Urząd Statystyczny w Krakowie ul. Kazimierza Wyki Kraków tel , fax

Transkrypt

1

2 Urząd Statystyczny w Krakowie ul. Kazimierza Wyki Kraków tel , fax sekretariatuskrk@stat.gov.pl Informator przygotowano w Dziale Opracowań Regionalnych Małopolskiego Ośrodka Badań Regionalnych Autorzy opracowania Marta Kłósek Marcin Łacic Wojciech Marczak Helena Sienniak Aneta Stachańczyk pod kierunkiem Heleny Sienniak Skład komputerowy Tłumaczenie Projekt okładki Ewa Kopacka Marcin Łacic Mikołaj Karklissyjski ISSN Informator wydano przy współpracy Urzędu Miasta Nowego Sącza Przy publikowaniu danych prosimy o podanie źródła Publikacja dostępna w Internecie

3 PRZEDMOWA Informator Statystyczny Miasto Nowy Sącz zajmuje znaczącą pozycję wśród opracowań regionalnych wydawanych przez Urząd Statystyczny w Krakowie. Ukazuje się regularnie od siedmiu lat. Zawiera liczbowe podsumowanie zmian i wyników obserwowanych w minionym roku w różnych dziedzinach życia społecznego i gospodarczego miasta, czyli statystyczny portret Nowego Sącza. Opracowanie, podobnie jak w latach ubiegłych, składa się z części opisowej i tabelarycznej oraz uwag ogólnych, w których zawarto definicje podstawowych pojęć. W części opisowej przedstawiono sytuację społeczno-gospodarczą Nowego Sącza ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień demograficznych, rynku pracy, edukacji i kultury, zasobów mieszkaniowych, infrastruktury komunalnej, dochodów i wydatków budżetu miasta. Zamieszczone wykresy pozwalają na lepsze zobrazowanie istniejących tendencji i struktury poszczególnych zjawisk. W części tabelarycznej przedstawiono Nowy Sącz na tle województwa małopolskiego oraz dane za lata Znajdą tu Państwo także informacje o działalności Urzędu Miasta. Ponadto, ukazana jest statystyczna sylwetka Nowego Sącza na tle innych, o podobnej liczbie mieszkańców, miast Polski na prawach powiatu. Dla wielu instytucji, organizacji, biznesmenów oraz władz samorządowych wiarygodna, przekrojowa informacja statystyczna, to podstawa działania i podejmowania trafnych decyzji. Przekazując Państwu najnowsze wydanie Informatora, mam nadzieję, że sprosta ono oczekiwaniom Czytelników i będzie stanowiło użyteczne uzupełnienie informacji o Nowym Sączu. D y r e k t o r Urzędu Statystycznego w Krakowie dr Krzysztof Jakóbik Kraków, wrzesień 2013 r.

4 PREFACE Statistical Guidebook - City of Nowy Sącz occupies an important position among publications of the Statistical Office in Kraków. It has appeared regularly since 7 years ago. It comprises a numerical summary of changes and results observed during the previous year concerning various areas of social life and economy of the city, that means statistical portrait of Nowy Sącz. Like its previous years editions, the elaboration consists of a descriptive and a tabular part as well as of general notes including main definitions. The descriptive part presents the socio-economic situation of Nowy Sącz with the special consideration of demographic issues, labour market, education and culture, dwelling stocks, municipal infrastructure as well as revenue and expenditure of the city budget. Included graphs enable a better presentation of tendencies and structure of particular phenomena. The tabular part presents data on Nowy Sącz in relation to the Małopolskie voivodship as well as data concerning years You will also find here statistical information on the activity of the Municipality. Moreover, the statistical profile of Nowy Sącz in comparison to other selected Polish cities with powiat status with a similar to Nowy Sącz number of population is depicted. Plausible statistical information is the basis of functioning and taking accurate decisions for a number of institutions, organizations, businessmen and self- -government authorities. I hope that data contained in the latest edition of the Guidebook will meet expectations of the Readers as well as provide useful and complementary information on City of Nowy Sącz. Director of the Statistical Office in Kraków Krzysztof Jakóbik, Ph.D. Kraków, September 2013

5 Spis treści SPIS TREŚCI Strona PRZEDMOWA... 3 UWAGI OGÓLNE... 9 WAŻNIEJSZE SKRÓTY. ZNAKI UMOWNE UWAGI METODYCZNE SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NOWEGO SĄCZA W 2012 R Ogólne tendencje Sytuacja demograficzna Rynek pracy Pracujący Zatrudnieni Poszkodowani w wypadkach przy pracy Bezrobocie rejestrowane Wynagrodzenia i świadczenia społeczne Wynagrodzenia Emerytury i renty Infrastruktura socjalna Edukacja Ochrona zdrowia Pomoc społeczna Kultura Turystyka Infrastruktura komunalna Handel Budownictwo mieszkaniowe Ochrona środowiska Leśnictwo Przemysł i inwestycje Dochody i wydatki budżetu miasta Podmioty gospodarki narodowej Działalność Urzędu Miasta Nowego Sącza Nowy Sącz na tle innych miast na prawach powiatu... 47

6 Spis treści CZĘŚĆ TABELARYCZNA Tablica Strona Nowy Sącz na tle województwa małopolskiego w 2012 r Wybrane dane o Nowym Sączu ( ) Działalność Urzędu Miasta Nowego Sącza w 2012 r Nowy Sącz na tle innych miast w 2012 r SPIS WYKRESÓW Nr Strona Ruch naturalny ludności Nowego Sącza Migracje ludności Nowego Sącza na pobyt stały Pracujący w Nowym Sączu Bezrobotni zarejestrowani w Nowym Sączu Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Nowym Sączu według poziomu wykształcenia w 2012 r Miejsca i dzieci w przedszkolach w Nowym Sączu Miejsca i dzieci placówkach opieki nad dziećmi do lat 3 w Nowym Sączu w 2012 r Zwiedzający muzea w Nowym Sączu Struktura wystaw w galeriach i salonach sztuki w Nowym Sączu w 2012 r Miejsca noclegowe w turystycznych obiektach noclegowych w Nowym Sączu Udzielone noclegi w turystycznych obiektach noclegowych w Nowym Sączu Długość sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w Nowym Sączu Przyłącza do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania w 2012 r Zużycie wody z wodociągów na 1 mieszkańca Zużycie gazu z sieci na 1 mieszkańca Struktura nakładów inwestycyjnych na ochronę środowiska w Nowym Sączu w 2012 r Dochody i wydatki budżetu Nowego Sącza Struktura dochodów budżetu Nowego Sącza Dochody i wydatki na 1 mieszkańca w 2012 r Podmioty gospodarki narodowej na 10 tys. ludności Znormalizowane cechy diagnostyczne w 2012 r. (Nowy Sącz i Koszalin) Znormalizowane cechy diagnostyczne w 2012 r. (Nowy Sącz i Chełm) W wersji angielskiej: przedmowa, spis treści - 6 -

7 Contens CONTENTS Page PREFACE... 4 GENERAL NOTES... 9 MAJOR ABBREVIATIONS. SYMBOLS METHODOLOGICAL NOTES SOCIO-ECONOMIC SITUATION OF NOWY SĄCZ IN Main tendencies Demographic situation Labour market Employed persons Paid employment Persons injured in accidents at work Registered unemployment Wages and salaries and social benefits Wages and salaries Retirement pays and pensions Social infrastructure Education Health care Social welfare Culture Tourism Municipal infrastructure Trade Dwelling construction Environmental protection Forestry Industry and investments Revenue and expenditure of the city budget Entities of the national economy Activity of the Municipality of Nowy Sącz Nowy Sącz against a background of other cities with powiat status

8 Contens TABULAR PART Table Page Nowy Sącz and the Małopolskie voivodship in Selected data on Nowy Sącz ( ) Activity of the Municipality of Nowy Sącz in Nowy Sącz and other cities in No. Page LIST OF GRAPHS Vital statistics of population of Nowy Sącz Permanent migration of population of Nowy Sącz Employed persons in Nowy Sącz Registered unemployed persons in Nowy Sącz Structure of registered unemployed persons in the Powiat Labour Office in Nowy Sącz by educational level in Places and children in nursery schools in Nowy Sącz Places and children in facilities for children up to the age 3 in Nowy Sącz in Museum visitors in Nowy Sącz Structure of exhibitions in art galleries and salons in Nowy Sącz in Bed places in tourist accommodation establishments in Nowy Sącz Overnight stays in tourist accommodation establishments in Nowy Sącz Length of water-line and sewerage network in Nowy Sącz Connections leading to residential and collective accommodation buildings in Consumption of water from water-line systems per capita Consumption of gas from gas-line system per capita Structure of investment outlays on environmental protection in Nowy Sącz in Revenue and expenditure of the budget of Nowy Sącz Structure of revenue of the budget of Nowy Sącz Revenue and expenditure per capita in Entities of the national economy by 10 thous. population Normalized diagnostic features in 2012 (Nowy Sącz and Koszalin) Normalized diagnostic features in 2012 (Nowy Sącz and Chełm) In English: preface, contents - 8 -

9 Uwagi ogólne UWAGI OGÓLNE 1. Dane zamieszczone w opracowaniu prezentuje się w układzie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007), opracowanej na podstawie Statystycznej Klasyfikacji Działalności Gospodarczych we Wspólnocie Europejskiej - Statistical Classification of Economic Activities in the European Community - NACE Rev. 2. PKD 2007 wprowadzona została z dniem 1 stycznia 2008 r. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. (Dz. U. Nr 251, poz. 1885). Dane prezentowane są według sekcji, przy czym w stosunku do obowiązującej PKD dokonano dodatkowego grupowania, ujmując pod pojęciem: - przemysł - sekcje: Górnictwo, Przetwórstwo przemysłowe, Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę oraz Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja, - sekcje G, H, I, J - sekcje: Handel; naprawa pojazdów samochodowych, Transport i gospodarka magazynowa, Zakwaterowanie i gastronomia, Informacja i komunikacja, - sekcje K, L - sekcje: Działalność finansowa i ubezpieczeniowa, Obsługa rynku nieruchomości ; 2. W nazwach niektórych sekcji zastosowano skróty. Pełne ich nazwy są dostępne na stronie internetowej 3. Z dniem 1 sierpnia 2012 r. zmienił się sposób identyfikacji szkół i placówek oświatowych prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego. Dotychczas nadawane tym podmiotom 14-cyfrowe numery identyfikacyjne REGON jednostek lokalnych były zastępowane 9-cyfrowymi numerami jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, co miało wpływ na znaczny wzrost liczby nowo zarejestrowanych podmiotów w sekcji Edukacja. Należy podkreślić, że wymieniony wzrost jest związany ze zmianą sposobu identyfikacji szkół i placówek oświatowych w rejestrze REGON, co oznacza, że nie powinien być identyfikowany z utworzeniem nowych szkół i placówek oświatowych. 4. Przy przeliczaniu na 1 mieszkańca (1000 ludności itp.) danych według stanu w końcu roku przyjęto liczbę ludności według stanu w dniu 31 XII, a przy przeliczaniu danych charakteryzujących wielkość zjawiska w ciągu roku - według stanu w dniu 30 VI. 5. Liczby względne (wskaźniki, odsetki) obliczono z reguły na podstawie danych bezwzględnych wyrażonych z większą dokładnością niż podano w tablicach

10 Uwagi ogólne 6. Zastosowanie automatycznych zaokrągleń w niektórych przypadkach mogło spowodować drobne rozbieżności w sumowaniu danych na wyższych poziomach agregacji. 7. Niektóre informacje zostały podane na podstawie danych nieostatecznych i mogą ulec zmianie w następnych opracowaniach Urzędu Statystycznego. 8. Dane zawarte w tabl. 3 na str. 67 zostały udostępnione i opracowane przez Urząd Miasta w Nowym Sączu. 9. Ilekroć mowa o badanych miastach na prawach powiatu zjawisko dotyczy miast na prawach powiatu o liczbie ludności od 63 tys. do 116 tys., które przed zmianami administracyjnymi w 1999 r. były miastami wojewódzkimi. 10. W tabl. 4 na str. 72 w celu pokazania pozycji miasta posłużono się metodą porównawczą wskaźników. W zależności od rodzaju wskaźnika dane porządkowane były: malejąco, tj. pierwszą (1) lokatę otrzymało miasto o najwyższej wartości cechy lub rosnąco, tj. pierwszą (1) lokatę otrzymało miasto o najniższej wartości cechy. Dla uczytelnienia utworzonego rankingu wartości najwyższe i najniższe oznaczono kolorem czerwonym (pierwsza lokata) i kolorem zielonym (ostatnia lokata). Miasta, dla których wskaźnik przyjął identyczną wartość otrzymały taką samą lokatę. Następne miasto otrzymało kolejną lokatę, w związku z tym liczba lokat może być mniejsza niż liczba miast. 11. Szczegółowe wyjaśnienia metodyczne Czytelnik znajdzie w innych publikacjach Urzędu Statystycznego oraz na stronie internetowej GUS WAŻNIEJSZE SKRÓTY hm 3 = hektometr sześcienny p. proc. = punkt procentowy MOPS = Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej KSMPS = Krajowy System Monitoringu Pomocy Społecznej NSP = Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań ZNAKI UMOWNE Kreska (-) zjawisko nie wystąpiło. Kropka (.) zupełny brak informacji lub brak informacji wiarygodnych. Znak x wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe. Znak Δ oznacza, że nazwy zostały skrócone w stosunku do obowiązującej klasyfikacji. W tym oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy

11 Uwagi metodyczne UWAGI METODYCZNE 1. Dane o ludności od 2010 r. zbilansowano na podstawie wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 oraz danych ze sprawozdawczości bieżącej z ruchu naturalnego i migracji ludności. Dane o liczbie i strukturze ludności dotyczą kategorii ludności faktycznie zamieszkałej. Kategoria ta nie uwzględnia osób przybyłych z zagranicy na pobyt czasowy, natomiast ujmuje stałych mieszkańców miasta przebywających czasowo za granicą (bez względu na okres ich nieobecności). Dane za lata 2010 i 2011, opublikowane w ubiegłorocznej edycji Informatora, zostały zmienione. Ekonomiczne grupy wieku oznaczają ludność w wieku: - przedprodukcyjnym do 17 lat, - produkcyjnym mężczyzn w wieku lat i kobiety w wieku lat, - poprodukcyjnym mężczyzn w wieku 65 lat i więcej oraz kobiety w wieku 60 lat i więcej. Współczynnik obciążenia demograficznego oznacza liczbę ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym. Przyrost naturalny ludności stanowi różnicę między liczbą urodzeń żywych i zgonów w danym okresie. Dane o ruchu naturalnym ludności w podziale terytorialnym opracowano następująco: - małżeństwa - według miejsca zameldowania na pobyt stały męża przed ślubem (w przypadku, gdy mąż przed ślubem mieszkał za granicą, przyjmuje się miejsce zameldowania żony przed ślubem); - separacje - według miejsca zamieszkania osoby wnoszącej powództwo. - rozwody - według miejsca zamieszkania osoby wnoszącej powództwo. W przypadku, gdy osoba wnosząca powództwo mieszka za granicą, przyjmuje się miejsce zamieszkania współmałżonka. Jeżeli oboje małżonkowie w momencie wniesienia powództwa mieszkali za granicą, takich przypadków nie uwzględnia się; - urodzenia - według miejsca zameldowania na pobyt stały matki noworodka; - zgony - według miejsca zameldowania na pobyt stały osoby zmarłej. Gęstość zaludnienia to miara zagęszczenia ludności na określonym terytorium w danym momencie czasu - wyrażona w osobach na 1 km². Współczynnik feminizacji to liczba kobiet przypadająca na 100 mężczyzn. Mediana wieku (wiek środkowy) ludności jest parametrem wyznaczającym granicę wieku, którą połowa ludności już przekroczyła, a druga połowa jeszcze nie osiągnęła

12 Uwagi metodyczne Saldo migracji stanowi różnicę między napływem i odpływem ludności. Napływ i odpływ migracyjny (wędrówkowy) jest to ogół osób przybywających lub wyjeżdżających na stałe w badanym okresie na określonym terenie. Użyte określenia napływ i odpływ należy rozumieć odpowiednio jako nowe zameldowania na pobyt stały i wymeldowania z pobytu stałego. 2. Do pracujących według faktycznego miejsca pracy zalicza się osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy, pracodawców i pracujących na własny rachunek, a także osoby wykonujące pracę nakładczą, agentów, członków spółdzielni produkcji rolniczej. Liczba pracujących podana jest według faktycznego miejsca pracy bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób. 3. Dane dotyczące przeciętnego zatrudnienia ujmują wyłącznie zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, w przeliczeniu na pełnozatrudnionych. Dane dotyczące przeciętnego zatrudnienia nie ujmują zatrudnionych w podmiotach gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób, a także osób zatrudnionych za granicą, w fundacjach, stowarzyszeniach i innych organizacjach. 4. Szkoły dla dzieci i młodzieży (łącznie ze specjalnymi) obejmują: szkoły podstawowe, gimnazja, zasadnicze szkoły zawodowe i szkoły przysposabiające do pracy zawodowej specjalne, licea ogólnokształcące, uzupełniające licea ogólnokształcące i szkoły artystyczne nie dające uprawnień zawodowych, licea profilowane, technika, technika uzupełniające i szkoły artystyczne dające uprawnienia zawodowe. Szkoły policealne, kształcące w formie dziennej, wieczorowej lub zaocznej obejmują szkoły dla młodzieży i dla dorosłych. Szkoły dla dorosłych, kształcące w formie dziennej, wieczorowej i zaocznej obejmują licea ogólnokształcące, uzupełniające licea ogólnokształcące dla dorosłych i technika uzupełniające. Dane dotyczące wychowania przedszkolnego i szkół podano według stanu na początku roku szkolnego, a dane o absolwentach na koniec poprzedniego roku szkolnego. 5. Zasiłek okresowy przysługuje osobie lub rodzinie ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Zasiłek stały wypłacany jest z tytułu całkowitej niezdolności do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności. 6. Dane dotyczące liczby obiektów turystycznych i miejsc noclegowych podano według stanu na dzień 31 lipca. Baza noclegowa turystyki dotyczy obiektów posiadających 10 i więcej miejsc noclegowych

13 Uwagi metodyczne Baza noclegowa turystyki obejmuje: - obiekty hotelowe hotele, motele, pensjonaty i inne obiekty hotelowe, - pozostałe obiekty noclegowe domy wycieczkowe, schroniska, ośrodki wczasowe, ośrodki kolonijne, ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe, domy pracy twórczej, hostele, zespoły domków turystycznych, kempingi, pola biwakowe, zakłady uzdrowiskowe, pokoje gościnne, kwatery agroturystyczne oraz inne turystyczne obiekty noclegowe gdzie indziej nie sklasyfikowane (np. domy studenckie, internaty, ośrodki sportowo-rekreacyjne). 7. Targowiska wyodrębnione tereny lub budowle (plac, ulica, hala targowa) ze stałymi, względnie sezonowymi punktami sprzedaży drobnodetalicznej lub urządzeniami przeznaczonymi do prowadzenia handlu, codziennie lub w wyznaczone dni tygodnia. Targowiska sezonowe są to place i ulice, gdzie uruchamiane są na okres do 6 miesięcy punkty handlowe, w związku ze wzmożonym ruchem nabywców i działalność ta jest ponawiana w kolejnych sezonach. 8. Przemysł obejmuje sekcje : Górnictwo i wydobywanie, Przetwórstwo przemysłowe, Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych oraz Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją. Prezentowane dane dotyczą podmiotów o liczbie pracujących powyżej 9 osób. Wartość produkcji sprzedanej przemysłu przedstawiono w bieżących cenach bazowych. Cena bazowa definiowana jest jako kwota pieniędzy otrzymywana przez producenta od nabywcy za jednostkę produktu (wyrobu lub usługi) pomniejszona o podatki od produktu oraz ewentualne rabaty i opusty, powiększona o dotacje otrzymywane do produktu. Podatki od produktów obejmują: podatek od towarów i usług (od produktów krajowych i z importu), podatki i cła od importu (łącznie z podatkiem akcyzowym) oraz inne podatki od produktów, jak podatek akcyzowy od produktów krajowych. 9. Podmioty gospodarki narodowej to osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą - w rejestrze REGON jest to osoba fizyczna będąca przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej i inna osoba fizyczna prowadząca działalność na własny rachunek w celu osiągnięcia zysku oraz osoba fizyczna prowadząca indywidualne gospodarstwo rolne. Sektor własnościowy pojęcie stosowane w metodologii rejestru REGON pozwalające grupować podmioty gospodarki narodowej z punktu widzenia prawa własności

14 Uwagi metodyczne Wyróżnia się: - sektor publiczny mienie zaliczanych do niego podmiotów w całości lub w przeważającej części należy do Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych lub jednostek samorządu terytorialnego, - sektor prywatny mienie zaliczanych do niego podmiotów w całości lub w przeważającej części należy do prywatnych właścicieli osób fizycznych lub prawnych, krajowych lub zagranicznych. Spółka handlowa spółka, której utworzenie, organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie, podział, przekształcenie reguluje Kodeks spółek handlowych. Spółki handlowe dzielą się na osobowe (jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne) i kapitałowe (akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością). Mają one obowiązek uzyskania wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Spółka cywilna - stosunek zobowiązaniowy łączący strony (wspólników), przez który wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Wkłady wspólników mogą przybrać różne formy, ale muszą mieć wartość majątkową. Spółka ta jest jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną, której ustawa nie przyznała zdolności prawnej, a zatem nie jest podmiotem prawa. Przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej są wspólnicy spółki cywilnej. Spółka cywilna podlega wpisowi do rejestru REGON. 10. Budżety jednostek samorządu terytorialnego Dane o dochodach i wydatkach budżetowych według rodzajów i działów opracowano zgodnie ze szczegółową klasyfikacją obowiązującą na mocy rozporządzeń Ministra Finansów z lat Podatek dochodowy CIT i PIT wchodzący w skład dochodów własnych oznacza udział w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa, tj. w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) i od osób fizycznych (PIT). Kategoria dotacji 200 i 620 obejmuje dotacje celowe w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz innych środków zagranicznych nie podlegających zwrotowi lub płatności w ramach budżetu środków europejskich. Do środków z Unii Europejskiej i innych źródeł niepodlegających zwrotowi zalicza się: - środki pochodzące z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rybackiego oraz środków finansujących Wspólną Politykę Rolną, - niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)

15 Sytuacja społeczno-gospodarcza Nowego Sącza SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NOWEGO SĄCZA W 2012 R. OGÓLNE TENDENCJE OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA NOWEGO SĄCZA NOWY SĄCZ to trzecie pod względem liczby mieszkańców miasto w województwie małopolskim, położone w centrum Kotliny Sądeckiej, w paśmie Beskidu Sądeckiego. W granicach miasta spotykają się trzy górskie rzeki: Dunajec, Kamienica i Poprad. Nowy Sącz jest bramą do Beskidów, wśród których położone są sławne uzdrowiska na czele z Krynicą-Zdrój. To ważny węzeł komunikacyjny, główny ośrodek turystyczny Sądecczyzny, a jednocześnie jedno z najstarszych miast w województwie. W 2012 r. miasto obchodziło swoje 720-lecie (nadanie miastu aktu lokacyjnego przez króla Wacława II). Jest liczącym się na południu Polski ośrodkiem miejskim, administracyjnym, kulturalnym, edukacyjnym i gospodarczym, a na poziomie lokalnym stanowi siłę napędową rozwoju, innowacyjności i przedsiębiorczości. Dla mieszkańców powiatu nowosądeckiego, a także części powiatów limanowskiego i gorlickiego, Nowy Sącz jest centrum spełniającym szereg ról i zadań z zakresu administracji rządowej, sądowniczej, skarbowej, a także oświaty, ochrony zdrowia, kultury i sportu. POTENCJAŁ DEMOGRAFICZNY Powierzchnia Nowego Sącza, tj. 58 km 2, stanowi 0,4% powierzchni całego województwa małopolskiego. Na obszarze tym mieszka około 2,5% ludności województwa. Według danych bilansowych, liczba ludności Nowego Sącza w ostatnich latach nieznacznie zmniejszyła się, a to głównie w wyniku występującego od kilku lat ujemnego salda migracji ludności na pobyt stały. Utrzymał się dodatni przyrost naturalny. Pogarsza się struktura ludności miasta według ekonomicznych grup wieku. Przy malejącym udziale w całej zbiorowości ludności w wieku przedprodukcyjnym wzrasta udział osób w wieku poprodukcyjnym. Tym samym przyspiesza proces starzenia się ludności. Wskaźnik starości 1 w 2012 r. ukształtował się na poziomie 0,64 i wykazuje tendencję rosnącą (rok wcześniej wynosił 0,60, a w 2010 r. 0,57). Dla 1 Relacja liczby osób starszych, czyli w wieku 65 lat i więcej, do liczby dzieci i młodzieży w wieku poniżej 20 lat. Im wyższa wartość wskaźnika tym społeczeństwo starsze

16 Sytuacja społeczno-gospodarcza Nowego Sącza porównania w Polsce wskaźnik ten wyniósł 0,69, w województwie małopolskim 0,64, a w Krakowie 0,96 i Tarnowie 0,88. RYNEK PRACY WYNAGRODZENIA Sytuacja na rynku pracy w Nowym Sączu w 2012 r. kształtowała się podobnie, jak w roku poprzednim. Nieznacznie wzrosła liczba osób pracujących, chociaż tempo tego wzrostu było słabsze niż w 2011 r. Sektor przemysłowy (obejmujący przemysł i budownictwo) skupiał 1/3 ogółu pracujących. Wraz z wzrostem zatrudnienia odnotowano wzrost płac. Jednakże przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Nowym Sączu, wynoszące 2985,71 zł było nadal niższe od średniej zarówno dla województwa małopolskiego, jak i dla pozostałych dwóch miast na prawach powiatu, tj. Krakowa i Tarnowa, a w porównaniu z poprzednim rokiem dystans do średniej dla województwa jeszcze się zwiększył. Wzrosło bezrobocie. Zwiększył się zwłaszcza odsetek bezrobotnych z wykształceniem wyższym (17,0% wobec 16,1% ogółu w 2011 r.), co może świadczyć o tym, że ukończenie wyższej uczelni w coraz mniejszym stopniu ułatwia znalezienie odpowiedniego zatrudnienia na rynku pracy. W końcu 2012 r. liczba bezrobotnych zarejestrowanych zwiększyła się w ujęciu rocznym o blisko 10%, natomiast stopa bezrobocia była o 0,9 p. proc. większa i wyniosła 11,0%. Trudności ze znalezieniem pracy dotyczyły przede wszystkim osób młodych, jak i w wieku powyżej 55 lat. Udział osób w wieku poniżej 25 lat w ogólnej liczbie bezrobotnych wyniósł 20,0%, natomiast najwięcej bezrobotnych przybyło w grupie osób powyżej 55 roku życia - 27,0%. W Nowym Sączu w ciągu ostatnich lat nastąpiła ogólna INFRASTRUKTURA SOCJALNA poprawa w zakresie opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym, co pozwala na wcześniejsze wyrównywanie szans edukacyjnych oraz umożliwia wzrost aktywności zawodowej rodziców. W 2012 r. tego typu opieką objęto 3,4 tys. dzieci w 48 placówkach wychowania przedszkolnego (w tym 2,5 tys. dzieci w 29 przedszkolach). Od kilku lat utrzymuje się tendencja wzrostowa liczby dzieci w placówkach przedszkolnych, a w porównaniu z poprzednim rokiem szkolnym wzrost ten wyniósł 3,8%. Liczba oddziałów przedszkolnych w ciągu roku wzrosła o 13 (w tym w przedszkolach o 12). Liczba szkół podstawowych oraz gimnazjów od kilku lat utrzymuje się na zbliżonym poziomie, podczas gdy liczba ich uczniów wykazuje tendencję spadkową. Podobnie

17 Sytuacja społeczno-gospodarcza Nowego Sącza przedstawia się sytuacja w przypadku szkół ponadgimnazjalnych. Największą popularnością wśród młodzieży nadal cieszą się licea ogólnokształcące oraz technika, do których w roku szkolnym 2012/13 uczęszczało łącznie 85,3% uczniów wszystkich szkół ponadgimnazjalnych. Pozytywne zmiany w zakresie warunków nauczania przy względnie stałej infrastrukturze wywołane zostały głównie przez niż demograficzny, zwłaszcza w grupie dzieci w wieku 7-12 lat. W zakresie opieki zdrowotnej w stosunku do roku poprzedniego zmniejszyła się liczba podmiotów leczniczych, praktyk lekarskich, aptek. W 2012 r. w Nowym Sączu udzielono łącznie ponad 975 tys. porad w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej, tj. o ponad 2% więcej niż w roku poprzednim. Rozpoczęły działalność trzy nowe placówki opieki nad dziećmi do lat 3, zwiększając tym samym w porównaniu z rokiem poprzednim prawie trzykrotnie liczbę oferowanych miejsc oraz dwu i półkrotnie liczbę dzieci przebywających w tego typu placówkach. W stosunku do roku 2011 w Nowym Sączu odnotowano wzrost liczby osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej. Udział beneficjentów środowiskowej pomocy społecznej w ludności Nowego Sącza (7,5%) był wyższy niż przeciętnie w województwie (o 0,8 p. proc.). Z roku na rok zwiększa się oferta kulturalna Nowego Sącza. W porównaniu z poprzednim rokiem wzrosła liczba imprez organizowanych przez nowosądeckie instytucje kultury, które cieszyły się dużym zainteresowaniem mieszkańców i turystów. Domy i ośrodki kultury, kluby i świetlice zorganizowały o ok. 20% więcej imprez niż w 2011 r., m.in. pięciokrotnie więcej wystaw, dwukrotnie więcej prelekcji, spotkań, wykładów. Dużą popularnością cieszyły się występy artystów i zespołów zawodowych oraz amatorskich. Większą liczbę zwiedzających odnotowały muzea, które w ramach działalności oświatowej zaoferowały szerszy wachlarz odczytów, prelekcji, spotkań, seansów filmowych, koncertów. Biblioteki publiczne mimo zwiększenia woluminu księgozbioru zanotowały mniejszą liczbę czytelników i wypożyczeń księgozbioru. W 2012 r. wzrosło w stosunku do roku poprzedniego TURYSTYKA wykorzystanie bazy noclegowej. Według stanu w dniu 31 VII na terenie miasta znajdowały się 4 hotele, 1 inny obiekt hotelowy, 1 szkolne schronisko młodzieżowe i 1 kemping oferujące łącznie 453 miejsca noclegowe, tj. o 27,2% więcej miejsc niż w roku poprzednim. Natomiast stopień wykorzystania miejsc noclegowych zmalał o 3,3 p. proc. i wyniósł 26,2%. W omawianym roku

18 Sytuacja społeczno-gospodarcza Nowego Sącza zarówno liczba korzystających, jak i liczba udzielonych noclegów wzrosła, a zwłaszcza dotyczyło to turystów zagranicznych. Korzystne położenie Nowego Sącza i dobrze rozwinięta infrastruktura znacznie podnosi jego atrakcyjność turystyczną. INFRASTRUKTURA KOMUNALNA SYTUACJA MIESZKANIOWA W roku 2012 poprawiło się wyposażenie Nowego Sącza w podstawowe instalacje techniczne. Zwiększyła się długość sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Jej zagęszczenie na terenie miasta (w 2012 r. odpowiednio: 319 km i 355 km na 100 km²) utrzymywało się na poziomie wyższym niż przeciętnie w miastach ogółem. Korzystną sytuację zaobserwowano również w zakresie gazyfikacji terenu. W ostatnich latach obserwuje się ciągły spadek średniego zużycia wody na 1 mieszkańca (w 2012 r. 30,7 m 3 ) oraz gazu z sieci w gospodarstwach domowych (163,7 m 3 ). W 2012 r. w Nowym Sączu oddano do użytkowania 341 mieszkań, tj. 2,2% efektów wojewódzkich, w tym w budownictwie indywidualnym 201 mieszkań. W odniesieniu do 2011 r. w mieście miał miejsce wzrost nowych realizacji o 4,3%. Zmniejszyła się natomiast przeciętna powierzchnia jednego mieszkania oddanego do użytkowania, wynosząc w 2012 r. 95,1 m 2. Liczba mieszkań w Nowym Sączu, których budowę rozpoczęto spadła w ujęciu rocznym z 499 do 208 w 2012 r. W 87,5% były to inwestycje realizowane w ramach budownictwa indywidualnego. Liczba mieszkań, na których realizację wydano pozwolenia utrzymała się na poziomie 2011 r. (310 pozwoleń). OCHRONA ŚRODOWISKA Emisja przemysłowych pyłowych zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza w Nowym Sączu zwiększyła się w porównaniu z 2011 r. o 7,7% do 168 ton (4,3% wielkości wojewódzkiej), a emisja zanieczyszczeń gazowych (bez dwutlenku węgla) zmalała o 17,3% do 1456 ton (stanowiąc 1,2% emisji wojewódzkiej). Do wód lub do ziemi w 2012 r. odprowadzono 3,6 hm 3 ścieków przemysłowych i komunalnych wymagających oczyszczania (wobec 3,8 hm 3 w roku poprzednim). Stanowiło to 1,4% tego typu ścieków w województwie małopolskim. Podobnie jak w latach ubiegłych zostały one w 100% oczyszczone. W ujęciu rocznym ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych) wzrosła o prawie 30% i wyniosła 39,9 tys. ton (tj. 0,6% wielkości

19 Sytuacja społeczno-gospodarcza Nowego Sącza wojewódzkiej), w tym 38,2 tys. ton to odpady poddane odzyskowi. Odpadów komunalnych zmieszanych zebranych było w 2012 r. 21,9 tys. ton, w tym 12,7 tys. ton z gospodarstw domowych. Na 1 mieszkańca przypadało 151 kg odpadów zebranych z gospodarstw domowych (przy średniej w województwie wynoszącej 119 kg). FINANSE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W 2012 r. nieznacznie pogorszył się stan finansów publicznych Nowego Sącza. Dochody i wydatki budżetu miasta były niższe niż uzyskane rok wcześniej - dochody o prawie 16 mln zł, a wydatki o przeszło 4 mln zł. Mimo to budżet miasta, po raz drugi od 2002 r., uzyskał dodatni wynik finansowy 1,3 mln zł (w 2011 r. 13,1 mln zł). Dochody budżetu miasta w analizowanym roku sięgnęły 381,6 mln zł, co oznacza spadek w porównaniu z 2011 r. o prawie 4%. Dochody własne zmniejszyły się o prawie 12% wobec znacznego wzrostu jaki wystąpił w 2011 r. (o 21,5%). W mniejszym stopniu niż rok wcześniej wzrosła subwencja ogólna o 3,9% (o 4,5% w 2011 r.), a dotacje celowe z budżetu państwa wzrosły o 9,2% (o 3,8% w 2011 r.). Wydatki budżetu miasta w omawianym okresie wyniosły 380,3 mln zł, czyli o 1,1% mniej niż w poprzednim roku. Na wydatki majątkowe przeznaczono o prawie 57% mniej środków niż w 2011 r., tj. 17,0 mln zł. Z kwoty tej na cele inwestycyjne przeznaczono 14,6 mln zł (86,2% wydatków majątkowych). PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ Źródłem danych o istniejących podmiotach gospodarczych w Nowym Sączu jest Krajowy Rejestr Urzędowy Podmiotów Gospodarki Narodowej REGON, prowadzony przez Prezesa GUS. W latach miał miejsce wzrost liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej, w roku 2011 wystąpił jej spadek, a w 2012 r. ponownie wzrost. Na koniec grudnia 2012 r. w Nowym Sączu działalność prowadziło 9,5 tys. podmiotów. Zdecydowaną większość stanowiły podmioty sektora prywatnego (97,7%), a według rodzaju prowadzonej działalności dominowały podmioty zaliczane do sekcji handel, naprawa pojazdów samochodowych (26,4% zarejestrowanych podmiotów w mieście)

20 Sytuacja społeczno-gospodarcza Nowego Sącza SYTUACJA DEMOGRAFICZNA Dynamika liczby ludności Nowego Sącza wykazuje w ostatnich latach tendencje spadkowe. Według danych bilansowych GUS populacja Nowego Sącza według stanu w końcu grudnia 2012 r. liczyła 84,1 tys., co oznacza spadek w ujęciu rocznym o 0,2 tys. osób (o 0,2%). Wraz ze spadkiem liczby ludności sukcesywnie zmniejsza się gęstość zaludnienia. W 2012 r. wyniosła ona 1461 osób/km 2 wobec 1464 osób/km 2 w roku poprzednim. W Tarnowie na 1 km 2 przypadało 1561 osób, a w Krakowie 2320 osób (w województwie małopolskim - średnio 221 osób/km 2 ). Współczynnik feminizacji pozostał bez zmian. W omawianym okresie wynosił on 109 kobiet na 100 mężczyzn. Wysoki współczynnik feminizacji jest charakterystyczny dla miast (np. w Krakowie na 100 mężczyzn przypada 115 kobiet, a w Tarnowie - 111). Dla porównania w województwie małopolskim na 100 mężczyzn przypada 106 kobiet. Według danych NSP 2011 (stan w dniu 31 III 2011 r.) w Nowym Sączu w populacji w wieku 13 lat i więcej osoby z wykształceniem wyższym stanowiły 21,3%, a z wykształceniem policealnym oraz średnim zawodowym 24,1%. Wykształceniem średnim ogólnokształcącym legitymowało się 14,6% mieszkańców stolicy Sądecczyzny. Odsetek osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym wyniósł 18,1%, a z gimnazjalnym i niższym oraz bez wykształcenia - 15,0%. Należy podkreślić, że dla blisko 7% badanej populacji poziomu wykształcenia nie ustalono. Udział osób z wykształceniem wyższym przewyższał (tak, jak w pozostałych miastach na prawach powiatu) średnią wojewódzką wynoszącą 17,2%. W Krakowie odsetek osób w omawianej kategorii wyniósł 31,6%, a w Tarnowie 21,2%. Pod względem stanu cywilnego prawnego w strukturze ludności według wyników spisu z 2011r. najbardziej liczną grupą były osoby pozostające w związku małżeńskim, które stanowiły 57,1% (osób w wieku 15 lat i więcej). Kawalerowie i panny stanowili 30,9% badanej populacji, a osoby owdowiałe 7,7%. Strukturę dopełniały osoby rozwiedzione, których udział wyniósł 4,0%. Stanu cywilnego prawnego nie ustalono dla 0,3% badanej populacji. Struktura ludności Nowego Sącza według ekonomicznych grup wieku w roku 2012 uległa niekorzystnym zmianom. Wzrósł udział osób w wieku poprodukcyjnym

21 Sytuacja społeczno-gospodarcza Nowego Sącza Dzieci i młodzież w wieku do lat 17 stanowili 19,2% ludności miasta, osoby w wieku produkcyjnym 63,5%, a poprodukcyjnym 17,3% (w 2010 r. odpowiednio: 19,6%, 64,3% i 16,1%). Na stan i strukturę ludności decydujący wpływ mają zjawiska demograficzne, określane jako ruch naturalny. Zalicza się do nich m.in. małżeństwa i rozwody, a także przede wszystkim - urodzenia i zgony. W 2012 r. w Nowym Sączu zawarto 478 małżeństw, co w porównaniu z poprzednim rokiem oznacza wzrost o 10,6%. Wskaźnik natężenia małżeństw wyniósł 5,7 (wobec 5,1 w 2011 r.). W pozostałych miastach na prawach powiatu wskaźnik ten był nieco niższy, w Tarnowie wyniósł 5,0, a w Krakowie 4,5 (w województwie małopolskim 5,4 ). W omawianym roku orzeczono w Nowym Sączu 161 rozwodów, tj. o 51,9% więcej niż w roku Wskaźnik natężenia rozwodów wyniósł 1,9, tj. tyle samo ile w Tarnowie i nieco mniej niż w Krakowie (2,2 ). W województwie małopolskim rzeczony wskaźnik ukształtował się na poziomie 1,4. Jednocześnie w Nowym Sączu orzeczono w ciągu roku 26 separacji, tj. dwukrotnie więcej niż rok wcześniej (w Krakowie orzeczono w 2012 r. 63 separacje, w Tarnowie - 12, a łącznie w całym województwie - 242). Obserwowana na przestrzeni ostatnich lat w Nowym Sączu spadająca liczba urodzeń w 2012 r. wyhamowała. W mieście urodziło się 876 dzieci, tj. dokładnie tyle samo ile przed rokiem. Liczba urodzeń żywych na 1000 ludności wyniosła 10,4 (podobnie w 2011 r.), podczas gdy w Krakowie wyniosła 9,7, w Tarnowie 8,4, a dla porównania w całym województwie 10,5. W 2012 r. zmarło 702 mieszkańców Nowego Sącza. Liczba zgonów była o 10,9% wyższa niż w roku poprzednim. Współczynnik umieralności wyniósł 8,3 wobec 7,5 w 2011 r. Jego poziom był nadal wyraźnie niższy niż w Krakowie (9,7 ), Tarnowie (9,0 ) i w województwie (9,1 ). Do głównych przyczyn zgonów mieszkańców miasta w 2011 r. należały wciąż choroby układu krążenia i choroby nowotworowe (dane publikowane są z rocznym opóźnieniem). Zgony z powodu nowotworów stanowiły 32,2% ogółu zgonów, natomiast udział zgonów w wyniku chorób układu krążenia wyniósł 29,7%. W 2012 r. w Nowym Sączu po raz kolejny odnotowano dodatni przyrost naturalny, jednak przewaga urodzeń nad zgonami zmniejszyła się, wynosząc 174 osoby wobec 243 w roku poprzednim. Przyrost naturalny w przeliczeniu na

22 Sytuacja społeczno-gospodarcza Nowego Sącza ludności wyniósł 2,1, wobec 2,9 w roku poprzednim (w Krakowie 0,0, w Tarnowie minus 0,6, a w całym województwie małopolskim 1,4). Współczynnik dynamiki demograficznej, określający liczbę urodzeń przypadającą na jeden zgon, wyniósł w 2012 r. w Nowym Sączu 1,2, co oznacza 6 urodzeń na 5 zgonów, a w Krakowie i Tarnowie współczynnik ten ukształtował się odpowiednio na poziomie: 1,0 i 0,9, czyli na każde 8 urodzeń przypadało odpowiednio: 8 i 9 zgonów (w województwie wyniósł 1,1 - na każde 8 urodzeń przypadało 7 zgonów). w osobach 1200 Wykr.1. Ruch naturalny ludności Nowego Sącza urodzenia zgony Drugim, obok przyrostu naturalnego, czynnikiem mającym bezpośredni wpływ na liczbę ludności na danym obszarze są migracje, których wielkość i kierunki zależą w dużej mierze od sytuacji społeczno-gospodarczej miasta. Licząc migracje na pobyt stały na 1000 ludności korzystną sytuację miał Kraków ze wskaźnikiem 1,0, podczas gdy w Nowym Sączu i Tarnowie omawiany wskaźnik był ujemny i wyniósł odpowiednio: minus 3,6 i minus 5,0 (w województwie małopolskim - plus 1,1). Wykr.2. Migracje ludności Nowego Sącza na pobyt stały w osobach napływ odpływ

23 Sytuacja społeczno-gospodarcza Nowego Sącza Saldo migracji stałej w Nowym Sączu po raz kolejny było ujemne. Wyniosło ono minus 299 osób, czyli o tyle liczba wyjeżdżających na stałe przewyższała liczbę przybywających do miasta na pobyt stały. W 2011 r. saldo to wynosiło minus 286 osób, a zatem wysokie ujemne saldo migracji w ujęciu rocznym nieznacznie wzrosło. W Krakowie odnotowano dodatnie saldo migracji, tj. 738 osób, a w Tarnowie ujemne, tj. minus 568 osób. W województwie małopolskim ogólna liczba przyjeżdżających na pobyt stały ponownie przewyższała ogólną liczbę wyjeżdżających, stąd saldo migracji stałej było dodatnie i wynosiło 3,6 tys. osób (rok wcześniej 4,3 tys. osób). W 2012 r. w Nowym Sączu zameldowało się na pobyt stały łącznie 605 osób, przy czym z zagranicy przybyło 36 osób. Jednocześnie zanotowano 904 wymeldowania z pobytu stałego, w tym 46 za granicę. W 2012 r. więcej było zameldowań osób przybyłych ze wsi niż z miast (odpowiednio 324 wobec 245). Jednakże w liczbie wymeldowań przeważały również wymeldowania osób na wieś (565) nad tymi do miast (293), co wiąże się z tendencją odśrodkową, polegającą na osiedlaniu się mieszkańców miast na terenach podmiejskich. Ponadto, w dniu 31 XII 2012 r. saldo migracji czasowych w stolicy Sądecczyzny wyniosło minus 337 osób (wobec minus 266 osób w 2011 r.). Wynika to z faktu, że czasowo nieobecnych w miejscu stałego zamieszkania było 1471 osób, podczas gdy zameldowane na pobyt czasowy były 1134 osoby. RYNEK PRACY Pracujący 2 Sytuacja na rynku pracy w Nowym Sączu w 2012 r. nie odbiegała od notowanej w roku poprzednim. Za sprawą sektora prywatnego nieznacznie wzrosła liczba osób pracujących. W końcu 2012 r. w mieście pracowało 30,3 tys. osób, tj. 4,3% ogółu pracujących w województwie małopolskim. Było to o 0,1% więcej niż w końcu 2011 r. (przed rokiem notowano wzrost o 0,5%). W sektorze prywatnym pracowało 20,0 tys. osób, tj. 66,0% ogółu, a w sektorze publicznym - pozostałe 10,3 tys. osób (34,0%). W ujęciu rocznym w sektorze prywatnym odnotowano wzrost 2 Dane wstępne; według faktycznego miejsca pracy i rodzaju działalności, bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób oraz pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie

24 Sytuacja społeczno-gospodarcza Nowego Sącza liczby pracujących o 1,1% (rok wcześniej o 2,2%), podczas gdy w sektorze publicznym wystąpił spadek o 1,8% (przed rokiem spadek o 2,6%). w tys Wykr.3. Pracujący w Nowym Sączu Stan w dniu 31 XII ogółem w tym w sektorze prywatnym W podziale według płci większość pracujących stanowili mężczyźni - 53,7%. Ich liczba w końcu 2012 r. wyniosła 16,3 tys. Pracujących kobiet było 14,0 tys., tj. o 1,4% więcej w skali roku, natomiast liczba pracujących mężczyzn spadła o 1,0%. Według sektorów ekonomicznych i sekcji PKD, w sektorze przemysłowym (obejmującym przemysł i budownictwo) pracowało 10,1 tys. osób (1/3 ogółu pracujących) - 7,6 tys. osób w przemyśle i 2,5 tys. osób w budownictwie. W sekcjach handel; naprawa pojazdów samochodowych, transport i gospodarka magazynowa, zakwaterowanie i gastronomia, informacja i komunikacja pracowało 9,2 tys. osób (30,3% ogółu pracujących); w administracji publicznej i obronie narodowej, obowiązkowych zabezpieczeniach społecznych oraz w edukacji - łącznie 6,6 tys. osób (czyli 21,8% ogółu). W sekcjach działalność finansowa i ubezpieczeniowa oraz obsługa rynku nieruchomości pracowało 1,0 tys. osób, tj. 3,3% ogółu pracujących. Zatrudnienie Przeciętne zatrudnienie 3 było wyższe w stosunku do 2011 r. o 0,5% i wyniosło 25,5 tys. osób. W sektorze prywatnym wzrosło o 1,9% do 16,9 tys. osób, a w sektorze publicznym obniżyło się o 2,2% - do 8,7 tys. 3 Dane wstępne; bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób oraz zatrudnionych za granicą, fundacji, stowarzyszeń i innych organizacji

25 Sytuacja społeczno-gospodarcza Nowego Sącza Według sekcji PKD, w przemyśle i budownictwie przeciętne zatrudnienie wyniosło 9,9 tys. osób i było niższe niż w poprzednim roku o 2,3%. Łącznie w sekcjach handel; naprawa pojazdów samochodowych, transport i gospodarka magazynowa, zakwaterowanie i gastronomia, informacja i komunikacja wyniosło ono 5,7 tys. osób i było o 5,8% wyższe, a w sekcjach działalność finansowa i ubezpieczeniowa oraz obsługa rynku nieruchomości - 0,6 tys. osób, tj. o 2,8% mniej niż w 2011 r. Poszkodowani w wypadkach przy pracy Korzystnym zjawiskiem jest dalszy spadek liczby osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy (zgłoszonych w ciągu roku, bez wypadków indywidualnych w rolnictwie) - do 330, wobec 371 rok wcześniej. W 2012 r. odnotowano 1 śmiertelny wypadek przy pracy. W ogólnej liczbie poszkodowanych było 125 kobiet, tj. o 3 więcej niż w 2011 r. Łączna liczba dni niezdolności do pracy z powodu wypadków przy pracy wyniosła 14,1 tys., tj. o 6,6% mniej w skali roku, a przeciętna liczba dni niezdolności do pracy na 1 poszkodowanego - 42,8 dni (więcej niż przed rokiem o 2,1). Bezrobocie rejestrowane Odnotowano wzrost bezrobocia. Według stanu w końcu 2012 r. w Nowym Sączu było 4928 zarejestrowanych bezrobotnych, tj. o 9,9% więcej niż rok wcześniej. Bezrobotni zarejestrowani na terenie Nowego Sącza w końcu 2012 r. stanowili 3,1% ogółu bezrobotnych w województwie małopolskim, co oznacza, że odsetek ten nie zmienił się w relacji do roku poprzedniego. Stopa bezrobocia zwiększyła się o 0,9 p. proc. i wyniosła 11,0% (dla porównania: w województwie małopolskim 11,5%, w Krakowie 5,9%, w Tarnowie 10,4%). W ogólnej liczbie bezrobotnych kobiety stanowiły 50,9%, a ich liczba była o 6,8% wyższa niż rok wcześniej. Wśród zarejestrowanych bezrobotnych odsetek osób dotychczas niepracujących wyniósł 17,8%, a osób bez prawa do zasiłku - 84,3%. Trudności ze znalezieniem pracy miały nadal zwłaszcza osoby młode, jak i w wieku powyżej 55 lat. W ujęciu rocznym najbardziej wzrosła liczba bezrobotnych powyżej 55 roku życia - o 27,0% oraz w przedziale wiekowym lata - o 12,6%. W wymienionych

26 Sytuacja społeczno-gospodarcza Nowego Sącza kategoriach odnotowano wzrost udziału bezrobotnych w relacji do 2011 r. odpowiednio o 1,3 p. proc. i 0,8 p. proc. w tys. 8 Wykr.4. Bezrobotni zarejestrowani w Nowym Sączu Stan w dniu 31 XII ogółem w tym kobiety Rozpatrując strukturę bezrobotnych według poziomu wykształcenia, najwięcej było osób, które ukończyły szkoły zasadnicze zawodowe , tj. 26,9% ogółu oraz z wykształceniem średnim zawodowym (łącznie z policealnym) , tj. 26,8%. Najmniej osób legitymowało się wykształceniem średnim ogólnokształcącym oraz gimnazjalnym lub niższym, odpowiednio: 639 (13,0%) i 802 (około 16,3% ogółu). Ponadto 839 bezrobotnych (17,0%) posiadało wykształcenie wyższe. Wykr.5. Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Nowym Sączu według poziomu wykształcenia w 2012 r. Stan w dniu 31 XII 26,9% 16,3% 13,0% 17,0% 26,8% wyższe średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i niższe W końcu 2012 r. w badanej populacji więcej niż co 5 bezrobotny nie posiadał żadnego doświadczenia zawodowego. Relatywnie najwięcej bezrobotnych posiadało staż pracy od roku do 5 lat (22,6% ogółu), zaś najmniej było osób z długim stażem pracy, wynoszącym powyżej 30 lat (3,6%)

27 Sytuacja społeczno-gospodarcza Nowego Sącza Osób długotrwale bezrobotnych było 1529, tj. 31,0% ogółu. Przez okres 6-12 miesięcy od momentu rejestracji w urzędzie poszukiwało pracy 991 osób, tj. 20,1% ogółu. Krócej, bo przez okres 3-6 miesięcy szukało pracy 938 osób (19,0%), a przez 1-3 miesięcy osób (19,4%). Ponadto 515 osób, tj. 10,5% szukało zatrudnienia przez 1 miesiąc lub krócej. W ciągu roku odnotowano 6125 bezrobotnych nowo zarejestrowanych i 5682 wyłączonych z ewidencji. Na przestrzeni 12 miesięcy urząd pracy dysponował 1,7 tys. ofert pracy, tj. mniej niż w poprzednim roku o 8,4%. W końcu 2012 r. na 1 ofertę pracy przypadało 112 bezrobotnych wobec 145 w roku poprzednim. WYNAGRODZENIA I ŚWIADCZENIA SPOŁECZNE Wynagrodzenia Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto 4 wyniosło 2985,71 zł, tj. o 2,1% więcej w skali roku. W sektorze publicznym odnotowano wyższe średnie wynagrodzenie (3898,66 zł) niż w sektorze prywatnym (2515,63 zł). Wynagrodzenia rosły szybciej w sektorze publicznym (wzrost o 4,7%) niż w sektorze prywatnym (wzrost o 0,8%). Dla porównania, przeciętne miesięczne wynagrodzenie w 2012 r. w województwie małopolskim wyniosło 3456,16 zł w Krakowie ,57 zł, a w Tarnowie ,31 zł. Różnica między przeciętnym wynagrodzeniem w województwie małopolskim a tym w Nowym Sączu wyniosła zatem 470,45 zł, podczas gdy rok wcześniej wynosiła ona 407,87 zł. Emerytury i renty Według danych Ministerstwa Finansów, w 2011 r. z tytułu renty lub emerytury przychody uzyskiwało 20,6 tys. nowosądeczan, co stanowiło 2,5% ogólnej liczby osób otrzymujących przychody z tego tytułu w województwie. Mediana przychodów rocznych z tytułu emerytury lub renty wyniosła 15,9 tys. zł, tj. o 10,3 tys. zł mniej niż z tytułu wynagrodzeń (mediana przychodów rocznych z tytułu wynagrodzeń wyniosła 26,3 tys. zł, a przychody z tytułu wynagrodzeń uzyskiwało 27,1 tys. nowosądeczan). 4 Patrz przypis 3 na str