przegląd aktualności >inteligentnaenergia > W centrum uwagi Budynki efektywne energetycznie Europy inteligentna energia

Transkrypt

1 >inteligentnaenergia przegląd 04 aktualności Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. inteligentna energia Europy > W centrum uwagi Budynki efektywne energetycznie NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA Odnawialne źródła Transport New4Old Starbus Nowe technologie dla starych budynków Wybór najbardziej ekologicznego autobusu 21 KWESTIA PIENIĘDZY Zaproszenie do składania projektów w roku 2009 Projekty horyzontalne Aktywna nauka Przekazanie przesłania Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r.

2 Odnawialne źródła New4Old Nowe technologie dla starych budynków P r z e g l ą d a k t u a l n o ś c i p r o g r a m u I n t e l i g e n t n a E n e r g i a d l a E u r o p y, N r 4 G r u d z i e ń r. Transport Starbus Wybór najbardziej ekologicznego autobusu Projekty horyzontalne Aktywna nauka Przekazanie przesłania Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. inteligentnaenergia przeglądaktualności04 Odnawialne źródła Kraje rozwijające się Transport Efektywność energetyczna Projekty horyzontalne Wstęp 1 SPIS TREŚCI Europejski Tydzień Zrównoważonej Energii 2009: przykład dla innych 2 Porozumienie burmistrzów: nowatorskie podejście europejskich miast 2 Sieć Enterprise Europe: szansa dla inteligentnej energii 3 przegląd Europy inteligentna energia NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA >inteligentnaenergia aktualności KWESTIA PIENIĘDZY 21 Zaproszenie do składania projektów w roku > W centrum uwagi Budynki efektywne energetycznie Zdjęcia: Strony 2, 5, 9 EACI, str. 7 i 8 David Hills/iStockphoto.com, str. 9 minik/istockphoto.com, str. 10 BartCo/iStockphoto.com, str. 13 fpm/istockphoto.com, str. 14 John Bloor/iStockphoto.com, str. 15 Serdar Yagci/iStockphoto.com, str. 16 Bart Coenders/iStockphoto.com, str. 18 Robert Churchill/iStockphoto.com. Znajdź inspirację: Projekty IEE i przewodniki po inteligentnej energii w Twoim zasięgu 3 W centrum uwagi: budynki efektywne energetycznie 4 Wysokie noty dla europejskich energooszczędnych budynków 4 Obudzenie śpiącego olbrzyma: oszczędność energii w mieszkalnictwie socjalnym 5 Wiadomości z terenu 6 Budynki efektywne energetycznie 6 Efektywność energetyczna w przemyśle 7 Efektywne energetycznie wyposażenie i produkty 8 Odnawialna energia dla elektryczności, ogrzewania i chłodzenia 10 Paliwa alternatywne 13 Transport wykorzystujący inteligentną energię 14 Edukacja w dziedzinie energii 16 Monitorowanie i ocena 16 Mechanizmy finansowania i zachęty 17 Społeczności wykorzystujące zrównoważoną energię 17 Zrównoważona energia w krajach rozwijających się 18 Informacje wydawnicze 20 Kwestie finansowe 21 W tym roku ruszy 60 nowych projektów IEE 21 Zrównoważony transport towarów: środki z programu Marco Polo w 2009 roku 21 Nowe finansowanie dla projektów IEE: zaproszenie do składania projektów w roku

3 WSTĘP 04 Drogi czytelniku, cóż za początek 2009 roku! Cena ropy znacząco spadła, zawirowania finansowe zaprowadziły świat na skraj globalnej recesji a konflikt gazowy pomiędzy Rosją i Ukrainą spowodował przerwy w dostawach akurat w momencie ataku zimy. Wszystkie powyższe wydarzenia mają istotny wpływ na nasz system energii. Istnieją obawy, że z powodu kryzysu finansowego walka ze zmianami klimatycznymi ustąpi miejsca bardziej pilnym problemom, a tańsza ropa naftowa sprawi, że inwestycje w inteligentne rozwiązania energetyczne staną się mniej atrakcyjne. Niemniej jednak większa efektywność energetyczna i rosnący udział odnawialnych źródeł energii stanowią skuteczne antidotum na zwalniającą gospodarkę światową i niosą ze sobą wiele pozytywnych efektów: ograniczenie kosztów dla producentów i konsumentów, zwiększone zyski dla firm, nowe miejsca pracy, większa niezależność od przerw w dostawach paliw kopalnych i nagłych podwyżek cen oraz sukcesy na rozwijających się światowych rynkach ekologicznych technologii w dziedzinie energii. Istnieje wola polityczna, aby zastosować leczenie inteligentną energią i uczynić Europę największą dynamiczną gospodarką niskoemisyjną XXI wieku. W grudniu ubiegłego roku przywódcy UE porozumieli się co do nowego, europejskiego pakietu energetyczno-klimatycznego, obejmującego ambitne cele w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Program pracy obecnej czeskiej prezydencji w UE podkreśla potrzebę ograniczenia europejskiego zapotrzebowania na energię, inwestowania w nowoczesne technologie na rzecz efektywności energetycznej oraz szerszego wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Niedawne przerwy w dostawie gazu w wielu krajach Europy Wschodniej boleśnie pokazały, że jeśli chcemy zrealizować powyższe założenia musimy w krótkim czasie wykonać ogrom pracy. Program Inteligentna Energia dla Europy jest potrzebny bardziej niż kiedykolwiek wcześniej może on odegrać rolę katalizatora i przyspieszyć prowadzone działania. Życzę przyjemnej lektury. Z poważaniem Patrick Lambert Dyrektor Agencji Wykonawczej ds. Konkurencyjności i Innowacji (EACI) Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 1

4 inteligentnaenergia przeglądaktualności04 INTELIGENTNA ENERGIA DLA EUROPY II > w w w. e u s e w. e u Europejski Tydzień Zrównoważonej Energii 2009: przykład dla innych Czy zgłosiłeś już swój udział w Europejskim Tygodniu Zrównoważonej Energii 2009 (EUSEW) najważniejszym wydarzeniu dotyczącym zrównoważonej energii w Europie? Ponad delegatów spotka się w dniach 9 13 lutego 2009 roku podczas kilkudziesięciu konferencji, warsztatów, seminariów i imprez medialnych, aby omówić i przedstawić przyszłość zakładającą większy udział zrównoważonej energii. Planowanych jest około 140 wydarzeń w 17 krajach, w tym konferencje wysokiego szczebla w Brukseli i wielu innych miastach w całej Europie. Wachlarz zagadnień będzie niezwykle szeroki od najnowocześniejszych budynków i technologii niskoemisyjnych po lokalne inicjatywy na najniższym szczeblu i innowacyjne formy transportu. EUSEW 2009 jest istotnym elementem Kampanii Komisji Europejskiej pt. Energetyka zrównoważona środowiskowo dla Europy, która została przedłużona do 2011 roku, aby wspierać wdrożenie ambitnej europejskiej polityki energetycznej. Ponad 600 organizacji publicznych i prywatnych zgłosiło już swój aktywny udział. Więcej szczegółów oraz rejestracja on-line obejmująca wszystkie imprezy EUSEW: W czwartek 12 lutego EACI organizuje w Brukseli Europejski Dzień Informacyjny IEE 2009 w ramach EUSEW (Europejskiego Tygodnia Zrównoważonej Energii) to wydarzenie, którego nie można przegapić! Dzień informacyjny pomoże Ci zwiększyć szanse na uzyskanie dofinansowania w ramach programu Inteligentna Energia dla Europy w przyszłym roku. Ponadto w czasie imprezy zostaną przedstawione dotychczasowe osiągnięcia programu. > Europejski Tydzień Zrównoważonej Energii: > Porozumienie Burmistrzów: nowatorskie podejście europejskich miast Stawienie czoła wyzwaniom związanym z energią wymaga postępów i zmian w sposobie działania. Na szczęście coraz więcej przywódców europejskich miast chce działać razem i wypracować rozwiązania w tej dziedzinie. Do stycznia 2009 roku 300 miast dołączyło do Porozumienia Burmistrzów, w tym Turyn, San Sebastian, Dunkierka, Heidelberg, Coventry, Ryga i Porto. Wszystkie miasta zobowiązały się ograniczyć emisje CO 2 o ponad 20% oraz stworzyć i wdrożyć lokalne plany działania na rzecz zrównoważonej energii. Komisja Europejska, która zainicjowała Porozumienie, planuje wesprzeć projekt finansowo i będzie monitorować poczynione postępy. Prawdopodobnie burmistrzowie wszystkich miast uczestniczących w projekcie wezmą udział w prestiżowej uroczystości podpisania porozumienia. Ceremonia odbędzie się 10 lutego podczas Europejskiego Tygodnia Zrównoważonej Energii Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 2

5 04 > Sieć Enterprise Europe: szansa dla inteligentnej energii Czy usłyszałeś kiedykolwiek stwierdzenie: Moja firma wzorowo oszczędza energię? Powiedzmy sobie szczerze praktycznie żadne przedsiębiorstwo nie jest ideałem w tej kwestii. Niemniej jednak firmy mogłyby zwiększyć swoje zyski ograniczając niepotrzebne zużycie energii. Pojawia się pytanie: czy wystarczająca liczba europejskich spółek jest przygotowana, aby skorzystać z rozwijającego się rynku usług energetycznych, produktów energooszczędnych i technologii w zakresie energii odnawialnych (to tylko kilka z wielu możliwości w tym sektorze)? Członkowie grupy sektorowej Inteligentna Energia z Sieci Enterprise Europe spotkali się w listopadzie 2008 roku w Bilbao w Hiszpanii, aby wzmocnić swoje wsparcie w tej dziedzinie dla klientów z MŚP i instytutów badawczych. Grupa liczy 60 członków z 21 krajów. Oczekuje się, że w przyszłości liczba uczestników wzrośnie do około 200 osób. Uczestnicy projektu przekazują małym i średnim przedsiębiorstwom informacje na temat przepisów unijnych, pomagają im w pełni wykorzystać wsparcie finansowe UE i znajdują partnerów do współpracy biznesowej i technologicznej, transferu technologii, umów biznesowych i wspólnych projektów badawczych. Spotkanie w Bilbao wzbogaciły wystąpienia przedstawicieli Komisji Europejskiej oraz prezentacje dotyczące unijnego programu Inteligentna Energia dla Europy i inicjatywy ManagEnergy. Konferencja odbyła się w ramach targów zrównoważonego rozwoju GEO2. Imprezie towarzyszyło spotkanie brokerskie na temat zrównoważonego rozwoju i energii odnawialnej. Sonja Angloher-Reichelt Przewodnicząca Grupy Sektorowej Inteligentna Energia, Wydział Współpracy z UE Bayern Innovativ, Niemcy, angloher@bayern-innovativ.de Znajdź inspirację: projekty IEE i przewodniki po inteligentnej energii w Twoim zasięgu Chcesz się dowiedzieć, w jaki sposób projekty wspierane przez IEE mogą pomóc Tobie i innym budować bardziej inteligentną energetycznie przyszłość? Zajrzyj na podaną stronę: > Nowa baza danych projektów IEE Możesz przeszukać wszystkie projekty wspierane w ramach programu IEE i wybrać te, które najbardziej Ci odpowiadają. > Nowe broszury projektów IEE Cztery broszury na temat odnawialnej energii elektrycznej, produktów efektywnych energetycznie, budynków efektywnych energetycznie i biopaliw omawiają w sumie 108 innowacyjnych projektów. Publikacje są dostępne w językach angielskim, francuskim i niemieckim. Korzystanie z wyników pracy Dzięki projektowi Amethyst, wspieranemu w ramach programu Inteligentna Energia dla Europy, pracownicy z około 200 winnic zostaną przeszkoleni, aby byli bardziej świadomi konsumpcji energii i wody oraz aby potrafili podjąć działania ograniczające zużycie. Jest to niezwykle istotne: niższe koszty produkcji uczynią ich winnicę bardziej konkurencyjną. Ponadto wpływ działalności na środowisko będzie mniejszy. Ludzie świata biznesu powiedzieliby, że w tej sytuacji nie ma przegranych. Mauro Roglieri z Ecofys Italia koordynuje projekt AMETHYST. Europejscy producenci win mogą ograniczyć zużycie energii o ponad 20%, dzięki czemu zwiększą swoje zyski. W ramach projektu AMETHYST opracowano narzędzia porównawcze, które pomogą firmom z Francji, Hiszpanii, Włoch i Niemiec ocenić i ograniczyć zużycie energii i wody. Te kraje odpowiadają łącznie za niemal 80% produkcji win w UE oraz za ponad połowę produkcji światowej. > Nowa e-biblioteka programu Inteligentna Energia dla Europy Internetowy spis narzędzi i podręczników opracowanych w ramach IEE i innych programów. Spis obejmuje następujące tematy: efektywność energetyczna w przemyśle, zarządzanie energią na szczeblu lokalnym i regionalnym, energia odnawialna oraz transport. Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 3

6 inteligentnaenergia przeglądaktualności04 Efektywność energetyczna INTELIGENTNA ENERGIA DLA EUROPY II > Budynki odpowiadają za około 40% europejskiej konsumpcji energii W centrum uwagi: budynki efektywne energetycznie Większość naszego życia spędzamy w budynkach mieszkając, pracując czy bawiąc się. I w budynkach zużywamy więcej energii niż gdziekolwiek indziej. W rzeczy samej budynki odpowiadają za około 40% europejskiej konsumpcji energii. Budynki mają ponadto największy potencjał jeśli chodzi o poprawę efektywności energetycznej, dzięki czemu można zrównoważyć rosnące koszty energii i ograniczyć emisję gazów cieplarnianych. Dlatego też UE czyni starania, aby poprawić efektywność energetyczną europejskich budynków. Obecnie Wspólnota dokonuje przeglądu ustawodawstwa, aby przyspieszyć proces usprawniania budynków i wzmocnić znaczenie świadectw charakterystyki energetycznej. Nowa sytuacja doprowadziła do szerszego zainteresowania 70 projektami służącymi zwiększeniu liczby budynków efektywnych energetycznie, finansowanymi dotąd przez program Inteligentna Energia dla Europy. Oto dwa przykłady: Wysokie noty dla europejskich energooszczędnych budynków Projekt PEP Domy pasywne zużywają tylko około 10% energii zużywanej przez tradycyjny budynek Co roku niewielka część europejskich starych budynków jest poddawana całkowitej renowacji lub zastępowana nowym budownictwem. Te działania stwarzają niezwykłą okazję do budowania zgodnie z najnowocześniejszymi standardami w dziedzinie efektywności energetycznej. Domy pasywne (nazwa pochodzi od pojęcia Passivhaus, użytego po raz pierwszy w Niemczech w 1990 roku) to dość proste i względnie tanie rozwiązanie pozwalające wypracować oszczędności energii. Tego rodzaju budynki mają świetną izolację i są całkowicie szczelne. Do ogrzewania dom wykorzystuje głównie pasywne elementy mieszkańców, urządzenia, oświetlenie i światło słoneczne oraz system wentylacji, który dostarcza świeże powietrze i wychwytuje ciepło z powietrza wychodzącego z domu. Domy pasywne wykorzystują zaledwie 10% energii zużywanej przez tradycyjny budynek, a komfort życia jest lepszy niż w większości zwykłych domów. Ponadto, dzięki kosztom ogrzewania wynoszącym euro miesięcznie, jego mieszkańcy nie muszą się martwić o rachunki za energię. W teorii każdy architekt może zaprojektować dom pasywny. Niemniej jednak na etapie planowania, projektowania i budowy potrzebne są szczególne umiejętności i wyjątkowa staranność, jako że standardy domu pasywnego różnią się od tych stosowanych w domach tradycyjnych. Uczestnicy projektu PEP postawili sobie za zadanie przekazanie posiadanego know-how i doświadczenia, aby dotrzeć nie tylko do małych grup ekspertów, lecz także do szerszej społeczności specjalistów ds. budownictwa. Projekt ma swoją stronę internetową w siedmiu wersjach językowych. Z porad na temat pasywnych domów skorzystały już około 2 miliony użytkowników. Witryna zawiera także przewodniki dla architektów, planistów, osób planujących dostawy energii, projektantów i deweloperów. W ramach projektu zorganizowano konferencje, prezentacje i fora w całej Europie, w których uczestniczyły tysiące osób. Dzięki PEP i innym inicjatywom pasywne budynki szybko stają się popularne w całej Europie. Tak jak kilka lat temu istniało zalewnie kilka prototypów, tak dzisiaj liczba tego typu domów znacząco wzrosła i wynosi prawie Henk Kaan ECN Holenderski Instytut Badań nad Energią kaan@ecn.nl Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 4

7 Obudzenie śpiącego olbrzyma: oszczędność energii w mieszkalnictwie socjalnym Projekty EPI-SOHO i ESAM Zaciekawił nas pomysł uczynienia naszych budynków bardziej wydajnymi energetycznie, powiedział Hans Fürst z niemieckiej grupy Nassauische Heimstätte. Takie działanie będzie korzystne dla wynajmujących i dla środowiska, a nam pozwoli zwiększyć wartość portfela. Niemniej jednak musimy przeprowadzić analizę naszych mieszkań jak najniższym kosztem i określić inwestycje energetyczne, które zapewnią nam najlepszą stopę zwrotu. Oczywiście Hans Fürst nie jest odosobniony w swoim przekonaniu. Wielu zarządców mieszkań socjalnych w całej Europie zastanawia się, czy i jak oszczędnie i rentownie modernizować tysiące budynków. Problem jest poważny, ponieważ większość z 20 milionów europejskich lokali socjalnych było budowanych zgodnie z przestarzałymi już dziś standardami. Dostosowanie ich do nowoczesnych wymogów pozwoli ograniczyć zużycie energii i emisje gazów cieplarnianych o 50% lub więcej. Skorzystają także lokatorzy, którzy będą mieszkać w wygodniejszych domach i będą mniej narażeni na duże podwyżki cen energii. Nassauische Heimstätte to jedna z kilku organizacji zarządzających mieszkaniami socjalnymi z Austrii, Republiki Czeskiej, Francji, Estonii, Niemiec i Holandii biorących udział w europejskich projektach ESAM i EPI-SOHO. Przy współpracy instytutów naukowych i agencji ds. energii w ramach projektów opracowano metodologię oraz systemy informacyjne wspierające niedrogą ocenę sytuacji energetycznej, procedurę uzyskania świadectw energetycznych oraz strategie modernizacji systemów energetycznych dla dużych zarządców lokali socjalnych. Nowe metody zostały przetestowane w około mieszkań. Poczynione wysiłki zaczęły się opłacać. Począwszy od 2009 roku WonenBreburg, holenderski partner projektu EPI-SOHO, planuje wydawać 15 milionów euro rocznie na działania prowadzące do oszczędności energii. Nassauische Heimstätte wykorzystuje nowe metody ESAM do zarządzania mieszkań należących do grupy. Czy te wyniki i kampanie promocyjne związane z oboma projektami przekonają pozostałych zarządców mieszkań socjalnych w Europie do wykorzystania nowych metod i technik? Tradycyjnie większość z nich nie poświęca wiele uwagi kwestiom związanym z efektywnością energetyczną. Niemniej jednak Hans Fürst jest optymistą: Reguły gry się zmieniają i wiele przedsiębiorstw będzie musiało się dostosować do nowych potrzeb szybciej, niż się tego spodziewa. EPI-SOHO Frans Lemmens WonenBreburg, Holandia, f.lemmens@wonenbreburg.nl ESAM Francis Deplace Delphis, Francja esam.delphis@wanadoo.fr Oszczędzamy 80% na kosztach ogrzewania, do 95% na kosztach chłodzenia i nawet 50% w przypadku energii elektrycznej. Możemy zaoferować mieszkańcom bardzo wygodny budynek zarówno latem, jak i zimą, bez problemu przegrzania, przesuszenia lub powstania nieprzyjemnych miejsc. ( ) Obecnie największym problemem jest brak informacji. Naprawdę zbyt mało wiadomo, zbyt mało rzeczy jest wyjaśnianych, a nowoczesne systemy budownictwa nie są wystarczająco promowane. Firmy budowlane nie mają wystarczającej wiedzy na temat tego, co dziś jest możliwe, i budują w ten sam sposób co ich ojcowie i dziadkowie. Stefan Oehler jest architektem budynku Energon w Ulm (Niemcy) Energon, zbudowany w 2003 roku, to największy budynek biurowy spełniający niemieckie wymogi domu typu Passivhaus. Trójkątny budynek ma powierzchnię 8000 m². Jego wybudowanie kosztowało tyle samo co wybudowanie tradycyjnego budynku. Więcej informacji można uzyskać oglądając film wideo: Zrównoważone metody chłodzenia pomagają walczyć z globalnym ociepleniem na: library/videos_en.htm Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 5

8 inteligentnaenergia przeglądaktualności04 Efektywność energetyczna > Ponad 400 międzynarodowych projektów, około zaangażowanych europejskich organizacji Wiadomości z terenu Jak dotąd program Unii Europejskiej Inteligentna Energia dla Europy udzielił wsparcia ponad 400 międzynarodowym projektom, w których uczestniczyło około europejskich organizacji. Celem programu jest stworzenie lepszych warunków dla przyszłości bardziej inteligentnej energetycznie. Projekty obejmują wiele dziedzin, w tym energię odnawialną, budynki efektywne energetycznie, przemysł, dobra konsumpcyjne, transport i kraje rozwijające się. Poniżej można znaleźć najnowsze informacje na temat sukcesów związanych z programem oraz planów na przyszłość. Dokładne szczegóły dotyczące wszystkich projektów w ramach programu Inteligentna Energia dla Europy są dostępne pod adresem: Budynki efektywne energetycznie Efektywność energetyczna > Wdrożenie dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków pierwsze wyniki > Zakończono proces przyznawania świadectw energetycznych dla 12 budynków pokazowych > Porady dotyczące oszczędności energii: nowa usługa informacyjna Projekt ASIEPI pomaga monitorować wdrożenie europejskiej dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Opublikowano pierwsze wyniki monitoringu, w tym: analizę sposobu, w jaki państwa członkowskie spełniają wymogi dotyczące efektywności energetycznej nowych budynków (na przykładzie czterech państw członkowskich); przegląd kluczowych działań, które należy podjąć w celu zapewnienia lepszej szczelności budynków; podsumowanie na temat skutecznego rozwiązania problemu mostków termicznych; ocenę innowacyjnych systemów. Na stronie internetowej można znaleźć aktualne informacje dotyczące prowadzonych działań. Peter Wouters Międzynarodowa Sieć Informacyjna na temat Wentylacji i Efektywności Energetycznej (INIVE) Belgia asiepi@asiepi.eu Konsorcjum BuildingEQ opracowało metodę łączącą przyznanie świadectwa energetycznego budynkowi (czego wymagają przepisy UE) z procedurą oddania budynku (proces zapewniania jakości). Metodę zastosowano w przypadku 12 niemieszkalnych budynków pokazowych w czterech krajach. Wyniki prac przedstawiono w raporcie końcowym, dostępnym na stronie internetowej. Ponadto konsorcjum opublikowało analizę na temat tego, jak państwa członkowskie UE mogą wdrażać proces certyfikacji energetycznej. Wnioski stanowią część sprawozdania pt. Ocena istniejących technik modelowania i oceny. W ramach projektu eksperci prowadzili badania na temat zużycia energii, temperatury głównych obiegów wody oraz warunków wewnątrz budynku. Pierwsze wyniki zostały opublikowane na stronie internetowej. Christian Neumann Instytut Fraunhofera ds. Systemów Energii Słonecznej Niemcy christian.neumann@ise.fraunhofer.de Jako że zużycie energii przez gospodarstwa domowe jest bardzo zróżnicowane nawet w tym samym budynku sektor ten stwarza ogromne możliwości oszczędności. Autorzy projektu SAVE@Work4Homes wprowadzili nową usługę, która informuje lokatorów o ich indywidualnym zużyciu energii. W ramach projektu udzielane są także porady dotyczące konsumpcji energii, np. wentylacji, ustalenia temperatury wewnątrz lub zużycia ciepłej wody. Partnerzy projektu będą oceniać usługi w sześciu miastach pilotażowych w Angers, Belfaście, Berlinie, Frankfurcie, Moulins i Karlsruhe. Autorzy inicjatywy mają nadzieję, że wyniki pomogą lokatorom i właścicielom w Europie ograniczyć zużycie energii w swoich domach. Bardziej szczegółowe informacje można znaleźć na stronach internetowych dotyczących działań w Moulins, Berlinie i Belfaście: Moulins: dashboard/js/desktop/desktop.asp?l=fr Login: demo1, hasło: demo1 Berlin: Login: sul, hasło: Belfast (ZK): Korzystanie ze strony internetowej jest darmowe. Simon Robinson Empirica GmbH Niemcy atwork@empirica.com Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 6

9 Efektywność energetyczna > Energooszczędne chłodzenie: wytyczne dla budynków są już dostępne Partnerzy projektu COOLREGION opublikowali niedawno wytyczne dla budynków dotyczące energooszczędnego chłodzenia. Broszura jest przeznaczona dla właścicieli, architektów, planistów i techników pracujących w budynkach biurowych lub budynkach w sektorze opieki zdrowotnej. Wytyczne obejmują: konkretne działania związane z popytem i podażą systemów chłodzenia; szacunkowe wyliczenie kosztów i oszczędności; porady dotyczące całościowego planowania; punkty odniesienia; listę kontrolną dla nowych i remontowanych budynków. Wytyczne są dostępne w Internecie w sześciu językach (francuskim, niemieckim, polskim, niderlandzkim, bułgarskim i słoweńskim). Marit Kleinow Gertec GmbH Ingenieurgesellschaft Niemcy Efektywność energetyczna w przemyśle > Narzędzia porównawcze dla mediów graficznych Nowe narzędzie porównawcze E-BAG pozwala małym i średnim przedsiębiorstwom z sektora mediów graficznych w całej UE porównać swoje zużycie energii z innymi firmami. Program generuje ogólny, energetyczny raport porównawczy, w którym opisywana jest sytuacja energetyczna firmy i potencjalne oszczędności. Następnie dane są porównywane z danymi firmy działającej w tym samym sektorze, lecz w innym państwie członkowskim UE. W przypadku konkretnych pytań użytkownicy mogą się skontaktować z konsultantem ds. energii w swoim kraju. Chcesz porozmawiać na temat narzędzia z koordynatorami projektu? W najbliższych miesiącach w Holandii, Niemczech, Republice Czeskiej, na Węgrzech i w Grecji zostaną zorganizowane szkolenia. Ostateczne wyniki projektu zostaną przedstawione 27 marca 2009 roku podczas ogólnoeuropejskiej konferencji na Uniwersytecie w Wuppertalu (Niemcy). M. Steerneman Energy Experts Int. B.V. Holandia > Zestaw narzędzi do składania dobrowolnych zobowiązań w sprawie efektywności energetycznej Obecnie w większości państw członkowskich UE zawierane są dobrowolne umowy pomiędzy sektorem przemysłu a rządem. Dobrowolne Zobowiązania Długoterminowe (Long-Term Agreements, LTA) pozwalają obu stronom elastycznie podejść do kwestii poprawy wydajności energetycznej. W ramach projektu UE LTA Uptake jest już dostępny zestaw narzędzi, który pomoże użytkownikom prawidłowo opracować krok po kroku dobrowolne zobowiązanie w sprawie efektywności energetycznej. Zestaw narzędzi obejmuje porady dotyczące wszystkich pięciu głównym kroków przygotowania, inauguracji, negocjacji, wdrożenia i oceny. Herman Gels SenterNovem Holandia h.gels@senternovem.nl marit.kleinow@gertec.de m.steerneman@eei.nl Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 7

10 inteligentnaenergia przeglądaktualności04 Efektywność energetyczna Efektywne energetycznie wyposażenie i produkty > Zostań certyfikowanym Menedżerem Energii Dotąd ponad 750 inżynierów, techników, kierowników produkcji i konsultantów ds. energii odbyło szkolenie dla certyfikowanych menedżerów energii. Program szkolenia obejmuje podstawowe informacje na temat zakupu energii, obowiązujących przepisów i handlu prawami do emisji, a także szczegółową wiedzę na temat poszczególnych technik, takich jak biomasa czy energia słoneczna. W ramach projektu EUREM szkolenia są organizowane w 13 państwach członkowskich UE i w Tunezji. Partnerzy projektu oczekują, że z uwagi na rosnące ceny energii i zobowiązania wynikające z polityki w sprawie zmian klimatu, od 2010 roku w kursach weźmie udział ponad osób rocznie. Robert Schmidt Izba Przemysłowo-Handlowa dla Norymbergi i Środkowej Frankonii Niemcy rschmidt@nuernberg.ihk.de Przeszkolono ponad 750 menedżerów energii > Wodór, nowa Akademia Energii Samsø W Akademii Energii Samsø, położonej na jedynej duńskiej wyspie energii odnawialnej", zainstalowano elektrownię wodorową. Odwiedzający mogą zobaczyć, jak nadmiar energii elektrycznej produkowanej przez turbiny wiatrowe jest przekształcany w wodór, który jest następnie przechowywany w celu późniejszego użycia w transporcie lub w ogniwach paliwowych w domach. W Akademii można obejrzeć również samochód ciężarowy napędzany wodorem, należący do duńskiej spółki H2Logic. Firma planuje zbudować szereg pokazowych domów, w których ogniwa paliwowe będą czerpać energię z elektrowni wodorowej. Jens Peter Nielsen Akademia Energii Samsø Dania jpn@energiakademiet.dk > Słoneczna klimatyzacja: to jest to! Kolejne warsztaty w ramach projektu SOLAIR odbędą się podczas Europejskiego Tygodnia Zrównoważonej Energii we wtorek 10 lutego 2009 roku w Brukseli. Ich tematem będzie potencjał i przyszłość klimatyzacji zasilanej energią słoneczną. Przewidziane są także dyskusje na temat przeszkód technologicznych i finansowych. Więcej informacji na przykład najnowsze wyniki projektów, przykłady dobrych praktyk i analizy rynku można znaleźć na stronie internetowej projektu. Erika Villa Target GmbH Niemcy villa@targetgmbh.de Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 8

11 Efektywność energetyczna > Przewodnik po inteligentnych urządzeniach pomiarowych Inteligentne urządzenia pomiarowe sprawiają, że konsumenci są bardziej świadomi swojego indywidualnego zużycia energii. W pełni poinformowany użytkownik końcowy będzie prawdopodobnie bardziej rozważnie korzystał z zasobów energetycznych. W ramach projektu ESMA (Europejski Sojusz na rzecz Inteligentnego Systemu Pomiarów) opublikowano niedawno przewodnik przedstawiający kluczowe elementy niezbędne do udanego wdrożenia systemu inteligentnych pomiarów. Kluczowe wnioski to: należy w pełni uszanować życzenia konsumentów; inteligentne systemy pomiarów mogą przyczyniać się do rozwoju energii odnawialnej, rozproszenia produkcji i inteligentnych sieci przesyłowych; jeśli inteligentne systemy pomiarów mają być wdrożone w całej Europie, potrzebne będzie wsparcie rządów i urzędów regulacyjnych. John Parsons British Electrotechnical and Allied Manufacturers' Association Zjednoczone Królestwo Oblicz koszty przy użyciu inteligentnych urządzeń pomiarowych > Oszczędność energii przy zapalonych światłach Podczas spotkania pomiędzy czeską prezydencją w UE i Komisją Europejską w Pradze 7 stycznia 2009 roku, unijny komisarz ds. energii Andris Piebalgs zaprosił Ondreja Cerny'ego, dyrektora generalnego Czeskiego Teatru Narodowego, do programu GreenLight jparsons@beama.org.uk Czeski Teatr Narodowy zainaugurował niedawno zakrojony na szeroką skalę program oszczędności energii, który zakłada wymianę oświetlenia. Nowy system pozwoli zaoszczędzić teatrowi około euro i ograniczy emisje CO 2 o 542 tony rocznie. GreenLight to inicjatywa Komisji Europejskiej, która wspiera przechodzenie na nowoczesne, energooszczędne technologie. Zaawansowane systemy oświetlenia które są najczęściej projektowane i produkowane przez europejskie firmy zużywają od 30 do 50% mniej energii elektrycznej niż inne istniejące technologie. Samo oświetlenie odpowiada za około 14% całkowitej konsumpcji energii elektrycznej w UE. Jak dotąd do programu GreenLight dołączyło ponad 530 partnerów, w tym miasta, sieci supermarketów, lotniska, hotele, restauracje, szkoły i uniwersytety. Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 9

12 inteligentnaenergia przeglądaktualności04 Odnawialne źródła Odnawialna energia dla elektryczności, ogrzewania i chłodzenia > Energia odnawialna: potrzebne większe wsparcie > Nadzieja dla chłodzenia energią słoneczną > Dobiega końca konkurs na ogrzewanie szkół biomasą Ponad 2200 uczniów uczestniczyło w konkursie szkolnym mającym na celu zwiększenie świadomości na temat ogrzewania stałą biomasą. Obecnie trwa drugi etap konkursu, który zakończy się wyborem ostatecznego zwycięzcy z grupy regionalnych finalistów. Głosowanie odbędzie się drogą elektroniczną, przed Bożym Narodzeniem w 2008 roku. Konkurs, organizowany w ramach projektu Regbie+, zachęcał nauczycieli i uczniów do nadsyłania niekonwencjonalnych lub technicznych propozycji dotyczących odnawialnych źródeł energii. W sumie w projekcie wzięło udział 2200 uczniów z ponad 140 szkół podstawowych i średnich. Jury było pod wrażeniem niezwykle inspirujących propozycji, ukazujących dużą świadomość dzieci na temat problemu globalnego ocieplenia. Marion Elle target GmbH Niemcy der@targetgmbh.de Partnerzy projektu Support_Ers opublikowali niedawno raport na temat instrumentów wspierających ogrzewanie zasobami ze źródeł odnawialnych w Austrii, Bułgarii, Chorwacji, Estonii, Niemczech, na Łotwie, w Rumunii, na Słowacji i w Hiszpanii. W sprawozdaniu podkreślono duże różnice pomiędzy krajami: w niektórych wdrożono wiele instrumentów wsparcia, podczas gdy w innych podobne działania są dopiero opracowywane. Raport zawiera także zalecenia dla polityków dotyczące rozwoju instrumentów wsparcia w nowych państwach członkowskich UE i w krajach kandydujących. Przykładem takich instrumentów są programy powiązane z zachętami finansowymi, odpowiednie przepisy i szkolenia. Instrumenty wsparcia wymienione w sprawozdaniu są przeznaczone dla wielu grup, np. firm, gospodarstw domowych, samorządów itd. Aby otrzymać kopię raportu lub szczegółowe wyniki, proszę wysłać na adres ulrike.leis@gtz.de Ulrike Leis GTZ GmbH Niemcy ulrike.leis@gtz.de > Utworzenie przejrzystego rynku peletów w Europie 10 lutego 2009 roku w Brukseli odbędzie się konferencja zamykająca projekt SOLCO, zorganizowana w ramach EUSEW 2009, Europejskiego Tygodnia Zrównoważonej Energii. Podczas spotkania zostaną zaprezentowane wyniki projektu, które są szczególnie interesujące dla podmiotów działających na rynku chłodzenia energią słoneczną. Projekt SOLCO ruszył w styczniu 2007 roku. Jego koordynatorem jest APEA, Agencja ds. Energii Prowincji Agrigento. Celem projektu jest usunięcie nie-technologicznych przeszkód w stosowaniu technologii chłodzenia energią słoneczną. W UE wiedza na temat chłodzenia energią słoneczną jest nadal dość ograniczona. Jest tak szczególnie na południu Europy, gdzie tego rodzaju technologie są najbardziej potrzebne i gdzie potencjalne korzyści dla środowiska są największe. Osoby pragnące wziąć udział w międzynarodowej konferencji SOLCO w lutym powinny odwiedzić stronę internetową lub Stefano Rugginenti APEA Agencja ds. Energii Prowincji Agrigento Włochy > Energia wiatrowa w centrum uwagi Ponad 2200 uczniów wzięło udział w konkursie dla szkół. Projekt PELLETS@LAS ma na celu wsparcie procesu tworzenia przejrzystego rynku peletów w Europie oraz zapewnienie, że szczegółowe informacje na temat tego nowego rynku będą dostępne dla wszystkich podmiotów. Typowe informacje to dane na temat cen, jakości, produkcji i handlu peletami. Dane są zbierane we wszystkich państwach członkowskich UE oraz w Norwegii i Szwajcarii. Baza jest regularnie aktualizowana; można ją pobrać ze strony internetowej projektu. Dr Rainer Janssen i Wolfgang Hiegl WIP Renewable Energies Niemcy rainer.janssen@wip-munich.de Grupa TradeWind organizuje swoje ostatnie warsztaty w czwartek 12 lutego 2009 roku w ramach Europejskiego Tygodnia Zrównoważonej Energii. Impreza zostanie podzielona na trzy części: prezentację projektu i głównych osiągnięć; prezentację dotyczącą transmisji i przesyłu pomiędzy różnymi systemami; prezentację na temat potencjału energii wiatrowej na rynku energii elektrycznej w ramach europejskiego systemu energii. W spotkaniu mogą uczestniczyć wszystkie podmioty zajmujące się kwestiami przesyłu i rynku energii, instytucje UE, władze publiczne itd. Aby się zarejestrować, odwiedź stronę Glória Rodrigues EWEA Europejskie Stowarzyszenie Energii Wiatrowej Belgia Gloria.Rodrigues@ewea.org Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 10

13 Odnawialne źródła > Promowanie zobowiązań w zakresie słonecznej energii cieplnej Projekt ProSTO zajmował się 11 zobowiązaniami w zakresie słonecznej energii cieplnej (STO), tj. przepisami, które obligują właścicieli budynków do instalowania systemów słonecznej energii cieplnej w nowych lub remontowanych budynkach. Wyniki badania są dostępne w Internecie. To ważny krok w kierunku wdrożenia dobrych praktyk dla lokalnych STO. Partnerzy projektu niedługo udostępnią zestaw narzędzi, który pomoże lokalnym samorządom wprowadzić w życie wspomniane zobowiązania. Rodolfo Pasinetti Ambiente Italia S.r.l. Instytut Badawczy Włochy rodolfo.pasinetti@ambienteitalia.it > Powstaje przewodnik po gazyfikacji > Ponad 100 rozwiązań na rzecz zwiększenia wydajności elektrycznej Główną inicjatywą w ramach projektu EL-EFF Region jest opracowanie regionalnego planu działania na rzecz większej wydajności elektrycznej. Kluczowym elementem tych planów są środki służące poprawie wydajności w zużyciu energii elektrycznej. Partnerzy projektu zidentyfikowali ponad 100 rozwiązań, które są dostępne na stronie internetowej. Propozycje skierowane do podmiotów regionalnych i decydentów obejmują działania dotyczące konsumpcji energii w gospodarstwach domowych, urzędach publicznych i firmach. O.Ö. Energiesparverband Austria office@esv.or.at > Coraz więcej gruntowych pomp ciepła: nowe studia przypadku Celem projektu Ground-Reach jest zwiększenie świadomości konsumentów na temat potencjału gruntowych pomp ciepła do ogrzewania i chłodzenia budynków. Pompy oferują wiele korzyści; mogą one np.: zmniejszyć zapotrzebowanie na energię pierwotną oraz emisję gazów cieplarnianych; poprawić jakość lokalnego środowiska; zwiększyć wartość budynków. Partnerzy projektu udostępnili 40 studiów przypadku przykładów dobrych praktyk w których opisano więcej szczegółów dotyczących tej technologii. Dimitrios Mendrinos Centrum Odnawialnych Źródeł Energii (CRES) Grecja dmendrin@cres.gr Pomimo że technologia gazyfikacji biomasy do produkcji energii na małą i średnią skalę jest niemal gotowa, wiele czynników utrudnia jej wdrożenie na szeroką skalę. Partnerzy projektu pt. Wytyczne dla bezpiecznej i ekologicznej gazyfikacji biomasy pracują nad nowym narzędziem zwiększającym świadomość i zrozumienie tej technologii. Wytyczne i oprogramowanie będą zawierać wiele przydatnych informacji, w tym kwestie związane z BHP i ochroną środowiska w kontekście gazyfikacji biomasy. Wszelkie uwagi na temat opracowania należy przesyłać do Harriego Knoefa pod adres knoef@btgworld.com. Po publikacji wytycznych w 2009 roku odbędzie się szereg warsztatów: styczeń: Stuttgart, Niemcy maj: Aalborg, Dania czerwiec: Warna, Bułgaria wrzesień: Wiedeń, Austria John Vos BTG Grupa ds. Technologii Biomasy Holandia vos@btgworld.com Ponad 100 sposobów na zwiększenie efektywności elektrycznej > Nowoczesne technologie energetyczne w historycznych budynkach Wiele historycznych budynków mogłoby wykorzystać rozwiązania oparte na odnawialnych źródłach energii i efektywności energetycznej, aby poprawić bilans energetyczny. W ramach projektu New4Old niedługo zostaną opublikowane techniczne wytyczne, ukazujące jak odnawialne źródła energii i energooszczędne technologie mogą przyjść z pomocą w starych budynkach. Wytyczne są przeznaczone w szczególności dla planistów, architektów i projektantów budynków. W czerwcu 2008 roku koordynatorzy projektu otworzyli pierwszy Dom Energii Odnawialnej. Wkrótce powstaną następne. Na zakończenie projektu każdy dom w ramach sieci będzie czerpał energię niezbędną do ogrzewania i chłodzenia wyłącznie z odnawialnych źródeł. Energię elektryczną będą produkować systemy fotowoltaiczne. Europejska Rada ds. Energii Odnawialnej EREC Kim Vanguers Belgia vanguers@erec.org Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 11

14 inteligentnaenergia przeglądaktualności04 Odnawialne źródła > Łatwiejszy dostęp odnawialnych źródeł energii do sieci elektrycznej > Nowy podręcznik w sprawie biogazu > Biogaz gotowy do użycia na wyspach Większy udział źródeł odnawialnych w podaży energii może zwiększyć koszty poprzez konieczność budowy dodatkowych sieci, dostosowania systemów oraz koszty konwencjonalnej produkcji energii. Uczestnicy projektu RESPOND przeanalizowali możliwości ograniczenia tych kosztów i opracowali sprawozdanie, które zawiera szczegóły dotyczące następujących rozwiązań: zwiększenia zdolności przesyłowej pomiędzy różnymi systemami; odpowiedzi na popyt; rozproszenia zróżnicowanej produkcji; tanich możliwości przechowywania; elastycznej produkcji. Obecnie partnerzy projektu analizują przeszkody związane z polityką i obowiązującymi przepisami. Wszystkie wyniki będą dostępne w Internecie. Frits van Oostvoorn Holenderski Instytut Badań nad Energią Holandia oostvoorn@ecn.nl > Narzędzie internetowe wspiera zrównoważone zużycie drewna Po przeprowadzeniu analizy rynku biomasy w kilku krajach europejskich partnerzy projektu Astwood opracowali strategię, która jest dostępna w Internecie jako narzędzie decyzyjne w sprawie biomasy. Kluczowym wnioskiem analizy jest stwierdzenie, że biomasa (np. pelety drzewne i wióry) ma ogromny potencjał jeśli chodzi o wykorzystanie w ogrzewaniu domów. Wszelkie dane techniczne, wnioski oraz wersja narzędzia decyzyjnego w sprawie biomasy do pobrania są dostępne na stronie internetowej. Zakończono także projekty pokazowe w Hiszpanii, Portugalii i Bułgarii. Odwiedzający mogą obejrzeć nowe kotły na biomasę wykorzystywane w projekcie. Ignacio Marquez Acedo Protecma Hiszpania lola.gonzalez@protecma.es Grupa 12 organizacji partnerskich uczestniczących w projekcie BiG>East opublikowała niedawno podręczniki w sprawie biogazu uwzględniające szczególne potrzeby rolników. Dokumenty są dostępne w siedmiu językach. W ramach projektu zakończono także analizy dotyczące potencjału biogazu w sześciu krajach Europy południowej i wschodniej. Wyniki przedstawiono w opracowaniu opisującym polityki, utrudnienia, dostępność odpadów oraz strukturę rolnictwa. Projekt ułatwia wymianę informacji na temat biogazu w całej Europie. Kraje uczestniczące w kursach szkoleniowych organizowanych przez autorów projektu to Bułgaria, Chorwacja, Łotwa, Rumunia, Słowenia i Grecja. Celem działań jest promowanie biogazu jako odnawialnego źródła energii oraz jako technologii utylizacji odpadów. Dominik Rutz WIP Renewable Energies Niemcy dominik.rutz@wip-munich.de > Jak ocenić koszty i korzyści ogrzewania domu? Potrzebujesz nowego systemu ogrzewania, ale nie wiesz, który wybrać? Nowe narzędzie internetowe opracowane w ramach projektu BioHousing umożliwi szybkie porównywanie wad i zalet różnych systemów ogrzewania dostępnych na rynku. Internauci mogą skorzystać z kalkulatora energii obliczającego koszty ogrzewania w różnych rodzajach domów. Możliwe jest nawet porównanie kosztów energii i inwestycji oraz średnich emisji CO 2 różnych systemów. Więcej informacji na temat innowacyjnych zastosowań biomasy, w tym slajdy z prezentacji przedstawionej podczas niedawnego seminarium projektu BioHousing dotyczącego udanych przykładów ogrzewania biomasą na małą skalę, znajduje się na stronie internetowej projektu. Tytti Laitinen Jyväskylä Innovation Ltd Finlandia tytti.laitinen@jklinnovation.fi pekka.aanismaa@jamk.fi Projekt Biores dotyczy wysp, które używają biogazu ze stałych odpadów komunalnych jako źródła energii. Partnerzy przeprowadzili analizę SWOT (mocne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia) w celu zidentyfikowania barier technicznych uniemożliwiających wykorzystanie tego rodzaju biogazu. Ponadto analiza jest używana do stworzenia systemu wsparcia decyzji oceniającego różne opcje z technologicznego i ekonomicznego punktu widzenia. System służy wsparciu inwestorów w tej dziedzinie. W niedalekiej przyszłości partnerzy chcą stworzyć plany działania oraz ogólne wytyczne oparte na doświadczeniu sześciu wysp uczestniczących w projekcie. Autorzy mają nadzieję, że inne wyspy użyją informacji w celu opracowania planów działania dostosowanych do swoich potrzeb. EPTA Ltd Grecja achatzimpiros@epta.gr > Czym są systemy słoneczne kombinowane? Uczestnicy projektu Combisol oferują producentom i instalatorom kombinowanych systemów słonecznych pomoc przy technicznej inspekcji tego rodzaju rozwiązań. Opracowano sprawozdanie, w formie arkusza Excel, które obejmuje wszystkie punkty kontroli technicznej, od pętli kolektora słonecznego po pętle grzewcze. Sprawozdanie obejmuje także podręcznik. Materiał opisuje 70 różnych systemów kombinowanych w Austrii, Francji, Niemczech i Szwecji. W niedawno opublikowanym przez partnerów raporcie przedstawiono wspólną metodę oceny wydajności systemów kombinowanych. Metoda została sprawdzona i pomyślnie oceniona przez firmy i przemysł. Obecnie jest ona wykorzystywana do monitorowania 45 kombinowanych systemów słonecznych. Ponadto w sprawozdaniu opisano rodzaj potrzebnego wyposażenia i określono przydatne wskaźniki wydajności. Philippe Papillon CEA/INES Francja philippe.papillon@cea.fr Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 12

15 Odnawialne źródła > Promocja biomasy Paliwa alternatywne > Odznaczenia CO 2 dla paliw samochodowych > Zielona energia z wysokiej jakości paliw Partnerzy projektu Biobusiness opublikowali niedawno szereg sprawozdań oceniających europejskie zasoby biomasy oraz rozwój małych i średnich przedsiębiorstw w tym sektorze. Raport obejmuje: dobre praktyki dotyczące zakładania firm w sektorze biomasy (w oparciu o studia przypadku w różnych krajach); szanse biznesowe dla przedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorstw; techniczny i ekonomiczny potencjał zasobów biomasy. CEEI-Burgos Hiszpania jcmartinez@ceeiburgos.es W ramach projektu Carbon Labelling wdrożono trzy europejskie inicjatywy przyznawania odznaczeń CO 2 dla biodiesla (B100), wysoko wydajnych smarów i usług transportowych. Znak CO 2 Star przyznano paliwu B100, smarom syntetycznym oraz flocie ciężarówek przewożących artykuły ogrodnicze (napędzanych paliwem B30) w Niemczech i w Holandii. Koordynatorzy projektu zakończyli ponadto badania konsumenckie na temat przyznawania znaków CO 2. Ankieta wykazała, że konsumentów niepokoją kwestie związane ze środowiskowym i społecznym wpływem biopaliw, ponieważ ramy prawne i podatkowe w tym zakresie nie zostały jeszcze ustalone, a same biopaliwa są często krytykowane w debatach publicznych. Okazało się, że głównym czynnikiem zachęcającym do inwestycji w biopaliwa jest cena. Rainer Janssen WIP Renewable Energies Niemcy Opublikowano już wiele badań i analiz na temat upraw energetycznych. Projekt Encrop wykorzystuje zgromadzoną wiedzę, pomagając zainteresowanym czytelnikom w wyborze najistotniejszych informacji. Indywidualne badania są włączane do ogólnego kontekstu badań nad uprawami energetycznymi. W tym celu koordynatorzy projektu zorganizują w 2009 roku szereg imprez: międzynarodowe seminarium na temat upraw energetycznych (Polska); międzynarodową wizytę studyjną poświęconą łańcuchom logistycznym dotyczącym drewna o małej średnicy i mozgi trzcinowatej (Finlandia); seminarium na temat plantacji o krótkiej rotacji (Włochy); seminarium na temat biogazu z kukurydzy i traw (Austria). Jyväskylä Innovation Ltd Finlandia kirsi.knuuttila@jklinnovation.fi rainer.janssen@wip-munich.de Oznakowanie biodiesla już działa Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 13

16 inteligentnaenergia przeglądaktualności04 Transport Transport wykorzystujący inteligentną energię > Kodeks dobrych praktyk na temat mobilności w osiedlach mieszkaniowych W ramach projektu ADD HOME opracowano Kodeks dobrych praktyk na temat mobilności w osiedlach mieszkaniowych. Kodeks podsumowuje przykłady dobrych praktyk zebrane podczas studiów przypadku przeprowadzanych niedawno przez partnerów projektu. Autorzy publikacji starają się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób różne formy transportu mogą poprawić mobilność w osiedlach mieszkaniowych w efektywny (energetycznie) sposób. Niedawne badanie przeprowadzone w ramach projektu jasno pokazało, że przepisy prawne najczęściej faworyzują samochody w porównaniu z innymi formami transportu. Partnerzy projektu zaproponowali innowacyjne sposoby na poprawę tej sytuacji. Claus Köllinger Austriackie Badania na temat Mobilności Austria koellinger@fgm.at Promowanie efektywnych energetycznie sposobów podróżowania > Zrównoważona mobilność u progu Twojego domu Dwanaście krajów uczestniczy w projekcie Pro.Motion, którego celem jest promowanie efektywnych energetycznie form transportu w dziedzinie mieszkalnictwa i mobilności. Niedawno zakończył się etap koncepcyjny. Dla poszczególnych regionów biorących udział w projekcie partnerzy określili: obecny model mobilności, i konkretne potrzeby związane z dostępnością i usługami mobilności. W ramach kolejnego etapu partnerzy opracują konkretne działania w oparciu o analizę planów infrastrukturalnych (np. ścieżki rowerowe) oraz działania zachęcające mieszkańców do zmiany nawyków poprzez korzystanie z efektywnych energetycznie środków transportu (np. wspólne korzystanie z jednego samochodu przez wiele osób). Anna Thormann Det Gronne Hus, Agenda 21 in Koge Dania anna.thormann@koege.dk Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 14

17 Transport > Wybór najlepszego systemu autobusowego dla Twojego miasta Transport publiczny z nowoczesnym systemem autobusów przyczynia się do ochrony środowiska i pozwala ograniczyć ruch samochodów w miastach. Niemniej jednak wybór najlepszych autobusów z szerokiej oferty stanowi często nie lada problem. Narzędzie internetowe Starbus przyjdzie z pomocą wszystkim, którzy takich wyborów muszą dokonać. Użytkownicy mogą porównać emisję spalin, hałas, koszty itd. różnych autobusów na określonej trasie. Wspólnie z partnerami Starbus wielu europejskich operatorów autobusów już korzysta z tej metody w celu oceny linii autobusowych, porównania tras, wyliczenia emisji i wypracowania usprawnień. Gabriel Plassat Francuska Agencja ds. Środowiska i Zarządzania Energią (ADEME) Francja gabriel.plassat@ademe.fr > Floty pojazdów nowa inicjatywa na rzecz ograniczenia zużycia energii i emisji Partnerzy projektu FLEAT przygotowują się do rozpoczęcia 31 działań pilotażowych obejmujących ponad pojazdów. Celem inicjatywy jest sprawdzenie, czy wypracowane narzędzia pozwalają zaoszczędzić energię i ograniczyć emisję CO 2 w rzeczywistych warunkach. Testom zostaną poddane różne rozwiązania dotyczące paliw i pojazdów niskoemisyjnych, nawyków kierowców i zarządzania mobilnością. Projekt obejmuje floty samochodów prywatnych oraz transport publiczny. W testach weźmie udział także kilka dużych flot, jak np. floty zarządzane przez grupę austriackich kolei, Hamburger Wasserwerke, Leaseplan Greece i TNT Express. Leen Govaerts VITO Belgia leen.govaerts@vito.be Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 15

18 inteligentnaenergia przeglądaktualności04 Projekty horyzontalne Edukacja w dziedzinie energii > Nowy zestaw narzędzi Active Learning praktyczna nauka inteligentnej energii Jesteś nauczycielem? Skorzystaj z gotowych materiałów edukacyjnych Active Learning dostępnych w 14 różnych wersjach językowych. Zestaw edukacyjny zawiera propozycje ciekawych zadań opartych na założeniach Aktywnego uczenia się w obszarze zrównoważonego rozwoju energii. Zadania są skierowane do uczniów w wieku 6 12 lat. Aktywne uczenie się polega na uczeniu się przez własne doświadczenie. W zestawie materiałów Active Learning znajdziesz komplet scenariuszy lekcji. Scenariusze przedstawiają zadania tak, aby spełnić wymagania programowe między innymi w zakresie nauczania o energii. Materiały opisują zadania krok po kroku od zaplanowania lekcji do realizacji i wniosków. Dostępne są także ćwiczenia do skopiowania dla uczniów i odniesienia do dodatkowych materiałów edukacyjnych. Kirsten Dyhr-Mikkelsen Ea Energy Analyses Norwegia kdm@nee.no Zestaw materiałów Active Learning: Projekt Active Learning: > Audyty energetyczne w klasach > Pomoc dla prowadzących kampanię w dziedzinie energii Projekt energyxchange zajmuje się wyszukiwaniem materiałów informacyjnych użytych w udanych kampaniach na temat oszczędności energii i CO 2. Materiały np. logo, broszury, filmy wideo, naklejki, kartki świąteczne są następnie umieszczane w Internecie tak, aby inni mogli je wykorzystać. Strona internetowa projektu oferuje wsparcie osobom, które chcą zapoczątkować kampanię na temat energii, np. poprzez udostępnienie podręczników dotyczących organizacji Dnia Świadomości Energetycznej. Ponadto dostępne jest narzędzie internetowe pozwalające określić nawyki przyczyniające się do marnotrawstwa energii. Partnerzy opracowali specjalne porady dla firm poszukujących sposobów na zmniejszenie rachunków za prąd poprzez zachęcanie pracowników do oszczędzania energii. Dział Student Power ma na celu pomóc młodym ludziom zastosować teorię w praktyce poprzez zorganizowanie kampanii marketingowej. Brian MacNamee Consulteco Zjednoczone Królestwo info@energyxchange.eu Monitorowanie i ocena > Raporty końcowe oszczędności energii dodają się Dwa raporty podsumowujące, dotyczące systemu metod obliczeniowych wstępujących (bottom-up) i zstępujących (top-down) w dziedzinie oszczędności energii, zostały opublikowane przez uczestników projektu EMEEES (Evaluation and Monitoring for the EU Directive on Energy End-Use Efficiency and Energy Services Ocena i Monitoring unijnej dyrektywy w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych). Sprawozdania można przeczytać na stronie internetowej projektu. Wszelkie uwagi dotyczące raportów można przesłać do koordynatora projektu. 15 października 2008 roku partnerzy wzięli udział w konferencji na temat Zharmonizowanych metod oceny efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych". Pełne informacje dotyczące tego spotkania można znaleźć w zakładce Events (Wydarzenia) na stronie internetowej projektu. Dr Stefan Thomas Instytut na rzecz Klimatu, Środowiska i Energii w Wuppertalu Niemcy stefan.thomas@wupperinst.org Uczenie się przez działanie jest wypróbowaną i sprawdzoną metodą kształcenia. W ramach projektu Check it out! ponad 90 szkół zbadało wydajność energetyczną swoich budynków przeprowadzając Ocenę Wydajności Energetycznej (Energy Performance Assessment). Dzieci uczestniczące w projekcie niedawno zakończyły audyty szkół w pięciu krajach (w Niemczech, Holandii, Hiszpanii, na Węgrzech i w Bułgarii) i opracowały plany działania na rzecz oszczędności energii w budynkach. Plany działania i materiały edukacyjne są dostępne w sześciu językach na stronie internetowej projektu. Giel Linthorst, Ecofys Netherlands Holandia G.Linthorst@ecofys.com Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 16

19 Projekty horyzontalne Mechanizmy finansowania i zachęty > Podatki bezpośrednie: zalety i wady w przypadku ogrzewania energią odnawialną Zrównoważona energia w społecznościach lokalnych > Społeczności lokalne a wyzwania związane z energią > W blokach startowych: szkolenia w dziedzinie zrównoważonej energii Aby zrealizować ambitne europejskie cele w zakresie odnawialnych źródeł energii ustalone na rok 2010 i 2020, państwa członkowskie będą musiały wykorzystać wszystkie dostępne narzędzia polityki. Uczestnicy projektu Refund+ analizują system podatków bezpośrednich w tej dziedzinie wprowadzony w pięciu krajach (w Austrii, Belgii, Francji, we Włoszech i w Portugalii) w celu udowodnienia, że tego rodzaju rozwiązania mogą przyczynić się do rozwoju rynku energii odnawialnych dla gospodarstw indywidualnych. Partnerzy przeprowadzają także symulację wspomnianych polityk na Litwie i w Polsce w celu zbadania wpływu podatków bezpośrednich. Osoby odwiedzające stronę internetową projektu mogą pobrać pełną analizę działań podjętych w pięciu krajach objętych programem. W 2009 roku na Litwie i w Polsce zostaną zorganizowane warsztaty regionalne, a po nich konferencja, na której zostaną przedstawione wyniki projektu. Diane Lescot Observ'ER France observ.er@energies-renouvelables.org Strategie energetyczne dostosowane do potrzeb wysp W Hiszpanii, Słowenii, Chorwacji i Bułgarii zakończyły się cztery pilotażowe inicjatywy dotyczące inteligentnych, efektywnych energetycznie domów. Badanie obejmowało: efektywną energetycznie regulację ogrzewania, chłodzenia i wentylacji; efektywną energetycznie izolację energooszczędnych domów; oraz energooszczędne sprzęty gospodarstwa domowego. Grupa projektu pracuje obecnie nad planem działania opartym na wynikach badań pilotażowych. Lidija Horvat Lokalna Agencja ds. Energii w Pomurje Słowenia lidija@lea-pomurje.si > Strategie energetyczne dla wysp Projekt Transplan opracowuje strategie energetyczne dla wysp, które napotykają na szczególne problemy związane z dostawami energii i zasobami. Każda strategia uwzględnia ogólny bilans energii, w tym konwersję energii, dystrybucję oraz zużycie paliw. Opracowano i obecnie rozpoczęto wdrożenie trzech z pięciu strategii energetycznych dla wysp. Pierwsze wyniki to nowa fabryka peletów w Gotlandii, która będzie produkować ton peletów rocznie z lokalnych trocin oraz wprowadzenie samochodów napędzanych energią elektryczną na Bornholmie. Nowa broszura zawierająca więcej szczegółów zostanie niedługo opublikowana na stronie internetowej. Louise Lyng Bojesen Bornholms Regionskommune Dania louise.lyng.bojesen@brk.dk Partnerzy projektu PRACTISE organizują szkolenia promujące zrównoważoną energię w społecznościach lokalnych. Kursy obejmują 70 godzin szkoleń dostosowanych do potrzeb uczestników. Zajęcia zorganizowano na trzech poziomach: kurs podstawowy (dla wszystkich operatorów), zaawansowany kurs techniczny (dla techników) oraz zaawansowany kurs w dziedzinie planowania (dla planistów, inżynierów i architektów). Szkolenie zapewni naukowe i praktyczne wsparcie, a uczestnicy będą mogli wybrać tematykę, która będzie najbardziej przydatna w ich pracy. Samorząd miasta Alessandria Włochy giuseppe.dago@comune.alessandria.it > Energia ze szczytu: zrównoważone gminy górskie Projekt Mountain RES/RUE wspiera gminy górsko-rolnicze, które chcą w większym stopniu wykorzystywać odnawialne źródła energii. W sumie wybrano 32 projekty prototypowe w Grecji, Słowenii, Francji i Austrii. Dla każdej gminy opracowano plan działania uwzględniający potrzeby oraz możliwe rozwiązania. Plany są obecnie wdrażane. Prof. John Psarras Wydział Polityki Energetycznej Politechniki w Atenach (EPU-NTUA) Grecja (lub ) john@epu.ntua.gr Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 17

20 inteligentnaenergia przeglądaktualności04 Kraje rozwijające się Zrównoważona energia w krajach rozwijających się > Wytyczne dla zdecentralizowanego systemu dostaw energii elektrycznej na obszarach wiejskich Partnerzy projektu Dosbe przyjrzeli się niedawno systemom dostaw energii elektrycznej na terenach wiejskich w Ekwadorze i Peru. Zebrane informacje oraz międzynarodowe doświadczenie pozwoliły opracować zalecenia opublikowane w Podstawowych wytycznych dla zdecentralizowanych dystrybutorów energii elektrycznej. Broszura jest skierowana do firm i innych podmiotów działających w sektorze usług energii elektrycznej. Publikacja obejmuje kilka rozdziałów omawiających poniższe kluczowe kwestie: modele wdrożenia usług energii elektrycznej; odpowiedzialność i zadania poszczególnych interesariuszy; kwestie związane z decentralizacją; stosunki umowne; kwestie finansowe i ekonomiczne. Pol Arranz-Piera Trama Tecnoambiental (TTA) Hiszpania pol.arranz@tta.com.es Energia odnawialna na wsi Kambodża i Laos > Promowanie energii odnawialnej w Laosie i Kambodży którego leży koncepcja efektu kuli śnieżnej. Na początku lokalnym inżynierom przekazywana jest niezbędna wiedza techniczna. Następnie inżynierowie jadą do pilotażowych miejscowości, aby przeszkolić techników. Ostatni etap zakłada współpracę techników z użytkownikami końcowymi mieszkańcami wiosek. Dotychczas do programu wybrano sześć gmin pilotażowych. Obejmują one sierociniec w Kambodży, w którym szkołę oraz budynek mieszkalny wyposażono w instalację fotowoltaiczną. Instalacja służy także do pokazów w ramach kursów szkoleniowych. Antje Klauss-Vorreiter Międzynarodowe Zrzeszenie na rzecz Energii Słonecznej, Sekcja Niemiecka (DGS) Niemcy Podstawowe wytyczne dla zdecentralizowanych dystrybutorów energii elektrycznej można pobrać za darmo ze strony internetowej: Na terenach wiejskich w Laosie i Kambodży nadal brakuje dostępu do podstawowych usług energetycznych. Projekt REEPRO, skupiający partnerów z Europy i Azji, ma na celu rozwiązanie tego problemu poprzez dostarczenie know-how opartego na odnawialnych źródłach energii. Krajowi eksperci, technicy i klienci uczestniczą w trzystopniowym programie szkoleniowym, u podstaw vorreiter@dgs.de Przegląd aktualności programu Inteligentna Energia dla Europy, Nr 4 Grudzień 2008 r. Strona 18