1. WPROWADZENIE Cel opracowania Zakres prognozy

Transkrypt

1

2 SPIS TREŚCI: 1. WPROWADZENIE Cel opracowania Zakres prognozy Wykorzystane akty prawne i opracowania Zakres wykonywanych prac Położenie obszaru objętego prognozą i dotychczasowe użytkowanie Główne cele zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rokietnica oraz powiązanie zmiany studium z innymi dokumentami ANALIZA I OCENA STANU ŚRODOWISKA NA OBSZARZE OBJĘTYM PROJEKTEM ZMIANY STUDIUM I TERENACH SĄSIADUJĄCYCH Położenie fizyczno-geograficzne Ukształtowanie terenu, krajobraz Budowa geologiczna Gleby Wody podziemne Wody powierzchniowe Klimat Jakość powietrza atmosferycznego Ochrona przyrody, szata roślinna Szata roślinna, roślinność potencjalna Obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Samicy PLB Pawłowicko-Sobocki Obszar Chronionego Krajobrazu Pomniki przyrody Zabytki i obiekty o wartościach kulturowych OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN STANU ŚRODOWISKA PRZY BRAKU REALIZACJI ZMIAN KIERUNKÓW PRZEZNACZENIA I ZAGOSPODAROWANIA TERENU PROJEKTU ZMIANY STUDIUM OCENA I ANALIZA ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE ZMIANY STUDIUM Warunki korzystania ze środowiska Warunki kształtowania zabudowy i krajobrazu Kierunki rozwoju systemu komunikacji i infrastruktury technicznej Układ komunikacji drogowej Linie kolejowe Sieć wodociągowa i kanalizacyjna Sieć elektroenergetyczna Sieć gazowa Ocena zgodności zapisów projektu zmiany studium z przepisami z zakresu ochrony środowiska i przyrody Zaopatrzenie w wodę Odprowadzanie ścieków Gospodarka odpadami Ochrona przyrody Ochrona wód - Prawo wodne Ochrona zabytków i opieka nad zabytkami Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, o udziale społeczeństwa w ochronie środowiska i ocenach oddziaływania na środowisko SKUTKI DLA ŚRODOWISKA, KTÓRE MOGĄ WYNIKAĆ Z PLANOWANEJ ZMIANY PRZEZNACZENIA TERENU W ZMIANIE STUDIUM... 66

3 6. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO ZMIAN KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA TERENU PRZEDSTAWIONYCH W PROJEKCIE ZMIANY STUDIUM Obszary przewidywanego zajęcia terenu Wody powierzchniowe Powierzchniowa budowa geologiczna Wody podziemne Wpływ na powietrze atmosferyczne Pola elektomagnetyczne Wpływ na klimat akustyczny Świat roślinny i zwierzęcy Krajobraz Obszary Natura ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE ODDZIAŁYWANIE TRANSGRANICZNE PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO STUDIUM WNIOSKI STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM SPIS ZAŁĄCZNIKÓW: 1. Mapa kierunków zagospodarowania 2. Mapa konfliktów Człowiek-Środowisko Przyrodnicze w skali 1: Mapa konfliktów Człowiek-Środowisko Przyrodnicze obszar Natura 2000 w skali 1:10 000

4 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o 1 1. WPROWADZENIE 1.1. Cel opracowania Niniejsza prognoza została sporządzona w oparciu o wymogi wynikające z przepisu art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227). Prognoza dotyczy projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rokietnica. Podstawowym celem prognozy jest wskazanie, jak określone w ustaleniach zmiany studium kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Rokietnica wpłyną na środowisko. Prognoza zostanie przedłożona do publicznego wglądu wraz z tekstem projektu uchwały zmieniającej studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rokietnica i będzie przedmiotem opiniowania wraz projektem zmiany studium przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska oraz Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego Zakres prognozy Zakres prognozy oraz stopień jej szczegółowości wynika z pisma Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 27 lutego 2009 roku, nr RDOŚ-30-OO.III /09/mm i pisma Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Poznaniu z dnia 26 lutego 2009 roku, nr NS-72/1-121/09 oraz artykułu 51 ust. ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227). W związku z powyższym prognoza oddziaływania na środowisko: 1) zawiera: a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym; 2) określa, analizuje i ocenia: a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,

5 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o 2 d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; 3) przedstawia: a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru - rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Prognoza obejmuje obszar objęty projektem zmiany studium wraz z obszarami pozostającymi w zasięgu oddziaływania wynikającego z realizacji funkcji wprowadzonych zmianą studium. Prognoza sporządzona została w formie opisowej i kartograficznej Wykorzystane akty prawne i opracowania 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.). 2. Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, o udziale społeczeństwa w ochronie środowiska i ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. z późn. zm.). 3. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.). 4. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz.880 z późn. zm.). 5. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266z późn. zm.). 6. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162 poz z późn. zm.). 7. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236,

6 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o 3 poz z późn. zm.). 8. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz.251 z późn. zm.). 9. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz z późn. zm.). 10. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239 poz z późn. zm.) 11. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858). 12. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz. 826). 13. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 lipca 2004 roku w sprawie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2004 r. Nr 229, poz z późn. zm.). 14. Szczegółowa mapa geologiczna w skali 1: Mapa glebowo-rolnicza w skali 1: Mapy hydrograficzne w skali 1: Mapy hydrogeologiczne w skali 1: Mapy sozologiczne w skali 1: Mapy topograficzne w skali 1: Mapy topograficzne w skali 1: Mapa przeglądowa. Potencjalna Roślinność Naturalna Polski 1: Arkusz 6. Poj. Południowopolskie, Poj. Lubuskie, Poj. Wielkopolskie. Kier. Nauk. Matuszkiewicz W., Faliński J. B., Kostrowicki A. S., Matuszkiewicz J. M., Olaczek R., Wojterski T. IGIPZ PAN 22. Bartkowski T Wielkopolska i środkowe Nadodrze. PWN, Warszawa. 23. Bartkowski T Metody badań geografii fizycznej. PWN, Warszawa-Poznań. 24. Borysiak J Dokumentacja przyrodnicza w zakresie inwentaryzacji szaty roślinnej dla projektowanego Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Samicy Kierskiej - na terenie gminy Suchy Las. Na zlecenia Zarządu Gminy Suchy Las. 25. Chmal R Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski arkusz Poznań (471). PIG. Warszawa. 26. Decyzja nr OS.XII /2000 Starosty Poznańskiego z dnia 17 lipca 2000 roku na pobór wód podziemnych dla wodociągu Napachanie ze studni nr 2 i Gołek W Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski arkusz Szamotuły (432). PIG. Warszawa. 28. Gołek W Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski arkusz Buk (470). PIG. Warszawa. 29. Gruszecki K Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz. Zakamycze. 30. Gumiński R Próba wydzielenia dzielnic klimatyczno rolniczych. Przegląd Meteorologiczny i hydrologiczny, zeszyt Haber Z., Urbański P Kształtowanie terenów zieleni z elementami ekologii. AR Poznań. 32. Lis J., Pasieczna A Atlas geochemiczny Poznania i okolic. PIG. Warszawa 33. Kasprzak K Ochrona pomników przyrody zasady postępowania administracyjnego. Poznań 2005.

7 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o Kondracki J. 2002: Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa. 35. Kostrowicki A.S System człowiek-środowisko w świetle teorii ocen. Prace Geograficzne IGiPZ PAN Krygowski B, Czekalska A. 1961: Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej. PWN, Poznań. 37. Matuszkiewicz J.M Krajobrazy roślinne i regiony geobotaniczne Polski. Wydawnictwo Ossolineum. Wrocław - Warszawa - Kraków. 38. Obszary chronione w Polsce (praca zbiorowa) 2001: Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa. 39. Ochrona Środowiska GUS, Warszawa Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe dla terenu gminy Rokietnica. 41. Pawelczyk P., Jermaczek A Poradnik lokalnej ochrony przyrody. Wyd. Lubuskiego Klubu Przyrodników. Świebodzin. 42. Pazdro Z Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol. Warszawa. 43. Pietrzak M Syntezy krajobrazowe, założenia, problemy, zastosowania. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. 44. Program Ochrony Środowiska dla gminy Rokietnica za lata z perspektywą na lata , 2004, Rokietnica 45. Raporty o stanie środowiska w Wielkopolsce w latach Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań. 46. Richling A., Geograficzne badania środowiska przyrodniczego. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa. 47. Richling A., Solon J., Ekologia krajobrazu. Wdawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 48. Skompski S Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski arkusz Oborniki Wielkopolskie (433). PIG. Warszawa. 49. Staniewska-Zątek M Zbiorowiska roślinności wodnej w dolinach Samy i Samicy w Wielkopolsce. Bad. Fizjogr. nad Polską Zach., B, 25: PTNP. Poznań 50. Sołowiej D. 1992: Podstawy metodyki oceny środowiska przyrodniczego człowieka. Wydawnictwo NaukoweUAM, Poznań. 51. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Rokietnica, 1999r. 52. Stupnicka E Geologia regionalna. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. 53. Szafer W., Zarzycki K Szata roślinna Polski. PWN. Warszawa. 54. Szwed W., i in Przyrodnicze podstawy kształtowania marginesów ekologicznych w Wielkopolsce. AR Poznań. 55. Uchwała Rady Gminy Rokietnica nr XXIII/232/2000 z dnia 19 maja 2000 roku, w sprawie utworzenia Obszaru Chronionego Krajobrazu w ciągu ekologicznym Samicy Kierskiej Gmina Rokietnica. 56. Wojterski T., Wojterska H., Wojterska M.1981 Mapa potencjalnej. roślinności naturalnej środkowej Wielkopolski. Phytosociologica polonia. 57. Zasobność i zanieczyszczenie gleb Wielkopolski. Biblioteka Monitoringu Środowiska WIOŚ, Poznań Żarska B Ochrona Krajobrazu. Wydawnictwo SGGW. Warszawa.

8 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o Projekt zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rokietnica, Armageddon Biuro Projektowe, Zakres wykonywanych prac W celu sporządzenia Prognozy przeprowadzono następujące prace: zaznajomiono się z projektem zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rokietnica, zaznajomiono się z danymi fizjograficznymi oraz innymi dostępnymi opracowaniami sozologicznymi obejmującymi obszar objęty Prognozą, dokonano oceny projektu zmiany SUiKZP gminy Rokietnica w odniesieniu do obowiązujących aktów prawnych, w tym przepisów gminnych, przeprowadzono wizję obszaru objętego Prognozą Położenie obszaru objętego prognozą i dotychczasowe użytkowanie Gmina Rokietnica jest jedną z 17 gmin powiatu poznańskiego, zlokalizowana jest w jego północno zachodniej części i jej północno zachodnia granica stanowi granicę powiatu poznańskiego. Gmina Rokietnica od wschodu graniczy z gminą Suchy Las od południowego wschodu graniczy ona z powiatem grodzkim Poznań, od południowego zachodu z gminą Tarnowo Podgórne, od wschodu z gminą Kaźmierz (powiat szamotulski), od północnego zachodu z gminą Szamotuły (powiat szamotulski) i od północy z gminą Oborniki Wielkopolskie (powiat obornicki). Gmina Rokietnica z miastem Poznań sąsiaduje w szczególny sposób - granica administracyjna pomiędzy ww. jednostkami samorządowymi poprowadzona jest przez miejscowość Kiekrz, której południowa część stanowi dzielnicę Poznania, a północna - jest wsią. Przez zachodnią część gminy przebiega droga wojewódzka nr 184, stanowiąca główny ciąg komunikacyjny, łączący się z przebiegającą na południe od gminy drogą krajową nr 2 (Warszawa-Świecko). Poprzez poprowadzone przez teren gminy drogi powiatowe gmina posiada połączenie z przebiegającą na wschód od jej granic administracyjnych drogą krajową nr 11, łączącą Koszalin z Łodzią oraz Górnym Śląskiem. Przez teren gminy na kierunku południowy-wschód północny-zachód przebiega linia kolejowa o znaczeniu krajowym Poznań-Szczecin, na której odbywa się pasażerski i towarowy ruch kolejowy. Na terenie gminy znajduje się jedna stacja - Rokietnica, na której zatrzymują się (w ruchu pasażerskim) jedynie pociągi osobowe relacji Poznań-Krzyż-Poznań. Od ww. stacji początek bierze jednotorowa linia kolejowa do Międzychodu (aktualnie nie eksploatowana). Powierzchnia gminy Rokietnica wynosi 7930 ha, co stanowi 4,2% powierzchni powiatu poznańskiego (GUS 2006). Na terenie powiatu mniejszą powierzchnię mają miasta Luboń (13,5 km 2 ) i Puszczykowo (16,7km 2 ) oraz gminy wiejskie Komorniki (66,6 km 2 ) i Kleszczewo (74,8 km 2 ). Gminę Rokietnica podzieloną na 10 sołectw (Bytkowo-Sobota, Kiekrz-Pawłowice, Kobylniki, Krzyszkowo, Mrowino-Cerekwica, Napachanie-Dalekie,

9 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o 6 Przybroda, Rogierówko-Starzyny, Rokietnica, Żydowo-Rostworowo) zamieszkuje 9629 mieszkańców stan z r. (GUS 2006) co daje średnią gęstość zaludnienia 121 os./km 2. W dziesięcioleciu w gminie nastąpił 35% wzrost liczby mieszkańców z 6907osób w roku 1996 do 9362 osób w roku 2006 a wg stanu na dzień 31 grudnia 2008 roku osób (dane UG Rokietnica), co daje średnią gęstość zaludnienia na poziomie niespełna 132 osób/km 2. Powierzchnia użytków rolnych w gminie w 2005 roku stanowiły 80,41% ogólnej powierzchni gminy, co na tle średniej wartości dla województwa (66,05%) jest wartością wysoką i wskazuje na typowo rolniczy charakter gminy. Tereny komunikacyjne i osiedlowe stanowią niecałe 9% powierzchni gminy, jest to wartość zbliżona do średniej województwa (7,43%). Obserwując zmiany w użytkowaniu terenu w latach zauważalna jest tendencja przyrostu terenów zurbanizowanych, zwłaszcza terenów osiedlowych, oraz proporcjonalnego spadku terenów użytkowanych rolniczo. Główne kompleksy leśne w granicach gminy zlokalizowane są w dolinach Samicy Kierskiej, (w okolicach Małego Jeziora Kierskiego oraz na wschód od Rostworowa) oraz Samicy Pamiątkowskiej (pomiędzy Kobylnikami i Napachaniem, na północ od Mrowina oraz na północ od Napachania). Lesistość gminy wynosi 7,9%, w porównaniu z średnią lesistością powiatu 22,2% jest wartością małą, w 2006 roku powierzchnia lasów w gminie równa była 635,2 ha w większości (543, 8 ha) to lasy publiczne Skarbu Państwa będące w zarządzie Lasów Państwowych, 80,5 ha to grunty leśne prywatne. Dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie szczegółowo dla każdego sołectwa przedstawiono na stronach projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rokietnica. Specyficzny charakter użytkowania ziemi w gminie Rokietnica jest wynikiem wielu czynników, m.in. wielkości gminy, jakość gruntów ornych oraz bliskości gminy w stosunku do miasta Poznania Główne cele zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rokietnica oraz powiązanie zmiany studium z innymi dokumentami Dotychczas na obszarze gminy Rokietnica obowiązuje studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rokietnica uchwalone uchwałą Nr XIX/162/99 Rady Gminy Rokietnica z dnia 14 grudnia 1999r. zmienioną uchwałami: Nr XXV/262/2004 Rady Gminy Rokietnica z dnia 30 grudnia 2004 roku, Nr XLVIII/458/2006 Rady Gminy Rokietnica z dnia 04 września 2006 roku i Nr XLVIII/459/2006 Rady Gminy Rokiet- nica z dnia 04 września 2006 roku. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rokietnica została sporządzona na mocy art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, po podjęciu uchwały nr VII/47/2007 Rady Gminy w Rokietnicy z dnia 20 marca 2007 r. Zgodnie z brzmieniem uchwały o przystąpieniu do sporządzania Studium, przedmiotem zmiany Studium jest określenie uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego, o jakich mowa w art. 10, ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym a także określenie kierunków zagospodarowania

10 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o 7 oraz obszarów i granic na terenie gminy Rokietnica, o których mowa w art. 10, ust. 2 ww. ustawy. Uzasadnieniem podjęcia uchwały była optymalizacja sposobu wykorzystywania zasobów przestrzennych gminy, w szczególności przez: - racjonalizację i usprawnienie wykorzystania terenów inwestycyjnych na obszarze gminy, - klarowne wprowadzenie obszarów o funkcjach zdolnych do koegzystencji, względnie wskazanie mechanizmów łagodzenia napięć między terenami o niekorelującym zagospodarowaniu, - unormowanie zagadnień dotyczących ochrony dziedzictwa i krajobrazu kulturowego, - ustalenie aktualnych i właściwych form ochrony zasobów środowiska naturalnego, w tym zasobów nienaruszalnych gminy, - wprowadzenie mechanizmów ekonomizacji poprzez właściwe dystrybuowanie obszarów z dopuszczeniem procesów inwestycyjnych, - uwzględnienie aktualnych planów rozwoju sieci infrastrukturalnych i transportowo-komunikacyjnych, - uwzględnienie aktualnych przepisów prawa i obowiązków użytkowników przestrzeni z nich wynikających, - uwzględnienie aktualnych tendencji w mechanice stanowienia standardów zagospodarowania przestrzennego, w tym wdrożenia zasad partycypacji społecznej, - ujęcie elementów niezbędnych do istotnych społecznie i gospodarczo procesów użytkowania obszarów, w tym jak procesy rewitalizacji. Realizacja Studium ma pozwolić na podjęcie dalszych działań na polu stanowienia prawa miejscowego, w celu wyegzekwowania poprawy standardu przestrzeni i jej użytkowania na obszarze Gminy Rokietnica. Zgodnie z zarysem problematyki uwarunkowań przestrzennych terenu gminy Rokietnica. Autorzy studium oraz prognozy określili kierunki działań związanych ze stanowieniem ładu przestrzennego na terenie gminy: - konieczność uporządkowania niespójnej typologii jednostek osadniczych, - konieczność koncentracji procesów urbanizacji wokół ośrodków mogących docelowo pełnić rolę obszarów usługowych wobec obszarów urbanizacji, - powstrzymywanie procesów niekontrolowanego rozproszenia terenów zurbanizowanych ze szczególnym uwzględnieniem przeciwdziałania deprecjonującym tendencjom suburbanizacyjnym, - eliminacja całkowita lub częściowa nadmiernej wyznaczonej chłonności w latach minionych, - harmonizowanie struktury osadniczej i optymalizacja wykorzystania istniejącej infrastruktury oraz racjonalizacja kierunków rozwoju sieci uzbrojenia oraz układu drogowego, - zachowanie ciągłości obszarów przyrodniczo aktywnych, w tym w szczególności terenów chronionych lub o wysokich walorach przyrodniczych, - wskazanie obszarów kluczowych dla aktywizacji inwestycyjnej i gospodarczej na terenie Gminy, - kreowanie mechanizmów utrzymywania powiązań przyrodniczych w krajobrazie otwartym, - zabezpieczenie elementów dziedzictwa kulturowego, w tym zabytków, obiektów cennych, elementów

11 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o 8 krajobrazowo cennych, jako składników niezbędnych do budowania i wzmacniania tożsamości lokalnej mieszkańców Gminy. Ponadto za kluczowe pod względem strategicznym, a zatem w ujęciu oddziaływania ponadlokalnego, należy uznać kierunki: - wzmacniania sieci komunikacji kołowej, w szczególności powiązań okołoaglomeracyjnych, a więc poprzecznych w stosunku do promieniście rozłożonych względem Poznania dróg, w celu racjonalizacji użytkowania infrastruktury drogowej i właściwego kształtowania możliwości dostępu do poszczególnych obszarów aktywnych funkcjonalnie lub inwestycyjnie, - inkorporacja ponadlokalnych zadań związanych z rozwojem sieci komunikacyjno-transportowej (kolej, droga ekspresowa S-11), z zastrzeżeniem podmiotowego traktowania warunków docelowego funkcjonowania przestrzeni w strefach oddziaływania obiektów komunikacyjno-transportowych, w szczególności respektujących prawo mieszkańców Gminy do realizowania swoich potrzeb bytowych, w tym komfortu mieszkaniowego, ogólnego dobrostanu, bezpieczeństwa, zapewnienia dostępu do całokształtu podstawowych usług gminnych, - koordynacja działań rozwojowych w zakresie zagospodarowania z gminami ościennymi, w szczególności w relacji do miejscowości Kiekrz, wymagającej możliwie najpełniejszej integracji z racji podporządkowania jednej jednostki dwu odrębnym ośrodkom administracyjnym, - sankcjonowanie regionalnej polityki w zakresie ochrony zasobów przyrodniczych. W projekcie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rokietnica zastosowano następujące oznaczenia funkcji: W zakresie mieszkalnictwa 1) MJ co należy rozumieć jako teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, jedynie wolno stojącej, 2) MN co należy rozumieć jako teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, ciągłej lub rozproszonej, 3) MV co należy rozumieć jako teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej rezydencyjnej, 4) MW co należy rozumieć jako teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, 5) MZ co należy rozumieć jako teren zabudowy mieszkaniowej zwartej, W zakresie terenów działalności gospodarczej i usług 6) P1 co należy rozumieć jako teren zabudowy techniczno-produkcyjnej i aktywności gospodarczej małej intensywności, generującej minimalne obciążenia komunikacyjnotransportowe, 7) P2 co należy rozumieć jako teren zabudowy techniczno-produkcyjnej i aktywności gospodarczej średniej intensywności, generującej minimalne obciążenia komunikacyjnotransportowe,

12 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o 9 8) P3 co należy rozumieć jako teren zabudowy techniczno-produkcyjnej i aktywności gospodarczej dużej intensywności, generującej minimalne obciążenia komunikacyjnotransportowe, 9) PG co należy rozumieć jako teren górniczy, 10) U co należy rozumieć jako teren zabudowy usługowej, w tym teren zabudowy usług różnych, z wyłączeniem usług handlu realizowanych na powierzchni netto przekraczającej 2000m2, 11) UC co należy rozumieć jako teren zabudowy usług handlu realizowanych na powierzchni sprzedaży zarówno nie przekraczającej 2000m2 jak i przekraczającej 2000m2, 12) UK co należy rozumieć jako teren usług sakralnych, 13) UL co należy rozumieć jako teren usług kultury, 14) UN co należy rozumieć jako teren usług oświaty i nauki, 15) UM co należy rozumieć jako teren usług służby zdrowia i opieki społecznej, 16) US co należy rozumieć jako teren usług sportu i rekreacji, 17) UT co należy rozumieć jako teren usług rekreacji i turystyki, 18) UA co należy rozumieć jako teren usług administracyjnych, biurowych, socjalnych, a także służb gminnych, W zakresie terenów gospodarki rolnej i leśnej 19) RP1 co należy rozumieć jako grunty orne z prawem zabudowy siedliskowej, 20) RP2 co należy rozumieć jako grunty orne z zakazem zabudowy, 21) RP3 co należy rozumieć jako grunty orne grunty orne z prawem zabudowy siedliskowej leżące na terenie obszaru specjalnej ochrony ptaków NATURA 2000 i / lub na terenie Pawłowicko- Sobockiego Obszaru Chronionego Krajobrazu lub też na postulowanym terenie do objęcia Mrowińskim Obszarem Chronionego Krajobrazu, 22) RP4 co należy rozumieć jako grunty orne z zakazem zabudowy leżące na terenie obszaru specjalnej ochrony ptaków NATURA 2000 i / lub na terenie Pawłowicko-Sobockiego Obszaru Chronionego Krajobrazu lub też na postulowanym terenie do objęcia Mrowińskim Obszarem Chronionego Krajobrazu, 23) RU co należy rozumieć jako tereny rolniczej działalności gospodarczej, w tym magazynowania, skupu, przetwórstwa oraz tereny byłych Państwowych Gospodarstw Rolnych, 24) RM co należy rozumieć jako tereny zabudowy zagrodowej (siedliskowej), 25) RO co należy rozumieć jako tereny upraw ogrodniczych, 26) PS co należy rozumieć jako pastwiska, 27) RL co należy rozumieć jako łąki, 28) ZL co należy rozumieć jako lasy, 29) ZB co należy rozumieć jako zieleń nieurządzoną, w tym zadrzewienia i zakrzewienia, 30) ZP co należy rozumieć jako zieleń urządzoną, w tym parki i skwery, 31) N co należy rozumieć jako nieużytki,

13 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o 10 32) WS co należy rozumieć jako wody płynące i wody stojące, 33) ZD co należy rozumieć jako tereny ogródków działkowych, 34) ZC co należy rozumieć jako tereny cmentarzy, 35) ZDP co należy rozumieć jako tereny zabytkowych zespołów dworsko-parkowych, W zakresie terenów infrastruktury technicznej 36) IF co należy rozumieć jako tereny z obiektami infrastruktury technicznej, w tym elektroenergetycznej, wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej, naftowej, oraz indywidualne liniowe oznaczenia ciągów infrastruktury, W zakresie terenów specjalnych 37) XD co należy rozumieć jako rezerwy strategicznych terenów zabudowy zorganizowanej, 38) XS co należy rozumieć jako strategiczne rezerwy inwestycyjne. a ponadto w odniesieniu do terenów komunikacji oraz komunikacji i transportu drogowego 39) KX co należy rozumieć jako teren ruchu pieszego lub teren ciągów pieszych, 40) KK co należy rozumieć jako teren infrastruktury kolejowej, 41) KDP co należy rozumieć jako teren komunikacji i transportu drogowego, wyznaczony dla drogi o klasie GP, 42) KDG co należy rozumieć jako teren komunikacji i transportu drogowego, wyznaczony dla drogi o klasie G, 43) KDZ co należy rozumieć jako teren komunikacji i transportu drogowego, wyznaczony dla drogi o klasie Z, 44) KDL co należy rozumieć jako teren komunikacji i transportu drogowego, wyznaczony dla drogi o klasie L, 45) KDD co należy rozumieć jako teren komunikacji i transportu drogowego, wyznaczony dla drogi o klasie D, 46) KDW co należy rozumieć jako teren komunikacji i transportu drogowego, wyznaczony dla drogi wewnętrznej. Dla każdej z niżej wymienionych jednostek: Sobota, Bytkowo, Żydowo, Rostworowo, Krzyszkowo, Mrowino, Cerekwica, Przybroda, Dalekie, Kobylniki, Pawłowice, Starzyny, Rogierówko, Kiekrz, Rokietnica, Tereny Strategicznych Rezerw dla Zabudowy Zorganizowanej SRZZ, Tereny Strategicznych Rezerw Inwestycyjnych SRI ustalono cel perspektywiczny, założenia rozwojowe, przeznaczenie terenów oraz określono wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, które szczegółowo zostały omówione w rozdziale 2 części III projektu zmiany studium Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy. Ustalenia zawarte w projekcie zmiany studium stanowią kontynuację zapisów, które znalazły się w poprzednio obowiązującym studium oraz są zgodne z wytycznymi dokumentów planistycznych wyższego rzędu, takimi jak: 1. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, 2001,

14 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o Strategia Zrównoważonego Rozwoju Polski, Ministerstwo Środowiska, Warszawa.2001, 3. Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z programem działań, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, Krajowy Program Zwiększania Lesistości, Program zwiększania lesistości powiatu poznańskiego, 2008, 6. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego, 2010 oraz zgodnie z wytycznymi zawartymi w dokumentach pomocniczych, takich jak: 1. Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w latach 2002,2003, WIOŚ w Poznaniu, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Poznań, , 2. Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2005, Inspekcja Ochrony Środowiska, WIOŚ w Poznaniu, Poznań, 2006, 3. Stan środowiska w Wielkopolsce w roku 2006, WIOŚ w Poznaniu, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Poznań, 2007, 4. Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2007, Inspekcja Ochrony Środowiska, WIOŚ w Poznaniu, Poznań, 2008, 5. Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2008, Inspekcja Ochrony Środowiska, WIOŚ w Poznaniu, Poznań, 2009, 6. Agrochemiczne badania gleb Wielkopolski w latach , Inspekcja Ochrony Środowiska, WIOŚ w Poznaniu, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Poznań, 2005, Ustalając kierunki zagospodarowania przestrzennego autorzy studium uwzględniali również zapisy innych dokumentów planistycznych m. in: 1. Studia komunikacji w Strategii Rozwoju Gminy Rokietnica (część 1, 2, 3), 2001, 2. Strategia społeczno-gospodarczego rozwoju Gminy Rokietnica, 2001, 3. Plan zadań inwestycyjnych na lata Gminy Rokietnica 1999, 4. Plan rozwoju lokalnego Gminy Rokietnica na lata , 2004, 5. Plan Gospodarki odpadami Gminy Rokietnica na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , 6. Koncepcja ładu przestrzennego Gminy Rokietnica, 2006, 7. Program Ochrony Środowiska Gminy Rokietnica na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , 8. Koncepcja programowo-przestrzenna zwodociągowania i skanalizowania terenu Gminy Rokietnica, 2004, 9. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Rokietnica, Część Opisowa 1999, 10. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Rokietnica, udostępnienie rysunku Studium w skali 1:10.000,

15 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o Treść zmian Studium rysunek i część opisowa w formie elektronicznej miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uchwalone na terenie Gminy Rokietnica 13. Bilans MPZP z terenu Gminy Rokietnica sporządzony w Urzędzie Gminy Rokietnica na wzorze Armageddon Biuro Projektowe 14. Wydane decyzje o pozwoleniu na budowę 15. Bilans decyzji o pozwoleniu na budowę z terenu Gminy Rokietnica sporządzony w Urzędzie Gminy Rokietnica wg wzoru Armageddon Biuro Projektowe 16. Bilans wniosków o zmianę przeznaczenia terenów w Studium sporządzony w Urzędzie Gminy Rokietnica wg wzoru Armageddon Biuro Projektowe, 17. Waloryzacja przyrodniczo-kulturowa Gminy Rokietnica, 18. Wyciągi z uproszczonych planów urządzenia lasów dla poszczególnych miejscowości, 19. Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe dla terenu Gminy Rokietnica, Koncepcja Projektu Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Rokietnica. Poniżej wskazano cele ochrony środowiska zawarte w następujących dokumentach Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, 2001, Strategia Zrównoważonego Rozwoju Polski, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2001, Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z programem działań, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, Program zwiększania lesistości powiatu poznańskiego, 2008, Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego, 2010, Plan rozwoju lokalnego Gminy Rokietnica na lata , 2004, Program Ochrony Środowiska Gminy Rokietnica na lata z uwzględnieniem perspektywy nalata , oraz wskazano, w jaki sposób ustalenia projektu zmiany studium realizują te cele. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju: Główne cele, które zostały uwzględnione w projekcie zmiany studium: potrzeba preferowania i wzmacniania zagospodarowania przestrzennego, które będzie przyczyniało się do tworzenia struktur przestrzennych efektywnych z punktu widzenia kryteriów ekonomicznych, społecznych ekologicznych (ograniczanie zużycia zasobów w ogóle, a nieodnawialnych w szczególności, wraz z minimalizacją wytwarzania zanieczyszczeń) oraz zachowania systemu przyrodniczego kraju. Projekt Studium porządkuje zagospodarowanie przestrzenne obszarów których otoczenie jest już częściowo lub znacznie zurbanizowane. Dopełnienie struktur zurbanizowanych zwiększa efektywność korzystania z istniejącej infrastruktury, a także redukuje presje na tereny nie objęte dotąd procesami osadniczymi. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Polski: Rekomendowane działania na rzecz zrównoważonego rozwoju, w Strategii Zrównoważonego Rozwoju

16 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o 13 Polski zostały omówione w trzech wymiarach (społecznym, ekonomicznym i ekologicznym). Wymiar ekonomiczny rozwoju zrównoważonego musi opierać się na założeniu, że dwa pozostałe wymiary tego rozwoju, tzn. wymiar społeczny i wymiar ekologiczny nie są i nie będą hamulcami postępu, natomiast są i będą jego stymulatorami, poprzez wymuszony tymi wymiarami postęp technologiczny, podnoszenie poziomu wykształcenia społeczeństwa, jego zwiększony udział w podejmowaniu decyzji i w odpowiedzialności za te decyzje, tworzenie nowych miejsc pracy, rozwój aktywności i przedsiębiorczości, wzrost efektywności, wykorzystania surowców, materiałów i pracy ludzkiej, zwiększenie bezpieczeństwa. Rozwój zrównoważony nie jest więc ochroną środowiska w ujęciu tradycyjnym, a więc typu "końca rury" (mimo, że wielu wciąż jeszcze tak to rozumie). Jest to na pewno i przede wszystkim "rozwój", ale uwarunkowany przestrzenią ekologiczną, a poprzez zakładaną synergię aspektów ekonomicznych, środowiskowych i społecznych, bezpieczny i korzystny dla człowieka, dla środowiska i dla gospodarki. Autorzy projektu studium i prognozy kierowali się właśnie tą definicją zrównoważonego rozwoju podczas przygotowywania projektu studium i prognozy. Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z programem działań: Główne cele strategiczne, które zostały uwzględnione w projekcie zmiany studium: Rozpoznawanie i monitorowanie stanu różnorodności biologicznej oraz istniejących i potencjalnych zagrożeń. Usuwanie lub ograniczanie aktualnych i potencjalnych zagrożeń różnorodności biologicznej. Zachowanie i/lub wzbogacanie istniejących oraz odtwarzanie zanikłych elementów różnorodności biologicznej. Integracja działań na rzecz ochrony różnorodności biologicznej z działaniami ważnych dla tej ochrony sektorów gospodarki oraz administracji publicznej i społeczeństwa (w tym organizacji pozarządowych). Doskonalenie mechanizmów i instrumentów służących ochronie i zrównoważonemu użytkowaniu różnorodności biologicznej. Zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej, z uwzględnieniem równego i sprawiedliwego podziału korzyści i kosztów jej utrzymania, w tym także kosztów zaniechania działań rozwojowych ze względu na ochronę zasobów przyrody. Polityka ekologiczna państwa w latach , z perspektywą do roku 2016: Główne cele, które zostały uwzględnione w projekcie zmiany studium: Zapewnienie ochrony i racjonalnego gospodarowania różnorodności biologicznej, Działania na rzecz zapewnienia realizacji zasady zrównoważonego rozwoju, Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniem, Renaturalizacja i udrażnianie rzek, Ochrona przed hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym, racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi i ochrona wód,

17 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o 14 Ochrona głównych zbiorników wód podziemnych przed nadmierną i nieuzasadnioną ich eksploatacją oraz przed zanieczyszczeniem z powierzchni terenu. Program zwiększania lesistości powiatu poznańskiego, 2008 W Programie zwiększania lesistości powiatu poznańskiego, w okresie programowania w latach nie przewiduje się objęcia zalesieniami nowych terenów w gminie Rokietnica. Jednak w ustaleniach studium zapisano, że może istnieć uzasadnienie dla zwiększenia lesistości na gruntach prywatnych, w szczególności gruntach V i VI klasy bonitacyjnej. Taki proces mógłby być przeprowadzany w obszarze północnym Cerekwicy, w ramach przywracania walorów przyrodniczych obszarowi zdegradowanemu przez rozproszoną zabudowę mieszkaniową. Drugim obszarem zdatnym do zwiększenia lesistości jest obszar przyległy do zabudowy Pawłowic (pd.-wsch.). W ramach niniejszego Studium dopuszcza się zwiększanie lesistości warunkowo na gruntach prywatnych o klasie bonitacyjnej IVa i IVb w przypadku, w którym niemożliwe jest efektywne gospodarowanie o profilu rolnym. Tereny przeznaczane pod zalesianie powinny stanowić zwarte kompleksy o powierzchni nie mniejszej, niż 0,4ha. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego, 2010 Główne cele zagospodarowania przestrzennego, które zostały uwzględnione w projekcie zmiany studium: Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi Ochrona zasobów i przywracanie walorów środowiska Zachowanie, wzbogacanie lub odtwarzanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej Plan rozwoju lokalnego Gminy Rokietnica na lata , 2004 Główne cele, które zostały uwzględnione w projekcie zmiany studium: rozbudowa sieci wodociągowej z dostosowaniem do potrzeb rozwojowych gminy, rozwinięcie koncepcji i zakończenie kanalizowania wszystkich miejscowości gminy Rokietnica, rozwiniecie sieci gazowej, kompleksowe zmodernizowanie i właściwa eksploatacja urządzeń melioracyjnych i odwadniających, w tym także kanalizacji deszczowej, budowa sieci dróg gminnych z nawiązaniem do dróg powiatowych oraz wyższych kategorii. Program Ochrony Środowiska Gminy Rokietnica na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , Główne cele, które zostały uwzględnione w projekcie zmiany studium: wyeliminowanie zagrożeń degradacji gleb, rekultywacja terenów zdegradowanych, ochrona powierzchni ziemi, zwiększenie ilości i powierzchni zadrzewień na terenach rolniczych, zapewnienie lasom i zadrzewieniom właściwej pozycji w dokumentach planistycznych, w tym

18 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o 15 kształtowanie granicy polno-leśnej i ochrona krajobrazu, uporządkowanie gospodarki ściekowej, uporządkowanie gospodarki wodnej, poprawa, jakości powietrza poprzez ograniczenie tzw. niskiej emisji i emisji komunikacyjnej, stworzenie podstaw dla nowoczesnego gospodarowania odpadami komunalnymi, poprawa, jakości warunków akustycznych na obszarach wymagających zapewnienia komfortu akustycznego, eliminowanie negatywnego oddziaływania na zdrowie ludzi pól elektromagnetycznych towarzyszących: napowietrznym liniom elektroenergetycznym o napięciu znamionowym 110 kv i wyższe (istniejącym i planowanym) oraz głównym punktom zasilania (GPZ), wyeliminowanie możliwości przedostania się do środowiska środków ochrony roślin, ograniczenie możliwości wystąpienia poważnych awarii, utrzymanie i rozwijanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej w gminie, wprowadzenie rozwiązań budowlanych zmniejszających zapotrzebowanie na energię cieplną. 2. ANALIZA I OCENA STANU ŚRODOWISKA NA OBSZARZE OBJĘTYM PROJEKTEM ZMIANY STUDIUM I TERENACH SĄSIADUJĄCYCH 2.1. Położenie fizyczno-geograficzne Zgodnie z regionalizacją Polski (Kondracki J. 2002) gmina Rokietnica położona jest w mezoregionie Pojezierza Poznańskiego (315.51) będącego fragmentem makroregionu Pojezierza Wielkopolsko- Kujawskiego (315.5). Pojezierze Poznańskie jest rozległą wysoczyzną od północy graniczącą z Obornicką Doliną Warty ( ), od wschodu z Poznańskim Przełomem Warty (315.52), od południa z Doliną Środkowej Obry (315.63), będącą fragmentem Pradoliny Warciańsko-Odrzańskiej. Ze względu na duże zróżnicowanie mezoregionu podzielony został na mikroregiony. Gmina Rokietnica położona jest w obrębie 2 z 8 mikroregionów Pojezierza Poznańskiego: Wzgórz Owińsko-Kierskich ( ) - południowa część gminy, Równiny Szamotulskiej ( ) - część północna. Wzgórza Owińsko-Kierskie są morenami fazy poznańskiej zlodowacenia bałtyckiego, kulminującymi w Górze Moraskiej (153 m n.p.m.) i obniżającymi się w kierunku zachodnim poniżej 100 m n.p.m. Równina Szamotulska rozciąga się na zapleczu moren fazy poznańskiej. Jest to dosyć płaska powierzchnia moreny dennej, której wysokości nie przekraczają 100 m n.p.m. Według podziału geomorfologicznego Niziny Wielkopolskiej (Krygowski, 1961) opracowywany obszar leży w regionie Równiny Szamotulskiej (VIII 7 ). Dolina Samicy Pamiątkowskiej przebiega na kierunku północny-zachód południowy-wschód, a dolina Samicy Kierskiej ma przebieg południkowy. Obie doliny zbiegają się w Jeziorze Kierskim Dużym położonym w poznańskiej części Kiekrza na południe od gminy Rokietnica.

19 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o Ukształtowanie terenu, krajobraz Obszar opracowania jest zróżnicowany pod względem hipsometrycznym. W ukształtowaniu gminy można wyróżnić część wysoczyznową porozcinaną głęboko wciętymi dolinami w zachodniej części doliną Samicy Pamiątkowskiej, we wschodniej doliną Samicy Kierskiej. Szerokość tych dolin wynosi około 1 km. W części wschodniej i centralnej gminy jest to wysoczyzna falista o wysokościach względnych 2-5 metrów. Na pozostałym obszarze gminy występuje wysoczyzna morenowa płaska o niewielkich różnicach wysokości, rzędu 2 m. W zachodniej części gminy w granicach wysoczyzny morenowej teren osiąga rzędne ponad 90 m.n.p.m. W rozcięciach obszarów wysoczyznowych B. Krygowski zidentyfikował następujące formy geomorfologiczne: terasa wysoka niższa, terasa zalewowa dna basenów oraz rynny o dnie płaskim. Rzędna powierzchni wody (oznaczona na mapie topograficznej) w Jeziorze Pamiątkowskim wynosi 75 m.n.p.m., a w Jeziorze Kierskim Dużym: 72 m.n.p.m. Samica Kierska wypływa z Jeziora Kierskiego. Dużego i płynie w kierunku północnym osiągając na północ od m. Sobota rzędną 66 m.n.p.m. Jest to najniżej położony punkt gminy. Najwyżej wyniesiona część wysoczyzny na terenie gminy znajduje się na zachód od ul. Poznańskiej na odcinku pomiędzy Starzynami i Rokietnicą i stanowi ją pagórek morenowy wyniesiony około 10 metrów nad powierzchnię otaczającej go wysoczyzny morenowej falistej. Punkt ten opisuje rzędna 107, 6 m. n.p.m. Rozpiętość wysokości względnych w granicach gminy jest stosunkowo niewielka i wynosi 41,6 m. Według typologii krajobrazów (Richling, 1996) w granicach administracyjnych gminy Rokietnica wyróżniamy krajobraz glacjalny nizin oraz krajobraz dolin i obniżeń zalewowych. Zgodnie z zaproponowanym przez Kostrowickiego (Kostrowicki, 1992) podziałem użytkowania w większej części gminy Rokietnica mamy do czynienia z użytkowaniem biogenicznym, do którego należy m.in. użytkowanie rolnicze, leśne. W pierwszej kolejności zostaje przekształcona szata roślinna i świat zwierzęcy, inne komponenty przez dłuższy czas pozostają zbliżone do naturalnych. Rokietnica znajduje się w początkowej fazie włączenia terenu wiejskiego do strefy podmiejskiej Poznania. W wyniku oddziaływania procesów technogenicznych (rozbudowa infrastruktury, proces osadniczy, przemysł, komunikacja) następuje wyraźne wzbogacenie krajobrazu. Należy jednak pamiętać, że jest to proces nieskończony i po przekroczeniu pewnej wartości progowej informacji, system krajobrazowy może ulec znacznemu uproszczeniu.(richling, Solon 1996). Przypominamy, że nie zawsze wzbogacenie krajobrazu z antropogenicznego punktu widzenia jest równoznaczne z jego wzbogaceniem w sensie ekologicznym Budowa geologiczna W podłożu struktur kenozoicznych omawianego obszaru występuje laramijskie piętro strukturalne, w obrębie którego wydziela się m.in. synklinorium szczecińsko-szamotulskie i mogileńsko łódzkie. Obydwa regiony synklinarne rozdziela laramijska elewacja szamotulsko obornicka. Z okresu trzeciorzędowego pochodzi

20 P r o g n o z a o d d z i a ł y w a n i a n a ś r o d o w i s k o 17 obniżenie zapadliskowe podłoża (rów tektoniczny) tzw. Rów Poznania o zrzucie dochodzącym do 200 metrów, obniżenie to ciągnie się od Czarnkowa poprzez Rokietnicę do Gostynia. Oś Rowu Poznania na obszarze gminy Rokietnica wyznacza dolina Samicy Pamiątkowskiej. Powierzchnia mezozoiczna, którą budują utwory jury (margle, margle piaszczyste, mułowce, wapienie, piaskowce) oraz kredy (wapienie, wapienie margliste i margle) zalega na głębokości około 200 metrów w obszarze rowu tektonicznego powierzchnia mezozoiczna zalega głębiej. W obszarze gminy trzeciorzęd reprezentowany jest przez osady oligoceńskie, mioceńskie i plioceńskie. Osady oligoceńskie stanowią najniższe ogniwo trzeciorzędowego zbiornika sedymentacyjnego. W omawianym obszarze zbudowane są z piasków, mułków, iłów, węgla brunatnego oraz piasków glaukonitowych (miąższość tych osadów wynosi od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów). Sedymentacja w omawianym obszarze rozpoczęła się w dolnym oligocenie w wyniku transgresji morskiej. Morskie osady oligocenu wykształciły się niemal wyłącznie w postaci mułków i piasków glaukonitowych. U schyłku oligocenu dolnego doszło do przejściowej regresji i odsłonięcia lądu. Z tego okresu pochodzi seria mułkowo piaszczysta z cienkimi warstwami węgla brunatnego. Ponowna transgresja morza w górnym oligocenie zapisała się depozycją drugiej serii piasków kwarcowo glaukonitowych. W związku z tym w omawianym obszarze na podstawie opisów wykonanych wierceń oraz prac E. Ciurka, M. Marca i Z. Walkiewicza w obrębie oligocenu wyróżniono trzy serie litologiczne: serię piaskowców glaukonitowych a, serię mułowcowo-piaszczystą b oraz serię piaszczysto-mułkowo-mułowcową c. Osady miocenu stanowią utwory piaszczyste, węglowe, przechodzące ku górze w utwory mułowo ilaste i ilaste. Od przełomu oligocenu i miocenu na omawianym obszarze w środowisku jeziornym i okresowo bagiennym formowała się pokaźna seria piasków piaskowo łyszczykowych z wkładkami mułków i cienkich warstw węgla brunatnego. Sedymentacja o podobnym charakterze trwała przez cały miocen, była ona jednak zróżnicowana na strefę rowu tektonicznego i obszary skrzydłowe. W rowie w środkowym miocenie wykształcił się pokład węgla brunatnego rozdzielony warstwami piasków i mułków na 3 do 8 ław. Sedymentację górnego miocenu kończy również pokład węgla brunatnego tzw. Środkowopolskiego, który w rowie rozdziela się na dwie-trzy ławy a na obszarach skrzydłowych jest na ogół jednolity. Lokalnie ponad pokładami węgla występują iły zaliczane do górnego miocenu. Miąższość utworów miocenu w rowie dochodzi do 180 metrów w obszarach skrzydłowych wynosi około 80 metrów. Zasadniczo w obrębie utworów mioceńskich można wyróżnić 5 serii sedymentacyjnych (dolna seria piasków drobnych, dolna seria węglowa z mułkami, górna seria piasków i mułowców, górna seria węglowo- ilasta, seria iłów poznańskich). Pliocen reprezentowany jest przez iły, miejscami mułki i piaski. Są to osady wykształcone monotonnie w postaci iłów szarozielonych, jasnoniebieskich i szarych, tłustych lub pyłowato piaszczystych z przerostami piasków lub mułków (część dolna kompleksu), wyżej w stopie są to najczęściej iły pstre lub z przerostami pstrymi, zielono-żółte, rdzawo czerwone, wiśniowe. W niektórych miejscach występują silne wapniste wytrącenia, w częściach spągowych kompleksu iły są ciemniejsze. Miejscami między innymi w rynnie Samicy iły są wyerodowane i osady czwartorzędowe spoczywają bezpośrednio na osadach mioceńskich. Miąższość iłów plioceńskich waha się od 110 metrów w strefie rowu poznańskiego do około metrów na jego skrzydłach.