PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŁOBEZ

Transkrypt

1 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŁOBEZ na lata z perspektywą na lata Wykonawca: mgr Natalia Springer mgr inŝ. Anna Rodak Kierownik projektu: mgr inŝ. Anna Rodak Poznań, wrzesień, 2010 r.

2 SPIS TREŚCI I. WSTĘP... 7 II. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI PODSTAWY PRAWNE I CEL SPORZĄDZENIA PROGNOZY ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY ZAWARTOŚĆ I GŁÓWNE CELE AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŁOBEZ... 9 III. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA NA LATA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU IV. ANALIZA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA STAN ŚRODOWISKA GMINY ŁOBEZ ORAZ OBSZARÓW OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM ZASOBY PRZYRODY I KRAJOBRAZ GLEBY I POWIERZCHNIA ZIEMI ZASOBY I OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH ZASOBY WÓD POWIERZCHNIOWYCH OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH GMINY ŁOBEZ OCENA JAKOSCI POWIETRZA HAŁAS I PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE V. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 r. O OCHRONIE PRZYRODY

3 VI. INFORMACJA O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY VII. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI ZAŁOśEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU VIII. RODZAJ I SKALA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA, CZAS TRWANIA, ZASIĘG, CZĘSTOTLIWOŚĆ I ODWRACALNOŚĆ ODDZIAŁYWAŃ ETAP REALIZACJI ZADAŃ ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA HAŁAS ZANIECZYSZCZENIA WÓD ODDZIAŁYWANIE NA RÓśNORODNOŚĆ BIOLOGICZNĄ ODPADY ETAP EKSPLOATACJI POWIETRZE ATMOSFERYCZNE HAŁAS ZANIECZYSZCZENIA WODY ODDZIAŁYWANIE NA RÓśNORODNOŚĆ BIOLOGICZNĄ ODPADY PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA RYZYKA DLA ZDROWIA LUDZI NA ETAPIE REALIZACJI NA ETAPIE EKSPLOATACJI WPŁYW REALIZACJI POSTANOWIEŃ DOKUMENTU NA OBSZARY O SZCZEGÓLNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH NATURALNYCH LUB POSIADAJĄCYCH ZNACZENIE DZIEDZICTWA KULTUROWEGO PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA ODDZIAŁYWAŃ SKUMULOWANYCH PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA WYMAGAJĄCE SPORZĄDZENIA RAPORTU ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO IX. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE 3

4 I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU X. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ OPIS METOD DOKONANIA OCENY PROWADZĄCEJ DO TEGO WYBORU ALBO WYJAŚNIENIE BRAKU ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH, W TYM WSKAZANIA NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY XI. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE METOD ANALIZY PRZEWIDYWANYCH SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA XII. INFORMACJE O MOśLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO XIII. STRESZCZENIE SPORZĄDZONE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

5 SPIS TABEL Tabela 1 Zadania krótko- i długoterminowe w zakresie ochrona przyrody Tabela 2 Zadania krótko- i długoterminowe w zakresie zasoby wodne Tabela 3 Zadania krótko- i długoterminowe w zakresie powietrze atmosferyczne Tabela 4 Zadania krótko- i długoterminowe w zakresie powierzchnia ziemi i środowisko glebowe Tabela 5 Zadania krótko- i długoterminowe w zakresie edukacji ekologicznej Ryc. 1. Obszary NATURA 2000 na terenie gminy Łobez Tabela 6 Klasy siedlisk występujących na terenie OSO Ostoja Ińska Tabela 7 Ptaki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG występujące na terenie OSO Ostoja Ińska Tabela 8 Regularnie występujące na terenie OSO Ostoja Ińska ptaki migrujące (nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG) Tabela 9 Ssaki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG występujące na terenie OSO Ostoja Ińska Tabela 10 Płazy i gady wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG występujące na terenie OSO Ostoja Ińska Tabela 11 Ryby wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG występujące na terenie OSO Ostoja Ińska Tabela 12 Bezkręgowce wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG występujące na terenie OSO Ostoja Ińska Tabela 13 Rośliny wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG występujące na terenie OSO Ostoja Ińska Tabela 14 Klasy siedlisk występujących na terenie SOO Dorzecze Regi Tabela 15 Typy siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG występujące na terenie SOO Dorzecze Regi Tabela 16 Pomniki przyrody na terenie gminy Łobez Tabela 17 Parki na terenie gminy Łobez wpisane do rejestru zabytków stan na 31 marca Ryc. 2. Łobeski Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy (ZKP IV) Tabela 18 Obiekty zaproponowane do ochrony rezerwatowej Ryc. 3. PołoŜenie rezerwatu florystycznego "Storczykowe uroczysko jeziora Klępnica Mała" (R-I) Ryc. 4. PołoŜenie rezerwatu florystycznego wodnego "Lobeliowe jezioro Chełm (R-II) Ryc. 5. PołoŜenie rezerwatu torfowiskowego Mszar koło Łobeskiej Stadniny Koni (RIII) oraz rezerwatu biocenotycznego "Bobrowe mokradła koło Świętoborca" (RIV) Ryc. 6. PołoŜenie rezerwatu torfowiskowego Śródleśny mszar brzozowy (RV) oraz rezerwatu torfowiskowego Cianowskie trzęsawisko Tabela 19 Proponowane obszary chronionego krajobrazu Tabela 20 Proponowane zespoły przyrodniczo-krajobazowe Tabela 21 UŜytki ekologiczne proponowane do utworzenia na terenie gminy Tabela 22 Pomniki przyrody planowane do utworzenia zgodnie z Waloryzacją przyrodniczą gminy Łobez pojedyncze drzewa

6 Tabela 23 Pomniki przyrody planowane do utworzenia zgodnie z Waloryzacją przyrodniczą gminy Łobez aleje i szpalery Tabela 24 Pomniki przyrody planowane do utworzenia zgodnie z Waloryzacją przyrodniczą gminy Łobez głazy Tabela 25 Zestawienie punktów pomiarowo - kontrolnych monitoringu rzek w 2008 roku na terenie gminy Łobez Tabela 26 Ocena elementów biologicznych w wodach rzek gminy Łobez w 2008 roku Tabela 27 Wyniki klasyfikacji elementów fizykochemicznych wspierających ocenę biologiczna w wodach rzek gminy Łobez w 2008 roku Tabela 28 Ocena substancji szczególnie szkodliwych w rzekach gminy Łobez w 2008 roku Tabela 29 Zestawienie wyników badan elementów fizykochemicznych w rzekach na terenie gminny Łobez w 2008 roku Tabela 30 Ocena jakości wód rzecznych w województwie zachodniopomorskim w 2008 r. wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych Ryc. 7. StęŜenia średnioroczne SO 2 w Łobzie tendencje zmian w latach Ryc. 8. StęŜenia średnioroczne NO 2 w Łobzie tendencje zmian w latach Tabela 31 Tło - aktualne średnioroczne stęŝenie zanieczyszczenia w powietrzu dla obszaru gminy Łobez Tabela 32 Klasyfikacja strefy powiat łobeski dla poszczególnych zanieczyszczeń dokonana z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych dla ochrony zdrowia (poziomów dopuszczalnych i docelowych) wg rocznej oceny jakości powietrza za 2009 r Tabela 33 Klasyfikacja strefy powiat łobeski dla SO 2, NOx, dokonana z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych dla ochrony roślin (poziomów dopuszczalnych) według rocznej oceny jakości powietrza za 2009 r Ryc. 9. StęŜenie średnie roczne pyłu zawieszonego PM10 na obszarze gminy Łobez na podstawie obliczeń modelowych Ryc. 10. StęŜenie średnie roczne benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 na obszarze gminy Łobez na podstawie obliczeń modelowych Tabela 34 Klasyfikacja stref województwa zachodniopomorskiego dla ozonu dokonana z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych dla ochrony zdrowia i roślin (poziomów docelowych i celu długoterminowego) według rocznej oceny jakości powietrza za 2009 r Ryc. 11. Uśrednione z 3 lat liczby dni z przekroczeniem poziomu docelowego dla ozonu na stanowisku pomiarowym w Widuchowej Tabela 35 Wskaźniki monitorowania Programu

7 I. WSTĘP Przedmiotem prognozy jest aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Łobez na lata z perspektywą na lata , który opracowany został zgodnie z wymogami prawnymi ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r. nr 25, poz. 150, z późn. zm.) Dokument ten zawiera; analizę i ocenę stanu istniejącego, perspektywy i prognozowane zmiany tego stanu, zdefiniowane cele i kierunki działań, a takŝe wskazanie koniecznych do podjęcia działań zmierzających do poprawy istniejącego stanu. Określa takŝe harmonogram ich wykonania oraz źródła i metody pozyskiwania środków finansowych koniecznych dla realizacji tych działań. Program jest aktualizacją Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Łobez uchwalonego w 2005 roku. II. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI 2.1. PODSTAWY PRAWNE I CEL SPORZĄDZENIA PROGNOZY Sporządzenie niniejszej Prognozy spełnia obowiązki prawne nakładane na samorządy terytorialne przez ustawę Prawo Ochrony Środowiska, Dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko, a takŝe Ustawę z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz ze zm.). Prognoza oddziaływania na środowisko Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Łobez została wykonana na zlecenie Urzędu Miejskiego w Łobzie. Podstawę prawną wykonania Prognozy stanowi art. 46 oraz art. 51 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz ze zm.). Niniejsza prognoza w myśl wyŝej przywołanego art. 46 stanowi jeden z etapów przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Celem opracowania jest identyfikacja potencjalnych oddziaływań na środowisko będących wynikiem realizacji celów i zadań zawartych w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska oraz ocena ich natęŝenia, rozłoŝenia w czasie a takŝe określenie, czy w dokumencie w naleŝyty sposób został uwzględniony interes środowiska przyrodniczego i kulturowego danego obszaru oraz zasady zrównowaŝonego rozwoju. Wnioski, które powstaną na podstawie analiz w niniejszym dokumencie mogą okazać się przydatnym 7

8 narzędziem w procesie decyzyjnym a takŝe podczas weryfikacji strategii dalszego rozwoju gminy ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY Zakres i szczegółowość niniejszej prognozy zostały podyktowane wymaganiami art. 51 ust. 2 Ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz ze zm.). W związku z powyŝszym niniejsza prognoza oddziaływania na środowisko aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Łobez: 1. zawiera: informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzenia, informacje o moŝliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym. 2. określa, analizuje i ocenia: istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody, cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a takŝe na środowisko, a w szczególności na: róŝnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne z uwzględnieniem zaleŝności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy. 8

9 3. przedstawia: rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru - rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Zakres i szczegółowość niniejszej prognozy zostały uzgodnione przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecnie (pismo z dnia 23 lipca 2010 r., znak: RDOŚ 32-WOOŚ.OSZP-7040/33/2/10/as) [Załącznik 2] oraz przez Zachodniopomorskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego (pismo z dnia 13 lipca 2010, znak: WS-N.NZ /10) [Załącznik 3] ZAWARTOŚĆ I GŁÓWNE CELE AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŁOBEZ Działania planowane do realizacji w ramach Programu Ochrony Środowiska są kontynuacją prac realizowanych przez Urząd Miejski w Łobzie w kierunku rozwoju gospodarczego i społecznego, zgodnego z zasadami i normami dotyczącymi ochrony środowiska naturalnego i zrównowaŝonego rozwoju. Wszelkie wysiłki podejmowane przez Urząd Miejski w Łobzie zmierzają do osiągnięcia nadrzędnego celu, który został zdefiniowany jako: Trwały, niezagraŝający środowisku naturalnemu rozwój społecznogospodarczy gminy. Cele aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Łobez są zbieŝne lub bezpośrednio wynikają z zapisów Polityki Ekologicznej Państwa. W oparciu o diagnozę stanu środowiska oraz zagroŝenia środowiska zdefiniowano najwaŝniejsze priorytety ochrony środowiska w gminie Łobez. W zakresie ochrony przyrody: Ochrona obszarów cennych przyrodniczo Tworzenie nowych form ochrony przyrody na terenie gminy W zakresie ochrony wód: Rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej 9

10 Modernizacja i rozbudowa systemu zaopatrzenia ludności w wodę Zapewnienie najwyŝszej jakości wód powierzchniowych i podziemnych W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego: Zmniejszenie emisji niskiej Zmniejszenie emisji komunikacyjnej W zakresie ochrony powierzchni ziemi: Zapewnienie dotrzymania standardów jakości gleb na terenie gminy W zakresie edukacji ekologicznej: Kontynuacja edukacji ekologicznej mieszkańców. W Programie wyznaczono cele systemowe w zakresie zasobów przyrody, zasobów wodnych, powietrza atmosferycznego, powierzchni terenu i środowiska glebowego oraz edukacji ekologicznej wyznaczające stan jaki naleŝy osiągnąć w horyzoncie czasowym 8 lat. Na poszczególne cele systemowe składają się kierunki działań. W ramach poszczególnych kierunków działań określono konkretne zadania, których realizacja pozwoli na osiągnięcie wyznaczonych celów. 1. Cel systemowy: Ochrona i rozwój obszarów chronionych. Ochrona bioróŝnorodności. Kierunki działań: Doskonalenie systemu obszarów chronionych i ochrona obiektów cennych przyrodniczo Ochrona bioróŝnorodności Ochrona lasów 2. Cel systemowy: Poprawa jakości i ochrona zasobów wód powierzchniowych i podziemnych. Zapewnienie mieszkańcom odpowiedniej jakości wody do picia. Kierunki działań: Ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i podziemnych Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi i ochrona przeciwpowodziowa 3. Cel systemowy: Poprawa jakości powietrza atmosferycznego. Ochrona przed hałasem polami elektromagnetycznymi. 10

11 Kierunki działań: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza z ciepłownictwa Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł komunikacyjnych Ochrona przed hałasem Ochrona przed polami elektromagnetycznym 4. Cel systemowy: Ochrona środowiska glebowego i zasobów kopalin. Kierunki działań: Zapobieganie degradacji gleb Ochrona zasobów kopalin 5. Cel systemowy: Edukacja ekologiczna społeczeństwa. Kierunek działań: Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa Zadania przewidziane do realizacji w ramach poszczególnych kierunków w ciągu najbliŝszych 4 lat oraz zadania długoterminowe przewidziane do realizacji do roku 2017 zestawiono w tabelach poniŝej. Tabela 1 Zadania krótko- i długoterminowe w zakresie ochrona przyrody Kierunek działań Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe - Wykonanie oznaczeń i zabezpieczeń dla pomników przyrody znajdujących się na - Dalsze utrzymywanie istniejących form ochrony przyrody terenie gminy Doskonalenie systemu - Ustanawianie nowych form ochrony obszarów chronionych przyrody rezerwatów przyrody, pomników i ochrona obiektów przyrody i uŝytków ekologicznych cennych przyrodniczo - Zaproponowanie i utworzenie ZPK Przyborze i Łobeskiego ZPK (Wzgórze Rolanda) Ochrona bioróŝnorodności Ochrona lasów - Odbudowa populacji ryb łososiowatych w Redze (zakup narybku) - Ochrona starodrzewia i cennych obiektów przyrodniczych - BieŜące utrzymanie terenów zieleni ich ochrona i konserwacja - Systematyczne zalesianie gruntów nieprzydatnych rolniczo - Udzielanie informacji właścicielom lasów w kwestii prawidłowych zasad gospodarki leśnej - Ochrona istniejących kompleksów leśnych - Racjonalna gospodarka leśna - Dalsza ochrona starodrzewia i cennych obiektów przyrodniczych - Utrzymanie terenów zieleni ich ochrona i konserwacja - Prowadzenie stałego monitoringu środowiska - Dalsze systematyczne zalesianie gruntów nieprzydatnych rolniczo - Dalsza ochrona istniejących kompleksów leśnych - Racjonalna gospodarka leśna 11

12 Tabela 2 Zadania krótko- i długoterminowe w zakresie zasoby wodne Kierunek działań Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe - Pomoc w realizacji inwestycji związanych z przyłączeniem nieruchomości do kanalizacji oraz dofinansowanie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków na terenach, gdzie budowa sieci kanalizacji sanitarnej jest utrudniona z przyczyn ekonomicznych lub technicznych - Porządkowanie gospodarki wodnościekowej - Zakup agregatów pompowych i pomp ściekowych - Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. A. Krajowej, Pomorskiej, Kamiennej w Łobzie - Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. Bocznej w Łobzie - Budowa kanalizacji deszczowej w ul. Węgorzyńskiej w Łobzie - Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. Węgorzyńskiej w Łobzie - Dalsza rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej na terenie gminy, - Prowadzenie rejestru zbiorników bezodpływowych (szamb) oraz kontrola stanu technicznego szamb i umów na opróŝnianie szamb - Prowadzenie rejestru przydomowych oczyszczalni ścieków - Modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków w Łobzie - Budowa kanalizacji deszczowej w ul. Ograniczenie dopływu Magazynowej w Łobzie zanieczyszczeń do wód - Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. Segala powierzchniowych w Łobzie i podziemnych - Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. Strumykowej, Odnodze Węgrzyńskiej, Łąkowej w Łobzie - Budowa kanalizacji deszczowej w ul. Strumykowej, Odnodze Węgrzyńskiej, Łąkowej w Łobzie - Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. Podgórnej w Łobzie - Przebudowa kanalizacji deszczowej w ul. Podgórnej w Łobzie - Modernizacja przepompowni ścieków przy ul. Sawickiej w Łobzie - Prowadzenie rejestru zbiorników bezodpływowych (szamb) oraz kontrola stanu technicznego szamb i umów na opróŝnianie szamb - Prowadzenie rejestru przydomowych oczyszczalni ścieków - Inwentaryzacja dzikich składowisk odpadów komunalnych Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi i ochrona przeciwpowodziowa - Likwidacja nieeksploatowanego odwiertu w miejscowości Zajezierze, wykonanie nowego odwiertu - Lokalizacja: działka 66/15 obręb Zajezierze gmina Łobez. - BieŜące kontrole jakości wody ujmowanej z wodociągów publicznych oraz ze studni publicznych - Badanie wody z kąpielisk w sezonie - Rozbudowa sieci wodociągowej - Budowa sieci wodociągowej w ul. Węgorzyńskiej w Łobzie - Budowa sieci wodociągowej w ul. Magazynowej w Łobzie - Budowa sieci wodociągowej w ul. Waryńskiego - Świętoborzec w Łobzie - Budowa sieci wodociągowej w ul. Odnoga Węgorzyńska w Łobzie - Budowa sieci wodociągowej w ul. Strumykowej w Łobzie - Przebudowa sieci wodociągowej w ul. - Rozbudowa i modernizacja sieci wodociągowej - Minimalizacja wykorzystania wód podziemnych z ujęć własnych i wody wodociągowej do celów przemysłowych 12

13 Kierunek działań Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe Podgórnej w Łobzie - Odtworzenie zbiornika małej retencji na rzece ŁoŜnicy w obrębie 3 m Łobez - Regulacja rzeki ŁoŜnicy na odcinku Zagórzyce Łobez, u ujścia ŁoŜnicy do Regi Tabela 3 Zadania krótko- i długoterminowe w zakresie powietrze atmosferyczne Kierunek działań Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe - Promowanie nowych nośników energii ekologicznej pochodzących ze źródeł odnawialnych (np. fermy wiatrakowe) - Termomodernizacja budynku uŝyteczności publicznej przy Pl. Spółdzielców w Łobzie - Termomodernizacja głównego budynku Urzędu Miejskiego przy ul. Niepodległości 13 w Łobzie - Termomodernizacja budynku Urzędu Miejskiego w podwórzu przy ul. Niepodległości 13 w Łobzie - Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej Nr 2 w Łobzie - Dalsza gazyfikacja obszaru gminy - Stosowanie energooszczędnych materiałów i technologii przy budowie nowych obiektów - Termomodernizacja budynku Szkoły Ograniczenie emisji Podstawowej Nr 1 w Łobzie zanieczyszczeń do - Termomodernizacja budynku Publicznej powietrza Szkoły Podstawowej w Bełcznej z ciepłownictwa - Termomodernizacja budynku Przedszkola Miejskiego w Łobzie - Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół Gimnazjalnych w Łobzie - Termomodernizacja budynku Łobeskiego Domu Kultury w Łobzie - Termomodernizacja budynku Biblioteki Publicznej w Łobzie - Termomodernizacja budynku socjalnego na stadionie miejskim w Łobzie - Edukacja ekologiczna społeczeństwa na temat szkodliwości spalania materiałów odpadowych (szczególnie tworzyw sztucznych) Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł komunikacyjnych Ochrona przed hałasem - Odnowa nawierzchni drogi wojewódzkiej nr 151 na odcinku granica powiatu Łobez (do km ) o długości 3,6 km - Przebudowa części ulicy Kraszewskiego oraz chodnika w mieście Łobez - Przebudowa mostu na ul. Segala w m. Łobez - Przebudowa chodnika w mieście Łobez, ul. Kościelna i Bema w ciągu drogi wojewódzkiej nr Przebudowa chodnika w m. Łobez, ul. Kilińskiego i Bema w ciągu drogi wojewódzkiej nr 147 i 148, zaplanowana do realizacji w 2010 roku Remonty ulic Kościuszki i Bocznej - Prowadzenie okresowych remontów nawierzchni dróg i ulic powiatowych na terenie gminy Łobez - Ograniczanie ruchu samochodowego w obrębie stref o unikalnych walorach przyrodniczych - Prowadzenie monitoringu źródeł hałasu komunikacyjnego na obszarach, na których mogą występować wartości - Remonty nawierzchni dróg - Rozwój transportu rowerowego wprowadzenie i propagowanie systemu przewozów kombinowanych: rower z innymi środkami lokomocji - Prowadzenie monitoringu źródeł hałasu komunikacyjnego na obszarach, na których mogą występować wartości ponadnormatywne - Dalsze wspieranie inwestycji 13

14 Kierunek działań Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe ponadnormatywne - Wspieranie inwestycji ograniczających ujemny wpływ hałasu m.in.: budowy ekranów akustycznych, tworzenia pasów zwartej zieleni ochronnej, poprawy izolacji akustycznej budynków (np. wymiana okien) - Integrowanie planów zagospodarowania przestrzennego z problemami zagroŝenia hałasem ograniczających ujemny wpływ hałasu m.in.: budowy ekranów akustycznych, tworzenia pasów zwartej zieleni ochronnej, poprawy izolacji akustycznej budynków (np. wymiana okien); Integrowanie planów zagospodarowania przestrzennego z problemami zagroŝenia hałasem Ochrona przed polami elektromagnetycznymi - Przestrzeganie zapisów na temat obszarów chronionych, zawartych w ocenach oddziaływania na środowisko nowych i istniejących instalacji - Kontrola wprowadzania do środowiska nowych urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne - Przestrzeganie zapisów na temat obszarów chronionych, zawartych w ocenach oddziaływania na środowisko nowych i istniejących instalacji - Kontrola wprowadzania do środowiska nowych urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne Tabela 4 Zadania krótko- i długoterminowe w zakresie powierzchnia ziemi i środowisko glebowe Kierunek działań Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe Zapobieganie degradacji gleb - Podnoszenie jakości i struktury gleb wykorzystywanych rolniczo poprzez wykorzystanie kompostu - Ochrona i wprowadzenie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych i przydroŝnych spełniających rolę przeciwerozyjną - Ograniczanie przeznaczania gruntów na cele nierolnicze i nieleśne - Monitoring gleb na terenie gminy Łobez badania gleb pod kątem zapotrzebowania nawozowego - Wapnowanie gleb kwaśnych - Racjonalne uŝytkowanie środków ochrony roślin - Zachowanie standardów jakości gleb - Dalsza ochrona gleb o wysokiej przydatności rolniczej przed przeznaczeniem na cele nierolnicze Ochrona zasobów kopalin - Racjonalne wykorzystanie zasobów kopalin - Racjonalne wykorzystanie zasobów kopalin Tabela 5 Zadania krótko- i długoterminowe w zakresie edukacji ekologicznej Kierunek działań Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe - Opracowanie i wdroŝenie programu informacyjno edukacyjnego dla mieszkańców gminy - Opracowanie i wdroŝenie międzyprzedmiotowych ścieŝek ekologicznych dla szkół - Rozwój i wspieranie szkolnych kółek o tematyce związanej z ochroną środowiska. - Edukacja mieszkańców gminy w zakresie szeroko pojętej ochrony środowiska oraz edukacja w placówkach oświatowych (w tym organizacja Dnia Ziemi i akcji Sprzątania Świata ) - Szkolenia pracowników z zakresu ochrony środowiska i edukacja - Organizacja szkolnych konkursów, ekologiczna w miejscu pracy Podnoszenie przedstawień związanych z ochroną - Zakup materiałów do edukacji - świadomości środowiska ekologicznej i propagowania działań ekologicznej - Organizacja akcji promujących zasady proekologicznych społeczeństwa zrównowaŝonego rozwoju i Dobrych praktyk rolniczych - Akcje informujące o zasadach postępowania przy uzyskiwaniu dotacji z Unii Europejskiej - Organizacja szkoleń, wykładów z zakresu jakości komponentów środowiska - Zakup materiałów do edukacji ekologicznej i propagowania działań proekologicznych 14

15 III. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU 3.1. POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA NA LATA Wiodącą zasadą Polityki Ekologicznej Państwa jest przyjęta w Konstytucji RP zasada zrównowaŝonego rozwoju, której istotą jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki. Zasada ta ma zapewnić taki rozwój społeczno - gospodarczy, w którym w celu równowaŝenia szans dostępu do środowiska obywateli zarówno obecnych, jak i przyszłych pokoleń, następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych. Priorytety i cele sformułowane zostały w 3 obszarach priorytetowych z podziałem na kierunki działań w latach oraz działań średniookresowych, do roku W obszarze priorytetowym: KIERUNKI DZIAŁAŃ SYSTEMOWYCH: uwzględnienie zasad ochrony środowiska w dokumentach sektorowych, poprzez poddawanie ocenom oddziaływania na środowisko projektów dokumentów wszystkich sektorów gospodarki i późniejsze uwzględnienie wyników tych ocen w ostatecznych wersjach tych dokumentów, aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska prowadzącą poprzez szereg działań prawnych ekonomicznych i edukacyjnych do rozwoju proekologicznej produkcji towarów ( zielone zamówienia, zielone miejsca pracy, transfer technologii słuŝących ochronie środowiska) oraz kreowanie świadomych postaw konsumenckich zgodnie z zasadą zrównowaŝonego rozwoju, zarządzanie środowiskowe postulujące stworzenie mechanizmów stymulujących przystępowanie przedsiębiorstw i instytucji do systemów zarządzania środowiskowego głownie przez jak najszersze przystępowanie do Systemu Zarządzania i Audytu EMAS (ang. Environmental Management Audit Scheme) lub realizowanie norm ISO i upowszechnienie tych standardów wśród podmiotów gospodarczych, wytwórczych i obywateli oraz tworzenie korzyści ekonomicznych dla firm i instytucji będących wdraŝających te systemy, udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska poprzez realizowane akcji o tematyce środowiskowej i odpadowej oraz podnoszenie świadomości ekologicznej i proekologicznych zachowań konsumenckich, 15

16 zwiększenie roli polskich placówek badawczych we wdraŝaniu ekologicznych rozwiązań w przemyśle oraz w produkcji wyrobów przyjaznych dla środowiska a takŝe doprowadzenie do zadowalającego stanu systemu monitoringu środowiska, stworzenie systemu prewencyjnego, mającego na celu zapobieganie szkodom w środowisku i sygnalizującego moŝliwość wystąpienia szkody w przypadku jej wystąpienia koszty naprawy szkody muszą w pełni ponieść jej sprawcy, przywrócenie właściwej roli planowania przestrzennego na obszarze całego kraju, w szczególności dotyczy to miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego poprzez uwzględnienia w nich szeregu zagadnień środowiskowych (m.in. opracowań ekofizjograficznych), oraz ustanowienia przepisów umoŝliwiających przeprowadzanie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko juŝ na etapie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, W obszarze priorytetowym: OCHRONA ZASOBÓW NATURALNYCH: zachowanie bogatej róŝnorodności biologicznej polskiej przyrody na róŝnych poziomach organizacji: głownie poprzez skompletowanie inwentaryzacji i waloryzacji róŝnorodności biologicznej Polski oraz waloryzacje terenów cennych przyrodniczo (w tym szczególnie obszarów objętych ochroną oraz Natura 2000), dalsze prace w kierunku racjonalnego uŝytkowania i ochrony zasobów, racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych oraz dąŝenie do maksymalizacji oszczędności zasobów wodnych na cele przemysłowe i konsumpcyjne, zwiększenie retencji wodnej oraz skuteczna ochrona głównych zbiorników wód podziemnych przed zanieczyszczeniem, rozpowszechnienie dobrych praktyk rolnych i leśnych, zgodnych z zasadami zrównowaŝonego rozwoju, oraz przeciwdziałanie degradacji terenów rolnych, łąkowych i wodno - błotnych przez czynniki antropogenie, racjonalizacja zaopatrzenia ludności oraz sektorów gospodarczych w kopaliny i wodę z zasobów podziemnych oraz otoczenia ich ochroną przed ilościową i jakościową degradacją. W obszarze priorytetowym: POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO: dalsza poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców w wyniku wspólnych działań sektora ochrony środowiska z sektorem zdrowia, dalsza redukcja emisji SO 2, NO x i pyłu drobnego z procesów wytwarzania energii moŝliwie szybkie uchwalenie nowej polityki energetycznej Polski do 2030 r. oraz modernizacja systemu energetycznego, 16

17 naczelnym celem polityki ekologicznej Polski w zakresie ochrony zasobów wodnych jest utrzymanie lub osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód, w tym równieŝ zachowanie i przywracanie ciągłości ekologicznej cieków m.in.. budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków z podwyŝszonym usuwaniem biogenów dla wszystkich aglomeracji powyŝej RLM (równowaŝnej liczby mieszkańców), rozbudowa dla nich sieci kanalizacyjnych, wyposaŝenie jak największej liczby gospodarstw rolnych w zbiorniki na gnojowicę i płyty obornikowe, dokonanie wiarygodnej oceny naraŝania społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagroŝenia tam, gdzie jest ono największe. Przeprowadzona analiza celów i działań prowadzących do ich realizacji, które zawarte zostały w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Łobez pozwala stwierdzić, Ŝe w cele i działania przedstawione w tym dokumencie są zgodne z celami wytyczonymi w aktualizacji Polityki Ekologicznej Państwa na lata f 3.2. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2016 W aktualizacji Wojewódzkiego Programu Ochrony Środowiska przedstawiono trzy główne obszary strategiczne, złoŝone ze zdefiniowanych celów priorytetowych określających główne kierunki działań zmierzających do systematycznej poprawy jakości środowiska i racjonalnego uŝytkowania jego zasobów, które zostały w sposób pośredni lub całkowicie uwzględnione w aktualizacji gminnego Programu Ochrony Środowiska. I CEL STRATEGICZNY: dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego dla ochrony zdrowia mieszkańców Polski. 1. Poprawa jakości wód i osiągnięcie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych: Pomimo zauwaŝalnej poprawy jakości wód powierzchniowych, ich stan w skali województwa jest wciąŝ niezadowalający. Ochrona wód przed zanieczyszczeniami i nadmierną eksploatacją oraz zabezpieczenie środowiska przed zagroŝeniami związanymi z wodą (powódź, susza), wymagają realizacji szeregu przedsięwzięć głównie planistycznych i inwestycyjnych. Główne kierunki działań w tym zakresie, w perspektywie do 2014 roku to: osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód, w tym takŝe wód uŝytkowych (zapewnienie w standardach jakościowych UE dotyczących wód do picia oraz do bytowania ryb), poprawa warunków hydromorfologicznych rzek i jezior, spełnienie wymagań jakościowych w zakresie ochrony wód przed zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych, ochrona przed skutkami suszy i powodzi. 17

18 2. Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami i środowiska człowieka przed hałasem: Priorytet ten wymaga przede wszystkim kontynuacji działań realizowanych dotychczas dla poprawy jakości powietrza, zwłaszcza intensyfikacji działań ukierunkowanych na proekologiczne rozwiązania systemu transportu. Główne kierunki działań to: redukcja zanieczyszczeń z transportu samochodowego, redukcja emisji powierzchniowej, systematyczne opracowywanie i wdraŝanie programów ochrony, powietrza, zgodnie z wynikami rocznych ocen jakości powietrza w strefach, opracowanie i wdroŝenie strategii zmniejszania stęŝenia pyłów drobnych PM 10 i PM 2,5 oraz ozonu troposferycznego w powietrzu, wspieranie działań inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze, wspieranie działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji ze źródeł komunalnych i komunikacyjnych, opracowanie programu wykorzystania niekonwencjonalnych i alternatywnych źródeł energii, zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie potrzeb i moŝliwości ochrony powietrza, w tym oszczędności energii i stosowania alternatywnych źródeł energii, wzmocnienie systemu monitoringu i oceny jakości powietrza. 3. Poprawa klimatu akustycznego: wszelkie działania, które będą prowadziły do ograniczenia emisji hałasu głównie z sektora gospodarczego i infrastruktury drogowej. 4. Ochrona mieszkańców przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych: wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów dotyczących pól elektromagnetycznych, (wyznaczenie i wyodrębnienie stref ograniczonego uŝytkowania terenu, na którym występuje przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych). 5. Ochrona powierzchni ziemi i środowiska glebowego: Priorytet dotyczy przede wszystkim ochrony gleb przed degradacją działań rekultywacyjnych i rewitalizacyjnych na obszarach zdegradowanych wskutek eksploatacji surowców mineralnych oraz ochrony gleb. Główne kierunki to: promocja produkcji rolnej zapewniającej zrównowaŝone wykorzystanie gleb, wdraŝanie i upowszechnianie zasad Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej, kontrola jakości gleb, jej ochrona przed erozją i zakwaszeniem natomiast w przypadku rekultywacji rozwój systemu identyfikacji i monitoringu terenów zdegradowanych, prowadzenie rekultywacji terenów zdegradowanych. 6. Ograniczenie ryzyka wystąpienia powaŝnych awarii i minimalizacji ich skutków oraz zwiększenie bezpieczeństwa chemicznego: 18

19 nadzór, kontrola i analiza systemów zapobiegania powaŝnym awariom w instalacjach, które tego wymagają oraz na wsparcie słuŝb zajmujących się usuwaniem skutków takich zdarzeń (Państwowa StraŜ PoŜarna, Ratownictwo Chemiczne, SłuŜby Ostrzegania, urzędnicy i podmioty gospodarcze). II CEL STRATEGICZNY: ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych. 1. Ochrona złóŝ kopalin: inwentaryzacja i nadzór nad eksploatację złóŝ kopalin, racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami oraz kompleksowym wykorzystaniem kopalin, towarzyszących 2. Zachowanie równowagi ekologicznej w procesie rozwoju społeczno gospodarczego oraz ochrona i racjonalne uŝytkowanie zasobów leśnych. opracowanie planów ochrony parków narodowych i krajobrazowych, dalsze opracowywanie planów obszarów ochrony i tworzenie rezerwatów i uŝytków ekologicznych oraz parków krajobrazowych, opracowanie i realizacja zapisów planu ochrony obszarów Natura 2000, realizacja Krajowego programu zwiększania lesistości (do 2010), zalesianie nowych terenów, z uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczo krajobrazowych, prowadzenie waloryzacji przyrodniczej obszarów leśnych, sporządzenie uproszczonych planów urządzania lasów, którymi dysponuje Agencja Nieruchomości Rolnych oraz ich aktualizacja w celu prowadzenia prawidłowej gospodarki leśnej, zmiana struktury gatunkowej i wiekowej lasów, odnowienie uszkodzonych ekosystemów leśnych. III CEL STRATEGICZNY: wzmocnienie systemu zarządzania ochroną środowiska. W ramach działań proponowanych przez Program Ochrony Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego planuje się: wzmocnienie systemu zarządzania środowiskiem i podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa polegające na bardziej precyzyjnym zbieraniu danych na temat wszystkich elementów środowiska naturalnego (monitoring wód powierzchniowych i podziemnych, powietrza, klimatu akustycznego i pól elektromagnetycznych oraz gospodarki odpadami) a takŝe stworzenie systemów danych, wzmoŝoną kontrola przestrzegania i bardziej rygorystyczne egzekwowanie zapisów prawa w kwestii ochrony środowiska. 19

20 przewidziane są takŝe działania dotyczące rozszerzenia dostępu obywateli do informacji o środowisku oraz podnoszenie poziomu wiedzy ekologicznej mieszkańców województwa. Cele i zadania dotyczące ochrony środowiska wskazujące z reguły na konieczność zmniejszenia presji na środowisko, zawarte są takŝe w pozostałych regionalnych i lokalnych dokumentach strategicznych, obejmujących szeroko rozumiane kwestie planowania gospodarczego, przestrzennego i społecznego. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska odnosi się do celów zawartych w następujących dokumentach: Strategia rozwoju województwa zachodniopomorskiego do 2020 r. wraz z prognozą oddziaływania na środowisko tego dokumentu, Strategia rozwoju Powiatu Łobeskiego do roku 2015, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łobez. Przeprowadzona analiza celów i działań prowadzących do ich realizacji, które zawarte zostały w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla gminy Łobez pozwala stwierdzić, ze w cele i działania przedstawione w tym dokumencie pokrywają się z niemal wszystkimi celami wytyczonymi w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego na lata IV. ANALIZA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA 4.1. STAN ŚRODOWISKA GMINY ŁOBEZ ORAZ OBSZARÓW OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM ZASOBY PRZYRODY I KRAJOBRAZ Zgodnie z podziałem Polski na jednostki fizycznogeograficzne J. Kondrackiego (1998) Gmina Łobez połoŝona jest w obrębie: prowincji NiŜ Środkowoeuropejski; podprowincji Pojezierze Południowobałtyckie; makroregionu Pojezierze Zachodniopomorskie; mezoregionów: o Wysoczyzna Łobeska, o Pojezierze Drawskie. Wysoczyzna Łobeska rozciąga się pomiędzy Równiną Nowogardzką i Równiną Gryficką od zachodu i południowego-zachodu po Pojezierze Drawskie na wschodzie. Od północy ogranicza ją Równina Białogardzka, a od południa - Pojezierze Ińskie. Wysoczyzna zajmuje znaczną część obszaru gminy dolinę Regi oraz tereny połoŝone na zachód od niej. 20

21 Obszar wysoczyzny połoŝony jest na zapleczu moren czołowych i wyniesiony na m n.p.m. Charakterystycznymi formami rzeźby tego mezoregionu są doliny, głęboko wcięte w prawie płaską wysoczyznę morenową. Doliny te mają kształt rynien o stromych brzegach. Utworzone zostały na skutek silnej erozji wód roztopowych, jako drogi odpływu marginalnego na przedpolu topniejącego lodowca. Dna dolin, wcięte do 50 m w wysoczyznę polodowcową, tylko częściowo są wykorzystywane przez rzeki: Regę i jej dopływy. Przepływająca w głębokiej dolinie rzeka Rega, w rejonie Łobza tworzy przełomowy zakręt (zakole). Jej dolina stanowi najbardziej charakterystyczny element mezoregionu. Pojezierze Drawskie. W obrębie Pojezierza Drawskiego wyróŝnia się trzy ciągi moren czołowych fazy pomorskiej oraz zaznaczające się między nimi zagłębienia wytopiskowe po martwym lodzie. Mezoregion ten stanowi przedłuŝenie moren fazy pomorskiej Pojezierza Ińskiego w kierunku północno-wschodnim, w strefie wododziałowej bezpośredniego zlewiska Bałtyku (dorzecza Regi i Parsęty) oraz dorzecza Warty-Noteci. Na obszarze Łobza do regionu tego naleŝy teren połoŝony na wschód od prawego ramienia doliny Regi wzdłuŝ wschodniej granicy gminy. Charakteryzuje się duŝym urozmaiceniem rzeźby powierzchni z licznymi zagłębieniami i wzniesieniami. Lasy i grunty leśne zajmują na terenie gminy ha (37,3% powierzchni gminy), z czego na terenach wiejskich powierzchnia lasów wynosi ha, a w mieście Łobez 180 ha. Lasy na terenie gminy naleŝą do Nadleśnictwa Łobez. Jest to nadleśnictwo dwuobrębowe o ogólnej powierzchni 22913,02 ha ( r.). Obręby zajmują powierzchnię: obręb Łobez ,05 ha; obręb Węgorzyno ,97 ha. DuŜy, zwarty kompleks leśny Obrębu Węgorzyno zajmuje południową część gminy, zaś na pozostałym obszarze znajduje się kilka mniejszych kompleksów Obrębu Łobez, rozdzielonych duŝymi terenami rolniczymi. Gospodarka leśna i rolna spowodowała duŝe zmiany w naturalnym charakterze siedlisk i roślinności. Lasy mają charakter typowo gospodarczy, są zdominowane przez drzewostany sosnowe, podczas gdy potencjalną roślinność naturalną na tych terenach stanowią głównie bory mieszane Pino-Quercetum i lasy mieszane Fago-Quercetum. śyzna buczyna pomorska występuje tylko w niewielkich płatach. Charakter bardziej zbliŝony do naturalnego mają enklawy lasów bagiennych, łęgowych i grądowych, związane z nieckami i dolinami rzecznymi. Tylko w miejscach szczególnych, najczęściej trudno dostępnych, utrzymały się małe fragmenty ekosystemów o cechach naturalności. Na terenie Nadleśnictwa zlokalizowanych jest wiele obszarów i obiektów cennych przyrodniczo, wszystkie połoŝone są jednak poza granicami gminy Łobez. 21

22 Do obszarowych form ochrony przyrody powołanych na podstawie ustawy o ochronie przyrody połoŝonych częściowo na terenie gminy Łobez naleŝą obszaru NATURA 2000: Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO) Ostoja Ińska (PLB320008) oraz Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk (SOO) Dorzecze Regi (PLH320049). Ponadto, na terenie gminy istnieją 4 pomniki przyrody oŝywionej (pomnikowe okazy drzew) i jeden pomnik przyrody nieoŝywionej (głaz narzutowy). Ryc. 1. Obszary NATURA 2000 na terenie gminy Łobez Źródło: 22

23 Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO) Ostoja Ińska (PLB320008) Obszar ten został zatwierdzony Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz.U ). Powierzchnia ostoi wynosi ,9 ha, z czego na terenie gminy Łobez znajduje się jej niewielki fragment obejmujący południowo-zachodnią części gminy. Obszar charakteryzuje się krajobrazem postglacjalnym. Rzeźba terenu została ukształtowana podczas stadiału pomorskiego ostatniego zlodowacenia i charakteryzuje się duŝym zróŝnicowaniem form i wysokości względnych moŝna tu wyróŝnić trzy zasadnicze jednostki geomorfologiczne i związane z nimi typy krajobrazu: wyniesienia moreny czołowej, sandry i wysoczyznę moreny dennej. Teren w większości odwadniany jest przez rzekę Inę i jej dopływy, jedynie jego północna część (połoŝona na terenie gminy Łobez) odwadniana jest przez Regę. Cechy charakterystyczne ostoi to pofalowany teren, silnie rozczłonkowane lasy, liczne bagna i małe zbiorniki wodne. Wśród lasów dominują świeŝe lasy liściaste z bukiem i dębem oraz bory mieszane. Znaczący udział mają równieŝ lasy siedlisk wilgotnych i bagiennych z olchą i jesionem oraz sosną i brzozą. Stosunkowo niewielką część ostoi pokrywają zbiorowiska łąkowe oraz siedliska wilgotne: trzcinowiska, turzycowiska, roślinność szuwarowa, roślinność torfowisk niskich i przejściowych. Siedliska rolnicze pokrywają 52% powierzchni ostoi. Klasy siedlisk występujących na terenie ostoi przedstawiono w tabeli poniŝej. Tabela 6 Klasy siedlisk występujących na terenie OSO Ostoja Ińska Lp. Klasy siedlisk Pokrycie [%] 1 inne tereny (miasta, wsie, drogi, śmietniska, kopalnie, tereny przemysłowe) 1 2 lasy iglaste 9 3 lasy liściaste 14 4 lasy mieszane 13 5 siedliska łąkowe i zaroślowe (ogólnie) 7 6 siedliska rolnicze (ogólnie) 52 7 wody śródlądowe (stojące i płynące) 4 Suma pokrycia siedlisk 100 Źródło: Zgodnie ze Standardowym Formularzem Danych zamieszczonym na stronie Ministerstwa Środowiska na terenie ostoi gniazduje ponad 140 gatunków ptaków, z czego co najmniej 29 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG oraz 7 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi. Obszar stanowi bardzo waŝną ostoję bielika i kilku innych gatunków drapieŝnych, kilku gatunków kaczek i Ŝurawia (>1% populacji krajowej). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 10% populacji krajowej cyraneczki, gągoła i krakwy, oraz co najmniej 1% populacji krajowej cyranki, gęgawy, nurogęsi, perkoza dwuszyjego, samotnika, bąka, 23

24 bielika, błotniaka stawowego, bociana czarnego, kani czarnej, kani rudej, orlika krzykliwego, puchacza, rybitwy czarnej, rybitwy bialowąsej, przepiórki, strumieniówki i zimorodka. W stosunkowo wysokim zagęszczeniu występują na terenie ostoi: bocian biały, derkacz, gąsiorek, lerka, muchołówka mała, trzmielojad, dzięcioł czarny, perkozek, zausznik, łabędź niemy, płaskonos i srokosz. W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego bielika i Ŝurawia. W stosunkowo wysokim zagęszczeniu występują: łabędź krzykliwy, cyraneczka, siewka złota, łęczak i batalion. Oprócz dobrze zachowanych zbiorowisk leśnych duŝe znaczenie przyrodnicze ma roślinność wodna i terenów podmokłych. Występują tu teŝ cenne zespoły roślinności łąkowej. Na terenie ostoi znajdują się stanowiska licznych storczykowatych. Obszar ma duŝe znaczenie dla fauny, w szczególności dla ptaków oraz płazów i gadów ze względu na duŝy udział dobrze zachowanych siedlisk podmokłych. Występują tu trzy gatunki ryb z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Stosunkowo niska gęstość zaludnienia, niski stopień urbanizacji i uprzemysłowienia oraz odśrodkowy układ hydrograficzny ostoi sprzyja zachowaniu i ochronie wartości przyrodniczych. Teren ostoi stanowi ponadto zachodni skraj areału wilka w Polsce. Tabela 7 Ptaki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG występujące na terenie OSO Ostoja Ińska Lp. Nazwa gatunkowa Kod 1 bąk (Botaurus stellaris) A021 2 bocian czarny (Ciconia nigra) A030 3 bocian biały (Ciconia ciconia) A031 4 łabędź krzykliwy (Cygnus cygnus) A038 5 trzmielojad (Pernis apivorus) A072 6 kania czarna(milvus migrant) A073 7 kania ruda (Milvus milvus) A074 8 bielik (Haliaeetus albicilla) A075 9 błotniak stawowy (Circus aeruginosus) A orlik krzykliwy (Aquila pomarina) A kropiatka (Porzana porzana) A derkacz (Crex crex) A Ŝuraw (Grus grus) A siewka złota (Pluvialis apricaria) A batalion (Philomachus pugnax) A brodziec leśny(tringa glareola) A rybitwa rzeczna (Sterna hirundo) A rybitwa białowąsa (Chlidonias hybryda) A rybitwa czarna(chlidonias niger) A puchacz(bubo bubo) A lelek kozodój (Caprimulgus europaeus) A zimorodek zwyczajny (Alcedo atthis) A dzięcioł czarny (Dryocopus martius) A dzięcioł średni (Dendrocopos medius) A lerka (Lullula arborea) A jarzębatka (Sylvia nisoria) A muchołówka mała(ficedula parva) A dzierzba gąsiorek (Lanius collurio) A ortalon (Emberiza hortulana) A379 Źródło: 24