UJEDNOLICONY TEKST STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY SUŁKOWICE

Transkrypt

1 ZAŁĄCZNIK NR 6 DO UCHWAŁY NR VIII/31/11 RADY MIEJSKIEJ W SUŁKOWICACH Z DNIA 27 KWIETNIA 2011 R. UJEDNOLICONY TEKST STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY SUŁKOWICE TEKST UJEDNOLICONY STUDIUM PRZYJĘTEGO UCHWAŁĄ NR XXXVIII/295/09 RADY MIEJSKIEJ W SUŁKOWICACH Z DNIA R. Z WYRÓŻNIENIEM PROJEKTOWANEJ ZMIANY WPROWADZONEJ NA PODSTAWIE UCHWAŁY NR XLV/354/10 RADY MIEJSKIEJ W SUŁKOWICACH Z DNIA 29 MARCA 2010 R.

2 SPIS TREŚCI: 1. WPROWADZENIE UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY STAN ŁADU PRZESTRZENNEGO, DOTYCHCZSOWE PRZEZNACZENIE, ZAGOSPODAROWANIE I UZBROJENIE TERENU STAN ŚRODOWISKA I JEGO OCHRONA STAN DZIEDZICTWA KULTUROWEGO WARUNKI I JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW BEZPIECZEŃSTWO LUDNOŚCI I JEJ MIENIA POTRZEBY I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU GMINY STAN SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ZADANIA SŁUŻĄCE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH KSZTAŁTOWANIE STRUKTURY PRZESTRZENNEJ KIERUNKI ROZWOJU PRZESTRZENNEGO BILANS TERENU POLITYKA PRZESTRZENNA POLITYKA KSZTAŁTOWANIA ZABUDOWY MIESZKALNEJ POLITYKA WYPOSAŻENIA GMINY W INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ I KOMUNALNĄ POLITYKA KSZTAŁTOWANIA ZABUDOWY ZWIĄZANEJ Z AKTYWNOŚCIĄ GOSPODARCZĄ POLITYKA OCHRONY DZIEDZICTWA I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO POLITYKA OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO POLITYKA KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU TRANSPORTOWEGO POLITYKA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ POLITYKA GOSPODARKI GRUNTAMI W TYM POLITYKA KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ POLITYKA GMINY NA TERENACH OSUWISKOWYCH I NARAŻONYCH NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO PLANY MIEJSCOWE OBSZARY DO OBJĘCIA PLANAMI MIEJSCOWYMI MINIMALNY ZAKRES PLANÓW DOPUSZCZALNY ZAKRES ZMIAN OBSZARY ROZMIESZCZENIA WIELKOPOWIERZCHNIOWYCH OBIEKTÓW HANDLOWYCH OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI LUB REKULTYWACJI POTENCJALNE OBSZARY OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA I OBSZARY PROBLEMOWE OBSZARY OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA TERENY ZAMKNIĘTE UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ Instytut Rozwoju Miast -

3 Instytut Rozwoju Miast -

4 1. WPROWADZENIE W dniu 27 kwietnia 2007 roku Rada Miejska w Sułkowicach podjęła Uchwałę Nr IX/55/07 w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Sułkowice, uchwalonego uchwałą Nr XXI/31/99 z dnia 30 grudnia 1999 roku. Studium jest dokumentem mającym na celu określenie polityki przestrzennej gminy oraz lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. Ustalenia Studium składają się z: Uchwały Rady Miejskiej w sprawie uchwalenia Studium; Tekstu Ustaleń Studium załącznik Nr 1 do Uchwały Rady Miejskiej; Rysunku: Uwarunkowania rozwoju Załącznik Nr 2 do Uchwały Rady Miejskiej mapa w skali 1: Rysunku: Kierunki zagospodarowania przestrzennego Załącznik Nr 3 do Uchwały Rady Miejskiej mapa w skali 1:10 000; Rysunku: Kierunki rozwoju systemów transportu i infrastruktury technicznej Załącznik Nr 4 mapa w skali 1:10000; Ponadto załącznik nr 5 do Uchwały Rady Miejskiej stanowi rozstrzygnięcie o sposobie rozpatrzenia uwag dotyczących projektu studium wyłożonego do wglądu publicznego. Dotychczas obowiązujące Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Sułkowice zostało sporządzone w 1999 roku. Potrzebę jego zmiany wykazała analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy Sułkowice wykonana w 2006 roku. Zasadniczymi powodami dla zmiany studium są zmiany regulacji prawnych w zakresie planowania przestrzennego oraz zmiany lokalnych i ponadlokalnych uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego następujące w okresie po uchwaleniu dotychczasowego studium. Podstawowe akty prawne, które wprowadziły nowe wymogi odnośnie studium to Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U z późn. zm.) oraz wydane na podstawie tejże ustawy Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 roku w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz.U ). Niniejsza zmiana studium ma na celu dostosowanie studium do wymogów wyżej wymienionych aktów prawnych. Ze względu na fakt iż tekst dotychczasowego studium został zredagowany w sposób uniemożliwiający uwidocznienie w nim dokonywanych zmian studium w sposób zapewniający spójność całości tekstu jak również ze względu na konieczność uwzględnienia zmieniających się uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sułkowice konieczna była nowa redakcja tekstu studium. Instytut Rozwoju Miast - 3

5 2. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY 2.1. STAN ŁADU PRZESTRZENNEGO, DOTYCHCZASOWE PRZEZNACZENIE, ZAGOSPODAROWANIE I UZBROJENIE TERENU Cały obszar gminy Sułkowice jest w chwili obecnej objęty obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego sporządzonymi zgodnie ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Sułkowice uchwalonym 30 grudnia 1999 roku. Są to: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego wsi Krzywaczka, Biertowice i Miasta Sułkowice w ich Granicach Administracyjnych uchwalony Uchwałą Nr XXXV/225/01 Rady Miejskiej w Sułkowicach z dnia 10 maja 2001 roku. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego wsi Rudnik w Granicach Administracyjnych uchwalony Uchwałą Nr XXXIX/263/02 Rady Miejskiej w Sułkowicach z dnia 6 grudnia 2001 roku. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego wsi Harbutowice w Granicach Administracyjnych uchwalony Uchwałą Nr XLIII/298/02 Rady Miejskiej w Sułkowicach z dnia 20 czerwca 2002 roku. W planach tych przeznaczono łącznie około 1060 ha gruntów pod rozwój różnego rodzaju zainwestowania. Wielkość tych powierzchni w poszczególnych miejscowościach przedstawiono w poniższej tabeli. Tab. 1 Powierzchnia terenów przeznaczonych do zainwestowania w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (ha). Symbol przeznaczenia terenu Biertowice Harbutowice Krzywaczka Rudnik Sułkowice Razem M 72,56 114,35 234,68 193,08 290,90 905,57 NO 1,18 0,73 0,48 2,39 P 0,72 0,72 PU 9,45 1,06 12,31 22,82 UC 1,39 14,55 0,87 7,05 23,86 UP 0,53 2,95 7,94 3,43 7,01 21,86 US 0,92 0,78 3,04 4,74 UT 21,77 0,89 1,65 51,31 75,62 PE 3,93 3,93 ZC 0,68 0,73 2,97 4,38 WZ 0,33 0,33 Ogółem 108,52 122,80 259,41 200,57 374, ,22 Źródło: Opracowanie własne. Instytut Rozwoju Miast - 4

6 W roku 2006 pracownia urbanistyczno-architektoniczna Asta Plan przeprowadziła analizę zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy oraz ocenę aktualności studium i planów miejscowych. W wyniku tej analizy stwierdzono, że w okresie po roku 1999 następowały zmiany w zagospodarowaniu terenów wynikające z intensywnego rozwoju zainwestowania. Polegały one głównie na realizacji nowych budynków na terenach wcześniej użytkowanych rolniczo; zmianach sposobu użytkowania budynków głównie w związku z rozwojem działalności gospodarczej; jak również realizacji nowych odcinków dróg i sieci infrastruktury technicznej. O tempie rozwoju zainwestowania w gminie Sułkowice świadczy ilość wydanych pozwoleń na budowę zestawiona poniżej. Tab. 2 Ilość pozwoleń na budowę wydanych w okresie od września 2002 do czerwca Miejscowość * Razem Biertowice Harbutowice Krzywaczka Rudnik Sułkowice Gmina ogółem (w tym nowe budynki mieszkaniowe) * stan na dzień 20 czerwca Źródło: Analiza Zmian w Zagospodarowaniu Przestrzennym Gminy Sułkowice wraz z Oceną Aktualności Studium i Planów Miejscowych Asta Plan Zróżnicowany ruch budowlany w poszczególnych miejscowościach sprawia iż stopień wykorzystania terenów przeznaczonych do zainwestowania jest również zróżnicowany. Szacunkowa wielkość rezerw terenowych w obrębie terenów przeznaczonych do zainwestowania w obowiązujących planach miejscowych wynosi w skali gminy 416 ha. Natomiast w poszczególnych miejscowościach powierzchnia rezerw terenu jest następująca: w Biertowicach 65 ha; w Harbutowicach 49 ha; w Krzywaczce 130 ha; w Rudniku 60 ha; w Sułkowicach 112 ha. Przyjmując wskaźnik 400 m 2 na mieszkańca można szacować iż rezerwy terenów w gminie Sułkowice są wystarczające dla zaspokojenia potrzeb około mieszkańców. 50 (32) 64 (48) 36 (31) 411 W dotychczas obowiązującym Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Sułkowice terytorium gminy podzielono na trzy główne obszary Instytut Rozwoju Miast - 5

7 funkcjonalne. Ich powierzchnię w poszczególnych miejscowościach przedstawiono w kolejnej tabeli. Tab. 3 Powierzchnia obszarów funkcjonalnych według dotychczasowego Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego (ha). Obszar Biertowice Harbutowice Krzywaczka Rudnik Sułkowice Razem funkcjonalny leśno - turystyczny rolno - osadniczy kontrolowanej urbanizacji 247, ,23 351, ,99 945, ,05-340,04 381,76-296, ,47 143,20-85,49 286,28 403,51 918,48 Ogółem 390, ,27 818, , , ,00 Źródło: Opracowanie własne. Według ustaleń tego studium rozwój osadnictwa miałby następować w granicach obszaru kontrolowanej urbanizacji oraz w granicach obszarów rozwoju osadnictwa wyodrębnionych wewnątrz obszaru funkcjonalnego rolno-osadniczego. Oszacowaną powierzchnię terenów przeznaczonych w tym studium pod rozwój zainwestowania jak również powierzchnię terenów dotychczas niezabudowanych o takim przeznaczeniu (rezerw terenowych) przedstawiono w następnej tabeli. Tab. 4 Powierzchnia terenów przeznaczonych do zainwestowania i rezerwy terenowe według dotychczasowego Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego. Miejscowość Powierzchnia terenów w tym rezerwy do zainwestowania terenowe (ha) według studium (ha) Biertowice Harbutowice Krzywaczka Rudnik Sułkowice Gmina ogółem Źródło: Opracowanie własne. W ramach wspomnianej wyżej oceny aktualności planów miejscowych i studium przeanalizowano liczne wnioski właścicieli gruntów skierowane do Urzędu Miejskiego w Sułkowicach dotyczące zmiany przeznaczenia gruntów. Przedmiotem wniosków była głównie zmiana przeznaczenia dotychczasowych działek rolnych na cele zabudowy mieszkaniowej lub usługowej. Wnioski te w znacznej części wykraczały poza określony w studium z 1999 roku zasięg terenów przeznaczonych do zainwestowania. Stanowią one zatem kolejną przesłankę Instytut Rozwoju Miast - 6

8 dla zmiany Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Sułkowice. Należy również zauważyć iż rozwój zainwestowania w okresie po uchwaleniu obecnie obowiązujących planów miejscowych nie był w pełni kontrolowany. Pojawiła się pewna ilość zabudowy niezgodnej z ustaleniami planów. Najistotniejszym obiektem tego typu jest wytwórnia betonu w Sułkowicach usytuowana nad potokiem Gościbia a ponadto pewna ilość budynków letniskowych, rozproszonych wśród terenów rolnych w Harbutowicach. Dotychczasowe przeznaczenie terenów: MU1, KU/UC, US2a, R/Z, ZL: wyodrębnionych Zmianą Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Sułkowice w miejscowości Harbutowice podjętą na podstawie uchwały nr XLV/354/10 Rady Miejskiej w Sułkowicach z dnia 29 marca 2010r: - teren MU 1 dotychczas teren mieszkaniowo usługowy (bez zmian), - tereny KU/UC, US 2a i R/Z - dotychczas tereny rolne, - teren ZL dotychczas tereny lasów (bez zmian) STAN ŚRODOWISKA I JEGO OCHRONA Stan środowiska przyrodniczego gminy Sułkowice był przedmiotem analiz w ramach opracowania ekofizjograficznego, które wykonano dla miasta i gminy Sułkowice w październiku 2007 roku. Poniżej przedstawiono opis uwarunkowań wynikających ze stanu poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego. Budowa geologiczna Budowa geologiczna i tektonika podłoża skalnego występującego na terenie gminy Sułkowice jest wynikiem długotrwałych, skomplikowanych procesów geologicznych, takich jak sedymentacja i fałdowanie, zachodzących na terenie Karpat Zewnętrznych (fliszowych). Obszar gminy jest położony na terenie tej dużej jednostki geologicznej. Na omawianym obszarze dominują kredowe i trzeciorzędowe utwory fliszu karpackiego oraz czwartorzędowe gliny zwietrzelinowe, osady aluwialne i koluwialne. W ramach utworów fliszowych występują tu trzy serie osadów wykształcone w postaci płaszczowin. Są to serie podśląska, śląska i magurska. Seria podśląska ukazuje się na omawianym obszarze w ramach kilku okien tektonicznych. Są to okna Jastrzębiej, Sułkowic i Harbutowic-Jasienicy będące częścią pasa okien tektonicznych ciągnącego się od Skawy po Dunajec. Wymieniony pas okien tektonicznych powstał w wyniku rozerwania utworów serii śląskiej przez nasuwającą się od południa Instytut Rozwoju Miast - 7

9 płaszczowinę magurską i wciśnięcia się w nią osadów serii podśląskiej. Okna budują skały dolno i górnokredowe oraz w przypadku okna Harbutowic-Jasienicy osady paleogenu. Na warstwy dolnokredowe składają się łupki warstw lgockich oraz łupki wierzowskie. Poziom górnokredowy budują margle pstre węglowieckie i margle szare frydeckie. Z kolei paleogeniczne osady okna tektonicznego Harbutowic-Jasienicy to łupki zielone i piaskowce glaukonitowe. Te wszystkie utwory ukazują się w licznych odsłonięciach powierzchniowych. Na omawianym obszarze, seria śląska występuje jako podseria śląska dolna Pogórza Radziszowskiego (facja wielicka) oraz podseria śląska górna Pogórza Lanckorońskiego (facja lanckorońska). Osady pierwszej z facji (górnokredowe piaskowce, zlepieńce i łupki dolnych warstw istebniańskich) obejmują północną część gminy. Fację lanckorońską budują głównie dolnokredowe wapienie, łupki i piaskowce warstw cieszyńskich i lgockich oraz górnokredowe piaskowce, zlepieńce i lupki pstre warstw godulskich i istebniańskich dolnych. Wymienione wyżej osady powszechnie odsłaniają się na powierzchni terenu. Poza wymienionymi osadami kredowymi w ramach facji lanckorońskiej serii śląskiej występują również trzeciorzędowe (oligocen) osady piaskowców i łupków warstw krośnieńskich. W północno-zachodniej części sołectwa Harbutowice zlokalizowane są dwa udokumentowane złoża piaskowców krośnieńskich. Są to złoża Harbutowice Kamieniołom i Harbutowice, które nie są obecnie eksploatowane (nie ma wyznaczonych obszarów i terenów górniczych). Dokumentacja geologiczna pierwszego złoża w kat. C1, z jakością w kat. B została zatwierdzona decyzją CUG nr KZK/012/K/4223/81 z dnia Zasoby początkowe zostały tu obliczone na 1172 tys. ton. W przeszłości, przed udokumentowaniem, złoże to było w niewielkim zakresie eksploatowane na lokalne potrzeby budowlane, czego dowodem jest częściowo zarośnięty kamieniołom. Dokumentacja geologiczna drugiego z wymienionych złóż w kat. C2 została zatwierdzona decyzją CUG nr KZK/012/K/3561/77 z dnia Zasoby początkowe zostały tu obliczone na tys. ton. Złoże to jest tylko częściowo położone na terenie gminy Sułkowice, jego większość leży na terenie sąsiedniej gminy Lanckorona. Wymienione złoża piaskowców krośnieńskich mogą mieć zastosowanie jako kamień drogowy i budowlany. Seria magurska, budująca wzniesienia Beskidu Makowskiego, jest rozległą płaszczowiną obejmującą swym zasięgiem południowy fragment opisywanego terenu. Budujące serię osady łupków i piaskowców trzeciorzędowych (paleogen) należą tu do glaukonitowej odmiany facjalnej (tzw. facja północna serii magurskiej), w ramach której tworzą kilka warstw o odmiennym charakterze geologicznym. Kolejne występujące po sobie osady to łupki pstre, piaskowce ciężkowickie i pasierbieckie oraz łupki, margle i piaskowce warstw podmagurskich, magurskich i nadmagurskich. Na terenie gminy Sułkowice najmłodszymi utworami są osady czwartorzędowe o różnej miąższości, pokrywające utwory fliszu karpackiego. Do tych osadów należą lessy i gliny Instytut Rozwoju Miast - 8

10 lessopodobne wykształcone podczas zlodowacenia północnopolskiego (plejstocen), które tworzą w północnej części gminy rozległą pokrywę o miąższości 5 do 15 m. Innymi występującymi tu osadami czwartorzędowymi są deluwialne iły, gliny, piaski i rumosze skalne, głównie z okresu holocenu. Występują one na całym obszarze gminy, głównie u podnóża stoków górskich. Doliny rzeczne wypełnione są tu aluwialnymi osadami holoceńskimi. Są to namuły, piaski i żwiry, będące stosunkowo młodymi osadami o zmiennej miąższości. Ponadto dno doliny Harbutówki wyścielają gliny, piaski i żwiry terasów rzecznych o wysokości 1-5 m n.p. rzeki. Ponadto między Biertowicami a Krzywaczką występuje wykształcony w postaci wąskich listew fragment terasu erozyjno-akumulacyjnego o wysokości 8-12 m n.p. rzeki, zbudowanego z żwirów, głazów, piasków i glin zlodowacenia północnopolskiego. Z utworami fliszowymi występującymi na terenie gminy, związane są występujące tu powszechnie ruchy osuwiskowe. W ich wyniku na stokach górskich powstają osady koluwialne, przeważnie wieku holoceńskiego, zbudowane z glin, iłów rumoszu skalnego i pakietów fliszu. Z osadami tymi związane są liczne na ogół starsze osuwiska, w obrębie których mogą występować młodsze formy osuwiskowe. Dla celów niniejszego opracowania dokonano identyfikacji obszarów zagrożonych ruchami osuwiskowymi na podstawie dostępnych informacji, w tym głównie analizy materiałów do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, Mapy Geologiczno-Gospodarczej Polski, dotychczasowego Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Sułkowice i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zidentyfikowane obszary zagrożone ruchami osuwiskowymi zostały zaznaczone na załączniku graficznym. Na terenach: MU1, KU/UC, US2a, R/Z, ZL, wyodrębnionych Zmianą Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Sułkowice w miejscowości Harbutowice podjętą na podstawie uchwały nr XLV/354/10 Rady Miejskiej w Sułkowicach z dnia 29 marca 2010r. nie występują udokumentowane złoża surowców, które mogłyby być poddane eksploatacji. Przy granicy wschodniej obszaru występuje teren zagrożony ruchami osuwiskowymi. Rzeźba terenu Obszar gminy Sułkowice ma wyraźnie zróżnicowaną geomorfologię terenu, co ma związek z budową geologiczną i tektoniką Karpat fliszowych oraz mającymi tu miejsce zlodowaceniami. W zależności od tych czynników powierzchnia terenu ma odmienną rzeźbę, można tu wyróżnić różniące się geomorfologicznie obszary, powiązane z zasięgiem mezoregionów. Instytut Rozwoju Miast - 9

11 Południowa część gminy to ciąg wydłużonych pasm górskich o wysokościach względnych wynoszących m ponad poziomem dolin, należących do Beskidu Makowskiego. Góry te są ostańcami denudacyjnymi płasko zalegających piaskowców płaszczowiny magurskiej, schodzących stromymi stokami do doliny Harbutówki. Granica gminy biegnie tu północnym stokiem pasma Babicy (727,9 m n.p.m.), najwyższego wzniesienia położonego w tym rejonie (poza granicami gminy). Najwyższym wzniesieniem na terenie gminy jest Góra Słoneczna (około 680 m. n.p.m.) położona na północny-wschód od Babicy. Pozostała część gminy Sułkowice leży w granicach mezoregionu Pogórza Wielickiego. Rzeźba tego terenu związana jest z budową geologiczną płaszczowiny śląskiej. W południowowschodniej części Pogórza ciągnie się pasmo Barnasiówki, mające postać spłaszczonego grzbietu. Najwyższymi szczytami tego pasma na terenie gminy są Góra Dalin (545,5 m n.p.m.) oraz Kaniowa Góra (543,2 m n.p.m.). Pasmo to oddzielone jest od Beskidu Makowskiego doliną potoku Jasieniczanka. W południowo-zachodniej części Pogórza Wielickiego, na terenie gminy występuje fragment Wzgórz Lanckorońskich mający postać płaskowyżu z dwoma szczytami (549,5 i 537,2 m n.p.m.). Centralna i północna część gminy wchodzi w skład Pogórza Głogoczowskiego. Charakterystycznymi elementami morfologii terenu są tu ciągi wydłużonych pasm wzgórz o wysokości około m n.p.m., porozcinanych dolinami cieków wodnych. Do najwyższych wzgórz należą tu Wielka Góra (455,2 m n.p.m.) oraz Lisia Góra (438 m n.p.m.). Ich grzbiety mają formę szerokich i wyrównanych wierzchowin. W obrębie grzbietów Pogórza Wielickiego zaznaczają się wyraźne dwa poziomy zrównań. Poziom śródgórski występuje w postaci spłaszczeń na grzbietach o wysokości od 220 do 250 m n.p. rzek, poziom pogórski obejmuje grzbiety górskie o wysokości względnej od 150 do 170 m, natomiast poziom przydolinny występuje na wysokości m n.p. rzek. Stoki pasm wzgórz opadają stromo do dolin cieków wodnych. Przez centralną część omawianego terenu gminy przechodzi mocno rozgałęziona dolina Harbutówki wcinająca się w pasma Pogórza Wielickiego i Beskidu Makowskiego. Dolina ta rozszerza się w północnej części gminy w rejonie wsi Biertowice i Krzywaczka, w miejscu występowania fragmentów terasy erozyjno-akumulacyjnej i rozległej pokrywy lessowej. W najdalej na północ wysuniętym punkcie gminy, w miejscu połączenia się cieków Harbutówki i Głogoczówki znajduje się najniżej położony punkt opisywanego obszaru (225,2 m n.p.m.). Położenie i morfologia terenów: MU1, KU/UC, US2a, R/Z, wyodrębnionych Zmianą Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Sułkowice w miejscowości Harbutowice podjętą na podstawie uchwały nr XLV/354/10 Rady Miejskiej w Sułkowicach z dnia 29 marca 2010r. Instytut Rozwoju Miast - 10

12 Obszar zajmuje część północnego stoku Szklanej Góry od wysokości ok. 340 m nad poziomem morza. W górnej części stoku występują spadki do 25% natomiast w dolnej części spadki są nieco mniejsze i wynoszą około 10-12%. W obrębie zbocza występują liczne ostre krawędzie wytworzone w wyniku sposobu uprawy lub prowadzenia dróg polnych. Ich wysokości są zróżnicowane od kilkudziesięciu centymetrów do 1,5 m. Gleby i rolnicza przestrzeń produkcyjna Na terenie gminy Sułkowice występują gleby o zróżnicowanej jakości. Forma wykształcenia tych gleb jest ściśle powiązana z rzeźbą terenu oraz budową geologiczną podłoża. Najbardziej rozpowszechnionymi glebami na terenie gminy są gleby płowe, brunatne kwaśne i właściwe wyługowane. Gleby płowe pokrywają głownie wierzchowiny garbów pogórskich i ich łagodne stoki i związane są z występowaniem lessów oraz utworów lessopodobnych. Gleby brunatne kwaśne dominują w beskidzkiej części gminy. Gleby te są zazwyczaj glebami ciężkimi i średnimi, w znacznym stopniu zapiaszczonymi. Wraz z glebami brunatnymi kwaśnymi występują gleby brunatne właściwe wyługowane oraz brunatne bielicowe i rankery brunatne. Dwie ostatnie mają mniejszy udział w powierzchni gleb na terenie gminy. Najbardziej urodzajnymi glebami na terenie gminy są mady brunatne. Gleby te wykształciły się w dolinach większych rzek i potoków, przede wszystkim w dolinie Harbutówki i jej dopływów. Mady mają dobrze wykształcony poziom próchniczy o miąższości do 30 cm i są najzasobniejsze w składniki pochodzenia organicznego. Cechują się dobrymi właściwościami fizyko-chemicznymi, m.in. dużą wilgotnością i przepuszczalnością. Pod względem przynależności użytków rolnych do poszczególnych klas bonitacyjnych dominują gleby zaliczane do klas III-IV. Najlepsze gleby zaliczane do III klasy bonitacyjnej zajmują łącznie 1135 ha (18,8 % powierzchni gminy ich zasięg zaznaczony został na załączniku graficznym). Szczegółowe zestawienie gleb według klas bonitacyjnych prezentuje tabela: Tab. 5. Klasy bonitacyjne gleb na terenie gminy Sułkowice Klasa bonitacyjna gleb Powierzchnia w ha % udział w powierzchni gminy Gmina Sułkowice IIIa 234 3,9 IIIb ,9 IV ,3 V i VI 451 7,5 Źródło: Monografia gminy Sułkowice, 2006 Instytut Rozwoju Miast - 11

13 W skali całej gminy użytki rolne zajmują 49,5% jej powierzchni. Szczegółowe zestawienie udziału poszczególnych elementów przestrzeni rolnej w ogólnej powierzchni gminy prezentuje tabela: Tab. 6. Powierzchnia i rodzaj użytków rolnych na terenie gminy Sułkowice Powierzchnia w ha % udział w powierzchni gminy Gmina Sułkowice Grunty orne ,3 Sady 20 0,3 Łąki 264 4,4 Pastwiska 32 0,5 Użytki rolne ogółem ,5 Źródło: GUS, 2005 Z powyższego zestawienia widać, że zdecydowanie największą powierzchnię użytków rolnych zajmują grunty orne. Stosunkowo niewielki odsetek stanowią również użytki zielone (łąki i pastwiska), natomiast znikomą powierzchnię użytków rolnych zajmują sady. Ze względu na warunki klimatyczno-glebowe przydatność rolnicza gruntów ornych została zróżnicowana na kilka kompleksów przydatności glebowo-rolniczej. Na terenie gminy Sułkowice występują następujące kompleksy: - pszenny dobry i żytni dobry obejmuje najlepsze powierzchnie gleb w Krzywaczce położone na terasach Harbutówki, - zbożowo-pastewny mocny pokrywający najniżej położone partie stoków przede wszystkim na terenie miasta Sułkowice, - pszenny górski ma największy odsetek gleb na terenie gminy przede wszystkim w Krzywaczce, Sułkowicach, Biertowicach i Rudniku, - zbożowy górski obejmuje słabsze gleby położone przede wszystkim w Harbutowicach, Biertowicach i Rudniku - owsiano-ziemniaczano górski obejmuje tereny nadające się tylko dla najmniej wymagających upraw. Ocena stanu chemizmu gleb na terenie gminy Sułkowice została wykonana na podstawie opracowania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska i Okręgowej Stacji Chemiczno- Rolniczej w Krakowie pt. Ocena stanu zanieczyszczenia gleb województwa małopolskiego metalami ciężkimi i siarką z 1999 roku. Podstawowymi wskaźnikami określającymi jakość gleb są odczyn, zakres konieczności wapnowania oraz zawartość podstawowych pierwiastków pokarmowych (fosforu, potasu i magnezu). Rozkład tych wskaźników na terenie gminy zawiera poniższa tabela: Instytut Rozwoju Miast - 12

14 Tab. 7. Odczyn, potrzeby wapnowania i zasobność gleb w przyswajalne pierwiastki pokarmowe na terenie gminy Sułkowice Odczyn gleb (ph) Bardzo kwaśny Kwaśny Lekko kwaśny Obojętny Zasadowy % powierzchni użytków rolnych Potrzeby wapniowania Konieczne Potrzebne Wskazane Ograniczone Zbędne % powierzchni użytków rolnych Zawartość przyswajalnych pierwiastków pokarmowych roślin uprawnych Fosfor - % powierzchni użytków rolnych Potas - % powierzchni użytków rolnych Magnez - % powierzchni użytków rolnych Bardzo niska Niska Średnia Wysoka Bardzo wysoka Źródło: Ocena stanu zanieczyszczenia gleb województwa małopolskiego metalami ciężkimi i siarką WIOŚ, 1999 Z powyższej tabeli wynika, że gleby na terenie gminy są w znacznym stopniu zakwaszone (72% użytków rolnych) i wymagają wapnowania (72% użytków rolnych). Widoczna również niska lub bardzo niska zawartość fosforu i potasu (odpowiednio 73% i 63% użytków rolnych), natomiast gleby użytków rolnych na terenie gminy są zasobne w magnez. Czynnikiem decydującym o jakości produkcji rolnej jest z kolei stopień zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi. Na podstawie informacji WIOŚ w Krakowie można powiedzieć, że gleby na terenie gminy Sułkowice mają przeważnie niskie zawartości tych pierwiastków, co prezentuje tabela: Tab. 8. Stopień zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi na terenie gminy Sułkowice Stopień zanieczyszczenia gleb Udział gleb w poszczególnych klasach zanieczyszczenia Zawartość naturalna w % Zawartość podwyższona w % kadmem 37,5 62,5 miedzią niklem ołowiem cynkiem 62,5 37,5 Źródło: Ocena stanu zanieczyszczenia gleb województwa małopolskiego metalami ciężkimi i siarką WIOŚ, 1999 Na podstawie powyższych danych można stwierdzić, że przeważająca cześć gleb na terenie gminy nie jest skażona metalami ciężkimi, dominuje ich zawartość naturalna. Jedynie słabe zanieczyszczenie gleb kadmem i cynkiem związane jest z emisją spalin samochodowych wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych gminy, a zwłaszcza drogi krajowej nr 52. Instytut Rozwoju Miast - 13

15 Ze względu na generalnie duże nachylenia stoków na terenie gminy, gleby są tu w znacznym stopniu narażone na erozję. Najbardziej narażone na erozję wodną powierzchniową są gleby położone na terenie sołectw Biertowice (44,6% powierzchni), Krzywaczka (41,7%) i Harbutowice (37,6% powierzchni). Na erozję wąwozową są z kolei najbardziej narażone gleby położone na terenie miejscowości Rudnik (99,8%). Najmniej narażone na oba rodzaje erozji są gleby położone na terenie miasta Sułkowice (odpowiednio 10,6 i 34,6%). Stosunki wodne Gmina Sułkowice hydrograficznie prawie w całości położona jest w dorzeczu rzeki Skawinki, będącej prawobrzeżnym dopływem rzeki Wisły. Cieki znajdujące się na obszarze gminy należą do zlewni Harbutówki oraz jej prawego dopływu Głogoczówki. Do głównych cieków znajdujących się na obszarze gminy należą: Harbutówka o długość 20,9 km, w granicach gminy znajduje się jej odcinek o długości 16,8 km, Głogoczówka (długość 18,5 km w granicach gminy 2,8 km), Jastrząbka (długość 10,5 km, w granicach gminy 1,3 km), Rudnik (długość 7,4 km), Gościbia (długość 7,2 km, w granicach gminy 6,7 km) i Jasieniczanka (długość 4,7 km). Wszystkie wyżej wymienione cieki, które przepływają przez opisywany obszar mają charakter potoków górskich, często głęboko wciętych w teren, dlatego przepływy w nich w dużym stopniu uzależnione są od warunków atmosferycznych. Rzeka Harbutówka jest największą rzeką gminy ma ok. 21 km, wypływa na obszarze Harbutowic, na wysokości 560 m n.p.m. w Radziszowie łączy się z Cedronem (Cedron na odcinku od Zebrzydowic do Woli Radziszowskiej płynie przez utwory fliszowe Pogórza Wielickiego), tworząc rzekę Skawinkę. Harbutówka z Gościbią biorą początek z północnych stoków Beskidu Średniego, a następnie Harbutówka przepływa przez Pogórze Wielickie. Powierzchnia zlewni Harbutówki wynosi 64,9 km 2. Rzeka Głogoczówka stanowiąca jeden z dopływów Harbutówki ma powierzchnię zlewni wynoszacą 102,8 km 2. Rzeka Jastrząbka jest trzecią co do wielkości rzeką na tym terenie, przepływając wzdłuż zachodniej granicy Sułkowic. Powierzchnia jej dorzecza wynosi 23,3 km 2. Potok Gościbia o długości 7,2 km i powierzchni zlewni 18,7 km 2, wypływa spod Babicy, na wysokości 700 m n.p.m., w swym górnym biegu przyjmuje liczne dopływy. Ze względu na dużą zasobność wód na tej rzece wybudowano zbiornik retencyjny, który stanowi ujęcie wody dla Sułkowic. Na podstawie aktualnego pozwolenia wodnoprawnego (Decyzja Starosty Myślenickiego nr OS.IV.6223/9/07 z dnia 31 maja 2007 r.) pobierana jest woda z potoku Gościbia dla zaopatrzenia w wodę gminy Sułkowice (bez Harbutowic w tej miejscowości nie ma zbiorczego systemu zaopatrzenia w wodę). Instytut Rozwoju Miast - 14

16 Dla opisywanego ujęcia zostały wyznaczone strefy - ochrony bezpośredniej oraz pośredniej Decyzją Wojewody Krakowskiego nr OS.III /97 z dnia r. Strefa ochrony bezpośredniej ujęcia to teren działki, na której znajdują się budowle umożliwiające pobór wody z odcinkiem potoku Gościbia graniczącym z tą działką. Od strony prawego brzegu potoku istnieje naturalna osłona przed dostępem osób niepowołanych, w postaci stromego zbocza góry porośniętej zwartym lasem. Wzdłuż lewego brzegu przebiega droga stanowiąca jedyny dojazd do kompleksu leśnego położonego na obszarze zlewni. Równolegle do tej drogi zostało poprowadzone ogrodzenie, w granicach ogrodzenia powstał pas zieleni osłaniający zbiornik ujęcia wody. Strefa ochrony bezpośredniej stanowi zabezpieczenie ujęcia przed przypadkowym lub umyślnym zanieczyszczeniem oraz zapewnia właściwą pracę ujęcia. Na obszarze tej strefy znajdują się zbiorniki wody, jaz i zapora przeciwrumoszowa, łącznie ze studzienkami rewizyjnymi i rurociągami ujęcia. Powierzchnia terenu strefy bezpośredniej wynosi ok. 2 ha i jest ogrodzona siatką metalową ocynkowaną. Na terenie ochrony bezpośredniej zakazane jest użytkowanie gruntów do celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia wody. Na terenie ochrony bezpośredniej zgodnie z cytowaną decyzją Wojewody Krakowskiego należy zapewnić: - odprowadzanie wód opadowych, aby nie mogły one przedostać się do urządzeń służących do poboru wody, - zagospodarowanie terenu zielenią, - odprowadzanie poza strefę ochrony ścieków sanitarnych powstałych na skutek użytkowania urządzeń sanitarnych przez ludzi pracujących przy obsłudze urządzeń służących do poboru wody. - ograniczanie do niezbędnych potrzeb przebywania osób nie zatrudnionych stale przy urządzeniach służących do poboru wody. Teren ochrony pośredniej ujęcia obejmuje całą zlewnie potoku Gościbia od km do jej granic, wyznaczonych w sposób naturalny krawędziami stoków, z których wody spływają w kierunku potoku. Na terenie ochrony pośredniej ponad 90% powierzchni strefy zajmuje las. Na terenie ochrony pośredniej zabrania się: - wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, - rolniczego wykorzystania ścieków, - przechowywania lub składowania odpadów promieniotwórczych, - lokalizowania zakładów przemysłowych, ferm chowu zwierząt, - lokalizowania magazynów produktów ropopochodnych i innych substancji chemicznych oraz rurociągów do ich transportu, - lokalizowania wysypisk i wylewisk odpadów komunalnych i przemysłowych, - używania samolotów do przeprowadzenia zabiegów rolniczych. Instytut Rozwoju Miast - 15

17 Decyzją Wojewody Krakowskiego z dnia 19 marca 1996 r. znak 0S.III b/95, została ustanowiona strefa ochronna ujęcia wody z rzeki Skawinki w km dla Zakładu Wodociągu i Kanalizacji w Skawinie. W ramach tej strefy zostały wyznaczone teren ochrony bezpośredniej oraz teren ochrony pośredniej wewnętrzny i zewnętrzny. Prawie cały obszar gminy Sułkowice, w tym całą zlewnię potoku Gościbia obejmuje strefa ochrony pośredniej zewnętrznej tego ujęcia. Do terenu ochrony pośredniej wewnętrznej na obszarze gminy należy potok Głogoczówka oraz potok Bez Nazwy przepływający przez Krzywaczkę wraz z przylegającymi obustronnie do brzegów cieków pasami gruntu o szerokości średnio 300 m od brzegu. Teren ochrony bezpośredniej nie występuje na obszarze gminy. Na obszarze strefy ochronnej wprowadzono szereg zakazów i nakazów w zakresie użytkowania gruntów i korzystania z wody. Dla wewnętrznego terenu ochrony pośredniej zgodnie z cytowaną decyzją Wojewody Krakowskiego: 1) Zabrania się: wprowadzania ścieków nie oczyszczonych należycie do ziemi i wody, przechowywania i składowania materiałów promieniotwórczych, lokalizowania nowych stacji paliw, magazynów produktów ropopochodnych i innych substancji chemicznych oraz rurociągów do ich transportu, lokalizowania zakładów przemysłowych i chemicznych zakładów usługowych, budowy dróg publicznych i torów kolejowych, mycia pojazdów mechanicznych w ciekach wodnych i w pasie o szerokości 50 m od ich brzegów, lokalizowania obiektów hodowlanych opartych na systemie chowu bezściołowego, lokalizowania wysypisk i wylewisk odpadów komunalnych i przemysłowych, lokalizowania cmentarzy i grzebania zwierząt, wydobywania żwiru, piasku i innych materiałów oraz wycinania roślin z wód powierzchniowych, przewożenia materiałów toksycznych, mogących skazić wodę, pławienia bydła i trzody, urządzania obozowisk, tworzenia zorganizowanych kąpielisk, stosowania na roślinach uprawianych w strefie ochronnej ujęcia wody środków ochronnych roślin innych niż dopuszczone do stosowania i wymienione w wykazie ogłoszonym przez Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. 2) Nakazuje się: realizację kanalizacji zakończonej urządzeniami oczyszczającymi równolegle do realizacji wodociągów, podczyszczanie w osadnikach ścieków opadowych z ciągów komunikacyjnych przed ich wprowadzeniem do wód powierzchniowych, posiadanie przy prowadzeniu działalności hodowlanej zbiornika na gnojówkę oraz szczelnej płyty gnojowej. Instytut Rozwoju Miast - 16

18 Dla zewnętrznego terenu ochrony pośredniej opisywanego ujęcia: 1) Zabrania się: przechowywania i składowania odpadów promieniotwórczych, lokalizowania magazynów produktów ropopochodnych i innych substancji chemicznych oraz rurociągów do ich transportu, lokalizowania wylewisk odpadów komunikacyjnych i przemysłowych, mycia pojazdów mechanicznych w ciekach wodnych i w pasie o szerokości 30 m od ich brzegów, gromadzenia odpadów na brzegach i w korytach cieków, wprowadzania ścieków opadowych z ciągów komunikacyjnych, bez ich wcześniejszego podczyszczenia, lokalizowania zakładów chemicznych. 2) Nakazuje się: realizację kanalizacji zakończonej urządzeniami oczyszczającymi równolegle z realizacją wodociągów, posiadanie zbiornika na gnojówkę oraz szczelnej płyty gnojowej przy prowadzeniu działalności hodowlanej. Wody powierzchniowe na obszarze opracowania nie podlegają ocenie jakościowej w badaniach WIOŚ. Na obszarze gminy Sułkowice na Zbiorniku Gościbia prowadzony jest monitoring wód (mętność, ph i temperatura) przez Zakład Gospodarki Komunalnej w Sułkowicach z siedziba w Biertowicach. Pozostałe cieki znajdujące się na obszarze gminy nie są monitorowane. Według przeprowadzonych pomiarów w roku wody potoku Gościbia odpowiadały pod względem fizykochemicznym i bakteriologicznym I klasie czystości wód. (Operat wodnoprawny 1997r.). Według danych WIOŚ w Krakowie w ramach monitoringu wód powierzchniowych na terenie Województwa Małopolskiego w najbliższym sąsiedztwie gminy Sułkowice przeprowadzono badania jakości wód na dwóch ciekach. Badane były rzeka Skawinka (2 punkty pomiarowo-kontrolne) i Głogoczówka (1 punkt) ciek przepływający przez teren gminy Sułkowice. Szczegółowe dane dotyczące przeprowadzonego monitoringu wymienionych rzek prezentuje poniższa tabela: Tab. 9. Klasyfikacja jakościowa wód Klasa czystości rzek: Wskaźniki degradujące jakość wody Fizyko-chemiczne: - zawiesina ogólna - barwa - azot Klejdahla - BZT5 Skawinka Głogoczówka Punkty pomiarowo-kontrolne: Powyżej Skawiny Poniżej Skawiny Radziszów V IV V IV - - IV IV - III IV IV Instytut Rozwoju Miast - 17

19 - ChZT-Mn, ChZT-Cr - azotyny - chlorki - fosforany - żelazo - amoniak - WWA - wapń III III - III III - III - - IV V - - IV Bakteriologiczne: - ogólna liczba bakterii coli - liczba bakterii coli fek. V IV nie badano nie badano nie badano nie badano Biologiczne: - indeks saprobowości fitoplanktonu i peryfitonu, chlorofil a III - nie badano Ocena ogólna III IV IV Źródło: Klasyfikacja jakości wód powierzchniowych w 2005 roku na terenie Województwa Małopolskiego, strona internetowa WIOŚ w Krakowie Według przeprowadzonych pomiarów stan jakości wód Skawinki i Głogoczówki oscyluje w granicach od III klasy (wody zadowalającej jakości) do IV klasy (wody niezadowalającej jakości). W porównaniu z rokiem poprzednim widać poprawę jakości wód Skawinki powyżej Skawiny (z IV na III klasę). Jakość wód poszczególnych dopływów Skawinki i Głogoczówki nie jest monitorowana. Można jednak przyjąć, że ze względu na duże braki w systemie odprowadzania i oczyszczania ścieków na terenie całej gminy, jest wielce prawdopodobne, że są one w znacznym stopniu zanieczyszczone. Ich jakość nie powinna w znaczącym stopniu odbiegać od jakości wód monitorowanych rzek, do których dopływają. Głównym czynnikiem zanieczyszczającym wody powierzchniowe na terenie gminy są pochodzące z gospodarstw domowych nieoczyszczone ścieki socjalno-bytowe. Powodują one wzrost zanieczyszczeń bakteriologicznych w ciekach przepływających przez obszary zwartej zabudowy. Innym znaczącym źródłem zanieczyszczeń wód są nawozy sztuczne i chemiczne środki ochrony roślin stosowane na obszarach użytkowanych rolniczo. Powodują one wzrost stężeń substancji organicznych i biogennych, zwłaszcza ChZT i fosforanów. Ich przedostawaniu się do wód poprzez spływy powierzchniowe sprzyja nachylenie terenu oraz erozja gleb. Wody powierzchniowe zanieczyszczane są także przez odpady pochodzące z dzikich wysypisk śmieci. Wody podziemne na terenie gminy Sułkowice występują w trzech poziomach wodonośnych: kredowym, trzeciorzędowym i czwartorzędowym. Poziom czwartorzędowy reprezentują wody zalegające w utworach aluwialnych. Pierwszy poziom tych wód występuje w zlewni Harbutówki na głębokości 2-3 m w obrębie terasy zalewowej i nadzalewowej. Na terasach wyższych głębokość ta wynosi do 5 m. Lokalnie wody te w utworach słabo przepuszczalnych sięgają powierzchni gruntu tworząc tereny podmokłe. Koncentrują się one na terasach na pograniczu Biertowic i Krzywaczki, w innych Instytut Rozwoju Miast - 18

20 miejscowościach podmokłości w zasadzie nie występują. Wody aluwialne mają temperaturę +11 do C. Utwory czwartorzędowe charakteryzują się znacznymi zasobami wodnymi, ich wydajność może sięgać 1,4 l/s. Poziomy trzeciorzędowy oraz kredowy występują w skałach fliszu. Zasobność tych utworów jest różna w warunkach orograficznych-litologicznych. Pierwszy poziom wód podziemnych występuje na głębokości 10-20m (na pogórzu), w rejonie wierzchowin i grzbietów zbudowanych z piaskowców istebniańskich zalegają często poniżej 30 m. Na kontakcie piaskowców i nieprzepuszczalnych łupków występują wypływy, których jest znaczna ilość, ale cechuje je niska wydajność (poniżej 0,05 l/s). Przeważają w tych warstwach wypływy z pokryw zwietrzelinowych, o temperaturze od +10 do +12 o C. W obszarach osuwiskowych na skutek przerwania ciągłości warstw, wypływy są jeszcze liczniejsze. W obrębie piaskowców istebniańskich wypływy są rzadkie, a na niektórych obszarach praktycznie nie występują (Sucha Góra). Na terenie gminy Sułkowice na potrzeby wodociągu wiejskiego pobierana jest woda ze studni wierconej SW-1 znajdującej się w miejscowości Krzywaczka (Decyzja Starosty Myślenickiego nr OS.IV.62223/15/07 z dnia r.). Decyzją Wojewody Krakowskiego nr OS.III /97z dnia r. wokół tego ujęcia ustanowione zostały strefy ochrony bezpośredniej i pośredniej. Teren ochrony bezpośredniej obejmuje obszar o promieniu 8,0 m od obudowy studni. Teren ochrony pośredniej obejmuje obszar przylegający do terenu ochrony bezpośredniej, o promieniu ok. 63,5 m od obudowy studni i 53,5 od strefy ochrony bezpośredniej. W strefie ochrony bezpośredniej: - zabrania się użytkowania gruntów do celów nie związanych z eksploatacją ujęcia wody, - zabrania się nawożenia mineralnego i organicznego, stosowania pestycydów, - roślinność łąkowa w strefie winna być przynajmniej dwa razy w ciągu roku koszona, a masa roślinna usuwana poza granicę strefy. Na terenie ochrony pośredniej zabrania się: - wprowadzania ścieków do ziemi, - rolniczego wykorzystania ścieków sanitarnych i gnojowicy, - lokalizowania wysypisk i wylewisk odpadów komunalnych i przemysłowych, - mycia pojazdów mechanicznych, - stosowania chemicznych środków ochrony roślin innych niż dozwolone do stosowania i wymienione w wykazie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, - grzebania zwierząt, - budowy rowów melioracyjnych, - przechowywania i składowania materiałów promieniotwórczych, - budowy dróg publicznych. Instytut Rozwoju Miast - 19

21 Na terenie strefy pośredniej nakazuje się posiadanie szczelnych zbiorników wybieralnych na ścieki lub indywidualnych urządzeń oczyszczających z odprowadzeniem do wód powierzchniowych przez nowopowstające i znajdujące się na terenie strefy pośredniej gospodarstwa oraz domki letniskowe. Wody powierzchniowe występujące w terenach: MU1, KU/UC, US2a, R/Z, wyodrębnionych Zmianą Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Sułkowice w miejscowości Harbutowice podjętą na podstawie uchwały nr XLV/354/10 Rady Miejskiej w Sułkowicach z dnia 29 marca 2010r. Na obszarze wzdłuż granicy wschodniej i północnej występuje ciek powierzchniowy wraz z obudową biologiczną (zadrzewienia i zakrzewienia) który znajduje swe ujście do Harbutówki na wysokości przysiółka Zagrody oraz rowy i drobne cieki okresowe. Klimat, jakość powietrza, klimat akustyczny, promieniowanie elektromagnetyczne Na terenie gminy Sułkowice występuje klimat typu górskiego i podgórskiego (Kraina Pogórza Wielicko-Przemyskiego wg regionalizacji klimatycznej Eugeniusza Romera). Na kształtowanie pogody mają wpływ głównie masy wilgotnego powietrza polarno-morskiego, oddziaływujące przez 60% dni w roku oraz masy suchego powietrza polarno-kontynentalnego oddziaływujące przez 25% dni w roku. Opisywane masy powietrza cechuje duża zmienność temperatury w zależności od pory roku, w zimie powietrze polarno-kontynentalne jest mroźne, latem gorące. Masy powietrza zwrotnikowego docierają przez 8% dni w roku, pogoda jest wtedy ciepła i słoneczna. Natomiast przez 7% dni w roku zalega suche i mroźne powietrze. Średnia temperatura w roku na terenie gminy Sułkowice wynosi od +8 w dolinie Harbutówki do poniżej +6 pod szczytem Babicy. Mniej niż +7 o C wynosi średnia temperatura roczna dla rejonu Harbutowic i na wierzchowinach Bukowca i Dalinu. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, najchłodniejszym luty. Przymrozki na terenie gminy występują od ok. 180 dni w nisko położonych, wypukłych formach terenu do ok. 200 dni w rejonie szczytu Babicy. Pierwsze przymrozki pojawiają się w drugiej dekadzie października, ostatnie w trzeciej dekadzie kwietnia. Średnia suma opadów wynosi od ok. 780 mm (dolina Harbutówki) do ponad 900 mm w Paśmie Babicy. Najbardziej deszczowymi miesiącami są czerwiec, lipiec, sierpień, najniższe opady występują w styczniu i lutym. Zróżnicowanie czasu zalegania i grubości pokrywy śnieżnej jest silnie związany z położeniem danego obszaru n.p.m. Na terenie gminy Sułkowice można wyróżnić trzy strefy Instytut Rozwoju Miast - 20

22 trwałości pokrywy śnieżnej: podgórską do 600 m n.p.m (zróżnicowany termin pojawiania i zaniku oraz zmienna trwałość warstwy śniegu), beskidzką powyżej 600m n.p.m (mniejsze wahania, dłuższy okres zalegania i większa grubość pokrywy śnieżnej) oraz strefę ciszy, w której śnieg utrzymuje się najdłużej. Na obszarze gminy przeważają wiatry południowo-zachodnie (32%) oraz zachodnie (12%). Ciszę stanowi 26 % dni, ich liczba maleje wraz ze wzrostem wysokości. Gmina Sułkowice znajduje się w zasięgu oddziaływania wiatru halnego który pojawia się jesienią oraz zimą. Średnia ilość dni z wiatrem silnym o prędkości ponad 8 m/s nie przekracza 40 w roku. Jakość powietrza na terenie gminy Sułkowice nie jest przedmiotem stałego monitoringu toteż informacje na ten temat mają w znacznej mierze charakter szacunkowy. Według informacji WIOŚ w Krakowie z dnia 13 września 2007 r. średnie stężenia podstawowych zanieczyszczeń powietrza w roku kalendarzowym na terenie gminy Sułkowice wynoszą: Tab. 10. Średnioroczne stężenia zanieczyszczeń powietrza w gminie Sułkowice Nazwa substancji Średnie stężenie w Dopuszczalny poziom Margines tolerancji roku kalendarzowym substancji w powietrzu w roku 2007 (%) wg WIOŚ (µg/m 3 ) (µg/m 3 ) pył zawieszony PM dwutlenek azotu benzen 3, ołów ,5 0 Źródło: Informacje WIOŚ Kraków Jak wynika z powyższego zestawienia, średnie stężenia podstawowych zanieczyszczeń powietrza nie przekraczają tu poziomów dopuszczalnych określonych w załączniku nr 1 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz.U ). Na jakość powietrza na terenie gminy mają wpływ różne czynniki emitujące zanieczyszczenia. Na terenie gminy nie ma dużych zakładów przemysłowych, które mogłyby wprowadzać duże ilości zanieczyszczeń do powietrza. Z kolei modernizacja tego typu zakładów znajdujących się w sąsiedniej Skawinie przyczynia się do ograniczania ich negatywnego wpływu na jakość powietrza w gminie Sułkowice. Głównym źródłem zanieczyszczenia na terenie gminy jest transport samochodowy. Przez północną część obszaru gminy Sułkowice przebiega droga krajowa nr 52. Ponadto na terenie gminy znajdują się dwie drogi wojewódzkie: Biertowice-Zembrzyce (nr 956) i Sułkowice- Jawornik (nr 955). Instytut Rozwoju Miast - 21

23 Na terenie gminy emisję zanieczyszczeń gazowych i pyłowych powoduje ponadto spalanie paliw w gospodarce komunalnej. Poziom tej emisji nie jest w zasadzie uciążliwy dla środowiska. Lokalne przekroczenia norm i koncentracje zanieczyszczeń mogą występować w sezonie grzewczym. Wielkość emisji zanieczyszczeń do powietrza pochodzących z ogrzewania gospodarstw domowych jest uzależniona od rodzaju zastosowanego paliwa, jakości kotłowni i palenisk domowych oraz termoizolacji ogrzewanych budynków. Pozytywne znaczenie ma tutaj gminna sieć gazowa, o długości 196,6 km. Podobnie jak w przypadku emisji zanieczyszczeń powietrza, głównym źródłem hałasu na terenie gminy jest transport samochodowy. Rosnąca liczba samochodów w kraju powoduje, iż aktualnie poziom hałasu drogowego jest jeszcze wyższy. Stanowi to o przekroczeniu wartości dopuszczalnego poziomu hałasu powodowanego przez drogi określonego w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826). Wartości te wynoszą: - dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 55 db w porze dziennej i 50 db w porze nocnej, - dla terenów zabudowy zagrodowej 60 db w porze dziennej i 50 db w porze nocnej. Zasięg przestrzenny opisanych powyżej uciążliwości powodowanych zanieczyszczeniem powietrza i hałasem nie został dotychczas wystarczająco dokładnie określony. Źródłem hałasu są również napowietrzne przesyłowe linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia przebiegające przez teren gminy. Odpowiednie wartości dopuszczalne równoważnego poziomu dźwięku emitowanego przez linie energetyczne wynoszą 60 db w porze dziennej i 50 db w porze nocnej dla terenów zabudowy mieszkaniowej jedno-i wielorodzinnej oraz zagrodowej i zamieszkania zbiorowego. Ponadto drugorzędnymi źródłami hałasu, które mogą powodować lokalne uciążliwości są położone na terenie gminy zakłady usługowe, produkcyjne, przemysłowe (firmy zajmujące się produkcją wyrobów metalowych - Fabryka narzędzi Kuźnia i inne firmy bazujące na produkcji i obrocie wyrobami metalowymi oraz betoniarnie). Najważniejszymi źródłami, które wytwarzają elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące na terenie gminy Sułkowice, są następujące napowietrzne linie energetyczne wysokich napięć: jednotorowa linia napowietrzna 110 kv, relacji Huta Skawina Rabka, dwutorowa linia napowietrzna 110 kv, relacji Huta Skawina Szaflary. Ponadto źródłami elekromagnetycznego promieniowania niejonizującego są obiekty łączności radiowej i telefonii bezprzewodowej. Instytut Rozwoju Miast - 22