RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY GIERAŁTOWICE ZA LATA

Transkrypt

1 RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY GIERAŁTOWICE ZA LATA , marzec 2013 r.

2 Zespół autorski: mgr inż. Marta Pyzik mgr Dominika Faroń inż. Jolanta Mikina mgr inż. Agnieszka Musioł

3 Spis treści: 1. Wprowadzenie Podstawa prawna Zakres, termin, komu się przedstawia Stan realizacji zadań ujętych w gminnym programie ochrony środowiska w latach Działania w zakresie gospodarki wodno-ściekowej Działania w zakresie gospodarki odpadami Działania w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb Działania w zakresie ochrony powietrza Działania w zakresie ochrony przed hałasem Działania w zakresie promieniowania niejonizującego Działania w zakresie ochrony przyrody Działania w zakresie ochrony przed skutkami poważnych awarii i klęsk żywiołowych oraz bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego Działania w zakresie edukacji ekologicznej Realizacja działań ujętych w harmonogramie rzeczowo-finansowym zadań przewidzianych do realizacji na lata Sposoby i źródła finansowania przedsięwzięć System monitoringu i oceny realizacji programu ochrony środowiska Podsumowanie Wykorzystane materiały

4 1. Wprowadzenie 1.1 Podstawa prawna Program Ochrony Środowiska Gminy został sporządzony jako realizacja obowiązków gminy wynikających z zapisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz. U. Nr 25 z 2008 r., poz. 150 z późn. zm.), dotyczących sporządzania gminnych programów ochrony środowiska. Gminny program ochrony środowiska służy realizacji polityki ekologicznej państwa na szczeblu lokalnym. Przyjęte w programie priorytety oraz zadania gminy służyć mają realizacji obowiązujących wymogów ustawowych w dziedzinie ochrony środowiska, zasad wynikających z programów rządowych, zasad zrównoważonego rozwoju Polski oraz innych dokumentów strategicznych w gminie. Celem realizacji programu jest poprawa stanu środowiska oraz wdrożenie efektywnego zarządzania środowiskiem w gminie. Podstawę sporządzenia raportu z realizacji programu ochrony środowiska stanowi ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz. U. Nr 25 z 2008 r., poz. 150 z późn. zm.). Zgodnie z zapisem art. 18 ust. 2 ww. ustawy organ wykonawczy gminy sporządza co dwa lata raporty z wykonania programów ochrony środowiska i przedstawia je radzie gminy. 1.2 Zakres, termin, komu się przedstawia Zakres opracowania obejmuje raport z realizacji zadań ujętych w Programie Ochrony Środowiska Gminy, przyjętym Uchwałą Rady Gminy Nr XXV/183/08 z dnia 30 października 2008 r. (działania zaplanowane na 2011 rok) oraz Programie ochrony środowiska gminy do roku 2015 z perspektywą do roku 2019, przyjętym Uchwałą Rady Gminy Nr XXVIII/214/13 z dnia 26 lutego 2013 r. (działania zaplanowane na 2012 rok). Niniejszy raport obejmuje zadania zrealizowane na terenie Gminy w okresie od r. do r., przedstawione z podziałem, analogicznie do treści Programu ochrony środowiska, na: działania w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, działania w zakresie gospodarki odpadami, działania w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb, działania w zakresie ochrony powietrza, działania w zakresie ochrony przed hałasem, działania w zakresie promieniowania niejonizującego, działania w zakresie ochrony przyrody, działania w zakresie ochrony przed skutkami poważnych awarii i klęsk żywiołowych oraz bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego, 3

5 działania w zakresie edukacji ekologicznej oraz przedstawia źródła finansowania oraz system monitoringu i oceny realizacji podejmowanych przedsięwzięć. 2. Stan realizacji zadań ujętych w gminnym programie ochrony środowiska w latach Działania w zakresie gospodarki wodno-ściekowej Priorytetem Programu Ochrony Środowiska Gminy w zakresie gospodarki wodno-ściekowej jest przywrócenie czystości wód powierzchniowych i podziemnych oraz zmniejszenie strat i poprawa niezawodności dostawy wody do picia. W związku z powyższym realizacja zadań ujętych w programie w latach obejmowała: uporządkowanie gospodarki ściekowej w gminie, w tym budowę sieci kanalizacji sanitarnej wraz z oczyszczalnią ścieków, budowę lub modernizację sieci wodociągowej, uporządkowanie gospodarki wodami opadowymi, oraz ochronę przed powodzią Oczyszczanie ścieków komunalnych Obecnie w gminie realizowany jest projekt Kanalizacja sanitarna wraz z oczyszczalnia ścieków w Gminie. Projekt realizowany jest przy współfinansowaniu ze środków Funduszu Spójności Programu Infrastruktura i Środowisko - działania 1.1. Gospodarka wodno - ściekowa w aglomeracjach powyżej 15 tyś. RLM priorytetu I Gospodarka wodno - ściekowa. Umowa na dofinansowanie projektu podpisana została 16 grudnia 2009r. w siedzibie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. W latach prace przy budowie kanalizacji sanitarnej realizowane były we wszystkich sołectwach gminy, tj: kontynuacja budowy kanalizacji sanitarnej w sołectwie, kontynuacja budowy kanalizacji sanitarnej w sołectwie Paniówki, kontynuacja budowy kanalizacji sanitarnej w sołectwie Przyszowice, kontynuacja budowy kanalizacji sanitarnej w sołectwie Chudów, kontynuacja budowy gminnej oczyszczalni ścieków w Przyszowicach. Zaawansowanie robót na wszystkich kontraktach związanych z budową sieci kanalizacji sanitarnej na dzień r. przedstawia poniższa tabela. 4

6 Tabela 1. Zaawansowanie robót przy budowie sieci kanalizacji sanitarnej Kontrakt Zaawansowanie Kontrakt nr 1 Budowa kanalizacji sanitarnej w Gierałtowicach 92,33% Kontrakt nr 2 Budowa kanalizacji sanitarnej w Przyszowicach 47,86% Kontrakt nr 3 Budowa kanalizacji sanitarnej w Paniówkach 97,99% Kontrakt nr 4 Budowa kanalizacji sanitarnej w Chudowie 79,25% Kontrakt nr 5 Budowa oczyszczalni ścieków w Przyszowicach (zaawansowanie finansowe) 95,15% Rozpoczęte prace kontynuowane będą w latach następnych. Zakończenie realizacji projektu planowane jest w II kwartale 2014 r. Ponadto, zadań związanych z porządkowaniem gospodarki ściekowej na terenie gminy, gdzie do czasu wybudowania zbiorczej sieci kanalizacji sanitarnej, zabudowania wyposażone są w bezodpływowe zbiorniki ścieków lub przydomowe oczyszczalnie ścieków Gmina prowadziła stałe działania kontrolne w zakresie: ewidencji zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni, prawidłowego pozbywania się nieczystości ciekłych z posesji (posiadania umów i dowodów płatności za usługę opróżniania zbiorników bezodpływowych), spełnienia przez przedsiębiorców wymagań w zakresie obowiązujących decyzji. Problemem w dalszym ciągu stanowią jednak niekontrolowane odprowadzenia ścieków bytowych do ziemi lub wód płynących. Gmina prowadzi sukcesywne działania, by takie przypadki wykrywać i skutecznie zwalczać Rozbudowa lub modernizacja sieci wodociągowej W okresie sprawozdawczym Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. przeprowadziło inwestycje mające na celu poprawę niezawodności dostaw wody pitnej, poprzez wymianę wodociągów z rur stalowych oraz przyłączy wodociągowych z rur stalowych, w tym zdegradowanych sieci wodociągowych, w których występowały znaczne straty wody, na odcinkach o łącznej długości 380 m. Ze względu na trwającą inwestycję budowy zbiorczej sieci kanalizacji sanitarnej i związane z tym znaczne obciążenie finansowe Przedsiębiorstwa, wymienione w Programie zadania w zakresie rozbudowy sieci wodociągowej z przyłączami na nowych terenach przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe i cele komercyjne realizowane było przez podmioty zainteresowane przyłączeniem do sieci wodociągowej, przy udziale finansowym Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. W zgodzie z przepisami ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.), osoby, które wybudowały z własnych środków urządzenia wodociągowe, mogą je przekazywać odpłatnie gminie lub przedsiębiorstwu 5

7 wodociągowo-kanalizacyjnemu, na warunkach uzgodnionych w zawieranej w tym celu umowie. W takim przypadku należność za przekazane urządzenia wodociągowe i urządzenia kanalizacyjne może być rozłożona na raty lub uwzględniona w rozliczeniach za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. Udział finansowy Przedsiębiorstwa w inwestycjach budowy sieci wodociągowej, na podstawie umów zawieranych w latach , wynosił 70%. Największe zaangażowanie finansowe w powyższym okresie związane było z odpłatnym przejęciem sieci wodociągowej na terenie Osiedla Leśnego w Paniówkach. Z informacji przedkładanych okresowo przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach, na podstawie wyników badań próbek wody pobranych monitoringu kontrolnego i przeglądowego do badań laboratoryjnych bakteriologicznych i fizykochemicznych z punktów monitoringowych usytuowanych na sieci wodociągowej za 2011 i 2012 rok wynika, że jakość wody pitnej na terenie Gminy, poza incydentalnymi przekroczeniami norm odczynu, mętności, żelaza, jonu amonowego i azotynów, spełnia wymagania dla wody pitnej, określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 ze zm.). Zanotowane przekroczenia częściowo mogły być spowodowane pracami związanymi z budową kanalizacji (praca ciężkiego sprzętu np. ubijarki). W wyniku tych działań prawdopodobnie doszło do zerwania osadów odłożonych na ścianach rur. Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Przyszowicach każdorazowo po zgłoszeniu przekroczeń podejmowało niezwłocznie działania naprawcze polegające na płukaniu sieci wodociągowej. Ponowne badania kontrolne próbek nie potwierdzały przekroczeń Kanalizacja deszczowa W 2010 r. Gmina podjęła kroki mające na celu uregulowanie stanu formalnoprawnego w zakresie odprowadzania do środowiska wód opadowych z terenu gminy za pośrednictwem sieci kanalizacji deszczowej, administrowanej przez. W kolejnych latach, tj. w 2011 i 2012 roku wykonano w tym zakresie kolejne zadania: przygotowanie dokumentacji do wystąpienia z wnioskiem o wydanie pozwoleń wodnoprawnych na odprowadzenie wód opadowych do odbiorników zlokalizowanych na terenie sołectwa Chudów, przygotowanie dokumentacji do wystąpienia z wnioskiem o wydanie pozwoleń wodnoprawnych na odprowadzenie wód opadowych do odbiorników zlokalizowanych na terenie sołectwa Paniówki. W okresie objętym niniejszym raportem ze względów finansowych nie realizowano zadań związanych z budową lub modernizacją kanalizacji deszczowej. Projekty Przewidziane w programie ochrony środowiska realizowane będą w latach kolejnych, w zależności od posiadanych na ten cel środków finansowych. 6

8 Ponadto, w celu zapewnienia ochrony środowiska przed zanieczyszczeniami pochodzącymi z wód opadowych i roztopowych oraz zapewnienia właściwej drożności sieci kanalizacji deszczowej preferuje się wyposażane nieruchomości w osadniki zawiesiny na przyłączach do sieci kanalizacji deszczowej (warunki techniczne przyłączenia). Preferowane jest również retencjonowanie wód opadowych na terenach utwardzonych, tak aby utrzymać odpływ wód opadowych do sieci i odbiorników na poziomie zbliżonym do odpływu naturalnego z danego terenu, przed jego utwardzeniem. Działania realizowane w gminie w okresie sprawozdawczym, w zakresie ochrony przed powodzią omówiono w punkcie 2.8, dotyczącym ochrony przed skutkami poważnych awarii i klęsk żywiołowych oraz bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego. 2.2 Działania w zakresie gospodarki odpadami Główne cele w zakresie gospodarki odpadami wyznaczone przez Program Ochrony Środowiska Gminy stanowią minimalizacja ilości wytworzonych odpadów, wzrost wtórnego wykorzystania i ograniczenie składowania pozostałych odpadów, zwiększanie udziału odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne poddawanych procesom odzysku i unieszkodliwiania poza składowaniem oraz utworzenie nowego systemu gospodarki odpadami, a następnie wzmocnienie jego zarządzania, monitoring i optymalizacja Selektywna zbiórka odpadów W latach na terenie gminy kontynuowane były następujące zbiórki odpadów: zbiórka selektywnie zebranych odpadów komunalnych (surowców wtórnych) papieru, szkła i tworzyw sztucznych, zbiórka odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, zbiórka odpadów wielkogabarytowych zbiórka zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, zbiórka zużytych baterii i akumulatorów małogabarytowych, zbiórka przeterminowanych i zbędnych leków, zbiórka odpadów niebezpiecznych, zbiórka zużytych opon z samochodów osobowych, ciężarowych i dostawczych oraz opon rolniczych. Selektywna zbiórka papieru, szkła i tworzyw sztucznych kontynuowana była w systemie workowym. Mieszkańcy zakupują worki w odpowiedniej kolorystyce i dokonują segregacji odpadów w swoich gospodarstwach domowych. Przekazywanie odpadów podmiotowi uprawnionemu następuje w terminach wyznaczonych harmonogramem obowiązującym w danym roku kalendarzowym. Harmonogramy dla poszczególnych 7

9 sołectw zamieszczone są na stronie internetowej Urzędu Gminy oraz na tablicach informacyjnych urzędu. W okresie objętym raportem kontynuowana była również zbiórka odpadów zielonych. Mieszkańcy zakupują worki na te odpady i następnie zgłaszają chęć ich odbioru do Urzędu Gminy. W każdą drugą i czwartą sobotę miesiąca przedsiębiorca odbiera je sprzed posesji. W związku z tym, iż na terenie gminy przeważają obszary z zabudową jednorodzinną, dopuszcza się i propaguje możliwość indywidualnego, przydomowego kompostowania frakcji odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. W roku 2012 gmina opracowała dokumentację dotyczącą budowy instalacji do produkcji biogazu, gdzie potencjalnie, po jej uruchomieniu, możliwe będzie zagospodarowanie odpadów ulegających biodegradacji. Zarówno w 2011, jak i 2012 roku zorganizowano zbiórkę odpadów wielkogabarytowych oraz zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Odpady wielkogabarytowe oraz sprzęt elektryczny i elektroniczny o dużych gabarytach wystawiane były przez mieszkańców przed ich posesje w przeddzień zbiórki. Dnia następnego były one odbierane sprzed posesji przez uprawniony podmiot. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny o małych gabarytach mieszkańcy dostarczali do mobilnych punktów zbiórki w wyznaczonych terminach i miejscach. Jesienią 2012 r. odbyła się dodatkowa zbiórka zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, zorganizowana na zasadzie wystawki. W latach kontynuowana była selektywna zbiórka zużytych baterii i akumulatorów małogabarytowych. Wszystkie rodzaje ogniw i małych akumulatorów, za wyjątkiem akumulatorów kwasowo-ołowiowych (samochodowych i podobnych) mieszkańcy wrzucają do specjalnych pojemników dostarczonych przez uprawnioną firmę, z którą gmina zawarła stosowną umowę. W 2011 i 2012 roku kontynuowana była akcja zbiórki przeterminowanych i zbędnych leków. Mieszkańcy gminy dostarczają je do punktów zbiórki i umieszczają w znajdujących się tam pojemnikach, skąd odbiera je wyspecjalizowana firma. W 2011 r. dokupiono 2 pojemniki na przeterminowane leki, które umieszczono w Aptece Nasza w Przyszowicach oraz Ośrodku Zdrowia w Gierałtowicach. W ten sposób liczba punktów zbiórki przeterminowanych leków zwiększyła się do sześciu. Zarówno w 2011, jaki w 2012 r. zorganizowano zbiórkę komunalnych odpadów niebezpiecznych. Mieszkańcy przynosili w wyznaczonych terminach zebrane komunalne odpady niebezpieczne do miejsca postoju mobilnego punktu zbiórki. W sierpniu 2012 r., w połączeniu ze zbiórką elektrośmieci, przeprowadzono zbiórkę zużytych opon z samochodów osobowych, ciężarowych i dostawczych oraz opon rolniczych. Mieszkańcy wystawiali opony w określonych terminach przed posesje, skąd odbierał je uprawniony podmiot. 8

10 Rodzaje i ilości odebranych odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom odzysku lub unieszkodliwiania W tabeli 2 podano ilości i rodzaje odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania lub odzysku na terenie Gminy w latach Odebrane odpady były poddawane następującym procesom: odzysku: R3 Recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania) R14 Inne działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części R15 Przetwarzanie odpadów, w celu ich przygotowania do odzysku, w tym do recyklingu unieszkodliwiania: D5 Składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne D10 Termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie D16 Przetwarzanie odpadów, w wyniku którego są wytwarzane odpady przeznaczone do unieszkodliwiania Tabela 2. Ilości i rodzaje odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom odzysku lub unieszkodliwiania na terenie Gminy w latach r r. kod odpadu rodzaj odpadu masa [Mg] rodzaj procesu odzysku lub unieszkodliw iania masa [Mg] rodzaj procesu odzysku lub unieszkodl iwiania Niesegregowane odpady komunalne 73,6 R15 240,3 R15 8,0 D5 1,2 D5 1213,7 D ,6 D * Urządzenia zawierające freony 1,7 R15 1,8 R * Leki inne niż wymienione w Baterie i akumulatory łącznie z bateriami i akumulatorami wymienionymi w , lub oraz niesortowane baterie i akumulatory zawierające te baterie 0,2 D10 0,4 D10 0,3 R15 0,6 R15 9

11 * Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w i zawierające niebezpieczne składniki (1) Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w , i Odpady ulegające biodegradacji 125,8 D Odpady wielkogabatytowe 118,0 R15 1,51 R15 4,0 R15 0,79 R15 7,1 R15 1,3 D5 24,2 R3 133,5 R15 2,5 D Opakowania z papieru 10,0 R14 20,2 R Opakowania z tworzyw sztucznych 25,3 R14 43,7 R Opakowania ze szkła 76,7 R14 39,8 R Zużyte opony 6,2 D Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w , i ZBIÓRKA ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH 6,5 R14 166,3 R14 3,4 R * * Odpadowe kleje i szczeliwa inne niż wymienione w Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) 0,2 D5 1,4 D5 2,3 R15 1,0 R * Filtry olejowe 0,3 D * Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w do ,1 R15 0,1 R15 Ilość odebranych od mieszkańców Gminy niesegregowanych odpadów komunalnych od kilku lat utrzymuje się na miarę stałym poziomie ( ,8 Mg, ,1 Mg, ,3 Mg, ,1 Mg). Zmienia się jednak sposób ich 10

12 zagospodarowywania. W latach wszystkie odpady zmieszane były deponowane na składowiskach odpadów. W latach większość z nich poddana została wcześniejszej przeróbce (sortowaniu lub przesiewaniu), celem zmniejszenia ilości odpadów kierowanych na składowisko. Ilości odebranego papieru i tworzyw sztucznych mieści się w podobnych granicach, jedynie zebrana w poszczególnych latach ilość szkła znacząco się różni (od 151,1 Mg w 2009 r. do 39,8 Mg). Wpływ na to może mieć zbiórka szkła organizowana przez Zespół Szkolno-Przedszkolny w Paniówkach. Ilość odpadów z tej zbiórki nie jest wykazywana w sprawozdaniach przekazywanych do Urzędu Gminy przez przedsiębiorców. Pozostała ilość odpadów, takich jak odpady niebezpieczne, elektrośmieci, odpady wielkogabarytowe, przeterminowane leki, zużyte baterie, wzrasta w porównaniu do lat poprzednich. Regionalne instalacje Zgodnie z uchwałą Nr XXXVII/283/09 Rady Gminy z dnia 2 grudnia 2009 r. w sprawie wymagań, jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na świadczenie usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych oraz opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych na terenie Gminy niesegregowane odpady komunalne zebrane z terenu Gminy mogły być przekazywanie do dwóch instalacji: składowisko Odpadów Komart Sp. z o.o. w Knurowie przy ul. Szybowej, składowisko Przedsiębiorstwa Utylizacji i Składowania Odpadów Sp. z o.o. w Gliwicach przy ul. Rybnickiej. Począwszy od października 2012 r. obowiązuje uchwała Sejmiku Województwa Śląskiego w sprawie wykonania Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014, określająca regionalne oraz zastępcze instalacje oraz regiony gospodarki odpadami. W myśl tej uchwały gmina należy do Regionu III gospodarki odpadami. Regionalną instalacją do przetwarzania odpadów komunalnych, do której powinny trafiać zmieszane odpady komunalne, odpady zielone oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania, jest instalacja zarządzana przez PPHU KOMART Sp. z o.o., ul. Szpitalna 7, Knurów. Pozostałe odpady zgodnie z obowiązującą Ustawą o odpadach musza być zagospodarowywane w instalacjach odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych W dniu wejścia w życie przepisów zmienionej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, tj. 1 stycznia 2012 r., ośmiu przedsiębiorców posiadało zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897) przedsiębiorcy ci mogli wykonywać działalność 11

13 w zakresie odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych bez wpisu do rejestru działalności regulowanej do 31 grudnia 2012 r. Do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości na terenie gminy, w 2012 r. wpisano piętnaście firm, które podano w tabeli 3. Tabela 3. Firmy, które dokonały wpisu do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości na terenie gminy NAZWA FIRMY 1. Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych van Gansewinkel Górny Śląsk Sp. z o.o. 2. Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o. 3. Strach i Synowie Sp. z o.o. 4. Zakład Oczyszczania Miasta Zbigniew Strach 5. EKO M. Golik, J. Konsek, J. Serwotka Sp. J. 6. Przedsiębiorstwo Spedycyjno Transportowe TRANSGÓR S.A. 7. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. 8. PRZEDSIĘBIORSTWO KOMUNALNE DARPOL DARIUSZ STRACH 9. REMONDIS Gliwice Sp. z o. o. 10. P.P.H.U. KOMART Sp. z o.o. 11. CENTRUM EKOLOGICZNE LICENCYJNYCH TECHNOLOGII Ltd. Sp. z o.o. 12. Zakład Oczyszczania, Wywozu i Utylizacji Nieczystości EKO-SYSTEM Bożena Strach i Waldemar Strach Sp. J. 13. ALBA Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. 14. ALBA Południe Polska Sp. z o.o. 15. Przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej ALBA Sp. z o.o. ADRES I TELEFON Ruda Śląska, ul. Piotra Skargi 87 tel. (32) , Ruda Śląska, ul. Kokotek 33 tel. (32) do Częstochowa, ul. Bór 169 tel. (34) Konopiska, Korzonek 98 tel. (34) Rybnik, ul. Kościuszki tel. (32) Rybnik, ul. Jankowicka 9 tel. (32) Pyskowice, Zaolszany 3 tel. (32) Konopiska, Korzonek 98 tel. (34) Gliwice, ul. Kaszubska 2 tel. (32) Knurów, ul. Szpitalna 7 tel. (32) , Katowice, ul. M. Gierlotki 10 tel. (32) , Konopiska, ul. Spółdzielcza 1/1 tel.(34) , Dąbrowa Górnicza, ul. Starocmentarna 2, tel. (32) , Dąbrowa Górnicza, ul. Starocmentarna 2, tel. (32) Chorzów, ul. Bytkowska 15 tel. (32) Wdrożenie nowego systemu gospodarki odpadami W dniu r. weszła w życie ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 12

14 Nr 152, poz. 897), która wprowadza nowe zasady odbioru odpadów, w myśl których to gmina przejmuje odpowiedzialność za odpady. W związku z powyższym od 1 lipca 2013 r. zacznie funkcjonować nowy system gospodarki odpadami komunalnymi, który gmina ma obowiązek zorganizować. W roku 2012 r. podjęto działania mające na celu wprowadzenie nowego systemu. W dniu r. Rada Gminy podjęła wymagane prawem obligatoryjne uchwały w sprawie: wyboru metody ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu Gminy i zagospodarowania tych odpadów, wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właściciela nieruchomości. W dniu r. podjęte zostały uchwały w sprawie: Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy, stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (określono w niej niższą stawkę opłaty w przypadku zbierania i odbierania odpadów w sposób selektywny). Założenia systemowe określone w ww. przepisach prawa miejscowego, stanowiące ramy formalne nowego systemu gospodarki odpadami, zaczną w pełni obowiązywać z dniem 1 lipca 2013 r Usuwanie azbestu i wyrobów zawierających azbest Począwszy od lipca 2011 r. na terenie gminy obowiązuje Uchwała Nr VIII/63/11 Rady Gminy z dnia r. w sprawie określenia zasad udzielania dotacji celowej dla osób fizycznych na dofinansowanie poniesionych kosztów załadunku, transportu i unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest z obiektów budowlanych położonych na terenie gminy. Informacja o podjęciu powyższej uchwały, a tym samym możliwości dofinansowania poniesionych kosztów związanych z usuwaniem azbestu i wyrobów zawierających azbest została umieszczona na stronie internetowej Urzędu Gminy, na tablicach ogłoszeń oraz w Wieściach Gminy. W okresie od lipca 2011 r. do r. zostało rozpatrzonych 5 wniosków o przyznanie dofinansowania, z czego: cztery pozytywnie, jeden wezwanie do uzupełnienia wniosku. 13

15 Kontrola prawidłowości postępowania z odpadami W latach w dalszym ciągu prowadzona była ewidencja umów zawieranych przez właścicieli nieruchomości na terenie gminy z firmami odbierającymi odpady. Według stanu na dzień r. systemem odbierania odpadów komunalnych objętych było około 93% posesji. W celu objęcia umowami na odbiór odpadów komunalnych 100% mieszkańców, w 2011 r. kontynuowano wzywanie właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umów na odbiór odpadów komunalnych do ich podpisania. Wezwaniami objęto mieszkańców sołectwa, Przyszowice i Paniówki. Po przeprowadzeniu powyższych kontroli oraz bieżącej weryfikacji ewidencji umów systemem odbierania odpadów komunalnych objętych zostało około 96 % posesji (stanu na dzień r. ). W przypadku, gdy weźmiemy pod uwagę tylko posesje zamieszkałe zorganizowanym systemem jest objętych 98 % posesji. W latach wraz z nadejściem wiosny były przeprowadzane również kontrole na terenie gminy w celu identyfikacji miejsc występowania dzikich wysypisk śmieci i ich późniejszej likwidacji. Ponadto na bieżąco usuwane były odpady znajdujące się na poboczach dróg gminnych. Ponadto posiadanych kompetencji ustawowych, w celu zapewnienia prawidłowej gospodarki odpadami, Wójt może wydać decyzję nakazującą usunięcie odpadów z miejsc na ten cel nieprzeznaczonych. W 2011 r. prowadzone były dwa postępowania w sprawie magazynowania odpadów w miejscach na ten cel nieprzeznaczonych. Jedno z nich zakończyło się wydaniem decyzji nakazującej usunięcie odpadów. Władający nieruchomością usunął odpady w terminie przewidzianym w decyzji. Drugie z postępowań umorzono jako bezprzedmiotowe. W grudniu 2012 r. zostało wszczęte kolejne postępowanie w sprawie magazynowania odpadów w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym, które kontynuowane jest w 2013 r Edukacja propagująca prawidłową gospodarkę odpadami W gminie duży nacisk kładzie się na propagowanie prawidłowego postępowania z odpadami, zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i starszych mieszkańców Gminy. W latach gmina aktywnie uczestniczyła w akcji Sprzątanie Świata. Do uczestnictwa zaproszono przedszkola, szkoły oraz organizacje i stowarzyszenia działające na terenie naszej Gminy. Uprzątnięto otoczenia szkół, boiska szkolne, pobocza dróg, ulic, skwerów, cmentarze, przystanki autobusowe, pielono klomby, itp. W szkołach przeprowadzono pogadanki na temat segregacji odpadów, oszczędzania wody i oszczędzania energii, oglądano filmy o tematyce ochrony przyrody, wykonywano zielniki i plakaty. Worki i rękawice do zbiórki odpadów oraz wywóz zebranych odpadów zorganizował. Poprzez udział w dniach 14

16 sprzątania świata uczniowie zapoznali się z problemem dzikich wysypisk śmieci oraz mieli okazję zdobycia informacji na temat utrzymania czystości i porządku w gminie. W latach kontynuowana była akcja pn. Segregujesz Zyskujesz. Program dotyczy promocji selektywnej zbierania odpadów. Gmina przekazywała do szkół worki przeznaczone do segregacji odpadów takich jak papier, szkło i tworzywa sztuczne, które umieszczane są w stojakach znajdujących się na korytarzach szkół podstawowych oraz gimnazjów. Poprzez praktykę uczniowie uczą się prawidłowej segregacji odpadów. Plakaty i ulotki zakupione w 2009 r. w dalszym ciągu znajdują się w siedzibie Urzędu Gminy, szkołach, przedszkolach, bibliotekach, biurach sołtysów, ośrodkach zdrowia, sklepach, na tablicach ogłoszeń. Poprzez informacje zawarte na plakatach i w ulotkach propagowana jest selektywna zbiórka odpadów w gospodarstwach domowych. Dodatkowo w 2011 r. zakupiono pojemniki do selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, które zostały ustawione w biurach i na korytarzach Urzędu Gminy. Dla naszych najmłodszych mieszkańców w listopadzie 2012 r. zorganizowano wraz z Krakowskim Biurem Promocji Kultury przedstawienie pn. O piecyku i kurzyku. Widowisko to w prosty sposób ukazuje bardzo ważny problem, jakim jest palenie śmieci w piecach domowych, powodujący powstawanie smogu i zanieczyszczeń powietrza. W 2011 i 2012 r. gmina kontynuowała również udział w kampanii pod nazwą Kochasz dzieci, nie pal śmieci. Plakaty i ulotki zakupione w 2009 r. w dalszym ciągu znajdują się w siedzibie Urzędu Gminy, szkołach, przedszkolach, bibliotekach, biurach sołtysów, ośrodkach zdrowia, sklepach, na tablicach ogłoszeń. Celem kampanii jest uświadomienie mieszkańcom, jak szkodliwe jest spalanie odpadów w piecach domowych. Mając na uwadze dotarcie z informacjami do jak największej liczby mieszkańców, w latach w miesięczniku Wieści Gminy publikowano komunikaty na temat: harmonogramu wywozu odpadów komunalnych, ceny wywozu odpadów komunalnych, rozpoczęcia akcji zbiórki odpadów zielonych w danym roku oraz rozpoczęcia akcji zbiórki przeterminowanych i zbędnych leków. W latach na stronie internetowej Urzędu Gminy aktualizowano, utworzoną w 2010 r., zakładkę Ochrona środowiska, zawierającą m.in. informacje, ogłoszenia i komunikaty dotyczące zbierania odpadów komunalnych. Z końcem 2012 r. w gminie rozpoczęła się kampania informacyjna na temat nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi. Wraz z grudniowym wydaniem Wieści Gminy ukazał się kalendarz na 2013 r., gdzie obok samego kalendarza i harmonogramu wywozu odpadów komunalnych z terenu Gminy pojawiła się scenka komiksowa informująca o zmianie obowiązującego dotychczas systemu gospodarki odpadami. Głównymi bohaterkami scenki są dwie Panie. Jedna 15

17 z kobiet jest nastawiona przyjaźnie wobec nakładanych przez ustawę zmian rozumie je i edukuje innych. Wraz z wnukami segreguje śmieci, postępując przez to w sposób godny do naśladowania. Druga kobieta jest sceptyczna i nieprzychylna zmianom, jednak w wyniku działań swojej sąsiadki, powoli przekonuje się, że dla wszystkich przyniosą one korzyści. Szczegółowy opis przeprowadzanych akcji, opis artykułów oraz inne działania z zakresu edukacji opisane zostały w podrozdziale 2.9 niniejszego raportu. 2.3 Działania w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb W celu ochrony powierzchni ziemi i gleb należy, zgodnie z Programem Ochrony Środowiska Gminy, uwzględnić w zapisach planu zagospodarowania przestrzennego ochronę gleb i powierzchni ziemi oraz racjonalne wykorzystanie zasobów kopalin, promować rolnictwo ekologiczne, przeprowadzać szkolenia dla rolników oraz rekultywować zalewiska powstałe w wyniku eksploatacji kopalni Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony gleb i powierzchni ziemi W latach odbyły się szkolenia dla rolników z terenu gminy o tematyce związanej ze stosowaniem tzw. Dobrych Praktyk Rolniczych. Szkolenia te Gmina organizowała wraz z Agencją Nieruchomości Rolnych. W 2011 r. gmina organizowała również akcje edukacyjne dla młodzieży szkolnej, propagujące ochronę powierzchni ziemi. Największą z akcji, w których w latach sprawozdawczych uczestniczyła gmina, a które nawiązują do ochrony powierzchni ziemi, to akcja Sprzątanie świata. Uczniowie oczyszczając otoczenia szkół, boisk szkolnych, poboczy dróg, ulic, skwerów, cmentarzy, przystanków autobusowych z odpadów, uczyli się jak szkodliwe dla powierzchni ziemi i gleby są zalegające odpady tworzące dzikie wysypiska. Dla uczniów najbardziej zaangażowanych w akcję Sprzątania Świata, w latach zorganizowano warsztaty w Śląskim Ogrodzie Botanicznym w Mikołowie, gdzie uczniowie mieli okazję z bliska poznać otaczającą ich przyrodę, zapoznać się z różnymi gatunkami fauny i flory. W Referacie Ochrony Środowiska Urzędu Gminy znajdują się filmy DVD poruszające tematykę ochrony środowiska, między innymi ochrony gleby. Pozycje wypożyczane są szkołom na terenie Gminy jako pomoc dydaktyczna w prowadzeniu lekcji przyrody oraz biologii Likwidacja dzikich wysypisk W latach wraz z nadejściem wiosny były przeprowadzane kontrole na terenie gminy w celu identyfikacji miejsc występowania dzikich 16

18 wysypisk śmieci i ich późniejszej likwidacji. Ponadto na bieżąco usuwane były odpady znajdujące się na poboczach dróg gminnych Usuwanie skutków eksploatacji górniczej Usuwanie skutków eksploatacji górniczej leży w kompetencji zakładów wydobywczych prowadzących eksploatację na terenie gminy. Spośród zadań wymienionych w harmonogramie realizacji Programu Ochrony Środowiska Gminy, usuwania szkód powstałych w wyniku prowadzonej eksploatacji, w trakcie realizacji jest rekultywacja zalewiska Wn 35 w Paniówkach, realizowana przez KW S.A. Oddział KWK Sośnica-Makoszowy. W okresie sprawozdawczym zrealizowano zadanie pn. Zwiększenie retencji oraz wydajności przepompowni w rejonie rekultywowanego zalewiska Wn 35 wraz z utrzymywaniem drożności i spadków rowów odprowadzających wodę. W ramach zadań pn.: Wykonanie regulacji potoku Chudowskiego w km likwidacji zagrożenia powodziowego w zlewni potoku Chudowskiego zgodnie z opracowanym i zatwierdzonym projektem, Odwodnienie i osuszenie zbiornika Wn-24/89 oraz zapewnienia stałego odpływu wód z tego zbiornika w sposób uzgodniony z gminą, Likwidacja zawodnienia terenu pomiędzy ul. Szkolną, Powstańców Śl., K. Miarki i Gierałtowicką w Przyszowicach, Podwyższenie i uszczelnienie obwałowania rzeki Kłodnicy na odcinku od rekultywowanego zalewiska Wn 35 do ujścia potoku Chudowskiego wraz z zadaniem Likwidacja podtopienia terenu w rejonie pomiędzy ujściem potoku Chudowskiego do rzeki Kłodnicy w Przyszowicach a rekultywowanym zalewiskiem Wn 35 w Paniówkach kopalnia KWK Sośnica Makoszowy zleciła wykonanie dokumentacji projektowej. Na wykonanie rowu opaskowego pomiędzy ciekiem Ch-2 a doprowadzalnikiem i rowu odwadniającego teren po północnej stronie rowu A w sołectwie Przyszowice kopalnia Sośnica Makoszowy posiada opracowany projekt. Obecnie trwają negocjacje z właścicielami działek o wyrażenie zgody na realizację zadania. W ramach zadania pn. Przebudowa przeciwpowodziowej infrastruktury technicznej w rejonie zbiornika Sośnica I i terenów przyległych z uwzględnieniem dotychczasowej funkcji zbiornika w aspekcie projektowanej, docelowej eksploatacji górniczej KWK Sośnica-Makoszowy na obszarze sołectwa Przyszowice w 2012 r. realizowano budowę grobli ziemnej z przesłoną przeciwfiltracyjną. Realizacja kolejnych etapów zadania, tj. budowa przepompowni wraz z rowami doprowadzającymi, rurociągami tocznymi i rowem odprowadzającym oraz remont i przebudowa doprowadzalnika planowana jest na kolejne lata. 17

19 W latach sprawozdawczych dla zadania pn. Budowa przepompowni na potoku Gierałtowickim w Gierałtowicach Kopalnia KWK Knurów-Szczygłowice wykonała dokumentację projektową. Obecnie jest na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę. Inne prace związane z usuwaniem skutków eksploatacji górniczej realizowane są przez odpowiedzialne zakłady wydobywcze na podstawie przyjętych harmonogramów, zgłaszanych wniosków itp. 2.4 Działania w zakresie ochrony powietrza Celem nadrzędnym w zakresie ochrony powietrza wskazanym w Programie Ochrony Środowiska Gminy jest poprawa jakości powietrza, w tym poprzez ograniczenie emisji niskiej emisji z procesów spalania paliw do celów grzewczych, ograniczenie emisji ze źródeł komunikacyjnych oraz zmniejszenie zapotrzebowania na energię ze źródeł nieodnawialnych, na korzyść odnawialnych źródeł energii Ograniczanie emisji ze spalania paliw energetycznych W okresie objętym niniejszym sprawozdaniem Gmina przeprowadzała inwestycyjne związane z termomodernizacją budynków użyteczności publicznej. W roku 2011 dokonano modernizacji kotłowni w budynku OSP w Przyszowicach. Modernizacja polegała na wymianie kotła węglowego na 2 kotły węglowe z automatycznym dozowaniem paliwa o mocy cieplnej 75 kw każdy. W roku 2012 dokonano wymiany nieekologicznego kotła węglowego na kocioł węglowy z automatycznym dozowaniem paliwa w budynku LKS w Gierałtowicach o mocy cieplnej 50kW oraz prace związane z termomodernizacją budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Przyszowicach. Wykonane prace polegały na dociepleniu ścian, wymianie okien oraz ocieplenie stropu. W roku 2012 rozpoczęto również sporządzanie aktualizacji Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię energetyczną i paliwa gazowe z uwzględnieniem racjonalizacji zużycia energii i promowania rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy. W ramach dofinansowania modernizacji systemów ogrzewania, w okresie objętym niniejszym sprawozdaniem kontynuowane było udzielanie dotacji na zasadach określonych w Uchwale Nr VIII/62/11 Rada Gminy z dnia 19 maja 2011r. Dotacja przysługuje osobom fizycznym które dokonały remontu lub wymiany istniejących systemów ogrzewania w budynkach mieszkalnych lub lokalach mieszkalnych położonych na terenie gminy. Przyznawanie dotacji ma na celu wspomaganie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz wprowadzania bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii. 18

20 W okresie od lipca 2011 do dnia r. zostały rozpatrzone 32 wnioski o przyznanie dotacji, w tym: na zainstalowanie 27 kotłów węglowych z automatycznym dozowaniem paliwa, na zainstalowanie 5 kotłów na gaz. W latach , jako kontynuacja lat poprzednich, prowadzona była ewidencja umów zawieranych przez właścicieli nieruchomości na terenie gminy z firmami odbierającymi odpady komunalne, jako narzędzie wspomagające kontrolę przestrzegania zakazu spalania odpadów. W latach kontynuowano wzywanie właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umów na odbiór odpadów komunalnych do ich podpisania. Wezwaniami objęto mieszkańców sołectwa, Przyszowice i Paniówki. W celu realizacji zaleceń Programu ochrony środowiska w zakresie uwzględniania w planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących zaopatrywania mieszkań w ciepło z nośników niepowodujących nadmiernej emisji oraz projektowania linii zabudowy z uwzględnieniem przewietrzania gmin, w szczególności na terenach o gęstej zabudowie, w uchwalonej zmianie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w Paniówkach przy ul. Powstańców Śl., ustalono nakaz stosowania nośników niepowodujących nadmiernej emisji Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii W roku 2012r. gmina uzyskała dokumentację dot. projektu budowy instalacji do produkcji biogazu. Realizacja projektu nastąpi poprzez budowę nowoczesnej biogazowni o mocy 320 kw wyposażonej w modułowy układ kogeneracyjnego Ograniczanie emisji ze źródeł komunikacyjnych W latach nie wykonano żadnych z zaplanowanych zadań z zakresu remontów i modernizacji dróg ze względu na brak środków finansowych oraz trwające prace związane z budową kanalizacji sanitarnej na obszarze całej Gminy. W roku 2012 zakończono natomiast realizację projektu pn. Zaplecze aktywnej turystyki rowerowej dla mieszkańców zachodniej części Subregionu Centralnego. Projekt ten dofinansowany był ze środków UE. Liderem projektu było Starostwo Powiatowe w Gliwicach Działania edukacyjne w zakresie ochrony powietrza W latach , zarówno w wydawanym przez Gminę miesięczniku Wieści Gminy, jak również na stronie internetowej ukazywały się artykuły o zakazie spalania śmieci w piecach domowych (tj. poza instalacjami do termicznego unieszkodliwiania odpadów). W okresie sprawozdawczym Gmina kontynuowała akcję pod nazwą Kochasz dzieci - nie pal śmieci. Plakaty i ulotki zostały umieszczone 19