Wydziałowe, funkcja Pełnomocnik Dziekana ds.promocji Wydziału, targi edukacyjne i akcje rekrutacyjne). Jest jednym z ekspertów Wydziału w sprawie zasad budowania programów studiów na bazie efektów kształcenia, które są konsekwencją wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji. W ramach działalności dydaktycznej prowadziła wykłady i ćwiczenia projektowe z wielu przedmiotów wchodzących w zakres procesów oczyszczanie gazów, modelowania matematycznego w ochronie środowiska, dla których samodzielnie opracowywała treści programowe. Jest promotorem 10 prac dyplomowych inżynierskich i magisterskich. Wniosek końcowy W oparciu o dokonaną ocenę dorobku naukowego, w tym cyklu publikacji wskazanych przez Kandydatkę jako główny element osiągnięć naukowych w związku z ubieganiem się o stopień doktora habilitowanego nauk technicznych, stwierdzam, że dr inż. Hanna Kierzkowska-Pawlak posiada odpowiednie kwalifikacje naukowe umożliwiające prowadzenie samodzielnych badań naukowych, zaś Jej dorobek naukowy, organizacyjny i dydaktyczny oraz pozycja w skali międzynarodowej, jaką zajmuje w obszarze absorpcyjnych metod usuwania CO 2, są wystarczające i spełniają warunki stawiane w Ustawie o Stopniach 4

5 i Tytułach z dn. 14 marca 2003 (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.), zatem stawiam wniosek o nadanie dr inż. Hannie Kierzkowskiej-Pawlak stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk technicznych w dyscyplinie inżynieria chemiczna. 5