UCHWAŁA NR XVI/131/2015 RADY MIEJSKIEJ W WĘGORZEWIE. z dnia 30 grudnia 2015 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR XVI/131/2015 RADY MIEJSKIEJ W WĘGORZEWIE z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na 2016 r. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1515) w związku z art. 4 1 ust. 2 i 5 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.) oraz art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 124 ze zm.) Rada Miejska w Węgorzewie uchwala, co następuje: 1. Uchwala się Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na 2016 rok, stanowiący załącznik nr 1 do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Węgorzewa. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. 3. Przewodniczący Rady Miejskiej Tomasz Wierzchowski Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 1

2 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XVI/131/ 2015 Rady Miejskiej w Węgorzewie z dnia 30 grudnia 2015 roku Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na 2016 rok 1 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 1

3 Rozdział I. Wprowadzenie Rok 2016 będzie kolejnym rokiem realizacji na terenie Gminy Węgorzewo programów: Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii, jak również kontynuacją wielu działań zainicjowanych w latach poprzednich. Określa on lokalną strategię w zakresie profilaktyki uzależnień. Obowiązek corocznego uchwalania niniejszego Programu wynika wprost z art. 4 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2015r., poz ze zm.). Obowiązek ten wynika także z ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 124 ze zm.). Podstawy prawne: 1) Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 roku wraz z późniejszymi zmianami (zwana dalej ustawą o wychowaniu w trzeźwości) (tj. Dz.U z 2015 r. poz ze zm.). 2) Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 roku (zwana dalej ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii) (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 124 ze zm.). 3) Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 1390). 4) Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata (Uchwała Rady Ministrów nr 35/2011 z 22 marca 2011 r.). 5) Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata (Dz. U. z 2011 r. Nr 78, poz. 428 z późn. zm.). 6) Wojewódzkiego Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Województwie Warmińsko - Mazurskim na lata (Uchwała Nr XV/283/12 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z 27 marca 2012 r.). Program przedstawia zadania własne gminy wynikające z: 1) art. 4 1 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 roku (tj. Dz.U z 2015 r. poz ze zm.). 2) art. 10 ust 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 roku (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 124 ze zm.). 2. Zadania wynikające z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi obejmują: 1) zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu; 2) udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie; 3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych; 4) wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych; 2 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 2

4 5) podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. 3. Zadania wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii obejmują: 1) podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. 2) zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem; 3) udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej; 4) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć sportowo-rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych; 5) wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii; 6) pomoc społeczną osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych dotkniętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii jest podstawowym dokumentem określającym zakres i formę realizacji działań związanych z przeciwdziałaniem alkoholizmowi i narkomanii na terenie Gminy Węgorzewo. Oba programy wpisują się w Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Węgorzewo na lata przyjętą Uchwałą Nr XVIII/366/2014 Rady Miejskiej w Węgorzewie z dnia 29 stycznia 2014 r. zarówno w zakresie celu strategicznego: wspieranie rodziny w jej prawidłowym funkcjonowaniu, jak i przewidzianych kierunków działań dla tego celu. Niniejsze programy mają na celu stworzenie spójnego systemu działań naprawczych oraz profilaktyki uzależnień i problemów społecznych z nimi związanych, a także zmniejszenie skali tych zjawisk. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomani na 2016 rok ma charakter dokumentu rocznego. Opiera planowane w nim działania na podstawach finansowych określonych w przyjętym na 2016 rok budżecie Gminy Węgorzewo i bazuje na podejmowanych działaniach w istniejącej infrastrukturze instytucji, organizacji i podmiotów, które są w stanie zapewnić realizację przyjętych zadań i priorytetów. Większość zaplanowanych w nim działań jest kontynuacją działań z lat poprzednich. Przykładem takich działań są: utrzymanie działalności Powiatowo- Gminnego Punktu Konsultacyjnego, świetlic socjoterapeutycznych i ogniska wychowawczego, prowadzenie usług psychologicznych w szkołach, dofinansowanie pozalekcyjnych zajęć sportowych oraz wypoczynku letniego połączonego z programem profilaktycznym dla dzieci ze świetlic. Podstawowym celem Programu jest z jednej strony zapobieganie rozwojowi uzależnień oraz zmniejszenie i ograniczenie rozmiaru szkód związanych z nadużywaniem substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki itp.). Z drugiej zaś prowadzenie profilaktyki (czyli działań zapobiegawczych, prewencyjnych) w celu niedopuszczenia do wystąpienia zachowań ryzykownych (używania alkoholu, narkotyków, 3 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 3

5 palenia, agresji, przemocy i innych) oraz o rozwiązywania problemów wynikających z uzależnienia od alkoholu, narkotyków i innych środków psychoaktywnych oraz występowania przemocy w rodzinie. Rozdział II. Charakterystyka i rozmiar zjawiska w kraju 1. Z szacunkowych danych przywołanych przez Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (zwana dalej PARPA) wynika, że w Polsce jest ok. 800 tys. osób uzależnionych od alkoholu (2 % populacji), około 3 mln osób (dorosłych i dzieci) żyjących w otoczeniu alkoholika (8 % populacji) oraz 2-2,5 mln osób pijących szkodliwie (5-7 % populacji). Populacje osób, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych (dane szacunkowe) W Polsce 38,6 mln W mieście 100 tys. mieszk. W mieście 25 tys. mieszk. W gminie 10 tys. mieszk. Liczba osób uzależnionych od alkoholu ok. 2% populacji ok. 800 tys. ok osób ok. 500 osób ok. 200 osób Dorośli żyjący w otoczeniu ok alkoholika ok. 4% populacji ok. 1,5 mln ok osób osób (współmałżonkowie, rodzice) ok. 400 osób Dzieci wychowujące się w ok ok. 4% populacji ok. 1,5 mln ok osób rodzinach alkoholików osób ok. 400 osób Osoby pijące szkodliwie 5-7% populacji 2-2,5 mln osób ok osób osób Ofiary przemocy domowej w rodzinach z problemem alkoholowym 2/3 osób dorosłych oraz 2/3 dzieci z tych rodzin Razem ok 2 mln osób: dorosłych i dzieci ok osób:dorosłych i dzieci Około osób: dorosłych i dzieci Około 530 osób: dorosłych i dzieci Oznacza to, że proporcjonalnie w naszej gminie liczącej obecnie ok. 17 tys. osób jest odpowiednio: około 340 osób uzależnionych od alkoholu, około dorosłych i dzieci żyjących w ich otoczeniu. Do tego dochodzi około osób pijących szkodliwie. Sumując powyższe liczby można szacunkowo założyć, że w naszej gminie problem alkoholowy w różnym stopniu i charakterze dotyczy jej mieszkańców. 2. Osoby nadmiernie pijące wg badań CBOS 2014/2015 to ludzie w wieku lat (ok. 7,4% mieszkańców Polski), rozwiedzeni, zamieszkujący w dużych miastach, bezrobotni lub o niskich dochodach. 3. Z danych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) wynika, że w Polsce w latach średnie spożycie alkoholu w przeliczeniu na 1 mieszkańca wzrosło z poziomu 6,5 l (1993 r.) do 9,4 l (2014 r.). W 2014 r. odnotowano niewielki spadek spożycia, o 3,2 % w stosunku do 2013 r. 4 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 4

6 % Średnio na 1 mieszkańca w litrach 100 % alkoholu Spożycie w l. 100 % alkoholu W strukturze spożycia napojów alkoholowych w większym stopniu umacnia się dominacja piwa (2000 r. 51,5 %, 2014 r. - 57,9 %), w mniejszym stopniu napojów alkoholowych wysokoprocentowych (2000 r. 28,3 %, 2014 r. 34,1 %), kosztem spadku konsumpcji i wina i miodów pitnych (2000r. 20,2 %, 2014 r. 8,0 %). Struktura spożycia napojów alkoholowych w procentach w przeliczeniu na 100 % alkohol 100% 80% 60% 40% 20% Piwo Wino i miody pitne Wyroby spirytusowe 0% Widoczny na wykresie spadek spożycia wyrobów spirytusowych w 2014 r. w porównaniu do poprzedniego roku wynika, ze zmniejszenia się dostępności ekonomicznej tych napojów, o czym jest mowa poniżej. 4. Ważnym wskaźnikiem dostępności ekonomicznej napojów alkoholowych jest liczba butelek poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych, które można kupić za średnie miesięczne wynagrodzenie. PARPA wyliczyła, że w 2014 r. zanotowano kolejny (notowany 5 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 5

7 od 2009 r.) wzrost dostępności ekonomicznej piwa oraz wina, gdyż ceny tego alkoholu wzrosły bardzo nieznacznie przy jednoczesnym wzroście przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (podobnie jak w poprzednich latach). Natomiast w ubr. nastąpił spadek dostępności cenowej alkoholu wysokoprocentowego o 2,6 %, co było wynikiem podniesienia cen alkoholu o 4,4 % w wyniku podniesienia o 15 % akcyzy na alkohol etylowy. Dostępność ekonomiczna napojów alkoholowych w latach Źródło: PARPA - Obliczenia własne na podstawie danych GUS nt. średniej ceny poszczególnych napojów alkoholowych oraz średniego miesięcznego wynagrodzenia. 5. W ciągu 10 lat w Polsce zanotowano wzrost wydatków na napoje alkoholowe o 78%. 6 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 6

8 Przeciętne miesięczne wydatki na napoje alkoholowe na jedną osobę w gospodarstwach domowych w latach na podstawie publikacji GUS Budżety gospodarstw domowych W badaniu CBOS 1 przeprowadzonym na zlecenie Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii wzięli udział uczniowie liceów, techników i szkół zawodowych. Nastolatkowie najchętniej sięgają po narkotyki i alkohol. Najbardziej popularne narkotyki to haszysz i marihuana. 88 proc. uczniów przyznało, że miało kontakt z narkotykami w roku ubiegłym i była to marihuana. Haszysz i marihuanę zażywał w ostatnich 12 miesiącach poprzedzających badanie co czwarty uczeń. Częściej niż dziesięć razy palił ją co siódmy nastolatek. Młodzi najczęściej piją piwo i wódkę. Po alkohol sięgają częściej niż po narkotyki i papierosy. 72 proc. uczniów przynajmniej raz piło piwo w ciągu miesiąca poprzedzającego badania CBOS. 68 proc. wódkę i inne mocne alkohole, a co trzeci wino. 7. W Polsce ok. 70% osób zakażonych HIV nie wie o swoim zakażeniu i osoby te nie są ujmowane w statystykach; HIV (dotyka głównie osób młodych - pomiędzy lat. 8. W roku 2011 zrealizowana została w Polsce kolejna edycja badań ankietowych w ramach Europejskiego Programu Badań Szkolnych na Temat Alkoholu i Innych Narkotyków ESPAD, w trzecich klasach szkół gimnazjalnych oraz drugich klasach szkół ponadpodstawowych (grupa 15/16 latków oraz 17/18 latków) koordynowanych przez Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie na zlecenie Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Wyniki tych badań choć już były przytaczane w poprzednim gminnym programie, lecz na dzień pisania niniejszego programu nie znaleziono badań aktualniejszych czy głębiej odzwierciedlających skalę i trendy uzależnień wśród uczniów gimnazjów i szkół podstawowych. Będą one stanowiły też punkt odniesienia dla ankiet przeprowadzonych w br. wśród węgorzewskich uczniów, które prezentowane są w dalszej części tego programu. 1 Badanie Konsumpcja substancji psychoaktywnych przez młodzież szkolną Młodzież 2013" zrealizowane przez CBOS od listopada do 12 grudnia 2013 r. objęło 1360 uczniów. 7 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 7

9 Dla przypomnienia wyniki badań ESPAD jeszcze raz należy przytoczyć. Wskazują one, iż: Napoje alkoholowe są najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną używaną przez młodzież. Do picia napojów alkoholowych przyznaje się ponad 87% uczniów III klas gimnazjalnych i ponad 95% uczniów II klas szkół średnich. Najczęściej spożywanym napojem alkoholowym jest piwo. Niestety rosną również wskaźniki spożycia napojów wysokoprocentowych. Utrzymuje się liczba abstynentów, zmniejsza się powoli również częstość picia oraz ilość jednorazowo wypijanego alkoholu przez młodzież. Jako wskaźnik częstej konsumpcji traktowane jest picie alkoholu w ciągu ostatniego miesiąca poprzedzającego badanie. Ponad 60% chłopców oraz ponad połowa dziewcząt (53%) uczących się w III klasach gimnazjalnych (15/16 latków) piła alkohol w tym okresie Do upicia się w czasie ostatniego roku przyznało się niemal 50% piętnastolatków (49% chłopców i 48% dziewcząt) i około 70% siedemnastolatków (76% chłopców i 64% dziewcząt). Na miesiąc przed badaniami upił się co czwarty 15/16 letni chłopiec (23,6%) i co piąta 15/16 letnia dziewczynka (19,4%) (Patrz załącznik nr 2 do programu). Spada odsetek młodych ludzi, którzy oceniają dostępność alkoholu dla nieletnich jako łatwą, ale nadal jest on bardzo wysoki (w przypadku piwa: 80% 15-latków i ponad 90% 17-latków). Palenie tytoniu jest zachowaniem mniej powszechnym. Chociaż raz w życiu paliło 57,2% gimnazjalistów i 70,9% uczniów ze starszej grupy. W czasie ostatnich 30 dni przed badaniem paliło 29,8% uczniów z grupy młodszej i 41,9% ze starszej. Jeszcze rzadziej zdarza się przyjmowanie leków uspokajających lub nasennych bez przepisu lekarza. Takie doświadczenia, chociaż raz w życiu, stały się udziałem 15,5% uczniów z młodszej kohorty i 16,8% ze starszej kohorty. Wyniki badania wskazują na znacznie niższy poziom rozpowszechnienia używania substancji nielegalnych, niż legalnych, szczególnie alkoholu i tytoniu. Większość badanych nigdy po substancje nielegalne nie sięgała. Wśród tych, którzy mają za sobą takie doświadczenia większość stanowią osoby, które co najwyżej eksperymentowały z marihuaną lub haszyszem. Chociaż raz w ciągu całego życia używało tych substancji 24,3% młodszych uczniów i 37,3% starszych uczniów. Na drugim miejscu pod względem rozpowszechnienia wśród substancji nielegalnych jest amfetamina - ok. 4,6% wśród uczniów gimnazjów i 8,3% wśród uczniów szkół wyższego poziomu. Aktualne, okazjonalne używania substancji nielegalnych, czego wskaźnikiem jest używanie w czasie ostatnich 12 miesięcy, także stawia przetwory konopi na pierwszym miejscu pod względem rozpowszechnienia. W klasach trzecich gimnazjów używa tego środka ponad 10,1% uczniów, w klasach drugich szkół ponadgimnazjalnych 28,5%. W czasie ostatnich 30 dni przed badaniem 10,5% uczniów klas trzecich gimnazjów i 15,0% uczniów klas drugich szkół ponadgimnazjalnych używało marihuany lub haszyszu. Zarówno eksperymentowanie z substancjami nielegalnymi, jak ich okazjonalne używanie jest bardziej rozpowszechnione wśród chłopców niż wśród dziewcząt. Niemal wszyscy badani słyszeli o dopalaczach, jednak tylko 15,3% uczniów klas trzecich gimnazjów i 21,6% uczniów klas drugich szkół ponadgimnazjalnych było kiedykolwiek w sklepie z dopalaczami. Odsetki uczniów z młodszej kohorty, którzy kiedykolwiek używali dopalaczy są jeszcze niższe (10,5% gimnazjalistów i 15,8% uczniów szkół ponadgimnazjalnych). Spośród substancji nielegalnych najwyżej oceniana jest dostępność przetworów konopi. Około jednej trzeciej młodzieży grała, chociaż raz w gry hazardowe, tj. takie gdzie stawia się pieniądze i można je wygrać. W czasie ostatnich 30 dni takie zachowanie 8 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 8

10 zadeklarowało 8,9% uczniów trzecich klas gimnazjów i 10,0% uczniów drugich klas szkół ponadgimnazjalnych. Można szacować, że ok. 2% młodzieży może być zagrożonych hazardem problemowym. Porównanie wyników badania z 2011 r. z wynikami badań zrealizowanych w 2007 r. wykazało brak większych zmian. W poprzednim czteroleciu ( ) zaobserwowano tendencję do spadku wskaźników używania alkoholu przez młodzież po stabilizacji w latach i po silnym wzroście w latach Trochę inaczej rzecz się ma z substancjami nielegalnymi. Wskaźniki używania przetworów konopi w 2011 r. silnie wzrosły, chociaż w latach także obserwowano stabilizację lub spadek. Trzeba dodać, że w latach mieliśmy do czynienia ze wzrostem. 6. Według raportu dla szkół i władz oświatowych Warszawy z realizacji trzeciego etapu badań p.n. Rola czynników ryzyka i czynników chroniących w rozwoju zachowań problemowych u młodzieży szkolnej. Badania warszawskich gimnazjalistów sporządzonego przez Pracownię Profilaktyki Młodzieżowej Pro-M w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie (zespół autorów: Krzysztof Ostaszewski, Anna Rustecka-Krawczyk, Magdalena Wójcik) (Dane ze strony Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych) wykazały, że na zmniejszenie picia alkoholu i używania narkotyków przez młodzież klas III gimnazjum największy wpływ miały trzy czynniki chroniące: monitorowanie przez rodziców czasu spędzanego wieczorami poza domem, negatywny stosunek kolegów/koleżanek do używania substancji psychoaktywnych i subiektywne normy przeciwne piciu alkoholu (przekonanie, że niewolno pić alkoholu). Umiarkowany wpływ miały czynniki związane ze środowiskiem szkolnym, takie jak: odrabianie lekcji, pozytywny stosunek do nauczycieli, pozytywny stosunek do szkoły oraz przekonanie, że nauka pomaga w osiągnięciu celów życiowych oraz czynniki jak: wsparcie emocjonalne mamy, czas spędzany z mamą, dobry kontakt z tatą, czas spędzony z tatą i rozmowy z rodzicami o wydarzeniach dnia codziennego. Natomiast w przypadku trzech czynników: wsparcie przyjaciół, indywidualna aktywność sportowa oraz udział w grupowych zajęciach sportowych kierunek ich oddziaływań był niezgodny z przyjętym założeniem o ochronnym działaniu tych czynników. Wsparcie przyjaciół pozytywnie wpływało na częstość picia alkoholu, upijania się i palenia papierosów. W przypadku indywidualnej aktywności sportowej nie było tak dużego związku z piciem alkoholu, upijaniem się lub używaniem narkotyków. Udział w grupowych zajęciach sportowych mimo oczekiwanego ochronnego kierunku działania dodatnio wpływał (w umiarkowanym stopniu) na częstość występowania wszystkich analizowanych zachowań ryzykownych z wyjątkiem palenia papierosów. Autorzy badań sugerują, że młodzi uczestnicy sportowych zajęć grupowych częściej sięgają po substancje psychoaktywne i większym stopniu przejawiają inne zachowania problemowe. Jest to prawdopodobnie związane z tym, że do zajęć sportowych garnie się młodzież z wysokim zapotrzebowaniem na stymulację, która jest jednym z silniejszych czynników ryzyka zachowań problemowych młodzieży. Dlatego organizując sportowe zajęcia pozalekcyjne, takie jak na przykład: piłka nożna, judo, karate, koszykówka, należy brać pod uwagę specjalne potrzeby młodzieży z wysokim zapotrzebowaniem na stymulację i mocne przeżycia. Sama sportowa aktywność lub rywalizacja może być niewystarczająca, żeby uchronić tę młodzież przed ryzykownymi zachowaniami. Dlatego przy prowadzeniu tego typu zajęć potrzebny jest zwiększony nadzór nad młodzieżą, a trener lub trenerzy sportowi powinni być przygotowani na poziomie podstawowym do pracy wychowawczej i profilaktycznej z grupą podwyższonego ryzyka. 9 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 9

11 Rozdział III. Rozmiar zjawiska w Gminie Węgorzewo 1. Problemy związane z używaniem środków psychoaktywnych na terenie Gminy Węgorzewo szacować można na podstawie danych instytucji i organizacji pozarządowych zajmujących się przeciwdziałaniem problemom związanym ze spożywaniem alkoholu i używaniem narkotyków, które przedstawiają się następująco: 1) Funkcjonariusze Komendy Powiatowej Policji w Węgorzewie w 2014 roku podjęli 404 interwencji domowych w rodzinie (dane szczegółowe przedstawia załącznik nr 1 do programu). W stosunku do 2013 roku nastąpił spadek liczby interwencji domowych mających związek z nadużywaniem alkoholu o 25 %. 54 osobom podejrzanym o stosowanie przemocy założono Niebieską Kartę. Stwierdzono, że osoby będące pod wpływem alkoholu popełniły 7 przestępstw z art. 207 kodeksu karnego (znęcanie fizyczne i psychiczne) i 114 przestępstw przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w ruchu lądowym. Ponadto odnotowano 20 przestępstw polegających na posiadaniu lub rozprowadzaniu narkotyków. Osoby będące pod wpływem alkoholu dopuściły się 564 wykroczeń, co stanowi 8,3 % ogółu wszystkich wykroczeń odnotowanych przez policję. 16-tu nieletnich, będące pod wpływem alkoholu zostały odwiezione do domów rodzinnych przez funkcjonariuszy policji. 2) Z pomocy finansowej tut. Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w 2014 roku skorzystało 115 rodzin, w których istnieją problemy związane ze spożywaniem alkoholu, bądź używaniem narkotyków (dane szczegółowe przedstawia załącznik nr 2 do programu). Udzielona tym rodzinom pomoc w wysokości 272 tys. zł stanowiła 18 % wszystkich środków przeznaczonych na świadczenia w formie zasiłków. 3) Z usług Powiatowo-Gminnego Punktu Interwencji Kryzysowej w ubr. skorzystało 180 osób; w tym: z pomocy psychologa 91 klientów, terapeuty 27 klientów i prawnika 75 osób (niektóre osoby korzystały więcej niż z jednego specjalisty). Odbiorcami byli: uzależnieni (26 osób), współuzależnieni (3 osoby), ofiary przemocy (16 osób), sprawcy przemocy (6 osób), osoby z zaburzeniami psychicznymi (36 osób) i innymi problemami (rodzina zastępcza, matka dwojga niepełnosprawnych dzieci, problemy małżeńskie, sytuacja kryzysowa, stan żałoby, ocena stanu psychicznego, ojciec zastępczy, kandydat na rodzica zastępczego) (93 osób). 4) W ubr. do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Węgorzewie wpłynęło 27 wniosków dotyczących ustanowienia przez sąd obowiązku leczenia odwykowego, co stanowi spadek ilości złożonych wniosków o 21 % w stosunku do 2013 r. Z 2013 r. do rozpatrzenia pozostało 7 wniosków W stosunku do 16 osób Komisja wystąpiła do Sądu z wnioskami dotyczącym ustalenia obowiązku przymusowego leczenia odwykowego, 8 wniosków Komisja umorzyła. W przypadku 5 osób uzyskano poprawę sytuacji w rodzinie. W toku rozpatrywania pozostało 13 wniosków. 5) Dane dotyczące leczenia alkoholowych zespołów abstynenckich w Mazurskim Centrum Zdrowia Szpitalu Powiatowym w Węgorzewie oraz Szpitalu Psychiatrycznym w Węgorzewie przedstawia załącznik nr 3 do programu, zaś załącznik nr 4 przedstawia dane dotyczące leczenia stacjonarnego w Wojewódzkim Ośrodku Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia w Giżycku. Z danych wynika WOTUW w Giżycku w ubr. przyjął Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 10

12 pacjentów Gminy Węgorzewo mających orzeczony przez sąd obowiązek leczenia odwykowego, oraz 17 pacjentów, którzy dobrowolnie podjęli terapię. Z powyższych grup terapię ukończyło odpowiednio 41 % i 76 %. 6) W październiku br. przeprowadzono badania ankietowe wśród uczniów gimnazjum. Ankiety dotyczące eksperymentowania uczniów z papierosami, alkoholem i narkotykami skierowano do uczniów klas II. Ankiety te wypełniło 126 uczniów. klas III. Do próbowania, bądź palenia papierosów przyznało się 50 % uczniów klas II gimnazjum, w tym: kilka razy spróbowałem 36,5 %, sporadycznie -10,3 %, a systematyczne palenie papierosów wskazało 4 uczniów (3,2%). W ciągu ostatnich 7 dni papierosy paliło 15 uczniów (11,9%). W porównaniu do ubr. wyniki są zbliżone co do próbowania i palenia papierosów, natomiast wyraźnie mniej uczniów pali systematyczne. Do spożywania alkoholu kiedykolwiek przyznało się, aż 74,6 % uczniów (94 osoby). Te osoby najczęściej próbowały piwa 44,5 % uczniów, wódki 11.7 % uczniów, a wina 7,4 % uczniów. W ostatnim miesiącu przed badaniem, aż 52 osoby spożywały alkohol (41,3 %). Jednak w pytaniu szczegółowym o rodzaj próbowanego alkoholu, aż 64 osoby wskazują piwo, co przewyższa o 12 liczbę uczniów spożywających alkohol. W związku z tym odpowiedzi na te dwa ostatnie pytania są zafałszowane. 18,3 % uczniów przyznało, że zdarzyło im się silne upicie - tzn. wypiło, tyle, że nie pamiętało co się dzieje - (2,4 % w ciągu ostatniego miesiąca, 10,3 % w ciągu ostatniego roku, a 5,6 % wcześniej). Porównując wyniki z ubiegłego roku, w którym 82,5 % uczniów przyznało się do spożywania alkoholu kiedykolwiek w życiu, tegoroczny wynik jest niższy o 7,9 %. Natomiast w ciągu ostatniego miesiąca piło alkohol 35,8 % uczniów, co było niższym wynikiem o 5,5 %. Natomiast w porównaniu do ankiety przeprowadzonej w 2013 r. wśród 230 uczniów z klas I III gimnazjum, w której do spożywania alkoholu kiedykolwiek w życiu przyznało się o 63 %, tegoroczny wynik jest wyższy o 11,6 %. Do eksperymentowania z narkotykami przyznaje się 15 uczniów (11,9 %), a 18 osób (14,3 %) wskazuje miejsca, gdzie narkotyki można kupić. W ankiecie ubiegłorocznej zbliżony procent uczniów przyznało się do eksperymentowania z narkotykami, a możliwe miejsce zakupu narkotyków znało 27,5 % uczniów. Dane co do eksperymentowania z narkotykami w latach są więc podobne. Jednak w badaniu ankietowym przeprowadzonym w 2013 r. wśród 230 uczniów z klas I III gimnazjum, wynik był niższy o 1,9 %. 7) Identyczne ankiety jak w gimnazjum przeprowadzono wśród 118 uczniów klas I- III Liceum Ogólnokształcącego w Węgorzewie i 127 uczniów klas I-III Zespołu Szkół Zawodowych w Węgorzewie. Z powyższych ankiet wynika, że odsetek młodzieży palącej systematycznie na ogół wzrasta wraz z wiekiem i w niektórych klasach II lub III osiąga 20 %, choć są też są klasy w których nikt nie zadeklarował systematycznego palenia papierosów. Wskaźnik abstynencji wynosi od 20 do 61 %, w zależności od klasy. Palenie papierosów w ciągu ostatnich 7-miu dni od przeprowadzenia ankiety zadeklarowało od 10 do 53 % uczniów (w zależności od klas). O ile nie spożywanie napojów alkoholowych deklaruje w klasie II gimnazjum 25 % uczniów, to już klasach I-szych szkół ponadpodstawowych deklaruje je tylko 18-9 % młodzieży, a w klasach III już tylko od 7 4 %. 11 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 11

13 Zapytani uczniowie o to jakie napoje spożywali, najczęściej wskazują na piwo, lecz w porównaniu do gimnazjum, w szkołach ponadpodstawowych rośnie liczba uczniów spożywających wina oraz wódkę. W niektórych klasach szkół ponadpodstawowych liczba uczniów spożywających wina lub wódkę jest tylko nieznacznie mniejsza (o 11%) od liczby uczniów spożywających piwo. Do spożywania alkoholu w ciągu ostatniego miesiąca przyznaje się od 50 do 93 % uczniów szkół ponadpodstawowych, co świadczy o tym, że spożywanie alkoholu nie jest już tylko wakacyjną przygodą, lecz staje się coraz częstszym elementem w ich życiu. Skalę niebezpiecznych czy ryzykownych konsekwencji spożywania alkoholu w szkołach ponadpodstawowych obrazuje głębiej odpowiedź udzielona na pytanie: Czy zdarzyło Ci się silne upicie tzn. wypić tyle, żeby nie pamiętać, co się działo? W pozytywnej odpowiedzi na powyższe pytanie: od 2 do 37 % odpowiedziało (w zależności od danej klasy), że było to w ciągu ostatniego miesiąca, od % - w czasie ostatniego roku, od % - jeszcze wcześniej (odpowiedzi takiej udzieliło od 10 do 24 % uczniów klas I-szych, co świadczy, że próg trzeźwości przekroczyli oni już w gimnazjum). Młodzież z jednej strony widzi zagrożenia związane ze spożywaniem alkoholu, o czym świadczą dominujące odpowiedzi: będę miał kaca, zrobię coś czego będę żałować, zaszkodzi to mojemu zdrowiu. Z drugie zaś spożywanie alkoholu kojarzy się dla niej z przyjemnościami: poczuję się odprężony, będę się świetnie bawić. Dane te są zbieżne z poglądem istniejącym w naszym społeczeństwie, że po alkoholu jest się śmielszym i zabawa jest lepsza. Ilość uczniów szkół ponadpodstawowych zażywających chociaż raz narkotyk, wzrasta wraz z wiekiem. O ile w klasach pierwszych stanowi ona od 6 do 10 %, to w klasach III wynosi aż %. Uczniowie pytani o pierwszy kontakt z narkotykami, najczęściej wybrali odpowiedź na wakacjach, ale też wskazali w kolejności na: gimnazjum i szkołę ponadpodstawową, u kolegi/koleżanki i na dyskotece. Kontaktu z narkotykami w szkole podstawowej nie wykazała żadna osoba. Od 31 do 41 % uczniów zna w swojej szkole osoby zażywające narkotyki. Pytani o ilość takich osób, odpowiedzieli, że znają: 1 osobę - od 0 do 30 % w zależności od danej klasy, 2-5 osób - od 3 do 45 %, 6-10 osób - od 2 do 21 %, więcej niż 10 od 6 do 26 %. 8) W październiku br. przeprowadzono też badania ankietowe wśród uczniów klas I i II gimnazjum na temat dopalaczy. Na ten temat wypowiedziało się 235 uczniów, w tym 129 uczniów z klas pierwszych i 106 uczniów z klas II. Poprawną definicję dopalaczy wskazało 85,5 % badanych. Wskazuje to na brak rzeczowych informacji na temat dopalaczy oraz na posługiwanie się fałszywymi określeniami zasłyszanymi przez uczniów z różnych źródeł. 92,8 % uczniów wie, że dopalacze są szkodliwe. 36,2 % uczniów nie wie gdzie można kupić dopalacze. Niepokojące jest to, że do zażywania dopalaczy przyznało się 8,1 % uczniów. 9) Administracyjne i prawne ograniczenie dostępności alkoholu jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi ograniczania zakresu problemów alkoholowych. 12 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 12

14 W Rzeczypospolitej Polskiej zasadniczą rolę w formułowaniu strategii ograniczania dostępności fizycznej alkoholu, biorąc pod uwagę instrumenty regulacji prawnych, mają jednostki samorządu terytorialnego. Dotyczy to ustalania przez Radę danej gminy liczby punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa), przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży jak i w miejscu sprzedaży oraz zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. W Polsce w 2014 r. na 1 punkt sprzedaży alkoholu przypadało 380 mieszkańców, zaś w Gminie Węgorzewo tylko 202 mieszkańców, co mówi, że dostępność alkoholu w naszej gminie jest o wiele większa niż w kraju. Natomiast na 1 punkt sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 18 % alkoholu w kraju przypadło 273 osoby, a w Gminie Węgorzewo 298 osób, co mówi, że dostępność tych alkoholi w naszej gminie jest nieznacznie mniejsza. Na dzień 15 grudnia br. ustalony limit punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5 % alkoholu (z wyłączeniem piwa) jest wykorzystany tylko w wysokości 76 % w odniesieniu do sieci handlowej i zaledwie w 48 % w odniesieniu do sieci gastronomicznej. 13 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 13

15 Rozdział IV. Wnioski 1. Przedstawione wyniki badań oraz zebrane dane statystyczne pozwalają na sformułowanie wniosków obrazujących pewne tendencje i prawidłowości związane ze zjawiskiem używania środków psychoaktywnych: 1) Uzależnienie od alkoholu jest zjawiskiem społecznym w naszej gminie problem alkoholowy w różnym stopniu i charakterze (osoby uzależnione i współuzależnione) dotyczyć % jej mieszkańców. Problem widoczny jest zwłaszcza w danych podanych przez policję, opiekę społeczną, powiatowo- 14 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 14

16 gminny punkt interwencji kryzysowej, poradnię terapii uzależnienia i współuzależnienia i gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych. 2) W społeczeństwie nadal funkcjonują szkodliwe stereotypy na temat alkoholizmu, które wpływają na usprawiedliwianie nałogu, brak reakcji lub przyzwolenie na jego używanie. 3) Przeprowadzona w br. ankieta w gimnazjum nie wykazała znaczących różnic w odsetku uczniów zarówno palących papierosy, pijących alkohol i zażywających narkotyków w stosunku do lat poprzednich. 4) Niepokojące jest to, że do zażywania dopalaczy przyznało się 8,1 % uczniów klas II gimnazjum. 5) Do spożywania alkoholu w ciągu ostatniego miesiąca przyznaje się od 50 do 93 % uczniów szkół ponadpodstawowych, co świadczy o tym, że spożywanie alkoholu nie jest już tylko wakacyjną przygodą, lecz staje się coraz częstszym elementem w ich życiu. 6) W szkołach ponadpodstawowych istnieje duże zróżnicowanie w poziomie zagrożeń związanych ze spożywaniem alkoholu, bądź zażywaniem narkotyków pomiędzy poszczególnymi klasami/szkołami. Od % uczniów klas III szkół ponadpodstawowych przyznało się, że chociaż raz zażywało narkotyk. 7) Nastąpiło znaczne zmniejszenie uciążliwości społecznych szkód związanych ze spożywaniem alkoholu, o czym świadczy spadek liczby interwencji domowych mających związek z nadużywaniem alkoholu, dokonywanych przez policje, zmniejszenie ilości Niebieskich Kart oraz spadek ilości otrzymanych wniosków o ustanowienie przez sąd obowiązku leczenia odwykowego, rozpatrywanych przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Węgorzewie. 2. W oparciu o dotychczasowe doświadczenia instytucji zajmujących się przeciwdziałaniem alkoholizmowi i narkomanii można stwierdzić że: 1) Nadal istnieje potrzeba podnoszenia świadomości społecznej na temat zjawiska alkoholizmu i narkomanii oraz edukacja w dziedzinie rozwiązywania problemów uzależnień. 2) Problemy związane z uzależnieniami dotyczą sporej części naszego społeczeństwa, stąd istotną rolę w programie winne odgrywać działania pomocowe dla tej grupy osób. Dotyczy to zwłaszcza dostępu do usług terapeutycznych i psychologicznych i to zarówno w odniesieniu do młodzieży jak i osób dorosłych. 3) Znaczne rozpowszechnienie częstego używania i nadużywania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych wśród uczniów gimnazjów i szkól ponadpodstawowych wskazuje na potrzebę wdrożenia we wszystkich szkołach systemu działań interwencyjnych. W związku z tym należy wspierać działania wspierające przygotowanie pedagogów szkolnych i wychowawców do: rozpoznawania pierwszych symptomów używania przez uczniów środków psychoaktywnych; prowadzenia krótkiej interwencji wobec ucznia eksperymentującego z substancjami psychoaktywnymi; kierowania uczniów i/lub ich rodziców do psychologa na terenie szkoły lub do odpowiednich placówek medycznych, terapeutycznych lub psychologicznych. 4) Należy utrzymać wprowadzone zmiany w programie profilaktycznym gimnazjum dotyczące przeprowadzenia zajęć profilaktycznych dotyczących uzależnień od narkotyków i alkoholu w każdej klasie oraz prowadzenie przez psychologa zajęć dotyczących radzenia sobie ze stresem i złością. Realizować należy także program profilaktyczny Spójrz inaczej. 15 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 15

17 5) Rozwijać prowadzenie wczesnych działań profilaktycznych obejmujących już uczniów klas V-VI szkoły podstawowej. 6) Wyżej przytoczony raport z badania młodzieży w warszawskim gimnazjum Rola czynników ryzyka i czynników chroniących w rozwoju zachowań problemowych u młodzieży szkolnej. Badania warszawskich gimnazjalistów może stanowić cenny punkt odniesienia do diagnozy młodzieży w naszych szkołach. Wynikające z niego wnioski dotyczące roli czynników chroniących młodzież należy uwzględnić w niniejszym programie. W tym celu należy: a) Uświadamiać rodziców, że w okresie życia dziecka stawianie granic, monitorowanie ich przestrzegania oraz wyciąganie konsekwencji kiedy są przekraczane, są adekwatną formą wspierania dziecka w dojrzewaniu i jedną z najbardziej skutecznych metod ustrzeżenia dzieci przed zachowaniami ryzykownymi. b) Rozpoznać potrzeby oraz wybrać programy (szkolenia) kształcenia zawodowego nauczycieli w kierunku rozwijania praktycznych umiejętności wychowawczych, kształtujących i rozwijających postawy czynnego zaangażowania nauczycieli w sprawy uczniów. Oprócz zmniejszenia zachowań ryzykownych (agresja, uzależnienia, wagary, wykroczenia i inne) winno to także zaowocować poprawą stosunku uczniów do szkoły i nauczycieli. c) Wspieranie realizacji grupowych konstruktywnych zajęć pozalekcyjnych mających na celu zaspokojenie potrzeby młodzieży spędzania czasu wolnego ze swymi kolegami/koleżankami koleżankami i uzyskaniu akceptacji rówieśników. Zajęcia takie powinny także wzmacniać czynniki chroniące 2 oraz być prowadzone przez osoby dobrze przygotowane do pracy wychowawczej oraz dających dobry przykład osobisty dla młodych ludzi. d) Odrębną formą pomocy i wsparcia dla uczniów mających trudności w nauce są zajęcia wyrównawcze. Uczniowie zagrożeni lub osiągający niskie wyniki w nauce są bardziej podatni na podejmowanie zachowań problemowych/ryzykownych. Często przeżywają silny stres, mają obniżony nastrój i gorzej funkcjonują w szkole. e) Dużą wagę mogą mieć działania ukierunkowane na ograniczenie młodzieży dostępności alkoholu, narkotyków i dopalaczy. W tym zakresie istotna jest dobra współpraca szkół oraz różnych instytucji zajmujących się młodzieżą z policją i strażą miejską oraz działania edukacyjne wobec sprzedawców alkoholu i papierosów. 7) Z art. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wynika, że priorytetem w lokalnej polityce wobec alkoholu powinno być ograniczenie liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych, a organy jednostek samorządu terytorialnego są zobowiązane do podejmowania działań zmierzających do ograniczania spożycia napojów alkoholowych oraz popierania postawy odpowiedzialnej sprzedaży i podawania alkoholu przez sprzedawców. Biorąc to pod uwagę oraz niewykorzystanie istniejącego limitu punktów sprzedaży napojów alkoholowych należy go zmniejszyć zarówno w odniesieniu do sieci handlowej jak i gastronomicznej. 2 Za najważniejsze czynniki chroniące uważa się: silną więź emocjonalną z rodzicami, ogólnie pozytywne relacje z dorosłymi (posiadanie autorytetów), zainteresowanie nauką szkolną i aspiracje edukacyjne, regularne praktyki religijne, poszanowanie prawa, norm i wartości, przynależność do pozytywnej grupy społecznej - za 16 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 16

18 Rozdział V. Cel główny, priorytety i cele operacyjne programu. 1. CEL GŁÓWNY: Zmniejszenie i ograniczenie rozmiaru problemów związanych z nadużywaniem substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, itp.). Rozdział VI. Cele operacyjne programu. 1. Cel operacyjny pierwszy: Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od środków psychoakywnych. 1). Działania: a) Prowadzenie wspólnie z powiatem punktu konsultacyjnego dla osób uzależnionych i ich rodzin. b) Wstępne rozpoznanie rodzaju problemu z jakim klienci zgłaszają się (picie szkodliwe, uzależnienie, współuzależnienie, przemoc) i kierowanie do odpowiednich placówek. c) Terapia, konsultacje lub porady osobom uzależnionych lub zagrożonych uzależnieniem. d) Udzielanie informacji o możliwościach podjęcia leczenia w placówkach leczenia odwykowego. e) Motywowanie zgłaszających się osób do podjęcia leczenia. f) Współpraca z instytucjami, które prowadzą działalność z zakresu leczenia osób uzależnionych. g) Wspieranie lecznictwa odwykowego poprzez dofinansowanie szkoleń pracowników lecznictwa odwykowego (zwłaszcza w ramach programu uzyskiwania kwalifikacji zawodowych przez osoby prowadzące terapię uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia w zakładach lecznictwa odwykowego) i zakup fachowej literatury. 2). Wskaźniki: a) Liczba zrealizowanych konsultacji, form terapii, porad, i innej pomocy, liczba osób korzystających z tych form pomocy, w tym liczba osób kończących terapię. b) Ilość osób, którym sfinansowano zwrot kosztów dojazdu. c) Liczba osób, które dzięki wsparciu finansowemu podniosły swoje kwalifikacje i kompetencje. d) Liczba uczestników e) Liczba godzin. f) Sprawozdania. g) Protokoły z kontroli. 2. Cel operacyjny drugi: Udzielanie rodzinom z problemem alkoholowym pomocy, w tym psychologicznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. 17 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 17

19 1). Działania: a) Objęcie dzieci z rodzin dysfunkcyjnych opieką, działaniami socjoterapeutycznymi, psychologicznymi lub terapeutycznymi w ogniskach wychowawczych i świetlicach specjalistycznych (socjoterapeutycznych) (standardy tych placówek przedstawia załącznik nr 5 do programu). b) Prowadzenie porad i konsultacji psychologicznych dla uczniów w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. c) Prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych i korekcyjno-kompensacyjnych dla dzieci i młodzieży. d) Konsultacje dla rodziców osób uzależnionych i współpraca z innymi instytucjami w celu rozwiązania problemów zgłaszanych przez osoby potrzebujące pomocy. e) Prowadzenie grupy wsparcia dla kobiet znajdujących się w trudnej sytuacji. f) Informowanie społeczeństwa o dostępnych formach pomocy i kompetencjach poszczególnych służb i instytucji, w których można uzyskać pomoc w problemach uzależnień i przemocy. g) Upowszechnianie wiedzy na temat leczenia, rehabilitacji i ograniczania szkód zdrowotnych, m.in. przez rozpropagowywanie materiałów informacyjno-edukacyjnych. h) Prowadzenie grup socjoterapeutycznych rodziców oraz udzielanie porad psychologicznych. i) Szkolenia osób mających w swojej pracy kontakt z rodzinami dysfunkcyjnymi (uzależnienia, przemoc). j) Organizowanie obozów, kolonii socjoterapeutycznych dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych. k) Kierowania na badania przez biegłych sądowych osób w stosunku do których prowadzone jest postępowanie w sprawie leczenia odwykowego. l) Kierowanie wniosków do sądu o orzeczenie wobec osób uzależnionych obowiązku podania się leczeniu odwykowemu. m) Współpraca z Sądem, Prokuraturą, Policją, Szkołami, Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Służbą Zdrowia i Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. 2. Wskaźniki: a) Ilość osób objętych działaniami socjoterapeutycznymi, korekcyjno-kompensacyjnymi, psychologicznymi lub terapeutycznymi. b) Liczba osób, które dzięki wsparciu finansowemu podniosły swoje kwalifikacje i kompetencje. c) Liczba zrealizowanych obozów, kolonii oraz ilość dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych w nich uczestniczących. d) Ilość osób w stosunku do których podjęto działania zmierzające do orzeczenia obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu. e) Ilość wydanych materiałów informacyjno-edukacyjnych oraz publikacji na temat leczenia, rehabilitacji i ograniczenia szkód zdrowotnych. f) Liczba uczestników. g) Liczba godzin. h) Sprawozdania. i) Protokoły z kontroli. 18 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 18

20 3. Cel operacyjny trzeci: Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych, zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących, w pozalekcyjnych programach opiekuńczowychowawczych i socjoterapeutycznych. 1). Działania: a) Prowadzenie zwłaszcza na terenie szkół programów profilaktycznych odpowiadającym standardom wyznaczonym przez technologie profilaktyczne: m.in. profesjonalnie przygotowani realizatorzy, kompletny, godzinowy scenariusz zajęć, zaplanowana ewaluacja. b) Wspieranie lub realizacja pozalekcyjnych zajęć sportowych i innych alternatywnych wobec używania substancji psychoaktywnych form spędzania czasu wolnego dzieci i młodzieży (także w okresie wakacji i ferii). Zakres przedmiotowy zadania przedstawia załącznik nr 6 do Programu. c) Zakup materiałów i sprzętu umożliwiającego ich prowadzenie, w tym także doposażenie w sprzęt sportowo-rekreacyjny miejsc ogólnodostępnych do spędzania czasu wolnego. d) Wspieranie programów i przedsięwzięć profilaktycznych realizowanych przez młodzież, skierowanych do grup rówieśniczych (np. kluby dyskusyjne, gazetki, audycje radiowe, młodzieżowe grupy liderów). e) Prowadzenie zajęć wyrównawczych. f) Wspieranie lokalnych imprez profilaktycznych dla dzieci i młodzieży promujących zdrowy styl życia. g) Zakup i dystrybucja materiałów informacyjno-edukacyjnych dotyczących problematyki uzależnień i przemocy (w tym używania tzw. dopalaczy). h) Zakup literatury dotyczącej problematyki profilaktyki, promocji zdrowia itp., i) Wspieranie rozwoju nowoczesnych programów profilaktycznych realizowanych w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz w grupach podwyższonego ryzyka. j) Edukacja rodziców i wychowawców w zakresie pomocy dzieciom i młodzieży w utrzymaniu abstynencji oraz kształtowaniu atmosfery społecznej negującej nadmierne używanie alkoholu. k) Szkolenia dla przedstawicieli różnych grup zawodowych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień. l) Wspieranie szkół podstawowych oraz gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w rozwijaniu działań profilaktycznych, w szczególności obejmujących diagnozę problemu używania narkotyków na terenie szkoły i realizację adekwatnego do potrzeb programu profilaktycznego. m) Organizacja obozów, kolonii, biwaków i wycieczek dla dzieci i młodzieży uczestniczących w zajęciach profilaktycznych. n) Prowadzenie konkursów o tematyce uzależnień i wiedzy o zdrowiu wśród dzieci i młodzieży. o) Promowanie zdrowego trybu życia wolnego od narkotyków i innych używek oraz różnych form aktywnego spędzania czasu wolnego. p) Realizowanie elementów profilaktyki podczas festynów lub imprez. q) Wspieranie działań na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców. 19 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 19

21 2). Wskaźniki: a) Liczba zrealizowanych programów profilaktycznych, zajęć pozalekcyjnych, imprez i innych działań profilaktycznych, liczba uczestników. b) Liczba zrealizowanych obozów, kolonii oraz ilość dzieci i młodzieży w nich uczestniczących. c) Liczba zorganizowanych szkoleń dla osób realizujących zadania profilaktyczne, ilość uczestników. d) Liczba działań informacyjnych z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki narkomanii e) Liczba działań upowszechniających informacje o programach i placówkach profilaktycznych. f) Liczba zorganizowanych konkursów lub imprez, promujących zdrowy tryb życia, wolny od narkotyków i innych używek. g) Liczba uczestników. h) Liczba godzin. i) Sprawozdania. j) Protokoły z kontroli. 4. Cel operacyjny czwarty: Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów uzależnień. 1). Działania: a) Udzielanie pomocy merytorycznej i organizacyjnej z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałaniu przemocy. b) Przeciwdziałanie patologiom społecznym poprzez prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych i alternatywnych form spędzania czasu wolnego dzieci i młodzieży (dotacja). Zakres przedmiotowy zadania przedstawia załącznik nr 9 do Programu. c) Udostępnianie literatury i innych materiałów edukacyjno-informacyjnych dotyczących problematyki uzależnień i przemocy (w tym używania tzw. dopalaczy). d) Zakup nagród uczestnikom konkursów odbywających się w czasie imprez sportowych, kulturalnych i rekreacyjnych promujących zdrowy, trzeźwy styl życia w czasie wolnym oraz użyczanie sprzętu instytucjom i stowarzyszeniom do ich realizacji. e) Współpracę przy realizacji Programu z instytucjami, stowarzyszeniami i osobami fizycznymi przy realizacji zadań. f) Współpraca z ruchami samopomocy (AA i innymi). g) Współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Biblioteką, Muzeum Kultury Ludowej, Ośrodkiem Sportu i Rekreacji, kościołami, Policją, Strażą Graniczą i innymi jednostkami w celu prowadzenia wspólnych działań profilaktycznych. h) Wskaźniki: i) Liczba instytucji i organizacji, które otrzymały wsparcie finansowe. j) Liczba i rodzaj zrealizowanych zajęć pozalekcyjnych, imprez, konkursów i innych działań profilaktycznych, k) Liczba uczestników l) Liczba godzin. m) Sprawozdania. n) Protokoły z kontroli. 20 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 20

22 5. Cel operacyjny piąty: Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art.131 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. 1). Działania: a) Podejmowanie działań szkoleniowych skierowanych do sprzedawców alkoholu. b) Kontrole punktów sprzedaży i podawania napojów mające na celu eliminowanie przypadków dokonywania zakupu alkoholu przez osoby niepełnoletnie i przestrzeganie zasad sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia. c) Podejmowanie interwencji w związku z naruszaniem przepisów ustawy związanych z zakazem reklamy i promocji napojów alkoholowych. d) Podejmowanie interwencji w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów ustawy dotyczących zakazu sprzedaży i podawania napojów alkoholowych określonym w ustawie osobom i w określonych sytuacjach e) Występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. f) Składanie do organów policji wniosków o wszczęcie postępowania dowodowego. g) Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości. 2). Wskaźniki: a) Ilość przeprowadzonych działań edukacyjnych i szkoleniowych skierowanych do sprzedawców alkoholu oraz ilość osób w nich uczestniczących. b) Ilość kontroli i interwencji oraz ich efekty. Rozdział VII. Adresaci Programu 1. Mieszkańcy Gminy Węgorzewo. 2. Osoby mające problem uzależnienia. 3. Osoby współuzależnione. 4. Szkoły, środowisko lokalne. 5. Przedstawiciele instytucji, służb i organizacji pracujących z osobami i rodzinami uwikłanymi w problemy uzależnień. Rozdział VIII. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Węgorzewie. 1. Do zadań GKRPA zgodnie z zapisami ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi należy: 1) Podejmowanie działań zmierzających do poddania się leczeniu odwykowemu przez osoby uzależnione od alkoholu. 2) Wydawanie opinii zgodności lokalizacji danego punktu sprzedaży napojów alkoholowych z uchwałami Rady Miejskiej w Węgorzewie: a) Nr XXVIII/201/2004 Rady Miejskiej w Węgorzewie z dnia 29 września 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad usytuowania na terenie Gminy Węgorzewo miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych, b) NR XLV/348/2001 z 30 października 2001 r. w sprawie w sprawie liczby punktów sprzedaży alkoholu na terenie miasta i gminy Węgorzewo 21 Id: 99BC E5-43A6-9AAD-A428B4E9125F. Uchwalony Strona 21