Rewaloryzacja i adaptacja pałacu w Waplewie Wielkim w gminie Stary Targ na cele muzealne

Transkrypt

1 Rewaloryzacja i adaptacja pałacu w Waplewie Wielkim w gminie Stary Targ na cele muzealne Przedmiotem projektu realizowanego w latach jest rewaloryzacja i adaptacja pałacu w Waplewie Wielkim, stanowiącego obiekt dziedzictwa kulturowego o pow. 1411,40 m2 na cele muzealne, dostawę wyposażenia, konserwację zabytku w pobliskiej kaplicy, wykonanie makiety pałacu. W rezultacie z obiektu korzystać będzie corocznie turystów, a realizowanych będzie 8 imprez. Zatrudnienie otrzyma 1 nowy pracownik. Celem jest zwiększenie lokalnej atrakcyjności inwestycyjnej, osiedleńczej i turystycznej na terenie gminy i powiatu. Uzasadnienie, opis i cele Projektu Opis stanu istniejącego i uzasadnienie potrzeby realizacji Projektu Gmina Stary Targ to gmina wiejska powiatu sztumskiego. Liczba mieszkańców gminy wynosi osób. Waplewo Wielkie liczy ok mieszkańców. Gospodarka gminy oparta jest głównie na rolnictwie. Gmina Stary Targ zaliczana jest do słabych strukturalnie obszarów województwa pomorskiego. Na terenie gminy znajduje się Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Dzierzgoń. Występują także liczne pomniki przyrody. Waplewo Wielkie jest dobrze skomunikowaną wsią, położoną w pobliżu Starego Targu i Sztumu. Muzeum Narodowe w Gdańsku stanowi zbiór placówek muzealnych o zróżnicowanym profilu zbiorów, prezentowanych wystaw i różnorodnych formach prowadzonej działalności muzealnej. Muzeum prowadzi swoją statutową działalność w ramach 6. oddziałów. W 2010 roku Muzeum Tradycji Szlacheckiej i Ośrodek Kontaktów z Polonią - oddział Muzeum Narodowego odwiedziło osób. Obiekt z każdym rokiem zwiększa swoje znaczenie w skali lokalnej. Wśród 51 placówek muzealnych województwa pomorskiego jest jedyną, która popularyzuje tradycje szlacheckie. Funkcjonowanie oddziału jest szczególnie istotne z punktu widzenia obszaru województwa, położonego na wschód od linii rzeki Wisły, charakteryzującego się niską dynamiką rozwoju i pozbawionego bogatej oferty kulturalnej dla mieszkańców. Pierwsze wzmianki o Pałacu Sierakowskich pochodzą z XVI wieku. Ostatnia znacząca przebudowa pałacu miała miejsce w 1926 r. Wówczas nadbudowano część środkową oranżerii i przeznaczono ją na mieszkania. Po znaczącej przebudowie w latach pałac został wyremontowany w latach 80-tych XX wieku. Przywrócono wówczas częściowo historyczny układ pomieszczeń budynku głównego. Niestety dewastacji uległa wówczas część wystroju wnętrz. W formie z 1888 roku zachowała się jedynie bryła budynku. Niewielkim zmianom uległa architektura elewacji dworu i oficyn. Budynek pałacu jest obecnie murowany, tynkowany na kolor żółty i biały. Od strony wschodniej 1- kondygnacyjny z gankiem wejściowym i podjazdem; od strony zachodniej i południowej 2- kondygnacyjny. Stan elementów konstrukcyjnych budynku można określić jako średni. Niewielkie zarysowania widoczne są jedynie na murze zewnętrznym elewacji południowej. Natomiast wszystkie mury zewnętrzne wokół budynku są silnie zawilgocone, znaczne partie tynku są odspojone, część odpadła. W złym stanie znajdują się przede wszystkim te ściany, które mają bezpośredni kontakt z gruntem szczególnie w piwnicy. Mury są trwale wilgotne, widać znaczne ubytki i osłabioną, a miejscami całkiem zniszczoną strukturę czerepu cegieł. Prawie całkowitemu zniszczeniu uległ wystrój wewnętrzny pomieszczeń pałacu z wyjątkiem

2 sieni i Sali Gdańskiej. Adaptacja z przełomu lat 70-tych i 80-tych XX wieku przywróciła w znacznym stopniu układ pomieszczeń parteru pałacu za wyjątkiem pomieszczeń skrzydła południowego i wschodnich pomieszczeń na lewo od sieni. Podczas tych prac zniszczono fragmenty zabytkowego wyposażenia pałacu: boazerie, drzwi wewnętrzne, okna. W znacznym stopniu przebudowano pomieszczenia piętra pałacu adaptując je na hotel. Pałac stopniowo tracił swoją pierwotną funkcję i ponowne przywrócenie mu funkcji kulturalnej i muzealnej wymaga pilnej adaptacji. Przez lata sztucznie oddzielono od pałacu kaplicę grobową (obecny kościół) - niegdyś integralny element zespołu pałacowego, w którym znajdują się niszczejące zabytki, a który mógłby stać się stałym elementem muzealnej trasy turystycznej. Na pilną potrzebę realizacji projektu wpływają zidentyfikowane problemy: - zły stan techniczny pałacu, - utrata funkcji kulturalnej, dewastacja wnętrz, - brak odpowiedniego wyposażenia w większości pomieszczeń, - brak możliwości szybkiej adaptacji na muzeum, - potrzeba organizacji siedziby Muzeum Tradycji Szlacheckiej, - mała liczba turystów odwiedzających gminę Stary Targ i powiat sztumski, - niska dostępność obiektów kultury w tym rejonie, - niski poziom atrakcyjności turystycznej, osiedleńczej i inwestycyjnej tej części Powiśla. Opis przedmiotu Projektu i uzasadnienie przyjętego rozwiązania technicznego Projekt obejmuje następujące zadania: - roboty budowlane w Pałacu Sierakowskich, - wyposażenie Pałacu Sierakowskich i wyk. makiety pałacu, - prace konserwatorskie na zabytku ruchomym w kaplicy grobowej. Opis planowanych prac budowlanych Realizacja prac obejmie łącznie przebudowę 1411,4m2 powierzchni użytkowej Pałacu Sierakowskich obiektu dziedzictwa kulturowego, stanowiącego nowy produkt turystyczny. Zakres całości zadania obejmuje remont i przebudowę obiektu, przy czym przebudowa dotyczy części wewnętrznych budynku. Pozostałe prace związane z zadaniem mają mieć charakter remontowy (odtworzeniowy) i nie mogą ingerować w architekturę budynku. Wydzielono następujące 5 stref funkcjonalnych: 1. Strefa ekspozycji muzealnych o powierzchni ok. 954 m2 netto, która obejmie: - pomieszczenia rekonstrukcji dawnych wnętrz pałacowych: - na parterze pałacu Sień, Salę bilardową, Salę Gdańską, Salę Białą, Saloniki I i II, - na piętrze pałacu Pokój Dziecinny IV wraz z loggią i Pokój Nauczyciela; - pomieszczenia przeznaczone do aranżacji historycznej : - na parterze pałacu Biblioteka, Pokój Pani, Gabinet Pana, Pokój Pana, Weranda i pomieszczenie nr 1.9, - na piętrze pałacu Pokój Gościnny I, Pokój Gościnny II, Pokój Oficjalisty, Pokój Gościnny Pana Domu, Pokój Dziecinny I, Pokój Dziecinny II, Pokój Dziecinny III, Pokój Łazienka, - na parterze w oranżerii Oranżeria I i Oranżeria II; - pomieszczenia przeznaczone na wystawy czasowe: - na parterze pałacu Jadalnia

3 - w piwnicach pałacu - na poddaszu przybudówki neogotyckiej 2. Strefa funkcji edukacyjno-seminaryjnych oraz koncertów i spektakli o powierzchni ok. 91 m2 netto, na parterze oranżerii - sala wielofunkcyjna. 3. Strefa funkcji towarzyszących o powierzchni ok. 72 m2 netto, zlokalizowana na parterze i na poddaszu pałacu oraz na parterze oranżerii przewidziano tam hole, zespoły sanitarne, szatnie i pomieszczenia gospodarcze przeznaczone bezpośrednio do obsługi podstawowych stref użytkowych. 4. Strefa naukowo badawczo administracyjna o powierzchni ok. 294 m2 netto, obejmuje pomieszczenia na piętrze oranżerii i przybudówki neogotyckiej oraz dwa pomieszczenia na parterze w pałacu. Przewiduje się pracownie genealogii i heraldyki oraz pracownie pomologii. 5. Strefa magazynów i infrastruktury technicznej, o powierzchni ok. 258 m2 netto, została zlokalizowana w piwnicach oranżerii oraz w piwnicach i na parterze przybudówki neogotyckiej. Wyposażenie W ramach projektu zakupione zostanie wyposażenie pałacu, mające na celu przywrócenie mu dawnej świetności i nadanie funkcji muzealnej. Wyposażenie dzieli się na dwie grupy: 1. wyposażenie zabytkowe: 6 kompletów wyposażenia zabytkowych sypialni (barokowa, chippendale, biedermeier i 2 komplety eklektyczne, w typie II cesarstwa (39 elementów), 2. wyposażenie współczesne (współczesne meble, sprzęt elektroniczny elementów). Projekt obejmuje również wykonanie makiety pałacu, która służyć będzie osobom niewidomym i niedowidzącym. Prace konserwatorskie Planuje się realizację prac konserwatorskich związanych z konserwacją epitafium alabastrowego Zmartwychwstanie Chrystusa w zakresie zgodnym z programem prac konserwatorskich. Proponowane rozwiązania technologiczne są bezpieczne i przyjazne dla środowiska. Zapewniają najlepszy stosunek jakości do ceny. Wykonanie ich zgodnie z obowiązującymi przepisami pozwoli na efektywną i długotrwałą eksploatację. Dostarczone wyposażenie cechować będzie sprawność i wysoka jakość wykonania. W ramach inwestycji wybrano do wykonania jedynie zakres niezbędnych robót mających na celu rozwiązanie zidentyfikowanych problemów. Realizacja tych elementów ma charakter pilny, a wskazane prace są niezbędne do wykonania w całości, a rezygnacja z ich jakiejkolwiek części uniemożliwiłaby realizację przedmiotowego przedsięwzięcia. Jednocześnie zachowano kompleksowość i spójność inwestycji, tak by możliwe było nadanie obiektowi nowej funkcji. Cele społeczno gospodarcze Projektu Inwestycja polega na rewaloryzacji Pałacu Sierakowskich w Waplewie Wielkim (gm. Stary Targ) siedziby Muzeum Tradycji Szlacheckiej. Przystąpienie do przedmiotowej inwestycji jest niezwykle istotne dla rozwoju tej placówki jednego z dwóch oddziałów zamiejscowych

4 Muzeum Narodowego w Gdańsku i jedynego na obszarze województwa położonym na wschód od linii rzeki Wisły. Na terenie Pałacu wykonane zostaną liczne prace budowlane i adaptacyjne, które są niezbędne w celu udostępnienia powierzchni muzealnej zwiedzającym. Podobnie, koncepcja rewaloryzacji Pałacu Sierakowskich zakłada udostępnienie spójnej i ciekawej trasy turystycznej, stąd przystąpienie do partnerstwa z Parafią Rzymskokatolicką p.w. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Waplewie Wielkim dysponentem kaplicy grobowej, która w przeszłości stanowiła integralny element zespołu pałacowego i realizacja prac konserwatorskich w ramach zabytku ruchomego wewnątrz kościoła. Należy więc podkreślić, iż turystom oddany zostanie produkt o najwyższej wartości historycznej i merytorycznej, a kulturalne i historyczne dziedzictwo tego miejsca zostanie w odpowiedni sposób wyeksponowane. Podjęcie inwestycji w ramach zespołu pałacowo-parkowego w Waplewie Wielkim ma doniosłe znaczenie nie tylko dla rozwoju oferty kulturalnej i podniesienia jej jakości na terenie wschodnich powiatów województwa, ale również dla wzrostu jakości życia mieszkańców i rozwoju społeczno-gospodarczego tej części regionu. Nie bez znaczenia pozostaje bowiem lokalizacja pałacu, który znajduje się na terenie gminy Stary Targ w powiecie sztumskim, stanowiących jedną ze słabiej rozwiniętych części województwa o stosunkowo najniższych wskaźnikach rozwoju społeczno-gospodarczego. W tej części regionu brakuje podobnych placówek kulturalnych, jak i atrakcji turystycznych, wpływających znacząco na potencjał inwestycyjny gminy i powiatu. Należy więc oczekiwać, iż prężny rozwój oddziału Muzeum Narodowego wpłynie pozytywnie na zdolność przyciągania inwestorów i turystów, przyczyniając się do rozwoju lokalnego sektora usług i poprawy sytuacji na rynku pracy. Należy podkreślić, iż dzięki realizacji specjalnie wykonanej makiety obiekt będzie dostępny dla turystów niedowidzących, co wpłynie na zwiększenie poziomu niedyskryminacji. Oddany do użytku obiekt dziedzictwa kulturowego objęty wsparciem będzie odwiedzać każdego roku turystów. Korzystać będą oni z wytworzonego produktu turystycznego. Ponadto, na terenie obiektu odbywać się będzie co najmniej 8 imprez rocznie. Z realizacją projektu związane będzie zatrudnienie jednego nowego pracownika na pełen etat. Projekt ma zadeklarowane wsparcie finansowe zainteresowanych podmiotów gospodarczych, władz Gminy Stary Targ, jak również znaczące poparcie społeczności lokalnej. Zgodność Projektu z celami RPO WP Realizacja projektu wpłynie na realizację celu głównego działania zwiększenie lokalnej atrakcyjności inwestycyjnej, osiedleńczej i turystycznej. Podjęcie inwestycji w ramach zespołu pałacowo-parkowego w Waplewie Wielkim ma doniosłe znaczenie nie tylko dla rozwoju oferty kulturalnej i podniesienia jej jakości na terenie wschodnich powiatów województwa, ale również dla wzrostu jakości życia mieszkańców i rozwoju społeczno-gospodarczego tej części regionu. Nie bez znaczenia pozostaje bowiem lokalizacja pałacu, który znajduje się na terenie gminy Stary Targ w powiecie sztumskim, stanowiących jedną ze słabiej rozwiniętych części województwa o stosunkowo najniższych wskaźnikach rozwoju społeczno-gospodarczego. W tej części regionu brakuje podobnych placówek kulturalnych, jak i atrakcji turystycznych, wpływających znacząco na potencjał inwestycyjny gminy i powiatu. Należy więc oczekiwać, iż prężny rozwój oddziału Muzeum Narodowego wpłynie pozytywnie na zdolność przyciągania inwestorów i turystów, przyczyniając się do rozwoju lokalnego sektora usług i poprawy sytuacji na rynku pracy. Rewaloryzacja zespołu pałacowo-parkowego wraz z nadaniem mu nowych funkcji kulturalno-turystycznych, pozwoli na atrakcyjne wykorzystanie obiektu o dużym potencjale turystycznym. Udostępniony dla turystów muzeum i organizowane w jego obrębie wydarzenia kulturalne wpłyną na zwiększenie liczby turystów odwiedzających gminę Stary Targ. Spowoduje to

5 rozwój usług turystycznych w dziedzinie gastronomii, zakwaterowania i usług, a w ten sposób wpłynie na rozwój gospodarczy gminy. Tym samym realizacja projektu przyczyni się do osiągnięcia założonych efektów realizacji 8 osi priorytetowej w postaci wzrostu wielkości ruchu turystycznego na obszarze gminy Stary Targ. Zakres inwestycji jest zgodny z typami projektów uprawnionymi do wsparcia w ramach wskazanego poddziałania. Wskazuje się tam bowiem na projekty obejmujące prace konserwatorskie, prace restauratorskie, prace rekonstrukcyjne i adaptację budynków i budowli o znaczeniu historycznym z możliwością nadania im nowych funkcji oraz budowa nowych, rozbudowa i przebudowa istniejących obiektów funkcjonalnie z nimi powiązanych. Realizacja przedsięwzięcia wpłynie na zwiększenie lokalnej atrakcyjności inwestycyjnej, osiedleńczej i turystycznej gminy. Wszystkie te 3 aspekty są ze sobą ściśle powiązane, a zrealizowane przedsięwzięcie stanowić będzie bodziec do podniesienia wskazanych wyżej poziomów na terenie gminy i powiatu. Wkład w realizację Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego i jego uzasadnienie Cele i działania objęte projektem są zbieżne z priorytetami i kierunkami działań zawartymi w strategii. Oczekiwane rezultaty projektu będą realizować przede wszystkim Priorytet 1. Konkurencyjność, zgodnie z którym region konkurencyjny to m.in. region stanowiący atrakcyjne miejsce dla turystów, a także obecnych i potencjalnych mieszkańców. Priorytet ten zakłada oddziaływanie na silną i trwałą pozycję regionu w skali europejskiej m.in. poprzez poprawę atrakcyjności osiedleńczej, inwestycyjnej i turystycznej. Planowana inwestycja odpowiada także celowi 3, sformułowanemu w ramach priorytetu Konkurencyjność: Rozwój gospodarki wykorzystującej specyficzne zasoby regionalne w kierunku ochrony dziedzictwa historycznego, kulturowego i przyrodniczego, sprzyjającej jego racjonalnemu wykorzystaniu w rozwoju społeczno gospodarczym. Zespół pałacowo-parkowy, wpisany do rejestru zabytków, jest niewątpliwie elementem dziedzictwa historycznego i kulturowego województwa. Dzięki przystosowaniu obiektu do pełnienia funkcji kulturalnych o oddziaływaniu regionalnym, projekt wpłynie na rozwój społeczno-gospodarczy gminy Stary Targ, przede wszystkim poprzez zwiększenie ruchu turystycznego oraz wzrost udziału mieszkańców w życiu kulturalnym. W dłuższej perspektywie będzie to bodźcem do dalszego rozwoju różnego rodzaju usług turystycznych w regionie, a w ten sposób zwiększy konkurencyjność całego województwa. Zgodność Projektu z zapisami dokumentów strategicznych oraz dokumentów warunkujących jego realizację. Działania zaplanowane w projekcie odpowiadają założeniom i wpisują się w realizację celów Strategii sformułowanych w ramach Priorytetu 2 - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury oraz poprawa dostępności transportowej dla turystyki, opierającego się na założeniu, że funkcje obszaru, w tym również turystyczne, zależą od zagospodarowania przestrzeni. Projekt obejmuje swoim zakresem przystosowanie zdegradowanego obiektu dziedzictwa kulturowego do wymogów pełnienia funkcji muzealnej atrakcyjnej zarówno dla mieszkańców, jak i turystów. Inwestycja w infrastrukturę turystyki sprzyja rozwojowi branży okołoturystycznej, której funkcjonowanie ma pozytywny wpływ na lokalną przedsiębiorczość. Planowana inwestycja wpisuje się ponadto w realizację Celu strategicznego 2.11 Rewitalizacja i

6 estetyzacja obszarów penetracji turystycznej. Rewaloryzacja zabytkowego pałacu oraz nadanie mu nowych funkcji turystycznych i kulturalnych spowoduje wzrost zainteresowania turystów nie tylko samym obiektem, ale również jego otoczeniem, a więc terenem Powiśla. Dzięki realizacji przedsięwzięcia miejsce to stanie się nowym punktem przyciągającym turystów na mapie województwa. Pozwoli to na przybliżenie mieszkańcom regionu walorów Powiśla i zachęci do spędzania w tym rejonie swojego czasu wolnego. Działania zawarte w projekcie Rewaloryzacja i adaptacja pałacu w Waplewie Wielkim w gminie Stary Targ na cele muzealne są odpowiedzią na cele Programu w ramach Priorytetu wsparcia 3: Tworzenie oferty posezonowej na całym obszarze województwa pomorskiego. Jednym z głównych obszarów wsparcia Priorytetu jest modernizacja i udostępnianie atrakcji turystycznych. Zrewaloryzowany pałac w Waplewie Wielkim stanowić będzie nowy produkt turystyczny o lokalnej skali oddziaływania i będzie mógł pełnić funkcje turystyczno-kulturalne przez cały rok - także poza okresem wysokiego sezonu turystycznego (lipiec-sierpień). Wypełni on więc lukę w dostępie do kultury w miesiącach jesiennych, zimowych i wiosennych. Co więcej, stanie się on celem przyjazdu mieszkańców zarówno tej części regionu pomorskiego, jak i turystów tworząc całoroczny bodziec inwestycyjny dla lokalnych przedsiębiorców. Przedmiotowa inwestycja wpisuje się także w kierunki działań Priorytetu 5: Rozwój produktów wykorzystujących specyficzne i unikatowe zasoby kulturowe, będące wyróżnikami regionu, na całym obszarze województwa pomorskiego w ramach Różnorodności kulturowej regionu i bogactwa dziedzictwa kulturowego. Jednym z głównych obszarów wsparcia w ramach tego priorytetu jest wsparcie inwestycji w modernizację i adaptację obiektów dziedzictwa kulturowego w celu nadania im nowych funkcji turystycznych, co będzie miało miejsce w przypadku przedmiotowego projektu. Zabytkowy pałac wraz z atrakcyjną ofertą muzealną może stać się elementem produktu turystycznego opartego na promowaniu tradycji szlacheckiej. Obiekt w Waplewie Wielkim stanowi jedno z ostatnich w Polsce miejsc, w którym można prezentować taki dorobek. Projekt wykorzysta w związku tym unikatowe zasoby lokalne by wypromować je w skali województwa.