OPIS DOBREJ PRAKTYKI. Kujawsko-Pomorskie.

Transkrypt

1 OPIS DOBREJ PRAKTYKI 1. Dane dotyczące gminy/powiatu nazwa inicjatywy Bydgoski Pakt dla Kultury nazwa gminy/powiatu Miasto Bydgoszcz dokładny adres ul. Jezuicka 1 województwo Kujawsko-Pomorskie telefon adres strony internetowej faks adres bkb@um.bydgoszcz.pl 2. Rodzaj(e) podjętych działań (zaznacz): kształtowanie efektywnych systemów konsultacji społecznych i udziału obywateli w formułowaniu strategii rozwoju i prowadzenia polityki lokalnej lub regionalnej; wprowadzanie nowatorskich form demokracji lokalnej; rozwijanie systemów kontroli i komunikacji społecznej, ze szczególnym podkreśleniem przejrzystości procesów decyzyjnych władz gminy lub powiatu; oryginalne formy aktywizacji działalności obywatelskich i współpracy z organizacjami pozarządowymi; formy działalności z podmiotami gospodarczymi i ich samorządami na rzecz wspólnoty obywatelskiej i lokalnego rozwoju; działania na rzecz wychowania obywatelskiego, w tym pozaszkolne inicjatywy edukacyjne, działania na rzecz młodych mieszkańców gminy lub powiatu; decentralizację realizacji zadań publicznych, drogą przekazywania jej organizacjom obywatelskim lub jednostkom bliższym obywateli; animacja lokalnych środowisk kultury do realizacji działań edukacyjnych, tożsamościowych, rewitalizacyjnych (materialnie i społecznie) i kulturalnych (program Lokalne Przestrzenie Kultury oraz Lokalne Centra Kultury ). 1

2 3. Przedmiot działalności Bydgoski Pakt dla Kultury pierwsza w Polsce, stworzona oddolnie umowa społeczna umożliwiająca obywatelski udział w zarządzaniu kulturą, oddająca prawo wpływania na jej kształtowanie twórcom życia kulturalnego. Umowa zawarta została pomiędzy władzami Miasta a stroną społeczną reprezentowaną przez Obywatelską Radę ds. Kultury. Pakt gwarantuje: wzrost wydatków na kulturę do 2015 roku; inwentaryzację wszystkich środków i mechanizmy przejrzystego ich rozdysponowania; partycypację obywatelską w procesie tworzenia budżetu miasta ; równy dostęp do środków finansowych; opracowanie strategii rozwoju kultury. 4. Opis działań Bydgoski Pakt dla Kultury stanowi dokument podsumowujący dwuletnie działania ruchu społecznego, jaki narodził się w Bydgoszczy. 1 kwietnia 2010 roku przystąpienie Bydgoszczy do konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Początkowa inicjatywa władz miasta, dzięki wystąpieniu zapraszającemu do współpracy wszystkie środowiska kultury, przerodziła się w swoisty oddolny ruch społeczny. Choć bydgoska aplikacja nie uzyskała akceptacji komisji, pozytywny oddźwięk w lokalnym środowisku twórców kultury na rzecz przemiany miasta i jego mieszkańców poprzez kulturę sprawił, iż nowopowstały ruch obywatelski zdecydował się kontynuować dalej prace nad urzeczywistnieniem swoich idei. Tak powstało Forum Kultury Bydgoskiej, którego celem było między innymi opracowanie nowej strategii rozwoju kultury. Idea podpisania Bydgoskiego Paktu dla Kultury powstała 15 kwietnia 2011 roku, kiedy to Prezydent Miasta Bydgoszczy wyraził poparcie dla ogólnopolskiej inicjatywy Pakt dla Kultury. Wcześniej zadeklarował oddanie kultury w ręce środowisk i 3 lutego 2011 roku powołał Pełnomocnika do spraw polityki kulturalnej, którego rola miała polegać przede wszystkim na pośredniczeniu pomiędzy władzami miasta a środowiskami przy organizacji Bydgoskiego Kongresu Kultury. Odbywający się w dniach września 2011 roku w Teatrze Polskim Bydgoski Kongres Kultury powstał przy udziale Urzędu Miasta Bydgoszczy, który włączył się w prace przygotowawcze i przyjął rolę współorganizatora. Jednakże całość prac związanych z merytoryczną stroną Kongresu pozostawiono do wyłącznej decyzji twórcom i animatorom kultury skupionym w ramach Forum Kultury Bydgoskiej. Mottem Kongresu było: Powszechne i aktywne uczestnictwo w kulturze jest jednym z najważniejszych czynników rozwoju społecznego i ekonomicznego naszego miasta, a stan i dostęp do kultury mają ścisły związek z jakością życia jego mieszkańców. ( ) kultura musi być przedmiotem szczególnej odpowiedzialności środowisk twórczych, władz i obywateli. 2

3 Prace kongresowe odbywały się równolegle w panelach eksperckich według pięciu obszarów tematycznych: kreatywność, tożsamość, rewitalizacja, współpraca i uczestnictwo oraz 21 grupach dyskusyjnych tzw. stolikach tematycznych. Kongres zakończył się deklaracją uczestników oraz władz miasta, dotycząca woli wspólnego podpisania Paktu dla kultury. 14 listopada 2011 roku powołano do życia Obywatelską Radę ds. Kultury niezależne i społeczne ciało doradcze skoncentrowane na kulturze. Skład Rady w głównej mierze tworzy grupa osób zaangażowanych w przygotowanie i prace Bydgoskiego Kongresu Kultury, ale jej charakter pozostał otwarty na wszystkich chętnych do pracy na rzecz rozwoju kultury. 7 grudnia 2011 roku doszło do uroczystego podpisania Bydgoskiego Paktu dla Kultury w Sali obrad Rady Miasta Bydgoszczy treść paktu powstała we współpracy Obywatelskiej Rady Kultury z władzami miasta i uwzględniała postulaty pokongresowe. Od tego czasu podejmowane są liczne inicjatywy i działania realizujące postulaty i założenia kongresowe. Jednym z istotnych zapisów Bydgoskiego Paktu dla Kultury stało się stworzenie strategicznego dokumentu pod nazwą Masterplan dla Kultury Bydgoszczy. 5. Uzyskane efekty Po raz pierwszy w procesie zarządzania kulturą miejską podjęto się partycypacji obywatelskiej w budowie nowego modelu działania instytucji kultury. W miejsce funkcjonującego dotychczas w systemie opartym o sztywną strukturę Miejskiego Ośrodka Kultury, powołano Miejskie Centrum Kultury, którego statut został wypracowany wspólnie przez pracowników tejże instytucji, przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz urzędu miasta. Nowy tryb pracy zakłada odejście od dotychczasowego systemu opartego na stałych obowiązkach na rzecz elastycznego systemu zadaniowego oraz większe otwarcie na współpracę z pozainstytucjonalnym środowiskiem kultury. W kwestii wspierania środowisk twórczych i kulturotwórczych zapoczątkowano proces wypracowania nowych przejrzystych zasad organizacji konkursów ofert na realizację zadań publicznych z zakresu kultury. W efekcie wypracowano wspólnie dwa kolejne regulaminy otwartych konkursów ofert na realizację zadań publicznych w zakresie wspierania kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego przez organizacje pozarządowe oraz inne podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego oraz projekt uchwały Rady Miasta Bydgoszczy w sprawie zasad i trybu przyznawania stypendiów osobom zajmującym się twórczością artystyczną oraz upowszechnianiem kultury. W efekcie przyjęcia Paktu dla Kultury nastąpiło coroczne realne zwiększenie o ,00 zł. środków w budżecie miasta Bydgoszczy w dziale 921 Kultura i Ochrona Dziedzictwa Narodowego. - w 2012 roku o ,00 zł zwiększono nakłady na działalność miejskich instytucje kultury oraz ,00 zł dla organizacji pozarządowych. 3

4 - w 2013 roku o ,00 zwiększono nakłady na działalność miejskich instytucji kultury oraz ,00 zł dla organizacji pozarządowych. Program Lokalne Przestrzenie Kultury powstał w trakcie otwartych debat obywatelskich, organizowanych przez Zespół ds. Masterplanu, realizujący postanowienia Paktu, we współpracy z Radami Osiedli w Bydgoszczy, w okresie pomiędzy wrześniem a listopadem 2012 roku. Współorganizatorem debat była Fundacja Res Publica im. Henryka Krzeczkowskiego w ramach projektu DNA MIASTA i Regionalne Obserwatorium Kultury w Bydgoszczy. Program sprzyja poszerzeniu uczestnictwa w kulturze rozumianego w wielu różnych perspektywach. Określone w programie cele oraz projektowane w programie zadania i narzędzia odnoszą się do: uczestnictwa jakościowego i ilościowego, uczestnictwa aktywnego i biernego, uzależnienia od miejsca zamieszkania, dostępnych zasobów finansowych, dostępnych zasobów infrastrukturalnych. Cele i Zadania Programu są uwarunkowane przede wszystkim materiałem uzyskanym podczas debat na osiedlach bydgoskich oraz podczas badań Diagnoza systemu kultury Bydgoszczy przygotowanych na Bydgoski Kongres Kultury, a także materiałem powstałym w trakcie trwania Kongresu. Zgodnie z założeniami Programu, kultura jest kluczowym elementem jakości życia mieszkańców i stanowi jeden z najważniejszych czynników warunkujących miejską bydgoską tożsamość. Takie rozumienie odsłania zupełnie nową perspektywę potrzeb, w których kultura przestaje być domeną czasu wolnego, a staje się domeną życia w ogóle. Główne cele programu: 1. Zapewnienie mieszkańcom peryferyjnych osiedli Bydgoszczy możliwości organizacyjnych i infrastrukturalnych do działalności kulturalnej; 2. Konsekwentne wspieranie osiedlowych inicjatyw lokalnych; 3. Decentralizacja organizacyjna i merytoryczna miejskich instytucji kultury; 4. Zwrócenie uwagi na kulturę osiedlową jako bardzo istotny zasób systemu kultury w Bydgoszczy; 5. Zwiększenie współpracy i spójności instytucjonalnej interesariuszy lokalnych w dziedzinie kultury. W oparciu o główne założenia powyższego programu, w 2013 roku Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, podjęło się wdrożenia nowego programu działania pod nazwą Lokalne Centra Kultury. Program pozwoli na uruchomienie nowej aktywności instytucji funkcjonujących na osiedlach oraz nawiązanie współpracy z osobami i instytucjami pomijanymi w dotychczasowym trybie działania MCK-u. Wśród przewidywanych obszarów działań znajdują się między innymi: warsztaty teatralne, muzyczne, realizacja i pokaz krótkich filmów dokumentalnych, działania edukacyjne związane z tożsamością miasta i różnorodne formy animacyjno-warsztatowe. 4

5 6. Oszacowanie nakładów poniesionych na organizację i realizację projektu Wkład finansowy Miasta w organizację Bydgoskiego Kongresu Kultury, który był preludium do podpisania Paktu, wyniósł ,00 zł. Całość nakładów pracy związanej z przygotowaniem Bydgoskiego Paktu dla Kultury wykonali społecznie członkowie Bydgoskiego Forum Kultury oraz późniejszej Obywatelskiej Rady ds. Kultury, bez Których ten projekt nigdy by nie zaistniał. 7. Czy napotkali Państwo trudności, z którymi należało się zmierzyć, aby zrealizować projekt? Pakt spotkał się z akceptacją zarówno większości środowiska twórców kultury jak i lokalnych polityków. 8. Zalecenia dla innych jednostek samorządu terytorialnego zainteresowanych wdrożeniem projektu Poszukanie liderów w środowisku lokalnych twórców kultury, którzy będą chcieli przyjąć na siebie obowiązki przedstawicieli i negocjatorów strony społecznej. Otwarcie na inicjatywy obywatelskie i powoływanie społecznych ciał doradczych przy przygotowywaniu projektów dotyczących organizacji życia kulturalnego. 5