Geografia polityczna

Transkrypt

1 Dr Kinga Smoleń Wydział Politologii i Dziennikarstwa Instytut Nauk o Polityce i Administracji: Katedra Stosunków Międzynarodowych Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie konsultacje: poniedziałek ; czwartek , p kinga_smolen@onet.eu Geografia polityczna Program konwersatorium I rok, I st., kierunek: stacjonarne Bezpieczeństwo narodowe rok akademicki 2019/2020 I. Przedmiot geografii politycznej 1. Pojęcie geografii politycznej 2. Geneza oraz kierunki rozwoju geografii politycznej 3. Przedmiot zainteresowań geografii politycznej 4. Miejsce geografii politycznej w systemie nauk 5. Rozwój badań z zakresu geografii politycznej 6. Środowisko geograficzne, a zjawiska polityczne - J. Barbag, Geografia polityczna ogólna, Warszawa 1987, s S. Kornik (red.), Wprowadzenie do geografii politycznej i gospodarczej, Warszawa 1987, cz. I rozdz. 1 i 3, cz., II rozdz. I - S. Otok, Geografia polityczna: geopolityka-ekopolityka-globalistyka, Warszawa 2007, s. 7-9, Z. Rykiel, Podstawy geografii politycznej, Warszawa 2006, s II. Mapa polityczna świata suwerenne jednostki geopolityczne 1. Pojęcie państwa 2. Atrybuty państwa 3. Suwerenność państwa 4. Uznanie państwa case study ( Sahara Zachodnia, Tajwan, Kososo, Portoryko, Górski Karabach) 5. Powstanie i upadek państw 6. Liczba państw 7. Różne kryteria klasyfikacji państw pkt 4 z udziałem studentów (prezentacje) - L. Antonowicz, Podręcznik prawa międzynarodowego, Warszawa 2008, rozdz. I paragraf 1, rozdz. 1, rozdz. 3, rozdz. V s M. Sobczyński, Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno-polityczne, Toruń 2006, s , , Sz. Kardas, Problem uznanua państwa w prawie międzynarodowym na przykładzie Republikii Górskiego Karabachu, Stosunki Międzynarodowe 2007, nr Z. Długosz, Przemiany na mapie politycznej świata, Zamość 2000, s , s , s , s

2 - D. Kondrakiewicz, Państwo, [w:]m. Pietraś (red.), Międzynarodowe stosunki polityczne, Lublin, 2006, s Literatura nadobowiązkowa (dla zainteresowanych): - S. Otok, Geografia polityczna: geopolityka-ekopolityka-globalistyka, Warszawa 2006, rozdz Z. Rykiel, Podstawy geografii politycznej, Warszawa 2006, 47-56, s , s , s , G. Gil, Ewolucja funkcji państwa w późnowestfalskim ładzie międzynarodowym, [w:] M. Pietraś, K. Marzęda (red.), Późnowestfalski ład międzynarodowy, Lublin 2008 III. Mapa polityczna świata niesuwerenne jednostki geopolityczne 1. Terytoria niesuwerenne 2. Obszary podbiegunowe 3. Quasi- państwa 4. Państwa upadłe 5. Terytoria specjalne państw członkowskich Unii Europejskiej * pkt 1 i 5 z udziałem studentów (prezentacje) - M. Sobczyński, Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno-polityczne, Toruń 2006, s , , S. Bieleń, Państwa upadłe, [w:] J. Symonides (red,), Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, Warszawa 2006 IV. Terytorium państwa 1. Pojęcie terytorium państwa 2. Części składowe terytorium państwa 3. Ukształtowanie terytorium 4. Enklawa, półenklawa, eksklawa 5. Zwierzchnictwo terytorialne 6. Formy ograniczenia zwierzchnictwa terytorialnego 7. Nabycie i utrata terytorium 8. Stolica państwa - L. Antonowicz, Podręcznik prawa międzynarodowego, Warszawa 2008, rozdz. 5 paragraf 1 - S. Otok, Geografia polityczna, Warszawa 2007, rozdz. 3.2, M. Sobczyński, Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno-polityczne, Toruń 2006, s , V. Granice państwa 1. Pojęcie granicy 2. Typologia granic 3. Funkcje granic 4. Ewolucja granic 5. Ustalanie granic - A. Moraczewska, Znaczenie granicy państwowej w porządku późnowestfalskim transformacja czy status quo ante, [w:] M. Pietraś, K. Marzęda (red.), Późnowestfalski ład międzynarodowy, Lublin Z. Rykiel, Podstawy geografii politycznej, Warszawa 2006, rozdz.,

3 VI. Obszary morskie, przestrzeń powietrzna i kosmiczna 1. Rodzaje obszarów morskich 2. Status prawny obszarów morskich 3. Delimitacja obszarów morskich case study (Gazociąg Północny, spory na Morzu Bałtyckim i Morzu Południowochińskim) 4. Zagrożenia bezpieczeństwa na obszarach morskich 5. Pojęcie przestrzeni powietrznej i kosmicznej 6. Rozgraniczenie przestrzeni powietrznej i kosmicznej 7. Spór o orbitę geostacjonarną 8. Zagrożenia bezpieczeństwa w przestrzeni powietrznej i kosmicznej - L. Antonowicz, Podręcznik prawa międzynarodowego, Warszawa 2008, rozdz. 5 paragraf 1-4, rozd. 6 paragraf M. Blacksell, Geografia polityczna, Warszawa 2008, rozdz S. Otok, Geografia polityczna: geopolityka-ekopolityka-globalistyka, Warszawa 2006, rozdz L. Łukaszuk, Międzynarodowa współpraca kosmiczna? Aspekty prawne i polityczne, Stosunki Międzynarodowe 2000, t. 21 nr 1/2, s L. Łukaszuk, Współpraca i spory międzynarodowe na morzach, Warszawa 2009, rozd , 3.2., 3.3., D. R. Bugajski, Gazociąg Północny wświetle prawa morza i polityki bałtyckiej, Stosunki Międzynarodowe 2007, nr A. Górbiel, Międzynarodowe prawo kosmiczne, Warszawa 1985, rozd. 7. VII. Zaliczenie mapy politycznej świata (tzw. mapa konturowa) VIII. Spory i konflikty międzynarodowe 1. Istota oraz specyfika sporów i konfliktów międzynarodowych 2. Dynamika sporów i konfliktów międzynarodowych 3. Zimnowojenne i pozimnowojenne konflikty zbrojne: porównanie 4. Ewolucja sposobów regulowania sporów i konfliktów międzynarodowych * pkt 3 z udziałem studentów (prezentacje) - M. Pietraś (red.), Międzynarodowe stosunki polityczne, Lublin 2006, s J. Kukułka, Historia współczesna stosunków międzynarodowych , Warszawa 2001, s , , , K. Kubiak, Wojny, konflikt zbrojne i punkty zapalne na świecie, Warszawa 2007, rodz, I. Literatura nadobowiązkowa (dla zainteresowanych): - Rocznik Strategiczny 2012/2013, Warszawa 2013, s R. Tarnogórski, Interwencja w Iraku a prawo międzynarodowe, Biuletyn PISM nr 19, 25 marca 2003 r., s IX/X. Przestrzeń geopolityczna. Główne teorie geopolityczne 1. Geopolityka jako metoda badawcza paradygmat geopolityczn geopolityka krytyczna koncepcja kodów geopolitycznych C. Flinta 2. Klasyczne koncepcje geopolityczne 3

4 koncepcje państwa organicznego : F. Ratzela, R. Kjellena koncepcje tzw. potęgi kontynentalnej: H. J. Mackindera, K. Haushofera koncepcje tzw. mocarstwa morskiego: A. T. Mahana, J. Corbetta koncepcja tzw. potęgi półwyspowej: N. J. Spykemana 3. Koncepcje geopolityczne w okresie zimnej wojny koncepcje tzw. potęgi powietrznej: G. Rennera, A. de Seversky ego koncepcje S. B. Cohena koncepcja H. Kissingera koncepcja Z. Brzezińskiego 4. Koncepcje geopolityczne w okresie pozimnowojennym koncepcja tzw. łuku kryzysowego Z. Brzezińskiego koncepcja tzw. zderzenia cywilizacji S. P. Huntingtona teoria systemu światowego I. Wallersteina koncepcja światowego przywództwa G. Modelskiego etapy światowej rywalizacji mocarstw P. Kennedy ego teoria długich cykli N. Kondratieva 5. Modele współczesnego globalnego układu sił - C. Flint, Wstęp do geopolityki, Warszawa, C. Jean, Geopolityka, Wrocław Z. Lach, J. Wendt, Geopolityka: elementy teorii, wybrane metody i badania, Częstochowa L. Moczulski, Geopolityka, Potęga w czasie przestrzeni, Warszawa L. Sykulski, Geopolityka: elementy teorii, wybrane metody i badania, Częstochowa K. Szczerski (red.), Podmiotowość geopolityczna, Warszawa 2009 * fragmenty dotyczące omawianych koncepcji geopolitycznych XI. Regionalizm międzynarodowy 1. Pojęcie regionalizmu, regionalizacji i regionu 2. Czynniki regionotwórcze 3. Regionalizacja świata 4. Charakterystyka regionów świata * pkt 4 z udziałem studentów (prezentacje) - B. Bojarczyk i inni, Region i regionalizm w stosunkach międzynarodowych, [w:] M. Pietraś (red.), Międzynarodowe stosunki polityczne, Lublin 2006, s H. Dumała, Regiony międzynarodowe w teorii i w praktyce, [w:] I. Topolski, H. Dumała, A. Dumała (red.), Regiony w stosunkach międzynarodowych, Lublin 2009, s J. Makowski (red.), Geografia regionalna świata: wielkie regiony, Warszawa 2006 XII. Regionalizm wewnętrzny 1. Region jako element wewnętrznej struktury państwa 2. Podziały polityczne i administracyjne państw 3. Tzw. dyplomacja aktorów subpaństwowych 4. Charekterystyka podziałów regionalnych w wybranych państwach * pkt 4 z udziałem studentów (prezentacje) 4

5 - T. Kaczmarek, Struktury terytorialno-administracyjne i ich reformy w krajach europejskich, Poznań 2005,, Warszawa rozdz. 5 - B. Surmacz, Ewolucja współczesnej dyplomacji. Aktorzy, struktury, funkcje, Lublin 2015, s I. Pietrzyk, Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich, Warszawa 2000 (fragmenty dotyczące wybranych państw) XIII. Mapa społeczno-gospodarcza świata 1. Przestrzeń geoekonomiczna 2. Obszary bogactwa i zacofania centrum i peryferie (ujęcie teoretyczne) 3. Podział Północ Południe 4. Tradycyjne i nowe wyznaczniki rozwoju 5. Charakterystyka gospodarcza regionów świata 6. Wyzwania migracyjne w wybranych regionach świata pkt 5 i 6 z udziałem studentów (prezentacje) - S. Otok, Geografia polityczna, Warszawa 2007, rozdz. 6 - Z. Rykiel, Podstawy geografii politycznej, Warszawa 2006, rozdz. 7 - J. Makowski (red.), Geografia regionalna świata: wielkie regiony, Warszawa E. Halizak, Pojęcie i istota przestrzeni geoekonomicznej, [w:] E. Haliżak (red.), Geoekonomia, Warszawa 2012, s A. Potyrała, W poszukiwaniu solidarności. Unia Europejska w obec kryzysu humanitarnego 2015, Przegląd Politologiczny 2015, vol W. Wilk, Wojna w Syrii i kryzys humanitarny, Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowe, Warszawa A. Jarosiewicz, K. Strachota, Turcja a problem uchodźców syryjskich, Ośrodek Studiów Wschodnich nr K. Smoleń, Problem of Migration in between the Republic of Turkey and the European Union, [w:] H. Chałupczak, M. Lesińska, E. Pogorzała, T. Browarek (red.), Polityka migracyjna w obliczu współczesnych wyzwań. Teoria i praktyka, Lublin 2018, s A. Unton, Kore Północna Afryki dlaczego uchodźcy uciekają z Erytrei?, psz.pl., Portal Spraw Zagranicznych - M. Jarosiewicz, L. Szerepka, Wyzwania migracyjne w państwach wschodniego sąsiedztwa Unii Europejskiej, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2007 XIV. Geografia wyborcza 1. Wyniki wyborów w formie kartograficznej wybory prezydenckie wybory parlamentarne wybory samorządowe na poziomie województw * pkt 1 z udziałem studentów (prezentacje) - S. Otok, Geografia polityczna, Warszawa 2007, rodz P. Krzemiński, Zachowania wyborcze w wyborach parlamentarnych i prezydenckich w Polsce w latach: wzory przestrzennych zachowań, Przegląd Cyfrowy 2009 z. 2, s (dostęp online) Literatura nadobowiązkowa (dla zainteresowanych): - G. Węcławowicz, Przestrzeń i społeczeństwo współczesnej Polski. Studium z geografii społeczno-gospodarczej. Warszawa 2002, rozdz

6 Ocena z przedmiotu Geografia polityczna na podstawie: odpowiedzi ustnej z materiału teoretycznego zaliczenia mapy politycznej świata (tzw. mapy konturowej) merytorycznego zaangażowania na zajęciach (możliwość podwyższenia oceny końcowej) frekwencji (dwie nieobecność) 6